THIpfC H l ^ NGHI O U Y ^ OAI H O I L t o THI) XI C O A B A N G V£ C 0 N 6 T A C LAO D O N G - XA H0I
U^ va phuong phap xac dmh
TS. Nguyen Hai Hua Quan nidm v l ngheo da c h i l u
Hidn nay, nhilu n h i khoa hpc trong nudc v i qude t l , cung nhu n h i l u t d chfle qudc t l quan tam d i n nghdo da chilu v i dua v i o flng dung cich t i l p can nghian cflu n g h ^ da chilu, ching han nhu Ll^n Hop qude sfl dung eieh tiep d n ngh^o da chilu trong Bao c i o Phlt t r i l n con ngudi t f l nam 2010.
Theo dd, ngh^o da ehilu 6uae t i l p c i n t f l gdc dd thu nhap, g i i o due, y t l , t i l p c i n he thdng an sinh xa hpi, c h i t lupng v i didn tfch n h i d, dich vu n h i d, tham gia cic hoat ddng xa hdi, an t o i n xa hdi. Nhflng e i nhan, hd gia dinh n i o khdng dat 30% cic chi tISu trfin dupc x I p v i o nhdm n g h i o da chilu.
Tfl nhflng n i m 2006-2008, mdt
sd t d chflc qudc t l v i mdt sd qude gia da dat v l n 6i vi vl^c nghidn cflu ngh^o da ehilu, vi ho cho r i n g ngh^o dua v i o x i c djnh nhu c l u chi tieu hay thu n h i p chua p h i n i n h dupc d l y dii tinh da dang cda ngudi ngheo, hd gia dinh ngh^oTr^n thUe t l , ed r i t nhieu ngudi hay hd gia dinh dUpc coi la khdng ngheo v l thu nhap hay chi t l l u , nhung hp v l n ngh^o v l t i l p c i n vdi ele djch vg x i hdi CO b i n v l cic djch vu hda n h i p xa hdi khic...
G i n d i y nhlt, Hdi nghj Qudc t l v l phUcJng phap t i l p d n v i g i i i quylt van 64 ngh^o da ehilu td chflc t^i Cdng hda Lifin bang Bflc v i o t h i n g 7/2014 da dua ra mdt sd v l n d l : Cd k h i nhilu nude tren the gidi quan t i m d i n ngheo da chilu v i dang x i y dUng phuang p h i p t i l p c|n nghdo da chieu, do ludng ngheo da chilu. tApt sd nhd c i c qudc gia thdng bao ring, ho da x i y dgng xong phudng p h i p do ludng ngheo da ehieu.
Tuy nhlln, h l u h i t d c qudc gia v l n quan tam den nghfio thu nhip, mflc dd t h i l u hut mot sd ehieu hay t h i l u hyt v l thu n h | p se dupc xac dinh la ngheo, nhilu nudc coi t i m quan trpng hay q u y l n sd ve thu n h i p va cic chilu nghfio khle l i ngang b i n g nhau (50-50); Mot sd qudc gia thgc hidn song h i n h hai chuan ngheo l i chuin nghdo da c h i l u v i chuin nghto thu nhip, ddng thdi thgc h l f n d c chfnh sich v i chuong trinh g i i i quylt v i n 64 nghdo da c h i l u v i nghfio thu nh|p.
3 binh khi dm dau Id mgl trong sd cdc nhu cdu ca bdn, tdi thiiu ciia con nguai
Ciu hdi d i t ra l i vi sao mdt sd qudc gia lai thuc hi&n song h i n h hai ehuan ngh^o thu nhap v i ngh^o da chilu. Vide ap dung c l hai ehuan ngheo nhy se d i p flng duac tfnh d i e thCi cua ele vung, mien. Ddi vdi viJng kinh te x i hoi kho khan thi quan tam nhilu hon den ngh^o thu nhap (vi du vimg Tay Bic, Tiy Nguyen eiia
\flet Nam), ddi vdl vung kinh te xa hoi p h i t t r i l n cao hon quan tam nhieu d i n nghdo da ehieu {nhu ddng b i n g song Hdng, Bong Nam bd). Bdi vdi d p qudc gia thi trong ehien lUOc trung han va dai han p h l i quan tam den giai quyet ngheo da ehilu, trong ehien luoc n g i n han phai Uu tien nhieu hon cho ngheo thu nhip.
DOI vdi cap hd gia dinh thi tCiy thudc vao hoan einh cu the cua hp gia dmh va vimg mien ma ho eU tru m l Uu tien vac giai q u y l t sU thieu hut ciia cac chilu nghdo hay thu nhap eiia hp.
Kinh nghiem quoc t l ve xac iHnh ngh^o da c h i l u Mpt sd qudc gia tieu bieu nhu Mexicd, Colombia, Trung Qude cung da sfl dung ngheo da chilu trong viee hoaeh dinh ehi'nh sich, ehuong trinh trp giup v i g i i m sit danh g i l , Theo kinh nghiem chung ihl vide xie djnh eic ehilu nghdo dua vao ele nhu c l u eo b i n eiia con ngudi/hd gia dmh ma cic nhu c l u co b i n dd l i tiiy thupc v i o d i l u kidn kinh t l - x i hdi eiia tflng qudc gia.
TAP CHf LAO B O N G V A X A H O I - S6 485 (hj 16-31 /8/2014)
TTILfC HI^N NGHI GUY^T OAI H O I I - ^ T^O XI C O A D A N G V ^ CdNG T A C LAO D O N G - XA H O I
c i c nhu e l u cd vj tri va t i m quan trpng la ngang nhau va trpng sd nhu nhau.Trdn thpe t l , eac nhu e l u ea b i n nay ed the khdng ngang nhau v i trpng so khie nhau, nhung d l don gian hda ngudi ta gan cho trpng sd nhu nhau. Do vay, tCly thude vao d i l u kien cu the cda tflng qude gia m i cd the xac ^ n h cic trpng sd khac nhau.
Viec x i c djnh ngudng thieu hgt cda cac chieu ngheo hay cae nhu elu co b i n cung tiiy thudc vao d i l u kien cu t h i ciia tflng qudc gia, ed the xae djnh ngudng thieu hut dga vao nhu e l u tdi thieu h o i c h o i c la mue tieu can hudng tdi (mue tieu mong mudn). Vide giam sat d i n h gia ngheo da c h i l u cung d n xac djnh ro eae ehi sd/ ehi tieu cung tucmg tU nhU viec x i e djnh eic ngudng t h i l u hgtva tuy thudc h o i n h o i n c i n h cu the cua tifng quoc gia.
O l xuat phgomg phap tiep can ngheo da chieu d Viet Nam
d Vidt Nam, t f l nam 2007-2008, Td chflc Unicef da phdi hpp vdi Bp Lao ddng - Thuang binh va X i hdi nghien cflu v l nghdo da ehieu eda tre em.Theo nghien cufu n i y thi ngheo tre em gdm ed 8 t i l u chf eO b i n , eae tieu chi n i y d i u dga v i o quyen trd em va nhu eau ea b i n cOa trd; n l u mdt em nao do khdng dupe dap flng 2 trong sd 8 tieu chf do thi dUpc coi la ngheo. V i k i t qua eho thay, gan 1/3 so tre em Viet Nam dupe coi la ngheo vao thdi diem nam 2008.
Tren eO sd kinh nghidm qude te va thgc tien eua Viet Nam, cac chuydn gia da de xuat phuong phap xac djnh nghdo da ehilu eho Wet Nam nhu sau:
BU&cmpt, x i e djnh ddi tupng de do ludng ngheo da ehieu la ho gia dinh. Tuy vay moi thanh vien trong hd eung la mot ddi tupng quan trpng can quan tam, vi kinh nghiem qudc te cho thay, trong do ludng ngheo da chieu, ed n h i l u chi sd eon Hen quan den thanh vien hp gia dmh va viec hoaeh dinh chfnh sach/chuong trinh trp giup eung quan tam den ea nhan eon ngUdi.
Budc hai, xae djnh cac nhu d u co ban/ngudng tdi thieu hay ngudng mong mudn ma con ngUdi/hd gia dinh can p h i i dUpc dap flng hay d n phai daac bao dam de hp dupe sdng nhu mot eon ngudi that sU, bao gom eae nhu eau/ngUdng tdi thie'u (hay cdn gpl l i i) eu the nhU;
+ Bio dam nhu eau ve an no, dCi dinh dudng (it nhat ngay 2 bfla dii no).
+ Bao dam nhu eau ve du mae va mac am (eho ea mua ddng va mua he).
+ Bio d i m nhu cau ve chd d (an toan v i khdng qua c h i t chdi).
+ Bupc tiep can vdi ngudn nudc hpp vd sinh/
nude saeh.
+ Bupc tiep can vdi cdng trinh vd sinh trong khu n h i d phQ hpp.
+ Bupc t i l p can vdi ngudn didn phgc vu eho sinh hoat, s i n xuat h i n g ngiy, bao g d m ^ d n lUdl, thdycRen nhd, dien may phlt...
+ Bupc kham, chQa benh khi dm dau hole khi c6 nhu cau k i l m tra sflc khde.
+ Duac d p hoae mua the BHYT h i n g nam.
+ NgUdi Idn thi khdng mu chflhoac tai mCi chfl.
+ Trd em p h l i dUpc t i l p can vdi giao dgc phii hpp vdi dp tudi t f l m l m non, mau giao, t i l u hpc v i hoSn thanh phd cap g i i o due trung hpe ca sd.
+ T r i em khdng suy dinh dUdng the nh? c i n va ehilu eao theo tudi.
+ Ngudi Idn ed sflc khde, cd nhu d u lam vide phai cd vide lam on djnh.
+ Ngfldi gia, ngUdi k h u y l t t i t nang p h l i cd nguon thu nhap t f l lucmg huu, trp d p xa hdi hoae ngudn thu nhap t f l viee l i m , tfeh luy cCia chinh hp (khdng phli sdng phg thude hoan t o i n vao gia dmh).
-I- Hd gia dmh p h i i ed nhflng tai s i n tdi t h i l u nhuti vi, xe dap hoae xe may de phue vu nhu d u t i l p cin ve thdng tin qua c i c kdnh ti vl va nhu c l u di lai.
+ Hd gia dinh cd ft nhat mpt t h i n h vidn tham gia eae td chflc chfnh trj, xa hdi, doan the tai dja phflong nhu Chi bd Bang Cong s i n Viet Nam, Hdi Phu nfl, H6I Ndng d i n , Boan Thanh nidn hole t o chflc edng doan nai lam viec.
Bu&c ba, xac djnh eac chi sd trung gian hay chi so thanh phan eua MPI tren co sd la gom ele nhu cau cd ban hay eae ngudng tdi t h i l u / n g u d n g muc tidu mong mudn ndu tren (hay cdn goi la chi sd con), 64 thuan tidn eho vide xae djnh q u y l n sd va trpng sd (nlu co) cho eae ehi sd trung gian ciia chf sd MPI. Tfl d l xuat cac ehi so eon ed the gom thanh 5 ehi sd trung gian gpi ti Y1-Y5.
- / / ; Nhu cdu toi thieu vi dn no mde dm vd bdo ddm vedinh dudng, bao gom 3 chi so con (11,12,11 V
- Y2: Nhu cdu toi thiiu vi tiep can dich vuyti, khdm chda benh khi 6m dau bao gdm 2 chi tiiu eon (17, IB)
- Y3: Nhu cdu toi thieu vi gido due vd tiip edn gido due, bao gom 2 chi sd con (19, ilO)
- Y4: Nhu edu vi tdi thiiu vi nhd d, diin. nUdc, cdng trinh vi sinh, bao gom 4 ehi s6 con (13,14, IS, 16)
- Y5: Nhu edu vi hoa nhdp xd hdi, viie Idm, tdi sin, tiip can ehinh sdeh xd hdi, bao gdm 4 chi s6 eon (112,113.
114,115)
(xem tiip trang 14)
TAP CHf LAO © O N G V A X A H 0 I - S 6 485 (.Ki 16-31 /8/2014)
TwJc HI^N NGHI auY#roAi HOI LANinaxi COADANG V€C6NGTAC LAODONG-XA HOI
(ChUdng trinh mue tieu qude gia v l glam ngheo, ve day n g h i , v l v i l e l i m , v l x i y d u n g ndng thdn mdi...).
CIc chUdng trinh nay p h l i ddi mdi each t i l p can theo hudng phdng l i chinh, n h i m vao xfl ly d c nguyen n h i n gdc de nhat va x i c ^ n h rd mgc tieu, ddi tUcmg, dia ban trpng diem de t i p trung ngudn lgc va p h i n d p manh eho dja phuong, ca sd theo ca che trpn gdi.
7/tu'/iaf,tang ngudn iUcdautU:Can p h i i x i c dinh ngudn d i u tU tQ ngan sich n h i nUdc cho phdng, ehdng TNXH l i chii y l u . Ddng thdi, huy ddng ngudn lgc t f l eic to chQc kinh t l (doanh nghilp) va sg ddng g d p t g nguyen ciia cdng dong theo tinh than xa hdi hda. Tranh thii sg h c ^ t i e , hd trp ciia qude t l , gianh mdt phan ODA cho hoat ddng phdng, ehdng TNXH.
Hinh thanh eae quy xa hdi eho hoat ddng phdng, chdng TNXH d l huy ddng ngudn Ifle tQ cdng ddng, 6udc q u i n ly c h i t che, thdng n h l t va p h l n bo hpp ly, sfl dgng ed hieu qua.
ThUba, p h i t trien he thdng cung d p djch vg va n i n g cao chat Iflpng dieh vu hdtrpxa hpi:Tao cahdi va dieu kien thuan lpi de d c ddi tupng TNXH t i l p c i n cic ca sd eung e l p djch vu edng va da dang hda cic hinh
thflc cung d p djch vu cdng trong hoat ddng p h d ^ chdngTNXH. P h i t huy vai t r d cOa d c doi t i c xa h d i ^ chflc ehinh tri - xa hdi, t o chflc x l hdi n g h i n g h i l p i ^ phi chfnh phu k h i c . ) trong hoat ddng phdng, chdng TNXH, nhat l i d d j a phuang, co sd phudng/xa.
ThvftU, nang eao hieu lgc q u i n ly Nha nUdc v l phdng, chong TNXH: nang eao chat lUpng v i hilu q u i cua cd quan tham mUu giup vlec x i y dgng v i t d chQc trien khai p h i p Iuat phdng, chdng TNXH v i o eudc sdng sinh ddng; coi trpng chat luong x i y dung v i thgc hidn chien tgpe, quy hoach, ke hoach va cic chuang trinh muc tieu qudc gia phdng, ehdng TNX%
Xay dung v i thue hidn t o t c i c t h i l t c h i t d chfli^vi
quy che phdi hpp lien nganh; ifi ThU ndm, ap dgng cdng nghe t h d n g tin v i o
hoat ddng x i y dgng v i d i l u h i n h thgc thi p h i p luit phdng, chdng TNXH (Chfnh phO dien \ii), n h l t I I quan ly ddi tUpng. Trdn cP sd p h i t trien ha t i n g edng nghe thdng tin, t i n g cUdng p h l n d p , nang cao'trleh nhiem chfnh quyen dja phUong trong q u i n ly, dilu h i n h v i thgc hien d e ehfnh sleh, p h i p l u i t , chgdng trinh phdng, chdngTNXH. •
NGHiO DA CHIEU VA PHUONG PHAP XAC DINH
Su'd'c bdn, x i e djnh q u y l n sd eho cae chi sd trung gian (Y). Neu thUe hien mdt cich don g i i n n h l t l l cac chi sd trung gian cd q u y l n sd ngang nhau v i coi nhu ed y nghTa va t i m quan trpng ngang nhau d i u l i 20 va g i n q u y l n sd cho MPI i i 100 (vi chi sd con trong chi sd trung gian l i sd Id ndn l l y quyen sd MPI l i 100 eho tang dp chfnh x i c khi x i c dinh hd ngheo). Trong trudng hpp Yl -Y5 cd vai trd quan trpng khac nhau thi i p dung phuong phap tfnh theo trpng sd, diiu nay tCiy thude v i o sg ddng thuan eOa eae ehuyen gia (cd t h i sfl dung phuong p h i p ehuyen gia h o i c phuong phap cd phi d l tim ra eau tra ldi tdi Uu nhat) va quyen sd cOa cae chi sd trung gian cung se khie nhau.
BU&C ndm, x i e djnh q u y l n so cda c i c ehi sd con (i) Budc nay v l mat phuang p h i p tUpng t u nhu xae djnh quyen sd cho cac ehi sd trung gian (Y), ed the i p dung q u y l n sd ngang nhau hole I p dung theo trpng sd 64 tfnh eic q u y l n sd eda chi sd con.
BU&C sdu, x i e djnh ngudng t h i l u hyt de x i c djnh ngheo da e h i l u .
Ngudng t h i l u hut de x i c djnh ngheo da ehilu theo kinh nghidm qude te l i do tflng qudc gia t g q u y l t djnh tiiy thudc v i o hoan e i n h kinh te- x i hdi hay mye tieu mong mudn thdng thudng ngUdl ta dua ra nhieu
(tiip theo trang 10) ngudng t h i l u hut khic nhau d l Iga chpn.Trong pham vi nghidn cflu niy/chUng tdi 64 x u l t bon ngfldng thilu hgt de t h i o l u i n v i c i n nhac Iga chpn nhU s a u : . :
- Ngudng thieu hyt t h f l n h l t la 25% so vdi quyln sd cda MPI,
- Ngudng t h i l u hut t h f l hai l i 30% so vdl quyln s l cda MPI,
- Ngfldng thieu hyt t h f l ba l i 35% so vdi quyln s6
cda MPI, ' - Ngudng t h i l u hyt thfl 3 ( i 45% so vdi quyln s l
eda MPI.
Ngudng t h i l u hgt t h f l hai v i t h f l ba sd I I flu tlln h i n g dau trong \ndc Iga chpn de x i e ^ n h sd hd nghdo da ehieu, cdn ngudng t h i l u hgt t h f l tU dUpc coi l i ngheo da ehilu edng cgc v i d i y i i ddi tupng Uu tiln can cd chfnh saeh hd trp d i e thCi.
Vdi phUPng p h i p x i e dinh v i do ludng nghdo da ehilu nhu d l trinh b i y d trdn vfla thda m i n 6agc ydu d u hdi nhap qudc t l v l quan nidm, phupng p h i p do ludng nghdo da c h i l u , vfla dap flng dupe tfnh phd hpp vdi thUe tien cQa Vidt Nam. Theo c i c h tfnh nhU t r i n tW tieu chf v l thu n h i p m l trudc d l y chQng ta i p dyng tfnh c h u i n ngheo se cd q u y l n sd it n h l t cflng b i m , ,
5 0 % s o v d i q u y l n s d M P L a - l O M
TAP CHi LAO O d N G V A X A H 6 | - S6 485 (Ki 16-31/8/2014)
