Vai tr c a gi i trong qu n l ch t th i

SỐ

Tạ chí

MÔ Ờ

AO Ổ À

Vai tr c a gi i trong qu n l ch t th i

Ê Ị Ờ

Việ Hà â Kh a h c à C g ghệ Việ Na

T

hế gi i đa g hải đ i ặ i h g hách h c ch a gc g ả chấ hải Dâ gà cà g ă gc g i đ hị h a há iể ki h ế à c đ iê h g g khiế c đ há i h chấ hải ă g ha h c đá g gại Nh g ấ đề ề chấ hải đã ác đ g ê a gi i à gi i các c đ khác ha g đ gi i c g

h các h dễ h gbịả h h g

Điề à iế c hạ chế iế g i à ầ ả h

h g c a h g á ì h đ a a ế

đị h các c gia khác ha

Ế Ố Ộ Ớ Ĩ Ấ

V i ai à ách hiệ ã h i khác ha a gi i à gi i h g c h g iê khác ha đ i i các ấ đề ả chấ hải T ê khắ hế gi i h chị ách hiệ ề

ác hải i h h ạ Ph h g đả hậ ai

d dẹ ấ g à chă c hà c ad

đ chị ách hiệ hâ ại à ác hải

M ghiê c ch hấ h à g i ả

ác hải i h h ạ d hấ h gia

đì h Ba ga e Ấ Đ à các hà h h I đ ê ia T g hiế kế c a dịch ác hải đ hị c hể c ả h h g khác ha đế a gi i à gi i N gi i hích h g

ác ậ c a d hạ chế đi ại à d g h g ê g khi a gi i hích đ ác ậ g ầ i chi hí hấ h Ở Ec ad a gi i à gi i c hích khác ha ề ầ ấ

h g ác hải kh ả g cách đi đ ác h i gia dà h ch ác hải gi i ch ằ g iệc ác

ấ hiề h i gia h a gi i

Ở châ Â c hể hấ hái đ à hà h i khác ha he gi i đ i i iệc gă g a ác

hải h c h g câ hắc hiề h

ề i g khi đ a a ế đị h iê h à Đ g h i ghiê c ch hấ a gi i à gi i c a điể khác ha ề các

h g há ả chấ hải The đ gi i

ha đề cậ các iê iê a đế ha đ i hà h ic a gi i iệ dẫ các iê iê

a đế cải hiệ h ạ đ g D a ê h g hiể biế à khácbiệ ềgi i c hểc ác đ g ạ h ẽ đế hiế kế à c iê i c a dịch chấ hải địa h gV i iệc h c

hiệ ha ấ câ bằ g gi i chí h ề địa h g c

hể dễ dà g đạ đ c kế ả

g h h g a

giá d c à ca hiệ ề chấ hải hằ c g hậ các h cầ hích iê g à h c đẩ bì h đẳ g gi i

Gi i g iệc à ả

chấ hải chí h h c

Khác biệ ề gi i g ả chấ hải c g iê a đế iệc à chí h h c Th g h g h g bấ bì h đẳ g hiệ ại g cấ c ã h i à ki h ế đị h h g ải ghiệ c a gi i khi

à iệc g ả chấ

hải Th g chấ hải chí h h c c h g à ghề c a a gi i à í khi hấ gi i g ai giá á h ặc ai

g ế g các c g

chấ hải hâ T g

hệ h g chấ hải chí h h c a gi i à gi i h g h c hiệ các hiệ khác ha Na gi i h g đ c ể d g à các c g iệc a g ác ặ g à ậ hà h

á c h b c ế e ải

N gi i h g đ c gia hiệ ch ể đ i ậ iệ ái chế hà h ả hẩ h ặc

g ê iệ h gc g iệc h i gia ê cầ k ă g ậ đ g à ặ đi ặ ại

h d dẹ hâ ại Ph c g h g đ c gia hiệ

hà h chí h à í ha gia cấ ã h đạ Kế ả à a gi i ì iệc à chí h h c

g ả chấ hải dễ dà g

h Ở c gia hầ hế

h g g i h g ác hải chí h h c à a gi i

Gi i g ả chấ hải hi chí h h c

Bấ bì h đẳ g gi i đặc

biệ ệ g kh c hi

chí h h c Nhiề ghiê c ch hấ gi i chiế đa

g các ai hi chí h

h c Ở hà h h c a

Ấ Đ kh ả g g i

hặ ác à gi i à g

các h hặ ác đ c

khả á B a i à h

C hể c g

h ha gia h ạ đ g

hặ ác ì h ạ đ g hi chí h h c a g ại i h h ạ g câ bằ g gi a ạ

h hậ i ách hiệ gia

đì h kh g đ c ả g

T hiê i d g

hì h à ghề ái chế

h g ê à iệc í gi

h i a gi i hậ

c g hấ h à c ị

hế hấ h

C g h i kh c

chí h h c a gi i h g

c i hế h g ĩ h c

chấ hải hi chí h h c c

ề kiể á hiề h

đ i i ậ iệ hải c giá ị ái chế ca đả hậ h g

ai i h i à a à

h i gi i N gi i

h g hâ ại à ác

hải c ại Ở Me ic c hể a á hấ hệ h g hâ

cấ g đ ã h đạ a à

h g g i gầ g i i ã h đạ đ c iế cậ ậ iệ chấ

g ca g khi gi i hậ đ c chấ hải c giá ị

hấ h à hải hâ ại

chấ hải kh dâ c ghè à bệ h iệ Ở Phi i i

h hâ ại à a đ

ch ể h g h ác ái

chế ch a gi i g h D iế c gầ i chấ hải h h à chấ hải c ại h

hặ ác h g iế c

hiề i h a chấ đ c hại i h ậ gâ bệ h à i iê

a ề c kh e

SỐ

Tạ chí

MÔ Ờ

AO Ổ À

M ghiê c ch hấ g

c g à g ê hâ c a ì h ạ gbấ

bì h đẳ g ề gi i Na gi i h g h hiề h g iệ à hiế bị h h e đẩ à e ba bá h c gi i c h g d g gi à ba ải để h g Thà h kiế hiế h k ă g à c h i d g hiế bị đề à h g

ấ đề hải đ c giải ế để cải hiệ c h i iệc à à hă g iế c a gi i g ả chấ hải

À Ộ Ớ Ớ Q

Ấ BÌ Ớ

Ở cấ c gia Chí h h ê hiế ậ iê ch ẩ ềbì h đẳ ggi i ê à c h h g a chiế c gi i Nh g iê ch ẩ c gia à ẽ hà h c để â d g kế h ạch c a địa h g hằ đạ đ c các c iê ềgi i à dẫ i h i h các địa h g Chí h h c g c hể kh ế khích chí h ề địa h g á d g h g ệ hạ cả ề gi iđả bả các c a giải ế ấ đề hạ cả ề gi i g ả chấ hải c g

à ấ g g ề bì h đẳ gLà h g khái iệ h h c ề ã h i các chí h ách à h c iễ ề gi i c hể bị ả h h g hiề b i h g

g i ch ì hiế kế d i g i đề c a điể iê g ề gi i d a ê bả ắc iê g The cách à đa dạ g g h ạch c hể ạ kế ả đầ a khác ha Ở cấ địa h g chí h ề à hà h ạch c hể h c đẩ h ạ đ g ả chấ hải bì h đẳ g gi i g

á ĩ h c chí h d i đâ

Tha ấ Các á gkiế ềchấ hảiđịa h g cầ ích h các iê à a điể c a hai gi i g h ạch chấ hải V i iệc

h h cả a gi i à gi i

ha gia á ì h a ế

đị h ề ả chấ hải các c a ch c ă g c hể cải hiệ iệc hâ chia ách hiệ đả bả khả ă g iế

cậ c g bằ g i g c

ạ c h i iệc à à cải hiệ h a hậ ã h i g ĩ h c chấ hải Tha ấ câ bằ g gi i c hể dẫ đế ậ h các chí h ách à hiế kế đa dạ g đá g a hích à h cầ đa dạ g h đ đạ đ c các

c iê ề i g à ệ

i h c g h a hệ c g

ch g ạ h ẽ Tha ấ

g â d g ch g ì h c g c hể ă g c g ai

à ch à gắ kế g á

ì h h c hiệ

Chí h ề địa h g

c hể bắ đầ i iệc ì hiể b i cả h c a a hệ gi i

à ch ẩ c ã h i ì kh g địa h g à gi g ha à các ch ẩ c ha đ i he

h i gia Th g i à c hể gi ã h đạ địa h g hiể

ềcác g ê hâ gâ ì h

ạ g dễ h g c g h

các ấ đề â để c g

h h D h h g à

gi i chị hiệ h i g ĩ h c chấ hải ã h đạ địa h g ê đặc biệ ha ấ

h à các h ế hế

khác để bả đả bả ệ h cầ à địa ị c a đ i g à Việc à Chí h ề địa h g c hể c cải hiệ bì h đẳ g gi i ề iệc à g

ả chấ hải g đ c cả ắ ế iệc à chí h h c à kh g chí h h c Ở cấ hà h h chí h ề c hể bắ đầ bằ g cách hiế ậ chí h

ách đãiđể kh ế khích bì h đẳ ggi i gcác ĩ h c iệcà Chí h ề c g c hể h c hiệ đà ạ để cải

hiệ c h i iế cậ iệc à Các ch g ì h đà ạ c hể

gi h â d g k ă g

ả à k h ậ cầ hiế

để iế cậ g c h g

g i các bê iê a à a ế đị h d a ê đầ đ h g i Ng ài a chí h

ề địa h g c hể a ề ch các h gi i í h bị hiệ h i h g a iệc chí h h c h a h ặc chí h h c h a hầ để cải hiệ khả ă g

đà há à iề gNg i

a đ g c hể đ c h g i iệc hà h ậ h ác ã c g h các h a h ậ chí h

h c ề iệc à

Tiế cậ à ki h ế Việc

bả đả a ề đi đ i i

c h i iế cậ g c Để

bắ đầ chí h ề c hể h bì h đẳ ggi i g iế

cậ g c ậ chấ h e

đẩ g ác e đạ à h g

iệ c gi i đ c d g để ác hải ặ g à g

d a h ghiệ ả chấ

hải Vì he ề h g

gi i í khi c ề h h ạ đ g ki h d a h chấ hải c

hể cải hiệ bì h đẳ g gi i ế các ch c ài chí h bả đả ằ g a gi i à gi i c ề iế cậ bì h đẳ g

i g c ài chí h Các ch c c gcầ đả bả ằ g

gi i đ c iế cậ c g V

SỐ

Tạ chí

MÔ Ờ

AO Ổ À

bằ g i h g i h giá ậ iệ ái chế à địa

điể h a c g h i g à iệc

a à ba g đ bả h à á c hâ

ại để giả hẹ à cả đ i i iệc iế cậ iệc à hấ đị h

T hiê các c a địa h g hải

đả bả để iệc á d g á c à c g ghệ kh g à ă g hê bấ i ề ki h ế ã h i c a gi i T g khi iệc iế cậ c g c à

giả cầ hiế hải d g c ạ h hể

chấ g các c g iệc ả chấ hải iệc à c g c hể ạ a c cấ c g iệc ề chấ hải à a gi ic i hế Đặc biệ ế đ g h a dẫ đế giả iệc à chí h ề

hải đả bả để gi i đ c iế cậ i c h i

iệc à i T đ g h a à giả c

g a đ g c hể ả h h g đế gi i hiề h a gi i ì a gi i h g đ c iê iế cậ các c g iệc chí h h c g ĩ h c chấ hải

Bả ã h i à ếCác c a địa h g c g ê đá h giá e iệ các ch g ì h ả chấ hải c bả ệ c kh e à hạ h h c c a h ha kh gCác biệ há a

ề ch h g ã h i à h đả

hậ ách hiệ i gia đì h c hể ba g chă c ẻe ggi à iệc h ặc đà

ạ giá d c ẻ e à chă c c kh e ch gia đì h Bằ g cách ă g c g khả ă g h à hà h c g iệc gia đì h c a gi i gi i c hể ha gia hiề h à h g c g iệc c

h hậ ca h Mạ g i a à c kh e

ẽ đặc biệ a g ại i ích ch gi i ì gi i h g hải à h g c g iệc hiễ hấ

g kh c hi chí h h c à d đ chị i c kh e

ca hấ H a đà ạ

ghề a g ại a à à c h i g ài ĩ h c chấ hải ch

gi i

T ề h g Ph g h c

ề h g à chí h ề

địa h g d g g

gà h chấ hảic hể c g c h ặc hách h c cácđị h

kiế ề gi i T ề h g

c g c hể đ c d g để ă g c g chấ h ậ c a ã h i đ i i gi i g ai ã h đạ ả chấ hải à giả k hị đ i i các ai gi i kh g điể hì h h

ê d g gi i h g

chấ hải địa h g ê các

h g iệ ề h g V i

ai c a gi i g giá

d c ẻ e ề i g các

ch g ì h ề h g ề

chấ hải đ i khi h g đế gi i để ă g ác đ g c a các

á g kiế

Giá á àđá hgiá Tấ cả cácchí h ách à ch g

ì h c a chí h ề T g g à địa h g cầ đ c đá h giá ề ác đ g đ i i cả a gi i à gi i để kh g h à bị hâ biệ đ i

Cầ â d g các chỉ g

giai đ ạ hiế kế ch g ì h d a ê các c iê c a địa h g Nh g chỉ à cầ ê bậ hà h h ặc hiế h ề c h i iế cậ g

c ki h ế ai đại diệ à bì h đẳ g ề ki h ế

Các ế đị h ề chấ hảihiế khi hiế ác đ g gi i à ĩ h c chấ hải a g ại hiề c h i để chí h

ề địa h g â d g

ã h i c g bằ g V i iệc

á d g h g h c hạ

cả ề gi i g ả chấ

hải các c a địa h g c hể cải hiệ điề kiệ à

iệc ch i g i đặc biệ à ch gi i h c đẩ c h i ị hế bì h đẳ g g gà h à ă g c g ch i giá ị ch ác ái chế g g i cải hiệ

c kh e i g C i

c g iệc a ề ch ấ cả các gi i g ả chấ hải c hểđ g ai cải hiệ bề g ch chí h ề địa

h g ch hé chí h ề h c hiệ các c iê ề bì h đẳ g ã h i g khi đạ đ c iế b đ i i iê d g c

ách hiệ à â d gcác hà h h bề gⁿ

À Ệ AM O

Vai Gi i g ả chấ hảiQ a điể Gi i ề chấ hải Ấ Đ I đ ê ia Phi i i à Việ Na Ocea C e a c

G ie e M a à Ba ba a Ra i Vấ đề i g đ hị à g h Bá cá ề gi i c a G ee COM USAID B cki gha S a à Miche e Pe e L g ghé Gi i g h ạch chấ hải Liê i h châ Â à Chấ hải đ hị

Aba ca Li ia a à Ch ije Va Sch Kh g c ă g c chấ hảiM đ đà ạ Gi i à chấ hải Liê i h Gi i à N c

Q a hệ Gi i à Rác hảiKi h ghiệ Bh a M g C à Ne a UNEP IETC à GRID A e da Ch g ì h M i g Liê h c UNEP

Dia S ia à L cia Fe a de H c ạ h ẽBì h đẳ g Gi i há iể ki h ế à bề g i g Ch g ì h Phá iể Liê h c

K akabe Ke à Vee a N Bì h đẳ g Gi i g ả i g đ hị Tì h h g Việ C g ghệ Châ Á Gi i à ả chấ hải T g â C g ghệ M i g Q c ế IETC

Gi i à Tái chếC g c hiế kế à h c hiệ d á á g kiế kh c ề ái chế h a hậ Ngâ hà g Phá iể Liê M