( sd 9 (74)-2009 )
TAI CHiNH QU6C Tt
WAM HUT TH(/(fNG MAI ViET- TRUNG:
G6C NHiN Tff TY GIA
f ! TS.VuSy Crfdng
M
'pt trong cdc bifn phdp md nhieu nhd kinh te'de nghi nhdm ngdn chgn suy thodi kinh tela cdc doanh nghifp cdn phdi md rpng thi trudng tieu thu sdn phdm. Tuy nhien, trong khi thitrUdng chdu Au vd Bde My dang bi thu hfp thi vifc md rpng thi trUdng tieu thu sdn phdm sang cdc qud'c gia ldng gieng cUng gap nhieu khd khdn. Do cdcd'u sdn phdm giita
Vift nam vd Trung qud'c co nhieu net tUctng dong nen mgc du Trung qud'c Id thi triidng rdt ldn nhiing doanh nghifp Vift nam cung rdt kho thdm nhgp.
NgUgc lgi cdc sdn phdm cua Vift nam con bi cgnh tranh quye't lift tren sdn nhd.
Tff ndm 2006 de'n nay, Trung Qud'c vffdt qua Nhat Bdn dd' ttd thanh ddi tac thffdng mai ldn nha't eiia Vigt Nam, va nhap sidu tff Trung Qud'c ngdy cang U'd thanh va'n d l nan gidi ciia Vigt nam. Bdi vid't nay thuT tim each ly giai cdc nguydn nhdn cua tinh trang nay qua phdn tich chinh saeh ty gid vd tac ddng eiia nd tdi can can thffdng raai Vigt Trung.
Tdng quan ve quan hd thrfdng mai Vigt trung: nhgp sieu tdng mgnh
Ke tff khi quan he hdp tdc
thUdng mai ngi khdi ASEAN -i- 3 bat dau dffdc trien khai tff ndm 2000 de'n nay, cdc doanh nghidp Trung Qud'c da ddc bidt quan tam khai thae tbi Uffdng nffdc ta.
Kim ngach xua't khau ndm 1999 chi mdi la 673 trieu USD, thi ndm 2008 vffa qua da tang dai nhdy vgt ldn 15,652 ti USD, tffc Id tdng 23,25 lan. The' nhffng, ngffdc lai, cdc doanh nghidp nffdc ta lai hoan todn "lep vd", bdi cung trong khodng thdi gian ndy ehi tdng dffdc tff 746 trigu USD ldn 4,536 ti USD vd 6,08 lan. Do vay, tff xua't sidu 73 trieu USD ndm 1999, ndm 2008 chung ta da nhap sidu ky luc
11,116 ti USD Theo sdlieu cua Tdng cyc thdng ke, 2008.
Khdng nhffng vay, tinh hinh cdn dang lo ngai hdn nffa, nd'u xem xet tien do cua cdc boat ddng ndy theo hai giai doan. Dd Id, td'c do tdng xua't kha'u binh qudn cua cac doanh nghigp nffdc ta ndm 2001 - 2005 cdn dat 16,02% thi ba ndm vffa qua chi cdn Id 12%, trong khi cua cdc doanh nghidp Trung Qud'c la 33,31% va 38,43%.
Hdn the, trong khi tde do tang nay cua ede doanh nghidp Trung Qud'c da ngdy cdng cao bdn so vdi td'e do tdng xua't kha'u ciia ehinh hg ra thj trffdng thd' gidi, cdn cua cdc doanh nghidp
nUde ta thi hodn todn ngffdc lai.
Trong khi danh mue hdng hod xua't khau eua Trung Qude ngdy edng dai thdm vd khdi Iffdng hang boa cbii ye'u xua't kha'u cung tang rat manh d mdt loat danh muc, thi eua nUdc ta lai hau nhff ngffdc lai.
Cu the Id, tff 10 mdt hdng xua't khau chii yd'u vd cung chi cd ba radt hang dat kim ngach 100 trigu USD hd ldn ndm 2001, danh rauc nay cua Trung Qud'c hidn ldn tdi 33 vd cd ba mdt hdng dat tff 1,544 ti USD dd'n 3,769 ti USD, cdn dat gan 100 tridu USD dd'n dffdi 1 ti USD tbi cd tdi 15. Trong khi dd, danh myc nay ciia chung ta chi tff 23 nhich len 26 mdt hdng.
Khdng ehi tdng nhanh nhap sidu tff Trung qude ma cd ca'u san pha'm xua't kha'u ciia Vigt nam eung ed nbilu ban che :
Thuf nha't, boat dgng xua't khau phu thuge rd't ndng nl vdo ba mdt hang nguydn Ugu thd
"cd ffuyin" Id dau thd, than dd vd eao su. Cdc sd lieu thdng kd eho tha'y, trong tdra ndm qua, ba mat hdng chiem tdi 59,1% tdng kim ngaeh, eho ndn chiing ta dd khdng it lan rdi vdo tinh Uang:
he tang tde xua't kha'u cdc mdt hang nay thi td'e do tdng xua't kha'u ndi chung vgt ldn, vd
Tgp chf nghien cdu Tdi chfnh ke todn :6i
TAI CHiNH QU6C T^ ( Sd 9 (74)-2009 )
ngUde lai.
Thrf hai, td'c do tang trffdng xua't kha'u rat tha'p ciia cae mat hang edn lai. Trong 8 nam qua, khi tde do tang xuat kha'u eiia ba mat hang nguyen hdu ndi trdn la 20,15%/nam, thi eiia cac mat hang edn lai chi la 14,62%/nam, tffc la nhffng nd Iffc da dang hod mat hang de tang td'e xua't kha'u sang thj trUdng nay ehi dat ke't qua rat khiem ton.
Trong khi dd, san Iffdng dau thd khai thdc dffdc rat ban chd'se phdi dung de nudi ngdnh cdng nghidp boa dau trong nffdc ngay tff ndm nay, cdn khdi Iffdng than da xua't khau chi U'ong mdt vdi ndm tdi cd le eung se bang kbdng vi chinh ehung ta eung phai nhap kha'u de dap ffng nhu eau ndng Iffdng tang vgt. Rd rang vide ban che nhap sidu tff thj trffdng nay bdng each gia tdng boat ddng xua't kha'u la khd khdn.
Nguydn nhan cua tinh trang nhap sidu nhin trf chinh sach ty gia
Tinh ti'ang nhap sidu trong quan he diffdng mai giffa hai qude gia ed the dffdc giai thieh bdi nbilu nguyen nhan. Mdt trong cdc nguyen nhan la sff thay ddi eiia ty gid giya cae ddng tiin.
Dd thj 1 dd thi dffdi day bieu thi ty gid danh nghTa giffa VND/NDT va VND/USD. Nd'u chi xem xet ty gia danh nghia tbi cd the tha'y rang VND da mat gia gan 25% so vdi RMB trong 5 ndm vffa qua. Nhff vay, nd'u chi nhin ben ngoai tbi khi
ddng Viet nam raat gid cdn can thffdng mai giffa Viet Nam vd Trung Qud'c phai dffdc cai thign cd ldi cho Viet nam. Tuy nhidn tham hut thffdng mai ciia Viet nam vdn tie'p tue tdng len vi khdng the sff dung ty gid danh nghia giffa ddng Viet nam va nhan dan te de giai thich tinh trang nay.
Vi ly thuye't ngoai thffdng cho rang sffc canh tranh eiia hang hda phy thuoc vao ty gia thye chy khdng phai ty gid danh nghia. Vdi nhffng nUde cd td'e do lam phdt cao nhff VN, phan bidt giffa ty gid thffc va ty gia danh nghia khi ndi vl sffc canh tranh
ADB, chung tdi ffdc tinh ty gia thffc giffa NDT va VND dung sd hdu v l chi sd gid (CPI) eiia Viet nam vd Trung qude de hidu chinh ty gia danh nghia.
Sau day la dd thi so sanh ty gia thffc vdi ty gia danh nghia trong cung giai doan:
Cd the tha'y trong giai doan 2004-2008 mae du ty gid danh nghia NDT/VND tdng gan 25%, ty gia thffc giam khoang 8%.
Nghia la hang hda Viet nam da bi giam syc canh tranh so vdi hang Trung qud'c vi tdc dung ciia ty gia. Nhff vay radt trong nhffng nguydn nhan nhap sieu tdng manh trgng giai doan vffa Dd thi 1 Sff thay ddi ty gia danh nghia giffa VND/NDT va
VND/USD t»s
IMS l(»S
N(U6ll:A0i:a((llS«(0lUR
Ciia cdc sdn pba'ra la ra't quan trgng. 6 day ty gia thffc dffdc djnh nghia la
RER =
-Or)
Trong dd e Id ty gia danh nghia, Pf la mffc gia nffdc ngoai, P la raffe gia trong nffdc. Sff dung ngudn sd heu tff Asian Development Outlook 2009 cua
»06 ««) mt
01) ac BOM duu * - nui IHA Oux^ nos VI du DM not q u a la d o c h i n h sdch ty gid ciia V i e t n a m d a k h d n g h d trd cho b o a t d g n g xua't k h a u c u a hang h d a V i e t n a m s a n g T r u n g qud'c.
T u y n h i e n , ty gid khdng p h a i la va'n d l d u y nha't, tham hut c a n c a n thffdng raai cua Vidt n a r a v d i T r u n g qud'c c d n do nhiiu nguyen nhan khdc nhff:
(i) he thd'ng phan phd'i, hd'p thj hang hda Trung qud'c (be thdng
62> Tgp chf nghien cdu Tdi chfnh ke'todn
( sd 9 (74) - 2009 )
TAI CHiNH QU6C It
Do thi 2 Bieu dd ty gid danh nghia va ty gia thffc giffa VND va NDT
1.3 1.25 1.2 1.15 1.1 1.05 1 0.95 0.9 0.85 0.8
-Ty gia Danh nghTa -Ty gi^ thyc te
2004 2005 2006 2007 2008
phdn phdi sdn phara Trung qud'c dd tao nhffng dilu kign de ddng nha't eho cdc nhd nhap kha'u Viet nam (ddt hang qua didn thoai, thanh toan cham ...); (ii) ndng Iffc canh tranh eiia sdn pha'm Viet nam; (iii) cbinb sach hd trd cua chinh phii cho sdn pha'm xua't kha'u ; (iv) vai trd cua cae hiep bdi trong sdn xua't vd tidu dung san pba'ra Viet nam ; (v) sy phdt trien ciia cdc ngdnh phu trd eho vide san xua't san pha'm... Cdng bang ma ndi
(Nguon : tinh todn ciia tdc gid) hang hda Trung qud'c cd the dap
yng nhanh ede nhu cau da dang vl raau raa va chd't Iffdng san pha'm vdi nbilu mffc gia khde nhau dilu ma cdc doanh nghidp Viet nam cbffa ldm dffdc.
Tdm lai, mac dii tham hyt thffdng mai vdi Trung qud'c lien tuc tdng ldn, Viet Nam chffa cd mdt chien Iffdc rd rang nhara hd trd ede doanh nghidp Viet nara tham nhap thj trffdng Trung qud'c. Tinh tff phdt trong boat
dgng xua't kha'u da khid'n cae doanh nghidp Viet Nam ed vj thd' yd'u trong trao ddi thUdng mai vdi Trung Qude. Cbinh sdch ty gia cung gdp phan lam tram trgng bdn van dl nay klii md cac boat ddng ngoai thUdng ciia Viet nam qua phu thude vdo dd la My . Dilu ndy eung la mdt nguyen nhan gay ra cdc cdn sdt ty gia trdn thi trffdng chd den Ty gid ehinh thffc VND/USD hien van do Ngan hang Nha nffdc kiem sodt..
SI/HOI PHUC...
• • tien dl mua xe radi thay thd' cho nhffhg xe cu va tdn nhiiu nhien ligu. Day cd the la sff hgc hdi cua ngydi My d ngffdi Nhat bdn (Nhat tff lau dd cd ehinh sdch khuye'n khieh bdn cac loai xe bdi tid't kiem nhidn lieu va hang tidu dung didn tff). Tuy nhidn trong khi Nhat Ban khdng phdi ehiu nbilu dp Iffe tff he thdng ngan bdng thi My (cung nhu Anh) lai ed qua nhiiu bat dn trong be
, ' i : -
thd'ng ngan bang can gidi quyet.
Dilu dd cd nghia la cdc gdi kich thich kinh te thdng thffdng cd the se khdng cd dffdc cdc tac ddng ldn dd'n nin kinh te My nhff dd'i vdi Nhat Bdn.
Nbilu nha kinh te vd ehinh trj gia cho rdng, phai can thera thdi gian de tha'y bet cac tdc dgng tff nhti'ng thdng tin kinh te tich cffc eiia Nhat Ban trong quy II vffa qua de'n nen kinh te toan eau. Tuy
(Tie'p theo trang 64) vay van phdi khdng djnh day Id nhffng yd'u td dang khieh Id trong bdi canh todn the gidi dang
"khat" cac thdng tin kinh te tich cffc. Dau bid't rang van cdn ra't nhieu ye'u to tieu cffc dang tdn tai, trong dd ndi len la ty Id that nghiep cao va san Iffdng san xua't giam sut, nhffng ngffdi dan tren toan eau gid day eung ed cd .sd de tin tffdng hdn vao kha nang thoat khdi suy toai va lay lai da phue bdi eiia kinh te toan cau.
Tgp chf nghien cdu Tdi chfnh ke'todn
