Kyk, Vriend, die Afrikaanse letterkunde is nie ’n goedkoop klok wat jy net lui as daar vandisie is nie. Op die program van die Vrydag- en Saterdagaand ver- skyn daar meer as 100 afsonderlike voordragnommers van gedigteen musiek. Onswil nie ’n volledige ontledingvan dietoestand maaknie, slegsdieaandag vestig op wanpraktyke en die algemene gebrek aan waardering.
SLOTSOM
Oordie dagbladpersse rol indiepositiewe bevordering van die Afrikaanse letterkunde moet ons liewer swyg en maar aanhou stryen/of werk. Onswil nie ’n volledige ontledingvan dietoestand maaknie, slegsdieaandag vestig op wanpraktyke en die algemene gebrek aan waardering. die aanhaal en spog, én die afhaal en swartsmeer. Elders in hierdie uitgawe verskyn daar ’n artikel oor die werk watSAMROdoenom ons geestesgoederetebeskermteen rowers en roofbouers. die musiek is bemoe- digend. die opvoering van eenbedrywe en dramas word daar mooi vordering gemaak deur SAMRO se suster- organisasie, DALRO.
SAMRO. BESKERMER VAN ONS GEESTESGOEDERE
Suid-Afrika is lid van die Berne-Unie, en verleen dus die beskerming van sy outeursregwet hier te lande aan die werke van burgers van alle lidlande; en op wederkerige basis geniet S.A. Hierdie hofsaak het ’n groot opskudding veroorsaak, en het aanleiding gegeetot die stigting van die eerste outeursregorga- nisasie in die wêreld, die Société des Auteurs, Compositeurs et Editeurs de Musique (SACEM). Die Performing Right Society het aanvanklik opgetree as beskermer van die belange van komponiste, nie slegs in.
U HULP VERSEKER TYDSKRIF SE VOORTBESTAAN U kan werklik help om Tydskrif vir Letterkunde te laat
OP BESOEK BY HETTIE SMIT
KLOPPERS
MARIA
GRETA SAUERMAN
ÉÉRSTE NAG
A. LIEBENBERG
KERSFEES SEWE-EN-SESTIG U naam
PETRU KLARCSON
DESEMBER 1968
WINTER IN VLAANDEREN
WINDHARP
Niks maak regtig saak nie - dit is net dat die liggaam sy eise stel en soms wil jy ontsnap in die hitte van die oomblik." Sy het vir 'n rukkie lang skubbe oor my oë laat groei, dit was al, maar daarna het ek weer geweet, soos voorheen, hoe futiel Hulle wou nie juis kinders hê nie, maar na 'n paar jaar het die seun en meisie min of meer gebeur.
Daarom kry hy 'n reeds versierde denneboom om in die woonstel te sit, en hy koop geskenke. Lida kom weer, maar om een of ander rede vertel hy haar nie van die kinders nie. Saans bad hy hulle, en die lyfies is maer en stokagtig wanneer hy
Een keer as jong seun het hy ’n klomp pille gedrink, maar hy het nie gesterf nie. Die middag sluit hy hom weg van hulle, nors en hulpeloos in die opwelling van verlange na ’n mens of ’n ding wat saak maak. Die aand, na ’n skraps ete van koffie en brood, bad hy die kinders met ’n diep verligting.
As daar 'n band om hulle was, kon hulle nie hegter, teerder teenoor mekaar gewees het nie.
DOOD IN DIE VREEMDE
As hy kon, sou hy verhoed het dat die wit nag in my oë inkom en ontelbare sneeuvlokkies oor die landskap van my wese saai. Uit die afgronde van my smart styg 'n vreugde op, ek ruik diep die sneeuwit koppies en ons glimlag. Die wêreld om my slaap, maar ek is wakker en bewus van die uur en die ooreenstemmende uur in my eie land.
Ek volg die swart stoet met die tuinpaadjie af tot by die plaaskerkhof, tot by die hek waar die bloedrooi gousblomme altyd blom. Deur die venster rus die stil wit vrag suikersneeu op die dakke van die huise en oor die tuine.
STILLE NAG
Maar dit is wat mense wil hê." Hy stop die geld in die sak wat reeds op sy maag is. Die musiek begin weer en ek word oorval deur die wilde ekstase om hoër, hoër te swaai. Sy stem verdrink die musiek soos hulle wegbeweeg van ons, sy regterhand swaar op haar sweterige rug.
As die musiekophou en ek na my dansmaat draai om haar te bedank, het sy reeds verdwyn. Kinders hardloop deur die vuil water en druppels val van hulle bene op die liggame van paartjies wat mekaarindiedonkerkolleonderdiebome omhels. Voordat ek ’n bestelling kan plaas, bars daar ’n oorver- dowende gesketter van klappers los en die kruitreuk hang in die lug toe ’n klomp jongmense van iewers vandaan aange- storm kom.
Teken net die dankie-kaartjie hier op die stippellyn en ons stuur dit vir hom." Ek druk tussen die mense in, vroetel deur die blink goedjies, stry oor pryse en beland weer by die uitgang. Hulle word gesteek deur die toeskouers totdat die bloed oor hul gesigte loop en hulle langs mekaar sit en asemhaal.
Dan ,Betlehemster” terwyl die groen en die geel en die blou liggies in die jakarandaboom heen en weerdeurdie wind gewieg word.
DE ZOON
Ik heb het zelf gemaakt, dat huis, een gat in de grond, een omhulsel van dierenhuid, huid van de vette, zure holenbeer. O ja, met een klap zou ik ze kunnen doden, de twee parende goudsmeden, maar ik, Bors van de Steenstam, niet. Alleen met de heldere lucht, de zonovergoten bergen, het glooiende grasland in de vallei, de bergrivier die ruist van kracht.
Ik zit op de grond en het voelt alsof mijn lichaam een groot oor wordt, luisterend naar de geluiden die uit mijn huis komen. Alleen ik, de Sneeuw van de Stenen Stam, durf de confrontatie aan te gaan met de grootste holenbeer, ik heb gevochten met mammoeten en rendieren, met een klap van mijn staf viel ik een wilde hengst. Mijn vrouw, die zonder klachten is bevallen, glinstert van het zweet, maar houdt onze baby, onze roze baby, huilend vast.
In die grot verberg ik mijn schatten, in een holte onder een platte steen, ik neem drie okerkleurige pennen, twee doorboorde tanden van een holeleeuw en een slinger van slakkenhuizen. Ik geef haar stilletjes de drie okerkleurige stiften en de twee doorboorde leeuwentanden en daarna leg ik de krans van slakkenhuizen op haar haar.
KLEINBOET
Noudat die grootste gevaar verby is, klim die kleintjies weer in die sloot: hulle wil dit ook hoor. Kyk hoe lê hulle in die sloot; hoor hulle skree!” Die maer waai sy arm en die kleintjies staan ’n paar treë terug. Die vet seun jaag die kleintjies op die wal; dan gooi hy hulle kerke omver.
Maar my ma kry darem krampe – so in haar heup.” Piet stap na sy sy. Maar nou is dit bruin en vaal en die kleintjies het met swart modder op die mure geskryf. Toe hy om die laaste hoek gaan, hoor hy nog die uitroepe van die seuns: die hees stem van die maers; die growwe stem van die vet; en ook die skreeuende stemme van kleuters.
Na medikasie; amper die muwwe reuk van die watersloot; die reuk van die seuns; die reuk van die damme. Hy dink aan die seuns wat in die sloot kronkel: Almal ewe groot; stok reguit; die arms swaai glad. Hy sou opspring om te kyk of sy duif se kuikens nog nie uitgekom het nie, of dalk het die valk een van sy duiwe gevang.
Daar is ook 'n ander geluid: in die verte die skreeuende gil; dan die skril stemme van die kleintjies wat na hul ma's soek.
VERGANGE SE DAE SE NUWEJAARSVIERING
WALTERS
GEBED VAN AKH-EN ATON MET DIE DAGBREEK
GROOT GEBED
Die grond is dus omhein om die jaggebied te waarborg. bly net getrou aan jouself. Jy bely die voetpad van Calvinisme, maar jy ry self op die dubbelbaan-hoofweg –. renjaers vir hul eie kroon en krans. al is dit net 'n eervolle vermelding. Maar die betowering van die toga bly onweerstaanbaar, die beste wapenrusting steeds die stralekrans. en wie kan vinger wys na alle goeie dade.
Beveg en uitoorlê liberalisme met aanmatiging. wat uiteindelik die sekel skerp maak. en die hamer verskaf ekstra staal vir die slag;. sluit die lyn anti-vrou mode met statistieke saamgestel met 'n verkyker by Clifton;. bou loodglaspaleise vir heiliges in die hemel. met status op aarde).
ROSA KEET
NAGRIT
GROEIFONDS
SLAAPLIEDJIE
STANDVASTIGHEID WORDT BELOOND
Over het water schommelde een lichtje naar hem toe, wag- gelend als een gans over de weg. We zouden beter gaan slapen zoals de paling.” En plots vroeg Broeder Willy een sigaret, hij bedelde erom. Hij keek bijna bang naar de lichtjestrillende kabel, naar de beugelsdie uit het water rezen, naar de stukgeslagen waterspiegel.
Niets, zei hij, het net is leeg, dus ik kan roken.’ Hij haalde de sigaret achter zijn oor vandaan, rolde hem in zijn mond en beet op het tabakskorreltje dat overbleef. Nou ja, ook al is hij zo dik als mijn hand, zo groot is hij niet.' Hij pakte de lier vastberaden vast. Ik krijg het wel,' zei hij tegen zichzelf, 'geen enkele paling wordt hier zo dik, en bovendien heb ik het nooit beloofd, en het is tenslotte een dwaze belofte.
Pastoors roken.” Hij had wat moeite om de haak aan die bril te krijgen, de boot schommelde hevig en plotseling viel het luciferdoosje in het water. Ik heb er nooit van gehouden, ik ben er helemaal aan gewend.” Zonder spijt gooide hij de sigaret in het water. Hij bleef een hele tijd staan, bijna verliefd, en keek naar de snelle paling die over het net heen en weer schoot, op zoek naar een opening.
Godzijdank, - zei hij, kijkend naar de sterren, - beloon je de patiënt. Toen wuifde hij de inmiddels berustende paling aan boord.
OM DIE LEWE TE VERLAAT
DRIE GEDACHTEN VOOR ARCHILBALD
J. WINTERBACH
KONFRONTASIE
Dadelik is daar 'n verskil van min of meer twintig, vyf-en-twintig jaar tussen hom en die jong man. Gedurende daardie paar weke het hy iets geleer oor die genadeloosheid en ironie van die lewe, wat hom vir 'n paar dae styf en opstandig gemaak het. A1 waarop dit neergekom het, was 'n nuwe insig, om hom sterker te verskans teen die jeug binne en buite hom en teen versnelde hartklop.
Sal hierdie jong man voor hom, in sy veertigs, weer wil rebelleer, hierdie keer teen die jeug. Die jeug is nie bewus hiervan nie en het geen reg om die norme wat deur die ouer geslag gestel word, te weerstaan nie. Vandag se ou garde klou steeds vas aan hierdie dwingende norme wat geskep is om die jeug ’n kans te gee, en hulle besef dit nie.
Dan kom die tyd vir reaksie wanneer die ouer jeug hul eise stel. Met hierdie besef draai die ouer man om en stap terug in die rigting waarvandaan hy gekom het – draai na sy werk.
KAMEELDORING ENKELD EN ENIG Hoe het jy gegroei en gegroei
DIE BITTER GROET
BELYDENIS IN BETON
SLAAP NOU, MOENIE DINK NIE
GERHARD VAN DER LINDE
RESEP VIR ’N FEES
MINNEBRIEF
TRAGEDIE
OP MEKAAR
STILLE HEERSER
P.V. SEKS
LENTE IN JOKKMOKK
BRIKSDALBREEN
AALWEETAPPER
DEUR DIE VENSTER
DIE WINDE VAN VERANDERING
JULIEN VANGANSBEKE
EEN VAN DE VELE
N KLIP-KLIP-KLIPPIE ROL LOS
EK WAG OP JOU Ek wil wag
N PUIK UITGAWE
SKYFIES
LETTERKUNDIGE A B C
BOEKE ONTVANG 1969
INTEKENVORM
ADRES
DATUM
