En hy is reeds verleë want hulle vraag impliseer altyd 'n eis: gee soos ons gegee wil word: nie die kop nie, maar die kop en bors: nie die withandige Ampienie nie, maar die suksesvolle Afrikaner;. Baie ernstige kunsbeskermers wil graag hierdie mense blameer, maar dit is onnodig. As jy net die pure vreugde wou hê om kuns te ervaar, sou jy.
Marthinus Versfeld sê iewers: Aristoteles het lank gelede gesê dat God pure vreugde is, dat blydskap nie 'n middel tot enigiets anders is nie. Toe Hy die hemel voorberei het, was Hy daar; toe Hy 'n sirkel op die oppervlak van die wêreldrivier getrek het; so hy.
VAN WURM TOT MOT?
N LITERATUURBESKOUING
UYS KRIGE
VIER OORLOGSGEDIGTE VAN QUASIMODO
En hoop leef voort want buite, op die hope puin – soos groot mensegrafte – van die stad se geboue, floreer onkruid. Die jong man in sy vegvliegtuig het oor sy sterwende sonwysers gebuig" - wat 'n verskriklike beeld. Die seuns van die toekoms moet die haat en misdade van hul vaders, ouers en voorvaders vergeet.
Later is hulle afgesny en sommerso daar op die sypad van die stadsplein laat lê. Endanis symoeder niealleen sýmoedernie, maarallemoeders van seuns wat deur die eeue heen in hul miljoene deur die magtiges, die sterkes, die rykes van die aarde om die lewe.
SALVATORE QUASIMODO
VIER GEDIGTE*
MAN VAN MY TYD
DIALOOG
LAUDE. 29 APRIL 1945 Seun
LOUIS EKSTEEN
VENSTER IN ’N VOORSTAD
TREGTER
DIE DRAKE EN DIE BENDE VAN KORAG
In die malvabome op die stoep is daar nie 'n enkele eier in die waadvoëlneste nie, en die aantal mak voëls is . Fanie en 'n jongmens kom aangehardloop, die baas het 'n haelgeweer en die jongmens 'n lang skaapvel. Die vrouens vlug die stoep op en die draak wikkel lomp oor die glibberige werf na die boom.
Die paar reptielimmigrante uit Brasilië moes die afgelope jaar vinnig vermeerder het. Fanie roep 'n krygsraad en belowe dertig sent vir elke draak wat op die plaas doodgemaak word. Ek het nou die mense dertig sent belowe vir elke geel katvel wat hulle vir my bring."
MARIÉ BLOMERUS
L’HIRONDELLE
LIG EN SKADU
AWRENCE FERLINGHETTI
DRIE GEDIGTE*
HENNIE AUCAMP
NAGBOOT NA IERLAND
Sommige raak aan die slaap op stompe op die middelste dek; ander sit met hul bene hangende op tafels in die eetkamer. Die meeste van die Iere op die skip moet arm wees; Ek merk dit in hul klere. Ek vind myself gedurig op soek na die Ier sonder 'n kaartjie.
Ek swaai van bakboord na stuurboord—die Ierse Kanaal is vir niks berug—klim op bene en stompe; beland uiteindelik by die kroeg. Dan raak die beeld uit fokus – die paartjie uit die salon sit styf langs mekaar, ’n groot Guinness voor hulle. Hulle volg versigtig die leiding van die kondukteur, 'n man met groot, rooi hande en 'n groot, rooi gesig.
Die dirigent se grootste aanhanger is 'n ou vrou met 'n swart wolserp om haar lyf en 'n bloedrooi tafeldoek om haar kop. As ek goed is vir hierdie Ier, dink ek, kan ek net sowel dieselfde betaal vir 'n ander. Dit word 'n kakofonie van onnoembare klanke; die motief van oorgawe verskyn ook agter die deure van die latrines.
Of dit kan die ligte aan die onderkant wees - die mistige ligte wat Dublinbaai omlyn. Dit waarvoor ek lank gewag het, gebeur; hy sal vir my 'n foto van sy meisie wys. En die duimfoto van 'n Kathleen of 'n Kate, tussen eende en ganse agter in 'n witgekalkte huis, word 'n.
FREDA PLEKKER
BOOM IN DIE WINTER
SWAEL IN DIE SKRIF Mooi soos die ronding in die arm van 'n dogter
BY DIE NAAMLOSE WOORD
DAG BREEK
DIRK CHRISTI AENS
RUITER MET PAARD
GOG EN MAGOG
MANTIS
TUINEN VAN WATER
STEPHAN BOUWER
WEER OP OUMA POLLIE SE PLAAS
M. Gerryts
ABRAHAM H. D E VRIES
DIE POSKAR*
Hulle het 'n plaaswinkel net soos ons s'n: winkel, poskantoor, ontmoetingsplek in dieselfde vertrek tussen die rakke en die meelsakke. Hoekom – as dit die geval is – sou ek deur die moeite gegaan het om lekkergoed uit ons winkel te steel net omdat? Sy vra gereeld vrae oor almal op die Winkelplaas: van die Jordaan tot by Ouma en Kathleen, en Pa moet 'n volledige verslag oor alles maak, want sy was nog nooit met 'n halwe storie tevrede nie.
Op alle ander plekke word die winkels as poskantore gebruik, maar op posdae is Annie se winkel heeltemal 'n poskantoor vir 'n uur of wat. per pos gesorteer, want Voorbaaten en omliggende plase het baie inwoners met kinders van die Kaap tot Johannesburg. Annie wag agter haar toonbank. kombuismes waarmee sy die lood versigtig sny voordat sy die sak op die toonbank langs haar omdraai. -Jan op die vlakte!” Annie het geskree asof sy die naam ken. lees die koevert.
Ewert Breenant in die Hoek!” Maar wanneer oom Gert Petoors te hard praat, haal sy eers een van die gewigte van die skaal af en slaan dit op die toonbank. Ella se sak hang buite aan die hoenderhok, sodat my pa net sy hand by die venster kan uitsteek om dit aan die draadoog te haak, maar sedertdien. In die somer sê Ma: “Dis nog vroeg,” terwyl sy ons koffie na die voorkant van die huis bring en na die horlosie kyk. In die winter sê sy: "Steek die kaggel aan, ou man."
Sewe-uur, terwyl die nuus gelees word, word geëet op die wit damasdoek aan die groot spenstafel waarby daar al baie Nuwejaarsdae tot twintig mense gesit en smul het. Needankie, hy wil nie inkom nie, hy kom net vra of daar pos gekom het vanmiddag. )a, Aunt Hester kan maar Aunt Baby Mattewis se pos ook gee — hy rynou in dorp toe, dan kan hy dit sommer daarbyhaarafgee. Náetegaansithyin dievoorhuis, trek eers’n paarskyweaan sy pyp en vat dan die briewe wat Ma op die tafeltjie gesit het.
JOAN LÓTTER
ONTVLUGTING
TOLBOS
NOCTURNE
IZAK VAN DER WESTHUIZEN
OPENBARING
HERLEWING
ASTRALE BOODSKAP
S AREL SMIT
LEGENDE
OU JOOD
VRAG
BERTA SMIT
DIE NUWE JAS
M. GERRYTS
HART
LIGDANS My vingertippe — liggies
ONTDEKKING Om suiwering en rus het ek my huis geslot
DIE STERWE VAN ’N SWAEL
PHIL D U PLESSIS
VINCENT VAN DER WESTHUIZEN
ABSENTIA Ek hou ’n skedel in my hand,
MENNO STENVERT
PAARDEBLOEM
FLITSE
M. GREEFF
DIE SLIM KLIPPE
U APPÊL HET GESLAAG, MENEER’’
VERBY
HEWITT VISSER
GROOT TOWENAAR
DIE DONDERBUI
HERFSBLARE
MADA REINECKE
ASEMTOG
DROOM
AGTERBLYWENDE
S. PRELLER SE DAGBOEK VAN 1891
PAS ONTDEK*
Gustav het aanvanklik weer in Pretoria in 'n winkel gewerk, maar hierdie werk na 'n paar maande laat vaar en die res van die jaar 1891 deurgebring om sy pa met die melkery en sy ander sakeondernemings te help. Op grond van die name van die skoolmeesters kan aanvaar word dat sy onderrig deur Engels geskied het en aangesien sy dagboek ook uitsluitlik in Engels geskryf is, moet aanvaar word dat hy in die 90's ten minste kultureel Engels was. Die oorlog het egter by baie ’n sterk pro-Boere-houding geskep, en ons kan aanvaar dat die Engelse omgewing ook vervang is deur die sterk pro-Afrikaanse gevoel wat dit uiteindelik geopenbaar het in die leierskap wat hy gehad het.
In die dagboek onder bespreking vind ons ongelukkig geen enkele aanduiding van die dryfvere vir die latere optrede van. Gedurende hierdie maand werk hy baie hard in die winkel en noteer op 17 Maart dat die werk hom baie droefgeestig maak. Op hierdie tydstip skyn hy baie geïnteresseerd te wees in die Natuurwetenskap en hy bestudeer 'n aantal boeke daaroor.
Aangesien Gustav sou saamgaan, moet aangeneem word dat hy sy werk in die winkel opgesê het. Vir enkele dae bly hy nou by sy ouers in die wa, jag hy en is hy tevrede met die lewe, hoewel hy daarvan bewus is ,dat die dae van gebondenheid” weer aankom. Geleidelik word hy nou ingeskakel in die bedrywighede van sy vader se sake, maar nog lees hy baie, skilder soms, beoefen boekhou en versamel natuurwetenskaplike voorwerpe.
In die middel van November begin dit so goed reent dat die perdereisies uitgestel is. Ook vermeld hy van die verskyning van ’n persoon wat deur die bediende ,Matel” as voíg aangekondig word: ,Ma. En so het die één jaar in die lewe van die latere stryder vir Afrikaans verbygegaan.
MARCEL VAN MAELE
DE BUNKER
Het kan niet zo lang duren, het zal binnenkort de grote gevolgen hebben, weet je, dan zal de bevrijding komen, de bevrijding uit de klauwen van de groene plaag, weet je. Maar ik zweer dat je niet aan de andere kant blijft. we gaan waar alles blauw is. de nachten zingen blauw, dat is waar. Je weet wel, onze plicht, want als er nooit meer oorlog komt, als we lekker samen door de winkelstraten lopen; maar onze plicht.
Voorbij de zwarte lijn der bomen, links bij de stukgeschoten fabriek (nummcr 2 . komt kijken); nee, meer naar links, bijna dáár waar de brug vroeger was. Of ik gooi met verf,. dan is de vijand groen, of blauw of rood of geel. Charly charly this is baker this is baker over Charly charly this is baker this is baker over Charly charly this is baker this is baker over Charly charly this is baker this is baker out.
Gisteren zijn we erg laat teruggekeerd naar de posities, wellicht kennen zelfs de greens nu de route die we dagelijks volgen op de terugweg. Zo viel hij (gaat naar beneden en grijpt de steeds dreigender wordende nummer vijf bij de benen, terwijl hij beide op de grond draait.). Nu kunnen we wat meer onderling vechten, elkaar vernietigen als dat nodig is. allemaal met de commandant, hij zal ons vragen waar nummer vier is, hij zal alles wat we hem vertellen in zijn rapport opschrijven.
Kijk maar, we gooien onze wapens weg, we steken onze handen op, ze voeren ons weg, ver van het front, de oorlog is voor ons voorbij.
JONG DIGTERS, AANDAG!
Baie geluk ook aan ANNA RUDOLPH, wat 'n toekenning in die kompetisie van die Ministerie van Onderwys, Kuns en Wetenskap ontvang het met haar drama.
REGLEMENT
SKYFIES
Joeri Kazakow skryf weer: "Geluk en die wese daarvan, lyding en hoe om dit te oorkom, morele plig teenoor mense, liefde, die bereiking van selfbegrip, mense se houding teenoor werk, die lewenskragtigheid van basiese instinkte - dit is van die probleme wat hou my besig." Onlangs het ek weer die pragtige blou perde van Franz Marc gesien, en hoewel hierdie keer slegs in reproduksies by die Pretoria Kunsgalery, het die skilderye my weer ontroer met hul lewendigheid en krag, gepaardgaande met speelsheid. Die laaste keer dat ek hulle bewonder het, was in München in 1937, toe die skilderye van Marc en honderde ander in groot sale uitgestal is.
Saam met dié van ander Duitse Ekspressioniste was daar baie van die beste skilderye deur die Franse Impressioniste: Monet, Manet, Renoir. Mense het saamgedrom voor die groot kunswerke; Dit was nog altyd die grootste trekpleister vir honderde kunstenaars en duisende kunsliefhebbers in München. Was dit die gevolg van die diep emosie wat die skilderye en beeldhouwerke (o, daar was Lehmbruck!) by almal gewek het?
Die werklike stilte is veroorsaak deur die feit dat hierdie unieke uitstalling deur die Hitler-regering onder die titel van "ontaarde kuns" gereël is en veronderstel was om die mense te "opvoed" tot 'n insig in die wese van "ware kuns". Ag, dit was die mees siellose versameling skilderye wat jy kon kry, en die saal was leeg … angswekkend leeg.
N ONSMAAKLIKE GRAP
BOEKE ONTVANG
RUILNOMMERS ONTVANG
INTEKENVORM
ADRES
