Leyds, destyds staatsekretaris van die Z.A.R., "dit is eerstens nodig om sy intieme godsdienstige lewe te oorweeg. Niemand is vandag in staat om te profeteer oor die toekoms van Suid-Afrika, oor die toekoms van die wêreld as geheel nie.
ERICH MAYER AS ILLUSTRATOR
Minder deursigtig is die bedelaar in die stadsstraat, waar die skare aandag van die hoofkarakter aflei. Aan die begin van elke hoofstuk is die hoof van die persoon wat die hoofrol in die kortverhaal speel.
HESTER DREYER
KOKON
PAVANE EN GALLIARD
MATRESJKAPOP
BY DIE SIEN VAN ’N HUIS MET MY GEBOORTEJAAR OP SY GEWEL
HENNIE AUCAMP
TROOSTYD VIR ’N BANG GEMOED
N MONOLOOG VIR DIE VERHOOG
VI R WENA NAUDÉ
OUNIE (GEFORSEERD LIGHARTIG);
VOL NA DIE LEUNSTOEL WAAROP HAAR DENKBEELDIGE
SE STOEL; LEUN VORENTOE ASOF SY HAAR WANG TEEN
SY HARE DRUK);
SY TREK DENKBEELDIGE GORDYNE TUSSEN HAAR EN DIE GEHOOR; VERSTERK SO DIE SFEER VAN INTIMITEIT EN
DIE GEHOOR BESEF NOU TEN VOLLE DAT SY MET ’N ON- SIGBARE TEENWOORDIGHEID PRAAT);
VVERP DAARVAN BESTUDEER. KYK DAN SKIELIK NA GA- BRIËL)
SKULDIG, ASOF GABRIÊL SE SWYE HAAR TOT PRESIESER
WEER STIL NA DIE GORDYN EN KYK. DRAAI HAAR NA
SY OORWEEG DIE EEN SLUK NA DIE ANDER)
GLIMLAG BY DIÉ NOSTALGIESE HERINNERING. STEEK
HAAR HAND UIT OF SY GABRIËL IN DIE WANG WIL KNYP)
GLASE; LOER KOKETTERIG NA GABRIËL)
VAT AAN HAAR HOED; “TOON” DIT ASOF SY ’N SPIEËL
VOOR HAAR HET)
OUNIE STAAN OP; BOOTS DIE KONINGINMOEDER SE GLIM- LAG EN SEËNGROET NA): Ek kan óók elcgant wees en every inch
OUNIE OMKLEM HAAR GLAS, KYK UITDAGEND NA GA- BRIËL): Moet nie so dom lyk nie, Gabriël, jy onthou maar alte goed
FENS VERDWAAS VOOR HAAR EN UITKYK, DRAAI DAN LOMP NA GABRIËL)
Net een pak het ek nie verkoop nie; die grys een met die streep, en die wit een wat uit die been steek.
EIE DRANKIE; AFGETROKKE HAAL SY HAAR HOED AF;
GOOI DIT AGTELOOS LANGS HAAR STOEL)
VERWONDERD LUISTER SY NA HAAR EIE STEM)
NIE MEER DRANK IN NIE. SY SIT DIE BOTTEL HARD NEER)
OUNIE KYK NIE MEER NA GABRIËL NIE: DIE BAN IS
VERBREEK; SY KYK NIE MEER NÁ DIE GORDYN NIE, MAAR DÉÚR DIE GORDYN, DIE NAG EN DIE EWIGHEID BINNE)
OUNIE SAK AF OP HAAR SKOOT, HAAR KOP OP HAAR
ARMS. SY HUIL NIE)
PIROW BEKKER
SAL MOET KAN WERK
In haar haas om haar skoen reg te maak, het sy nie gekyk watter voet se skoen dit is nie. Sy het dit in twee klein trossies gerol, soos 'n mens met stoom sou doen, en dit in die skoen gestop wat sy geneem het.
ROSE GRONON
REQUIEM VOOR EEN GOEDE DOKTER
Je hebt een elegante praktijk, twee wagens en een kameel van een huis in het rijkste deel van de stad. Als u erop staat – ik was dus leerling bij Sint-Salvator – moet dat ruim twintig jaar geleden zijn geweest. Ik zat te bibberen in de wachtkamer en vervloekte de kerkklok destijds.
Maar nu was het die ochtend gebeurd dat de familie van de overledene – een zwak mannetje dat van het asiel naar het ziekenhuis was verhuisd om te sterven – nu die familie was. Miel was op de bank in de wachtkamer gevallen en had zijn glimmende schedel drooggeveegd met zijn zakdoek. Heb jij, als ik het mij goed herinner, niet ooit een skelet gerold op dezelfde manier als 'Beautiful Blue Danube'?
En als je het wilt weten, - zei Tavannes, - het was uit eigen beweging dat hij afscheid nam van Leuven. Toen hij mij de zaak liet zien, zei hij: 'Ik wist dat het goed zou komen.
LOUIS BOSHOFF
HANDLANDSKAP
PETROVNA METELERKAMP
MUSE
DE WAAL VENTER
VOOR WINTER
KANTEL
REG ?
DAAR IS GEEN LAND
HENNING SNYMAN
G. DU PLESSIS: DIE NAG VAN LEGIO
Allereers is daar die medium van die toneel-opset (tyd/plek/karakters/visuele voorstelling), en daarnaas die ontwikke- ling van die tema. En met die ophef van die individualiteit polariseer Dogoman plus die res teenoor Dirk alleen. En met die bybring van dié ritueel (’n „offer” is gebring vir die bose, teen die goeie) word die hele gebeure geplaas in die kader van die primitiewe, die oer-waansin.
11, 14-26, word Christus daarvan beskuldig dat hy demone uitgedryf het met die hulp van Beëlsebul, die leier van die demone. Hierdie idee van eensgesindheid ("prysenswaardig" sê Du Plessis se karakters) dra die konsep van absolute boosheid: op die ou end is die mens erger. Met die toevoeging van Bybelse gegewens tot die betekenis en verwysing van die Legioen, kom die begrippe logika (rede) en liefde (menslikheid, goddelikheid) dadelik ter sprake.
Dit gebeur ook in hierdie drama: die feit van ironie skep 'n skuldige betrokkenheid by die leser/kyker van die toneel. Hierdie stres gaan hand aan hand met deernis vir Dirk, vrees vir waansin en vreemde magte, en die volslae hopeloosheid van die situasie.
J. SCHUTTE
OPPERMAN (2) I
Die aard van die wyse van assosiasie waarvolgens die verbeeldingsproses plaasvind, verklaar wat in die menslike verstand aangaan. Fyn is die onttrekking van betekenis van doel wat veroorsaak word deur die interaktiewe verhouding tussen werklikheid en beeld. Interessant genoeg, wat die korrespondensie verantwoord wat taal betref, is die konstruksie "in die sterre" wat ooreenstem met "miljoene ligte".
Dit is nie die verskil tussen beeld en werklikheid wat die deurslaggewende rol speel nie, maar dat die beeld 'n simbool van die werklikheid word. Hierdie komplekse geestelike ervaring wat in "Ballad of the Grey Earth" teëgekom word, is soortgelyk aan dié van "Thetis" en "Oud". Of waar die klem in Angel uit die klip val op die produk om een ding in 'n ander te verander, daar gaan dit na Peds.
Dit verraai die oorsprong van die lewensvorm en toon die medepligtigheid van die aanspraak. Op grond hiervan kan gesê word dat die samekoms van verskillende betekenisverbande op grond van die teenoorgestelde plaasvind.
PARSTYD
Met hierdie onderskeide in gedagte wil ek nou nagaan op grond van die drie faktore, ironie, omvangrykheid en die hoofsaaklik beel- dcnde wyse waarvolgens te werk gegaan word, hoe die poëtika van korrespondensies inEdms. Die motto van die digbundel gee net min of meer weer wat die digter beoog het; “Mij lust t’ ontvouwen // hoe de vormen aller din- gen // In nieuwe lichamen verkeerden”. Deur telkens gebruik te maak van woorde van Christus oor sy wederkoms, wat die duiwel in sy m'agswellus verdraai binne ’n moderne konteks, probeer hy Christus na-aap in sy aan- spraak op die mens.
Dit bied 'n steeds verruimende perspektief waardeur die beginsels van ironie en integriteit gelyktydig geïmplementeer word: eers is dit net Dirk wat selfbevestigend kan sê: "Dit is Dirk sc erf", maar Janfiskaal oortref hom. , dood, die stelling, "Dit is my grondgebied," wat uiteindelik ondermyn word deur Bakkapelo se aanspraak, "Alles. Dit is verbasend dat ons 'n oop einde hiermee het, want die slotwoorde eggo die ware aanspraak, dat Christus die antitese is. van Bakkapelo, wat hier die bose verteenwoordig. Die identiteit van die "jy" wat jy aan die velle gegryp het, word eers in die laaste vers bekend gemaak.
Die interessante ding is egter dat dit nie dadelik insink nie, want "om soos 'n vark op te tree" is 'n uitdrukking wat gesê word van iemand wat skandelik optree, met die gevolg dat dit as 'n verrassing kom as daar besef word dat "jy regtig is 'n vark Om soos 'n vark op te tree beteken in hierdie gedig om ordentlik op te tree.
WREWELWIEL
Haar maskering, wat wil sê haar aanlok- king en afwering, geskied dan ook op die wyse van die gewone moder- ne vrou. Maar eintlik deur noukeurigte let op die skynbaar onskuldige betekenis van die gewone drag: “step-in // all-in-one”, word die ge-. Die spel neem ’n aanvang deur ’n gewone gedragswyse van die seekat te transponeer na die vlak van die mens: “Onder swart idees omhul.
Die volgende gedrag van die seekat word ook geestig uitgebeeld: "—op sy bek-. Dit begin dan om die lokalisering van die 'konsentrasie' te beskryf, wat voortduur totdat dit 'gevestig' is. Daarom is dit nie verkeerd om in strofe 4 te sê tot praat oor die 'wêreld'.
En dan is daar die probleem dat die groot dokter nie daar is om te sê hoe die medisyne gebruik kan word nie. So in "Dennebol" som die simbool "pyn" klassieke en moderne tye op.
SOLSJENITSIN
ULDENE VAN DER VYVER
IDIOOT IN JERUSALEM
JY WAS DIE GLAS, GELIEFDE
VERWEER
Dit is 'n rustige slaap en 'n stadiger pas in hierdie lieflike-weer-en-warmte. sesuur in die oggend, middag en slaaptyd. met sy waghond in die kerk. Wat van peleton wat van twee, drie keer per jaar. met sy bende donderweer en weerlig oor die dakke marsjeer. Van boe op Saterdae by sportbyeenkomste. uit Mozart se "Gloria". in die Gotiese klipkerk op die Sondag na die opstanding.
KERSFEES VIR ’N TIENER By my pas
J. VERMEULEN
SELFMOORD VAN DIE VLIEËNIER VAN ’N
LIGTEVLIEGTUIG
J. WINTERBACH
GEDWONGE ONDERSTEUNER VAN DIE BELEID Ek is ’n gedwonge ondersteuner van die Beleid
INTROSPEKSIE
VOLKSLEIER Hy ruk ’n tonnel stelselmatig oop
BOEKBESPREKINGS
Met Voetskrif (Perskor 1976) het ons weer Breytenbach van Kouevuur en Lotus in die beste gedigte. Die bundel is vol beeldspraak van vuur en vlam, die verterende, "onwerklikheid (wat) 'n brandende vlam is," die vlam-. Die beelde van die asem in verskeie gedigte hou ook verband met die verskynsel van die kortstondige.
Met 'n beeld van Breytenbach self uit "(mik - A Canto for EP)" kan 'n mens praat van sy reëls as "kronkelende lang eenhede van die asem", as "kronkelende gedagtes". Klein in Oos-Wes Huis Beste Distrik Ses; Langdown en Philander in The Brown Cocoon). Uit sy eerste digbundel het hy gedigte geskryf wat die ware stempel dra van die dinge van ons land.
Met die bekendsteHing van die verskyning van Wilhelm Knobel se Nagelate Gedigte (Perskor 1975) het mens baie goeie verwagtings ge- had, want hy was ’n fynsinnige digter volgens die twee bundels Bloed- steen en Mure van mos wat hy in die laaste agt jaar van sy lewe die lig laat sien het. Lewensbesonderhede, ontstaandatums van bundels, dramas en romans is nie altyd belangrik nie, maar waar die versky- ningsdatum elke keer by die drie digbundels in die Versamelde werke.
SOPHOKLES DIE PHILOKTETES,
Uiteindelik steek hy die bos aan die brand: "Die bos het so skielik afgebrand dat die boere daar kon begin koring saai. Die verbeeldingryke beskrywing van die verskillende sterftes van die klein kindjie. aan die begin van die boek, p. Ek sal sterf en gaan na my pa toe" is nog mooier (ten spyte van die swak . kolle) en die mooiste gedig is "Die Handvol Piep".
Op die titelblad van die nuwe uitgawe word die skrywer se van as "Etienne leRoux" gelys. Dit word gou duidelik dat dit vir die leiers van die projek nie net oor 'n film gaan nie, maar dat daar voortdurend verwysings is na die 'geheim', die 'mite', die 'mistiek', die 'boodskap'. Die eietydse futiliteit word verder gesuggereer deur die hede met die verlede te vergelyk: "Die gewone orgie van die projekdeelnemers is 'n flou fluistering teen die agtergrond van 'n ware passie, ongeveer 74 jaar gelede" (p. 48).
Sampi verduidelik die betekenis van 10 Desember 1899, sy vra: "Weet almal in die projek soveel van die data. Die resultaat van die projek is rampspoedig - reën, wat aanvanklik gesien word as 'n poging van die natuur om saam te speel en te besluit. historiese akkuraatheid (dit het op 1 Desember 1899 gereën), breek hande en veroorsaak amper 'n tweede vloed.
VAN DIE REDAKSIE
REFERATEBUNDEL BESKIKBAAR
KLEIN HULDE AAN TOTIUS
TYDSKRIFNOMMERS VIR ARGIEF
PROSA
BRINK, S. C
HAIASBROEK, P. J
KRUGBR, C
LAMPRECHT, I. D
PAULA
SCHUTTE, J, H
STEYN, J. C
STRYDOM, M
VENTER, C. J
JEUGVERHALE POSTMA, Lidia,
VERTAALDE ROMANS BOOM, Corrie ten, en andere
DRAMATEKSTE (TONEEL, RADIO EN TELEVKIE) BARNARD, Chris
VERTAALDE DRAMAS
ANGENDLTK, P
POËSIE
BLOEMLESING
VERSEBOEK VIR KINDERS ROUSSEAU, Leon, samesteller
LETTERKUNDIGE STUDIES EN KRITIEKE BRINK, André P
COETZEE, A. J
ANDER WERKE VAN BELANG DBGEINAAR, J, J
