m
wara nugraha Ida Sang Hyang Wid| Namun keinginan tersebut hendaknyl* mampu menemukan jalan yang diamanatkan oleh agama. Bila kita ingin menjadi manusia sempurna dimana endapan Sattwa sudah tidak ada lagi maka saat itulah manusia be rpisa h dengan Pafica Mah&butha dan kembali menyatu denganJ8fo&\&ra Paramasiwa, Tuhan Maha Pencipta,v maka berbahagialah kita. Untuk jelasnyamarilah •;Wta renungkan isi buku ini. Semoga !
UPADASASTRA
etiap manusia ingin men dunia sekala dan niskala
Yang dimaksud dengan Prayogasandhi ialah Asana, Pranayama, Pratyahara, Dharana, Dhyana, Tarka, dan Semadhi. Bila Sang Yogiswara telah menemukan Semadhi itu, ia dikatakan telah memiliki Kastaiswaiyan. Astaiswarya itu meliputi: Anima, Laghima, Mahima, Prapti, Prakamya, Isitwa, Wasltwa, dan Yatrakama-wasayitwa. Bila endapan Sattwa sudah tidak ada lagi, maka pada saat itulah Sang Yogiswara berpisah dengan Panca Mahabhuta dan kembali menyatu dengan Bhatara Paramasiwa. Demikianlah ringkasan Jfiana Tattwa ini.
JNANA TATTWA
Qm awighnam astu natnah siddham (Semoga tiada rintangan, hormaipada
Yang Maha Kuasa)
■ Nihan kayatnakna de sang sewaka dharma, mahyun luputeng janma sangsara, hana Sang Hyang Jfiana Tattwa ngaranira, yatika kawru-hakenahta rumuhun, lawanika dewatanya enak pwa wruh ta ring Sang Hyang Jfiana Tattwa, niyata sira tumon janma sangsara mwang mantuka ri sangkanya. Aparan ika sinanggah Sang Hyang Jnana Tattwa ngaranira, sugyan mangkana linga Sang Para, anampih Sang Hyang Jfiana Tattwa ngaranira, anung pinaka bungkah ning tattwa kabeh, ndya lwirnya nihan. □ Inilah yang patut diperhatikan oleh seorang abdi
dharma, yang ingin bebas dari keseng-saraan di
dcdampenjetmaarinya. Ada Sang Hyang
JfiaruiTattiJvananffl^
ketahui terlebih dahulu, beserta dewatanya.
Hendaknyalah engkau pahami dengan baik
akanSangHyar^JnariaTattwa itu. Tentuengkau akan memahami kesengsaraan penjelmaan ini dan akan kembali ke asalnycL Apakah yang disebut Sang Hyang
Jnana Tattwa itu? Barangkali demikianlah
kebanyakan orang orang menarujakannyci. Hanya ada Sang Hyang Jnana Tattwa namanya yang mergadi dasar semua Tattwa. Yang manakah itu?
■ Cetana acetana, cetana ngaranya jfiana wruh menget, ring tutur tan pabalik lupa, acetana ngaranya ikang lupa wyamoha tan kahanan tutur. Ikang cetana lawan acetana, yekasinanggah Siwa Tattwa lawan Maya Tattwa, ikang cetana yeka Siwa Tattwa, ikang acetana yeka Maya Tattwa, padha litnya mwang suksmanya, kunang kasor nikang Maya Tattwa dening Siwa Tattwa, tan pacetana, tan pajfiana ikang Maya Tattwa, kewala lupa tan kahanan tutur, taya pinakawaknya, awang-awang uwung-uwung, tan pagamongan, lupa wiparita, swabhawa nikang Maya Tattwa. Tutur prakasa pwa swabhawa nikang Siwa Tattwa, ikang sinangguh Siwa Tattwa, tiga prabhedanya lwirnya, Paramasiwa Tattwa, Sadasiwa Tattwa, Atmika Tattwa.
D / Cetana, Acetana. Cetana ialah Jfiana yaitw
mengetahui, ingot, ingot akan kesadaran yang tidak berubah mergadi lupa. Acetana ialah: lupa, bingung tak memiliki kesadaran. Cetana dan Acetana itulah yang disebut Siwa Tattwa dan Maya TattwcL Cetana adalah Suva Tattwa dan Acetana adalah Maya Tattwcu Sama-sama kecil dan halusnya. Maya Tattwa lebih rendah dari Siwa TattwcL Maya Tattwa tidak memiliki Cetana, tidak memiliki Jhana, hanya lupa tidak memiliki kesadaran. Ketxadaan sebagai badannya, kosong bebas tiada yang merintangt Lupa tak ingot apapun, demikianlah sifat-sifat Maya Tattwa.
8 - Jiidna Tattwa
KV Siwa Tattwa mempunyai sifat-sifat sadar jernih Nr bercahaycL Yang disebut Siwa Tattwa ada tiga macamnya, yaitu: ParamasiwaTcdtwa, Sadasiwa Tattwa, Atmika Tattwa.
Paramasiwa Tattwa ngaranya kasthityan Bhatara ring niskala, tan polah, tan limbak, tan laku, tan hili, tan pasangkan, tan paparan, tan pawitan, tan
pawkasan kewala sthiti, umideng, humneng langgeng juga sira, ibefc tang rat kabeh de nira, kakasut kahmu kawyapaka kabeh kang sapta bhuana de nira, sapta patala sundhul wuntu sasek pnuh lyab kang jagat de nira, tan kawenang . linongan, tan kawenang tinambehan, niskarya nisprayojana juga sira, tan para wyapara ring hala-hayu, nirhuninga ta sira ika kabeh, mwang tan hanangatitanagata
wartamana ri sira, tan kahletan sira dening kala, rahina sada juga sira, tanpakahilangan lana juga sira, nahan laksana Bhatara Paramasiwa Tattwa, yeka kasthitya Bhatara ring niskala ika, sira ta Bhatara Paramasiwa Tattwa ngaranira.
Paramasiwa Tattwa ialah Bhatara dalam keadaan tanpa bentuk, tidak bergerak, tidak guncang, tidak pergU tidak mengalir, tidak ada asal, tidak ada yang dituju, tidak berawal, tidak berakhir, hanya tetap tak bergerak, tetap tanpa gerakDiam dan kekaL Sehmxh alam semesta ini dipenuhi, diliputi, disangga, disusupi seluruh S^taBhiianainioleh-NycL Sapta Patala disusupi sepenuh-penuhnya, tiada ruang yang terisi, penuh
Jhana Tattwa - 9
1U>
terisi alam semesta ini oleh-Nya. Tidak dapat k dikurangU tidak dapat ditambahl Tanpa karya, juga tanpa ttguan. Tidak dapat diganggu oleh perbuatan baik ataupun buruk. Tak dapat dikenal keseluruhannya.
la tidak mengenal masa lalu, masayang
akandatangdanmasa kinl Tidak dirintangiqleh waktu, selcdusiang tidak add sesuatu yang hilang pada-Nya. la
kekal abadl Demikianlah sifat-sifat Bhatara
Paramasiwa Tattwa. Ituldh keberadaan Bhatara di alam niskala. la adalah Bhatcira Paramasiwa Tattwa.
■ Nihan Sada&iwa Tattwa ngaranira, wyapara tabhatara Sadasiwa Tattwa, wyapara ngaranya kinahanan sira dening sarwwajfia mwang sarwwakaryakarta sira, sarwwajfia sarwwa karyakarta ngaranya, anampih, hana padmasana palungguhan Bhatara, cadhu sakti ngaranya, lwirnya: jnana sakti, wibhu sakti, prabhu sakti, kriya sakti, nahan tang sinanggah cadhu sakti ngaranya, jnana sakti ngaranya tiga prabhedanya lwirnya: duradarsana, durasrawana, duratmaka. Duradarsana ngaranya tumoningadoh-aparek, durasrawana ngaranya rumengo sabda hadoh-aparek duratmaka ngaranya wruh ringambek ningadoh-aparek, nahan tang sinangguh jnana sakti ngaranya. Wibhu sakti ngaranya tan hana katunariira irikang rat kabeh. Prabhu Sakti ngaranya tan kalangbanan ri sakecca nira. Kriya sakti ngaranya sira humanakikang rat kabeh, nguniweh ikang watek dewata kabeh, kadyangganing Brahma, Wisnu, I&wara, Paficarsi, Saptarsi, Dewarsi, Indra, Yama, Waruna, Kubera,
ft Wesrawana, Widyadhara, Gandharwa, Danawa, i Daitya, Raksasa, Bhutayaksa, Bhutadengen,
V* Bhutakala, Bhutapisaca, nguniweh ikang bhuana,
^ prethiwi, apah, teja, wayu, akasa, candra, aditya, taragana, yeka gawe Bhatara Sada&iwa Tattwa ring niskala, ika kabeh. Kunang gawe Bhatara
jJ
Sadasiwa Tattwa ring sakala, Sang Hyang Sastra, agama, aji, wedhya, tarkka, wyakarana, ganita, ya tika gawe Bhatara Sadasiwa Tattwa, an sira pramana irikang rat kabeh, sira maka drewya irikang sakala niskala, sira ta Bhatara Adipramana ngaranira, sira ta Bhatara Jagatnatha ngaranira, sira ta Bhatara makarana ngaranira, sira ta Bhatara Parameswara ngaranira, sira ta Bhatara mahulun ngaranira, sira ta Bhatara Guru ngaranira, sira ta mangaran Bhatara Wasawasitwa, ika ta kabeh, siragawe tan ginawe, sira tan wenang manghanaken wenang manghilangaken, tan hana luwihana keswaiyya nira, sira ta Bhatara guru ning guru, nahan ta laksana Bhatara Sadasiwa. D InHah SadasiwaTattwa namanya. Bhatara Sadasiwa
Tattwa bersifat Wyapara. Wyapara artinya la
dipenuhi oleh Sarwqjna (serba tahu) dan
Sarwa-karyakartha (serba kerja). Sarwqjna
Sarwa-katyakartha ialah Padmasana sebagai tempat duduk Bhatara, yang disebvt Cadu SaktU yaitw Jnana SaktU Wibhu SaktU Prabhu SaktU Krya Sakti. Jnana Sakti ada tigajenisnya, yaitw Duradarsana, Durasrawana, Duratmaka. Duradarsana icdah melihat yangjauh dan yang
rv^
«M "\