BAB II
SOROTAN SUSASTERA
2.1 PENGENALAN
Sorotan susastera dilakukan sebelum sesuatu kajian direka bentuk. Sorotan susastera bertujuan meletakkan konteks kajian ke dalam disiplin kajian yang luas. Pada permulaan dan akhir kajian, pembaca boleh melihat bagaimana kajian tersebut bermula dan menyumbang kepada perkembangan pengetahuan dalam disiplin kajian. Pada peringkat ijazah doktor falsafah proses ini melibatkan sintesis analitik masalah yang meliputi semua kerja yang diketahui termasuk susastera dalam bahasa lain. Penilaian kajian lampau berkaitan masalah yang dikaji dibuat berdasarkan bahan yang diperoleh dari sumber sekunder sama ada diterbit atau sebaliknya (Sekaran & Bougie 2009). Sorotan susastera dalam kajian ini bertujuan mencari lompang yang terdapat dalam kajian lampau bagi membantu penyelidik menjalankan kajian yang tidak serupa dengan kajian lampau (Sekaran & Bougie 2009).
diguna bagi kajian yang berasaskan kepada analisis kandungan dokumen (Ridley 2008). Dalam bidang polisi maklumat pula, pendekatan ini diguna oleh Arnold (2007)
bagi mengkaji corak polisi maklumat di Afrika Selatan.
Dalam kajian ini, sorotan susastera dibahagi kepada dua bahagian iaitu Bab 2 dan Bab 3. Bab 2 menyoroti susastera lampau mengenai latar belakang teori dan konsep yang dikaitkan dengan polisi maklumat. Manakala Bab 3 pula menyelidik model polisi maklumat lampau bagi mengenal pasti lompang dan isu yang dikaitkan dengan polisi maklumat. Lompang dan isu yang dikenal pasti seterusnya berfungsi sebagai asas bagi membentuk kerangka teori kajian ini. Pembahagian perbincangan sorotan susastera kepada beberapa bab turut diguna oleh pengkaji lain seperti Mohd Bakhari (2009).
Polisi maklumat didakwa wujud sejak awal abad ke-16 lagi dan terus mengalami perkembangan sebagai satu bidang ilmu yang tersendiri. Walaupun pendekatan polisi maklumat moden wujud mulai tahun 1960-an (Hernon & Relyea 2003) namun, sehingga hari ini bidang ini masih belum mencapai kematangan dari segi teori dan amalan (Arnold 2007; Duff 2004). Keadaan ini mendorong penyelidik menyoroti dua masalah yang dikaitkan dengan polisi maklumat iaitu teori dan masalah amalan polisi. Aspek teori yang disoroti adalah berkaitan dengan definisi polisi
maklumat, bentuk polisi maklumat, disiplin polisi maklumat, matlamat polisi maklumat, polisi maklumat kebangsaan, isu polisi maklumat dan pengkelasan polisi
maklumat. Manakala sorotan susastera berkaitan dengan aspek amalan pula dilakukan bagi mengenal pasti lompang yang berkaitan dengan amalan polisi maklumat.
2.2 LATAR BELAKANG TEORI
maklumat masih belum matang, namun penting bagi pengkaji memahami konsep yang mendasari polisi maklumat kerana kegagalan memahaminya menyebabkan kekeliruan
tentang skop dan tabii polisi maklumat dalam kalangan masyarakat dan kerajaan (Browne 1997b). Justeru, kajian ini menyoroti konsep berkaitan polisi maklumat seperti di bawah:
a) Polisi Maklumat
b) Polisi Maklumat Kebangsaan
c) Isu Polisi maklumat
d) Pengkelasan Polisi maklumat
Sorotan ke atas konsep di atas adalah bagi menentukan kedudukan lompang dalam bidang polisi maklumat dan letak duduk sesuatu teori.
2.3 POLISI MAKLUMAT
Definisi polisi maklumat dijelaskan dalam perenggan ini. Definisi yang dikemukakan dapat diguna sebagai asas bagi menentukan skop dan konteks kajian. Kajian ini mengemuka dua definisi polisi maklumat iaitu yang bersifat mikro dan yang besifat makro.
2.3.1 Definisi Polisi Maklumat
itu, masalah definisi polisi maklumat juga berpunca dari sifat maklumat itu sendiri yang dinamik, inovatif, serta memberi implikasi sosial dan ekonomi.
Walaupun Braman (2009) mengemukakan beberapa pendekatan bagi mendefinisi polisi maklumat berdasarkan beberapa komponen seperti perundangan, industri, peringkat dalam rantai penghasilan maklumat dan kesan maklumat kepada masyarakat. Namun, kepelbagaian definisi polisi maklumat mendorong kajian ini mengemukakan definisi polisi maklumat berdasarkan kepada dua kumpulan iaitu
definisi bersifat mikro dan definisi bersifat makro.
a) Definisi Bersifat Mikro
Sebahagian pengkaji mengemukakan definisi polisi maklumat berdasarkan skop yang khusus dengan perspektif teori yang tertentu (Rabina 2001). Menurut Braman (2011) definisi mikro yang terawal adalah isu yang berkaitan dengan capaian kepada maklumat kerajaan. Selain itu pengkaji yang mengemukakan definisi seperti ini ialah Jaeger (2007) yang berpandangan bahawa polisi maklumat adalah "kombinasi perundangan, peraturan, dan garis panduan yang mengawal penghasilan, pengurusan, dan penggunaan maklumat - yang mencorak peranan maklumat dalam masyarakat". Sementara pengkaji lain memberi definisi berdasarkan perundangan dan peraturan seperti yang dikemukakan oleh Kamar (2006) dan polisi menggalak dan merangsang pertukaran maklumat oleh Cornella (1998). Polisi maklumat turut didefinisi secara khusus sebagai set aktiviti berkait dengan pemprosesan maklumat dan komunikasi
(Trauth 1986). Case (2010) dan Wilkinson & Nilsen (2010) pula mengemukakan definisi polisi maklumat yang dikaitkan dengan perpustakaan. Case mendakwa polisi
maklumat adalah panduan pembangunan infrastruktur (rangkaian telekomunikasi, komputer dan bangunan perpustakaan) dan kandungan (semua yang berkaitan daripada perjanjian hakcipta kepada dokumentasi sebenar).
b) Definisi Bersifat Makro
definisi makro menganggap polisi maklumat boleh dirujuk sebagai payung kepada sekumpulan polisi awam yang bersatu secara langsung atau tidak langsung dengan
istilah maklumat (Burger 1993; Trauth 1986). Bagi yang berpandangan seperti ini, polisi maklumat turut dikaitkan dengan bidang lain seperti pendidikan, sains dan teknologi (Bustamante 2007; Soler 2007), budaya, ketelusan pentadbiran awam dan polisi anti rasuah dan khususnya polisi teknologi maklumat (Bustamante 2007) dan kesihatan (Soler 2007). Selain itu, polisi maklumat juga tidak boleh hanya berfungsi sebagai menyedia capaian kepada maklumat teknikal dan saintifik semata-mata, tetapi perlu meliputi semua jenis maklumat dan pengetahuan (Soler 2007).
Antara pengkaji terawal yang mengemukakan definisi makro ialah Porat (1977). Walaupun Porat dianggap cenderung mengaitkan polisi maklumat dengan ekonomi berasaskan maklumat, namun Porat tidak mengetepikan sektor bukan maklumat seperti masyarakat dan kerajaan. Malah beliau menegaskan ahli teknologi perlu mengambil perhatian terhadap kesan teknologi maklumat ke atas sektor lain supaya perspektif polisi yang dibangun tidak menjadi sempit. Encyclopedia of Library and Information Science (dlm. Hill 1994) turut dikesan mengemukakan definisi yang
luas iaitu polisi maklumat sebagai satu bidang yang terdiri daripada sains maklumat dan polisi awam dan menganggap maklumat sebagai komoditi yang terikat dengan teori ekonomi berkait dengan hak harta dan menganggap maklumat sebagai sumber
yang dikumpul, dilindungi, dikongsi, dimanipulasi dan diurus. Pengkaji terkini seperti Pajaro & Betancourt (2007a) pula mendakwa polisi maklumat adalah satu garis
panduan dan hala tuju tindakan terancang bagi menjamin capaian maklumat universal untuk menjalankan semua aktiviti (sosial, ekonomi dan politik), bagi membantu mencapai matlamat pembangunan negara. Sementara itu, Maxwell (2003b) pula mengemukakan definisi polisi maklumat sebagai keputusan sosial, politik, perundangan, ekonomi dan teknologi yang berkait dengan peranan maklumat dalam masyarakat.
berbagai bagi kegunaan semua sektor dalam negara. Justeru, kajian ini mengambil definisi polisi maklumat yang bersifat luas seperti yang diguna oleh Maxwell (2003b)
dan Pajaro & Betancourt (2007a).
2.3.2 Bentuk Polisi Maklumat
Sarjana polisi maklumat berbeza pendapat tentang bentuk polisi maklumat kebangsaan. Antara pandangan awal bentuk polisi maklumat adalah seperti yang dikemukakan oleh Trauth pada tahun 1986. Trauth berpandangan polisi maklumat boleh dalam bentuk undang-undang, kebiasaan atau kelaziman dalam masyarakat, tindakan pentadbiran, tekanan pasaran dan antarabangsa. Dalam pada itu, Browne 1997a menegaskan polisi maklumat tidak wajar terhad kepada kajian perundangan dan polisi bertulis yang formal semata-mata. Sebahagian pengkaji pula berpandangan, polisi maklumat adalah dalam bentuk anrbitan dan bertulis yang boleh diperoleh dari sumber seperti jurnal perundangan, penerbitan perundangan, jurnal dan penerbitan lain sama ada oleh kerajaan atau swasta (Kamar 2006). Pandangan terkini tentang bentuk polisi maklumat adalah seperti yang dikemukakan oleh Kargbo (2007) yang
berpandangan polisi maklumat boleh dalam bentuk perundangan bertulis atau tidak bertulis, peraturan, amalan berkaitan penciptaan, perolehan, organisasi, penyebaran atau penilaian maklumat.
Justeru, kajian ini mengadaptasi bentuk polisi maklumat kebangsaan yang dikemukakan oleh Oladele (2001) dan Moore (2005) dengan pandangan bahawa polisi
maklumat kebangsaan boleh dalam bentuk formal dan tidak formal. Polisi maklumat merangkumi penyataan polisi, perundangan dan peraturan serta program dan inisiatif
bagi mencapai matlamat polisi, atau secara tidak formal dan diamal dalam pekerjaan.
2.3.3 Disiplin polisi maklumat
menjadi bidang ilmiah yang menarik minat dalam kalangan pengkaji dari berbagai disiplin. Hal ini dibukti dengan kepelbagaian penerbitan dan kajian berkaitan polisi
maklumat oleh sarjana sains maklumat, kajian dasar, ekonomi, pentadbiran awam dan sosial seperti dikesan oleh Hill sejak 1994 lagi. Disiplin kajian yang berbagai menyebabkan pengkaji lampau membuat kajian bagi menentu disiplin kajian yang sebenar bagi polisi maklumat seawal 1993 oleh Burger, diikuti oleh Hernon & McClure (dlm. Nilsen 2000), Duff 2004 hinggalah yang terkini oleh Wilkinson & Nilsen (2010).
Berbeza dari Hill, beberapa kajian cuba membuktikan polisi maklumat adalah satu komponen bagi disiplin sains maklumat. Kecenderungan ini dikesan sejak 1993 oleh Burger dan Browne (1997a). Pandangan ini disokong oleh Rowlands (1999) yang
membuat kajian terhadap 771 artikel berkaitan dengan polisi maklumat. Kajian Rowlands mendapati 540 artikel diterbit dalam jurnal kajian maklumat dan perpustakaan, 92 artikel dalam jurnal perundangan, 32 pentadbiran awam, 32 sains politik, 26 kajian komunikasi, sains sosial 24 dan pengurusan dan perniagaan 15 buah. Sementara Hahn (2003) pula mendakwa dalam kebanyakan kes, penulis artikel berkaitan maklumat mempunyai latar belakang pendidikan sains maklumat dan perpustakaan. Orna (2008) turut mengakui peranan dan sumbangan disiplin sains maklumat kepada badan ilmu polisi maklumat secara teori dan amalan.
Perenggan 2.3.3 menunjukkan sains maklumat adalah rumah disiplin yang
berpotensi bagi bidang polisi maklumat. Bagaimanapun kajian ini mengambil pandangan Wilkinson & Nilsen (2010) dan Braman (2010) yang mendakwa polisi maklumat adalah bidang silang disiplin. Kajian ini menyimpul bahawa disiplin akademik yang dikaitkan dengan polisi maklumat adalah seperti berikut:
a) Bidang Sains Maklumat dan Perpustakaan.
b) Bidang Ekonomi.
c) Bidang Sains Politik.
d) Bidang Dasar awam. e) Bidang Sosiologi.
g) Bidang Komunikasi. h) Bidang Pentadbiran Awam.
i) Bidang Undang-Undang.
2.3.4 Matlamat Polisi Maklumat
Kekeliruan matlamat pembangunan polisi maklumat masih berlaku dalam bidang polisi maklumat (Duff 2004). Keadaan ini dibuktikan dengan kepelbagaian pandangan berkenaan matlamat polisi maklumat. Meskipun pendekatan polisi maklumat kebangsaan adalah berbeza dari sebuah negara ke sebuah negara yang lain (Arnold 2004; Pajaro & Betancourt 2007), namun matlamat polisi maklumat adalah sama bagi kebanyakan negara (Case 2010; Orna 2008). Isu yang ditangani menerusi polisi maklumat adalah juga sama bagi kebanyakan negara. Antara isunya ialah capaian maklumat universal, kepastian terhadap hak peribadi, perlindungan terhadap harta intelek dan penggalakan aktiviti e-dagang (Moore 2004b). Justeru, menentukan matlamat polisi maklumat adalah penting kerana dapat diguna sebagai asas menganalisis polisi maklumat semasa sesebuah negara.
Kajian ini mengenal pasti bahawa polisi maklumat digubal dan diamal bagi mencapai matlamat yang pelbagai. Matlamat polisi maklumat adalah seperti berikut:
a) Matlamat Menyediakan Perkhidmatan Maklumat Dalam Masyarakat
b) Matlamat berkaitan Infrastruktur dan Aplikasi ICT
Teknologi Maklumat dan Komunikasi (ICT) diperakui penting bagi memperbaiki kehidupan, pemerkasaan sosio-politik dan pembangunan ekonomi (Hosman & Howard 2010). Bagi menyediakan infrastruktur sokongan dan meningkat penggunaan teknologi dengan optimum bagi pembangunan negara polisi maklumat memainkan peranan penting (Pajaro & Betancourt 2007b). Polisi maklumat perlu menjadi penyelia untuk mencapai infrastruktur
telekomunikasi yang berkesan dan murah (Moore 2004b; Pajaro & Betancourt 2007b) serta aplikasi ICT yang inovatif (Soler 2007). Selain itu polisi maklumat berfungi menyedia dan melaksana pelan tindakan pembangunan dan operasi sistem maklumat kebangsaan berdasarkan kepada infrastruktur sedia ada, mengenal pasti dan membaiki kekurangan, mengisi jurang dan interaksi produktif dengan program dan sistem maklumat antarabangsa (Montviloff 1990). Selain itu, polisi maklumat perlu digubal bagi penyatuan media, teknologi dan perkhidmatan maklumat di samping menetapkan piawaian selari dengan cabaran etika baharu terhasil dari ICT (Soler 2007).
c) Matlamat berkaitan Budaya, Sosial dan Masyarakat
Sebuah masyarakat adalah bersifat kompleks dan bergantung kepada maklumat sebagai keperluan kepada semua sektor dalam negara. Maklumat mesti
sahaja berkaitan dengan penyediaan maklumat sains dan teknologi, tetapi semua jenis maklumat bagi aktiviti harian manusia termasuk pertukaran
maklumat bagi pengekalan budaya suatu bangsa (Soler 2007).
Selain maklumat bagi kepentingan sosial, kerajaan perlu mempunyai polisi bagi melindungi maklumat tradisi kerana selain penting bagi pengekalan warisan budaya, maklumat tradisi turut mempunyai potensi dari sudut nilai ekonomi (Bustamante 2007). Maklumat dan pengetahuan yang berkaitan
dengan budaya termasuklah cerita rakyat, pakaian tradisi, bahasa, muzik, tarian, ritual, perayaan, perubatan dan penyembuhan tradisional, masakan dan semua kemahiran istimewa yang berkaitan dengan budaya. Menurut Bustamante (2007), pengetahuan tradisi bukan berkaitan dengan perkara silam, tetapi merupakan proses yang berlaku secara berterusan dalam masyarakat.
d) Matlamat Berkaitan Kerajaan dan Capaian Maklumat
Maklumat adalah perkara pokok bagi demokrasi dan pentadbiran yang telus. Polisi maklumat dikaitkan dengan kerajaan kerana peraturan diperlukan bagi memenuhi hak rakyat seperti hak kebersendirian, kebebasan mengemukakan pendapat (Henrici 2004; Soler 2007; Uhegbu 2004) dan hak capaian maklumat kerajaan (Pajaro & Betancourt 2007a). Selain itu, kerajaan melalui polisi maklumat kebangsaan mesti menyedia maklumat yang memadai kepada
serta dalam proses pembangunan polisi dan agenda kerajaan dan tidak hanya bergantung kepada lobi, proses parlimen dan konsultasi sahaja. Bagi
menjadikan maklumat kerajaan menepati keperluan rakyat dan dapat menyumbang kepada pembangunan negara, beberapa saranan dibuat oleh Saxby (2011) terhadap hala tuju polisi maklumat boleh dikuti. Saranan yang diberi oleh Saxby adalah seperti berikut:
a. kerajaan perlu mengambil kira pandangan rakyat melalui forum sokongan dalam talian dan menganggap sebagai tempat penting bagi membantu rakyat.
b. pegawai kerajaan perlu dilatih dan bimbing bagi menyokong perkhidmatan maklumat awam.
c. mengguna teknik dalam talian bagi dialog terbuka dan memecah proses tradisional konsultasi.
d. Mengubah data geografi (peta digital) bagi kegunaan awam dan ekonomi.
e. Memoden penerbitan data dan penggunaan semula bagi memperbaiki perkhidmatan awam dan mencipta perniagaan baharu.
f. Pengiktirafan dari kerajaan penting bagi memasti kejayaan perubahan terhadap fungsi perkhidmatan awam.
e) Matlamat berkaitan Ekonomi dan Pembangunan
Maklumat adalah satu sumber yang bernilai (Arnold 2004) menyebabkan polisi maklumat mempengaruhi dan memberi kesan kepada pembangunan negara (Arnold 2007; Case 2010; Soler 2007). Kekayaan maklumat dapat mempercepat masa pembangunan jika aktiviti kritikal seperti penggubalan keputusan, perancangan dan pengurusan mengguna maklumat yang betul dan tepat (Henrici 2004). Di samping itu, dengan mengguna maklumat sebagai
sumber perkembangan dalam organisasi, polisi maklumat didapati dapat memperbaiki persaingan, meningkatkan produktiviti industri dan komersial (Pajaro & Betancourt 2007a). Produktiviti dicapai melalui penggunaan maklumat sama ada penyelidikan bagi tujuan inovasi, automasi dalam proses pengurusan atau melalui aplikasi teknik pengurusan berintensifkan maklumat. Manipulasi maklumat bagi tujuan di atas dapat dilaksana oleh pekerja berpengetahuan (Calanag 2003; Moore 2004b; Mokmin 2005a). Selain penggunaan maklumat secara intensif dalam kalangan pekerja berpengetahuan, polisi maklumat turut berfungsi menggalak penghasilan pengetahuan anggota masyarakat dan institusi awam (Pajaro & Betancourt 2007a). Apabila syarikat, industri, orang awam dan institusi awam sertai agensi kerajaan mengguna maklumat secara intensif, ekonomi keseluruhannya menjadi kompetitif, nilai tambah pekerja dan purata pendapatan per kapita turut meningkat. Keadaan ini membawa kepada perubahan sistem ekonomi daripada ekonomi berasaskan industri kepada ekonomi berteraskan maklumat. Justeru, polisi maklumat secara tidak langsung menyumbang kepada perkembangan dan pertumbuhan ekonomi berasaskan pengetahuan yang membantu dalam pembangunan negara.
f) Matlamat Berkaitan Pendidikan ICT
berteraskan maklumat. Pendidikan dan sistem latihan juga perlu disesuaikan dengan keperluan pembelajaran sepanjang hayat dan proses yang konsisten
bagi memperkaya dan meningkat kemahiran (Pajaro & Betancourt 2007b). Polisi maklumat turut berfungsi bagi memasti sokongan kepada penyelidikan maklumat yang berkaitan dengan teori, amalan, pendidikan, latihan kepada menghasil, memindah dan mengguna maklumat (Pajaro & Betancourt 2007a). Selain itu, polisi maklumat penting bagi menyokong penyediaan rangkaian pembelajaran kolektif untuk inovasi dan menghasil pengetahuan tempatan untuk pengeluaran (Soler 2007).
Kepelbagaian matlamat polisi maklumat seperti dibentangkan di atas mengukuh lagi hujah bahawa polisi maklumat adalah satu bidang silang disiplin. Selain itu, kepelbagaian matlamat polisi maklumat secara tidak langsung menunjukkan keperluan kepada satu model maklumat yang bersepadu yang terdiri dari beberapa komponen dari berbagai disiplin yang dikaitkan antara satu dengan yang lain. Model bersepadu ini dijangka dapat memberi kefahaman tentang bidang polisi maklumat yang tepat dan menyeluruh.
2.3.5 Polisi Maklumat Kebangsaan
Tema polisi maklumat kebangsaan adalah tema yang dominan sejak kebelakangan ini. Walaupun dominan pada tahun terkebelakang, namun polisi maklumat kebangsaan bukan suatu isu baharu kerana telah dikemukakan secara serius di Perancis pada tahun 1978, Sweden pada tahun 1980 dan United Kingdom pada tahun 1983. Bagaimana pun Arnold (2007) mendakwa skop polisi maklumat kebangsaan masih belum jelas sehingga sekarang.
polisi maklumat kerajaan Pusat (Ministry of Labour & Government Administration Norway 2001).
Kajian ini mendapati bahawa tidak ada perbezaan antara istilah ‘polisi maklumat’ dan ‘polisi maklumat kebangsaan’ kerana isu yang menjadi persoalan bagi keduanya adalah serupa. Antara isu yang dikemukakan adalah Akta kebersendirian, kebebasan maklumat dan arkib kebangsaan seperti yang dijelaskan dalam perenggan 2.4.6. Perkara yang membezakan antara kedua istilah itu adalah skop penggunaannya. Polisi maklumat dirujuk sebagai polisi maklumat kebangsaan apabila sesebuah kajian dijalankan terhadap negara tertentu (Rabina 2001). Dalam kajian ini istilah polisi maklumat diguna.
2.4. KAJIAN ISU YANG DIKAITKAN DENGAN POLISI MAKLUMAT
Susastera dalam bidang polisi maklumat menemui banyak isu dikenal pasti boleh mendasari pembentukan sesuatu polisi maklumat khususnya polisi maklumat kebangsaan. Sebagai contoh, Braman (2009) menemui 20 klausa berbeza dalam perundangan AS yang boleh dianggap sebagai polisi maklumat. Walaupun penentuan isu polisi maklumat diakui penting (Wilkinson & Nilsen 2010) namun sejak kajian Porat pada tahun 1997, perkembangan berkaitan dengan pembangunan topologi isu polisi maklumat adalah tidak menggalakkan (Hernon & Relyea 2003). Duff (2004) mengakui isu yang perlu dijadikan asas atau perlu dirangkumi dalam pembangunan
polisi maklumat masih tidak dapat diputuskan terutamanya apabila terdapat isu baharu seperti teknologi maklumat dan amalan pengurusan sumber maklumat. Justeru, tidak menghairankan apabila sarjana masih tidak bersependapat dalam menentukan apakah
mengemukakan senarai isu polisi maklumat berdasarkan tinjauan susastera yang bererti turut mengguna pakai senarai pengkaji lain.
Kajian mendapati senarai isu polisi maklumat masih terus dibahas. Sebagai contoh, Porat (1977) mengemuka senarai isu polisi maklumat berdasarkan kesan teknologi kepada sektor maklumat primer dan sekunder. Pendekatan yang diguna oleh Porat adalah suatu kelainan lantas mendapat maklum balas dan kritikan yang meluas. Dalam pada itu, Arnold (2007) mengiktiraf senarai yang dikemukakan oleh Porat
(1977) lalu menjadikannya sebagai asas kajian beliau bagi menganalisis situasi terkini polisi maklumat kebangsaan di Afrika Selatan. Berlainan pula dengan Burger (1993), Rowlands (1996) dan Duff (2004) yang enggan mengiktiraf senarai Porat kerana didakwa kabur. Sementara itu, Duff didapati bersetuju dengan senarai yang dihasil oleh Rowlands (1996) manakala Browne mencadangkan agar penemuan Overman & Cahill pula dijadikan asas bagi menentukan isu yang mendasari pembangunan polisi maklumat tanpa mengira konteks sosial dan politik seperti yang dilakukan oleh Lamberton (1974).
Meskipun Arnold (2007) mengadaptasi senarai Porat, namun beliau turut mengambil kira faktor masa, tempat dan sejarah, pengaruh antarabangsa dan tujuan polisi maklumat dibangun. Arnold sebenarnya melibatkan tafsiran sendiri sama seperti yang diguna oleh Uhlir (2004). Muir & Oppenheim (2002a) pula menentukan isu polisi maklumat melalui persetujuan di antara mereka dengan The Policy Advisory Group (PGA) of the UK Library Association yang merupakan kumpulan penasihat berkaitan dengan polisi maklumat kebangsaan.
isu polisi maklumat bergantung kepada persepsi dan sikap pengkaji itu sendiri (Arnold 2007). Hal ini boleh menjejaskan kefahaman dan seterusnya menyebabkan kegagalan
analisis atau pembangunan polisi maklumat yang menyeluruh.
Justeru, bagi mengelak masalah pembangunan polisi yang tidak menyeluruh seperti penjelasan di atas, kajian ini dimulakan dengan mengenal pasti isu yang dikaitkan dengan polisi maklumat. Menentukan isu yang berkaitan dengan polisi maklumat adalah salah satu aspek penting bagi membangun model polisi maklumat yang bersepadu (Trosow 2010). Bagi menentukan secara terperinci isu yang mendasari polisi maklumat, kajian ini mengadaptasi pendekatan reduksionis oleh Uckan (2009). Sementara itu, pendekatan senarai diadaptasi dari kajian oleh Braman (2009). Hasil analisis kandungan dokumen terhadap bahan susastera, kajian ini mengenal pasti 91 isu yang boleh dikaitkan dengan polisi maklumat seperti dalam Senarai 2.1.
Jadual 2.1 Senarai Isu polisi maklumat
Infrastruktur / ICT
Lebuhraya maklumat
IT untuk pendidikan, inovasi dan persaingan
Inovasi, R & D,
perpindahan teknologi
Aplikasi dan perisian
Super
komputer & rangkaian saintifik Arkib digital Perpustakaan
Awam/ Arkib Negara Perpustakaan Repositori Undang-undang berkaitan buku Pengurusan sumber maklumat kerajaan Kebebasan Intelektual Pengumpulan, penggunaan, pengedaran data Hak cipta, hak harta intelek Pemilikan maklumat Kerajaan Elektronik Bibliografi kebangsaan Penerbitan Kerajaan Maklumat teknikal dan saintifik
Aliran data merentas sempadan Aliran maklumat antarabangsa Sistem maklumat kebangsaan/ Kerajaan Maklumat tradisional (warisan, legasi dan cerita rakyat/ tradisi, budaya
Rangkaian dan penyambungan
Telekomunikas i, penyiaran, pemancaran satelit
Jurang Utara/ Selatan, jurang digital
…sambungan Pengedaran kandungan maklumat Piawaian capaian maklumat Capaian Maklumat Universal Capaian Maklumat kerajaan
Pusat capaian awam Pembangunan kandungan maklumat kebangsaan Mengekal/ menyimpan maklumat Kemahiran mengguna maklumat Celik maklumat/ celik digital Pakar
maklumat dan bidang pekerjaan Industri teknologi maklumat Industri maklumat termasuk industri kreatif Industri,
pertanian dan perdagangan
Ekonomi berasaskan maklumat
E-Dagang
Penapisan Integriti maklumat/ kesahan/ kualiti/
Keselamatan maklumat
Kebersendirian Rahsia Kerajaan/ keselamatan kebangsaan
Pendedahan Maklumat
Cetak rompak Pendepositan sah
Undang-undang paten
Polisi maklumat statistik dan pemetaan
Polisi berkaitan perundangan dan peraturan
Kod panel Akta komunikasi
Undang-undang Siber
Jenayah
Komputer dan Peraturan
Polisi harga Kebebasan bercakap/ bersuara, hak berkomunikasi
Kebebasan maklumat dan media
Hak harta industri
Hak berhimpun
Maklumat pelanggan dan kesihatan Perolehan penerbitan asing Capaian kepada buku
Pindahan dana elektronik Cap dagangan Piawaian capaian maklumat antarabangsa Kesediaan Maklumat Pendidikan/ latihan/ pekerjaan
Cukai dan perundangan pekerja
Maklumat di tempat kerja
…sambungan
Perkampungan global
Pasaran Maklumat
Metadata Pertukaran maklumat/ perkongsian maklumat
Nilai
maklumat bagi persaingan ekonomi
Kos /
pembiayaan pelaksanaan polisi maklumat
Pendekatan teori bagi membangun polisi maklumat
Kadar buta huruf
Kebebasan pembangunan
Kawal selia percantuman teknologi maklumat, komunikasi dan multimedia
Isu maklumat berkaitan sektor awam dan swasta Storan maklumat berkeupayaan tinggi Masyarakat bermaklumat
Undang-undang rahsia perniagaan Pembangunan perniagaan, produktiviti dan persaingan Proses membangun polisi
Kos capaian Maklumat
Hak asasi manusia
Kualiti hidup Kempen membaca
Kontrak sosial
2.5. PENGKELASAN ISU YANG DIKAITKAN DENGAN POLISI MAKLUMAT
Konflik dalam menentukan isu berkaitan polisi maklumat seterusnya mendorong kajian ini mengkelas isu yang berbagai ke dalam beberapa sektor. Hal ini dilakukan
Beberapa pengkaji lampau mengemukakan pengkelasan isu polisi maklumat tetapi cenderung untuk mengkelas kepada aspek tertentu menyebabkan sehingga hari
ini pengkelasan isu polisi maklumat masih tidak disepakati. Kajian terawal yang dikesan adalah oleh Lamberton (1974) yang mengkelas isu polisi maklumat kepada empat iaitu maklumat teknikal dan saintifik, maklumat sains sosial, perkhidmatan maklumat dan teknologi maklumat. Chartrand (1989) dan Milevski (1986) pula mengkelas isu polisi maklumat kepada sembilan iaitu maklumat kerajaan, teknologi maklumat, telekomunikasi dan penyiaran, komunikasi antarabangsa, pendedahan maklumat, kebersendirian dan kerahsiaan, perundangan dan jenayah komputer, hak harta intelek, polisi perpustakaan dan arkib dan sebaran maklumat kerajaan. Bagi Rowlands (1996) pengkelasan boleh didasarkan kepada objektif dan matlamat polisi seperti pembangunan masyarakat bermaklumat. Hill (1994) meskipun turut mengguna pendekatan yang serupa tetapi bertindak mengumpul bibliografi untuk menghasil pengkelasannya manakala Sillince (1994) mengguna paradigma iaitu ideologi dan institusi. Priftis & Oppenheim (1999) pula berpandangan polisi maklumat diterajui oleh bidang ICT. Nilsen (2000) mengkelas polisi maklumat merangkumi aspek seperti penyaringan, komunikasi (termasuk telekomunikasi, penyiaran, dan lebuhraya maklumat), hak cipta, kebebasan maklumat dan bersuara, maklumat kerajaan, industri maklumat, literasi, kebersendirian, serta maklumat teknikal dan saintifik. Kajian terkini oleh Wilkinson & Nilsen (2010) pula mengkelas isu polisi maklumat
berdasarkan bidang perpustakaan & perkhidmatan maklumat iaitu berkaitan dengan kandungan, saluran dan pemerkasaan peserta. Sementara Case (2010) mengkelas isu polisi maklumat kepada tiga kumpulan iaitu Infrastruktur Teknologi, Infrastruktur Perundangan dan Infrastruktur Insan.
beberapa isu yang serupa namun dikelas dalam sektor yang berlainan. Pengkelasan Moore (2005) pula didapati terlalu khusus iaitu berdasarkan pembangunan masyarakat
bermaklumat. Dalam pada itu, walaupun pengkelasan cadangan Lamberton dikemukakan sejak 1974 namun pengkelasan Lamberton boleh dijadikan asas pembangunan polisi maklumat dengan memasukkan beberapa aspek terkini terutamanya aspek teknologi maklumat.
Justeru, bagi mengatasi kelemahan pengkelasan isu polisi maklumat, kajian ini mengemukakan pengkelasan isu polisi maklumat berdasarkan objektif dan matlamat polisi maklumat yang menyeluruh dengan mengambil kira bidang polisi maklumat yang bersifat silang disiplin. Asas pengkelasan isu polisi maklumat dalam kajian ini diadaptasi dari Moore (2005). Pendekatan ini kerap digunakan oleh pengkaji dalam bidang polisi maklumat dan mula diguna sejak 1974 oleh Lamberton, seterusnya oleh Milevski pada tahun 1986, Chartrand pada tahun 1989 dan yang terkini oleh Case (2010).
Senarai isu polisi maklumat kajian ini dikelas ke dalam enam sektor utama iaitu Maklumat Teknikal dan Saintifik, Perpustakaan dan Perkhidmatan Maklumat, Teknologi Maklumat dan Komunikasi (ICT), Sosial, Maklumat Kerajaan dan Ekonomi. Enam sektor maklumat ini berkembang secara dinamik seperti maklumat
sektor pelancongan, kesihatan dan keselamatan negara. Kajian ini tidak menganggap pendidikan ICT sebagai satu sektor, tetapi sebagai satu keperluan asas yang
menyokong sektor yang disebutkan tadi.
2.5.1 Maklumat Teknikal dan Saintifik
ahli sains seawal 1800-an lagi. Menurut Lamberton (1974), polisi maklumat mula dikemukakan oleh Charles Babbage pada tahun 1830-an melalui Polisi Sains
Kebangsaan. Pada awal tahun 1900-an, ahli ekonomi England mengesa agar British memperkukuh teknologinya bagi menghadapi persaingan perdagangan antarabangsa. Hal ini membuktikan maklumat teknikal dan saintifik menjadi keperluan bagi meneroka dan membangun teknologi. Seterusnya teknologi dapat diguna bagi memperbaiki kebajikan sosial (Ruenwai 2007). Hubung kait antara maklumat saintifik, teknologi dan sosial adalah jelas.
Gesaan untuk menjadikan maklumat teknikal dan saintifik sebagai asas kepada pembangunan polisi maklumat mula disuarakan oleh Lamberton sejak tahun 1974 lagi. Gesaan terus dikemukakan oleh Porat (1977), Brown (1983), Stroetmann & Schwuchow (1992), Hill (1994), Kularatne (1998), Duff (2004), Kamar (2006), Ruenwai (2006), Bustamante (2007), Pajaro & Betancourt (2007), dan Orna (2008). Bagaimanapun kebanyakan pengkaji tidak menyenarai atau mengenal pasti isu yang diletak di bawah sektor maklumat teknikal dan saintifik kecuali Ruenwai. Isu yang dimasukkan dalam sektor maklumat teknikal dan saintifik adalah isu infrastruktur ICT bersepadu, perolehan sumber elektronik, penambahbaikan perkhidmatan, komunikasi dengan pengguna dan maklum balas, pendidikan pengguna, pembiayaan R&D saintifik, penggunaan sumber yang berkesan, transaksi perpustakaan elektronik dan perkongsian pengetahuan. Justeru, dalam kajian ini, sektor maklumat teknikal dan saintifik dianggap satu sektor tersendiri kerana maklumat teknikal dan saintifik adalah asas kepada perkembangan polisi maklumat semasa.
2.5.2 Perpustakaan dan Perkhidmatan Maklumat
sekadar menjadi isu utama, sektor perpustakaan dan perkhidmatan maklumat sepatutnya menjadi peneraju polisi maklumat kebangsaan sementara profesional
maklumat mestilah terlibat secara langsung dalam pengubalan dan pelaksanaan polisi maklumat (Gill et al. 2001). Antara sebab mengapa perkhidmatan maklumat menjadi bertambah penting adalah ekoran kesedaran rakyat dan penggunaan teknologi maklumat yang semakin baik pada masa kini (Chen et al. 2010). Perpustakaan sebagai satu sektor polisi maklumat membuka ruang kepada banyak perkara lain yang berkaitan seperti aliran data merentas sempadan, sistem maklumat kebangsaan, pakar maklumat dan bidang kerjaya, kemahiran mengguna maklumat, pengedaran kandungan, undang-undang berkaitan buku, polisi pengumpulan, penggunaan dan pengedaran data, kempen membaca, mengekal maklumat, pusat capaian awam, perkongsian maklumat, bibliografi kebangsaan, perpustakaan repositori, perolehan penerbitan asing, arkib digital, ketersediaan maklumat dan capaian buku.
Ekoran kepentingan peranan perpustakaan, Orna (2008) mencadangkan supaya pembangunan polisi maklumat kebangsaan dikoordinasi secara berpusat oleh jawatankuasa penasihat yang diwakili oleh sektor swasta, kerajaan tempatan, ahli akademik dan profesional dalam disiplin yang berkaitan dengan perpustakaan dan sains maklumat. Selari dengan saranan pengkaji seperti Arnold (2002), Library Association (2002), Duff (2004), Smith (2004), Arnold (2004, 2007), Kamar (2006), Kargbo (2007), Pajaro & Betancourt (2007) dan Bustamante (2007), kajian ini menjadikan perpustakaan sebagai satu sektor yang perlu dimasuk ke dalam bidang polisi maklumat.
2.5.3 Teknologi Maklumat dan Komunikasi (ICT)
meliputi semua bahagian ICT yang luas dengan Internet sebagai teras. Justeru, kajian mendapati Xue sering mengaitkan perbincangan polisi maklumat dengan Internet.
Sementara itu, walaupun tidak mengaitkan polisi maklumat dengan ICT secara langsung, Porat (1977) mendefinisi polisi maklumat sebagai polisi yang menyelia isu yang timbul kesan daripada teknologi maklumat (komputer dan telekomunikasi).
Isu ICT sebagai komponen dalam pembangunan polisi maklumat mula diberi perhatian pada tahun 1980-an (Eisenbeis 1989). Polisi maklumat dilihat menjadi pemacu kepada pembangunan teknologi dengan merujuk kepada penggunaan teknologi bagi menyebar maklumat. Malah Lamberton seawal 1974 sudahpun menekankan kepentingan menyedia infrastruktur ICT atau lebuhraya maklumat. Case (2010) berpandangan ICT adalah alat bagi membantu penciptaan dan penyebaran maklumat dalam masyarakat. Isu perkembangan dan kesan teknologi komputer seperti rangkaian, jenayah komputer, sistem maklumat kerajaan, perlindungan maklumat tradisi dan budaya didapati mula diperdebat dalam kalangan sarjana bidang polisi maklumat pada tahun 1980-an seiring dengan perkembangan teknologi komputer (Hill 1994). ICT mendapat perspektif baharu dengan percantuman teknologi maklumat dan komunikasi sebagai pemproses, penggunaan dan alat penghantar maklumat tanpa mengira waktu dan sempadan (Soler 2007). Perkembangan ini secara langsung dan tidak langsung menjadi asas kepada demokrasi pengetahuan (Pajaro & Betancourt
2007) dan membantu membentuk satu masyarakat dan organisasi produktif pasca-industri atau dipanggil juga masyarakat bermaklumat (Arnold 2004; Soler 2007).
Saranan pengkaji seperti dibentangkan di atas menjadi asas kepada kajian ini untuk memilih ICT sebagai salah satu sektor penting dalam bidang polisi maklumat.
2.5.4 Sosial
Wesley-Tanaskovic (1985), Trauth (1986) dan Burger (1988). Sektor ini dibahaskan seterusnya oleh Overman & Cahill (1990), Muir & Oppenheim (2001), Maxwell
(2003b) hinggalah yang terkini Pajaro & Betancourt (2007). Sektor sosial menumpu kepada isu kebersendirian, masyarakat maklumat, perlindungan maklumat tradisional termasuk warisan, cerita rakyat dan tradisi dan budaya, perlindungan data, capaian, celik maklumat atau celik digital, penapisan maklumat, kebebasan bersuara atau hak berkomunikasi, kontrak sosial, keselamatan maklumat, kebebasan intelektual, perkampungan global, pendedahan maklumat, cukai dan undang-undang pekerja, hak berkumpul, kualiti hidup, hak asasi manusia dan kadar buta huruf.
Pengkaji seperti Arnold (2004, 2007), Duff (2004), Moore (2005), Jaeger (2007) dan Kargbo (2007) pula secara khusus mengaitkan polisi maklumat sebagai keperluan untuk membangun masyarakat bermaklumat. Selain konsep masyarakat bermaklumat, isu lain yang dikaitkan dengan sektor sosial adalah tahap pendidikan, kadar celik huruf, celik maklumat dan celik komputer, kesan kemampuan masyarakat
terhadap capaian dan penggunan maklumat (Arnold 2004) serta perkongsian maklumat (Daniel 2000). Selain itu, ICT mestilah boleh dicapai oleh semua lapisan masyarakat bagi menyokong pendidikan, menyedia perkhidmatan untuk keluarga dan pembangunan sosial (Henrici 2004). Kebolehan mengguna ICT pula adalah pemangkin kepada celik maklumat atau celik digital yang menjadi asas kepada pembentukkan masyarakat bermaklumat. Masyarakat bermaklumat pula memerlukan undang-undang dan peraturan bagi melindungi hak harta intelek, data individu dan memberi hak capaian terhadap maklumat rasmi dan maklumat lain (Moore 2005; Pajaro & Betancourt 2007; Rowlands et al. 2002).
2.5.5 Maklumat Kerajaan
Kaitan antara kerajaan dan polisi maklumat adalah jelas kerana maklumat adalah sumber bagi mencapai matlamat pembangunan negara. Menurut Orna (2008), capaian awam kepada maklumat kerajaan menjadi isu yang harus mendasari pembangunan polisi maklumat dan didapati mula dibahas sejak tahun 1960-an. Selain itu, terdapat isu lain yang dikaitkan dengan maklumat kerajaan seperti pertentangan di antara pengumpulan maklumat oleh kerajaan dengan perlindungan hak kebersendirian individu dan keselamatan kebangsaan (Case 2010; Jaeger et al. 2011; Mokmin & Zawiyah 2009; Prins et al. 2011). Kerajaan juga perlu menyediakan maklumat yang bukan sahaja tepat, tetapi murah dan dapat dicapai pada masa yang diperlukan. Hal keadaan yang dibentangkan di atas menjadikan maklumat kerajaan perlu menjadi sektor penting dalam bidang polisi maklumat.
2.5.6 Ekonomi
Polisi maklumat diperlu bagi menyokong industri maklumat (Rowlands et al. 2002) bagi menyokong perubahan sistem ekonomi kepada berasaskan pengetahuan (Saxby 2011). Menurut The International Engineering Consortium (2007) perkembangan ekonomi boleh berlaku dalam tiga sektor ekonomi iaitu sektor tertiari (perdagangan, pengangkutan dan komunikasi, perkhidmatan kewangan; sektor sekunder (penggubalan, elektrik, gas dan air, dan pembinaan) dan sektor primer (pertanian dan
perlombongan).
2.5.7 Pendidikan ICT
Walaupun pendidikan ICT turut menjadi matlamat polisi maklumat (Henrici 2004; Soler 2007) seperti yang dikemukakan dalam perenggan 2.4.4. namun dalam kajian ini tidak menganggap pendidikan ICT sebagai satu sektor polisi maklumat yang tersendiri. Sebaliknya, kajian ini menganggap pendidikan ICT merupakan keperluan asas kepada semua sektor yang dicadangkan iaitu menyediakan kemahiran asas mengguna teknologi dan memanipulasi maklumat kepada semua lapisan masyarakat (Moore 2004b; Pajaro & Betancourt 2007b).
2.6 AMALAN POLISI MAKLUMAT
Selain masalah yang bersifat teori, polisi maklumat turut berdepan dengan masalah dari sudut amalan polisi maklumat. Masalah yang berkaitan amalan polisi maklumat adalah bentuk polisi yang terpisah-pisah, tidak bersepadu, tidak disepakati dan pelaksanaan polisi secara berasingan (Case 2010; Koga 2010).
2.6.1 Polisi Maklumat yang terpisah-pisah
Sorotan susastera mendapati ramai pengkaji lampau menemui lompang yang sama iaitu polisi maklumat bersifat picisan, terpisah-pisah bagi menangani isu yang berlainan dan tidak bersepadu. Lompang ini dikesan sejak kajian oleh Trauth pada tahun 1986, seterusnya oleh Dae (1996), Browne (1997a), Norman (1998), Priftis & Oppenheim (1999), Braid (2006) dan yang terkini oleh Case (2010), Koga (2010) dan Trosow (2010). Beberapa negara mengamal pendekatan ini. Antaranya ialah Brazil (Chaparro 2008), AS (Trauth 1986), England (Rowlands 1996) dan Jepun (Koga 2010). Dalam pada itu UNESCO (t.th) turut melaporkan hampir keseluruhan negara
Asia Pasifik tidak mempunyai polisi maklumat yang menyeluruh. Merujuk kepada Malaysia, Salleh (2008) menyatakan antara penyebab kegagalan 7 aplikasi perdana
MSC berpunca dari ketiadaan kesepaduan di antara agensi yang terlibat.
secara terpisah-pisah adalah Trauth (1986). Beliau mendakwa lompang ini diakibatkan oleh penggubalan polis maklumat yang didasarkan kepada teknologi tertentu sahaja.
Beberapa orang pengkaji selepas Trauth seperti Hill (1994), Browne (1997a) dan Norman (1998) mendakwa lompang ini disebabkan oleh kaedah pengubalan polisi maklumat yang dibuat ‘khusus’, sebagai reaksi terhadap isu tertentu dan dibangun oleh agensi atau jabatan berlainan dalam kerajaan. Chaparro (2008) pula berpandangan lompang tersebut berpunca dari polisi maklumat yang didapati memfokus kepada teknologi tanpa mengambil kira kandungan dan konteks maklumat tersebut berasal.
Beberapa kesan negatif timbul akibat dari pendekatan polisi maklumat yang bersifat terpisah-pisah. Pendekatan polisi maklumat yang terpisah-pisah tidak mampu untuk menyelesai isu penting dalam maklumat dan teknologi maklumat. Sebagai contoh pembangunan polisi maklumat berdasarkan teknologi maklumat tertentu menjadi punca masalah bagi mengekal perundangan yang dibangun apabila teknologi baharu dan penggunaan teknologi baharu diperkenal dan semakin berkembang. Selain
itu set polisi yang tidak dikoordinasi pada peringkat kebangsaan menyebabkan pembaziran bukan sahaja dari sudut kerja yang bertindan tetapi menyebabkan jurang terhadap penyediaan maklumat pada peringkat kebangsaan semakin melebar (Revkin 2006). Semua hal di atas menjadikan polisi maklumat bersifat terpisah, bertindih dan kelihatan bertentangan antara satu dengan yang lain yang mengakibatkan polisi maklumat terasing dari polisi aliran utama dan tidak diambil berat.
2.6.2 Kesepaduan Polisi Maklumat
Memiliki satu dokumen polisi maklumat yang khusus bukan satu kemestian bagi
dalam kalangan agensi kerajaan yang terbabit dan semua pihak yang memberi kesan atau menerima kesan daripada polisi maklumat kebangsaan (Duff 2004; Saxby 2011).
Meskipun sukar untuk melaksanakan koordinasi polisi maklumat, tetapi mensepadu polisi maklumat bagi penggubalan polisi yang menyeluruh adalah kritial. Dalam kerangka koordinasi polisi tersebut, pertalian yang berkesan di antara hubungan
dan kesepaduan perlu ditunjuk dengan jelas (Priftis & Oppenheim 1999). Justeru, bagi tujuan tersebut, kerajaan perlu menubuh badan yang mengkoordinasi pelaksanaan, dan memain peranan mengurus, memantau dan menilai pelaksanaannya (Pajaro & Betancourt 2007a). Pengurus maklumat sektor swasta, penggubal polisi awam, komuniti pengkaji dan masyarakat umumnya perlu memahami sifat dan interaksi antara komponen atau unsur dalam polisi maklumat. Menurut Saxby (2011), badan koordinasi yang dibentuk perlu memain peranan perkara berikut:
a) Menasihati menteri bagaimana menggalak dan mencipta peluang dalam industri maklumat bagi penggunaan semua maklumat dalam sektor awam.
b) Menasihati pihak berkenaan tentang perubahan dan peluang dalam industri maklumat, agar lesen bagi hakcipta dan maklumat sektor awam selari dengan perkembangan semasa.
Gesaan kepada koordinasi polisi maklumat mula disuarakan oleh pengkaji sejak awal 1970-an. Sebagai contoh, US NCLIS (1996) menjelaskan dalam The Rockefeller Report terbitan tahun 1970-an mengenai keperluan mengkoordinasi polisi
Sehingga ke hari ini tidak wujud model yang boleh diguna bagi mensepadu polisi pada peringkat konseptual dan amalan di sebalik gesaan agar kerajaan
membentuk polisi maklumat kebangsaan yang bersepadu sejak kajian Porat (1977), Trauth (1986), Moore (1998c) hinggalah pengkaji terkini seperrti Arnold (2004), Xue (2005), Kamar (2006), Wilkinson & Nilsen (2010), Trosow (2010) dan Koga (2010). Model polisi maklumat sedia ada didapati tidak jelas dan tidak disepakati oleh para pengkaji. Model yang berbeza dikemukakan oleh Porat (1977), Trauth (1986), Moore (1993), Dae (1996), Rowlands (1999), The Library Association (2002), Moore (2005), Lei (2007), Bustamante (2007), UNESCO (2009) dan Trosow (2010).
Wilkinson & Nilsen (2010) mencadangkan pendekatan yang komprehensif kepada polisi maklumat perlu dibangun bagi mengatasi lompang yang disebutkan. Selain dari keperluan model polisi maklumat yang komprehensif, polisi maklumat juga perlu dikoordinasi (Moore 2005). Koordinasi perlu dilakukan kerana polisi maklumat merangkumi semua sektor dalam negara termasuk budaya, ekonomi, teknologi, sosial, perundangan, industri maklumat dan maklumat saintifik.
2.7 KESIMPULAN
Teori adalah asas kepada sesebuah kajian kerana tanpa teori sesuatu kajian tidak mempunyai asas yang kukuh. Kajian ini mendapati teori dan amalan berkaitan dengan polisi maklumat masih belum kukuh dan matang. Dari aspek teori, skop dan
suatu situasi, hubungan atau keadaan sosial (Neuman 2010). Antara pengkaji yang mengguna pendekatan kajian penerokaan dan deskriptif adalah Ruenwai (2006).
Kajian ini selari dengan pandangan Kumpulan Penasihat Polisi (The Library Association 2002) yang menggesa agar tumpuan diberi kepada kajian bagi membangun model polisi maklumat kebangsaan dan bukannya untuk membangun polisi maklumat. Keperluan kepada model polisi maklumat bersepadu semakin mendesak kebelakangan ini kerana aplikasi teknologi komunikasi dan maklumat yang semakin meningkat dan bakal memberi impak positif atau negatif kepada dunia global. Keadaan teori polisi maklumat yang masih belum matang turut memberi kesan kepada sudut praktikal. Ini dibuktikan dengan keadaan polisi maklumat yang dibangun oleh kerajaan yang bersifat terpisah-pisah dengan tumpuan kepada aspek teknologi.
Dalam bidang sains maklumat, perdebatan akademik cenderung melihat polisi maklumat sebagai gerak balas kerajaan yang bersifat birokratik dan teknikal. Dengan menentukan isu yang mendasari polisi maklumat dan pengkelasan isu tersebut kepada sektor tertentu dijangka dapat mengatasi masalah penentuan batasan bidang polisi maklumat yang tidak dapat ditentukan dan disepakati. Masalah amalan polisi yang tidak bersepadu dijangka dapat diatasi dengan model yang dicadang oleh kajian ini. Model polisi maklumat bersepadu yang dicadangkan oleh kajian ini dibincang dengan
