OAWl
Aspergillus
-
niger
L 511NRRL A-11,264
PADA
FERMENTOR MODEL
MSJ-U2-30
L
(
L.
E.
MARUBISHi
1
A B U
B A K A R1 9 8 6
FAKULTAS TEKNQLOGI PERTANlAN
IPPSTITUT PERTANlAN BOGOR
Abu Bakar. F 19.1597. Scale-up produksi arniloglukosidase
d a r i
-
A.niRer
L51/NRRL A-11,264 pada fermentor model MSJ-U2-30L (L.E Marubishi). Dibawah bimbingan M. Aman Wirakartaku-
sumah.
Scale-up a d a l a h s u a t u s t u d i yang mengolah dan rnentrans-
f e r d a t a p e n e l i t i a n s k a l a l a b o r a t o r i u m ke s k a l a yang l e b i h
b e s a r menyangkut d i s a i n p r o s e s o p e r a s i a t a u dan perancangan
bangunan p e r a l a t a n .
Scaling-up pada s k a l a 30 l i t e r ( P i l o t - P l a n t ) mengguna-
kan molases s e b a g a i sumber karbon dan k o n s e n t r a s i s t a r t e r
A
niser
L5l/RRF& A-11,264 s e b e s a r 4%
(w/w)
pada suhu3 5 ' ~
-*
pH
4.5,
k e c e p a t a n a e r a s i 1 WM selama 49 jam, menghasilkan a k t i f i t a s f i l t r a t enzim amiloglukosidase t e r t i n g g i (2.267unit/ml) pada fermentor her-agitasi 300 RPM yang mengkonsum-
3
s i tenaga s e b e s a r 1.092
HP/n
s u s p e n s i k u l t u r a t a u pada t i n g -k a t K o e f i s i e n T r a n s f e r Oksigen s e b e s a r 0.231 K g Hole 02/m3
Jan atm.
Scale-up ke s a a i z
~ i ~ a u s t r i
(40.000 l i x e r ) dengan mem-pertahankan lresamaa~r geom t r ~ k ferlneutor model MS J-UZ-30L
pada t i n g k a t Tenaga per.
m i t
Voluno sama, me~nerlukan a g i t a s iP r o d u k s i enzim l r e r i n g k a s a r d i l a k u k a n m e l a l u i t a h a p a n
pemekatan, f r a k s i o n a s i , pengendapan, s e n t r i f u g a s i , d i a l i s a
dan p e n g e r i n g a n beku ( F r e e z e d r i e d ) . Pemekatan selama
9
jam pada suhu
3 5 ' ~
-
40°C dan pengendapan dengan amonium s u l f a t pada s u h u2
4 ' ~
selama 24 jam menyebabkan penyusutana k t i f i t a s masing-masing s e b e s a r
3.15
%
dan59.11
%,
p r o s e s d i a l i s a pada suhu4 ' ~
s e l a m a48
jam menaikkan a k t i f i t a s enzim k e r i n g k a s a r s e b e s a r 95.92%,
walaupun t e r j a d i penu- runan a k t i f i t a s r p e s i f i k s e b e s a r 2.93 p e r s e n d i b a n d i n g sebe-lmn
d i a l i s a .Rendemen yang d i p e r o l e h a e b e s a r 0.0580 $ ( w h ) enzim ke- r i n g k a s a r dengan kemurnian
83.58 %
dan a k t i f i t a s1.538
u n i t /m l a t a u
2.644
unie/ng p r o t e i n .S t e r i l i s a s i media IermenLasi pada f e r n o n t o r m a n g p n a k a a
e n e r g i panae d a r i b o i l e r hanya
4.24
$, yang d i s e r a p media f e r - m e n t a s i , s i e a n y a masing-masing91t.15 %
h i l a x g k a r e n a d i s e r a Po l e h a l a t d a n "bleedFngH,
0.33 %
h i l a n g k a r e n a konvekai, 0.54%
h i l a n g k a r e n a r a d i a s l d a n0.74 %
h i l a n g b e r s a n a kondensat.Pada p r o s e s f e r m e n t a s i pada suhu
35'~
s n e r g i p a n a s yang d i -s u p l a i " h e a t e r t 1 s f s ~ r a p s u s p e n s i k u l t u r s e b e s a r
4.83
$ d a ns i s a n y a hilang karena k o n v e k s i , r a d i a s i e e r t a mve.ntingN m a -
"SaALE-UP" PRODUKSI AMILOGLUKOSIDASE
DARI Asoernillus n i ~ e r
L51mfZL
A-11,264PADA FERMENTOR MODEL MSJ-U2-3BL (L.E.HARUBISHI)
Oleh
A
B
U B A K A R19.1597
SKRIPSI
s e b a g a i s a l a h s a t u s y a r a t untuk memperoleh g e l a r
SARJANA TEKNOLOGI PERTANIAN
pada JURUSAN TEKNOMGI PANGAN DAN
G I Z I
Fakultas Teknologi Pertanian
I n s t i t u t P e r t a n i a n Bogor
1986
FAKULTAS TEKNOLOGI PERTANlAN
~ & ~ T I T U T PEBTBlJI AB
BOWR
INSTITUT PERTAIiIAFf BOGOR
DARI A s ~ e r R i l l u s niaer L51/NRRL A
-
1 1 , 2 6 4 PADA FERPiEarOR MODEL MSJ-U2-JOL (L.EMARUBISHI)
sebiigai s a l a h s a t u s y a r a t untnk memperoleh g e l a r SARJANA TEKBOLOGI PERTANIAN
pada JURUSM TEKWLOGI PARGAN DAN GIZI Fakultas Teknologi Pertanian
I n s t i t u t Pertanian Bogor
Oleh ;
P B U
B A K A BF 19.1597
d i l a h i r k a n pada t a n g g a l
2
J u l l 1963 d i EnrekangKATA PENGANTAR
A l h a m d u l i l l a h , s k r i p s i dengan j u d u l "Scale-up P r o d u k s i
Amiloglukosidase d a r i A s p e r g i l l u s n i g e r L51/NRRL A
-
11,264Pada Fermentor Model MSJ-U2-JOL
(L.
E. M a r u b i s h i ) " d a p a t d i -s e l e s a i k a n dengan baik.
S k r i p s i i n i d i s u s u n b e r d a s a r k a n h a s i l p e n a l i t i a n yang
d i l a k u k a n selama enam b u l a n d i Bnngsal Percontohan dan Peng-
o l a h a n H a s i l P e r t a n i a n (BPPEP), P u s a t Pengembangan Teknolo-
g i Pangan (FTDC) dan Laboratorium Mikrobiologi. J u r u s a n Tek-
n o l o g i Pangan, F a k u l t a s T e k n o l o g i P e r t a n i a n , IPB.
Pada kesempatan i n i p e n u l i s mengucapkan t e r i m a k a s i h se-
banyak-banyaknya kepada :
1. Bapak D r .
Ir.
M. Aman Wirakartakusumah MSc., yang t e l a hmemberikan f a s i l i t a s , b a n t u a n dan bimbingan selama pene-
l i t i a n sampai t e r s u s u n n y a s k r i p s i i n i .
2. I b u D r . Ir. Maggy Thenawidjaja dan Ir. B e t t y S. Laksmi
J e n n i e MSG. a t a s petunjuk-petunjuknya selama p e n e l i t i a n .
3
BapakIr.
Joko Bermanianto s e b a g a i anggota Tim p e n g u j i .4.
S e l u r u h k e l u a r g a p e n u l i s d a n teman-teman t e r d e k a t yang banyak memberikan dorongan dalam menyelesaikan t u g a s i n i .T u l i s a n i n i masih p e r l u penyempurnaan, s e b a b i t u k r i t i k
d a n s a r a n s a n g a t d i h a r a p k a n dan semoga t u l i s a n i n i bermanfa-
a t b a g i pembaca.
DAFTAR I S 1
Halaman
...
KATA PENGANTAR iii
...
DAFTAR TABEL v i
DAFTAR GAMBM
...
v i iDAFTAR LAMPIRAN
...
ix
I
.
PENDAEULUAN...
1A
.
LATAR BELAKAHG...
1
B
.
TUJUAE PENELITIAB...
3
11
.
TINJAUAN PUSTAKA...
4
A
.
PRODUXSI ENZIM %I-KROBA...
4
...
.
1
GambaranUmum
Enzim Mikroba...
2.
P r o s e s P r o d u k s i Enzim d a r i Mikroha...
.
3
K a r a k t a r i s t i l s A s p e r g i l l u s n i ~ e r4
.
F a k t o r Pembatas d a n P e n g o n t r o l a o P r o s e s F e m e n t c t s i Media C a i r...
B
.
PEMURmAN ENZIM...
...
.
C ENZIM Ab!ILOGLUROSIDASE
D
.
TEKMOLOGISCALE-IP
PRODUKSI ENZIM MIICROHA.
1
.
Dasar-Dasar Scale-\IF...
2
.
Metode Scale-Up...
...
.
E KESEIMBANGAN EImRGI
1
.
K o n d u k ~ i...
2
.
Konveksi...
Halaman
...
111
.
BAHAN DAN METODE PENELITIAR34
.
A BAIIAN DAN ALAT
...
34
B
.
METODE PENELITIAN...
36
IV
.
aASIL DAN PEMBAHASAN...
48
...
.
A PRODUKSI FILTRAT ENZIM
48
.
...
1
.
Pertumbuhan S u s p e n s i K u l t u rA
niger48
...
.
2 A k t i f i t a s F i l t r a t Enzim 50 B
.
PRODUKSI E~ZI14.BMILOGLmCOSIDASE KERING KASAR..
56
1
.
A n a l i s a P r o t e i n...
56
2
.
Rendemen dan A k t i f i t a s Enzirn P e k a t d a n En-zim
k e r i n g k a s a r...
57
C
.
SCALE-UP...
63
D.
KESEIMBANGAN ENERG1...
6 6
V
.
RESIMPWAN DAN SARAN...
70A
.
IIESIMPULAN...
70
.
SARAK...
7 1DAFTAR PUSTAKA
...
73
DAFTAR TABEL
Tabel 1. Komposisi kimia molases
...
9
[image:9.492.66.468.129.320.2]Tabel 2. K o e f i s i e n (a) dan ( b ) pada b e r b a g a i ska-
...
l a
f e r m e n t a s i 25T a b e l
3.
Efasil pengukuran v i s k o s i t a s s u s p e n s i k u l - t u r selama f e r m e n t a s i pada b e r b a g a i kece-...
p a t a n a g i t a s i 54
T a b e l
4.
A k t i f i t a s a m i l o g l u k o s i d a s e selama pena-nganan menjadi enzim k e r i n g k a s a r
...
60
T a b e l
5.
Parameter h a s i l s c a l e - u p p r o d u k s i arnilo- g l u k o s i d a s e d a r iA.
n i a e r L51/NRRL A - 1 1 ,DAF'TAR GAMBAR
[image:10.487.41.472.117.709.2]Halaman
Gambar 1.
Gambar 2.
Gambar
3.
Gambar
4.
Gambar
5
Gambar
6 .
Gambar
7.
Gambar
8.
Gambar
9.
Gambar 10.
Gambar 11.
Gambar 12.
Bagian-bagian
A.
n i g e r dan p r o s e s peme- cahan dan penyerapan z a t makanan mela- l u i h i f a (Alexopoulos dan M i m s , 1979 ;...
Moore dan Lendecker, 1982)
7
P o l a a l i r a n s u s p e n s i k u l t u r pada fermen- t o r "unbaffled-tank dan "baffled-tank"
...
(Oldshue
,
1983)13
P r o s e s pemecahan amilosa dan amilopektin
o l e h enzim amiloglukosidase (Kulp, 1975).. 1 8
Tahap-tahap pengembangan enzim mikroba
...
(Banks, 1979). 2 1
Hubungan a n t a r a Power number (Np dan Rey- n o l d s number (N ) pada i m p e l l e r j e n i s Flat-Blade ~ u r b f f i e , Padle
,
dan Marine Pro- p e l l e r (Rushton e ta l . ,
1971)...
27Hubungan a n t a r a r a t i o tenaga pada germen- t o r b e r - a e r a s i dan t a n p a a e r a s i (P
deagan Aeration Number
(N
) pada bt i p e i m p e l l e r (Ohyame, 1935)
...
28Kubungan a n t a r a Tenaga p e r U n i t Volume (Pg/V) a t a e K o e f i s i e n T r a n s f e r Qksigen (Kla) dengan pembentukan produk a k h i r
(Aiba, 19731..
...
30 Biakan murni8.
L51/NRRL -4-11,264...
pada medium a g a r miring PDA
34
S t a r t e r A . n i e r h a s i l p r o p a g a s i awal pa-=€-
da "Shalr??rTa er-bath"
...
37 Skerna 'taka-.i.etak f e r n e n t o r dan perleng-kapan penunjang s e r t a k l e p pengatur
...
39Skema produksi s u s p e n s i k u l t u r
8.
niger...
L5l/hqRL A11,264 pada fermentor 40
Prosedur pengujian a k t i f i t a s f i l t r a t en- zim dan enzirn k o r i n g k a s a r pada p a t i t e r -
...
OAWl
Aspergillus
-
niger
L 511NRRL A-11,264
PADA
FERMENTOR MODEL
MSJ-U2-30
L
(
L.
E.
MARUBISHi
1
A B U
B A K A R1 9 8 6
FAKULTAS TEKNQLOGI PERTANlAN
IPPSTITUT PERTANlAN BOGOR
Abu Bakar. F 19.1597. Scale-up produksi arniloglukosidase
d a r i
-
A.niRer
L51/NRRL A-11,264 pada fermentor model MSJ-U2-30L (L.E Marubishi). Dibawah bimbingan M. Aman Wirakartaku-
sumah.
Scale-up a d a l a h s u a t u s t u d i yang mengolah dan rnentrans-
f e r d a t a p e n e l i t i a n s k a l a l a b o r a t o r i u m ke s k a l a yang l e b i h
b e s a r menyangkut d i s a i n p r o s e s o p e r a s i a t a u dan perancangan
bangunan p e r a l a t a n .
Scaling-up pada s k a l a 30 l i t e r ( P i l o t - P l a n t ) mengguna-
kan molases s e b a g a i sumber karbon dan k o n s e n t r a s i s t a r t e r
A
niser
L5l/RRF& A-11,264 s e b e s a r 4%
(w/w)
pada suhu3 5 ' ~
-*
pH
4.5,
k e c e p a t a n a e r a s i 1 WM selama 49 jam, menghasilkan a k t i f i t a s f i l t r a t enzim amiloglukosidase t e r t i n g g i (2.267unit/ml) pada fermentor her-agitasi 300 RPM yang mengkonsum-
3
s i tenaga s e b e s a r 1.092
HP/n
s u s p e n s i k u l t u r a t a u pada t i n g -k a t K o e f i s i e n T r a n s f e r Oksigen s e b e s a r 0.231 K g Hole 02/m3
Jan atm.
Scale-up ke s a a i z
~ i ~ a u s t r i
(40.000 l i x e r ) dengan mem-pertahankan lresamaa~r geom t r ~ k ferlneutor model MS J-UZ-30L
pada t i n g k a t Tenaga per.
m i t
Voluno sama, me~nerlukan a g i t a s iP r o d u k s i enzim l r e r i n g k a s a r d i l a k u k a n m e l a l u i t a h a p a n
pemekatan, f r a k s i o n a s i , pengendapan, s e n t r i f u g a s i , d i a l i s a
dan p e n g e r i n g a n beku ( F r e e z e d r i e d ) . Pemekatan selama
9
jam pada suhu
3 5 ' ~
-
40°C dan pengendapan dengan amonium s u l f a t pada s u h u2
4 ' ~
selama 24 jam menyebabkan penyusutana k t i f i t a s masing-masing s e b e s a r
3.15
%
dan59.11
%,
p r o s e s d i a l i s a pada suhu4 ' ~
s e l a m a48
jam menaikkan a k t i f i t a s enzim k e r i n g k a s a r s e b e s a r 95.92%,
walaupun t e r j a d i penu- runan a k t i f i t a s r p e s i f i k s e b e s a r 2.93 p e r s e n d i b a n d i n g sebe-lmn
d i a l i s a .Rendemen yang d i p e r o l e h a e b e s a r 0.0580 $ ( w h ) enzim ke- r i n g k a s a r dengan kemurnian
83.58 %
dan a k t i f i t a s1.538
u n i t /m l a t a u
2.644
unie/ng p r o t e i n .S t e r i l i s a s i media IermenLasi pada f e r n o n t o r m a n g p n a k a a
e n e r g i panae d a r i b o i l e r hanya
4.24
$, yang d i s e r a p media f e r - m e n t a s i , s i e a n y a masing-masing91t.15 %
h i l a x g k a r e n a d i s e r a Po l e h a l a t d a n "bleedFngH,
0.33 %
h i l a n g k a r e n a konvekai, 0.54%
h i l a n g k a r e n a r a d i a s l d a n0.74 %
h i l a n g b e r s a n a kondensat.Pada p r o s e s f e r m e n t a s i pada suhu
35'~
s n e r g i p a n a s yang d i -s u p l a i " h e a t e r t 1 s f s ~ r a p s u s p e n s i k u l t u r s e b e s a r
4.83
$ d a ns i s a n y a hilang karena k o n v e k s i , r a d i a s i e e r t a mve.ntingN m a -
"SaALE-UP" PRODUKSI AMILOGLUKOSIDASE
DARI Asoernillus n i ~ e r
L51mfZL
A-11,264PADA FERMENTOR MODEL MSJ-U2-3BL (L.E.HARUBISHI)
Oleh
A
B
U B A K A R19.1597
SKRIPSI
s e b a g a i s a l a h s a t u s y a r a t untuk memperoleh g e l a r
SARJANA TEKNOLOGI PERTANIAN
pada JURUSAN TEKNOMGI PANGAN DAN
G I Z I
Fakultas Teknologi Pertanian
I n s t i t u t P e r t a n i a n Bogor
1986
FAKULTAS TEKNOLOGI PERTANlAN
~ & ~ T I T U T PEBTBlJI AB
BOWR
INSTITUT PERTAIiIAFf BOGOR
DARI A s ~ e r R i l l u s niaer L51/NRRL A
-
1 1 , 2 6 4 PADA FERPiEarOR MODEL MSJ-U2-JOL (L.EMARUBISHI)
sebiigai s a l a h s a t u s y a r a t untnk memperoleh g e l a r SARJANA TEKBOLOGI PERTANIAN
pada JURUSM TEKWLOGI PARGAN DAN GIZI Fakultas Teknologi Pertanian
I n s t i t u t Pertanian Bogor
Oleh ;
P B U
B A K A BF 19.1597
d i l a h i r k a n pada t a n g g a l
2
J u l l 1963 d i EnrekangKATA PENGANTAR
A l h a m d u l i l l a h , s k r i p s i dengan j u d u l "Scale-up P r o d u k s i
Amiloglukosidase d a r i A s p e r g i l l u s n i g e r L51/NRRL A
-
11,264Pada Fermentor Model MSJ-U2-JOL
(L.
E. M a r u b i s h i ) " d a p a t d i -s e l e s a i k a n dengan baik.
S k r i p s i i n i d i s u s u n b e r d a s a r k a n h a s i l p e n a l i t i a n yang
d i l a k u k a n selama enam b u l a n d i Bnngsal Percontohan dan Peng-
o l a h a n H a s i l P e r t a n i a n (BPPEP), P u s a t Pengembangan Teknolo-
g i Pangan (FTDC) dan Laboratorium Mikrobiologi. J u r u s a n Tek-
n o l o g i Pangan, F a k u l t a s T e k n o l o g i P e r t a n i a n , IPB.
Pada kesempatan i n i p e n u l i s mengucapkan t e r i m a k a s i h se-
banyak-banyaknya kepada :
1. Bapak D r .
Ir.
M. Aman Wirakartakusumah MSc., yang t e l a hmemberikan f a s i l i t a s , b a n t u a n dan bimbingan selama pene-
l i t i a n sampai t e r s u s u n n y a s k r i p s i i n i .
2. I b u D r . Ir. Maggy Thenawidjaja dan Ir. B e t t y S. Laksmi
J e n n i e MSG. a t a s petunjuk-petunjuknya selama p e n e l i t i a n .
3
BapakIr.
Joko Bermanianto s e b a g a i anggota Tim p e n g u j i .4.
S e l u r u h k e l u a r g a p e n u l i s d a n teman-teman t e r d e k a t yang banyak memberikan dorongan dalam menyelesaikan t u g a s i n i .T u l i s a n i n i masih p e r l u penyempurnaan, s e b a b i t u k r i t i k
d a n s a r a n s a n g a t d i h a r a p k a n dan semoga t u l i s a n i n i bermanfa-
a t b a g i pembaca.
DAFTAR I S 1
Halaman
...
KATA PENGANTAR iii
...
DAFTAR TABEL v i
DAFTAR GAMBM
...
v i iDAFTAR LAMPIRAN
...
ix
I.
PENDAEULUAN...
1A
.
LATAR BELAKAHG...
1
B
.
TUJUAE PENELITIAB...
3
11
.
TINJAUAN PUSTAKA...
4
A
.
PRODUXSI ENZIM %I-KROBA...
4
...
.
1
GambaranUmum
Enzim Mikroba...
2.
P r o s e s P r o d u k s i Enzim d a r i Mikroha...
.
3
K a r a k t a r i s t i l s A s p e r g i l l u s n i ~ e r4
.
F a k t o r Pembatas d a n P e n g o n t r o l a o P r o s e s F e m e n t c t s i Media C a i r...
B
.
PEMURmAN ENZIM...
...
.
C ENZIM Ab!ILOGLUROSIDASE
D
.
TEKMOLOGISCALE-IP
PRODUKSI ENZIM MIICROHA.
1
.
Dasar-Dasar Scale-\IF...
2
.
Metode Scale-Up...
...
.
E KESEIMBANGAN EImRGI
1
.
K o n d u k ~ i...
2
.
Konveksi...
Halaman
...
111
.
BAHAN DAN METODE PENELITIAR34
.
A BAIIAN DAN ALAT
...
34
B
.
METODE PENELITIAN...
36
IV
.
aASIL DAN PEMBAHASAN...
48
...
.
A PRODUKSI FILTRAT ENZIM
48
.
...
1
.
Pertumbuhan S u s p e n s i K u l t u rA
niger48
...
.
2 A k t i f i t a s F i l t r a t Enzim 50 B
.
PRODUKSI E~ZI14.BMILOGLmCOSIDASE KERING KASAR..
56
1
.
A n a l i s a P r o t e i n...
56
2
.
Rendemen dan A k t i f i t a s Enzirn P e k a t d a n En-zim
k e r i n g k a s a r...
57
C
.
SCALE-UP...
63
D.
KESEIMBANGAN ENERG1...
6 6
V
.
RESIMPWAN DAN SARAN...
70A
.
IIESIMPULAN...
70
.
SARAK...
7 1DAFTAR PUSTAKA
...
73
DAFTAR TABEL
Tabel 1. Komposisi kimia molases
...
9
[image:127.492.66.468.129.320.2]Tabel 2. K o e f i s i e n (a) dan ( b ) pada b e r b a g a i ska-
...
l a
f e r m e n t a s i 25T a b e l
3.
Efasil pengukuran v i s k o s i t a s s u s p e n s i k u l - t u r selama f e r m e n t a s i pada b e r b a g a i kece-...
p a t a n a g i t a s i 54
T a b e l
4.
A k t i f i t a s a m i l o g l u k o s i d a s e selama pena-nganan menjadi enzim k e r i n g k a s a r
...
60
T a b e l
5.
Parameter h a s i l s c a l e - u p p r o d u k s i arnilo- g l u k o s i d a s e d a r iA.
n i a e r L51/NRRL A - 1 1 ,DAF'TAR GAMBAR
[image:128.487.41.472.117.709.2]Halaman
Gambar 1.
Gambar 2.
Gambar
3.
Gambar
4.
Gambar
5
Gambar
6 .
Gambar
7.
Gambar
8.
Gambar
9.
Gambar 10.
Gambar 11.
Gambar 12.
Bagian-bagian
A.
n i g e r dan p r o s e s peme- cahan dan penyerapan z a t makanan mela- l u i h i f a (Alexopoulos dan M i m s , 1979 ;...
Moore dan Lendecker, 1982)
7
P o l a a l i r a n s u s p e n s i k u l t u r pada fermen- t o r "unbaffled-tank dan "baffled-tank"
...
(Oldshue
,
1983)13
P r o s e s pemecahan amilosa dan amilopektin
o l e h enzim amiloglukosidase (Kulp, 1975).. 1 8
Tahap-tahap pengembangan enzim mikroba
...
(Banks, 1979). 2 1
Hubungan a n t a r a Power number (Np dan Rey- n o l d s number (N ) pada i m p e l l e r j e n i s Flat-Blade ~ u r b f f i e , Padle
,
dan Marine Pro- p e l l e r (Rushton e ta l . ,
1971)...
27Hubungan a n t a r a r a t i o tenaga pada germen- t o r b e r - a e r a s i dan t a n p a a e r a s i (P
deagan Aeration Number
(N
) pada bt i p e i m p e l l e r (Ohyame, 1935)
...
28Kubungan a n t a r a Tenaga p e r U n i t Volume (Pg/V) a t a e K o e f i s i e n T r a n s f e r Qksigen (Kla) dengan pembentukan produk a k h i r
(Aiba, 19731..
...
30 Biakan murni8.
L51/NRRL -4-11,264...
pada medium a g a r miring PDA
34
S t a r t e r A . n i e r h a s i l p r o p a g a s i awal pa-=€-
da "Shalr??rTa er-bath"
...
37 Skerna 'taka-.i.etak f e r n e n t o r dan perleng-kapan penunjang s e r t a k l e p pengatur
...
39Skema produksi s u s p e n s i k u l t u r
8.
niger...
L5l/hqRL A11,264 pada fermentor 40
Prosedur pengujian a k t i f i t a s f i l t r a t en- zim dan enzirn k o r i n g k a s a r pada p a t i t e r -
...