• Tidak ada hasil yang ditemukan

Analisa finansial di tingkat petani dan kemampuan pengembalian kredit usaha kolam air deras

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2017

Membagikan "Analisa finansial di tingkat petani dan kemampuan pengembalian kredit usaha kolam air deras"

Copied!
117
0
0

Teks penuh

(1)

ANALlSA FlPJANSIAL D l TINGKAT PEVANi DAM

REMAMPUAN PEMGEMBALlAN KREDlT USAHA KOLA

( Studi ICasus Pada Peserta

RCP Kolam Air Deras di Kinbupaten Sukabumi

-

Jawa

Barat

)

JURUSAN ILMU

-

ILMU SOSIAL EKONOMII PERTAHIAM

FAKULTAS PERTANIAN

(2)

IKMAL LUKMAN. A n a l i s a F i n a n s i a l d i T i n g k a t P e t a n i d m

Kemampuan P e n g e m b a l i a n K r e d i t Usaha Kolam Air Deras.

( D i bawah bimbingan P r o f . D r .

Ir.

KUNTJOR;))

Tu j u a n Pembangunan P e r i k a n a n d i I n d o n e s i a a d a l a h pe-

n i n g k a t a n p r o d u k s i dan p r o d u k t i f i t a s h a s i l p e r i k a n a n .

S e l a i n i t u j u g a d i h a r a p k a n t e r j a d i p e n i n g k a t a n p e n d a p a t a n

p e t a n i i k a n / n e l a y a n , p e n i n g k a t a n k e s e m p a t a n k e r j a , pening-

k a t a n k o n s u m s i i k a n dan p e n i n g k a t a n d e v i s a n e g a r a .

S e b a g i a n b e s a r u s a h a p e r i k a n a n d i I n d o n e s i a a d a l a h

u s a h a p e r i k a n a n t r a d i s i o n a l . C i r i utamanya a d a l a h lemah-

n y a p e r m o d a l a n , penggunaan f a k t o r p r o d u k s i y a n g masih

s e -

d e r h a n a dan k u r a n g p r o d u k t i f s e r t a r e n d a h n y a t i n g k a t k e -

t e r a m p i l a n yang d i m i l i k i .

S a l a h s a t u u s a h a p e m e r i n t a h u n t u k mkmbantu p e t a n i

i k a n / n e l a y a n a d a l a h dengan memberikan b a n t u a n permodalan

b e r u p a k r e d i t dengan b e r b a g a i s a r a n a penunjangnya. Sa-

l a h s a t u f a s i l i t a s k r e d i t y a n g d i b e r i k a n a d a l a h Rural

C r e d i t P r o j e c t (RCP) y a n g d a l a n p e l a k s a n a a n n y a m e l i b a t -

k a n s e c a r a t e r p a d u a n t a r a p i h a k Bank (BRI) dengan i n s -

t a n s i D i n a s P e r i k a n a n dan D i t j e n P e r i k a n a n .

S e c a r a umum k r e d i t program RCP t e l a h P e r h a s i l me-

n i n g k a t k a n p r o d u k s i dan p e n d a p a t a n b e r s i h p e t a n i , t e t a -

p i d i s i s i l a i n masih d i h a d a p i dengan kemacetan k r e d i t

y a n g semakin membesar. Kemacetan k r e d i t ( t u n g g a k a n )

i n i a k a n menehambat k e l a n c a r a n p e l a k s a n a a n k r e d i t s e l

(3)

d a p a t d i g u n a k a n u n t u k memblayai k e g i a t a n - k e g i a t a n u s a h a

y a n g l a i n , t e t a p i malah d a n a t e r s e b u t m a c e t d i t i n g k a t

pe t a n i

.

Untuk m e n g u r a n g i jumlah k e m a c e t a n ( t u n g g a k a n ) k r e d i t

d a n m e m p e r l a n c a r p e n g e m b a l i a n k r e d i t s e l a n j u t n y a , p e r l u

d i p e l a j a r i f a k t o r - f a k t o r yang mempengaruhi t i n g k a t peng-

e m b a l i a n k r e d i t t e r s e b u t .

Dengan menggunakan

30

p e t a n i c o n t o h y a n g t e r d a p a t d i

K a b u p a t e n Sukabumi, d i l a k u k a n p e n e l a a h a n t e r h a d a p p e l & -

s a n a a n k r e d i t program RCP dengan m e l a k u k u l a n a l i s a f i n z n -

s i a l u s a h a kolam

air

d e r a s , m e n g e t a h u i f a k t o r - f z k t o r y a g b e r p e n g a r u h t e r h a d a p t i n g k a t p e n g e m b a l i a n k r e d l t s e r t a k e -

r a g a a n d a r i p e t a n i kolam a i r d e r a s dalam hubungannya d e e

n g a n t i n g k a t p e n g e m b a l i a n k r e d i t .

P e n d a p a t a n t u n a i u s a h a r a t a - r a t a kolam a i r d e r a s z d a -

l a h Rp 1

581

0 0 0 dalam s e t a h u n a t a u Rp

131

750

p e r b u l u l -

n y a , d a n b e s a r n y a p e n t i a p a t a n t u n a i i n i merupakan kemampuan

u s a h a k o l a m a i r d e r a s d a l a m m e n g h a s i l k a n u a n g t u n a i . Se-

d a n g k a n k e l e b i h a n u a n g t u n a i y a n g d i p e r o l e h p e t a n i d a r i

u s a h a kolam a i r d e r a s a d a l a h Rp

843

000,- s e t a h u n a t a u

Rp

70

2 5 0 , - p e r b u l a n n y a . K e l e b i h a n u a n g t u n a i i n i meru-

pakan u a n g t u n a i y a n g d a p a t d i g u n a k a n rumah t a n g g a p e t z q i

un t u k k e p e r l u a n makanan, p a k a i a n , perumahan, p e n d i d i k v

d a n i c e s e h a t a n .

Keadaan u s a h a kolam a i r d e r a s d a r i s e l u r u h p e t a n i

c o n t o h m a s i h menguntungkan. Hal i n i d a p a t d i tu n jukkan

(4)

yang d i k e l u a r l t a n u n t u k l t e p e r l u a n p r o s e s p r o d u k s i kolam

a i r d e r a s akan menghasilkan penerimaan s e b e s a r

1.16,-.

N i l a i R/C r a s i o

i n i

j u g a menunjukkan bahwa u s a h a kolam

a i r

d e r a s masih memberikan ireuntungan yang r e l a t i f cu- k u p b a i k .

F a k t o r - f a k t o r yang b e r p e n g a r u h n y a t a t e r h a d a p t i n g -

k a t pengembalian a t a u tunggakan k r e d i t a d a l a h f a k t o r jum-

p r o d u k s i p e r musim dan penyuluhan t e k n i s yang d i l a k u k a n

t e r h a d a p p e t a n i kolam a i r d e r a s p e s e r t a k r e d i t program RCP.

Dari k e r a g a a n p e t a n i kolam

a i r

d e r a s dan hubungannya dengan t i n g k a t pengembalian k r e d i t , t e r l i h a t adanya k e c e n -

d e r u n g a n makin t i n g g i jumlah p r o d u k s i p e r musim dan penyu-

l u h a n t e k n i s d a p a t mengurangi jumlah tunggakan a t a u me-

n i n g k a t k a n kemampuan p e t a n i dalam membayar k e m b a l i k r e d i t

y a n g d i t e r i m a .

F z k t o r - f a k t o r yang t i d a k b e r p e n g a r u h n y a t a a d a l a h jum

(5)

dengan 2100 kg. R a t a - r a t a produirsi kolam a i r d e r a s i n i

masih dibawah s e d i k i t d a r i p r o d u k s i r a t a - r a t a p r o d u k s i

i k a n mas kolam a i r d e r a s d i Jaw+ B a r a t y a i t u

980

k g p e r

musim p e r u t i t t . D a r i d a t a p r o d u k s i t e r l i h a t baliwa makin

t i n g g i jumlah p r ~ d u k s i p e r musim cenderung &an meningkat-

kan kemampuan p e t a n i membayar k e m b a l i k r e d i t yang d i t e r i y a .

I i a t a - r a t a penyuluhan t e k n i s yang d i l a k u k a n a d a l a h

7.9 k a l i dalam s e t a h u n dengan v a r i a s i d a r i

3

k a l i sampai dengan 1 2 k a l i . Makin t i n g g i f r e k u e n s i penyuluhan t e k n i s

yang d i l a k u k a n t e r h z d a p p e t a n i c e n d e r u n g &an memperbesar

t i n g k a t pengembalian k r e d i t .

Jumlah tanggungan k e l u a r g a r a t a - r a t a a d a l a h

3.8

o r a n g

dan b e r v a r i a s i d a r i 0 o r a n g ( t i d a k a d a tanggungan k e l u a r g a )

sampai dengan

9

orang. Jumlah tanggungan k e l u a r g a t e s b e -

sar a d a l a h pada golongan tanggungan

3

-

5

orang.

R a t a - r a t a lamanya p e t a n i b e r a d a d i l o k a s i kolam ada-

l a h

5.4

h a r i dalam serninggu dan b e r v a r i a s i d a r i 2 h a r i

sampai dengan

7

h a r i dalam seminggu. P e r s e n t a s e t e r b e s a r

d a r i p e t a n i yang b e r a d a d i kolam pada golongan yang b e r a d a

d i l o k a s i l e b i h d a r i

4

i i a r i dalam seminggu.

R a t a - r a t a p e t u g a s Bank mendatangi p e t a n i penerima k r e -

d i t RCP a d a l a h

1.8

k a l i dalam s e t a h u n dengan v a r i a s i s a t u sampai dengan t i g a k a l i . P e r s e n t a s e t e r b e s a r d a r i p e t

.

t u

43%

t e r s e b a r pada golongan yang pernah d i d a t a n g i

t u g a s Eank 2 k a l i dalam s e t a h u n .

Sebagian b e s a r d a r i p e t a n i c o n t o h membiayai u s a h a n

(6)
(7)
(8)
(9)
(10)
(11)
(12)
(13)
(14)
(15)
(16)
(17)
(18)
(19)
(20)
(21)
(22)
(23)
(24)
(25)
(26)
(27)
(28)
(29)
(30)
(31)
(32)
(33)
(34)
(35)
(36)
(37)
(38)
(39)
(40)
(41)
(42)
(43)
(44)
(45)
(46)
(47)
(48)
(49)
(50)
(51)
(52)
(53)
(54)
(55)
(56)
(57)
(58)
(59)
(60)
(61)
(62)
(63)
(64)
(65)
(66)
(67)
(68)
(69)
(70)
(71)
(72)
(73)
(74)
(75)
(76)
(77)
(78)
(79)
(80)
(81)
(82)
(83)
(84)
(85)
(86)
(87)
(88)
(89)
(90)
(91)
(92)
(93)
(94)
(95)
(96)
(97)
(98)
(99)
(100)
(101)
(102)
(103)
(104)
(105)
(106)
(107)
(108)

ANALlSA FlPJANSIAL D l TINGKAT PEVANi DAM

REMAMPUAN PEMGEMBALlAN KREDlT USAHA KOLA

( Studi ICasus Pada Peserta

RCP Kolam Air Deras di Kinbupaten Sukabumi

-

Jawa

Barat

)

JURUSAN ILMU

-

ILMU SOSIAL EKONOMII PERTAHIAM

FAKULTAS PERTANIAN

(109)

IKMAL LUKMAN. A n a l i s a F i n a n s i a l d i T i n g k a t P e t a n i d m

Kemampuan P e n g e m b a l i a n K r e d i t Usaha Kolam Air Deras.

( D i bawah bimbingan P r o f . D r .

Ir.

KUNTJOR;))

Tu j u a n Pembangunan P e r i k a n a n d i I n d o n e s i a a d a l a h pe-

n i n g k a t a n p r o d u k s i dan p r o d u k t i f i t a s h a s i l p e r i k a n a n .

S e l a i n i t u j u g a d i h a r a p k a n t e r j a d i p e n i n g k a t a n p e n d a p a t a n

p e t a n i i k a n / n e l a y a n , p e n i n g k a t a n k e s e m p a t a n k e r j a , pening-

k a t a n k o n s u m s i i k a n dan p e n i n g k a t a n d e v i s a n e g a r a .

S e b a g i a n b e s a r u s a h a p e r i k a n a n d i I n d o n e s i a a d a l a h

u s a h a p e r i k a n a n t r a d i s i o n a l . C i r i utamanya a d a l a h lemah-

n y a p e r m o d a l a n , penggunaan f a k t o r p r o d u k s i y a n g masih

s e -

d e r h a n a dan k u r a n g p r o d u k t i f s e r t a r e n d a h n y a t i n g k a t k e -

t e r a m p i l a n yang d i m i l i k i .

S a l a h s a t u u s a h a p e m e r i n t a h u n t u k mkmbantu p e t a n i

i k a n / n e l a y a n a d a l a h dengan memberikan b a n t u a n permodalan

b e r u p a k r e d i t dengan b e r b a g a i s a r a n a penunjangnya. Sa-

l a h s a t u f a s i l i t a s k r e d i t y a n g d i b e r i k a n a d a l a h Rural

C r e d i t P r o j e c t (RCP) y a n g d a l a n p e l a k s a n a a n n y a m e l i b a t -

k a n s e c a r a t e r p a d u a n t a r a p i h a k Bank (BRI) dengan i n s -

t a n s i D i n a s P e r i k a n a n dan D i t j e n P e r i k a n a n .

S e c a r a umum k r e d i t program RCP t e l a h P e r h a s i l me-

n i n g k a t k a n p r o d u k s i dan p e n d a p a t a n b e r s i h p e t a n i , t e t a -

p i d i s i s i l a i n masih d i h a d a p i dengan kemacetan k r e d i t

y a n g semakin membesar. Kemacetan k r e d i t ( t u n g g a k a n )

i n i a k a n menehambat k e l a n c a r a n p e l a k s a n a a n k r e d i t s e l

(110)

d a p a t d i g u n a k a n u n t u k memblayai k e g i a t a n - k e g i a t a n u s a h a

y a n g l a i n , t e t a p i malah d a n a t e r s e b u t m a c e t d i t i n g k a t

pe t a n i

.

Untuk m e n g u r a n g i jumlah k e m a c e t a n ( t u n g g a k a n ) k r e d i t

d a n m e m p e r l a n c a r p e n g e m b a l i a n k r e d i t s e l a n j u t n y a , p e r l u

d i p e l a j a r i f a k t o r - f a k t o r yang mempengaruhi t i n g k a t peng-

e m b a l i a n k r e d i t t e r s e b u t .

Dengan menggunakan

30

p e t a n i c o n t o h y a n g t e r d a p a t d i

K a b u p a t e n Sukabumi, d i l a k u k a n p e n e l a a h a n t e r h a d a p p e l & -

s a n a a n k r e d i t program RCP dengan m e l a k u k u l a n a l i s a f i n z n -

s i a l u s a h a kolam

air

d e r a s , m e n g e t a h u i f a k t o r - f z k t o r y a g b e r p e n g a r u h t e r h a d a p t i n g k a t p e n g e m b a l i a n k r e d l t s e r t a k e -

r a g a a n d a r i p e t a n i kolam a i r d e r a s dalam hubungannya d e e

n g a n t i n g k a t p e n g e m b a l i a n k r e d i t .

P e n d a p a t a n t u n a i u s a h a r a t a - r a t a kolam a i r d e r a s z d a -

l a h Rp 1

581

0 0 0 dalam s e t a h u n a t a u Rp

131

750

p e r b u l u l -

n y a , d a n b e s a r n y a p e n t i a p a t a n t u n a i i n i merupakan kemampuan

u s a h a k o l a m a i r d e r a s d a l a m m e n g h a s i l k a n u a n g t u n a i . Se-

d a n g k a n k e l e b i h a n u a n g t u n a i y a n g d i p e r o l e h p e t a n i d a r i

u s a h a kolam a i r d e r a s a d a l a h Rp

843

000,- s e t a h u n a t a u

Rp

70

2 5 0 , - p e r b u l a n n y a . K e l e b i h a n u a n g t u n a i i n i meru-

pakan u a n g t u n a i y a n g d a p a t d i g u n a k a n rumah t a n g g a p e t z q i

un t u k k e p e r l u a n makanan, p a k a i a n , perumahan, p e n d i d i k v

d a n i c e s e h a t a n .

Keadaan u s a h a kolam a i r d e r a s d a r i s e l u r u h p e t a n i

c o n t o h m a s i h menguntungkan. Hal i n i d a p a t d i tu n jukkan

(111)

yang d i k e l u a r l t a n u n t u k l t e p e r l u a n p r o s e s p r o d u k s i kolam

a i r d e r a s akan menghasilkan penerimaan s e b e s a r

1.16,-.

N i l a i R/C r a s i o

i n i

j u g a menunjukkan bahwa u s a h a kolam

a i r

d e r a s masih memberikan ireuntungan yang r e l a t i f cu- k u p b a i k .

F a k t o r - f a k t o r yang b e r p e n g a r u h n y a t a t e r h a d a p t i n g -

k a t pengembalian a t a u tunggakan k r e d i t a d a l a h f a k t o r jum-

p r o d u k s i p e r musim dan penyuluhan t e k n i s yang d i l a k u k a n

t e r h a d a p p e t a n i kolam a i r d e r a s p e s e r t a k r e d i t program RCP.

Dari k e r a g a a n p e t a n i kolam

a i r

d e r a s dan hubungannya dengan t i n g k a t pengembalian k r e d i t , t e r l i h a t adanya k e c e n -

d e r u n g a n makin t i n g g i jumlah p r o d u k s i p e r musim dan penyu-

l u h a n t e k n i s d a p a t mengurangi jumlah tunggakan a t a u me-

n i n g k a t k a n kemampuan p e t a n i dalam membayar k e m b a l i k r e d i t

y a n g d i t e r i m a .

F z k t o r - f a k t o r yang t i d a k b e r p e n g a r u h n y a t a a d a l a h jum

(112)

dengan 2100 kg. R a t a - r a t a produirsi kolam a i r d e r a s i n i

masih dibawah s e d i k i t d a r i p r o d u k s i r a t a - r a t a p r o d u k s i

i k a n mas kolam a i r d e r a s d i Jaw+ B a r a t y a i t u

980

k g p e r

musim p e r u t i t t . D a r i d a t a p r o d u k s i t e r l i h a t baliwa makin

t i n g g i jumlah p r ~ d u k s i p e r musim cenderung &an meningkat-

kan kemampuan p e t a n i membayar k e m b a l i k r e d i t yang d i t e r i y a .

I i a t a - r a t a penyuluhan t e k n i s yang d i l a k u k a n a d a l a h

7.9 k a l i dalam s e t a h u n dengan v a r i a s i d a r i

3

k a l i sampai dengan 1 2 k a l i . Makin t i n g g i f r e k u e n s i penyuluhan t e k n i s

yang d i l a k u k a n t e r h z d a p p e t a n i c e n d e r u n g &an memperbesar

t i n g k a t pengembalian k r e d i t .

Jumlah tanggungan k e l u a r g a r a t a - r a t a a d a l a h

3.8

o r a n g

dan b e r v a r i a s i d a r i 0 o r a n g ( t i d a k a d a tanggungan k e l u a r g a )

sampai dengan

9

orang. Jumlah tanggungan k e l u a r g a t e s b e -

sar a d a l a h pada golongan tanggungan

3

-

5

orang.

R a t a - r a t a lamanya p e t a n i b e r a d a d i l o k a s i kolam ada-

l a h

5.4

h a r i dalam serninggu dan b e r v a r i a s i d a r i 2 h a r i

sampai dengan

7

h a r i dalam seminggu. P e r s e n t a s e t e r b e s a r

d a r i p e t a n i yang b e r a d a d i kolam pada golongan yang b e r a d a

d i l o k a s i l e b i h d a r i

4

i i a r i dalam seminggu.

R a t a - r a t a p e t u g a s Bank mendatangi p e t a n i penerima k r e -

d i t RCP a d a l a h

1.8

k a l i dalam s e t a h u n dengan v a r i a s i s a t u sampai dengan t i g a k a l i . P e r s e n t a s e t e r b e s a r d a r i p e t

.

t u

43%

t e r s e b a r pada golongan yang pernah d i d a t a n g i

t u g a s Eank 2 k a l i dalam s e t a h u n .

Sebagian b e s a r d a r i p e t a n i c o n t o h membiayai u s a h a n

(113)
(114)
(115)
(116)
(117)

Referensi

Dokumen terkait

Tata letak fasilitas pada lantai produksi PT Indomarine Divisi Boiler saat ini belum menerapkan salah satu dari empat jenis layout yang umum digunakan (process layout,

Secara konsisten, maka urutan premisnya menjadi demikian: demokratisasi di Indonesia diwujudkan (salah satunya) dalam bentuk desentralisasi, yang berarti demokratisasi juga

Oleh karena itu, untuk mendukung permasalah tersebut, dosen memberikan pelatihan kepada pelaku UKM agar memahami pentingnya kemasan, mulai dari pelabelan (merk),

Rasio profitabilitas bertujuan untuk mengukur kemampuan perusahaan dalam menghasilkan keuntungan dari kegiatan usahanya atas dasar modal yang dimilikinya.Berdasarkan

Provinsi Jumlah KSM Jumlah Anggota Jumlah dana cair ke KSM Jumlah KSM yg menerima dana Kriteria KSM Total Anggota KSM Nasional Pilot... Provinsi Kota /

Terdapat beberapa penelitian tentang audit judgement diantaranya penelitian yang dilakukan oleh Praditaningrum dan Januarti (2011) yang menyatakan bahwa gender ,

berbasis lingkungan hidup. Untuk itu diperlukan analisis sosial, budaya, dan kelembagaan secara proporsional dalam Pengelolaan DAS Terpadu dengan memperhatikan kondisi dan situasi

Tujuan dari penelitian ini adalah untuk mengetahui: 1) pengaruh dari model quantum teaching terhadap prestasi belajar ips, 2) pengaruh partisipasi terhadap