BUKU YA 1 MAKABIYA
NHLAYO TINHLOKO-MHAKA TLUKA
01 Ta Aleksandro lonkulu ……….. 167
02 Antiyoko Epifani na Vayuda lava fularheleke Xiyuda (II Vamakabiya 4:1-17) ……….. 168
03 Antiyoko Epifani a hlasela Egipta ……… 168
04 Antiyoko Epifani a xanisa Vayuda ……….. 168
05 Ku tshembeka ka Matatiya ………. 170
06 Nyimpi ya Matatiya ya xitumbelelana ……… 171
07 Ku fa ka Matatiya ……… 171
08 Ta Yudasi loko a sungula ku hlula valala va yena (II Vamakabiya 8:1-17) ………. 172
09 Hosi Antiyoko Epifani a hlawula Lisiya ku va murhangeri wa tiko ……….. 173
10 Ta ku hlula ka Yudasi (II Vamakabiya 8:8-29,34-36) ..….. 174
11 Ku hluriwa ka Lisiya (II Vamakabiya 11:1-12) ………. 175
12 Ku basisiwa ka Xivandla lexo hlawuleka (II Vamakabiya 10:1-8) 176 13 Nyimpi ni matiko ya le kusuhi (II Vamakabiya 10:14-33; 12:10-45) ………. 177
14 Ta rifu ra Antiyoko Epifani (II Vamakabiya 1:11-17; 9:1-29; 10:9-11) ……… 179
15 Tinyimpi ta Antiyoko Yupatoro na Lisiya (II Vamakabiya 13:1-26; 11:22-26) ………. 180
16 Ta Alkimo, muprista lonkulu, ni ta nyimpi ya Nikanoro (II Vamakabiya 2:14-36; 15:1-36) ……… 182
17 Ta ntwanano na Varhoma ……….. 184
18 Ta ku fa ka Yudasi ………. 185
19 Yonatani a vekiwa ku va murhangeri wa Vayuda endzhaku ka Yudasi ……….. 186
20 Ta tinyimpi ta Yonatani ……….. 186
21 Aleksandro Epifani a veka Yonatani Muprista lonkulu …. 188
22 Yonatani a seketela Aleksandro Epifani ……….. 188
23 Ta loko Yonatani a hlula Apoloniya ……….. 190
24 Ta ku fa ka Aleksandro Epifani ……… 191
25 Yonatani a kuma tintswalo emahlweni ka Demetriyo wa wumbirhi ………. 192
26 Yonatani a pfuna Demetriyo wa vumbirhi ……….. 192
27 Yonatani a seketela Antiyoko wa vutsevu (6)……….. 193
28 Ta ntwanano ni Varhoma na Vasparta ………. 194
29 Ta tinyimpi ta Yonatani na Simoni ……… 195
30 Ta Trifoni loko a khoma Yonatani ………. 195
31 Ta Simoni, murhangeri wa Vayuda ……… 196
32 Ta ku dzunisiwa ka Simoni ……… 198
33 Ta Antiyoko wa vunkombo loko a kombela ku seketeriwa hi Simoni ……….. 200
34 Varhoma va seketela Vayuda ……….. 201
35 Ta Antiyoko wa vunkombo loko a hambana na Simoni .. 201
36 Ta Yohane loko a hlula Kandebe ……… 202
37 Ta ku dlayiwa ka Simoni ni vana va yena vambirhi …….. 202
Ta Aleksandro lonkulu
ntsena. 2Aleksandro ú lwile tinyimpi leto tala, a hlula makhokholo ni ku dlaya tihosi ta misava. 3A ya emahlweni ku fika emakun'wini ya misava, a phangha tinxaka leto tala. Kutani loko a hlurile misava hinkwayo, a ngheniwa hi manyunyu ni ku tikurisa. 4A hlengeleta mavuthu layo tala ngopfu ya tinhenha ta yena, kutani a fuma ehenhla ka matiko ni tinxaka ni vafumi va tona, a ti sindzisa ku n'wi luva. 5Endzhaku ka leswi Aleksandro a khomiwa hi vuvabyi, kutani a swi vona leswaku ú le kusuhi ni ku fa. 6Kavaloko a vitana tindhuna ta yena leti a a ti tshemba ku tlurisa, leti a a kurisiwe swin'we na tona, a ti avela mfumo wa yena a ha
hanya. 7Kutani loko Aleksandro a fumile malembe ya 12, a fa. 8Kavaloko tindhuna ta yena ti sungula ku fuma, yin'wana ni yin'wana endhawini ya yona. 9Hinkwato ti ambala tiharhi ta vuhosi endzhaku ka rifu ra Aleksandro, swi ve tano na vana va tona malembe layo tala, kutani va vanga vubihi lebyikulu emisaveni.
Antiyoko Epifani na Vayuda lava fularheleke Xiyuda (II Vamakabiya 4:1-17)
10 Eka vana lava ku tumbuluka xitsuke lexo biha, a nga Antiyoko Epifani, n'wana Antiyoko wa vunharhu hosi ya tiko ra Siriya. Antiyoko Epifani a a ri
xikhomelelo eRhoma. Ú sungule ku fuma Siriya hi lembe ra 137.
11Eminkarhini yoleyo, vavanuna lavo homboloka va humelela etikweni ra Israele,
va hambukisa lavo tala va ku: “A hi endleni ntwanano ni vamatiko lava akeke
ematlhelweni ya hina, hikuva ku ala ka hina ku tihlanganisa na vona a swi hi
pfunanga nchumu, loko ku nga ri ku hi vangela ku xaniseka ntsena”. 12Kungu leri ri tsakisile Vayuda, 13kavaloko van'wana va vona va ya eka Antiyoko Epifani hi ku hiseka, kutani a va nyika mpfumelelo wa ku landzelela milawu ya
vamatiko. 14Kutani ke Vayuda lava va aka yindlu ya mintlangu eYerusalema ku ya hi mitolovelo ya vamatiko. 15Va susa mfungho wa ku yimbisiwa lowu a va ri na wona, va fularhela ni ntwanano lowo hlawuleka. Va tihlanganisa ni vamatiko, va tinyiketa ku endla leswo homboloka.
Antiyoko Epifani a hlasela Egipta
16Loko Antiyoko Epifani a vona leswaku mfumo wa yena wu simekiwile, a kungela ku hlasela tiko ra Egipta, leswaku a ta ri fuma kun'we ni ra Siriya. 17Kwalaho a hlasela Egipta hi mavuthu ya tinhenha, ni makalichi, ni tindlopfu, ni vagadi va tihanci, ni swikepe leswo tala. 18Antiyoko Epifani a lwa na Pitolemi hosi ya Egipta; kavaloko Pitolemi a baleka emahlweni ka yena, kutani masocha layo tala ya
Vaegipta ma dlawa. 19Antiyoko Epifani a teka miti ya Egipta leyi tiyisiweke hi rirhangu, a phangha ni tiko hinkwaro.
Antiyoko Epifani a xanisa Vayuda
20Hi lembe ra 143, endzhaku ka ku hluriwa ka Egipta, Antiyoko Epifani a pfukela Israele, kutani a rhendzela Yerusalema hi mavuthu ya tinhenha. 21Hi ku
tikukumuxa a nghena eXivandleni lexo hlawuleka, a phangha alitari ya nsuku, ni xitlhoma-timboni, ni swingolongodzwana hinkwaswo swa xona. 22A phangha ni tafula ra nsuku ra swinkwa leswi humeseriwaka Xikwembu, ni swinkambana, ni swimbitana swo hisela mirhi ya risuna, ni swisirhelelo, ni tiharhi, ni swikhaviso swa nsuku leswi a swi ri emahlweni ka Tempele, a teka leswi hinkwaswo. 23A phangha silivhere, ni nsuku, ni swibya leswo durha; a phangha ni xuma xa Tempele lexi a nga xi kuma, lexi a xi tumbetiwile. 24Loko a phanghile hinkwaswo, a tlhelela etikweni ra yena. A dlaya Vayuda lavo tala, a tikukumuxa ni ku tidzunisa ha swona, 25kutani ku va ni ku rila lokukulu hinkwako-nkwako etikweni ra Israele. 26Tihosi ni varhangeri va kolola hi ku vaviseka.
Majaha ni vanhwana va hela matimba. Vumbhurhi bya vavasati byi dzwihala. 27Muteki un'wana ni un'wana a yimbelela risimu ra mahlomulo,
29Endzhaku ka malembe mambirhi, hosi Antiyoko Epifani a rhumela eYudiya
mavuthu layo tala lama humaka eMisiya, leswaku ma ya hlasela miti ya kona. Loko ma fika eYerusalema, 30mufambisi wa wona a xisa vanhu hi ku vula-vula marito ya ku komba ku rhula, kutani va n'wi tshemba; kambe xikan'we-kan'we a ya hlasela Yerusalema, a wu teka, kutani a dlaya Vaisraele lavo tala. 31A phangha
Yerusalema, a wu hisa, a mbundzumuxa tindlu ta muti ni rirhangu ra wona.32A khoma vavasati ni vana a famba na vona, a byisa ni tihomu ta wona. 33Kutani vanhu va Antiyoko Epifani va akelela muti wa Davhida hi rirhangu lerikulu ni swihondzo leswo tiya, va wu hundzula khokholo ra vona. 34Kutani va tshamisisa kona Vayuda lavo homboloka, va tiseketela ha vona. 35Va tihlengeletela kona matlhari, ni swakudya, ni hinkwaswo leswi va swi phangheke eYerusalema. Kwalaho khokholo leri ri vangela Yerusalema emakhombo lamakulu.
36Ri vangela Xivandla lexo hlawuleka makhombo, ri va nala wa minkarhi hinkwayo eka Israele.
37Va dlaya vanhu lava nga riki na nandzu ematlhelweni hinkwawo ya alitari, va nyamisa ni Xivandla lexo hlawuleka.
38Hikwalaho ka vona, vaaki va Yerusalema va baleka, Yerusalema wu sala wu ri muti wa vanhu va le handle;
vanhu va wona va nga ha wu tivi, vana va wona va wu tshika.
39Xivandla xa wona lexo hlawuleka xi sala xi lo cowéé, tanihi mananga; minkhuvo ya wona yi hundzuka minkosi,
masiku ya wona ya Savata ma va ya swisolo, ku xiximiwa ka wona ku va ku hlekuriwa.
40Tingana ta wona ti kula ku ringana ni ku dzunisiwa ka wona, ku tikurisa ka wona ku hundzuka nkosi.
41Kutani hosi Antiyoko Epifani a tsalela tiko hinkwaro ra yena, leswaku vanhu hinkwavo va va van'we, 42ni leswaku rixaka rin'wana ni rin'wana a ri hambane hi mikhuva ya rona. 43Vamatiko hinkwavo va amukela xileriso lexi. Lavo tala, hambi va ri Vaisraele, va amukela vukhongeri bya yena hi ku tsaka, va gandzela
swikwembu swa hava ni ku nyamisa siku ra Savata.
44Kutani hosi Antiyoko Epifani a rhuma vanhu ni mapapila eYerusalema ni le
mitini ya Yudiya, a va lerisa ku landzelela mikhuva yimbe etikweni. 45A va sivela ku humesa magandzelo lama hisiwaka, ni lama dyiwaka, ni vhinyo eXivandleni lexo hlawuleka; a va lerisa ku nyamisa masiku ya Savata, ni minkhuvo yin'wana 46ni Xivandla lexo hlawuleka, ni vaprista. 47A lerisa ku akela swikwembu swa hava etialitari, ni swivandla leswo hlawuleka, ni titempele, ni ku humesa magandzelo ya tinguluve ni ya swifuwo leswi nga tengangiki. 48A va byela ni ku tshika vana va vona va nga yimbanga. Vaisraele a va fanele ku tinyamisa hi swilo hinkwaswo leswi nga tengangiki ni leswi nga hlawulekangiki, 49leswaku va ta rivala nawu wa
Xikwembu ni ku hundzuluxa swileriso hinkwaswo swa xona.50A heta a ku: “Kutani
mani na mani la nga yingisiki xileriso xa hosi, ú ta dlawa.”
51Hi marito wolawo Antiyoko Epifani a tsalela vanhu va tiko ra yena hinkwaro. Kutani a veka vakamberi ehenhla ka vanhu hinkwavo ni ku lerisa leswaku vanhu va muti wun'wana ni wun'wana wa Yudiya va humesela swikwembu swa hava emagandzelo. 52Vayuda lavo tala va tiyimisela ku tshika nawu wa Xikwembu ni ku yingisa vakamberi lava, va endla leswo homboloka etikweni; 53va sindzisa Vaisraele vo tshembeka ku tumbela hinkwako-nkwako lomu va nga tumbelaka kona.
54 Hi siku ra vu-15 ra n'hweti ya Kislevhi hi lembe ra 145, vanhu va Antiyoko Epifani va akela swikwembu swa hava alitari ehenhla ka alitari yo hisela
59Hi siku ra vu-15 ra n'hweti, va humesela swikwembu swa hava emagandzelo alitarini leyi a yi ri ehenhla ka alitari ya ku hisela magandzelo. 60Hi ku hlayisa xileriso xa hosi Antiyoko Epifani, va dlaya vavasati hinkwavo lava yimbiseke vana va vona, 61kun'we ni va ka vona ni lava pfuneke ku yimbisa vana. Va nembeleta
swihlangi etinhan'wini ta vamanana va swona. 62Kambe Vaisraele lavo tala va yima va tiyile, va tibohile etimbilwini ku ka va nga dyi swakudya leswi nga
tengangiki. 63Va hlawula ku fa ku ri ni ku tinyamisa hi swakudya leswi nga
tengangiki kumbe ku fularhela ntwanano lowo hlawuleka; kunene lavo tala va vona va fa. 64Hi ndlela leyi Antiyoko Epifani a vangela Vaisraele mahlomulo lamakulu.
Ku tshembeka ka Matatiya
1Eminkarhini yoleyo Matatiya n'wana Yohane, wa Simiyoni muprista wa ndyangu wa Yoyaribi, a suka Yerusalema a ya aka emutini wa Modeni. 2A a ri ni vana va 5. A ku ri na Yohane loyi a a thyiwe ni vito ra Gadi, 3na Simoni la vuriwaka Tasi, 4na Yudasi la vuriwaka Makabiya, 5na Eliyazara la vuriwaka Avarani, na Yonatani la vuriwaka Afasi.
6Loko Matatiya a vona swa tingana leswi a swi ri eYudidya ni le Yerusalema, 7a ku:
“Yo! Hikwalaho ka yini ndzi lo tswaleriwa ku vona leswi,
ku nga ku lovisiwa ka varikwerhu, ni ku hindzimuxiwa ka muti lowo hlawuleka. Ndzi tshamela yini eYerusalema, loko muti wu nyiketiwe valala,
ni loko Xivandla lexo hlawuleka xi ri emavokweni ya vanhu va le handle xana? 8Tempele ya wona yi fana ni wanuna wo pfumala ndzhuti;
9swibya swa wona leswo saseka swi phanghiwile. Vana va wona va dlayiwile emagondzweni,
lavantshwa va wona va dyiwile hi banga ra nala.
10Hi rihi rixaka lero ka ri nga nghenanga etindlwini ta le ntsindza, lero ka ri nga titekelanga swa leswi swi phangiweke eka wona ke? 11Swikhaviso swa muti hinkwaswo swi tekiwile;
a wa ha ntshunxekanga, wu hundzukile hlonga. 12Vonani, Xivandla lexo hlawuleka, mbhurhi ya hina,
ni ku dzuneka ka hina, swi onhiwile, vamatiko va xi nyamisile. 13Xana hi hanyela yini ke?”
14Kutani Matatiya ni vana va yena va handzula swiambalo swa vona, va ambala leswo khwaxa, va rila swinene.
15Hiloko tindhuna ta hosi leti a ti sindzisa vanhu ku fularhela Xikwembu, ti ta emutini wa Modeni ku ta sindzisa vanhu va kona ku humesela swikwembu swa hava emagandzelo. 16Vaisraele lavo tala kun'we na Matatiya ni vana va yena, va ta ku ta hlangana na tona. 17Kutani tindhuna ta hosi Antiyoko Epifani ti vulavula na
Matatiya ti ku: “U murhangeri wo fundzheka ni nkulukumba emutini lowu, u
seketeriwa hi vana va wena ni vamakwenu.18Hikokwalaho ku ta sungula wena, u ta endla hilaha hosi yi lerisaka hakona, tanihi laha vamatiko hinkwavo, ni vanhu va Yudiya, ni lava saleke Yerusalema va endleke hakona; kutani wena ni vana va wena
mi ta hlayiwa entlaweni wa ‘Vanghana va hosi’, mi ta fundzhiwa hi silivhere, ni
nsuku, ni tinyiko leto tala.”
19Kambe Matatiya a hlamula hi rito leri tlakukeke a ku: “Hambi loko vanhu va matiko hinkwawo lama nga hansi ka mfumo wa hosi Antiyoko Epifani va n'wi yingisa, kutani va hlawula ku endla ku lerisa ka yena, va fularhela vukhongeri bya vatata wa vona, 20mina ni vana va mina ni vamakwerhu hi ta hanya hi ntwanano lowu Xikwembu xi wu endleke ni vatata wa hina. 21A swi ve kule na hina ku
hambana ni nawu ni swileriso swa Xikwembu. 22Hi nga ka hi nga yingisi marito ya
hosi hi ku hambuka eka vukhongeri bya hina nikutsongo.”
23Loko Matatiya a ha ku heta ku vulavula marito lawa, Muyuda un'wana, hi ku hlayisa xileriso xa hosi, a tihumesa emahlweni ka hinkwavo ku humesela
ni ndhuna ya hosi leyi a yi ri karhi yi va sindzisa ku humesela swikwembu swa hava emagandzelo, a va a mbundzuxa ni alitari. 26Hi ndlela leyi a hisekela nawu wa Xikwembu tanihi leswi Finiyasi a swi endla loko a dlaya Zimri n'wana Salu.
Nyimpi ya Matatiya ya xitumbelelana
27Kavaloko Matatiya a famba exikarhi ka muti, a huwelela a ku: “Un'wana ni
un'wana loyi a hisekelaka nawu wa Xikwembu ni ku yima hi ntwanano wa xona, a a
ndzi landze!” 28Kutani yena ni vana va yena va siya hinkwaswo leswi a va ri na swona emutini, va tsutsumela etintshaveni.
29Lavo tala lava a va lava nawu ni ku lulama, va suka va ya aka emananga, 30va famba swin'we ni vasati va vona ni vana ni swifuwo swa vona, hikuva vubihi a byi va tshikelela ngopfu. 31Kutani swi tivisiwa tindhuna ta hosi ni mavuthu lawa a ma ri eYerusalema, muti wa Davhida, leswaku vanhu lava nga ala ku hlayisa xileriso xa hosi, va fanele ku tsutsumela etindhawini to tumbela emananga. 32Masocha layo tala ma va hlongorisa, ma fika kusuhi na vona, ma gova ma langutana na vona, ma tilulamisela ku lwa na vona hi siku ra Savata. 33Kutani ma byela Vayuda ma ku:
“Swi ringene, humani mi endla leswi hosi yi swi lerisaka, kutani mi ta hanya.”
34Kambe Vayuda va hlamula va ku: “Hi nga ka hi nga humi hambi ku ri ku endla leswi hosi yi swi lerisaka, hi nyamisa siku ra Savata.”
35Kavaloko valala va hatlisa va va hlasela. 36Kambe Vayuda a va tisirhelelanga kumbe ku va hoxa ribye, hambi ku ri ku pfala tindlela leti yisaka etindhawini to tumbela ta vona, 37hikuva a va ku: “A hi feni hinkwerhu hi ri hava nandzu; tilo ni
misava swi ta nyika vumbhoni bya leswaku mi hi dlaya hi ku homboloka.” 38Kutani valala va va hlasela hi siku ra Savata, va fa kun'we ni vasati va vona ni vana ni swifuwo swa vona, ku fa Vayuda vo ringana 1 000 siku leri.
39Loko Matatiya ni vanakulobye va swi twa, va rilela ngopfu varikwavo. 40Kutani
un'wana ni un'wana a ku eka loyi a nga kusuhi na yena: “Loko hinkwerhu ho endla
hilaha vamakwerhu va nga endla hakona, hi ala ku lwa ni vamatiko, hi tshika ku lwela vutomi bya hina ni milawu ya hina, va ta hatla va hi herisa
emisaveni.” 41Kutani siku rolero va tsema mhaka va ku: “A hi lweni ni un'wana ni un'wana loyi a hi pfukelaka hi siku ra Savata; hi nga tshuki hi fa tanihi leswi vamakwerhu va nga fisa xiswona etindhawini ta vona to tumbela ka tona.”
42Kavaloko Matatiya ni vanghana va yena va tatisiwa hi Vahasidi, wu nga ntlawa wa tinhenha ta Vaisraele, lowu un'wana ni un'wana wa wona a a tinyiketile ku yimela nawu wa Xikwembu handle ka ku sindzisiwa. 43Kutani hinkwavo lava a va hundzuke valuveri hi ku baleka ku xanisiwa, va hlangana na vona va va
tatisa. 44Va lulamisa mavuthu, kutani eku hlundzukeni ka vona ni le vukarini bya vona, va hlasela vadyohi ni lavo homboloka; vadyohi lava poneke va tsutsuma va tumbela eka vamatiko. 45Matatiya ni vanghana va yena va rhendzeleka hinkwako-nkwako, va mbundzumuxa tialitari ta swikwembu swa hava. 46Va yimbisa hi nkanu vafana hinkwavo lavo ka va nga yimbanga, lava va va kumeke endzeni ka ndzilekana wa Israele. 47Va hlotana ni vatikukumuxi, va va kuma. 48Va kutsula nawu wa Xikwembu emavokweni ya vamatiko ni tihosi ta vona, va nga pfumeli vadyohi ku va hlula.
Ku fa ka Matatiya
49Masiku ya ku fa ka Matatiya ma tshinela, kutani Matatiya a ku eka vana va yena:
“Vutikukumuxi ni swisandzu swi te hi matimba, lowu i nkarhi wa ku onha ni wa vukari lebyi chavisaka. 50Vana vanga, hisekelani nawu wa Xikwembu, mi nyiketa vutomi bya n'wina eka ntwanano wa vatata wa hina. 51Tsundzukani mintirho ya vatata wa hina leyi va yi endleke enkarhini wa vona, kutani va kume ku xiximiwa lokukulu ni vito leri nga heriki. 52Xana Abrahama a nga kumekanga a ri na ripfumelo loko a ta va a ringiwile, kutani a hlayiwa la lulameke xana? 53Yosefa enkarhini wa ku xaniseka ka yena ú hlayisile nawu wa Xikwembu, kutani a va hosi ya Egipta. 54Finiyasi, tata wa hina, ú kumile ntwanano wa vuprista lebyi nga
Israele, hikuva a a hlayisa xileriso xa Muxe. 56Kalebe ú humesile vumbhoni
lebyinene emahlweni ka ntshungu hinkwawo wa Vaisraele, kutani a kuma ndzhaka etikweni ra Israele. 57Davhida ú kume ndzhaka ya vuhosi lebyi nga heriki, hikuva a a twela vanhu vusiwana. 58Eliya ú tlakuleriwe etilweni, hikuva a a hisekela nawu wa Xikwembu ngopfu. 59Ananiya na Azariya na Mixaele va pfumerile, kutani va ponisiwa emalangavini. 60Daniele ú ponisiwile emilon'weni ya tinghala, hikwalaho ka ku va a ri hava nandzu. 61Kutani ke, xiyaxiyani leswaku eminkarhini hinkwayo, lava va pfumelaka eka Xikwembu, va nga ka va nga pfumali matimba. 62Mi nga tshuki mi chavisiwa hi marito ya mudyohi, hikuva ku tidzunisa ka yena ku ta hundzuka swa hava. 63Namuntlha wa kurisiwa, kambe mundzuku a nga ka a nga ha vi kona, miri wa yena wu ta tlhelela entshurini, kutani makungu ya yena ma ta nyamalala. 64N'wina vana vanga, yimani mi tiyile enawini wa Xikwembu, hikuva ha wona mi ta kurisiwa.
65“Vonani ke, ndzi tiva leswaku Simoni makwenu ú tlharihile etimhakeni; n'wi yingiseni minkarhi hinkwayo, hi yena tata wa n'wina. 66Yudasi Makabiya ú vile nhenha ya matimba enyimpini ku sukela evutsongwanini bya yena; ú ta mi rhangela enyimpini ya ku ya lwa ni valala. 67Rhambani hinkwavo lava hlayisaka nawu wa Xikwembu, kutani mi tirihisela eka leswo biha leswi varikwenu va
endliweke swona. 68Tirihiseleni eka vamatiko hi xitalo, kutani mi yingisa ku lerisa
ka nawu wa Xikwembu.”
69Kavaloko Matatiya a va katekisa, kutani a tietlelela.70Ú file hi lembe ra
146, kutani a lahliwa emasirheni ya vakokwa wa yena eModeni. Vaisraele hinkwavo va n'wi rila hi xirilo lexikulu.
Ta Yudasi loko a sungula ku hlula valala va yena (II Vamakabiya 8:1-17)
1Yudasi la vuriwaka Makabiya, a va murhangeri ematshan'wini ya Matatiya tata wa yena. 2Vamakwavo ni hinkwavo lava nga yima ni tata wa yena va n'wi pfuna, va lwela Israele hi ku tsaka.
3A andzisa ku dzuneka ka vanhu va yena.
Tanihi xihontlovila a ambala xisirhelelo exifuveni,
a ambala swiambalo swa yena swa nyimpi, a lwa tinyimpi, hi banga a sirhelela mavuthu ya yena.
4A a fana ni nghala eka leswi a swi endleke,
a fana ni n'wana wa nghala leyi bongelaka swakudya. 5A hlota ni ku cacarhisa vatluri va nawu,
a hisa lava xaniseke vanhu va yena.
6Vatluri va nawu va tlhetlhela hi ku n'wi chava, lavo homboloka va hlangana tinhloko;
lavo tala va ntshunxeka hi voko ra yena. 7A twisa tihosi leto tala ku vava,
kambe a tsakisa va ka Yakobo hi swiendlo swa yena, a dzunisiwa hilaha ku nga heriki.
8A nghena emitini ya Yudiya,
a herisa lavo homboloka hinkwavo,
a kutsula Vaisraele eku xanisekeni ka vona lokukulu. 9Ndhuma ya yena yi fikile emakun'wini ya misava; a hlengeleta lava a va ri eku loveni.
10Kavaloko Apoloniya a hlengeleta vamatiko ni mavuthu layo tala lama humaka eSamariya ku ya lwa na Vaisraele.11Loko Yudasi a swi twa, a huma ku ya hlangana na yena, kutani a n'wi hlula ni ku n'wi dlaya. Vamatiko lavo tala va vaviseka ni ku dlawa, lava saleke va baleka. 12Vayuda va hlengeleta leswi va swi phangheke; kutani Yudasi a teka banga ra Apoloniya, a hamba a lwa ha rona vutomi bya yena hinkwabyo.
lava a a tshama na vona ku ya enyimpini, 14a ku: “Ndzi ta tiendlela vito ni ku kuma ku xiximiwa etikweni. Ndzi ta lwa na Yudasi ni vanakulobye lava monyeke xileriso
xa hosi.”15Hiloko mavuthu ya tinhenha ta lavo homboloka ma huma na yena ku ya n'wi pfuna ku tirihisela eka Vaisraele. 16Loko Seroni a tshinelela xiphandze xa Beta-Horoni, Yudasi a ya lwa na yena a ri ni masocha ma nga ri mangani. 17Loko Vayuda va vona mavuthu ya Seroni ma ri karhi ma hlangana na vona, va ku eka
Yudasi: “Xana hina hi nga talangiki hi ta swi kotisa ku yini ku lwa ni ntshungu
lowu wa tinhenha, wo kurisa xileswi ke? Naswona hi hava matimba, hikuva a hi si
dya nchumu namuntlha.”
18Yudasi a hlamula a ku: “Swa olova leswaku lavo tala va hluriwa hi lavo ka va nga talanga, hikuva emahlweni ka Xikwembu ku kutsuriwa hi vanhu lavo tala kumbe hi lavo ka va nga talanga, swo fana. 19A hi ku tala ka vanhu loku hlurisaka nyimpi, kambe ku hlula ku huma eka Xikwembu.20Hi ku tikurisa ni ku homboloka ka vona, valala va hina va ta ku ta hi herisa, hina, ni vasati va hina, ni vana va hina, va phangha tiko ra hina; 21kambe hina hi lwela vutomi bya hina ni milawu ya hina. 22Xikwembu xi ta va herisa emahlweni ka hina; loko mi ri n'wina, mi nga va
chavi.”
23Loko Yudasi a heta ku vulavula, a tsutsuma xikan'we ku lwa na Seroni ni mavuthu ya yena, kutani a va hlula.24Vayuda va va hlongorisa ku suka eBeta-Horoni ku fika erivaleni; ku dlawa 800 wa vona, lavan'wanyana va balekela etikweni ra Vafilista. 25Endzhaku ka sweswo, hinkwako-nkwako, vamatiko va sungula ku chava Yudasi ni vamakwavo. 26Ndhuma ya yena yi ya fika etindleveni ta hosi Antiyoko Epifani, kutani vamatiko va bula hi ta tinyimpi ta Yudasi.
Hosi Antiyoko Epifani a hlawula Lisiya ku va murhangeri wa tiko
27Loko hosi Antiyoko Epifani a twa marungula lawa, a hlundzuka ku tlula mpimo; kutani a lerisa leswaku ku hlengeletiwa masocha hinkwawo emfun'weni wa yena, a hlengeleta mavuthu layo tala ngopfu ya tinhenha. 28A pfula vuhlayiselo bya xuma xa yena, a hakela masocha ya yena muholo wa lembe hinkwaro, a ma lerisa ku tshama ma hlomile matlhari. 29Kavaloko a vona leswaku mali yi herile
evuhlayiselweni bya yena ni leswaku mali ya ndzuvo ya tiko yi hungutekile, hikwalaho ka mpfilumpfilu ni ku xaniseka loku a ku vangeke emisaveni, loko a herisa milawu leyi a yi hlayisiwile ku sukela khale. 30Minkarhi hinkwayo ya ku fuma ka yena, Antiyoko Epifani a a toloverile ku nyika tinyiko to tala ku tlula tihosi leti ti n'wi rhangeleke. Kambe sweswi a chava leswaku a nge he koti ku ya
emahlweni a tirhisa sweswo hikwalaho ka ku pfumala mali.31Hikokwalaho a karhateka swinene emiehleketweni ya yena, kutani a endla makungu ya ku ya etikweni ra Vaperesi a ya hlengeleta ndzuvo eswifundzheni swa kona a ta kuma mali yo tala.
32A hlawula Lisiya, wanuna wo xiximeka wa ndyangu wa vuhosi, leswaku a sala a vona timhaka ta tiko ku sukela enambyeni wa Yufrata ku ya fikela endzilekaneni wa Egipta. 33Lisiya a a fanele ni ku n'wi hlayisela n'wana wa yena Antiyoko ku kondza a vuya. 34Kutani a veka Lisiya ku rhangela hafu ya mavuthu ya yena ni tindlopfu ta kona, a n'wi lerisa hinkwaswo leswi a a lava leswaku swi endliwa. Loko ku ri hi tlhelo ra vaaki va Yudiya na Yerusalema,35Lisiya a a fanele ku va rhumela mavuthu ma ya ma heta ni ku tshova matimba ya Vaisraele ni masalela ya va le Yerusalema, a endla leswaku va nga ha tsundzukiwi endhawini yoleyo. 36Naswona a lerisiwa ku teka tiko ra vona a ri avela vanhu vambe, leswaku va tshama eka rona.37Kutani hi lembe ra 147 hosi Antiyoko Epifani a teka hafu leyi saleke ya mavuthu ya yena, a suka Antiyoka ntsindza wa yena, a pela nambu wa Yufrata a ya nghena hi le Mesopotamiya.
Ta ku hlula ka Yudasi
(II Vamakabiya 8:8-29,34-36)
herisa Vayuda hilaha hosi Antiyoko a a lerisile hakona. 40Hiloko va famba ni mavuthu ya vona hinkwawo; kutani loko va fikile erivaleni leri nga kusuhi na Emawusi, va gova kona. 41Mavuthu man'wana yo huma eSiriya ni le tikweni ra Vafilista ma hlangana na vona. Loko vamabindzu va xifundzha xolexo va twa leswi a swi vulavuriwa hi mavuthu lama, va teka silivhere ni nsuku lowo tala ni
timpencana ta milenge, va ya emixaxeni ya wona, va ku va ta tixavela Vaisraele van'wana va va mahlonga ya vona.
42Kutani Yudasi ni vamakwavo va vona leswaku makhombo ya vona ya engetelekile ni leswaku mavuthu ya valala ma govile etikweni ra vona. A va twile ni leswi hosi Antiyoko Epifani a a lerisile ku swi endla eka Vaisraele leswaku va herisiwa ra makumu. 43Kambe va byelana va ku: “A hi pfuxeni tiko ra hina leri onhiweke, hi lwela vanhu va hina ni Xivandla lexo hlawuleka.” 44Hi loko ntshungu wa Vayuda wu hlengeletana ku tilulamisela nyimpi, va khongela Xikwembu, va kombela tintswalo eka xona ni ku tweriwa vusiwana, va ku:
45“Muti wa Yerusalema wu pfumala vaaki, wu fana ni mananga; ku hava ni un'we wa vanhu va wona loyi a nghenaka
kumbe loyi a humaka eka wona. Xivandla lexo hlawuleka xi nyamisiwile, vanhu va le handle va tekile khokholo ra wona, Yerusalema wu hundzukile vutshamo bya vamatiko. Ntsako wu susiwile eka va ka Yakobo;
a va ha chayi xitiringo ni haripa.”
46Kavaloko Yudasi ni masocha ya yena va hlengeletana va ya eMispa ku langutana na Yerusalema, hikuva Vaisraele a va khongela kona khale. 47Hi siku rero va
titsona swakudya, va ambala leswo khwaxa, va titsutsuxela hi nkuma etinhlokweni ni ku handzula swiambalo swa vona.48Kutani va pfula buku ya nawu wa
Xikwembu, va lavisisa timhaka leti vamatiko va toloveleke ku ti vutisa eka swifaniso swa swikwembu swa hava. 49Va tisa swiambalo swa vaprista, ni swa ntshovelo wo sungula, ni swa vukhume, va nghenisa exikarhi ka vona ni Vanaziri lava a va hetile masiku ya ku tiboha ka vona. 50Kutani va huwelela eka Xikwembu va ku: “Xana hi ta endla yini hi swilo leswi? Hi ta swi yisa kwihi ke? 51Xivandla lexo hlawuleka xa wena xi mbundzuxiwile ni ku nyamisiwa, vaprista va wena va rila hikwalaho ka tingana ta vona.52Vona! Vamatiko va hlengeletanile ku ta hi herisa; u tiva lexi va xi kungelaka. 53Xana hi ta lwisa ku yini na vona, loko wena u nga hi
pfuni?” 54Kavaloko va chaya tinanga ta vona ni ku huwelela.
55Endzhaku ka leswi, Yudasi a veka tindhuna ehenhla ka mintlawa ya masocha ya 1 000, ni ya 100, ni ya 50 kumbe ya 10. 56Kutani a byela lava a va ri eku akeni ka tindlu, ni lava vuteke vanhwana, ni lava nga ku rimeni ka masimu ya vhinya, ni lava nga ni vutoya, a ku ka vona: “Tlhelelani emakaya hi ku landza nawu wa
Xikwembu!” 57Hiloko mavuthu ya Vayuda ma huma ma ya gova edzongeni ra Emawusi. 58Kutani Yudasi a ku ka vona: “Hlomani matlhari, mi va ni xivindzi; mundzuku nimixo tilulamiseleni ku ya lwa ni vamatiko lava va hi rhendzeleke ku herisa hina ni Xivandla lexo hlawuleka. 59Swa antswa loko hi fa hi ri karhi hi lwa, ku ri ni ku tshika tiko ra hina ni Xivandla lexo hlawuleka swi onhiwa. 60Kambe
Xikwembu xi ta endla ku rhandza ka xona.”
1Kutani Gorgiya a hlawula masocha ya 5 000 yo famba hi milenge, ni vagadi va 1 000 va tihanci lava tivaka ku lwa swinene, va huma laha a va gove kona
nivusiku, 2va ri ni xikongomelo xa ku ya fika emixaxeni ya Vayuda, va hatla va va hlasela. Masocha lama humaka ekhokholweni ra Yerusalema a ma n'wi rhangela emahlweni. 3Kambe Yudasi a swi twa, kutani yena ni tinhenha ta yena va huma emixaxeni ya vona va ya hlasela mavuthu ya hosi Antiyoko ekusuhi na
Emawusi, 4nkarhi lowu Gorgiya ni masocha ya yena a va ha ku huma. 5Loko Gorgiya ni masocha ya yena va fika emixaxeni ya Yudasi nivusiku, a va kumanga
munhu, kutani va lava Vayuda eswintshabyaneni, hikuva Gorgiya a a ku: “Vanhu lava va baleka hina.”
vona tinhenha leto tala ta vamatiko, ti hlomile matlhari ni ku rhendzeriwa hi vagadi va tihanci. 8Kambe Yudasi a ku eka masocha lawa a ma ri na yena: “Mi nga
chavisiwi hi nhlayo ya valala, mi nga chavi ni loko va hi hlasela. 9Tsundzukani hilaha vatata wa hina va nga ponisiwa hakona eLwandle-ro-Tshwuka, loko Faro ni mavuthu ya yena va va hlongorisa. 10Sweswi a hi huweleleni eka Xikwembu ku vona loko xi ta hi twela vusiwana ni ku tsundzuka ntwanano wa xona na vatata wa hina, kutani xi ta herisa mavuthu lama nga mahlweni ka hina
namuntlha. 11Vamatiko hinkwavo va ta tiva leswaku ku ni loyi a kutsulaka ni ku
ponisa Vaisraele.”
12Loko vamatiko va tlakusa mahlo ni ku vona Vayuda va ri karhi va va tela, 13va huma emixaxeni ya vona ku ya lwa na vona. Kutani masocha lawa a ma ri na Yudasi ma chaya tinanga ta wona, 14ma sungula ku lwa. Vamatiko va hluriwa, kutani va tsutsumela erivaleni; 15hinkwavo lava a va sala endzhaku va dlawa. Vayuda va va hlongorisa ku ya fika eGazara ni le rivaleni ra Idumeya ni le Azoto ni le Yamina, va dlaya valala vo ringana 3 000.
16Kavaloko Yudasi ni masocha ya yena va tshika ku va hlongorisa, va tlhelela endzhaku. 17Kutani Yudasi a ku eka Vaisraele: “Mi nga tshuki mi va ni makwanga yo phangha, hikuva nyimpi a yi si hela. 18Gorgiya ni masocha ya yena, va ha ri kusuhi na hina eswintshabyaneni. Yimani mi tiyile ku lwa ni valala va hina,
endzhaku mi ta kota ku phangha mi ntshunxekile.” 19Kakuloku Yudasi a ha ku heta ku vulavula, ku humelela vuthu ra vamatiko hi le swintshabyaneni. 20Va vona leswaku mavuthu ya vona ma hlongorisiwile ni leswaku Vayuda va le ku hiseni ka mixaxa ya vona, hikuva musi wa kona a wu komba leswi humeleleke. 21Loko va twisisa khombo ra kona, va khomiwa hi ku chava lokukulu. Nakambe loko va vona mavuthu ya Yudasi ma ri karhi ma tilulamisela ku lwa erivaleni, 22hinkwavo va tsutsumela etikweni ra Vafilista.23Kutani Yudasi a tlhelela ndzhaku ku ya onha mixaxa ya vona, a phangha nsuku ni silivhere leyo tala, ni swiambalo swa muhlovo wa rihlaza ra tilo ni wa xivunguvungu, ni rifuwo lerin'wana lero tala. 24Loko
Vayuda va tlhelela emixaxeni ya vona, a va ri karhi va yimbelela tinsimu ta ku
dzunisa Xikwembu, va ku: “Hikuva xi lulamile, tintswalo ta xona hi leti nga
heriki.” 25Hi ndlela yoleyo Vaisraele va kuma ku ponisiwa lokukulu siku rorero.
Ku hluriwa ka Lisiya (II Vamakabiya 11:1-12)
26Vamatiko valavo lava nga baleka, va ya vikela Lisiya hinkwaswo leswi
humeleleke. 27Loko Lisiya a swi twa, a hlamala ngopfu ni ku hela matimba, hikuva swilo a swi nga humelelangi eka Vaisraele hilaha a a anakanye hakona, nakambe a swi nga endlekanga hilaha hosi Antiyoko Epifani a a lerisile hakona.
28Hi lembe leri tlhandlamaka, Lisiya a hlengeleta masocha ya 60 000 yo famba hi milenge lama tivaka ku lwa swinene ni vagadi va 5 000 va tihanci ku ya hlasela Vayuda. 29Lisiya ni mavuthu ya yena va nghena etikweni ra Idumeya, va dzima mixaxa ya vona eBeta-Suru, kutani Yudasi a jamelana na vona a ri ni masocha ya 10 000. 30Loko Yudasi a vona leswaku vamatiko va ni mavuthu ya tinhenha, a
khongela a ku: “A ku dzunisiwe wena Muponisi wa Vaisraele, wena la nga hlula matimba ya xihontlovila hi voko ra nandza wa wena Davhida, u nyiketa ni mixaxa ya Vafilista eka Yonathani n'wana Sawulo, ni le ka jaha leri ri n'wi rhwalelaka xitlhangu. 31Hikokwalaho, endla leswaku mavuthu lawa ya vamatiko ma rhendzeriwa hi Vaisraele ni leswaku masocha ya valala yo famba hi milenge ni vagadi va vona va tihanci va khomisa va ka vona tingana. 32Va chavise, u n'okisa matimba ya vona, va rhurhumela eku hluriweni ka vona. 33Va hlasele hi banga ra lava va ku rhandzaka, u endla leswaku hinkwavo lava tivaka vito ra wena va ta ku
dzunisa hi tinsimu.”
Loko a fika kona, a lava masocha lama thoriwaka ku tlhela a ta hlasela Vayuda hi mavuthu lama tlulaka layo sungula hi ku tala.
Ku basisiwa ka Xivandla lexo hlawuleka (II Vamakabiya 10:1-8)
36Kutani Yudasi ni vamakwavo va ku: “Vonani, valala va hina va hluriwile. A hi tlhandlukeni hi ya basisa Xivandla lexo hlawuleka ni ku xi khangula hi
vuntshwa.” 37Kavaloko mavuthu hinkwawo ya Vayuda ma hlengeletana, ma tlhandlukela entshaveni ya Siyoni. 38Laha va kuma Xivandla lexo hlawuleka xi hundzukile marhumbi, alitari yi nyamisiwile, tinyangwa ti hisiwile. Eswivaveni a ku tlhumile hi swihlahla ku fana ni le nhoveni kumbe entshaveni; makamari ya
vaprista a ma mbundzuxiwile. 39Kutani va handzula swiambalo swa vona, va rila hi xirilo lexikulu, va titsutsuxela nkuma etinhlokweni. 40Va nkhinsama, va korhamela hansi, va chaya tinanga, va huwelela eka Xikwembu.
41Hiloko Yudasi a lerisa van'wana va masocha ya yena ku ya hlasela vamatiko lava a va ri ekhokholweni ra Yerusalema, ku kondza a heta ku basisa Xivandla lexo hlawuleka. 42Yudasi a hlawula vaprista lava lulameke lava tinyiketeke ku hlayisa nawu wa Xikwembu. 43Vaprista lava va basisa Xivandla lexo hlawuleka, va susa maribye lama a ma nyamisiwile, va ma yisa endhawini ya thyaka. 44Va kanela leswi va faneleke ku swi endla hi alitari ya magandzelo lama hisiwaka leyi a yi
nyamisiwile. 45Va tiboha ku yi mbundzumuxa, leswaku yi nga tshuki yi va vangela ku soriwa hileswi vamatiko a va yi nyamisile. Hiloko va mbundzumuxa
alitari, 46kutani va hlayisa maribye ya yona exivandleni lexi faneleke
exintshabyaneni xa Tempele, laha ma nga ta hlayiseka kona ku kondza ku va ni muprofeta loyi a nga ta va byela leswi va fanele ku swi endla ha wona. 47Hi ku landza nawu wa Xikwembu, va teka maribye lamo ka ma nga vatliwanga, va aka ha wona alitari yin'wana yo fana ni leyo sungula. 48Va lulamisa Xivandla lexo
hlawuleka ni le ndzeni ka Tempele, va hlawulekisa ni swivava. 49Va endla swibye leswintshwa leswo hlawuleka, va tisa eTempeleni xitlhoma-timboni, ni alitari ya mirhi ya risuna, ni tafula ra swinkwa leswo hlawuleka. 50Va hisa mirhi ya risuna ehenhla ka alitari ni ku lumeka timboni eka xitlhoma-timboni, kutani ti voninga Tempele. 51Va vekela swinkwa etafuleni ni ku hayeka swisirhelelo swa kona. Hi ndlela leyi va heta ntirho hinkwawo lowu a va tiyimisele wona.
52 Nimixo hi siku ra 25 ra n'hweti ya vu-9, yi nga n'hweti ya Kislevhi, hi lembe ra 148, 53Vayuda va pfuka, kutani hi ku landza nawu va humesa magandzelo ehenhla ka alitari leyintshwa ya magandzelo lama hisiwaka leyi va nga yi aka. 54A yi ri
nguva yeleyi ni siku roleri vamatiko a va nyamisile alitari ha rona, kutani yi
khanguriwa hi tinsimu ni tiharipa ni switiringo ni swingomana. 55Vanhu hinkwavo va nkhinsama, va korhamela hansi, va tlangela Xikwembu lexi xi nga va nyika ku hlula.
56Kavaloko va tlangela ku khangula ka alitari hi masiku ya 8, va lulamisa magandzelo lama hisiwaka hi ntsako lowukulu, va humesa magandzelo ya xinakulobye ni ya ku nkhensa. 57Va khavisa xihukuva xa Tempele hi tiharhi ta nsuku ni switlhangunyana, va aka tinyangwa ni makamari ya vaprista hi vuntshwa, va vekela ni timbanti. 58Ntsako a wu ri lowukulu exikarhi ka Vaisraele, kutani xisandzu lexi a xi vangiwile hi vamatiko xi susiwa. 59Kavaloko Yudasi ni
vamakwavo ni ntshungu hinkwawo wa Vaisraele va twanana leswaku lembe rin'wana ni rin'wana, hi nguva yeleyi, masiku ya ku khanguriwa ka alitari ma ta hlayisiwa ni ku tlangeriwa hi ntsako lowukulu masiku ya 8, ku sungula hi siku ra 25 ra n'hweti ya Kislevhi.
60Hi nkarhi wolowo va akelela ntshava ya Siyoni hi makhumbi lamo leha ni
Nyimpi ni matiko ya le kusuhi (II Vamakabiya 10:14-33; 12:10-45)
1Vanhu va matiko ya le kusuhi na Israele va twa leswaku alitari yi akiwile hi vuntshwa ni leswaku Xivandla lexo hlawuleka xi tlhele xi va leswi a xi ri xiswona khale, kutani va hlundzuka ku tlula mpimo. 2Va tiyimisela ku dlayetela swihluke swa va ka Yakobo leswi a swi tshama exikarhi ka vona. Hiloko va sungula ku dlaya Vayuda ni ku va herisa.
3Yudasi a lwa ni Vaedomu, a hlasela ni Akrabatena etikweni ra Idumeya, hileswi Vaedomu a va bvutamela Vaisraele. A va hlula, a va chacharhisa ni ku va
phangha.4A tsundzuka ni ku homboloka ka Vabayani lava minkarhi hinkwayo a va fana ni xirimbana eka Vaisraele, va va bvutamela emagondzweni. 5Yudasi a va rhendzela, a hlambanya ku va herisa, a hisa makhokholo ya vona ni hinkwavo lava a va ri endzeni ka wona. 6Ku suka kwalaho a khupuka a ya hlasela Vaamoni, laha a nga kuma ku ri ni mavuthu yo tala ya tinhenha ni vanhu lavo tala, va rhangeriwe hi Timotiya. 7Yudasi a lwa tinyimpi to tala na Vaamoni, a va hlula ni ku va
dlaya. 8A teka na Yazere ni swimitana swa wona, kutani a tlhelela eYudiya.
9Kavaloko vamatiko lava a va ri eGiliyadi va hlengeletana, va kungela ku lwa ni ku dlayetela Vaisraele lava a va ri etikweni ra vona; kambe Vaisraele va tsutsumela ekhokholweni ra Datema. 10Kutani va rhumela Yudasi ni vamakwavo epapila leri
nge: “Vamatiko lava nga aka na hina va hlengeletanile ku hi pfukela ni ku hi
herisa.11Va tilulamisele ku ta ta hlasela khokholo leri hi nga tsutsumela eka rona, va rhangeriwe hi Timotiya. 12Tanani, mi ta hi kutsula emavokweni ya vona, hikuva lavo tala va hina va file, 13ni vamakwerhu hinkwavo lava a va ri exifundzheni xa Tobi va dlayiwile; valala va khome vasati va vona, ni vana, ni swilo hinkwaswo swa
vona, va dlayile vavanuna va kwalomu ka 1 000 kona.”
14Loko papila leri ri ri karhi ra ha hlayiwa, ku humelela varhumiwa lava a va handzurile swiambalo swa vona hi gome, va huma eGaleliya, va tisa xiviko xo fana ni lexi a xi ri epapileni leri. 15Va vula leswaku va rhendzeriwile hi masocha lama humaka ePitolemayi, ni le Tiri, ni le Sidoni, va ku: “Vamatiko hinkwavo va Galeliya
va hlengeletanile ku ta hi herisa.”
16Loko Yudasi ni vanhu va twa marungula lawa, va rhamba ntshungu lowukulu wa Vayuda ku ta kanela leswi a va fanele ku swi endla ku pfuna vamakwavo lava a va ri ekhombyeni, va hlaseriwa hi valala. 17Kavaloko Yudasi a ku eka Simoni
makwavo: “Hlawula masocha man'wana lama u nga ta famba na wona ku ya kutsula vamakwerhu eGaleliya; mina na makwerhu Yonatani hi ta ya
eGiliyadi.”18Kutani a veka Yosefa n'wana Zakariya, na Azariya un'wana wa
varhangeri va vanhu, leswaku va va vafambisi va mavuthu lama saleke, va sirhelela Yudiya ha wona. 19A va lerisa leswi a ku: “Mi va vafambisi va mavuthu lawa,
kambe mi nga tshuki mi lwa ni vamatiko hi nga si vuya.”20Kutani Simoni a nyikiwa masocha ya 3 000 ku ya na wona eGaleliya, Yudasi yena a nyikiwa 8 000 ku ya na wona eGiliyadi.
21Kavaloko Simoni a ya eGaleliya, kutani a lwa tinyimpi leto tala ni vamatiko, a va hlula ni ku va dlaya. 22A va hlongorisa ku ya fika enyangweni ya Pitolemayi, a dlaya vavanuna va kwalomu ka 3 000 exikarhi ka vona, kutani a phangha
hinkwaswo swa vona. 23Kavaloko a teka Vayuda va le Galeliya na Aribata, ni vasati va vona, ni vana, ni hinkwaswo swa vona, a va yisa eYudiya hi ntsako lowukulu. 24Enkarhini wolowo Yudasi Makabiya na Yonatani makwavo va pela nambu wa Yordani, kutani va famba masiku manharhu emananga. 25Kavaloko va hlangana ni Vanabatiya. Vona va komba Vayuda xinakulobye, va va rungulela hinkwaswo leswi humeleleke Vayuda lavan'wana eGiliyadi, va ku: 26“Va ka n'wina lavo tala va
pfaleriwile emitini ya Bosira, na Bosori, na Alema, na Kasifo, na Makedi, na Karnayimi, yi nga miti leyikulu leyi tiyisiweke hi rirhangu. 27Van'wana va
28Kavaloko Yudasi ni mavuthu ya yena va hatlisa va tlhela hi ndlela ya le mananga, va kongoma eBosira. Va teka muti lowu, kutani va dlaya vanhu va xinuna hinkwavo hi banga, va phangha muti va wu hisa. 29Va suka kwalaho nivusiku, va kongoma ekhokholweni ra Datema va ya fika kona. 30Hi mahlamba-ndlopfu, Yudasi ni mavuthu ya yena, va te va languta, va vona ntshungu lowukulu wa valala va
ntsandza-vahlayi, va rhwele maphandze ni swa ku faya rirhangu, va tilulamisele ku mbundzumuxa khokholo ni ku hlasela Vayuda lava a va ri endzeni ka
rona. 31Kakuloko Yudasi a vona leswaku nyimpi yi sungurile ni ku twa ku huwelela ni mpfumawulo lowukulu wa tinanga leswi a swi huma emutini, 32a ku: “Lwelani
vamakwenu namuntlha!”
33Kutani Vayuda va ya emahlweni va avanyisiwile hi mintlawa minharhu, va ri karhi va chaya tinanga ni ku khongela hi rito leri tlakukeke, va ya hlasela valala hi ku ta hi le ndzhaku ka vona. 34Kakuloko mavuthu ya Timotiya ma vona leswaku ma tela hi Yudasi Makabiya, ma baleka, kutani Yudasi a ma dlayetela. Hi siku rero, ku fa vamatiko va kwalomu ka 8 000.
35Kavaloko Yudasi a hambuka a ya hlasela muti wa Alema, a lwa na wona a wu teka, a dlaya vavanuna hinkwavo lava a va ri eka wona, a wu phangha ni ku wu hisa. 36Ku suka kwalaho a ya emahlweni, a teka miti ya Kasifo, na Makedi, na Bosori, ni miti yin'wana ya le Giliyadi.
37Endzhaku ka sweswo, Timotiya a hlengeleta mavuthu man'wana, a ya dzima mixaxa ya yena ku langutana na Rafoni, entsungeni wa xinambyana. 38Yudasi a rhumela tinhlori ku ya valanga mixaxa ya Timotiya, kutani ti vuya ti ta n'wi byela ti
ku: “Vamatiko hinkwavo va xifundzha xelexo va hlengeletane eka Timotiya, i
mavuthu layo tala. 39Va thole ni Maarabu ku ta ta va pfuna, va dzimile mixaxa ya vona entsungeni wa xinambyana, va tilunghisela ku ta lwa na hina.” Kutani Yudasi a ya a ya lwa na vona.
40Kakuloko Yudasi ni mavuthu ya yena va tshinelela xinambyana, Timotiya a ku
eka tindhuna ta mavuthu ya yena: “Loko Yudasi a rhanga a khupuka a hi hlasela,
hi nge n'wi koti, ú ta hi hlula. 41Kambe loko a komba ku chava, a dzima mixaxa ya yena entsungeni wa xinambyana, hi ta pela hi ya n'wi hlasela, kutani hi ta n'wi
hlula.” 42Loko Yudasi a fika exinambyaneni, a yimisa tindhuna ta mavuthu ya yena
kwalaho, a ti lerisa a ku: “Mi nga pfumeleri munhu ku sala ndzhaku, kambe vonani
leswaku hinkwavo va nghena enyimpini.” 43Kavaloko Yudasi a rhanga a pela
xinambyana, a kongoma valala, kutani mavuthu hinkwawo ya yena ma n'wi landza. Vamatiko hinkwavo va hluriwa, va cukumeta matlhari ya vona, va tsutsumela
etempeleni ya swikwembu swa vona eKarnayimi. 44Kambe Yudasi a hlasela muti lowu, a hisa tempele ya wona kun'we ni hinkwavo lava a va ri endzeni ka yona. Hi ndlela leyi Karnayimi wu hluriwa, vamatiko va nga ha swi koti ku tiyela Yudasi nakambe.
45Kavaloko Yudasi a hlengeleta Vaisraele hinkwavo va le Giliyadi. A va ri vanhu va swiyimo swo hambana-hambana, ni vasati va vona, ni vana, ni swilo hinkwaswo swa vona, wu endla ntshungu lowukulu, kutani a ya na vona eYudiya,46va ko va fika le Efroni. Muti lowu a wu ri wukulu, wu tiyisiwile hi rirhangu, kutani a ku ri hava laha a va ta hundza hakona handle ka ku hundza hi le xikarhi ka
wona.47Kambe vanhu va Efroni va va sivela, va pfala tinyangwa ta wona hi maribye. 48Yudasi a va rhumela rito ra xinakulobye a ku: “Hi pfumeleleni ku
hundza hi le tikweni ra n'wina, hi tlhelela etikweni ra hina. Ku hava loyi a nga ta mi
endla xo biha; hi ta hundza ntsena exikarhi ka muti wa n'wina.” Kambe va ala ku
n'wi pfulela tinyangwa ta muti.
nyika vanhu matimba, ku kondza va ya fika etikweni ra Yudiya.54Kutani va
tlhandlukela entshaveni ya Siyoni hi ku tsaka lokukulu. Va humesa magandzelo ya vona, hikuva a ku ri hava ni un'we wa vona la nga dlawa endleleni.
55Kakuloko Yudasi na Yonatani va ha ri eGiliyadi, ni loko Simoni makwavo a ha ri eGaleliya kusuhi ni le Pitolemayi,56Yosefa n'wana Zakariya, na Azariya, lava a va fambisa mavuthu laman'wana ya Vaisraele, va twa ta swiendlo swa vunhenha swa varikwavo ni tinyimpi leti va nga ti hlula.57Kutani va ku: “A hi tiendleleni vito na
hina, a hi yeni hi ya lwa ni vamatiko lava nga kusuhi na hina.” 58Hiloko vona ni mavuthu lama a va ri na wona va ya hlasela Yamina.59Kavaloko Gorgiya ni masocha ya yena va huma emutini lowu va ya lwa na vona. 60Kutani Yosefa na Azariya va hluriwa, va hlongorisiwa ku ya fika endzilekaneni wa Yudiya. Hi siku rero, ku dlayiwa Vaisraele vo ringana 2 000.61Hi ndlela leyi mavuthu lawa ma hluriwa, hikuva vafambisi va wona a va naverile ku endla xiendlo xa vunhenha, naswona va ala ku landza xileriso xa Yudasi ni vamakwavo.62Yosefa na Azariya a va nga ri va ndyangu lowu a wu hlawuriwile leswaku wu ta kutsula Vaisraele. 63Yudasi ni vamakwavo va xiximiwe ngopfu exikarhi ka Vaisraele ni le xikarhi ka vamatiko. Loko vanhu va twa ndhuma ya vona, 64a va hlengeletana hi xitalo ku va dzunisa.
65Kavaloko Yudasi ni vamakwavo va huma va ya lwa ni Vaedomu etikweni leri nge dzongeni. Yudasi a hlasela muti wa Hebroni ni swimitana swa wona, a
mbundzumuxa makhokholo ya wona, a hisa ni swihondzo leswi a swi wu rhendzerile. 66Kutani a tsemakanya hi le Marisa, a nghena etikweni ra
Vafilista. 67Hi siku rorero ku dlayiwa vaprista van'wana va Vaisraele lava nga lwa hi matlotlo hi ku lava ku komba vunhenha. 68Kavaloko Yudasi a kongoma emutini wa Azoto etikweni ra Vafilista; a hindzimuxa tialitari ta vona, a hisa ni swikwembu swa vona leswi vatliweke; a phangha miti ya vona, kutani a tlhelela etikweni ra Yudiya.
Ta rifu ra Antiyoko Epifani
(II Vamakabiya 1:11-17; 9:1-29; 10:9-11)
1Loko hosi Antiyoko Epifani a ri karhi a tsemakanya eswifundzheni swa le
n'walungwini, a twa leswaku Elima muti wa Vaperesi wu tiveka ngopfu hikwalaho ka rifuwo ra wona ra silivhere ni nsuku. 2Tempele ya wona a yi fuwe ngopfu, yi ri ni switlhangu swa nsuku, ni swisirhelelo swa le xifuveni, ni matlhari. Swilo leswi a swi siyiwe kona Elima hi Aleksandro, n'wana Filipi hosi ya Makedoniya ni hosi yo
sungula ya Vagriki. 3Kavaloko Antiyoko Epifani a ya a ringeta ku hlasela muti lowu ni ku wu phangha, kambe a tsandzeka hileswi makungu ya yena ma nga rhanga ma tiviwa hi vanhu va Elima. 4Vaelima va lwa na yena, va n'wi hlula. Kutani a baleka, a tlhelela eBabilona a ri ni gome lerikulu.
5Kavaloko munhu un'wana a ta eka Antiyoko Epifani etikweni ra Vaperesi a ku ka
yena: “Mavuthu lama a wu ma rhumerile etikweni ra Yudiya, ma hluriwile. 6Lisiya loyi a nga rhanga a huma ni mavuthu ya tinhenha, ú hlongorisiwile hi Vayuda. Vayuda va kumile matimba hi matlhari ni swilo swo tala leswi va nga swi phangha eka mavuthu lawa va nga ma hlula. 7Va hindzimuxile alitari leyi u leriseke leswaku
yi akiwa ehenhla ka alitari ya khale eYerusalema, va ku i ‘xilo xa manyala’.
Naswona va akelerile Xivandla lexo hlawuleka xa vona hi makhumbi layo leha tanihi khale. Va tekile ni ku tiyisa hi rirhangu Beta-Suru, muti wun'wana wa
wena.”
8Loko Antiyoko Epifani a twa mahungu lawa, a hlamala ni ku tshuka ngopfu. A ya etlela endlwini ya yena, a khomiwa hi vuvabyi hikwalaho ka gome, hikuva timhaka a ti nga ha fambanga hilaha a a ti kungahatile hakona. 9A etlela kwalaho masiku layo tala, hileswi gome lerikulu a ri ya emahlweni ni ku n'wi tshikelela, kutani a titwa leswaku ú le kusuhi ni ku fa. 10Kavaloko a vitana vanghana va yena hinkwavo a ku ka vona: “Vurhongo byi ndzi komba xikosi, mbilu ya mina yi
tsundzuka vubihi lebyi ndzi byi endleke muti wa Yerusalema. Ndzi phanghile swibya hinkwaswo swa wona swa silivhere ni nsuku, ndzi rhumile mavuthu ku ya herisa vaaki va Yudiya handle ka mhaka leyi twaleke. 13Ndza swi tiva leswaku
makhombo lawa ya ndzi wela hikwalaho ka swona sweswo; kutani vonani, ndzi fa hi
gome lerikulu etikweni ra vanhu vambe.”
14Kavaloko Antiyoko Epifani a vitana Filipi, un'wana wa vanghana va yena, a n'wi endla murhangeri wa mfumo wa yena hinkwawo. 15A n'wi nyika harhi ya vuhosi, ni xiambalo xa kona, ni mfungho wa mfumo wa yena, leswaku a ta letela n'wana wa yena Antiyoko ku kondza a va hosi.16Hiloko Antiyoko Epifani a fa kwalaho hi lembe ra 149.
17 Kuteloko Lisiya a twa leswaku Antiyoko Epifani ú file, a veka Antiyoko n'wana wa Antiyoko Epifani ku va hosi ematshan'wini ya tata wa yena. Lisiya a a kurisile Antiyoko loyi ku sukela loko a ha ri mufana, kutani a n'wi thya vito ra Yupatoro.
Tinyimpi ta Antiyoko Yupatoro na Lisiya (II Vamakabiya 13:1-26; 11:22-26)
18Enkarhini wolowo valala lava a va ri ekhokholweni eYerusalema a va ri karhi va ya emahlweni ni ku sivelela Vaisraele kusuhi na Xivandla lexo hlawuleka. A va ringeta hi tindlela hinkwato ku xanisa Vaisraele ni ku pfuneta
vamatiko. 19Kavaloko Yudasi a endla makungu yo va herisa, a hlengeleta vanhu hinkwavo ku va sivelela. 20Vaisraele va hlengeletana, kutani va sivelela khokholo hi lembe ra 150. Yudasi a aka swihondzo swo khandziya ha swona rirhangu ra
khokholo ni timhandze to ri hlanhla ha tona.
21Kambe van'wana va lava a va ri ekhokholweni va baleka, kutani vahomboloki van'wana va Vaisraele va tinhlanganisa na vona. 22Va ya eka Antiyoko Yupatoro, va
ku eka yena: “Xana u ta tsandzeka ku fika rini ku endla leswi faneleke ni ku
rihisela varikwerhu? 23Hi swi tsakerile ku tirhela tata wa wena, ku hlayisa milawu ya yena ni ku landza swileriso swa yena. 24Kambe xana ku endla leswi swi hi pfune yini? Sweswi varikwerhu va hi hundzukerile, va sivelela khokholo ra hina, ku tlula kwalaho va dlaya lavo tala va hina lava va nga va khoma, va hi tekele ni swilo hinkwaswo swa hina. 25A va hlaselanga hina ntsena, kambe va hlasela ni matiko hinkwawo lama nga kusuhi na vona. 26Kutani vona, namuntlha va dzime mixaxa ya vona va sivelela khokholo leri nga eYerusalema, va lava ku ri teka. Va tiyisile Xivandla lexo hlawuleka na Beta-Suru hi rirhangu. 27Loko u nga hatli u va
tshimbisa, va ha to endla swin'wana leswo tlula leswi, kutani a wu nga ha swi koti
ku va sivela.”
28Antiyoko Yupatoro a hlundzuka loko a twa sweswo. A hlengeleta vanghana va yena hinkwavo, ni tindhuna ta mavuthu ya yena, ni varhangeri van'wana va mfumo wa yena. 29Kutani a thola ni mavuthu man'wana ya ku ta pfuneta yo huma hi le mimfun'weni yin'wana ni le swihlaleni. 30Ntsengo wa mavuthu ya yena a wu ri masocha ya 100 000, vagadi va 20 000 va tihanci ni tindlopfu ta 32 leti a ti
dyondzisiwile ku lwa nyimpi. 31Va tsemakanya Idumeya, va fika va rhendzela Beta-Suru, kutani va endla timhandze to faya rirhangu ni ku lwa masiku layo tala, kambe Vayuda va huma emutini va ta ta hisa hinkwaswo leswi, va lwa hi vunhenha.
32Kavaloko Yudasi a suka ekhokholweni leri a ri ri eYerusalema a ya dzima mixaxa ya yena eBeta-Zekariya ku langutana ni mixaxa ya hosi Antiyoko
Yupatoro.33Nimixo hosi yi pfuka, yi hatlisisa mavuthu ya yona hi ndlela yo ya eBeta-Zekariya, kutani masocha ya yona ma tilulamisela ku lwa, ma chaya tinanga. 34Va komba tindlopfu dzova ra mihandzu ya murhi wa vhinya ni wa
leti a ku ri ni swihondzo swo endliwa hi timhandze, swi tiyile, naswona swi sirheletiwile. Swihondzo leswi a swi boheleriwile ehenhla ka ndlopfu yin'wana ni yin'wana hi tinsinga leti tiyeke. Kutani ndlopfu yin'wana ni yin'wana yi rhwala exihondzweni tinhenha ta 4 leti hlomeke matlhari, naswona yi gadiwa hi mufambisi wa yona loyi a a huma etikweni ra Indiya. 38Vagadi va tihanci van'wana a va ri etlhelweni ra xinene ni ra ximatsi ra mavuthu, laha a va sirheleriwile hi mintlawa ya masocha ya milenge loko va ri karhi va hlasela valala. 39Swintshabyana a swi
vangama ni ku hatima ku fana ni swisa swa ndzilo, loko dyambu ri voninga
switlhangu swa nsuku ni swa koporo. 40Enkarhini wolowo mavuthu man'wana ya hosi ma tata swintshabyana, mavuthu man'wana ma tata rivala, ma ri karhi ma ya emahlweni hi ndlela leyi faneleke, ma nga siveli ha nchumu. 41Hinkwavo lava va nga twa pongo ra mavuthu layo tala lawa, ni ra swigingi swa wona, ni leri a ri endliwa hi matlhari ya wona, va rhurhumela hi ku chava, hikuva a ma ri mavuthu lamakulu ya tinhenha.
42Kambe Yudasi ni mavuthu ya yena va ya emahlweni ku lwa na muvuthu ya hosi, kutani va dlaya masocha ya hosi yo ringana 600. 43Eliyazara la vuriwaka Avarani, a vona leswaku yin'wana ya tindlopfu yi ambexiwile xisirhelelo xa vuhosi xo lukiwa hi nsimbhi, yi tlula tindlopfu letin'wana hinkwato hi ku kula. Kutani Eliyazara a ehleketa leswaku yi nga va yi gadiwile hi hosi. 44Hiloko a nyiketa vutomi bya yena ku ponisa varikwavo ni ku tiendlela vito hilaha ku nga heriki. 45Hi rivilo ni
vunhenha lebyikulu a tlhotlhovela exikarhi ka masocha, a kongoma laha ndlopfu liya a yi ri kona, a ri karhi a dlayetela masocha ya hosi matlhelo hinkwawo, kutani va n'wi kendlukela. 46A fika a khokhovela ehansi ka ndlopfu, a yi tlhava hi le hansi a yi dlaya, kambe ndlopfu yi n'wi wela ehenhla, kutani Eliyazara a fela
kwalaho. 47Hambiswiritano loko Vayuda va vona matimba ya Antiyoko Yupatoro ni ndlela leyi mavuthu ya yena ma tiyimisele ku lwa ha yona, va suka va baleka. 48Masocha ya hosi Antiyoko Yupatoro ma tlhandlukela eYerusalema ku ya lwa na Vayuda, kutani Antiyoko Yupatoro a sivelela tiko hinkwaro ra Yudiya ni muti wa Yerusalema. 49A endla xinakulobye na Vayuda va Beta-Suru, kutani va huma emutini wa kona. Mhaka hileswaku a va nga ha ri na swakudya emutini swo chivirikela nyimpi, hikuva a ri ri lembe ra vu-7 ra Jubili etikweni ra Israele.50Hi ndlela leyi hosi Antiyoko Yupatoro a teka muti wa Beta-Suru, kutani a veka vasirheleri va yena eka wona.51Kavaloko a rhendzela Xivandla lexo hlawuleka masiku layo tala. A aka swihondzo swo sirhelela muti, a endla swikhetsekhetse swa nyimpi swo hoxa ndzilo ni maribye, ni swo copa miseve, ni timhandze to faya
rirhangu. 52Vayuda na vona va tiendlela hinkwaswo leswi, kutani va lwa masiku layo tala. 53Kambe a va ri hava swakudya etinguleni ta vona, hikuva a ri ri lembe ra vu-7 etikweni ra vona. Naswona vanhu lava a va balekile eYudiya hi ku chava vamatiko, a va dyile hinkwaswo leswi a swi ri kona.54Vanhu lava a va sale
eXivandleni lexo hlawuleka a va nga ha talanga, hileswi ndlala a yi ri yikulu, kutani vanhu a va hangalakile, un'wana ni un'wana a tlhelele eka rikwavo.
55Kutani Lisiya a twa ta Filipi, loyi Antiyoko Epifani loko a ha hanya, a a n'wi hlawurile ku kurisa n'wana wa yena Antiyoko Yupatoro leswaku a va hosi. 56Filipi a a vuyile hi le tikweni ra Vaperesi na Vameda, a ri ni mavuthu lawa a ma famba na n'wini wa yena, kutani a ringeta ku teka mfumo.
57Lisiya a hatla a endla makungu ya ku suka eYerusalema, kutani a vulavula na
hosi, na tindhuna ni masocha ya yona, a ku: “Hi ya hi ri karhi hi hela matimba siku
rin'wana ni rin'wana. Swakudya swa hina a swi nyawuli, ni ndhawu leyi hi nga yi sivelela yi tiyile, ni timhaka ta mfumo ti lava ku voniwa hi xihatla. 58A hi vulavuleni na Vayuda lava, hi endla xinakulobye na vona ni va ka vona hinkwavo. 59A hi
pfumeleni leswaku va hanya hi ku landza milawu ya vona hilaha va toloveleke hakona. Va kariha ni ku endla leswi hinkwaswo, hileswi hi nga va sivela ku landza
milawu ya vona.”
ntwanano lowu, Vayuda va huma ekhokholweni ra vona. 62Kambe loko hosi Antiyoko Yupatoro a nghena Yerusalema, kutani a vona ku tiya ka khokholo ra kona, a tshova xitshembiso lexi a a xi hlambanyile, a lerisa leswaku rirhangu ra khokholo ri mbundzuxiwa. 63Kutani a suka hi ku hatlisa, a tlhelela emutini wa Antiyoka. A kuma Filipi a ri yena loyi a fumaka le Antiyoka, kutani a lwa na yena, a teka muti wa kona hi ntamu.
Ta Alkimo, muprista lonkulu, ni ta nyimpi ya Nikanoro (II Vamakabiya 2:14-36; 15:1-36)
1Hi lembe ra 151 Demetriyo, n'wana Seluko, a suka eRhoma kun'we ni vavanuna va nga ri vangani, a nghena engalaveni a pelela emutini wun'wana eribuweni ra lwandle ra Mediteraniya, kutani a tiendla hosi kona. 2Kutani loko Demetriyo a ri karhi a nghena endlwini ya vuhosi ya vatata wa yena, masocha ya yena ma khoma Antiyoko Yupatoro na Lisiya, ma ku ma ta va yisa eka yena. 3Kambe loko mhaka
leyi yi fika etindleveni ta Demetriyo, a va byela a ku: “A ndzi lavi ku va
vona.” 4Kavaloko masocha ma dlaya Antiyoko Yupatoro na Lisiya, kutani Demetriyo a sala a fuma.
5Hiloko vahomboloki ni vanhu va tihanyi va Vayuda va ta eka Demetriyo. A va rhangeriwe hi Alkimo, loyi a a navela ku va Muprista lonkulu. 6Va hehla Vayuda
van'wana eka hosi Demetriyo, va ku: “Yudasi ni vamakwavo va dlayetele vanghana
va wena hinkwavo, kutani va hi hlongorile etikweni ra rikwerhu. 7Sweswi, rhumela munhu loyi u n'wi tshembeke ku ya vona hinkwaswo leswi Yudasi a hi onheleke swona ni ku onhela tiko ra hosi, a ta rihisela Yudasi, ni vamakwavo kun'we ni lava
va va pfunaka.”
8Kavaloko Demetriyo a hlawula Bakidi, un'wana wa vanghana va yena loyi a a ri murhangeri wa xifundzha xa Siriyankulu. A a ri munhu wa ndzhuti emfun'weni, naswona a a tshembekile emahlweni ka hosi. 9Kutani Demetriyo a rhumela Bakidi ni muhomboloki Alkimo, loyi a a n'wi endle Muprista lonkulu, a n'wi lerisa ku rihisela eka Vayuda.10Kavaloko Bakidi na Alkimo va suka ni mavuthu layo tala, va ya fika etikweni ra Yudiya, kutani va rhumela eka Yudasi ni vamakwavo marito ya ku komba xinakulobye, kambe ma ri ya ku va xisa. 11Kambe Vayuda a va
amukelanga marito lawa, hikuva a va vona leswaku valala va tile ni mavuthu layo tala.
12Kavaloko ntlawa wun'wana wa vatsari va nawu wu ta emahlweni ka Alkimo na Bakidi ku ta kombela ntwanano lowu amukelekaka wa ku tinyiketa. 13Vahasidi a va ri vo sungula exikarhi ka Vayuda ku ya kombela xinakulobye,14hikuva a va ku:
“Ku ni muprista wa ndyangu wa ka Aroni exikarhi ka mavuthu lawa, kutani a nga
ka a nga hi endli nsele.” 15Alkimo a vulavula marito ya xinakulobye ni ku va
hlambanyela a ku: “A hi lavi ku mi vavisa, hambi ku ri ku vavisa vanghana va n'wina.” 16Kavaloko va n'wi tshemba, kambe a khoma vavanuna va 60 exikarhi ka vona, a va dlaya hi siku rin'we. Kutani ku endleka eka vona leswi nga tsariwa khale loko va te:
17 “Va halatile ngati ya malandza ya wena,
mintsumbu ya wona yi hangalakile hinkwako eYerusalema, ku ri hava munhu wo ma lahla.”
18Loko va vona leswi humeleleke, Vayuda hinkwavo va chava Alkimo na Bakidi,
kutani va ku: “Va hava ntiyiso, va pfumala ni ku lulama, hikuva va tshovile
ntwanano, va tlhela va tlula ni ku hlambanya loku va ku hlambanyeke.”19Kutani Bakidi a suka eYerusalema a ya dzima mixaxa ya yena eBeta-Sayiti, a rhumela masocha ku ya khoma vavanuna lavo tala lava a va tlhakerile eka yena, swin'we ni Vayuda van'wana, a va dlaya, a cukumeta mintsumbu ya vona ekheleni
lerikulu. 20A veka Alkimo ku va murhangeri wa tiko, a n'wi siyela ni mavuthu yo n'wi pfuna. Loko a ri yena a tlhelela eka hosi.
homboloka hinkwako loku Alkimo ni lava a a ri na vona va ku endleke exikarhi ka Vayuda, ku tlula ni leswo biha leswi endliweke hi vamatiko. 24Kavaloko Yudasi a huma a ya hinkwako eYudiya, a rihisela eka vanhu lava a va tlhakile va ya
tihlanganisa na Alkimo, a sivela ni van'wana va vona lava a va sele emutini ku huma eka wona. 25Loko Alkimo a vona leswaku Yudasi ni lava a a ri na vona va kuma matimba ni leswaku a tsandzeka ku lwa na vona, a tlhelela eka hosi Demetriyo a va hehla emahlweni ka yena.
26Hiloko hosi Demetriyo a rhuma Nikanoro, un'wana wa tinganakana ta yena ta ndhuma, loyi a a venga ni ku nyenyemuka Vayuda, a n'wi lerisa ku va
herisa. 27Nikanoro a fika eYerusalema ni mavuthu layo tala, kutani a kanganyisa Yudasi ni vamakwavo hi ku va rhumela mahungu lama kombaka xinakulobye, a ku: 28“Ku nga vi ni ku lwa exikarhi ka mina na n'wina; ndzi ta ta ni vavanuna va nga ri vangani ku ta vonana na n'wina hi ku rhula.”29Kavaloko a ta eka Yudasi, kutani va xewetana hi ku rhula. Kambe Nikanoro a a tilulamisela ku khoma
Yudasi.30Swi fika etindleveni ta Yudasi leswaku Nikanoro ú tile eka yena hi vuxisi, kutani a n'wi chava, a ala ku hlangana na yena nakambe. 31Loko Nikanoro a vona leswaku makungu ya yena ma paluxekile, a huma ku ya lwa na Yudasi
eKaparisalama. 32Masocha ya Nikanoro ya kwalomu ka 500 ma dlayiwa, lavan'wana va tsutsumela ekhokholweni eYerusalema.
33Endzhaku ka sweswo, Nikanoro a tlhandlukela entshaveni ya Siyoni. Vaprista van'wana va huma eXivandleni lexo hlawuleka, va ri ni vakulukumba van'wana, va ya xeweta Nikanoro hi xinakulobye ni ku n'wi komba magandzelo lama hisiwaka lawa a ma humesiwa hi vito ra hosi Demetriyo. 34Kambe Nikanoro a va monya, a va nyamisa, a va sapatela ni ku vulavula hi ku tikurisa,35kutani a hlambanya hi ku
kariha a ku: “Loko Yudasi ni mavuthu ya yena va nga tisiwi eka mina ko sweswi, loko ndzi ta vuya endzhaku ka ku va hlula, ndzi ta hisa yindlu leyi.” Kutani a suka
hi ku kariha lokukulu.
36Kavaloko vaprista va nghena exivaveni, va ya yima emahlweni ka alitari ni Tempele, kutani va rila va ku: 37“We HOSI Xikwembu, hi wena u nga hlawula yindlu leyi leswaku yi vuriwa hi vito ra wena, yi va yindlu ya ku khongela ni ku kombela eka vanhu va wena. 38Rihisela eka wanuna loyi ni le ka mavuthu ya yena. A va dlaye hi banga; tsundzuka loko va ku sandza, kutani ku nga poni na un'we
eka vona.”
39Kavaloko Nikanoro a suka eYerusalema, a ya dzima mixaxa ya yena
eBeta-Horoni, kutani mavuthu ya Vaasiriya ya tihlanganisa na yena. 40Yudasi a ya dzima mixaxa ya yena emutini wa Adasa ni masocha ya 3 000, kutani a khongela a
ku: 41“We HOSI Xikwembu, loko varhumiwa va hosi yin'wana ya Vaasiriya va ku sandzile, ntsumi ya wena yi ve yi dlaya masocha ya vona ya 185 000. 42Kutani ke, hi ndlela yoleyo, herisa mavuthu lama nga emahlweni ka hina namuntlha, u endla leswaku hinkwavo va tiva hilaha Nikanoro a rhuketeleke hakona Xivandla lexo hlawuleka. N'wi avanyise hi leswi fambelanaka ni ku homboloka loku ka yena.”
43Kwalaho mavuthu ya Nikanoro ni ya Yudasi ma hlangana ku lwa hi siku ra vu-13 ra n'hweti ya Adara. Mavuthu ya Nikanoro ma hluriwa, Nikanoro a va wo sungula ku dlayiwa. 44Loko masocha ya yena ma vona leswaku Nikanoro ú dlayiwile, ma cukumeta matlhari ya wona ma baleka. 45Vayuda va va hlongorisa siku hinkwaro ku sukela emutini wa Adasa ku ya fika eGazara; loko va ri karhi va va landzelela, va vitanana eku lweni hi ku chaya tinanga. 46Kutani vavanuna va huma emitini
hinkwayo ya Yudiya, va rhendzela valala, va va tlherisela eka lava va va
hlongorisaka; kwalaho Vaasiriya hinkwavo va dlayiwa, ku nga poni na un'we wa vona.
n'hweti ya Adara. 50Kavaloko tiko ra Yudiya ri kuma ku rhula masiku ma nga ri mangani.
Ta ntwanano na Varhoma
1Hiloko Yudasi a twa ta ndhuma ya Varhoma. A va ri tinhenha enyimpini, va amukela hinkwavo lava endlaka ntwanano na vona, naswona va tala ku endla xinakulobye ni lava tihlanganisaka na vona. 2A va ri vanhu va matimba lamakulu. Yudasi a byeriwa nakambe ta tinyimpi leti Varhoma va ti lweke ni ta swiendlo swa vona swa vunhenha leswi va swi endleke etikweni ra Vagawulo lava va nga va hlula, va va sindzisa ku humesa ndzuvo. 3Yudasi a twa ni leswi Varhoma lava va swi endleke etikweni ra Spaniya, loko va ri tekela migodi ya rona ya silivhere ni
nsuku. 4Hi mano ni ku tiyisela, va hlurile tiko hinkwaro, hambi loko ri ri kule ni le Rhoma. Va hlurile tihosi ta le matikweni ya le kule leti ti nga lwa na vona, va ti hlula hi ku ti endla leswi chavisaka, kutani leti poneke exikarhi ka tona ti
sindzisiwa ku va luva lembe rin'wana ni rin'wana. 5Varhoma va lwile ni ku hlula Filipi na Persewu, tihosi ta Makedoniya, ni van'wana hinkwavo lava a va va pfukela. 6Va hlurile hambi a ri Antiyoko lonkulu hosi ya Siriya, loyi a nga lwa na vona hi tindlopfu ta 120, ni vagadi va tihanci, ni makalichi, ni mavuthu layo tala. Loko va n'wi hlurile, 7va n'wi khomile, va n'wi sindzisa ku humesa ndzuvo
lowukulu, yena ni lava nga sala va fuma endzhaku ka yena. Naswona Varhoma va sindzisile Antiyoko lonkulu ku nyiketa vanhu van'wana va yena va va swikhomelelo, a nyiketa Varhoma ni swifundzha swa nkoka swin'wana swa yena, 8swo kota
Indiya, na Mediya, na Lidiya. Varhoma va tekile matiko lawa hinkwawo, va ma nyika hosi Yumeni.
9Vagriki va endlile makungu ya ku hlasela Varhoma, va va herisa, 10kambe vona va twile makungu lawa, kutani va rhumela ndhunankulu ya mavuthu ya vona ku ya hlasela Vagriki. Varhoma va dlayile Vagriki lavo tala, va khoma vasati va vona ni vana va famba na vona, va phangha hinkwaswo swa vona, va teka tiko ra vona, va mbundzumuxa makhokholo ya vona, kutani va va endla mahlonga ku fika
ninamuntlha. 11Nakambe Varhoma va herisile ni ku tiendlela mahlonga hi vanhu va mimfumo yin'wana, ni vaaki va swihlale, ni hinkwavo lava nga tshama va lwa na vona. 12Kambe Varhoma va hlayisile xinakulobye ni vanghana va vona ni lava nga kombela ku sirheleriwa hi vona. Va hlurile tihosi ta le kule ni ta le kusuhi, kutani hinkwavo lava tweke hi ta vona va va chava. 13Varhoma va vekile van'wana
exitulwini xa vuhosi, van'wana va va susa eka xona. 14Kambe eka hinkwaswo leswi, ku hava Murhoma loyi a nga ringeta ku titlakusa hi ku ambala harhi ya vuhosi kumbe xiambalo xa byona xa xivunguvungu.15Va tiakelerile yindlu ya huvo leyikulu ya vona yi nga nhlengeletano ya vakulukumba va 320 va fuma tiko hi nawu. Kutani siku rin'wana ni rin'wana vakulukumba lava a va hlangana ni ku kanela timhaka ta tiko ni swilaveko swa vanhu. 16Lembe rin'wana ni rin'wana a va hlawula wanuna un'we ku va fuma ni ku lawula tiko hinkwaro; hinkwavo a va yingisa munhu loyi, ku ri hava mavondzo ni vukwele exikarhi ka vona.
17 Kavaloko Yudasi a hlawula Yupolemo n'wana Yohane wa Akosi, na Yasoni n'wana Eliyazara, kutani a va rhuma eRhoma ku ya endla ntwanano wa
xinakulobye na Varhoma. 18A a endla leswi hi ku lava ku ntshunxiwa evuhlongeni bya Vagriki, hikuva a swi ri erivaleni eka Vayuda leswaku a va hundzuriwile
mahlonga hi Vagriki.19Endzhaku ka riendzo lero leha ro nonon'hwa, Yupolemo na Yasoni va fika eRhoma, kutani va nghena ehubyeni leyikulu ya vakulukumba va tiko, kutani va vulavula na huvo va ku: 20“Yudasi la vuriwaka Makabiya ni
vamakwavo na Vayuda hinkwavo, va hi rhumile ku ta ta endla na n'wina ntwanano
wa xinakulobye, leswaku hi ta tiviwa hi ri vanghana ni vaseketeri va n'wina.”
21Varhoma va amukela kungu leri, 22kutani va rhumela tsalwa ra papila ra nhlamulo ya vona eYerusalema, ri tsariwile eka swiphepherhele swa koporo,
23“Hinkwaswo a swi lulamele Varhoma ni Vayuda hinkwako lomu va nga kona hilaha ku nga heriki! Valala ni tinyimpi a swi ve kule na vona minkarhi
hinkwayo! 24Loko nyimpi yi hlasela Varhoma kumbe vanghana va vona etikweni rihi ni rihi, 25Vayuda va ta va phalala hi timbilu ta vona hinkwato ni hilaha swi nga ta laveka hakona. 26Kutani eka lava va lwaka na Varhoma, Vayuda a va nga nyiki kumbe ku rhumela mavele, ni matlhari, ni mali, hambi ti ri tingalava, hilaha ku bohiweke hakona hi Varhoma. Vayuda va ta endla tifanelo teto handle ko langutela ku vuyeriwa.
27“Hi ndlela yoleyo, loko nyimpi yi hlasela Vayuda, Varhoma va ta va phalala
handle ko kanakana, hilaha swi nga ta laveka hakona. 28Kutani valala va Vayuda a va nga nyikiwi mavele, ni matlhari, ni mali, hambi ti ri tingalava, hilaha ku
bohiweke hakona hi Varhoma. Varhoma va ta hlayisa ni ku endla tifanelo leti handle ka vuxisi.
29“Leswi i swilaveko swa ntwanano lowu Varhoma va wu endlaka na
Vayuda. 30Kambe loko eka minkarhi leyi taka Varhoma na Vayuda va twanana ku engetela kumbe ku hunguta swin'wana eka ntwanano lowu, va ta swi endla hi ku rhandza ka vona, kutani hinkwaswo leswi va nga ta swi susa kumbe ku swi
engetela swi ta tshama swa ha amukeleka.
31“Hi tlhelo ra leswo biha leswi hosi Demetriyo a swi endlaka Vayuda, hi n'wi
tsalele leswi landzelaka: ‘Hikwalaho ka yini u xanisa Vayuda, vanghana ni
vaseketeri va hina xana? 32Loko vo tlhela va hi tisela xirilo hikwalaho ka wena, hi
ta va seketela, hi lwa na wena elwandle ni le tikweni.’ ”
Ta ku fa ka Yudasi
1Loko Demetriyo a twa leswaku Nikanoro ni mavuthu ya yena va dlayiwile enyimpini, a tlhela a rhumela Bakidi na Alkimo etikweni ra Yudiya swin'we ni mavuthu man'wana ya yena lama toloveleke ku lwa etlhelweni ra xinene
enyimpini.2Va famba hi ndlela leyi yaka eGiligala, kutani va fika va rhendzela muti wa Mesaloto etikweni ra Aribela, va wu teka, va dlaya vaaki lavo tala va wona. 3Hi n'hweti yo sungula ya lembe ra 152, va dzima mixaxa ya vona ku langutana na Yerusalema; 4kavaloko va suka kwalaho va ya eBerea va ri na masocha ya 20 000 yo famba hi milenge ni vagadi va 2 000 va tihanci.
5Yudasi a dzima mixaxa ya yena kusuhi ni muti wa Elasa. Kun'we na yena a ku ri na tinhenha ta 3 000 leti tivaka ku lwa nyimpi. 6Loko ti vona ku tala ka mavuthu ya valala, ti tsemeka nhlana, kutani leto tala ti nyenga, ku fikela laha leti nga sala a ti nga tluli 800. 7Loko Yudasi a vona leswaku masocha ya yena ma nyengile ni leswaku nkarhi wa ku lwa wu le kusuhi, a hela mbilu, hikuva a pfumale nkarhi wo va hlengeleta. 8Hambileswi a a hela matimba, a ku eka lava a va sele na yena: “A hi yimeni, hi tilulamisela ku lwa ni valala va hina, kumbexana hi nga va hlula.”
9Kambe lava a va ri na yena va ringeta ku n'wi alela va ku: “Hi nge swi koti. A hi tiponiseni sweswi, hi ta vuya nakambe ni vamakwerhu ku ta lwa na vona; a hi
talanga ku ringana.”
10Yudasi a va hlamula a ku: “A swi ve kule na hina ku baleka. Loko nkarhi wa hina wu fikile, a hi feleni varikwerhu hi vunhenha, hi nga tshuki hi onha ndhuma ya
hina!”
11Kavaloko mavuthu ya Bakidi ma huma emixaxeni ya wona, ma tilulamisela ku lwa. Vagadi va tihanci a va avanyisiwe hi mintlawa mimbirhi. Vahoxi va swipelupelu ni vacopi va miseve a va ri emahlweni ka masocha man'wana, na tona tinhenha leti tivaka ku lwa a ti rhangela emahlweni.12Bakidi a a ri hi tlhelo ra xinene ra
mavuthu. Masocha ya milenge ma ya emahlweni hi ku yimba tinanga, ma ri exikarhi ka mintlawa mimbirhi ya vagadi va tihanci. Vavanuna lava a va ri na Yudasi na vona va yimba tinanga.13Misava yi tsekatseka hi mpfumawulo wa mavuthu, kutani nyimpi yi lwiwa ku sukela nimpundzu ri kala ri pela.
hlongorisa ku ya fika entshaveni ya Azoto. 16Loko masocha ya Bakidi lama lwaka etlhelweni ra ximatsi ya mavuthu ya yena ma vona leswaku lama lwaka etlhelweni ra xinene ma hluriwile, ma hundzuluka ma landzelela Yudasi ni masocha ya
yena. 17Nyimpi yi ya yi hisa ngopfu, kutani Vayuda na Vaasiriya vo tala va dlayiwa. 18Yudasi na yena a dlayiwa, kutani lavan'wana va yena va
baleka.19Kavaloko Yonatani na Simoni va teka makwavo Yudasi, va ya n'wi lahla esirheni ra vatata wa vona eModeni, 20va n'wi rila kona. Vaisraele hinkwavo va n'wi endlela nkosi, va n'wi rila masiku layo tala, va ku: 21“Swa hlamarisa! Nhenha ni
muponisi wa Israele ú dlayiwile!”
22Mintirho yin'wana ya Yudasi, ni tinyimpi ta yena, ni swiendlo swa yena swa vunhenha, ni ta vukulukumba bya yena, a swi tsariwanga hinkwaswo, hikuva swi tele ngopfu.
Yonatani a vekiwa ku va murhangeri wa Vayuda endzhaku ka Yudasi
23Endzhaku ka ku fa ka Yudasi, vahomboloki ni vanhu va tihanyi va humelela hinkwako-nkwako etikweni ra Yudiya. 24Enkarhini wolowo ku wa ndlala leyikulu, kutani Vayuda hinkwavo va tihlanganisa ni vahomboloki ku yima ni
valala. 25Bakidi a veka van'wana va vahomboloki lava ku fuma Yudiya. 26Vona va hlota vanghana va Yudasi, va va khoma, va va tisa eka Bakidi loyi a nga va xanisa ni ku va khomisa tingana. 27Hi ndlela leyi ku humelela nhlomulo lowukulu
etikweni ra Israele. Nhlomulo lowo tano a wu nga si vonaka etikweni hi mpfhuka wa loko vaprofeta va nyamalarile exikarhi ka Vaisraele.
28Kavaloko vanghana hinkwavo va Yudasi va hlengeletana, kutani va fika va ku eka Yonatani: 29“Ku sukela siku ra ku fa ka makwenu Yudasi ku fikela namuntlha, hi pfumala un'wana wo fana na yena loyi a nga hi rhangelaka loko hi lwa ni valala va hina, kumbe loko hi lwa na Bakidi ni va ka hina lava va hi vengaka. 30Kutani namuntlha ha ku hlawula leswaku u teka ndhawu ya Yudasi, u sala u hi fuma ni
ku hi rhangela enyimpini.”31Enkarhini lowu, Yonatani a amukela vurhangeri, kutani a sala a fuma ematshan'wini ya makwavo Yudasi.
Ta tinyimpi ta Yonatani
32Loko Bakidi a twa mhaka leyi, a boha makungu ku ya dlaya Yonatani. 33Kambe Yonatani ni makwavo Simoni kun'we ni hinkwavo lava a va ri na vona va twa ta makungu lawa, kutani va tsutsumela emananga ya Tekowa, va gova hi tlhelo ra xidziva xa Asifara. 34Bakidi a kuma mhaka leyi hi siku ra Savata, kutani a pela nambu wa Yordani swin'we ni mavuthu hinkwavo ya yena. 35Yonatani a rhumela makwavo Yohane loyi a a ri mulanguteri wa mavuthu ya Vayuda, leswaku a ya kombela vanghana va vona Vanabatiya ku va hlayisela tinhundzu, hikuva a ti tele ngopfu. 36Kambe Vayambri lava humaka eMideba va khoma Yohane ni hinkwaswo leswi a a ri na swona, va famba na swona. 37Endzhaku ka sweswo, Yonatani ni
makwavo Simoni, va vikeriwa leswi nge: “Vayambri va ni nkhuvo wa vukati, lavo
tala va vona va huma eNadabata va heleketa nhlomi, n'wana wa yin'wana ya
tinganakana ta Kanana.” 38Yonatani na Simoni va tsundzuka ku dlayiwa ka makwavo Yohane, kutani va ya va tumbelela entshaveni.39Va rindzela, kutani va vona ntshungu wa vanhu lava a va ba huwa ya ku tsaka, va famba va rhwele leswo tala ngopfu. Muteki ni tinxangwana ta yena ni vamakwavo a va ri karhi va huma ku ya hlanganisa lava heleketaka nhlomi, va ri ni vatlangi va swichayachayana ni
swingomana, va hlome ni matlhari layo tala. 40Vayuda va huma laha a va bvutamela Vayambri kona, va sungula ku va dlayetela, va lovisa lavo tala. Lava saleke va tsutsumela etintshaveni. Vayuda va phangha hinkwaswo swa vona va famba na swona. 41Hi ndlela yoleyo, nkhuvo wa vukati wu hundzuka xirilo, ni tinsimu ta ntsako ta Vayambri ti hundzuka tinsimu ta nkosi. 42Kute loko Yonatani na Simoni va rihiserile rifu ra makwavo Yohane hi xitalo, va tlhelela emakorhweni ya nambu wa Yordani.
