presler

PRESLER  PRESLER 

Presler, elektrik motorundan alınan dönme hareketini mekanik enerjiye çeviren ve bu enerjiyi kullanan Presler, elektrik motorundan alınan dönme hareketini mekanik enerjiye çeviren ve bu enerjiyi kullanan makinalardır.

makinalardır.

Presler tahrik sistemlerine göre iki sınıfa ayrılırlar: Presler tahrik sistemlerine göre iki sınıfa ayrılırlar: 1.Mekanik presler  1.Mekanik presler  2.Hidrolik presler  2.Hidrolik presler  1.MEKANİK PRESLER  1.MEKANİK PRESLER  Çalışma Sistemi Çalışma Sistemi

Elektrik motoru ile elde edilen dönme hareketi kayışlar vasıtasıyla Volana aktarılır. Bunun sebebi elektrik  Elektrik motoru ile elde edilen dönme hareketi kayışlar vasıtasıyla Volana aktarılır. Bunun sebebi elektrik  motorunun devir sayısı yüksektir (900d/dk). Preslerin dakikadaki vuruş sayısı çok düşük olması gerekiyor (20 motorunun devir sayısı yüksektir (900d/dk). Preslerin dakikadaki vuruş sayısı çok düşük olması gerekiyor (20 vuruş gibi). Bu yüzden motorun devir sayısı aktarma organlarında düşürülerek aktarılır.

vuruş gibi). Bu yüzden motorun devir sayısı aktarma organlarında düşürülerek aktarılır.

Volana bağlı olan milin üzerinde kavrama ve fren grubu vardır. Kavrama ve fren grubu pnömatik veya Volana bağlı olan milin üzerinde kavrama ve fren grubu vardır. Kavrama ve fren grubu pnömatik veya hidrolik kumanda ile çalışır. Volan motordan aldığı dönme hareketi ile sürekli döner, fakat volan mili dönmez. hidrolik kumanda ile çalışır. Volan motordan aldığı dönme hareketi ile sürekli döner, fakat volan mili dönmez. Biz parça basmak istediğimiz zaman kavrama kumandasını devreye sokarız (pedal ile) ve volan mili dönmeye Biz parça basmak istediğimiz zaman kavrama kumandasını devreye sokarız (pedal ile) ve volan mili dönmeye başla

başlar. r. Volan milindekVolan milindeki i dönme hareketdönme hareketi i dişlidişliler ler vasıtavasıtasıyla devir sıyla devir sayıssayısı ı küçültküçültülereülerek k krank (Eksantrikrank (Eksantrik k mile) ‘amile) ‘a akta

aktarılır. Eksantrik rılır. Eksantrik milin görevi milin görevi dairedairesel sel harekhareketi eti doğrusdoğrusal al harekharekete ete dönüştdönüştürmekürmektir. tir. Presin krank Presin krank miline biyelmiline biyel kolu dediğimiz kollarla bağlı bulunan hareketli kafaya (koç , slayt) krank milinin eksen kaçıklığı kadar doğrusal kolu dediğimiz kollarla bağlı bulunan hareketli kafaya (koç , slayt) krank milinin eksen kaçıklığı kadar doğrusal har

harekeeket t yapyaptırıtırılır. lır. Biz Biz bunbuna a prepresin sin kurkursu su (st(strokrok) ) diydiyoruoruz. z. KüçKüçük ük tontonajlajlı ı prepresleslerde rde bu bu strstrok ok ayaayarlarlanabnabilir ilir  yapılabilir. Büyük tonajlı preslerde strok sabit yapılır.

yapılabilir. Büyük tonajlı preslerde strok sabit yapılır. Değişik yükseklikte kalıp bağlamak için ayrıca

Değişik yükseklikte kalıp bağlamak için ayrıca slayt ayar mekanizması yapılır.slayt ayar mekanizması yapılır.

Mekanik presin slayt aşağıya indiği pozisyonda geri dönüşe geçtiği pozisyona A.Ö.N. (180˚) yukarıda Mekanik presin slayt aşağıya indiği pozisyonda geri dönüşe geçtiği pozisyona A.Ö.N. (180˚) yukarıda durduğu pozisyona Ü.Ö.N. (360˚)denir.

durduğu pozisyona Ü.Ö.N. (360˚)denir. Mekanik preslerde iki tip hareket m

Mekanik preslerde iki tip hareket mevcuttur.evcuttur. 1.kademeli çalışma (kalıp bağlamada kullanılıyor ) 1.kademeli çalışma (kalıp bağlamada kullanılıyor ) 2.pedal ile çalışma (parça basmada kullanılıyor ) 2.pedal ile çalışma (parça basmada kullanılıyor )

Pedal ile çalışmada dikkat edilecek hususlar  Pedal ile çalışmada dikkat edilecek hususlar 

Pedal ile çalışmada pedala basınca kavrama ve fren ventilleri enerjilenir, fren açar. Ventiller pozisyon Pedal ile çalışmada pedala basınca kavrama ve fren ventilleri enerjilenir, fren açar. Ventiller pozisyon değiştirerek kavramayı devreye sokar, slayt aşağıya inmeye başlar. A.Ö.N ‘ya 20˚ kalana kadar pedaldan elini değiştirerek kavramayı devreye sokar, slayt aşağıya inmeye başlar. A.Ö.N ‘ya 20˚ kalana kadar pedaldan elini çekersen pres durur fakat A.Ö.N ’ya 5˚den daha az kalmışsa pres Ü.Ö.N ’ya çıkana kadar hareketini otomatik  çekersen pres durur fakat A.Ö.N ’ya 5˚den daha az kalmışsa pres Ü.Ö.N ’ya çıkana kadar hareketini otomatik  olarak yapar. Bu olayı preslerin üzerinde bulunan strok göstergesinden görebiliriz.

olarak yapar. Bu olayı preslerin üzerinde bulunan strok göstergesinden görebiliriz.

Buradan da anlaşıldığı gibi pedal ile çalışmada çok dikkatli olmak gerekiyor ve pedal kontrollerinin çok iyi Buradan da anlaşıldığı gibi pedal ile çalışmada çok dikkatli olmak gerekiyor ve pedal kontrollerinin çok iyi yapılması gerekiyor.

yapılması gerekiyor.

Presler Fonksiyonlarına Göre ; Presler Fonksiyonlarına Göre ; 1.Tek Etkili

1.Tek Etkili 2.Çift Etkili 2.Çift Etkili

3.Üç Etkili presler olarak ayrılabilir. 3.Üç Etkili presler olarak ayrılabilir.

-Tek Etkili Presler  -Tek Etkili Presler 

Bu preslerde bir slayt hareketi vardır. Slayt tabla ölçülerine göre bir, iki ve dört biyel kolu ile bağlıdır. Tek  Bu preslerde bir slayt hareketi vardır. Slayt tabla ölçülerine göre bir, iki ve dört biyel kolu ile bağlıdır. Tek  etkili presler çeşitli metal şekillendirme (Kesme,

etkili presler çeşitli metal şekillendirme (Kesme, Delme, Çekme vs.)kullanılır.Delme, Çekme vs.)kullanılır. -Çift Etkili Presler 

-Çift Etkili Presler 

Bu preslerde iki ayrı slayt ve slayt hareketi vardır. Dışta hareket eden slayt pot çemberi veya dış baskı, Bu preslerde iki ayrı slayt ve slayt hareketi vardır. Dışta hareket eden slayt pot çemberi veya dış baskı, içtekine de iç baskı adı verilir. Dış baskıya kalıbın saç tutan kısmı bağlanır. Esas şekil verecek göbek iç baskıya içtekine de iç baskı adı verilir. Dış baskıya kalıbın saç tutan kısmı bağlanır. Esas şekil verecek göbek iç baskıya bağlanır. Önce dış baskı aşağıya iner ve sacı gergin bir şekilde tutar, daha sonra iç baskı aşağıya iner ve çekme bağlanır. Önce dış baskı aşağıya iner ve sacı gergin bir şekilde tutar, daha sonra iç baskı aşağıya iner ve çekme işlemi yapar. Bu tür presler derin çekme işlerinde kullanılır.

işlemi yapar. Bu tür presler derin çekme işlerinde kullanılır. -Üç Etkili Presler 

-Üç Etkili Presler 

Çift etkililerde olduğu gibi iki slayt hareketli başlığın içinde bir tane slayt hareketi de tablanın altında olur. Çift etkililerde olduğu gibi iki slayt hareketli başlığın içinde bir tane slayt hareketi de tablanın altında olur. Preslerin kolayca tanınabilmesi için pres

ÖRNEK; S4-650-96-72 ÖRNEK; S4-650-96-72

S

S 4 4 650 650 96 96 7272 S:Tek

S:Tek Etkili Etkili Kaç Kaç noktadan noktadan Ton olarak Ton olarak Tablanın Tablanın Tablanın Tablanın öndenönden D:Çift

D:Çift Etkili Etkili bağlı bağlı olduğu olduğu kapasitesi kapasitesi soldan soldan sağa sağa arkaya arkaya ölçüsüölçüsü T:Üç

T:Üç Etkili Etkili ölçüsü(inç)ölçüsü(inç)

GÖVDE YAPILARINA GÖRE MEKANİK PRESLER  GÖVDE YAPILARINA GÖRE MEKANİK PRESLER 

Preslerde gövde malzemesi dökme demirdir. Presin çalışması sırasında, pres gövdesi kendisine etki eden Preslerde gövde malzemesi dökme demirdir. Presin çalışması sırasında, pres gövdesi kendisine etki eden kuvvetler nedeniyle şekil değişimine uğrar. Pres gövdesinde meydana gelen bu şekil değişimi, gerek preste imal kuvvetler nedeniyle şekil değişimine uğrar. Pres gövdesinde meydana gelen bu şekil değişimi, gerek preste imal edilen parçanın kalitesine

edilen parçanın kalitesine gerekse kalıp ömrü üzerine ters gerekse kalıp ömrü üzerine ters yönde etki eder. Bu nedyönde etki eder. Bu nedenle çalışma enle çalışma sırasında, pressırasında, pres gövdesindeki şekil değişiminin minimum olması için presler mümkün mertebe esneme yapmayacak şekilde imal gövdesindeki şekil değişiminin minimum olması için presler mümkün mertebe esneme yapmayacak şekilde imal edili

edilir. r. Bunun içinde Bunun içinde pres imalatında malzeme pres imalatında malzeme tasatasarrufu rrufu gözegözetmeksitmeksizin, zin, çalışçalışma ma sırassırasında ında gövdegövdeye ye gelecgelecek ek  kuvvetlerin, gövdenin mukavemet edebileceği değerden çok daha

kuvvetlerin, gövdenin mukavemet edebileceği değerden çok daha düşük olmasına dikkat edilir.düşük olmasına dikkat edilir. Gövde Yapılarına Göre Presler 

Gövde Yapılarına Göre Presler  -Açık Gövdeli Presler 

-Açık Gövdeli Presler  -Düz

-Düz Kenarlı Kenarlı Presler Presler olarak olarak sınıflandırılabilir;sınıflandırılabilir; Açık Gövdeli Presler:

Açık Gövdeli Presler:

Bu presler tek etkilidir. Avantajı, daha düşük fiyatlı olm

Bu presler tek etkilidir. Avantajı, daha düşük fiyatlı olm ası, malzeme çalışma ve aktarılmasındaki kolaylıktır.ası, malzeme çalışma ve aktarılmasındaki kolaylıktır. Bu tiplere, kalıpların kolayca önden ve yandan bağlanabilmesinin yanı sıra malzeme sürülmesinin kolaylığı da Bu tiplere, kalıpların kolayca önden ve yandan bağlanabilmesinin yanı sıra malzeme sürülmesinin kolaylığı da vardır. Basılan parçalar kalıp altına, yanlara yada

vardır. Basılan parçalar kalıp altına, yanlara yada arkaya atılabilir. Bu preslerin bir arkaya atılabilir. Bu preslerin bir dezavantajı yük altında gövdedezavantajı yük altında gövde yapısı sebebiyle açısal deformasyona uğraması ve hizalama (alt ve üst tablalardaki paralelliğin yapısı sebebiyle açısal deformasyona uğraması ve hizalama (alt ve üst tablalardaki paralelliğin bozul

bozulması)ması)bozukbozukluklarluklarına ına sebesebep p vermevermesidir. Bunun neticessidir. Bunun neticesinde zımba inde zımba ve kalıplarıve kalıpların n aşınmaşınması sorunu ortayaası sorunu ortaya çıkar.

çıkar.

Düz Kenarlı Presler: Düz Kenarlı Presler:

Bu preslerde hizalamayı sağlayacak en iyi koşullar mevcuttur. Yük altında gövde esnemesi düz ve yere Bu preslerde hizalamayı sağlayacak en iyi koşullar mevcuttur. Yük altında gövde esnemesi düz ve yere diktir. Esneme kalıp ile aynı doğrultuda olduğundan kalıba da zararı yoktur. Büyük düz kenarlı presler küçüklere diktir. Esneme kalıp ile aynı doğrultuda olduğundan kalıba da zararı yoktur. Büyük düz kenarlı presler küçüklere oranla daha yavaş vuruş yaparlar, nedeni derin çekmeli parçalarda şekillendirme problemi olması, darbeden oranla daha yavaş vuruş yaparlar, nedeni derin çekmeli parçalarda şekillendirme problemi olması, darbeden ötürü kalıp ve pres ömürlerinin azalmasını önlemektir.

ötürü kalıp ve pres ömürlerinin azalmasını önlemektir.

Bir presin tonaj ve kapasitesi, en büyük kuvveti harcayarak basabileceği parçaya göre belirlenir. Preslerin Bir presin tonaj ve kapasitesi, en büyük kuvveti harcayarak basabileceği parçaya göre belirlenir. Preslerin yükleme çalışma ve kapasitesini bir diğer presle mukayese edebilmek için o presin öncelikle hangi şartlar ve yükleme çalışma ve kapasitesini bir diğer presle mukayese edebilmek için o presin öncelikle hangi şartlar ve parçalar için imal edildiğini öğrenmek gerekirlidir. Ayrıca preslerin ihtiyaca uygunluğunun ilk kontrolü pres parçalar için imal edildiğini öğrenmek gerekirlidir. Ayrıca preslerin ihtiyaca uygunluğunun ilk kontrolü pres tahrik sisteminin kapasitesidir. Bu da krank ve eksantriğin bağlantılarından başlar ve diğer elemanlara doğru tahrik sisteminin kapasitesidir. Bu da krank ve eksantriğin bağlantılarından başlar ve diğer elemanlara doğru geriy

geriye e gidegider. r. Pres kursu Pres kursu en dar en dar kalıpkalıpta ta bile parçayı basabilebile parçayı basabilecek cek ve ve açıldaçıldığında rahatça parçayığında rahatça parçayı ı alabialabilecek lecek  yükseklikte seçilmelidir.

yükseklikte seçilmelidir.

PRES ELEMANLARI VE

PRES ELEMANLARI VE FONKSİYONLAFONKSİYONLARIRI

Kavrama ve Fren Grubu: Kavrama ve Fren Grubu:

Motordan volana aktarılan dönme hareketini istediği zaman (pedala basıldığı zaman) şafta aktarılan ve Motordan volana aktarılan dönme hareketini istediği zaman (pedala basıldığı zaman) şafta aktarılan ve dolayısıyla presin aşağı yukarı inip kalkmasını ve istendiği zaman durdurulmasını sağlayan mekanizmadır. dolayısıyla presin aşağı yukarı inip kalkmasını ve istendiği zaman durdurulmasını sağlayan mekanizmadır. Kavrama ve fren grubu hava ile çalışır. Kavrama dişlilerinden alınan güç ara dişlilerle şafta aktarılır. Ara Kavrama ve fren grubu hava ile çalışır. Kavrama dişlilerinden alınan güç ara dişlilerle şafta aktarılır. Ara dişlilerde bu hareketi şaft ile biyel koluna aktarır.

dişlilerde bu hareketi şaft ile biyel koluna aktarır.

Preslerin başarıyla ve güvenli çalışmasında en mükemmel çalışması gereken sistemler kavrama ve fren Preslerin başarıyla ve güvenli çalışmasında en mükemmel çalışması gereken sistemler kavrama ve fren sistemleridir. kavrama metal şekillendirmesi için gerek kuvveti sağlar ve kontrol eder. Pres devamlı çalıştığında sistemleridir. kavrama metal şekillendirmesi için gerek kuvveti sağlar ve kontrol eder. Pres devamlı çalıştığında kavrama volanda şafta güç aktarır. Her vuruş istendiği zaman kavrama, presin dönen kısımlarını hareketsiz kavrama volanda şafta güç aktarır. Her vuruş istendiği zaman kavrama, presin dönen kısımlarını hareketsiz konumdan tam hıza geçirmekte, frenlerde bu hızlı hareketi her vuruşun sonunda durağan hale getirmektedir. konumdan tam hıza geçirmekte, frenlerde bu hızlı hareketi her vuruşun sonunda durağan hale getirmektedir. Frenle

Frenler r ve ve kavrakavramalar sürekli malar sürekli bakım ve bakım ve kontrokontrole le ihtiyaihtiyaç ç göstegösterirlerrirler. . KavraKavrama ma hava basıncıyla sürtünmehava basıncıyla sürtünmelili yüzeyleri birleştirirken, frenlerde yay kullanır. Yay kullanılmasının sebebi, güç kesilmesi veya hava basıncının yüzeyleri birleştirirken, frenlerde yay kullanır. Yay kullanılmasının sebebi, güç kesilmesi veya hava basıncının düşmesi halinde fonksiyonunu kaybetmemesi içindir.

Eksantrik Dişli Grubu: Eksantrik Dişli Grubu:

Kavrama milinden aldığı dönme hareketini dişliler vasıtasıyla krank miline aktarır. Krank milinin dönmesi Kavrama milinden aldığı dönme hareketini dişliler vasıtasıyla krank miline aktarır. Krank milinin dönmesi ile biyel kolu krank milinin eksantrik kaçıklığı kadar doğrusal hareket yapar. Eksantrik dişlilerin konstrüksiyon ile biyel kolu krank milinin eksantrik kaçıklığı kadar doğrusal hareket yapar. Eksantrik dişlilerin konstrüksiyon yapısına göre preste istenen hız elde edilir. Bu hız ayarı pres imalatı sırasında, presin kullanılma amacına göre yapısına göre preste istenen hız elde edilir. Bu hız ayarı pres imalatı sırasında, presin kullanılma amacına göre istenen slayt hızı da göz

istenen slayt hızı da göz önüne alınarak ayarlanır.önüne alınarak ayarlanır. Biyel Kolu:

Biyel Kolu:

Eksantrik mildeki dönme hareketini, eksantrik milin eksen kaçıklığı kadar doğrusal harekete çevirir. Eksantrik mildeki dönme hareketini, eksantrik milin eksen kaçıklığı kadar doğrusal harekete çevirir. Slayt Ayar Vidası:

Slayt Ayar Vidası:

Değişik yüksekliklerde kalıp bağlayabilmek için slayt ile

Değişik yüksekliklerde kalıp bağlayabilmek için slayt ile tabla arasındaki mesafeyi ayarlayan düzenektir.tabla arasındaki mesafeyi ayarlayan düzenektir. Presin doğrusal hareketi değişmeyeceği için biz slayt vidası ile pres kafasını, kalıp yüksekliklerine göre Presin doğrusal hareketi değişmeyeceği için biz slayt vidası ile pres kafasını, kalıp yüksekliklerine göre aşağıaşağı veya yukarı yönde doğrusal hareket yaptırabiliriz. Biyel kolunun ucuna bir vida bağlıdır. Ayrı bir motor ile veya yukarı yönde doğrusal hareket yaptırabiliriz. Biyel kolunun ucuna bir vida bağlıdır. Ayrı bir motor ile so

somun mun döndöndürdürülüülür. r. VidVida a sabsabit it oldolduğuuğundandan n somsomunuunun n bağbağlı lı oldolduğu uğu harharekeeketli tli kafkafa a aşaaşağı ğı ve ve yukyukarı arı harharekeekett ettirilebilir, böylece istenen kurs ayarı yapılabilir.

ettirilebilir, böylece istenen kurs ayarı yapılabilir. Tablalar:

Tablalar:

Hidrolik ve mekanik preslerde kalıp ile pres yatağı arasında kullanılır. Tablalar, kalıp bağlanmasını uygun Hidrolik ve mekanik preslerde kalıp ile pres yatağı arasında kullanılır. Tablalar, kalıp bağlanmasını uygun düz yüzey sağlarlar ve aşınmaları halinde tekrar taşlanabilirler. Kalıptan yastığa uzanan basınç pimlerinin düz yüzey sağlarlar ve aşınmaları halinde tekrar taşlanabilirler. Kalıptan yastığa uzanan basınç pimlerinin geçeceği boşluklar vardır. Tablalar kalıplara destek vermesi ve esnemesi açısından yeterince kalın olmalıdır. geçeceği boşluklar vardır. Tablalar kalıplara destek vermesi ve esnemesi açısından yeterince kalın olmalıdır. Tablaların genişliği, uzunluğu ve kalınlığı her pres yatağına göre standarttır. Bu standartlaşma ile presler arası Tablaların genişliği, uzunluğu ve kalınlığı her pres yatağına göre standarttır. Bu standartlaşma ile presler arası kal

kalıp ıp değdeğişiişimi mi mümmümkün kün oluolur. r. BazBazı ı büybüyük ük prepresleslerde rde kalkalıp ıp değdeğişiişiminmini i hızhızlanlandırdırmak mak içiiçin n harharekeeketli tli tabtablallalar ar  kullanılır.

kullanılır.

Denge Silindiri: Denge Silindiri:

Slayda bağlanan üst kalıbın ağırlığı her kalıp için değişmektedir. Slaydın volandan aldığı ve vuruş esnasında Slayda bağlanan üst kalıbın ağırlığı her kalıp için değişmektedir. Slaydın volandan aldığı ve vuruş esnasında kullandığı enerjiyi üst ölü noktaya çıkarken boşa harcamamak için, değişen kalıp ağırlıklarına karşı slayda hava kullandığı enerjiyi üst ölü noktaya çıkarken boşa harcamamak için, değişen kalıp ağırlıklarına karşı slayda hava bas

basıncıncı ı yaryardımıdımıyla fazlayla fazladan dan bir bir güç kazangüç kazandırdırılıılır. r. Bu Bu gücgücün ün değdeğeri eri her her kalkalıp ıp içiiçin n ayrayrıdır ve ıdır ve bu bu da da dendengege silindirlerinin basıncını değiştirmek suretiyle yapılır. Kısacası, bu ağırlığın slayt üzerindeki etkisini ortadan silindirlerinin basıncını değiştirmek suretiyle yapılır. Kısacası, bu ağırlığın slayt üzerindeki etkisini ortadan kaldırmamıza yardımcı olur.

kaldırmamıza yardımcı olur.

Denge silindirleri slaydın her iki yanındaki kolonlar içindedir. Hava ile çalışırlar. Denge silindirleri kolonlar  Denge silindirleri slaydın her iki yanındaki kolonlar içindedir. Hava ile çalışırlar. Denge silindirleri kolonlar  içinde dik konuma sahiptir. Üstten pres üst başlıklarına bağlıdır, alttan ise piston mili ile slayda bağlıdır.

içinde dik konuma sahiptir. Üstten pres üst başlıklarına bağlıdır, alttan ise piston mili ile slayda bağlıdır.

Denge silindiri hızlı ve darbeli hareketler sonucu oluşabilecek dişlilerin aşınmasını ve boşluk doğmasını Denge silindiri hızlı ve darbeli hareketler sonucu oluşabilecek dişlilerin aşınmasını ve boşluk doğmasını engeller.

engeller. Görevleri: Görevleri:

-Slayda bağlı kalıbın ve slaydın hareketli kısmının ağırlıklarına karşı yönde reaksiyon oluşturur. -Slayda bağlı kalıbın ve slaydın hareketli kısmının ağırlıklarına karşı yönde reaksiyon oluşturur. -Daha çabuk durma sağlayarak pres fren gücünü azaltır.

-Daha çabuk durma sağlayarak pres fren gücünü azaltır.

-Ana yataklardaki boşluğu alır ve kesme operasyonlardaki kırıcı darbeleri ortadan kaldırır. -Ana yataklardaki boşluğu alır ve kesme operasyonlardaki kırıcı darbeleri ortadan kaldırır. -Tahrik sistemindeki dişlilerin boşluğunu alır.

-Tahrik sistemindeki dişlilerin boşluğunu alır.

-Slayt ayar vidasındaki yükü azaltarak slayt ayarını kolaylaştırır. -Slayt ayar vidasındaki yükü azaltarak slayt ayarını kolaylaştırır.

Deng

Denge e silinsilindirlerdirlerine ine dengedengesiz siz basınbasınç ç verilverilirse, kalıp irse, kalıp kolonkolonlarındlarında a sıyırsıyırma ma olabilolabilir, ir, parçparçada ada çeşiçeşitli tli etkiletkiler er  yapabilir, vuruş tam olmaz (Örnek:Kesme kalıbı tam kesmez veya çapaklı keser), pres kızaklarında çeşitli yapabilir, vuruş tam olmaz (Örnek:Kesme kalıbı tam kesmez veya çapaklı keser), pres kızaklarında çeşitli sıyırmalara sebep olabilir. Denge silindiri basıncı

sıyırmalara sebep olabilir. Denge silindiri basıncı düşerse pres stop eder.düşerse pres stop eder.

Basıncın, kalıp ağırlık farklılıklarına göre değiştirilebilmesi için bir kontrol vanası mevcuttur. Basıncın, kalıp ağırlık farklılıklarına göre değiştirilebilmesi için bir kontrol vanası mevcuttur.

Denge silindiri pres gövdesine montelidir, silindir çubuğu (piston mili) slayda bağlıdır. Silindirler genelde Denge silindiri pres gövdesine montelidir, silindir çubuğu (piston mili) slayda bağlıdır. Silindirler genelde boşlukta veya kolonlarda bulunurlar.

boşlukta veya kolonlarda bulunurlar. Denge silindiri basıncı düşük olduğu

Denge silindiri basıncı düşük olduğu zaman pres tablası devamlı aşağı salma yapar.zaman pres tablası devamlı aşağı salma yapar. Hava Yastıkları:

Hava Yastıkları:

Pres alt tablasının altında bulunurlar. Küçük preslerde tek yastık, büyük

Pres alt tablasının altında bulunurlar. Küçük preslerde tek yastık, büyük preslerde çift yastık vardır. Preslerdepreslerde çift yastık vardır. Preslerde pot çemberi görevi görerek parçanın düz ve çevresel olarak eşit kuvvetle tutulmasını sağlar. Hava yastıkları aynı pot çemberi görevi görerek parçanın düz ve çevresel olarak eşit kuvvetle tutulmasını sağlar. Hava yastıkları aynı zamanda basılmış veya kesilmiş parçayı kalıptan çıkarıcı

Hava yastıkları, bir hava pistonu ve silindirden ibarettir. Verdiğimiz hava miktarına göre, karşı yönde bir  Hava yastıkları, bir hava pistonu ve silindirden ibarettir. Verdiğimiz hava miktarına göre, karşı yönde bir  kuvvet oluşturur. Yukarıdan gelen kuvvetlerle de tahliyeden havayı atarak pistonun aşağı yukarı hareket etmesini kuvvet oluşturur. Yukarıdan gelen kuvvetlerle de tahliyeden havayı atarak pistonun aşağı yukarı hareket etmesini sağlar. Hava yastıkları derin çekme ve ütüleme kalıplarında parçayı tutarak gerdirmede kesme kalıplarında parça sağlar. Hava yastıkları derin çekme ve ütüleme kalıplarında parçayı tutarak gerdirmede kesme kalıplarında parça çıkarıcı görevi yapar. Yastıklara fazla basınç verilirse parça yırtma yapar, az basınç verildiğinde de pot yapar. çıkarıcı görevi yapar. Yastıklara fazla basınç verilirse parça yırtma yapar, az basınç verildiğinde de pot yapar.

Yastık ayaları kalıp pim boylarına göre yapılır. Az sayıda pim kullanılan kalıplarda yastık basıncının Yastık ayaları kalıp pim boylarına göre yapılır. Az sayıda pim kullanılan kalıplarda yastık basıncının mümkün olduğu kadar düşük olması gerekir. Yüksek basınç verdiğimizde kalıbın dengeleme pimi

mümkün olduğu kadar düşük olması gerekir. Yüksek basınç verdiğimizde kalıbın dengeleme pimi yok ise pimler yok ise pimler  sıyırmaya maruz kalırlar ve kasıntılı çalışacağı için pim boyunda kısalma yapar. Pim kalıp tablasında şişmeden sıyırmaya maruz kalırlar ve kasıntılı çalışacağı için pim boyunda kısalma yapar. Pim kalıp tablasında şişmeden dolayı sıkışır, sonuçta kalıp zarar görebilir.

dolayı sıkışır, sonuçta kalıp zarar görebilir. Aşırı Yük Sistemi:

Aşırı Yük Sistemi:

Biyel kolunun hareketli kafaya bağlandığı yerde vuruş ayarını dengeleyen bir silindirden ibarettir. Bu Biyel kolunun hareketli kafaya bağlandığı yerde vuruş ayarını dengeleyen bir silindirden ibarettir. Bu silindirin içerisinde bir hava pompası ile yağ basılır. Bu yağın basıncı, presin maksimum basınç değerinde olur. silindirin içerisinde bir hava pompası ile yağ basılır. Bu yağın basıncı, presin maksimum basınç değerinde olur. Prese herhangi bir sebeple max. basıncın üzerinde bir vuruş verilirse, pres aşırı yüke girer, kavrama devre dışı Prese herhangi bir sebeple max. basıncın üzerinde bir vuruş verilirse, pres aşırı yüke girer, kavrama devre dışı kalır. Silindirdeki yağ boşaltılarak tahliye edilir. Bu da presin sıkışmasını önler (silindire belli bir basınçta yağ kalır. Silindirdeki yağ boşaltılarak tahliye edilir. Bu da presin sıkışmasını önler (silindire belli bir basınçta yağ gönderdiğimiz zaman, silindirin kursu kadar biyel kolu yukarıya kalkar, bu değer 10-15 mm kadardır. Pres aşırı gönderdiğimiz zaman, silindirin kursu kadar biyel kolu yukarıya kalkar, bu değer 10-15 mm kadardır. Pres aşırı yüke geçince yağ boşalır ve presteki bu 10-15 mm mesafe kadar boşluk meydana gelerek pres sıkışması önlenir.) yüke geçince yağ boşalır ve presteki bu 10-15 mm mesafe kadar boşluk meydana gelerek pres sıkışması önlenir.) Pres sıkışırsa, kolonlardaki saplamalar rezistans ile ısıtılıp uzatılır ve sıkışmaya neden olan ön yük kaldırılır. Pres sıkışırsa, kolonlardaki saplamalar rezistans ile ısıtılıp uzatılır ve sıkışmaya neden olan ön yük kaldırılır. Pres geri kademeye alınarak sıkışmadan kurtarılır.

Pres geri kademeye alınarak sıkışmadan kurtarılır. Pres Düşürücüler:

Pres Düşürücüler:

Preste basılan parçanın üst kalıptan düşürülmesini sağlar, kesme kalıplarında kullanılır. Bu kalıplar üst Preste basılan parçanın üst kalıptan düşürülmesini sağlar, kesme kalıplarında kullanılır. Bu kalıplar üst sıyırıcıda yay olmayan kalıplardır. Düşürücü sistemi olan kalıplarda genelde kalıp üstündeki itici pimlerine göre sıyırıcıda yay olmayan kalıplardır. Düşürücü sistemi olan kalıplarda genelde kalıp üstündeki itici pimlerine göre pres düşürücü ayakları ayarlanır. Kalıba zarar vermemek ve pres düşürücü ayaklarının zorlanmaması için pres düşürücü ayakları ayarlanır. Kalıba zarar vermemek ve pres düşürücü ayaklarının zorlanmaması için düşürücü ayar hatası yapılmaması gereklidir.

düşürücü ayar hatası yapılmaması gereklidir. Düşürücü mesafe az verilirse parça kalıptan

Düşürücü mesafe az verilirse parça kalıptan düşmez.düşmez. Düşürücü mesafesi fazla verilirse:

Düşürücü mesafesi fazla verilirse:

-Kalıp iç göbeğini tutan pimler (saplamalar) kırılabilir, -Kalıp iç göbeğini tutan pimler (saplamalar) kırılabilir,

-Pres düşürücü cıvataların zorlanmasına, eğilmesine sebep olabilir, -Pres düşürücü cıvataların zorlanmasına, eğilmesine sebep olabilir, -Kalıp itici pimlerin kırılmasına sebep olabilir.

-Kalıp itici pimlerin kırılmasına sebep olabilir. Parça Alıcı Aparatlar:

Parça Alıcı Aparatlar:

Kesme kalıplarında kesilen (veya delinen) parçanın alınmasını sağlayan aparatlar her

Kesme kalıplarında kesilen (veya delinen) parçanın alınmasını sağlayan aparatlar her kalıp yüksekliğine görekalıp yüksekliğine göre ayarlanır. Pres bağlantı çubuğu, aparatın gidip-geldiği uç noktalarına göre ayarlanır. Aparatın hareketli ucu ayarlanır. Pres bağlantı çubuğu, aparatın gidip-geldiği uç noktalarına göre ayarlanır. Aparatın hareketli ucu aparat kolunun kenarına değmeyecek şekilde getirilir ve alıcı tepsi bağlantı kolu takılır. Alıcı tepsi bağlantı kolu, aparat kolunun kenarına değmeyecek şekilde getirilir ve alıcı tepsi bağlantı kolu takılır. Alıcı tepsi bağlantı kolu, kalıp ve slayt yüksekliğine (dişi ve erkek kalıp arasındaki mesafeye göre) ayarlanarak sıkıştırılır. Tepsinin dişi ve kalıp ve slayt yüksekliğine (dişi ve erkek kalıp arasındaki mesafeye göre) ayarlanarak sıkıştırılır. Tepsinin dişi ve erkek kalıba çarpmaması gerekir.

erkek kalıba çarpmaması gerekir.

2-HİDROLİK PRESLER: 2-HİDROLİK PRESLER:

Hidrolik presler yağ basıncı ile çalışan preslerdir. Mekanik preslerde olduğu gibi tek tesirli, çift tesirli Hidrolik presler yağ basıncı ile çalışan preslerdir. Mekanik preslerde olduğu gibi tek tesirli, çift tesirli olabilirler. Veya gövde yapılarına göre açık gövdeli veya kapalı gövdeli (düz kenarlı) olabilirler.

olabilirler. Veya gövde yapılarına göre açık gövdeli veya kapalı gövdeli (düz kenarlı) olabilirler. Çalışma Sistemi:

Çalışma Sistemi:

Elektrik motorundaki elektrik enerjisi ile yağ basmaya yarayan pompalar döndürülerek sisteme basınçlı yağ Elektrik motorundaki elektrik enerjisi ile yağ basmaya yarayan pompalar döndürülerek sisteme basınçlı yağ basılır. Bu basılan yağ çeşitli yön denetim valfleri ve basınç ayar regülatörleri ile denetlenerek silindirlere etki basılır. Bu basılan yağ çeşitli yön denetim valfleri ve basınç ayar regülatörleri ile denetlenerek silindirlere etki ettirilir ve silindirler ileri geri (doğrusal) hareket ederler ve mekanik enerji meydana gelmiş olur. Silindirlere ettirilir ve silindirler ileri geri (doğrusal) hareket ederler ve mekanik enerji meydana gelmiş olur. Silindirlere bağlı olan slayt (hareketli kafa) aşağı yukarı hareket eder.

bağlı olan slayt (hareketli kafa) aşağı yukarı hareket eder.

Silindirlere gönderilen yağ miktarı ve basıncı kontrol edilebildiği için presin aşağı yukarı hızları ve tonajı Silindirlere gönderilen yağ miktarı ve basıncı kontrol edilebildiği için presin aşağı yukarı hızları ve tonajı istenen değerlerde ayarlanabilir. Bu özelliklerden dolayı özellikle derin çekme kalıplarında hidrolik presler t istenen değerlerde ayarlanabilir. Bu özelliklerden dolayı özellikle derin çekme kalıplarında hidrolik presler t ercihercih edilir. Çift tesirli preslerde iki tane slayt hareketi vardır. Dışta çalışan slayda pot çemberi, içte çalışan slayda ise edilir. Çift tesirli preslerde iki tane slayt hareketi vardır. Dışta çalışan slayda pot çemberi, içte çalışan slayda ise iç baskı denir.

iç baskı denir.

Derin çekme kalıbı prese bağlandığı zaman önce pot çemberi saça basar ve basıncı kilitler. Daha sonra iç Derin çekme kalıbı prese bağlandığı zaman önce pot çemberi saça basar ve basıncı kilitler. Daha sonra iç baskı devreye girer ve saça basarak derin çekme işlemini gerçekleştirilir. Daha sonra iç baskı ayarlanan basınç baskı devreye girer ve saça basarak derin çekme işlemini gerçekleştirilir. Daha sonra iç baskı ayarlanan basınç değerine ulaşınca dış baskı basıncı boşalır ve iç

değerine ulaşınca dış baskı basıncı boşalır ve iç baskı yukarıya doğru kalkmaya başlar ve dış baskı yukarıya doğru kalkmaya başlar ve dış baskıyı da yukarıyabaskıyı da yukarıya kaldırır. Basılan parçanın durumuna göre pot çemberinin dört köşesindeki baskı kuvvetini ayrı ayrı ayarlama kaldırır. Basılan parçanın durumuna göre pot çemberinin dört köşesindeki baskı kuvvetini ayrı ayrı ayarlama imkanımız vardır.

Bu preslerde iki tip çalışma pozisyonu vardır. Bu preslerde iki tip çalışma pozisyonu vardır. 1-Kademeli (el ile)

1-Kademeli (el ile)

2-pedal konumu (otomatik) 2-pedal konumu (otomatik)

1-Kademeli çalışmada aşağı yukarı butonlarına bastığımız sürece

1-Kademeli çalışmada aşağı yukarı butonlarına bastığımız sürece pres aşağı yukarı hareket eder.pres aşağı yukarı hareket eder.

2-Pedal konumunda ise dış baskı basınç tutup kilitleyene kadar pedala basarız ve daha sonra pedaldan elimizi 2-Pedal konumunda ise dış baskı basınç tutup kilitleyene kadar pedala basarız ve daha sonra pedaldan elimizi çeksek bile pres otomatik olarak derin çekme işlemini yapar ve üst ölü noktaya kalkar.

çeksek bile pres otomatik olarak derin çekme işlemini yapar ve üst ölü noktaya kalkar.

Hidrolik preslerde istenen strok aralıklarında istenen hızlarda hareket etme imkanı vardır. Hidrolik preslerde istenen strok aralıklarında istenen hızlarda hareket etme imkanı vardır.

ÖRNEK:Pres yukarıdan aşağıya hızlı, saca basmasına çok az bir miktar kalınca yavaş inebilir. Bu hareket ÖRNEK:Pres yukarıdan aşağıya hızlı, saca basmasına çok az bir miktar kalınca yavaş inebilir. Bu hareket tarzı özellikle derin çekme saç parçaların basılmasında çok önemlidir. Aynı hareketi yukarı kalkarken de tarzı özellikle derin çekme saç parçaların basılmasında çok önemlidir. Aynı hareketi yukarı kalkarken de yapabilir.

yapabilir.

Hidrolik preslerde maksimum tonaj parça

Hidrolik preslerde maksimum tonaj parça basma anında elde edilir. İstenen basma anında elde edilir. İstenen basınca ulaşınca prosestat denilenbasınca ulaşınca prosestat denilen basınç kontrol elemanları, ventillerin pozisyonunu değiştirerek presin

basınç kontrol elemanları, ventillerin pozisyonunu değiştirerek presin geri dönmesini sağlar.geri dönmesini sağlar. Hidrolik preslerde pres kursu silindir boylarına bağlıdır. Tonaj ise silindir çaplarına bağlıdır. Hidrolik preslerde pres kursu silindir boylarına bağlıdır. Tonaj ise silindir çaplarına bağlıdır.

Çift tesirli hidrolik preslerde de slayt ayarı vardır. Slayt ayarı, pot çemberi ile iç baskı arasındaki mesafeyi Çift tesirli hidrolik preslerde de slayt ayarı vardır. Slayt ayarı, pot çemberi ile iç baskı arasındaki mesafeyi ayarlamada kullanılır.

ayarlamada kullanılır.

Presin tüm hareketi mikroswitch, prosestat vb. kontrol elemanları ile kontrol edilir. Presin tüm hareketi mikroswitch, prosestat vb. kontrol elemanları ile kontrol edilir. Hidrolik- Mekanik Presleri Karşılaştırılması

Hidrolik- Mekanik Presleri Karşılaştırılması

1-Hidrolik preste vuruş boyunca kuvvet sabittir, mekanik preste ise slayt pozisyonuna göre kuvvet değişir. 1-Hidrolik preste vuruş boyunca kuvvet sabittir, mekanik preste ise slayt pozisyonuna göre kuvvet değişir.

2-Hidrolik preste kurs yüksekliği kolayca ayarlanır ve kontrol altındadır. Mekanik preste ise kurs yüksekliği 2-Hidrolik preste kurs yüksekliği kolayca ayarlanır ve kontrol altındadır. Mekanik preste ise kurs yüksekliği krank ve eksantrik dönüşüyle sınırlıdır.

krank ve eksantrik dönüşüyle sınırlıdır.

3-Hidrolik presin hızı ayarlanabilir, mekanik presin hızı ise tahrik sistemiyle sınırlı ve sabittir. 3-Hidrolik presin hızı ayarlanabilir, mekanik presin hızı ise tahrik sistemiyle sınırlı ve sabittir.

4-Hidrolik pres aşırı yüke giremez, önceden ayarlanmış bir kuvvete ulaşınca slayt hareketini sona erdirir. 4-Hidrolik pres aşırı yüke giremez, önceden ayarlanmış bir kuvvete ulaşınca slayt hareketini sona erdirir. Mekanik pres ise aşırı yüke girer ve koruyucu sistem yoksa prese ve kalıba zarar verebilir.

Mekanik pres ise aşırı yüke girer ve koruyucu sistem yoksa prese ve kalıba zarar verebilir. 5-Mekanik presler, devrini daha hızlı tamamlar ve seri üretime daha yatkındır.

5-Mekanik presler, devrini daha hızlı tamamlar ve seri üretime daha yatkındır.

6-Enerji volanda depolandığından mekanik preste daha küçük motor kullanılır. Hidrolik presler, eşdeğer bir  6-Enerji volanda depolandığından mekanik preste daha küçük motor kullanılır. Hidrolik presler, eşdeğer bir  mekanik prese oranla 2-2,5 kat daha güçlü motor kullanır.

mekanik prese oranla 2-2,5 kat daha güçlü motor kullanır.

7-Mekanik presin slayt hızı, daha yüksek olduğundan yüksek darbe hareketi isteyen kesme ve delme 7-Mekanik presin slayt hızı, daha yüksek olduğundan yüksek darbe hareketi isteyen kesme ve delme işlemlerine daha uygundur. Aynı işlemler hidrolik preslerde yapılabilir ancak bıçak ve zımbaların metali kesim işlemlerine daha uygundur. Aynı işlemler hidrolik preslerde yapılabilir ancak bıçak ve zımbaların metali kesim esnasındaki şoku hidrolik sisteme zarar verebilir.

esnasındaki şoku hidrolik sisteme zarar verebilir.

Mekanik presler harekete geçtikten sonra slayt geri alınamaz ve vuruşunu tamamlamak zorundadır. Eğer  Mekanik presler harekete geçtikten sonra slayt geri alınamaz ve vuruşunu tamamlamak zorundadır. Eğer  direnç fazla gelirse aşağıda kalarak ya sıkışma olur ya da kalıbı kırar (veya presi zayıf bir noktadan kırabilir). direnç fazla gelirse aşağıda kalarak ya sıkışma olur ya da kalıbı kırar (veya presi zayıf bir noktadan kırabilir). Hidrolik sistemde basınç, ayarlı bir valf ile ayarlanabilir. Sistem basıncı sadece malzeme direncini geçecek  Hidrolik sistemde basınç, ayarlı bir valf ile ayarlanabilir. Sistem basıncı sadece malzeme direncini geçecek  seviyede tutulur. Malzeme kalınlığı, cinsi, çift basma ve yanlış kalıp bağlamalarda sistem sadece valf değeri seviyede tutulur. Malzeme kalınlığı, cinsi, çift basma ve yanlış kalıp bağlamalarda sistem sadece valf değeri kadar basınç uygular, üstüne çıkmaz. Hidrolik presleri aşırı yüke sokmak hemen hemen imkansızdır.

kadar basınç uygular, üstüne çıkmaz. Hidrolik presleri aşırı yüke sokmak hemen hemen imkansızdır. Hidrolik ve Mekanik Preslerde Yapılan İşler 

Hidrolik ve Mekanik Preslerde Yapılan İşler 

Mekanik

Mekanik Presler Presler Hidrolik Hidrolik Presler Presler Mekanik Mekanik ve ve Hidrolik Hidrolik PreslerPresler

Fazla

Fazla derin derin olmayan olmayan çekmeler çekmeler Derin Derin çekmeler çekmeler Orta Orta ve ve derin derin çekmeler çekmeler  Seri

Seri imalat imalat Düzgün Düzgün olmayan olmayan parça parça Etek Etek kesimikesimi Kesme

Kesme şekillendirmeleri şekillendirmeleri Otomasyonlu Otomasyonlu çalışmaçalışma

Delme Kesmeler 

Delme Kesmeler 

Ütüleme

Ütüleme Kalıp Kalıp alıştırmalarıalıştırmaları Açınım kesme

Açınım kesme

Otomasyonlu çalışma Otomasyonlu çalışma