S K R IP S I
N U RIS YA EG AW ATJ
P E N E R A P A N
P A S A L 1 K O N V E N S I M O N T E V I D E O ,
1 9 3 3 , T E R H A D A P P E N G A K U A N A T A S N E G A R A
P A L E S T I N A : T I N J A U A N M E N U R U T
H U K U M I N T E R N A S I O N A L
F A KU LTA S H U KU M U N 1V E RS ITAS A IR L A N G G A
PENERAPAN PASAL 1 KONVENSI MONTEVIDEO, 1933,
TERHADAP PENGAKUAN ATAS NEGARA PALESTI NA :
TINJAUAN MENURUT HUKUM INTERNASIONAL
SK RI PSI
DIAJUKAN UNTUK MELENGKAPI TUGAS DAN
MEMENUHI SYARAT-SYARAT UNTUK KEN CAP AI
GELAR SARJANA HUKUM
OLEH
NURISYA EGAWATI
038311831
FAKULTAS HUKUM UNI VERSI TAS AIRLANGGA
SURABAYA
DI UJ I PADA TANGGAL k JANUARI 1990
P A NI T I A PENGUJI :
ABSTRAK
PENERAPAN PASAL 1 KONVENSI MONTEVIDEO, 1933, TERHADAP
PENGAKUAN ATAS NEGARA PALESTINA : TINJAUAN MENURUT HUKUM
INTERNASIONAL
EGAWATI, NURISYA
PEMBIMBING : EMAN, SH.MS
INTERNATIONAL LAW
KKB KK-2 INT 156/91 Ema p
Copyrights @ 1991 by Airlangga University Library. Surabaya
Palestina, Israel , dan Timur Tengah adalah merupakan masalah yang setiap hari menjadi bahan berita di seluruh dunia. Tampaknya, ini masalah rumit yang tidak akan pernah mendapatkan jalan keluar bagi
penyelesaiannya. Adapun contoh- contoh yang mendukung pernyataan ini : perang Arab- Israel tahun 1967 dan 1973, perang snudara di. Libanon sejak 1975 hingga sekarang, terbunuhnya Presiden Mesir Anwar Sadat karena menandatangani perjanjian Camp David dengan Israel pembajakan dan terorisme di seluruh belahan dunia, pergolakan " Intifada" (uprising) bangsa Palestina di Tepi Barat Sungai Yordan (West of the Yordan River) dan Jalur Gaza (Gaza Strip) . Sebenarnya, apabila kita simak secara lebih teliti tentang permasalahan di Timur Tengah, berpangkal dari masalah Palestina. Semenjak tahun 1947, Perserikatan Bangsa-bangsa (selanjutnya disingkat PBB) telah banyak menyumbangkan tenaga, pemikiran, serta
waktu untuk membahasnya.
KUPERSEMBAHKAN UNTUK:
A y a h - I b u d an A d l k - a d i k k u
!•:A7A
1
" NGAN'f'ARDe ng an m e n g uc o p o y uk ur k c p n d n A l l a h s . v ;. t . , y a n g
t e l ah m e m be r i k an t a u f t k dan i i i i v i y a h N y a , .Maya d a p a t me
-n y e l e s a i k s -n k a r y a i l s -n i a h b e r u p a s k r i p s i i -n i .
, _ * ’ •
Sudah i r e n j ad i kev /aji bnn b a g i s e t i s p m nhasi swa
F a k u l t a s Hukum Uni v e rni .t af J M r l nngga unt uk mombuat k a r
-y a t u l i s i l m i a h dalam be nt uk s k r i p s i i n i , guna me nc apai
g e l a r S a r j a n a Hukum.
P a d a k o se m pat r i n i n i , c a y a m e n y am p ai k an r a s a t e r i
-ma k a s i h y.^ng t a k t e r h i n g g a k e p a d a :
1. Bapak Em a n , S. H. ,M. S. s e l a k u do .son p«snb.i m bi ng dan
p e n g u j i y an g t e l a h b e r s e d i a m e l uang k an w ak t u dan p i
-k i r a n unt u-k i r.embi mbi ng s a y a hi .ngga s e l e s a i p e n u l i s a n
i n i ; . . _
2 . Bap ak He rmawan P . N o t o d i p o o r o , S . H . , M , S . , Bap ak I
V' ay an T i t i b S u l a k s a n a , 3 . H . , M . S . , Bap ak J . H e n d y T e
d j o n a g o r o , S . H . , s e r t a Bap ak H a r j o n o , S . H . , MCL , s e
-l a k u d o s e n p e n g u j i ;
3. Semua Bapak dan I bu do se n F n k ul t a s Hukum U n i v e r s i t a s
A i r l a n g g a y ang t e l a h me mbe rj. b o k a l dan mconanamkan
i l m u k e pada sny a s e l a m a menempuh k u l i a h d i F a k u l t a s
Hukum U n i v e r s i t a s A i r l a n g g a ;
k . Bapak A r y ant o V.'iryoafcmod j o dan s t a f Un i t e d N a t i o n s
I n f o r m a t i o n Ce n t r e ( UN I C ) , J a k r t a , c o r t a Bapak Arm i s
say a dnlai?: p o n c ar i an bah -n s k r i p s i i .ni ;
5. Pekan mahaoituvn F a k u l t a s Hukum U n i v e r s i t a s A i r l a n g g a
khususny a re kan K o l ua r g a ^ahar.Lr.wa Hukum I n t e r n a n i o n a l
(K A K A HI ), y ang t o l a h T.eir.bcrikan c a r a n : ; a r a n dalam mem
-p e r l a n c a r -p e n ul i n an s k r i -p s i i n i .
Say a me n.v adari , masi h t . r d a p a t kekurr-ngan clan
ko t i dakc e 'r.purnaan dalarn o k r i p s i i n'., knre n-m y a s o g a l a
saran dan k r i t i k yanr; ir.c.i.bancun akan ca.ya t c r i m a den can
bc uar h.-’.Li .
Ak l i i rny a, cn. of'a A l l a h g.v/. t . r . e n an t i asa membe
-r i k a n -rahmat ny a k e pada somua p i hak yn.ni* t o l a h memberi kan
bud i bai k n y a k o p a d a G a y a . Ami en.
DA FT A R I SI
Hal am an
KATA r ’/NnAWr’A!?
DAi'TAK I.SI. ’
BAB I : PENDAUULUAM... 1
1. P e r m a s a l a h a n , L a t a r Bo l ak an g uan Sumusanny a 1 2. P e n j e l a s a n J udul ... 9
3* A l a s a n Pemi l.t han J u d u l ... 10
if. T uj uan P e n u l i a a n ... 10
5
. M e t o d o l o g i ...11
6. P e rt ari g g ung j awabnn Si nt crnat .i .ka... 12
BAB I I : MONTEVIDEO CONVENTION OK RIGHTS AND DUTIES OF STATES, 1933 (MONTEVIDEO CONVENTION, 1 9 3 3 ) . . . . 14
1. Unsur-unGur Ne g ar a Ba g i S y a r a t B e r d i r i n y a Ne g ar a B a r u ... 14
2. T uj uan dan F ung si N e g a r a ... 19
3* Hak-hak dan K e w a j i ba n -k e w a j i ba n Ne g ar a ... 21
BAB I I I : LSKBAGA PENGAKUAN DALAM HUKUK INTE'JNASIONAL . • • 29 1. T uj uan dan F ung si Pe ngakuan t e r h ad a p B e r d i r i -ny a N e g ar a B a r u ... 29
2. T e o r i t e o r i dan Car a Pe ngakuan t e r h ad ap Be r -d i r i n y a Ne g ar a B a r u ... 33
3. Pe ngakuan s e ba g a i S y a r a t Y u r i d i s Hubungan A n t ar N e g a r a ... 43
BAB I V : NEGARA PALESTINA SE3AGAI SUBYEK HUKUM INTERNA S I GN A L... 46
1. Un sur -un sur N e g ar a s e b a g a i S y a r a t B e r d i r i n y a
N e g ar a P a l e s t i n a Me nurut P a s a l 1 K o nv e nsi
M o n t e v i d e o , 1933 ... ... .
^ 6
2. Pe ngakuan t e r h ad ap N e g ar a P a l e s t i n a Me nurut Hukum I n t e r n a s i o n a l • • • ... 52
3« T i n j a ua n Y u r i d i s t e r h ad a p N e g a r a P a l e s t i n a s e b a g a i Suby e k Hukum I n t e r n a s i o n a l ... 53
BAB V ; PENUT1/P... ... 55
1. K e s i m p u l a n ... 55
2. S a r a n ... 5?
DAFTAR BACAAN
LAMPIRAN: 1. I n t e r Am e ri c an Co nv e nt i o n on R i g h t s and D u t i e s
o f S t a t e s , 1933
2. Pi ag am N a s i o n a l P a l e s t i n a
3. P r o c l a m at i o n o f t he C o n s t i t u t i o n o f t he S t a t e
o f P a l e s t i n e P r o v i s i o n a l Gov e rnme nt
if. R e s o l u s i MU PBB 1 8 1 ( 1 1 ) 19V7
5. R e s o l u s i DK PBB 2 4 2 (1 9 6 7 )
6
. R e s o l u s i DK PBB 3 3 8 (1 9 7 3 )7. P e t a " P l a n o f P a r t i t i o n w i t h Economi c Un i o n ,
p r o p o se d by t he Ad-Ho c Commi t t ee on t he
P a l e s t i n i a n Q ue s t i o n "
8
. P e t a " T e r r i t o r i e s O c c up i e d by I s r a e l s i n c eJune 1967"
9. S i d a n g P l e n o k e -8 2 MU t e n t an g M a s a l a h P a l e s t i n a
1 0. K l i p i n g K o r an t e n t a n g P e n g ak uan N e g a r a
t e r h a d a p N e g a r a P a l e s t i n a
11. B a l f o u r D e c l a r a t i o n , 1917
1 2 - Re no l urri PRB t nnt nng " T n t i f : i d a h "
BAB I
PENDARULUAN
1". P e r m asal ah an ; L a t n r Be l ak ai V1: dan Rumusnnnya
P a l e s t i n a , I s r a e l , dan T i mur T e ngah a d al ah me rupakan
m asal ah y ang s e t i a p h a r i m e nj adi bahan b e r i t a d i s e l ur uh
d un i a. Tampakny a, i n i m asal ah rum i t y ang t i d a k akan pe r nah
me ndapat kan j a l a n k e l u a r b a g i p e n y e l c s a i a n n y a . Adapun c o n t o h
-c o nt o h y ang mendukung p e r n y at aan i n i : p e r an g A r a b - I s r a e l
t ahun 1967 dan 1973, p e r an g sn ud ar a di. L i ban o n n e j ak 1975
h i n g g a se k a r a n g , t e rbunuhny a P r e s i d e n M e s i r Anwar Sad at k ar e n a
m e nandat ang ani p e r j a n j i a n Camp Dav i d de ngan I s r a e l , pe rabaj akan
dan t e r o r i s m e d i s e l ur uh be l ah an d un i a, p e r g o l a k a n " I n t i f a d a "
( u p r i s i n g ) ban g sa P a l e s t i n a d i T e pi Ba r a t Sun g ai Y o rdan
( We st o f t he Y o rdan R i v e r ) dan J a l u r Gaz a ( Gaz a S t r i p ) .
Se be n ar n y a, a p a b i l a k i t a si mak s e c a r a l e b i h t e l i t i
t e n t an g pe r m asal ahan d i T i mur T e ng ah, be r p a n g k a l d a r i m asal ah
P a l e s t i n a . Semeri jak t ahun 1947, P e r s e r i k a t a n Ba n g s a -ba n g s a
( s e l a n j u t n y a d i s i n g k a t PBB) t e l a h bany ak menyumbangkan t e n a g a ,
p e m i k i r a n , s e r t a wakt u unt uk rnembahasnya. Namun ke mac e t an
s e l a l u t i m bul y ang d i se babk an adany a hak v e t o be r k e naan
de ngan r e s o l u s i - r e s o l u s i me nge nai P a l e s t i n a , t e r ut am a d a r i
pi h ak Am e ri k a Sf e ri kat dan I n g g r i s . Ada bai k n y a k i t a si mak
p e r n y at aan b e r i k u t :
" . . . . t h a t P a l e s t i n e has be e n on t he Age nda o f e v e r y one o f i t s o r g an at one t i me o r an o t h e r s i n c e
19 4 7
.The Uni t e d Nat i o n a han no power to itnpor.o :.i s o l u t i o n and t h e r e f o r e c anno t be w h o l l y r e s p o n s i b l e f o r f a i l i n g t o s o l v e t he p r o b l e m . . . . "
Masai ah P a l e s t i n a i n i ad al ah dasnr se n g k e t a A r a
b-I s r a e l , y ang k e d ua-d uan y a-m e r asa bc rhak a t a s w i l a y a h i t u
s e r t a be r usah a rne nj adi kan v /i lay ah t e r s e b u t s e ba g a i k e d a ul a t a n
2
ny a unt uk d i d i r i k a n n e g ar a d i a t as n y a .
Be r d asar k an s e j a r a h , ponduduk y ang pe rt am a d i k e t a h u i
mendi ami w i l a y ah P a l e s t i n a a d a l a h suku ban g sa '.'Canaani t e s"
se me nj ak 3000 t ahun Se be lum Mase h i . Me re ka memberi nama
w i l a y ah i t u "T he Land o f Canaan" at au "T he Co un t ry o f t he
C a n a a n i t e s " . '.Vi 1 ay ah i n i me ngal ami dua p e n y e r buan , y a i t u
o l e h bang sa I s r a e l d a r i arah t i m ur , d an o l o h ba n g sa F i l i s t i n
( P a l e s t i n a ) d a r i arah t e n g g a r a . Namun, t i d a k l ama ke mudi an
#
ban g sa I s r a e l pi ndah ke M e s i r , memang, ba n g sa I r a e l t e rm asuk
suku ban g sa y ang nomaden pada sa a t i t u . Se dangkan ban g sa
P a l e s t i n a me ne t ap d i w i l a y a h Canaan dan b e r a s i m i l a s i de ngan
penduduk a s l i . ^
M ul ai 587 Se bel um Mase hi h i n g g a 1917 Se sudah M ase h i ,
E a g l e t o n , Cl y d e , dan S w i f t , P i c h a r d N, Annual R e v i e w o f Un i t e d N a t i o n s A f f a i r s 1 9 5 5 -1 9 5 6 . New Y o rk U n i v e r s i t y ' s P r e s s , Washi ng t o n Sq uar e , New Y o rk , 1956, h. 35*
2
K i r d i , Di po y udo , " Masal ah P a l e s t i n a " , A n a l l s a . N o . 4, Tahun I , CSI S, J a n ua r i 1979, h. 48.
w i l a y a h t e r s e b u t t e l a h b a n y a k men c a l a m i pc nduduk an o l e h
s uk u-s uk u ba n g s a l a i n s e p e r t i , A s s y r i a , Y un an i , Ro mawi ,
maupun T u r k i . Di a n t a r a m e re k a bany ak y an g rnongadakan
a s i m i l a s i de ng an pe nduduk a s l i , t e r m asuk de ng an b a n g s a
P a l e s t i n a . De ngan d e m i k i a n , o r a n g - o r a n g P a l e s t i n a y an g k i t a
l i h a t s e k a r a n g a d a l a h k e t ur un a n pe nduduk a s l i Can aan , k e t u r u n
-an o r a n g -o r a n g ' F i l i s t i n , maupun k e t ur un a n suku b a n g s a l a i n
y an g p e r n ah m e nduduki v /i l ay ai i i t u . Bahk an, k e t ur un a n o r a n g -
o r a n g F i l i s t i n d a r i h a s i l a s i m i l a s i de ng an p e n d u d u k -a s l i
i t u , me m be ri kan nama w i l a y a h Canaan m e n j a d i " F a l a s t i n " (
P a l e s t i n a )
S e k i t a r 1000 Se be l um M a s c h i , o r a n g - o r a n g I s r a e l
k e m b a l i ke P a l e s t i n a dan m e n f l i r i k an k e r a j a a n Y ah ud i d i bawah
p i m p i n an R a j a D a v i d . K e m udi an, t ahun 721 Se be l um M a se h i
A s s y r i a m e ny e rbu s e r t a m e ng hanc ur k an k e r a j a a n i t u , dan
se m e nj ak i t u k e r a j a a n Y ah ud i punah. J a d i , pe nduduk an P a l e s
-t i n a o l e h o r a n g -o r a n g I s r a e l hany a m e rupak an s a -t u e p i s o d e
dal am s e j a r a h T i m ur T e n g ah . S e c a r a " a c o n t r a r i o " d i k a t a k a n
o l e h He n r y C a t t a n : ^ " T he P h i l i s t i n e w e r e t o p l a y an i m p o r t a n t
r o l e i n t he h i s t o r y o f P a l e s t i n e , am o ng st o t h e r t h i n g s ,
t h e y g a v e t h e i r nam e " .
^ C a t t a n , H e n r y , P a l e s t i n e , t he A r a b s and I s r a e l . T he S e a r c h f o r J u s t i c e , Lo ngman, L o n d o n , 1 9 7 0 , h . 5 ( s e l a n j u t n y a d i s i n g k a t He n r y C a t t a n I I ) .
5
P a d a b u l a n Ag ust us 1897 d i l an g sun g k an k o n g r e s Z i o n i s
y ang pe rt am a di v>aal o ili bawaii pLcip.Lr*-rui Hr. T he o do re I l e r z l .
Dalam k o n g r e s i n i d i ba h a s mo nge nai t uj uan z i o n i am e , y a i t u
membentuk n e g ar a I s r a e l di P a l e s t i n a . Di k at ak an o l e h H e r z l : ^
" . . . . t h e g o a l o f Zi o n i s m '.vac t o " c r e a t e f o r t he Je v /i sh p e o p l e
a home i n P a l e s t i n e se c ur e d by P u b l i c L a w . "
A s p i r a s i Zi o ni st ne y an g t e r c c t u s dal am k o n g r e s t e r s e b u t
mendapat kan dukungan d a r i pe m e ri nt ai i I n g g r i s m e l a l ui " B a l f o u r
D e c l a r a t i o n " pada t ahun 1917* Di dalam d e k l a r a s i i t u , peme
r i n t a h I n g g r i s :t ;emberikan do ro ngan se pe nuhny a b a g i t e r be n t uk
-ny a n e g ar a I s r a e l dengan t e t a p me ngho rmat i hak -hak y ang ada
n
pada ban g sa P a l e s t i n a . (Unt uk l e b i h j e l a n n y a l i h a t l a m p i r
-an " B a l f o u r D e c l a r a t i o n " ) .
Unt uk mev/ujudkan i u l " B a l f o u r D e c l a r a t i o n " ( s e l a n j u t
-ny a d i s e bu t D e k l a r a s i B a l f o u r ) , s c k a l i g u s unt uk m e l i n d un g i
hak unt uk menent ukan n a s i b se n d i i j i ( r i g h t o f a c l f d e t e r m i n a
-t i o n ) , memberi kan ke me rde kaan b a g i bang sa P a l e s -t i n a , dan
s e ba g a i pe ne rapan d a r i -P a c a l 22 " Co v e nant o f t he L e ag ue o f
N a t i o n s " (P i ag am L i g a B a n g s a -b a n g s a ) , maka pada t ahun 1922 p
P a l e s t i n a be r a d a d i bawah mandat I n g g r i s .
Un i t e d N a t i o n s , The O r i g i n and E v o l u t i on o f t he P a l e s t i n e P r o bl e m , p a r t I : 191719/f 7, Mew Y o r k , 1978, h. 10 ( s e -l a n j u t n y a d i s i n g k a t Un i t e d N a t i o n s I ) .
^I b i d , h .
9
• ONamun, pada k e ny at aanny a, hak hak s i p i l maupun ke
-agamaan s e r t a ke me rde kaan ba n g sa P a l e s t i n a i t u t i d a k p e r nah
t e r w uj ud sampai t ahun
19
^7
> bahkan me ni mbulkan k o n f l i k sema-k i n t i n g g i a n t a r a I s r a e l dan P a l e s t i n a y ang t e r u s b e r l a n g s u n g
se l am a se m bi l an de kade t e r a k h i r . O l e h se bab i t u , p ada t a n g g a l
2 A p r i l 1
9
*4
-7
» I n g g r i s memi nt a a g a r M a j e l i s Umum PBB me ngada-kan pe rt e muan unt uk membahas m asal ah P a l e s t i n a . S e j a k s a a t g
i t u m asal ah P a l e s t i n a m e nj adi t ang g un g j aw ab PBB.
Bang sa P a l e s t i n a t e l a h membuat s e j a r a h bar u y a i t u mem
-p r o k l am asi k an l a h i r n y a n e g a r a P a l e s t i n a de ngan i buk o t a n y a
Y e r usal e m , pada t a n g g a l 15 Nope mber 1988 dal am s i d a n g " P a
-l e s t i n i a n N a t i o n a -l C o u n c i -l " ( s e -l a n j u t n y a d i s i n g k a t PNC) d i
A l j i r , A l j a z a i r . Dalam s i d a n g i n i p u l a , ban g sa P a l e s t i n a y ang
d i w a k i l i o l e h " P a l e s t i n i a n L i b e r a t i o n O r g a n i z a t i o n " ( s e l a n j u t
-ny a d i s i n g k a t P L O) , meneri ma R e s o l u s i Dewan Keamanan PBB
( s e l a n j u t n y a d i s e bu t R e s o l u s i DK PBB) Nomor 2Z+2( 1967) dan
Nomor 3 3 8 (1 9 7 5 ) y ang s e c n r a i m p l i s i t " m e ngakui k e be r ad aan
n e g a r a I s r a e l " , s e r t a me ne nt ang t e o r i sm e d i s e l ur uh d un i a
. 10
Dar i p e r i s t i w a i t u dap at d i t a r i k adany a dua p e r bua t a n
hukum, pe rt am a: p r o k l a m a si b e r d i r i n y a n e g a r a P a l e s t i n a s e b a g a i
n e g a r a ba r u m e nj adi suby e k Hukum I n t e r n a s i o n a l ba r u; ke dua:
pe ngakuan t e r h ad ap k e be r ad aan n e g a r a I s r a e l m e l a l u i p e n e r i m a
-^ K i r d i Di po y udo , T o c . c i t .
an R e s o l u s i DK PBB Nomor 2 4 2 (1 9 6 7 ) dan R e s o l u s i DK PBB Nomor
3 3 8 ( 1 9 7 3 ) o l e h P a l e s t i n a .
R e s o l us i DK PBB Nomor 3 3 8 ( 1 9 7 3 ) i t u se sung g uhny a
me ne gaskan k e m bal i R e so l usi DK PBB N om or 2 ^2 ( 1 9 6 7 ) y ang t e l a h
l ama d i a ba i k a n o l e h I s r a e l . R e s o l u s i t e r s e b u t me me ri nt ahkan
p e n ar i k an mundur I s r a e l d a r i w i l a y a h -w i l a y a h y ang d i d ud uk i n y a
dalam p e r an g t ahun
19 6 7
, s e r t a me me ri nt ahkanny a unt uk k e m bal ik e pada p o si si . se m ul a s e ba g a i n e g ar a I s r a e l pada 14 Me i 1948.
P e rm asal ahan y ang t i m bul a d a l a h w i l a y a h mana s a j a d a r i se
-l ur uh w i -l a y a h y ang d i d ud uk i i t u h ar us di k o so ng k an o -l e h I s r a e -l .
Me ny usul kemudi an p e r buat an hukum l a i n n y a , y a i t u d i
-ang k at ny a Y a s s e r A r a f a t s e ba g a i P r e s i d e n N e g a r a P a l e s t i n a
pada t a n g g a l 2 A p r i l 1989 o l e h Dewan P usat P L O. 1 ^ P e r bua t a n
hukum i n i merupakan suat u pe ng e sahan dan t i n d a k l a n j u t a t a s
b e r d i r i n y a n e g ar a P a l e s t i n a , s e h i n g g a n e g a r a P a l e s t i n a s e b a g a i
suby e k Hukum I n t e r n a s i o n a l m e m i l i k i s e o r an g k e p a l a n e g a r a
dan s e k a l i g u s m e m i l i k i suat u p e m e r i n t ah an .
S e t e l a h p r o k l a m asi b e r d i r i n y a n e g ar a P a l e s t i n a t e r s e
-b u t , hungga k i n i sudah l e -b i h d a r i
10 0
n e g ar a y ang me mberi kanpe ng akuanny a t e r h ad ap b e r d i r i n y a n e g a r a P a l e s t i n a s e b a g a i
suby e k Hukum I n t e r n a s i o n a l y ang ba r u. Bahkan, p e m e r i n t ah
R e p ubl i k I n d o n e s i a t e l a h r e sm i membuka p e r w a k i l a n d i p l o m a t i k
" ^ " Y a s s e r A r a f a t D i a n g k a t J a d i P r e s i d e n P a l e s t i n a " ,
12
dengan P a l e s t i n a pada 19 Ok t o be r 19^9 .yang l a l u .
Dengan adany a pe ngakuan maka menurut Huku;i; I n t e r n a s i o
-n al t i m bul hak da-n k e w aj i ba-n a -n t a r a -n e g ar a y a-ng me -ngakui
dengan n e g a r a y ang d i a k u i , s e l a i n i t u merupaUan p e m y a t a a n
unt uk menori ma n e g a r a y ang d i a k ui s e ba g a i an g g o t a i nasy arak at
i n t e r n a s i o n a l , khuc usny a o l e h n e g ar a .yang memberi kan pe ng ak u
-an.
Ada be be r ap a n e g a r a y ang monolak rriemberikan pe ng akuan
a t a s b e r d i r i n y a n e g ar a P a l e s t i n a k a r e n a a l a s a n -a l a s a n ba i k
y ang b e r s i f a t p o l i t i s maupun y u r i d i s . A l a s a n y u r i d i s d i k e
-mukakan k ar e n a n e g ar a P a l e s t i n a be lum m e ng uasai suat u w i l a y a h
y ang d i k l ai m n y a s e b a g a i w i l a y a h n e g ar an y a, y a i t u T e p i B a r a t
Sung ai Y o rdan dan J a l u r Gaz a.
Dengan adany a pe ng ang k at an Y a s s e r A r a f a t s e b a g a i .
P r e s i d e n n e g ar a P a l e s t i n a maka n e g a r a i t u t e l a h mempunyai
pe m e r i nt ahan, me ski pun pe m e ri nt ahan i t u masi h b e r s t a t u s
dalam p e n g asi n g an (Go v e rnm e nt i n e x i l e ) . B e r a r t i , s e c a r a
y u r i d i s , n e g ar a P a l e s t i n a t e l a h m e m i l i k i pe i i e ri .nt ahan y ang
sah m e w ak i l i k e p e n t i n g an ban g sa P a l e s t i n a . <Tadi, hany a sa t u
s y a r a t l a g i y ang belum d i p e n uh i , .y ai t u m e ng uasai at au men
-j a l a n k a n y u r i s d i k s i t e r i t o r i a l a t a s w i l ay ah y ang d i k l a i m n y a
s e b a g a i w i l a y a h P a l e s t i n a , se bab w i l a y a h t e r s e b u t m asi h •
d i d ud uk i o l e h I s r a e l se me nj ak 1967 h i n g g a se k a r a n g .
" J an . l i A r a l ' a t T e r c a l i s a s i " , S ur a ba v a P o s t . 19 O k t o b e r
1909, h.
1
.K asal n h k o d a ul a t a n w i l ay a h ( y u r i o d i k n i t c r i t o r i a l )
dan l e m bag a pe ngakuan t e r h ad ap b c r d i r i n y a suat u n e g a r a ba r u
s e ba g a i suby e k Hukum I n t e r n a s i o n a l , mcrr.ang morupakan p e r
-m asal ahan .yang s u l i t d i dala-m Huku-m I n t e r n a s i o n a l . Le-mbaga
pe ngakuan dalam Hukum I n t o r n a s i o n a l b e r k a i t a n o r a t de ngan
empat unsur s e ba g a i s y a r a t be r d i r . l n y a n e g ar a y ang ada d i
dalam P a s a l 1 " Mo nt e v i de o Co nv e nt i o n on P i g h t n and D ut i e s
o f S t a t e s , 1933" ( col! an j ut n y a d i s e bu t K o nv e nsi M o n t e v i d e o ,
1 9 3 3 ) . .
^e n ur ut K o nv e nsi i -o n t o v i d o o ,
19 3 3
t e n t an g hak -hakdan k e w aj i ban -k e v /aj i ban n e g a r a , berd:i ..ri i i ya suat u n e g a r a
bar u s e b a g a i suby e k Hukum I n t e r n a s i o n a l i t u h ar us '
( g a r i s bawah o l e h s a y a ) memenuhi koornpat unsur s e b a g a i
s y a r a t y ang ada d i dalam P a s a l 1 K o n v e nsi M o n t e v i d e o , 1933.
(Unt uk l e b i h j e l a s n y a d i t e r a n g k a n dalam bab I I ) .
Se dangkan dalam P a s a l 3 K o nv e nsi M o n t e v i d e o , 1933
d i sc but k an bahwa e k s i s t e n s i p o l i t i k suat u n e g a r a i t u t i d a k
t c r g a n t un g o l e h pe ng akuan. Bahkan, se be l um adany a pe ng ak uan,
n e g ar a i t u m e m i l i k i hak dan k e w a j i ba n unt uk m e ng at ur n e g a r a n y a .
P e l ak san aan hak -hak i t u d i b a t a s i o l e h k e d a ul a t a n n e g a r a -n e g a r a
l a i n menurut Hukum I n t e r n a s i o n a l .
Be rdat Jarkan ur a i a n t e r s e bu t d.L at aB maUa i^aya akan
menggunakanny a s e b a g a i l a t a r be l a k a n g dalam pe mbahasan
s k r i p s i i n i . Da r i ur a i a n i n i p u l a , say a merumuskan b e be r a p a
a. Kapankah suat u n e g a r a dapat d i a k ui s e c a r a sah me nurut
Kukura I n t e r n a s i o n a l ?
b . Bag ai manakah ke dudukan pe ng akuan n e g ar a t e r h a d a p b e r d i r i
-ny a suat u n e g ar a bar u?
c . Bagai manakah e k s i s t e n s i n e g ar a P a l e s t i n a j i k a di hubung k an
dengan pe ngakuan y ang t e l a h d i b e r i k a n o l e h n e g a r a -n e g a r a
l a i n ? .
2. P e n. j e l asan J udul
J udul s k r i p s i i n i a d a l ah P e ne r apan P a s a l 1 K o n v e nsi
M o n t e v i d e o . 1933. T e rhadap Pangakuan A t as N e g a r a P a l e s t i n a :
T i n.i auan Me nurut Hukum I n t e r n a s i o n a l . Unt uk l e b i h j e l a s n y a
say a akan me mi lahkan dan m e n g ur a i k a n n y a i ^
•’P e n e r ap an ” a d a l a h suat u a k t i f i t a s at au l a n g k a h unt uk
menggunakan s e suat u h al t e r h ad ap suat u k asus y ang n y a t a .
" P a s a l 1 K o nv e nsi M o n t e v i d e o , 1933" me rupakan s a l a h
s a t u p a s a l dalam k o n v e n si t e r s e b u t y ang memuat s y a r a t - s y a r a t
se buah n e g ar a s e b a g a i Suby e k Hukum I n t e r n a s i o n a l . K o nv e nsi
Mo nt e v i de o i n i ad al ah s a l a h sat u sumber Hukum I n t e r n a s i o n a l
y ang m e ng at ur t e n t an g hak hak dan k e w a j i b a n k e w a j i b a n ne g a
-r a .
Y y r,,Pe ngalc uanH a d a l a h suat u p e r bua t an hukum d i dal am
Hukum I n t e r n a s i o n a l y ang dapat me ni mbulkan hak dan k e w a j i ba n
a n t a r a n e g a r a y ang d i a k ui de ngan n e g a r a y ang m e ng ak ui , s e l a i n
i t u merupakan p e m y a t a a n unt uk meneri ma n e g ar a y ang d i a k ui
n e g ar a y ang memberi kan pe ng akuan.
" B e r d i r i n y a N e g ar a P a l e s t i n a Di t .Lnj au K e nurut Hukurn
I n t e r n a s i o n a l " , maksudnya a d a l ah o by o k pembahacan dalam
s k r i p s i i n i y a i t u b e r d i r i n y a n e g ar a P a l e s t i n a s e b a g a i suby e k
Hukum I n t e r n a s i o n a l y ang d i t i n j a u d a r i sudut pandang y ang
b e r s i f a t y u r i d i s , menurut Hukum I n t e r n a s i o n a l .
,^/3. A l asan P e m i l i h an J ud ul
D a r i . j udul s k r i p s i i ni . , sa.y.-i bc rrnnkf j ud m e m be r i k a n
pe ndapat s e c a r a y u r i d i s t e r h ad ap p r o k l a m a s i b e r d i r i n y a n e g ar a
P a l e s t i n a . Dengan adany a pe ngakuan t e r h adap b e r d i r i n y a n e g a r a
P a l e s t i n a , apakah P a l e s t i n a sudah dapat d i s e b u t s e b a g a i suby e k
Hukum I n t e r n a s i o n a l bar u y ang s e k a l i g u s s e b a g a i an g g o t a
m asy arak at i n t e r n a s i o n a l . M e n g i n g at , s a l a h sat u unsur n e g a r a
y ang ada d i dalam P a s a l 1 K o nv e nsi M o n t e v i d e o , 1933 t e n t an g
. »
hak hak dan k e w a j i b a n k e w a j i bu n n e g a r a , y a i t u me nge nai ke
-d a ul a t a n w i l a y a h y ang -d i k l ai m n y a s e b a g a i w i l a y a h n e g ar an y a ,
sampai se k ar an g masi h d i d ud uk i o l e h I s r a e l s e j a k 1967.
Di sampi ng i t u , say a j ug a be rmaksud unt uk membahas
me nge nai t e o r i dan p r a k t e k t e n t an g pe ngakuan dalam Hukum
I n t e r n a s i o n a l , s e r t a membahas me nge nai s i f a t d a r i un sur
-unsur n e g a r a dalam P a s a l 1 K o nv e nsi M o n t e v i d e o , 1933 t e r s e b u t .
Apakah K o nv e nsi i n i be r l a k u m ut l ak at auk ah dapat d i s i m p a n g i .
Tu.juan P e n u l i s a n
Ada dua t uj ua n y ang i n g i n say a c a p a i , pe r t am a: s k r i p s i
y an g d i w a j i b k a n gun a mo mpe ro l o h g ' -' l nr . T arj ana Hukum p ad a
F a k u l t a s Hukum U n i v o r s i t a s A i r l a n g g a . K e dua: Gay a i n g i n
me m be ri kan ar g ur o e n t a si unt uk ui o nc ngahi p o r t o n t a n g a n p e n d a p a t
t e n t a n g sah a t a u t i d a k n y a p r o k l a m a s i bo r d i r . ; ny a n e g a r a P a l e s
-t i n a s e b a g a i suby e k Hukum I n -t e r n a s i o n a l .
H e t o d o l o g i _
a. P e n d e k a t an M a s a l a h
S e s u a i de ng an j u d u l y an g sa y a a j uk a n s e r t a m a t e r i
y an g d i b a h a s , nak a p e n i n j:\Uan po rsr.nnal nhan y an g t i m bul
a d a l a h m e l a l u i p e n d e k at an y u r i d i s b e r d a s a r k a n p a d a m e t o de •
d e d uk t i f .
b. Humber Dat a
D a t a - d a t a d i p e r o l e h d a r i buk u, i n a j al a l i , c u r a t k a b a r ,
s e r t a bahan ba c a a n l a i n n y a b a i k m i l i k p r i b a d i maupun d i p e r o l e h
d a r i s u r v e y k e p u s t a k a a n , b a i k d i S ur a b a y a maupun d i J a k a r t a ,
y an g k e se m uany a i t u d a p a t d i p e r t a n g g u n g j a w a b k a n k e i l m u a n n y a ,
s e r t a p e r a t u r a n p e r a t u r a n Hukum I n t e r n a s i o n a l y an g a d a k a i t a n
-ny a de ng an p e r m a s a l a h a n . .
c . P r o s e d u r Pe nf l umpul an dan Pe nrc o l ahan Da t a
Dat a d i p e r o l e h m e l al -ui dua c a r a , p e r t a m a : m e l a l u i
s t u d i k e p us t a k a a n de ng an j a l a n membaca buk u-buk u, m a j a l a h -
i n a j a l a h , s u r a t k a b a r , a r t i k e l , maupun bahan ba c a a n l a i n .
K e dua: m e l ak uk an s u r v e y k e p u s t a k a a n d i J a k a r t a maupun P e r
-p us t a k a a n U n i v e r s i t a s A i r l a n g g a . Dar.i. d a t a y an g d i -p e r o l e h
dal am p e n u l i s a n s k r i p s i i n i . D a t a -d a t a i t u d i h ubun g k an d e n g an
p e r m a s a l a h a n y an g m e n j a d i o by e k s k r i p s i .
d. A n a l i s a Dat a
Dat a y an g b e r h a s i l d i k um p ul k an , d i k a j i k e m b a l i m e l a l u i
t e o r i - t e o r i hukum y an g a d a , s e h i n g g a b e r d a s a r k a n t i n j a u a n
y u r i d i s akan d i p e r o l e h p e n y e l e s a i a n t e r h a d a p m a s a l a h y a n g
m e n j a d i pe m bahasan dal am s k r i p s i i n i .
\Jt>. P e r t an g gun ft j a wab an S i s t em a t i k a .
I s i p e n u l i s a n s k r i p s i i n i t e r d i r i d a r i l i m a b a b , y an g
t e r b a g i dal am :
«
Bab p e r t a m a , m e rupak an bab p e n d a h ul ua n , k a r e n a dal am
ba b i n i d i u r a i k a n m e ng e nai p e r m a s a l a h a n po ko k s e r t a pe m bahasan •
n y a, maksudny a a d a l a h mei nbori g am bo ran t e n t a n g p o n g e r t i a n
-p e n g e r t i a n y an g b e r k a i t a n de ng an -p e r m a s a l a h a n , d e m i k i an -p u l a
de ng an d e f i n i s i y an g a d a , s e h i n g g a de ng an c a r a i n i s e l a i n
memudahkan j u g a m e m p e r l an c ar a n a l i s a dan pe m bahasan m a s a l a h
y an g d i a j u k a n .
Dal am bab k e d ua, d i u r a i k a n komponen p e r m a s a l a h a n y a i t u
* J
u r a i a n a n a l i s a t e r h a d a p " M o n t e v i d e o C o n v e n t i o n on R i g h t s and
D u t i e s o f S t a t e s , 1933"> t e r ut a m a m e ng e nai P a s a l 1 k o n v e n s i
i n i y an g b e r k a i t a n e r a t de ng an k o n se p se buah n e g a r a , b e r k e n a
-an de ng -an u n s u r -u n s u r y -an g m e n j a d i s y a r a t b a g i b e r d i r i n y a
n e g a r a s e b a g a i suby e k Hukum I n t e r n a s i o n a l , j u g a t e n t a n g
t u j u a n maupun f u n g s i n e g a r a , s e r t a h a k -h a k dan k e w a j i b a n -
me ngadakan hubung an i n t e r n a s i o n a l .
Dal am bab k e t i g a , a d a l a h m e ng e nai l e m ba g a p e n g ak uan
dal am hukum i n t ^ e r n a c i o n a l s e c a r a umum, y an g m e n g k ai t k an
*
t e n t a n g p o r an an pe ng ak uan i.tu dala:r: t e o r i dan p r a k t e k b e r -
d a s a r k a n t uj un n dan f u n g s i n y a t e r h a d a p b o r d i r . i n y a n e g a r a
b a r u , s e r t a pe ng ak uan s e b a g a i s y a r a t y u r i d i s dal am hubung an
i n t e r n a s i o n a l .
Bab s e l a n j u t n y a y a i t u bab k e e m p at , m e n g k a j i m e n g e n ai
k a s u s dan pe m bahasanny a t e n t a n g n e g a r a P a l e s t i n a s e b a g a i
suby e k Hukum I n t e r n a s i o n a l , s e r t a bag at m an a e f e k pe n g ak uan
y an g d i b e r i k a n o l e h n e g a r a -n e g a r a t e r h a d a p n e g a r a P a l e s t i n a .
Se bag ai m an a d i dal«am se mua p ^ n u l i s a n i l m i a h , k e s i m p ul
an dan s a r a n j u g a d i p e r l u k a n , i n i d i l e t a k k a n p a d a bab y an g
t e r a k h i r y a i t u ba b k e l i m a . K e si m p ul a n d a p a t d i t a r i k a t a u
d i a m b i l s e t e l a h m e n g k a j i y e r t a membahas s e l u r u h m a s a l a h ,
dan ke m udi an d a r i n y a d a p a t di k e m uk ak an s a r a n s a r a n y an g d i
-h ar ap k an d a p at d i a n g g a p a t a u d i j a d i k a n s e b a g a i masukan unt uk
m e m be ri kan s e d i k i t sumbangan dal am r a n g k a m e n g a t a s i s e r t a
memecahikan m a sa l a h b e r d i r i n y a n e g a r a P a l e s t i n a , dan k o n f l i k
d i T i m ur T e ng ah s e b a g a i a k i b a t p e n j a j a h a n I s r a e l d i T e p i
LEMBAGA PENGAKUAN DALAM HUKUM INTERNASIONAL
1. Tu.iuan dan F un g si Pe ngakuan t e r h ad ap Be r d i r i n . v a N e g a r a
Bfl.ru
Da r i b e r b a g a i d e f i n i s i t e n t a n g pe ngakuan y ang d i a j u k a n
o l e h p a r a a h l i Hukum I n t e r n a s i o n a l mempunyai p e n g e r t i a n y a i t u ,
t i n d ak an pe m e r i nt ah suat u n e g a r a unt uk me mberi kan p e r n y a t a a n ,
b a i k s e c a r a t e g a s maupun s e c a r a di am -di am , t e n t a n g adany a
k e sat uan y ang bar u l a h i r s e ba g a i n e g a r a ba r u. Say a l e b i h s e t u
-j u pe ndapat d a r i J e ssup : " R e c o g n i t i o n o f a s t a t e i s t he a c t
by whi c h an o t h e r s t a t e s ac k n o w l e d g e s t h a t t he p o l i t i c a l e n t i t y
r e c o g n i z e d p o s se se d t he a t t r i b u t e s o f s t a t e h o o d . ( g a r i s
bawah o l e h say a k a r e n a b e r k a i t a n de ngan k o nse p n e g a r a d i dal am
P a s a l 1 K o nv e nsi M o n t e v i d e o , 1 9 3 5 ) .
Me nurut " I n s t i t u e o f I n t e r n a t i o n a l Law, B r u s n e l , 1 9 3 6 " ,
se bag ai m ana y ang d i k u t i p o l e h St ar k e , ' pe ng akuan d i d e f i n i s i k a n 35
s e ba g a i b e r i k u t :
" . . . t h e f r e e ac t by whi c h one o r more S t a t e s ac k n o wl e dg e t he e x i s t e n c e on a d e f i n i t e t e r r i t o r y o f a human s o c i e t y p o l i t i c a l l y o r g a n i s e d , i n d e p e n d e n t o f any o t h e r - e x i s t i n g S t a t e , and c a p a bl e o f o b s e r v i n g t he o b l i g a t i o n s o f I n t e r -n a t i o -n a l Law, a-nd by whi c h t he y m e -n i f e s t t h e r e f o r e t h e i r i n t e n t i o n t o c o n s i d e r i t a member o f t he i n t e r n a t i o n a l c o m m uni t y ."
BAB III
3
ZiJ e s s up , P h i l i p C, A Modern Lav/ o f N a t i o n s , on I n t r o d uc -t i o n , M ac m i l l an , New Y o r k , 1956, h .
4 3
.35
Starke, op.cit.» h.127
Dalam Hukum I n t e r n a s i o n a l , pe ngakuan t e r h ad ap adany a
n e g a r a bar u i t u m e l i bat k an k o nse p n o g ar a y ang t e r d a p a t d i
dalam P a s a l 1 K o nv e nsi M o n t e v i d e o ,1 9 3 3 , dalam a r t i , suat u
n e g a r a mempunyai e k s i s t e n s i s e ba g a i n e g a r a menurut Hukum
I n t e r n a s i o n a l j i k a n e g a r a i t u t e l a h memenuhi ke empat unsur
ft
at au k r i t e r i a s e ba g a i s y a r a t y ang d i t e n t uk an d i dalam P a s a l
1 K o nv e nsi M o n t e v i d e o , 1933» y a i t u ( a ) a pe rmane nt p o p u l a t i o n ;
( b ) a d e f i n e d t e r r i t o r y ; ( c ) g o v e rnm e nt ; and ( d ) c a p a c i t y t o 36
e n t e r i n t o r e l a t i o n s w i t h t he o t h e r S t a t e s . D a r i s e l ur uh
k r i t e r i a i t u maka k r i t e r i a y ang ( d ) mempunyai k a i t a n y ang
e r a t dengan l e m bag a pe ngakuan dalam Hukum I n t e r n a s i o n a l .
Se dangkan dalam P a s a l 3 K o nv e nsi M o n t e v i d e o , 1933 37
d i s e but k a n :
"T he p o l i t i c a l e x i s t e n c e o f t he S t a t e i s i n d e p e n d e n t
o f r e c o c n i t i o n by t he o t h e r S t a t e . Even b e f o r e r e c o g n i t i o n t he S t a t e has t he r i g h t t o d e f e n d i t s i n t e g r i t y and
i n d e p e n d e n c e , t o p r o v i d e f o r i t s c o n s e r v a t i o n and
p r o s p e r i t y , and c o n se q ue n t l y to o r g a n i s e i t s e l f as i t s e e s f i t , t o l e g i s l a t e upon i t s i n t e r e s t , a d m i n i s t e r i t s .■ s e r v i c e , and t o d e f i n e t he j u r i s d i c t i o n and c o mpe t e nc e o f i t s c o ur t s .
The e x e r c i s e o f t h e se r i g h t s has no t o t h e r l i m i t a t i o n t han t he e x e r c i s e o f t he r i g h t s o f o t h e r S t a t e s a c c o r d i n g t o I n t e r n a t i o n a l L a w . "
P a s a l 3 t e r s e b u t , s e c a r a e k s p l i s i t , me mberi kan k e l o n g
-g ar an b a -g i b e r d i r i n y a n e -g ar a ba r u t anpa h ar us t e r i k a t o l e h
adany a pe ngakuan d a r i n e g a r a -n e g a r a l a i n . I n i b e r a r t i , me nurut
K o nv e nsi M o n t e v i d e o , 1933> pe ngakuan i t u s i f a t n y a d e k l a r a t i f ,
hany a suat u p e m y a t a a n d a r i n e g a r a -n e g a r a l a i n bahwa &da
-^ s m a n c z y k , l o c . c i t .
k e sat uan y ang ba r u l a h i r s e b a g a i n e g a r a .
E k s i s t e n s i k e sat uan y ang bar u l a h i r ( n e g a r a b a r u ) ,
a c a p k a l i meni mbulkan p o l e m i k dalam h al pe ng ak uan. M e n g i n g at ,
pada d asar n y a, pe m be ri an pe ngakuan i t u m e l ul u pe r m asal ahan
i n t e r n n e g ar a. Pe ng akuan mernpunyai c i r i y ang s u b y e k t i f dan
i n t e r n a l y ang m e l i bat k an k e p e n t i n g an n e g a r a , dan d i dal am
Hukum I n t e r n a s i o n a l t i d a k ada suat u l e m bag a y ang dap at me
-ne nt ukan sah at au t i d a k n y a n e g ar a y ang bar u l a h i r i t u s e b a g a i
suby e k Hukum I n t e r n a s i o n a l . S e j a l a n de ngan i t u , pe ngakuan
suat u n e g ar a i t u , dalam p r a k t e k , k ad an g k al a e k i v a l e n de ngan
maksud n e g a r a y ang me ngakui unt uk membuka hubungan de ngan
n e g a r a y ang d i a k ui n y a , t anpa p e d u l i apakah n e g a r a y ang ba r u
l a h i r i t u t e l a h mendapat pe ng akuan d a r i n e g ar a l a i n a t au
be l um , at au apakah sudah se mpurna memenuhi s e l u r u h k r i t e r i a
ko nse p se buah n e g a r a y ang t e r d a p a t dalam P a s a l 1 K o n v e nsi
M o n t e v i d e o , 1933 i t u s e k a l i g u s ( p r a k t e k y ang t e r a k h i r i n i
c o nt o hny a d i b e r i k a n pada bab I I I sub 3» y a i t u pe ngakuan
a t a s n e g a r a P a l e s t i n a ) , dan s e t i a p n e g a r a be r h a k . un t uk me
mut uskanny a. Unt uk dapat memahami bahwa pe ngakuan i t u me rupa
-kan m asal ah s u b y e k t i f dan i n t e r n a l y ang m e l i bat k an k e p e n t i n g an
n e g a r a , maka say a kemukakan be be r a p a pe ndapat s a r j a n a t e r
-kemuka Hukum I n t e r n a s i o n a l :
" The o t h e r S t a t e s must answe r , e ac h f o r i t s e l f ( g a r i s bawah o l e h s a y a ) , t he q u e s t i o n o f whe t he r a new e n t i t y has come i n t o b e i n g , but o n l y -*wi o r d e r t o e n t e r i n t o r e l a t i o n s w i t h t he new u n i t . " ^
7ft
" . . . i t i s one whi c h e v e c y o t h e r s t a t e must answe r f o r i t s e l f as b e s t i t c a n . " ' ^
"T he a c t i o n o f S t a t e s i n a f f o r d i n g o r w i t h o l d i n g
r e c o g n i t i o n i s as y e t u n c o n t r o l l e d by any r i g i d r u l e s o f I n t e r n a t i o n a l Law; on t he c o n t r a r y r e c o g n i t i o n i s
t r e a t e d , f o r t he most p a r t , as a m at t e r o f v i t a l p c i ^ c y t h at e ac h s t a t e i s e n t i t l e d t o d e c i d e f o r i t s e l f . " ^
T i d ak ada k e w a j i ba n k e w a j i ba n y ang me ngharuskan n e g a r a
-n e g ar a u-nt uk memberi ka-n at aupu-n me -no l ak pe -ngakua-n t e r h ad ap
e k s i s t e n s i n e g ar a ba r u, dan d i dalam Hukum I n t e r n a s i o n a l
t i d a k ada suat u l e m bag a y ang m e l e t ak k an k e w a j i b a n -k e w a j i ba n
i t u . Se ba g a i a k i ba t n y a , pe ngakuan i t u a d a l a h m asal ah k e b i j a k
-sanaan dalam n e g e r i m asi n g -m asi n g n e g a r a , apakah akan memberi
at au me no l ak pe ng akuan.
Be r d asar k an ur a i a n d i a t a s , t e r d a p a t k e san y ang k uat ,
t uj uan maupun f un g s i pe ngakuan t e r h ad ap b e r i d i r i n y a n e g a r a
bar u i t u t e r k andung maksud bahwa n e g a r a y ang me ngakui e k s i s
-t e n s i sua-t u n e g ar a bar u i -t u be r k e i n ^ i n a n un-t uk mengadakan
hubungan de ng anny a, wal aupun t i d ak s e l a l u de m i ki an dalam
p r ak t e k n y a. "Ev e n r e c o g n i t i o n i s no t d e t e r m i n an t o f d i p l o m a t i c
r e l a t i o n s , and abse nc e o f d i p l o m a t i c r e l a t i o n s i s no t i n i t
-s e l f n o n -r e c o g n i t i o n o f t he -s t a t e . A k i b a t -s e l a n j u t n y a
d a r i pe ngakuan i n i memberi e f e k y u r i d i s y a i t u , n e g a r a y ang
d i a k u i i t u mempunyai ke dudukan hukum y ang sama dengan n e g a r a
39
B r i e r l y , o p . c i t . . h.1 3 7 .
kO ■
S t a r k e , o p . c i t . , h.9 2 .
y ang me ng akui ny a, mempunyai hak -hak dan k e w n j i ba n -k e w a j i ba n
t
s e ba g a i n e g a r a menurut Hukum I n t e r n a s i o n a l , s e r t a mempunyai '
ke wonangan y ang penuh unt uk memberl.i kukan y u r i s d i k s i t e r i t o
-r i a l n y a .
Menurut K o nv e nsi M o n t e v i d e o , 1933, e k s i s t e n s i suat u
n e g a r a i t u h ar us memenuhi keempat k r i t e r i a dalam P a s a l 1 i t u .
Namun de m i k i an, a p a b i l a d i k a i t k a n de ngan P a s a l 3 ny a maka
pe ngakuan i t u s i f a t n y a d e k l a r a t i f , dalam a r t i , a s a l k a n ke
empat un sur dalam P a s a l 1 K o nv e nsi M o n t e v i d e o , 1933 i t u t e r
pe nuhi maka d i a sudah d i an g g ap s e b a g a i suby e k Hukum I n t e r
-n a s i o -n a l .
2. T e o r i - t e o r i dan C a r a -c a r a Pe ngakuan t e r h ad a p B e r d i r i n y a
N e g a r a Bar u
Dalam k e p ust ak aan , l az i m d i k e n a l adany a t i g a macam
t e o r i t e n t an g pe ngakuan n e g a r a . T e o r i i t u a d a l a h t e o r i
k o n s t i t u t i f ( c o n s t i t u t i v e t h e o r y ) , t e o r i d e k l a r a t i f ( d e c l a r a t o r y
t h e o r y ) , dan t e o r i gabungan ( c o m p o s i t e t h e o r y ) . K e t i g a t e o r i
t e n t a n g pe ngakuan i n i me ndasarkan k e pada k o nse p n e g a r a y ang
ada dalam P a s a l 1 K o nv e nsi M o n t e v i d e o , 1933*
Me nurut t e o r i k o n s t i t u t i f , pe ngakuan i t u me mberi kan
a k i ba t m e n d i r i k an n e g a r a , dalam a r t i , hany a de ngan pe ng akuan
maka suat u n e g a r a i t u dapat d i s e b u t s e ba g a i suby e k hukum
I n t e r n a s i o n a l . J e l a s , t e o r i i n i mempunyai s i f a t murni hukum.
S a l a h se o r an g s a r j a n a y ang mndukung t e o r i i n i a d a l ah Oppenhei m:
r e c o g n i t i o n o n l y and e x c l u s i v e l y . " ' Hanya m e l a l u i pe ng ak uan,
suat u k e sat uan y ang bar u l a h i r s e b a g a i n e g a r a i t u dapat d i
se but s e b a g a i suby e k hukum I n t e r n a s i o n a l . <Tadi, y ang menont u
-kan suat u n e g a r a i t u suby e k Hukum I n t e r n a s i o n a l a d al ah adany a
pe ngakaun d a r i n e g ar a l a i n . Namun bag ai m anakah e k s i s t e n s i
n e g a r a i t u d i mat a n e g a r a y ang be lum at au t i d a k m e ng ak ui ny a?
Ada ke l e mahan y ang m e l e k at di dalam t e o r i k o n s t i t u t i f ,
t e rut am a me nge nai s t a t u s n e g ar a y ang bo r u l a h i r i t u d i mat a
n e g ar a y ang t i d a k me ng akui ny a. S e p e r t i d i k at ak an o l e h B r i e r l y
:*4'3
" But t h e r e ar e s e r i o u s d i f f i c u l t i e s i n t h i s v i e w , t he s t a t u s o f t he s t a t e r e c o g n i z e d by s t a t e A but no t r e c o g n i z e d by s t a t e B, and t h e r e f o r e a p p a r e n t l y bo t h an ' i n t e r n a t i o n a l p e r s o n ' and no t an ' i n t e r n a t i o n a l p e r s o n ' at t he same t i m e . "
P ada s a a t y ang sama, k e sat uan y ang ba r u l a h i r s e b a g a i
n e g a r a bar u i t u m e m i l i k i dua s t a t u s , y a i t u s e ba g a i suby e k
Hukum I n t e r n a s i o n a l d i mat a n e g a r a y ang me ng akui ny a s e k a l i g u s
bukan suby e k Hukum I n t e r n a s i o n a l d a r i sudut pandang n e g ar a
y ang t i d a k m e ng akui ny a. Dua s t a t u s i n i a d a l ah h al y ang t i d a k
w a j a r d i dalam Hukum I n t e r n a s i o n a l , j u g a m e n g i n g at , dalam
Hukum I n t e r n a s i o n a l t i d a k ada suat u l e m bag a y ang be r a d a d i
a t a s k e d a ul a t a n n e g a r a -n e g a r a ( c e n t r a l i z e d i n s t i t u t i o n i n
t he sy st e m o f s t a t e h o o d ) y ang dapat menent ukan s t a t u s suat u
n e g ar a y ang bar u l a h i r i t u s e ba g a i suby e k hukum I n t e r n a s i o n a l ,
^ Op p e n h e i m -L a ut e r p ac h t , I n t e r n a t i o n a l Law. A T r e a t i s e se v e n e d . , Longmans, Lo ndo n, h.1 2 5 .
m e l ai nk an s t a t u s i t u di g ant ung k an pada suat u k o n d i s i y a i t u
y a i t u k e bi j ak a n n e g a r a -n e g a r n y ang f.;udi unt uk m e ngakui ny a.
Menurut B r o w n l i e , ke l e mahan t o o r i K o n s t i t u t i f i t u
d i k at ak an n y a s e b a g a i d o k t r i n y ang bany ak me ni mbulkan k e su - .
l i t a n , d i an t a r a n y a y a i t u , be r a p a bany ak n e g ar a y ang h ar us
me ngakui unt uk menent ukan e k s i s t e n s i hak -hak hukum n e g a r a
y ang b e r i l a h i r i t u ? ; dan apakah e k s i s t e n s i n y a hany a d i t e n
-t ukan o l e h n e g a r a y ang me ng akui ny a s a j a ? J e l a s , d i s i n i ,
b a i k Br o w n l i e maupun B r i e r l y a d a l a h pendukung t e o r i d e k l a r a t i f . ^
T e o r i k e dua a d a l a h t e o r i d e k l a r a t i f . Me nurut t e o r i
i n i , e k s i s t e n s i n e g a r a y ang bar u l a h i r s e b a g a i suby e k Hukum
I n t e r n a s i o n a l i t u t i d a k d i g an t un g k an pada adany a pe ngakuan
y ang d i b e r i k a n o l e h n e g a r a l a i n . Pe ngakuan d i s i n i mempunyai
s i f a t hany a me ny at akan ( t o d e c l a r e ) t e n t an g adany a f a k t a
a t a s k e sat uan y ang ba r u l a h i r s e b a g a i n e g ar a ba r u.
T e o r i d e k l a r a t i f i n i di duk ung o l 'e h K o n v e nsi M o n t e v i d e o ,
1933 ( P a s a l 3 ) « A sal k an suat u n e g a r a ba r u i t u t e l a h memenuhi
k r i t e r i a y ang d i t e n t uk a n dal am P a s a l 1 K o n v e nsi M o n t e v i d e o ,
1933» se sung g uhny a l a t e l a h d i an g g ap s e b a g a i suby e k Hukum
I n t e r n a s i o n a l . Namun, bag ai m ana p e n e r apan P a s a l 1 K o nv e nsi
M o n t e v i d e o , 1933 i t u dalam p r ak t e k n y a, a r t i n y a , apakah be lum
l e n g k ap n y a k r i t e r i a dal am P a s a l 1 i t u t i d a k m e ng urang i e k s i s
-t e n s i n e g ar a i -t u s e ba g a i suby e k Hukum I n -t e r n a s i o n a l . De mi ki an
p u l a d i dalam p r a k t e k , t i d a k ada suat u k e harusan b a g i n e g ar a
bahwa d i dalam memberi at au me no l ak pe ngakuan i t u h ar us
me nggant ungkan pada k r i t e r i a y ang ada dalam P a s a l 1 K o n v e nsi
M o n t e v i d e o , 1933* J a d i , menurut K o nv e nsi M o n t e v i d e o , 1933,
i n t i pe ngakuan i t u a d a l a h adany a p e m y a t a a n n e g a r a unt uk
me ngakui e k s i s t e n s i suat u n e g a r a ba r u.
Dengan de m i k i an, b a i k K o nv e nsi M o n t e v i d e o , 1933
maupun " I n s t i t u t e o f I n t e r n a t i o n a l Law, 1936, B r u s s e l ,
sa:na-sama mendukung t e o r i d e k l a r a t i f . Pe ng akuan bukan un sur
pe ne nt u b a g i b e r d i r i n y a n e g a r a ba r u, m e l ai nk an d i g an t un g k an
pada kemauan m asi n g -m asi n g n e g a r a ( j a d i p e r buat an b e b a s ) .
Di dalam Pi agam PBB j u g a t e r s i r a t bahwa pe ngakuan
i t u b e r s i f a t d e k l a r a t i f , h al i t u di k andung dalam P a s a l h
j un c t o P a s a l 2 ay at 7 Pi agam PBB. Pi agam PBB t i d a k m e l e t ak
-kan k e t e n t uan b a g i n e g a r a unt uk me ngakui suat u n e g a r a ba r u,
de m i ki an p u l a , walaupun pe ngakuan i t u t i d a k d i b e r i k a n maks
t i d a k m e ng hal ang i n e g a r a ba r u i t u unt uk b e r k i p r a h s e ba g a i
suby e k Hukum I n t e r n a s i o n a l . Ada dan t i d a k adany a pe ngakuan
o l e h suat u n e g a r a , t i d a k me mpe ngaruhi e k s i s t e n s i n e g ar a
bar u i t u s e ba g a i suby e k Hukum I n t e r n a s i o n a l . J a d i , pada
d as ar n y a, d i s i n i pe ngakuan i t u b e r a r t i hany a p e m y a t a a n
f o r m al akan suat u f a k t a y a i t u e k s i s t e n s i n e g ar a ba r u. Di
-k at a-k an o l e h B r i e r l y r ^ T h e p r i m ar y f un c t i o n o f r e c o g n i t i o n
i s t o ac k no wl e dg e as a f a c t so m e t hi ng has h i t h e r t o be e n
u n c e r t a i n , ne me l y t he .i nde pe nde nc e o f t he bo dy c l a i m i n g t o
be a s t a t e * « « « "
S t ar k e j u g a me ny ebut kan bahwa t e o r i d e k l a r a t i f i t u
j u g a d i p e r k ua t o l e h a s a s -a s a s y ang ada d i dal am P a s a l 9
" C h a r t e r o f t he O r g a n i z a t i o n o f A m e ri c an S t a t e s , Bo g o t a ,
1 9 4 8 " , y ang me ny e but kan: "T he p o l i t i c a l e x i s t e n c e o f t he
S t a t e i s i n de pe nde nt o f r e c o g n i t i o n by o t h e r S t a t e s , " srfca
adany a a s a s r e t r o a k t i f i t a s ( B e r l a k u Surut ri y a P e n g ak uan ) .
J a d i , s a a t pe ngakuan y ang d i b e r i k a n k e pada n e g a r a be r u i t u
k e m bal i sampai pada s a a t di mana k e sat uan y ang ba r u i t u - l a ^ i r
, . 46
s e b a g a i n e g a r a y ang me rde ka*
T e o r i y ang k e t i g a y a i t u t e o r i g abung an a n t a r a t e o r i
k o n s t i t u t i f dan t e o r i d e k l a r a t i f . Me nurut t e o r i i n i , d i dal am
pe ng akuan i t u t e r k an d un g dua t e o r i , pe r t am a: d a r i sudut .
pandang n e g a r a y ang me mberi kan pe ng ak uan, maka n e g a r a i t u
t e l a h me nganggap bahwa t e l a h ada k e sat uan y ang ba r u l a h i r
s e ba g a i n e g a r a me rde ka ( p e r b ua t a n y ang b e r s i f a t d e k l a r a t i f ) ;
k e dua: j i k a pe ng akuan i t u d i l an j ut k a n . . d e n g a n pembukaan hubungan
de ngan n e g ar a y anh d i a k ui n y a ( p e r bu a t a n y ang b e r s i f a t k o n s t i t u
-t i f ) . .
Se be n ar n y a, t e o r i y ang k e t i g a i n i a d a l a h se buah t e o r i
t ambahan guna me ne ngahi p e r t e n t a n g a n p e n d apat d i a n t a r a p a r a
a h l i Hukum I n t e r n a s i o n a l y ang mendukung b a i k t e o r i k o n s t i t u t i f
S t a r k e , o n . c i t . . h.1 2 9 .
maupun t e o r i d e k l a r a t i f , y ang se l am a i n i ke dua t e o r i i t u
memang m e nj adi t i t i k p an g k al p e r d e ba t a n y ang s e n g i t k ar e n a
s a l i n g b e r t o l a k be l a k a n g . Unt uk me ne ngahi dua pe n d apat i t u ,
maka St a r k e memberi kan pe ndapat s e b a g a i b e r i k u t
:^ 7
" P r o b a b l y t he t h r ut h l i e s somewhere be t we e n t h e se two t h e o r i e s . The one o r t he o t h e r t h e o r y may be a p p l i c a b l e t o d i f f e r e n t s e t s o f f a c t s . The bul k o f i n t e r n a t i o n a l p r a c t i c e sup p o r t t he e v i d e n t i a r y t h e o r y , i n as much as w h i l e r e c o g n i t i o n has o f t e n be e n g i v e n
f o r p o l i t i c a l r e a s o n s and has t e nde d t h e r e f o r e , t o be c o n s t i t u t i v e i n c h a r a c t e r , c o u n t r i e s g e n e r a l l y se e t o g i v e o r t o r e f u s e i t i n a c c o r d an c e w i t h l e g a l p r i n c i p l e s p r e c e d e n t s . A l s o r e c o g n i t i o n has f r e q u e n t l y be e n w i t h e l d
f o r p o l i t i c a l r e a s o n s . "
Me nurut S t a r k e , me ski pun s e ba g i a n b e s a r d i dal am p r a k t e k
mendukung adany a t e o r i d e k l a r a t i f , namun pada a k h i r n y a mem
-pun y ai k a r a k t e r y ang k o n s t i t u t i f . J ug a, me ski -pun pe ngakuan
i t u d i b e r i k a n be r d a s a r k a n p e r t i m ban g a n -p e r t i m ban g a n p o l i t i k
t a p i nampaknya p r o s e s pe ngakuan i t u me ngarah pada p r i n s i p
-p r i n s i -p hukum. M i s a l n y a , ada suat u n e g a r a memberi kan -p e r n y at aa n
a t a s k e sat uan y ang bar u l a h i r s e ba g a i n e g ar a ba r u, k a l a u
ke but uhan d a r i n e g a r a y ang m e n g a k u i i t u mcri gi ri gi nkan unt uk
d i l a n j u t k a n dengan pembukaan hubungan de ngan n e g a r a y ang
d i a k ui n y a , maka se be n ar n y a menurut t e o r i i n i , ar ah pe ngakuan
i t u pada a k h i r n y a m e m i l i k i k o n s e k ue n s i -k o n s e k ue n s i y u r i d i s ,
y a i t u t i m bul n y a hak -hak dan k e w a j i b a n -k e w a j i b a n a n t a r a dua
n e g ar a i t u , y ak ni n e g a r a y ang me ngakui dengan r e g ara y ang
d i a k u i ,
Ada bermacain-macam bc nt uk d i dalam c a r a -c a r a pe ng ak uan.
U:numnya t e l a h d i k e n a l y a i t u , pe ngakuan de f a c t o dan pe ng akuan
de j u r e ; pe ng ak uan s e c a r a t e g a s ( e x p r e s s r e c o g n i t i o n ) dan
pe ngakuan s e c a r a di am-di am ( i m p l i e d r e c o g n i t i o n ) ; pe ng akuan
s e c a r a b e r s y a r a t ( c o n d i t i o n a l r e c o g n i t i o n ) dan pe ngakuan
t i d a k b e r s y a r a t ( u n c o n d i t i o n a l r e c o g n i t i o n ) ; s e r t a pe ngakuan
s e c a r a k o l e k t i f ( c o l l e c t i v e r e c o g n i t i o n ) dan pe ngakuan s e c a r a
i n d i v i d u a l ( i n d i v i d u a l r e c o g n i t i o n ) .
• Pe ngakuan de f a c t o b i a s a n y a d i b e r i k a n t e r l e b i h d ahul u
se be l um p e n g ak uan de j u r e . P e n g ak uan de f a c t o i t u m e m i l i k i
s i f a t se m e nt ara dan merupakan pe rm ul aan d a r i pe ngakuan de
j u r e . D a r i surtut pandang n e g a r a y ang me ngakui s e c a r a de f a c t o ,
maka n e g ar a y ang b a r u . l a h i r i t u d i a n g g ap t e l a h memenuhi s y a r a t
-s y a r a t -s e b a g a i -suby e k Hukum I n t e r n a -s i o n a l y an g -s i f a t n y a •
48
t e m po re r dalam ke ny a't aany a. ' Me nge nai apakah dapat d i t a r i k ,
k e m bal i at au t i d a k t e r h ad ap pe ngakuan de f a c t o i n i ada be be -49
r a p a p e n d ap at . S t a r k e : •' As t o de l 'ac t o r e c o g n i t i o n , i t i s
m i s l e a d i n g t o r e g a r d t h i s as al w ay s t e n t a t i v e o r r e v o c a b l e
Bai k"-‘.pengakuan de f a c t o maupun de j u r e i t u d i s y a r a t k a n
pada p e n i l a i a n m asi n g -m asi n g n e g a r a .
Se dangkan Oppenhei m be r an g g ap an bahwa pe ngakuan de
f a c t o i t u , pada d as a r n y a, b e r s i f a t se m e nt ara dan dapat d i
-48
S t a r k e , p p . c i t . . h.1 3 7 . 49
t a r i k k e m bal i . " R e c o g n i t i o n de f a c t o i s , i n e sse n c e ,
p r o v i s i o n a l and l i a b l e t o bo wi t hdrawn i f t he abse n t 50 r e q ui r e m e n t s o f r e c o g n i t i o n f a i l t o m a t e r i a l i s e . " _
J a d i , k a l a u n c c a r a b a r u i t u g n g a ’t. unt ul : no ni o nuhi s y a r a t
-s y a r a t y an g ada dal am p e n g ak uan , maka d i c i n i p e n g ak uan
dapat d i an g g ap se m e nt ara dan dap at d i t a r i k k e m bal i .
Be r bc d a de ng an pe ng ak uan do f a c t o , p e n g ak uan de j u r e
merupakan k c l a n j ut a n d a r i pe ngakuan de f a c t o . Pe ngakuan
de j u r e mempunyai s i f a t y ang t e t a p . Me nurut n e g a r a y ang
memberi kan pe ngakuan c c c a r a de j u r e , k e sat uan y ang bar u
l a h i r s e ba g a i n e g a r a i t u s e c a r a f o rm al memenuhi s y a r a t
-s y a r a t y ang d i t e t a p k a n o l e h Hukum I n t e r n a -s i o n a l -s e b a g a i
p a r t i s i p a s i n y a y ang e f e k t i f dalam k o an g g o t aan m asy ar ak at
i n t e r n a s i o n a l . ^
Me nurut B r o w n l i e , pe r be d aan s e c a r a urnurn a n t a r a pe ng
-akuan de f a c t o dan de j u r e i t u k a bur , I ' ar e n a d i dal am p r a k t e k
pe ny e but an pe ngakuan de f a c t o at au de j u r e i t u t e r g a n t un g
d a r i maksud n e g ar a y ang m e ng akui , apakah akan me mberi kan
s e c a r a de f a c t o at auk ah de j u r e , """he e p i t h e t s r e f e r t o
' 52
i n t e r n a l c o n s t i t u t i o n a l i t y . " Di k at ak an j ug a o l e h b e l i a u
bahwa pembedaan semacam i t u s e c a r a e k s k l u s i f t e r j a d i dalam
50
Oppenhei m, o-p. c i t . , h. 1J>6. 51
S t a r k e , o p. c i t . , h.1 3 7 . 52
k o nt o k s p o l i t i k dan k a d an g k al a pe ngakuan do j u r e i t u t i d a k '
dapat d i t a r i k k e rnbal i , se dangknn pengakuan
60
f a c t o dapatd i t a r i k k e m bal i .
Unt uk l o b i h m e mpe rj c l as m asal ah pe ngakuan do f ac t o
dan de j u r e d al am p r ak t e k n y a, dapat d i l i h a t pada k a s u s
-k asus: " A -k s i o n a i r n o y e Obsc h c st r o Ah' i ut h e r v James Sag o r
and Co ( 1 9 2 1 ) ; Bank o f E t h i o p i a v N a t i o n a l Bank o f Eg y p t
and L i g u o r i ( 1 9 3 7 ) ; dan
11
A r an t z az u Mendi " ( 1 9 3 9 ) .Me nge nai pe ngakuan s o c a r a t e g a c ( e x p r e s s r e c o g n i t i o n )
dan pe ngakuan s e c a r a diam-.di am ( i m p l i e d r e c o g n i t i o n ) i t u •
be r k e naan dengan c a r a pe ny o m pai anny a. Pe ngakuan s e c a r a
t e g a s d i n y at ak an m e l a l u i suat u p e r n y at aan re sm i bahwa ada
k e c at uan y ang bar u l a h i r s e ba g a i n e g a r a ba r u. " E x p r e s s
r e c o g n i t i o n t a k e s p l a c e by a f o rm al n o t i f i c a t i o n o r d e c l a r a t i o n
c l e a r l y anno unc i ng t he i n t e n t i o n o f r e c o g n i t i o n , suc h a s a
n o t e a d d r e sse d t o t he S t a t e o r Gov e rnme nt whi c h has r e q u e s t e d
r e c o g n i t i o n . "55 ..
Se dangkan pe ngakuan s o c a r a di am -di am ( i m p l i e d r e c o g n i t i o n )
i t u t e r k andung maksud suat u n e g a r a , y ang m e ng i ng i nk an unt uk
memberi kan pe ng ak uanny a m e l a l u i poi nbont ukan hubungan r e sm i
dengan n e g ar a y ang bar u i t u . K i s a l n y a : pe nandat ang an p e r
-j a n -j i a n b i l a t e r a l d i bi d a n g p e r d a g a n g a n p e m b u k a a n hubungan
d i p l o m a t i k dan at au k o n s ul e r .
P e ng ak uan o e c a r a b c r s y a r a t ( c o n d i t i o n a l r e c o g n i t i o n )
a d a l a h pe ng ak uan y an g d i g a n t un g k a n r>ada s u a t u k o n d i s i t e r
-t e n -t u , b i a s a n y a berk.v.i -t an de i :gnn k o v /nj i ban y a n g h a r u s d i p e n u h i .
S e b o t u l n y a , p e l e t a k k n n rj.yn.rat dala.'.i po ng ak uan i t .u t o r k a n d un g
k e p e n t i n g a n n a s i o n a l n e g a r a y an g m e n g ak ui , v /alaupun t i d a k
n e l a l u d e m i k i a n , k ar o t i a ndn j u g a k uv /nj i ban i t u b c r u p a c y ^ r a t -
s y a r a t y u r i d i s y an g h a r us d i p e n u h i s e l a y a k n y a s e b a g a i n e g a r a .
S t a r k e : ” I n t h i s t o p i c o f c o n d i t i o n a l r e c o g n i t i o n , t h e t e rm
• c o n d i t i o n * i s t h us n o t use d i n i t s t r u e l e g a l c o n n o t a t i o n
a s a v i t a l t e rm g o i n g t o t h e r o o t o f a l e g a l a c t ... i n
p r a c t i c e . . . . i s c o n s i s t e n t w i t h t h e p r e d o m i n a n t l y p o l i t i c a l
c h a r a c t e r .
Se d ang k an p e n g ak uan t i d a k b c r s y a r a t ( u n c o n d i t i o n a l
r e c o g n i t i o n ) a d a l a h lav/an d a r i ' c o n d i t i o n a l r e c o g n i t i o n ' ,
d a l a n a r t i , t i d a k ad a s y a r a t - s y a r a t y a n g d i p a k a i dal am
p e m be r i an maupun p e n o l ak a n p e n g ak uan i t u . N e g a r a y an g m e ng ak ui
t i d a k m e l e t ak k an k e w a j i b a n apapun k o p ad a n e g a r a y an g d i a k u i .
Y an g m e n j a d l i .aual ah a d a l a h ba g a i m a n a a k i b a t hukumny a a p a b i l a
n e g a r a y an g d i a k u i i t u d i k e m udi an h a r i g a g a l un t uk m e l a k s a
-nak an p e r s y a r a t a n y an g d i t e n t u k a n ? K e n ur ut S t a r k e : " T he
e f f e c t o f suc h c o n d i t i o n a l r e c o g n i t i o n i s t h a t f a i l u r e t o
f u l f i l l ' t h e o b l i g a t i o n d o e s n o t an n ul t he r e c o g n i t i o n , a s
o n c e g i v e n t h i s i s i n c a p a b l e o f w i t h d r a w a l . ' ^ P e n d a p a t
H t a r k e , o p . c i t . , h . 1 5 2 .
5 5 I b i d «