BAHAN AJAR/MODUL BAHAN AJAR/MODUL
PEMELIHARAAN SASIS DAN PEMINDAH TENAGA KENDARAAN RINGAN PEMELIHARAAN SASIS DAN PEMINDAH TENAGA KENDARAAN RINGAN
KELAS XI / SEMESTER 2 KELAS XI / SEMESTER 2 Penyusun : Penyusun : Yusuf Wijaya Yusuf Wijaya
TEKNIK KENDARAAN RINGAN OTOMOTIF TEKNIK KENDARAAN RINGAN OTOMOTIF
SMK NEGERI 1 GONDANG SMK NEGERI 1 GONDANG
2017 2017
Kata Pengantar
Alhamdulillahirabbil'aalamin, sea!a "uja #an "uji syu$u% "enu!is "anja&$an $e"a#a A!!a' Yan Ma'a Penyayan. Tan"a $a%unia(Nya) *us&a'i!!a' +a'an aja% , *-#u! ini &e%se!esai$an &e"a& .a$&u *enina& &uas #an $e.aji+an !ain yan +e%sa*aan 'a#i%/ a'an aja% , *-#u! ini #i&u!is se+aai su*+e% +e!aja% #an as"e$ "en#u$un un&u$ $e!ana%an P%-ses e!aja% Menaja% #i SMK Nee%i 1 G-n#an $'ususnya "a#a $-*"e&ensi $ea'!ian Te$ni$ Ken#a%aan Rinan O&-*-&if/ Da!a* isinya *e*+a'as #ua s&an#a% $-*"e&ensi #i *a&a "e!aja%an "e*e!i'a%aan sasis #an "e*in#a' &enaa $en#a%aan %inan yai&u *en#ian-sis "e!e$ #an *e*"e%+ai$i "e!e$/ Te%se!esai$annya "enu!isan +a'an aja% , *-#u! ini jua &i#a$
&e%!e"as #a%i +an&uan +e+e%a"a "i'a$/ Ka%ena i&u) "enu!is *enya*"ai$an &e%i*a $asi' $e"a#a se*ua "i'a$ #i SMK Nee%i 1 G-n#an yan &e!a' +anya$ *e*+an&u/ Mes$i"un &e!a' +e%usa'a un&u$ *en'in#a%$an $esa!a'an) "enu!is *enya#a%i jua +a'.a +u$u ini *asi' *e*"unyai $e!e*a'an se+aai $e$u%anannya/ Ka%ena i&u) "enu!is +e%'a%a" aa% "e*+aa +e%$enan *enya*"ai$an $%i&i$an/ Denan sea!a "en'a%a"an #an $e&e%+u$aan) "enu!is *enya*"ai$an %asa &e%i*a $asi' #enan se&u!us(&u!usnya/ K%i&i$ *e%u"a$an "e%'a&ian aa% #a"a& *enuju $ese*"u%naan/ A$'i% $a&a) "enu!is +e%'a%a" aa% +u$u ini #a"a& *e*+a.a *anfaa& $e"a#a "e*+aa/
Se*a%an) 07 Dese*+e% 2017 Penu!is
DESKRIPSI MATA PELAJARAN
A. Kometen!" Int" #an Kometen!" Da!ar Kometen!" Int"
3. Me*a'a*i) *ene%a"$an) *enana!isis) #an Men#ian-sis "ene&a'uan fa$&ua!)
$-nse"&ua!) -"e%asi-na! #asa%) #an *e&a$-ni&if sesuai #enan +i#an #an !in$u" $e%ja Peme$"%araan Sa!"! #an Pem"n#a% Tenaga Ken#araan R"ngan "a#a &in$a& &e$nis) s"esifi$) #e&i!) #an $-*"!e$s) +e%$enaan #enan i!*u "ene&a'uan #an &e$n-!-i) seni) +u#aya) #an 'u*ani-%a #a!a* $-n&e$s "ene*+anan "-&ensi #i%i se+aai +aian #a%i
$e!ua%a) se$-!a') #unia $e%ja) .a%a *asya%a$a& nasi-na!) %ei-na!) #an in&e%nasi-na!/
4. Me!a$sana$an &uas #enan *enuna$an a!a&) inf-%*asi) #an "%-se#u% $e%ja yan
!ai* #i!a$u$an #an *enye!esai$an *asa!a' se#e%'ana sesuai #enan +i#an #an !in$u" $e%ja Peme$"%araan Sa!"! #an Pem"n#a% Tenaga Ken#araan R"ngan Mena*"i!$an $ine%ja *an#i%i #enan "ena.asan !ansun a&asan +e%#asa%$an *u&u #an $uan&i&as &e%u$u% sesuai s&an#a% $-*"e&ensi $e%ja #an #a"a& #i+e%i &uas *e*+i*+in -%an !ain
Kometen!" Da!ar
3/27 Men#ian-sis Pe!e$ 4/27 Me%"e%+ai$i Pe!e$
In#"&ator Pen'aa"an Kometen!"
3/27/1 Menen&u$an a%a "e*e%i$saan $e%usa$an "e!e$ 3/27/2 Men#e&e$si !e&a$ $e%usa$an "e!e$
4/27/1 Me*"e%+ai$i $e%usa$an "e!e$ 4/27/2 Men-n&%-! 'asi! "e%+ai$an "e!e$
T()(an Pem*e$a)aran
Se&e!a' +e%#is$usi #an *ena!i inf-%*asi) "ese%&a #i#i$ a$an #a"a& :
a/ Me*"e%$i%a$an a%a "e*e%i$saan $e%usa$an "e!e$ sesuai +u$u !i&e%a&u% +/ Menen&u$an !e&a$ $e%usa$an "e!e$ sesuai +u$u !i&e%a&u%
/ Me*"e%+ai$i $e%usa$an "a#a "e!e$ sesuai se%5ie *anua! #/ Men-n&%-! 'asi! "e%+ai$an "e!e$ sesuai se%5ie *anua!
DA+TAR ISI
Kata Pengantar ii
De!&r"!" Mata Pe$a)aran iii
Da,tar I!" i5
BAB I MENDIAGNOSIS PELEK 1
A/ Des$%i"si Sin$a& 1
/ Tujuan Pe*+e!aja%an 1
6/ Ma&e%i 1
BAB II MERPERBAIKI PELEK
A/ Des$%i"siSin$a&
/ Tujuan Pe*+e!aja%an
6/ Ma&e%i
BAB I
MENDIAGNOSIS PELEK
A. De!&r"!" S"ng&at
an &i#a$ #a"a& #i"asan !ansun "a#a *-+i!) &e&a"i #i"asan "a#a %-#a(%-#a) +iasanya "e!e$ 9disc wheel / Ka%ena %-#a *e%u"a$an +aian "en&in yan *enyan$u& $ese!a*a&an *ene*u#i) *a$a 'a%us u$u" $ua& un&u$ *ena'an +e+an 5e%&i$a! #an '-%is-n&a!) +e+an "enen#a%aan #an "ene%e*an #an +e%+aai *aa* &enaa yan &e%&u*"u "a#a +an/
Disa*"in i&u %-#a 'a%us se%inan *un$in/ Ta*+a'an "u!a +an 'a%us #i+a!ane #enan +ai$) #enan #e*i$ian #a"a& +e%"u&a% !e*+u& "a#a "u&a%an &ini) #an "e!e$ 'a%us #i+ua& a$u%a& aa% #a"a& *eni$a& +an #enan +ai$
B. T()(an Pem*e$a)aran
Se&e!a' *eni$u&i $eia&an "e*+e!aja%an ini) "ese%&a #i#i$ a$an #a"a& :
1/ Me*"e%$i%a$an a%a "e*e%i$saan $e%usa$an "e!e$ sesuai +u$u !i&e%a&u% #enan &e!i&i) san&un) +e$e%jasa*a #an *en'a%ai "en#a"a& -%an !ainMenye+u&$an funsi
$-*"-nen yan "e%!u #i%a.a&/
2/ Menen&u$an !e&a$ $e%usa$an "e!e$ sesuai +u$u !i&e%a&u% #enan &e!i&i) san&un) +e$e%jasa*a #an *en'a%ai "en#a"a& -%an !ain
-. Ura"an Mater"
1. P%-se#u% #an &e$ni$ ana!isis $e%usa$an "e!e$
an &i#a$ #a"a& #i"asan !ansun "a#a *-+i!) &e&a"i #i"asan "a#a %-#a(%-#a) +iasanya "e!e$ 9disc wheel yan +e%funsi un&u$ *ena'an +e+an 5e%&i$a! #an '-%is-n&a!) +e+an "enen#a%aan #an "ene%e*anan +e%+aai *aa* &enaa yan &e%&u*"u "a#a +an/
A#a"un $-ns&%u$si "e!e$ a#a!a' se+aai +e%i$u& :
Pe!e$ %-#a #a"a& #i+e#a$an *enu%u& *e&-#e "e*+ua&an #an +a'annya/ A#a #ua &i"e yan u*u*nya #iuna$an se$a%an : yai&u +aja "%ess #an a*"u%an +esi &uan 9cast light alloy
1
A#a #ua &i"e yan u*u*nya #iuna$an se$a%an) yai&u : +aja "%ess #an a*"u%an +esi &uan 9cast-light alloy/
a) Pe!e$ aja P%ess
Pe!e$ &i"e 9 pressed-steel disc wheel ini &e%#i%i a&as %i* yan #i!as $e #is/ Dis #i+ua& #a%i !e*+a%an +aja yan #i"%es/ K-ns&%u$si se"e%&i ini *u#a' un&u$ #i"%-#u$si #a!a* ju*!a' yan +anya$/ Pa#a u*u*nya *-+i! *enuna$an &i"e ini $a%ena &a'an !a*a #an $ua!i&asnya *e%a&a/
b) Pe!e$ Da%i a'an 6a*"u%an esi Tuan
Pe!e$ 9cast light-alloy disc wheel ini &e%+ua& #a%i +a'an a*"u%an &e%u&a*a #a%i a!u*uniu* a&au *anesiu*/ Pa#a u*u*nya #iuna$an un&u$ *enu%ani +e%a&) #an *ena*+a' "ena*"i!an $en#a%aan
Pe%*asa!a'an $e%usa$an "e!e$ : 1.Te%-%es , !ee& "a#a +aian f!ane
Dise+a+$an Ka%ena &e$anan anina $u%an #a%i s"esifi$asi 2.Re&a$ #i "e%*u$aan yan *ene*"e! #i &%-*-!
Ge&a%an yan $e%a" &e%ja#i !a*+a& !aun a$an $e*+a!i *e*+ua& %e&a$ #an +isa !ansun "ea' $a%ena $e&a'anan *enu%un a$i+a& #i-%/
3.Pea' #enan "e%*u$aan u$u" !uas Men'an&a* ja!an yan +e%!u+ana 4.Peny-$ "a#a +aian f!ane
Dise+a+$an Ka%ena +en&u%an $e%as #enan ja!an yan +e%!u+an 5.Aus "a#a +aian +ea# sea&
Pe*a$aian +an yan &i#a$ sesuai u$u%an 6.a%e& "a#a sisi !ua% "e!e$
Da%i se*ua $e%usa$an i&u) yan *en$'a.a&i%$an a$an +e%#a*"a$ "a#a se&i% *-+i! &e%asa +e%e&a% #i $ee"a&an &ini se!ain $a%ena 5e! yan
$-n#isinya "eny-$ a&au +en$-$ jua +isa *e*iu &e%ja#inya se&i% *-+i! +e%e&a% #i $ee"a&an &ini/ Peny-$ a&au +en$-$nya 5e! *-+i! ini"un jua #ise+a+$an -!e' +e+e%a"a fa$&-% yan #ian&a%anya a#a!a' $a%ena $ua!i&as #a%i 5e! i&u sen#i%i yan $u%an +aus se%&a a%a *ene*u#i$an *-+i! yan ua! ua!an se"e%&i ne+u& #i ja!anan yan +e%!u+an) se'ina 'an&a*an #e*i 'an&a*an !u+an ja!anan yan se%in &e%ja#i *ena$i+a&$an 5e! *enja#i "eny-$
6a%a "e*e%i$saan :
A"a+i!a %-#a &i#a$ sei*+an "u&a%annya) *a$a #a"a& *eni*+u!$an $e&i#a$ sei*+anan "a#a %-#a/ Ke&i#a$ sei*+anan %-#a yan +e%!e+i'an #a"a& *ena$i+a&$an e&a%an yan #a"a& *e*"ena%u'i $-n&%-! &e%'a#a" $e*u#i $en#a%aan/ O!e' $a%ena i&u) %-#a #an +an +iasanya #i"e%i$sa &e%'a#a" $esei*+anannya se+e!u* *enina!$an "a+%i$/ A$an &e&a"i $esei*+anan %-#a #a"a& +e%u+a' $a%ena $e%usa$an a&au $a%ena $eausan) &e%u&a*a "a#a *-+i! +e%$ee"a&an &ini/
R-#a #an +an yan &i#a$ sei*+an #isa*"in *e*+ua& $en#a%aan &i#a$ nya*an) jua *eni*+u!$an $eausan($eausan &i#a$ n-%*a! "a#a +an 9 flat sporwear) #an sis&e* sus"ensi/ Dua efe$ "en&in #a%i $ea#aan &i#a$ sei*+an a#a!a' ; wheel tramp; 9%-#a +e%e&a% "a#a a%a' 5e%&i$a! #an ;wheel shimmy; 9e&a%an "a#a a%a' sa*"in a. Pe*e%i$saan 5isua! - Re&a$ - e%$a%a& - Peny-$ - Pea' - Aus b. Pe*e%i$saan $e-!enan
- Run -u& "e!e$
c. Pe*e%i$saan "!ay %-#a
2. Men#e&e$si !e&a$ $e%usa$an "e!e$
a. -#i +e%-nan a$i+a& #a%i e&a%an 5e%&i$a! a&au !a&e%a! yan &e%ja#i "a#a +-#y $en#a%aan #an %-#a $e*u#i) +e%sa*a(sa*a #enan e&a%an &e*"a& #u#u$/
Penye+a+ u&a*a -nanan a#a!a' %-#a yan &i#a$ +a!ans) %un(-u& yan
+e%!e+i'an) #an %ii#i&as +an yan &i#a$ se%aa*/ <i$a *asa!a' &e%se+u& #i"e%+ai$i) *a$a -nanan +iasanya a$an 'i!an
Vertical play
Side play
b. Se&i% "ene*u#i +e%e&a% saa& +e%ja!an "a#a $ee"a&an yan u$u" &ini i&u
*e%u"a$a' sa!a' sa&u in#i$asi 5e! su#a' &i#a$ %a&a/ Pe%'a&i$an jua +en&u$ fisi$ #a%i 5e! &e%se+u& a"a$a' &e%#a"a& e!-*+an) "eny-$) a&au %e&a$
BAB II
MERPERBAIKI PELEK
A. De!&r"!" S"ng&at
Pe!e$ *e%u"a$an $-*"-nen yan 5i&a! +ai $ese!a*a&an #a!a* "ene*u#ian) se'ina 'a%us u$u" $ua& *ena'an +e+an 5e%&i$a! #an +e+an sa*"in) aya "enen#a%aan #an "ene%e*an) se%&a +e%+aai aya yan *enu*"unya/ Pe!e$ jua 'a%us se%inan *un$in #an 'a%us +a!ane se'ina #a"a& +e%"u&a% #enan *u!us "a#a $ee"a&an &ini #enan %i* yan #i%anan #enan &e"a& aa% #a"a& *ena'an +an #enan $ua&/
Pe!e$ #ii$a& #enan $ua& "a#a +au& &ana* 9'u+ +-!& yan #i"asan "a#a a=!e 'u+ #enan *u% %-#a/ Mu% %-#a #i+ua& se#e*i$ian %u"a se'ina "e!e$ #a"a& *ene*"a&$an "-sisinya #enan &e"a& #an en&e% sea%a -&-*a&is "a#a a=!e 'u+ saa& "e*asanan
B. T()(an Pem*e$a)aran
Se&e!a' *eni$u&i $eia&an "e*+e!aja%an ini) "ese%&a #i#i$ a$an #a"a& :
1. Me*"e%+ai$i $e%usa$an "a#a "e!e$ sesuai Se%5ie Manua! 2. Men-n&%-! 'asi! "e%+ai$an "e!e$ sesuai Se%5ie Manua!
-. Mater"
1. Me*"e%+ai$i $e%usa$an "a#a "e!e$
a/ P%ess %i* #enan a!a& %i* %e"ai% *a'ine
Peny-$ a&au +en$-$nya 5e! *-+i! ini"un jua #ise+a+$an -!e' +e+e%a"a fa$&-% yan #ian&a%anya a#a!a' $a%ena $ua!i&as #a%i 5e! i&u sen#i%i yan $u%an +aus se%&a a%a *ene*u#i$an *-+i! yan ua! ua!an se"e%&i ne+u& #i ja!anan yan +e%!u+an) se'ina 'an&a*an #e*i 'an&a*an !u+an ja!anan yan se%in &e%ja#i *ena$i+a&$an 5e! *enja#i "eny-$/
Penye&e!an u!an +a!anin se+ai$nya #i!a$u$an sea%a "e%i-#i$/ >*u*nya "a+%i$an *e%e$-*en#asi$an "enye&e!an se&ia" 10/000 $* se$a!i/ A!asannya) $en#a%aan yan &e!a' *ene*"u' ja%a$ &e%&en&u a$an *eni*+u!$an $eausan $-*"-nen/ Ini &en&u +isa +e%"ena%u' &e%'a#a" &i#a$ n-%*a!nya $ine%ja/
A"a+i!a in#i$a&-% yan &e%+aa "a#a !aya% *-ni&-% !e+i' #a%i ?0 *a$a e$ u!an $-n#isi "e!e$ #a%i $e+en$-$an #an $eausan yan &i#a$ *e%a&a &a"i &i#a$ &e%!i'a&/
A"a+i!a +an, %-#a &i#a$ +a!ans) *a$a a$an &e%ja#i $e-!enan a&au e&a%an "a#a $en#a%aan/ Ge&a%an yan #i"in#a'$an $e +a#an *-+i!) #a!a* $ee"a&an &e%&en&u) a$an #a"a& *e%usa$ $-*"-nen($-*"-nen $en#a%aan) an&a%a !ain : "eas %usa$,"a&a') "e%e#a* e&a%an %usa$) +an&a!an(+an&a!an %-#a %usa$) $e%usa$an "a#a +a!! j-in&) #an $e%usa$an "a#a !enan(!enan $e*u#i/ <a#i +an, %-#a yan +a!ans #a"a& : *enja*in $ese!a*a&an #i ja!an) *ena*+a' %asa a*an +e%$en#a%aan #an *ena*+a' u*u% $en#a%aan
Da,tar P(!ta&a
T-y-&a/ 91@@/ Pedoman Reparasi Mesin Seri / <a$a%&a: PT T-y-&a As&%a M-&-% T-y-&a/ 91@@/ Ne. s&e" 2 T%ainin Manua!/ <a$a%&a: PT T-y-&a As&%a M-&-%