1 I 1 I l0 lm lJ a ~
ZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
o
S e n i no
S e l a s ao
R a b u • K a m i so
J u m a to
S a b t uo
M i n g g u2
(!)
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
O J a n O P e b _ M a r O A p r O M e i O J u n O J u l
0
A g s O S e p O O k t O N o v O D e sP r o f . D r . C e c e S o b a r n a M .H u m ;
.
,
Mahasiswa Sastra Sunda Ulah Epes Meer,
Kurneok Memeh Dipacok!
K i w a r i l a m p a h j u r u s a n
s a s t r a
S u n d a
U n p a d
g e u s m e h l i m a p u l u h
t a u n .
J u r u s a n
a n u p a n c e g
n g a d e g
d i n a t a u n
1 9 6 2 t e h g e u s m e d a l k e u n
l e u w i h t i
5 0 0s a r j a n a
( S a s t r a ,
L i n g u i s t i k j e u n g
F i l o l o g i ) ) , a n u k i w a r i p a n c e n
g a w e d i n a
r u p a - r u p a
w i d a n g s a p e r t i
d o s e n ,
P N S , g u r u , w a r t a w a n ,
p a n y a j a k ,
s e n i m a n ,
k a r y a w a n
b a n k ,
p e r w i r a p u l i s i ,
p r e s e n t e r ,
m e n e j e r , j r r d .
~
'w a l i j u r u s a n S a s t r a S u n d a a n u
n g a d e g m a n d i r i k u a l p u k a h n a
r s , O t o n g D j a j a w i s a s t r a ( A l m )
{ e h , k i w a r i k u R e k t o r U n p a d P r o f . D r . I I '.
G a n j a r K u r n i a D E A , d i k o k o j o k e u n d i n a
n g a h o n t a l W o r l d C l a s s U n i v e s i t y
( U n i v e r s i t a s K e l a s J a g a t ) , n g u d a g U G M
a n u g e u s h a s i l j a d i U n i v e r s i t a s K e l a s
D u n y a k u a l a t a n n g a n d e l k e u n j u r u s a n
S a s t r a J a w a . L a m u n n g a j a g o k e u n f a k u l
-t a s a -t a w a j u r u s a n l i a n a a n u a y a d i U n p a d
s a p e r t i K e d o k t e r a n , H u k u m , P o l i t i k ,
E k o n o m i j e u n g n u l i a n a m a h g e u s p a s t i
m o a l m e t u , d a t i n g a l e u n j a u h k u
U n i v e r s i t a s - u n i v e r s i t a s d u n y a a n u g e u s
l e u w i h m a j u . K i w a r i a r a n g l a n g k a a n u
a p a l e u n k a n a p a n i a t a n ( m o t i v a s i ) p a r a
m a h a s i s w a m a h . N a h a n u a r a s u p k a
J u r u s a n S a s t r a S u n d a t e h t a m b a .n g a n g
-g u r s a n g k a n b i s a k u l i a h d i p a g u r u n
l u h u r . n e g e r i a t a w a n g a n u k u r j a d i
c u k a n g l a n t a r a n ( b a t u l u n c a t a n ) p i k e u n
n g u d a g k a s a r j a n a a n , a t a w a m e m a n g
b e n e r - b e n e r k a s a u r k u t a n g g u n g j a w a b
h a y a n g m i l u n g a m u m u l e h i r u p - h u r i p n a
b u d a y a S u n d a ? K u m a h a d e u i h p r o s p e k
k a h a r e u p n a ? G e u r a u r a n g t a n g g a p p a n
-g a l a m a n " P r o f e s o r M u d a " P r o f .D r .C e c e
S o b a r n a , M .H u m , s a l i l a n y u p r i h e l m u d i
J u r u s a n S a s t r a S u n d a U n p a d a n u
d r a m a t i s p i n u h k u p e r j u a n g a n .
S a r e n g s e n a k u r i n g n a m a t k e u n s a k o
-l a d i S M A N 1 0 B a n d u n g , t e u k a i m p l e n g
n e r u s k e u n k u l i a h k a j u r u s a n n a o n ?
K u s a b a b l u l u s a n S M A m a h t e u b o g a
k a p a r i g e l a n s i g a k a l u a r a n S T M , S M E A ,
a t a w a S P G . K u r i n g n a p a k u r a n d i r i r e k
j a d i n a o n a t u h k u r i n g t e h ? T a d i n a m a h
h a y a n g j a d i a h l i p e r t a n i a n , u t a m a n a
k a h u t a n a n . D i n a p r u n g n a - S i p e n m a r u
( S i s t e n P e n e r i m a a n M a h a s i s w a B a r u )
k i w a r i S M P T N ( S a r i n g a n M a s u k
P e r g u r u a n T i n g g i N e g e r i ) k u r i n g m i l i h
I P C . M i l i h j u r u s a n g e r a d a a t i - a t i , k o r n o
d i n a m i l i h n u k a t i l u m a h , b i s i t e u l u l u s .
S a b a b p a m o h a l a n k u l i a h d i s w a s t a m a h ,
Mangle No. 2312
P r o f . D r , C e c eS o b a r n a , M . H u m ( P o t r e t D o k P r i b a d i )
r u m a s a b o g a k o l o t t e u b o g a . B a p a n g a n
s a u k u r p a n g s i u n a n P i n d a d g o l o n g a n
h a n d a p ( l I E ) m a 'l u m n g a n u k u r k a l u
-a r -a n s a k o l a " a m 'b a c h t s s c h o o l " 1 S T
( S a k o l a T e h n i k s a t i n g k a t S M P ) b a r i t e u
j e u n g p o l d i d a m e l n a t e h d a l i m a t a u n
s a r n e r n e h n a b a p a g e u s m e n t a p a n g s i u n .
S a t e r u s n a k a s a b n a t e h j a d i t u k a n g b a n
-g u n a n . A t u p u -g u h w e n u j a d i i n d u n -g t e h
p a k p i k p e k s a t e k a h p o l a h m a n t u a n n g u -r u s a n a k t u j u h ( k u r i n g k a g e n e p , a d i m a h
u m u r d u a t a u n t i l a r d u n y a .L a n c e u k
c i k a l n a a n u g e d e j a s a n a k a k u l a w a r g a
j e u n g m i l u n y a k o l a k e u n k u r i n g , p u p u s
t a u n 2 0 0 9 ) . S o k s a n a j a n b a r i j e u n g
w a l u r a t b i a y a , a r i s a k o l a m a h d i k u d u
-k e u n w a e k u n u k o l o t t e h ." K a j e u n t e u
b o g a n a n a o n o g e , n y a r e k s a g a w e - g a w e
w a e . N u p e n t i n g m a h a n a k s a r a k o l a n e p i
k a l a n j u t a n a t a s w a e m a h ! " K i t u s a u r
p u n b i a n g t e h . K a b e n e r a n p u n b i a n g t e h
'g a d u h k a a h l i a n k a n a n g a p u t .
K u s a b a b s i e u n t e u a s u p k a m a n a
-m a n a , n y a p i l i h a n k a t i l u t e h d a p t a r k a
5
J u r u s a n S a s t r a S u n d a . K i t u o g e b a r i t e u
j e u n g b a d a m i h e u l a j e u n g k u l a
-w a r g a . N g a d a d a k w e h a r i t a m a h m i l i h
j u r u s a n t e h b a r e n g j e u n g s o b a t - s o b a t
S M P . D i n a w a k t u n a p a n g u m u m a n
S i p e n m a r u , a l h a m d u l i l l a h m u j i s u k u r k a
N u M a h a A g u n g b e r k a h k u r i n g d i t a r i m a
d i J u r u s a n S a s t r a S u n d a U n p a d . S o b a t m a h t e u a r a s u p , k a r u n y a t a h . T a p i h e r a n ,
k u l a w a r g a t e h j i g a a n u t e u p a t i r e u e u s
n g a d e n g e k u r i n g j a d i m a h a s i s w a S a s t r a
S u n d a t e h , m a l a h k u l a n c e u k - l a n c e u k
m a h k a l a h k a s i n a d i g a w e b a t a n k u l i a h d i
S a s t r a S u n d a m a h c e n a h g e . K o m o
b a b a t u r a n j e u n g t a t a n g g a m a h n y a l e
-u n g s e -u r i k e -u n " B a d e j a n t e n d a l a n g c e p ? !
A t a n a p i b a d e j a n t e n W a K e p o h p u r a h
n g a d o n g e n g > ! " D a m e u r e u n t e u k a e r o n g
p i k a h a r e u p e u n a n a . D i n a k a a y a a n b i
-n g u -n g p i l a m p a h e u -n k i t u r a s k u r i n g i n g e t
k a n u j a d i d u l u r D r s . H . R . H i d a y a t
S u r y a l a g a ( A l m ) . K a l a y a n w i j a k s a n a
p i s a n , a n j e u n n a m i w a r a n g k u r i n g
s a n g k a n n g a l e u k e u n a n k u l i a h d i S a s t r a
S u n d a . K u k u r i n g d i g u g u b a r i j e u n g h a t e
m a h t e t e p w e m a r o j e n g j a n e p i k a
s e m e s t e r o p a t m a h . S o k s a n a j a n k i t u k u
k u r i n g t e t e p d i l e u k e u n a n , n u p e n t i n g
m a h t a y a m a t a k u l i a h a n u t i n g g a l e u n ,
P r i n s i p k u r i n g h a r i t a b a s a j a n , n u p e n - .
t i n g m a h s a r j a n a w e h e u l a ,
B a b a t a r u n k u r i n g s a j u r u s a n e n t a r a
-g a n t a u n 1 9 8 4 , k u r a n g - l e u w i h 2 0 u r a n g .
A m p i r k a b e h a n t i m i l i h J u r u s a n S a s t r a
S u n d a t e h l a i n p i l i h a n k a h i j i . M a l a h s o k
a y a n u " m i n d e r w a r d i g " t u r k a m a l i n a a n
n g a k u - n g a k u j u r u s a n l a i n . U t a m a n a
l a m u n d i t a n y a k u a w e w e a n y a r p i n a n g
-g i h a t a w a n a b a b a t u r a n S D , S M P a t a w a
S M A . " O h s a y a k u l i a h d i S a s t r a I n g g r i s ! "
a t a w a S a s t r a P e r a n c i s , J e p a n g . C a n a h
g e . A y a o g e n u s o k t a r a t u t a s m u n k e u r
D iMuseum S r iBaduga (P"otret Dok Pribadi)
6
..
,
d i n a b e u s k o t a a t a w a a n g k o t , a y a n u
n a n y a k u l i a h d i m a n a , f a k u l t a s n a o n ?
J e l a s d i j a w a b F a k u l t a s S a s t r a U n p a d .
T a h n a p a l e b a h d i t a n y a j u r u s a n n a o n ?
M a n e h n a c e n a h s o k l a n g s u n g w e h
n g a g o r o w o k k a s u p i r , " K i r i ,P i r ! " , c e n a h
b a r i l a n g s u n g g u r a - g i r u t u r u n d a s i e u n
k a t o h y a n k u l i a h d i J u r u s a n S a s t r a
S u n d a . H e u y . .d e u h !
N i n c a k s e m e s t e r L i m a k u r i n g m i m i t i
s a d a r , y e n k u l i a h m a h d i r n a m a n a o g e
s a r u a . B a g a l n a m e u n a n g n a e l m u k a s u n
-d a a n t e h s a r u a j e u n g m e u n a n g n a e l m u
p a n g a w e r u h s e j e n . , n y a e t a k u n g a l i
-w a t a n p a d i k a a t a w a m o t o d e u a n u i l m i a h
o g e . T i d i n y a j o r o j o y a y a t e k a d h a y a n g
g e u r a l u l u s k a l a w a n p e u n t e u n n u h a d e
k u j a l a n n g u p a h a n m a n e h y e n a s u p k a
J u r u s a n s a s t r a S u n d a t e h l a i n k u s a b a b
b o d o , t a p i g e u s j a d i g u r a t t i N u
M a h a k a w a s a . K u s a b a b e t a , k u r i n g
m e c u t d i r i s a n g k a n g a n c a n g l u l u s
n g a r a h t e r u s m e u n a n g g a w e s o k b a r i
t a y a c i t a - c i t a g e , K o m o e r o n g a n j a d i
p a g a w e n a g r i m a h , d a k a c o n t o a n k u n u
j a d i b a p a , s a k i t u r i p u h n a a p a n a n .
N i n c a k s e m e s t e r t u j u h d i p a r e n g k e u n
t e p u n g j e u n g s a l a h s a h i j i d o s e n s e n i o r
J u r u s a n S a s t r a S u n d a P r o f . D r . H j . T .
F a t i m a h D j a j a s u d a r a r n a . N y a k u l a n
-t a r a n a n j e u n n a p i s a n k u r i n g j a d i a s i s t e n
d o s e n d i J u r u s a n s a s t r a S u n d a . N u t a d i
-n a t e u k a s a w a n g b a k a l j a d i d o s e n d a
r u m a s a d i r i t u n a p a n g a b i s a , a n t u k n a
n e p i k a j u c u n g n a k u r i n g j a d i d o k t o r l i n
-g u i s t i k , m a l a h j a d i . g u r u b e s a r n a p i s a n .
K u r i n g k a c i d a n g a n u h u n k e u n a n a k a I b u
F a t o g e k a d o s e n - d o s e n J u r u s a n , b e u r a t
n y u h u n , b e u r a t n a n g g u n g , b e u r a t n a r i
-m a k e u n a n a .
P r o s f e k J u r u s a n S u n d a
. J a m a n k i w a r i b e u k i r o b a h l a j u n a ,
u t a m a n a n u a y a p a t a l i n a j e u n g e l r n u
p a n g a w e r u h s a r t a t e k n o l o g i , k a c i d a g a n
-c a n g n a , l a i n d i n a i t u n g a n t a u n , b u l a n ,
m i n g g u , a t a w a p o e c l e u i , t a p i g e u s d i n a
i t u n g a n m e n i t , m a l a h m a h d e t i k . I e u
p a r o b a h a n t e h g e u s t a n g t u m a n g a r u h a n
k a n a s a g a l a r u p a k a h i r u p a n , k a a s u p
w i d a n g a t i k a n . P a t a l i n a j e u n g r o b a h n a
j a m a n t e a , n a h a u r a n g t a h r e k l a l a j o w a e
b a r i j e u n g k a l i n d e s k u b a t u r a t a w a m i l u
a u b i c i k i b u n g j a d i p a m a e n n a ? T a h d i n a
k a a y a a n k i t u , n a h a J u r u s a n S a s t r a
S u n d a o g e b a k a l m a m p u h n g i g e l a n
j a m a n ? T a n g t u i e u h i j i t a n g t a n g a n a n u
k a c i d a b e u r a t n a . K u s a b a b e t a , u r a n g
p e r l u p a h e u y e u k - h e u y e u k l e u n g e u n , p a t a r e m a n g a w e b a b a r e n g a n p i k e u n
m e d a l k e u n l u l u s a n a n u m a m p u h t u r
s i a p j a d i p a n a r a t a s m u k a p a r a d i g m a
a n y a r d i n a k a h i r u p a n s a n g k a n j a d i
m asarakat
anu
ran cage
reujeung
binangkit.
Kiwari lam pah Jurusan Sastra Sunda
m eh lim a puluh taun. Kaasup um ur anu
geus sawawa. Ieu
jadi hiji bukti
kaku-atan, yen Jurusan sSstra Sunda m ibanda
keneh
"pelet" pikeun ngirut balarea,
ka-asup
m ahasiswa
asing. Upam ana
wae
Universitas
la Rochell,
Prancis
dina
sajeroning tilu taun ieu geus ngirim keun
m ahasiswana
pikeun
diajar
ngeunaan
kasundaan
di Jurusan
Sastra Sunda. Ku
sabab
eta, m ahasiswa
Jurusan
Sastra
Sunda
aye una teu kudu jadi hengker,
epesm eer, kom o kum eok
m erneh dip
a-cok m ah. Tapi sabalikna,
urang
kudu
"pede (peryaya diri)" tur "eksis",
Jurusan
sastra Sunda ge kudu boga .
kawani
pikeun
ngayakeun
rupa-rupa
parobahan
nu
sipatna
internal.kom o
deui dipatalikeun
jeung kawijakan
uni-versitas ayeuna ngeunaan
W CU (W orld
Class
University/Universitas
Kelas
Jagat)
anu
cenah
m ah
ngokojokeun
budaya Sunda. Kidu deui patalina jeung
robahna
Fakultas
Sastra
jadi
fakultas
Ilm u Budaya, eta sakabehna geus tangtu
bakal
nanjeurkeun
Jurusan
Sastra
Sunda.
Lian ti eta, m asarakat
kacida
m ibutuh
pangaweruh
ngeunaan
kasun-daan.
Ku kituna,
ka hareup
Jurusan
Sastra Sunda kudu jadi puseur inform asi
. ilm iah ngeunaan sagala rupa kasundaan.
Geus tangtu
hal
ieu bakal jadi
lahan
garapan
anyar
nu
m erlukeun
SDM
(Sum ber
Daya M anusa) kreatif
(ranca-ge) tur inovatif (binagkit).
"Patalina
jeung kawijakan
pam
aren-tah
Jawa
Barat
ngeunaan
Peraturan
Daerah
nom or
6
taun
1996;
Surat
Keputusan
Gubernur
Kepala
Daerah
Tingkat
1
Propinsi
Jawa
Barat
Nom or:434/SK614-Dis.PK/99,
anu
kasang
tukangna
ayana
Keputusan
Presiden Nom or:082/B/1991
tanggal zq
juli 1991, sarta dum asar kana
Peraturan
Daerah
Provinsi Jawa
Barat Nom or
5
tahun
2003
ngeunaan
Pem eliharaan
Bahasa,
Sastra,
dan
Aksara
Daerah,
sakuduna
pam arentah
ngarnangpaat-keun lulusan Jurusan
Sastra Sunda
pi-keun
ngaim plem entasikeun
eta
kawi-jakan.
Pon kitu deui pikeun
nohonan
kakurangan
guru basa Sunda di
sakola-sakola. M asarakat ge ayeuna m ah m im
i-ti engeuh ka jai-ti dirina nu num
uwuh-keun gerakan sadar kasundaan.
Tangtu .
ieu oge perlu tanaga-tanaga
ahli nu
ngar-ti kana
kasundaan.
Tinggal
urangna,
naha
bisa
. ngarnangpaatkeun
eta
lolongkrang
atawa
henteu.
Atikan
di
paguron
luhur
m inangka
m odal
awal,
Mangle No. 2312
saterusna
m ah kaclda gum anturigna
ka
nu m iboga
eta m odal awal tea. Naha
tetep, m ekar, atawa ngurangan.
Panga-weruh di widang kasundaan
geus nyam
-pak . di diri urang,
tinggal
m ekarkeun
pola pikir kreasi nepi ka ngahasilkeun
gagasan
kreatif
jeung
produktif.
Ku
ayana eta kreativitas, dipiharep Jurusan
Sastra Sunda teu nyum bang angka
pan-gangguran anu dina taun ieu aya kana ti
sajutana leuwih.
Baheula Kuliah di SastraSunda
Diharatiskeun
Jurusan
Sastra Sunda m im iti
dibu-kana
taun
1958 bareng
jeung
m im iti
dibukana Fakultas Sastra, sataun satutas
ngadegna Unpad. Ku sabab tacan boga
SDM ,
Jurusan
sastra
Sunda
harita
m asih
ngahiji
jeung
Jurusan
sastra
Indonesia.
Dibukana
Jurusan
Sastra
Sulida teh ku prakarsana
para inohong
Jawa Barat anu m ikahernan
kana basa
jeung sastra Sunda.
Dina
taun
1962
Jurusan
Sastra
Sunda
resm i
ngadeg
m andiri
ku
alpukahna
Drs.Otong
Djajawisastra
(Suargi). Anu satutasna
pangsiun
tina
Dosen
Uripad,
jadi
PR 3 di Ponpen
Suryalaya,
nu
harita
ngarengsekeun
kuliahna di Jurusan
Sastra Indonesia. Ti
m im iti ngadegna nepi ka taun
i97'7laju-na kurang
m ekar, -rnahsiswana
ge teu
leuwih ti sapuluh
urang.Ku
sabab
eta
pihak fakultas jeung universitas
nyieun
kawijakan, m ahasiswa
teu diwajibkeun
m ayar SPP. Eta kawijakan teh lum
ang-sung nepi ka taun
1982. Nu kuliah di
Jurusan
Sastra Sunda lolobana ti
"kegu-ruan", M im iti taun
1980
loba lulusan
SM A nu kataji kuliah di .Jurusan Sastra
Sqnda. Nya ti harita jum lah m ahsiswana
onjoy,
nepi
ka leuwih
ti dua
puluh
urangna
tiap
entraganana
(angkatan).
Tah m im iti
taun
1983 kakara
m
aha-siswana
dikudukeun
m ayar
sangkan
lum rah jeung jurusan
liana.Sok sanajan
kudu m ayar, tapi berkah anu daptar m ah
tetep m erul. M alah ku ngaliwatan tes nu
sipatna nasional
(SPM B) aya oge calon
m ahasiswa
nu lain urang Sunda daptar
ka Jurusan
Sastra Sunda upam ana bae ti
Batawi, Jawa, Padang, Lam pung, m alah
m ah aya nu ti Kalim antan sagala.
Tug nepi ka kiwari Jurusan
Sastra
Sunda teu kakurangan
nu daptar. Geus
sababaraha
taun
tiap
entraganana,
Jurusan
Sastra
Sunda
narim a
kurang
leuwih dalapan
puluh m ahasiswa.,
Sok
sanajan
anu daptar
ulangna
kurang ti
60% -na
(tahun
Akadem ik . 2008/2009
lobana
42
urang:
Tahun
akadem ik
2009/2010:
47 urang; tahun akadem ik
2010/2011:
43 urang). Nu dalaptar teh
ngaliwatan
sabaraha
jalur
nyaeta
SM PTN,
SM UP
(jalur
husus
Seleksi
M asuk Universitas
Padjadjaran),
jeung
Bidik M isi. Unggal jalur boga kriteriana
sew ang-sew angan.Jum lah
m ahasisw a
Jurusan
Sastra
Sunda nu aktif ayeuna
aya kana
200-an
urang,
Jum lah
anu
kaitung
ideal
adina
hal
ngokolakeun
atikan
m ah.
Lulusanna
geus leuwih ti
500 urang.Jum lah
anu lum ayan pikeun
ngilu ilubiung
dina
ngawangun
Jawa
Barat, hususna dina hal kasundaan.Loba
lulusan Jurusan
Sastra Sunda anu
nga-jaul
prestasina
tur
dipikawanoh
ku
balarea saperti Prof. Fatim ah, R. Hidayat
Suryalaga (Suargi), Idin Baidilah, Eti RS,
Heri Anta Padhyangan,
Udin RRI, Yeni
Srim ulayani
Diklat
Propinsi,
Asep
Ijudin, Udin RRI, Ensa W iarna M angle.
Atuh
generasi
ngorana
Deni Ahm ad
Fajar Tribun, Duddi RS Priyangan(PR
)
Tasik,
Dian Hendrayana
Bandung 'IV,
Sali
Iskandar
Al-Ghipari,
Tedi
M uhtadin,
Jasepudin,
Rahm at
Sopian,
Tedi
Perm adi,
Abah
Doni,
Ricky
"bangke"
Nugraha,·
Deni
"kadal"
Sugandi,
kaasup
Senim an
sarwa bisa
Hikm at
Gum elar
Berdoa,
M
uktie-M uktie,
Ayie
"boy"rr~nia,
Tatang
!lidayat
Ra?cakal0p'?'
Qding
Palawa:
jeung
Tasdik
M u~/Kam pung
Jati
Tujuh,
kungsi kuliah di ieujurusan.***
(Asep GP)