LAMPIRAN
Lampiran A. Jumlah Koloni Mikroorganisme
Jumlah Spora Trichoderma spp. x 103
Perlakuan Minggu Ulangan 1 2 3 4 5 Tankos + Trichoderma spp 0 50 50 50 50 50 1 50 50 50 50 50 2 75 66 50 75 83 3 200 150 170 120 130 4 220 170 180 170 170 5 230 220 230 180 200 6 350 250 200 200 250 7 150 150 200 250 150 8 100 100 150 150 100
Jumlah Spora Trichoderma spp. x 103
Perlakuan Minggu Ulangan 1 2 3 4 5 Tankos + Trichoderma spp + Bacillus spp 0 50 50 50 50 50 1 50 50 50 50 50 2 66 50 50 66 66 3 100 75 125 100 75 4 125 125 150 125 150 5 200 150 250 200 150 6 100 100 150 150 150
7 50 50 100 50 50
8 0 0 0 0 0
Jumlah Koloni Bacillus spp. x 1011 cfu/ml Perlakuan Minggu Ulangan 1 2 3 4 5 Tankos + Bacillus spp 0 50 50 50 50 50 1 75 75 75 75 75 2 56 25 40 10 119 3 101 135 135 109 135 4 146 153 237 146 258 5 130 200 158 233 220 6 100 124 103 157 150 7 35 45 30 32 40 8 0 0 0 0 0
Jumlah Koloni Bacillus spp x 1011 cfu/ml Perlakuan Minggu Ulangan 1 2 3 4 5 Tankos + Trichoderma spp + Bacillus spp 0 50 50 50 50 50 1 75 75 75 75 75 2 71 18 27 50 59 3 100 69 70 56 50 4 150 107 75 113 116 5 130 100 150 140 100 6 95 90 100 100 99 7 50 48 38 30 30 8 0 0 0 0 0
Lanjutan Lampiran A. Log. Rataan Jumlah Koloni Mikroorganisme
MINGGU
Log. Rataan Jumlah Koloni Mikroorganisme
T2 T3 T4 Bacillus Trichoderma 0 12,69 4,69 12,69 4,69 1 12,87 4,69 12,69 4,69 2 12,69 4,84 12,65 4,77 3 13,08 5,18 12,83 4,97 4 13,27 5,26 13,04 5,13 5 13,27 5,32 13,09 5,27 6 13,1 5,39 12,98 5,11 7 12,55 5,25 12,59 4,77 8
Analisis Log. Rataan Jumlah Koloni Mikroorganisme
MINGGU
Log. Rataan Jumlah Mikroorganisme
T2 T3 T4 TOTAL Bacillus Trichoderma 0 12,69 4,69 12,69 4,69 34,76 1 12,87 4,69 12,69 4,69 34,94 2 12,69 4,84 12,65 4,77 34,95 3 13,08 5,18 12,83 4,97 36,06 4 13,27 5,26 13,04 5,13 36,7 5 13,27 5,32 13,09 5,27 36,95 6 13,1 5,39 12,98 5,11 36,58 7 12,55 5,25 12,59 4,77 35,16
Total 286,1 FK = 2557,91
Jk Total = 498,498 JK Perl. = 1,43764 Galat = 497,061
Tabel Analisis RAL 7 x 4 non Faktorial
SK DB JK KT Fh F tabel 0,5 0,1 Perlakuan 6 1,4376 0,23961 0,010123 tn 2,57 3,81 Galat 21 497,06 23,6696 Total 27
Lampiran B. Data Pengukuran pH
Perlakuan Minggu
Kontrol (T0) I II III IV V VI VII VIII
Ul.I 7 7,2 7,6 7,9 8 8,2 8,5 8,8 Ul. II 7 7,3 7,5 7,8 8 8,2 8,5 8,8 Ul.III 7 7,2 7,6 7,9 8 8,2 8,5 8,8 Ul.IV 7 7,2 7,6 7,9 8 8,2 8,5 8,8 Ul.V 7 7,2 7,6 7,9 8 8,2 8,5 8,8 Perlakuan Minggu
Air (T1) I II III IV V VI VII VIII
Ul.I 7,7 7,9 8,1 8,4 8,6 8,9 9,1 9,7 Ul. II 7,7 8 8,3 8,4 8,7 9 9,2 9,4 Ul.III 7,7 7,8 7,9 8 8,1 8,2 8,4 8,6 Ul.IV 7,7 7,8 7,9 8 8,1 8,2 8,2 8,5 Ul.V 7,7 7,8 7,9 8 8,1 8,2 8,2 8,6 Perlakuan Minggu
Bacillus spp (T2) I II III IV V VI VII VIII
Ul.I 7,3 7,5 7,7 7,9 8,1 8,3 8,6 8,7 Ul. II 7,6 7,7 7,8 7,9 8,1 8,2 8,2 8,3 Ul.III 7,5 7,7 7,8 7,9 8,1 8,3 8,4 9 Ul.IV 7,3 7,5 7,7 7,9 8,1 8,3 8,4 8,5 Ul.V 7,3 7,4 7,6 7,8 8 8,2 8,4 8,4 Perlakuan Minggu
Trichoderma spp
(T3) I II III IV V VI VII VIII
Ul.I 7,3 7,6 7,9 8,2 8,5 8,8 9 8,1 Ul. II 7,5 7,7 7,9 8,1 8,3 8,5 8,7 8,1 Ul.III 7,3 7,5 7,8 8,1 8,4 8,7 9 8,4 Ul.IV 7,5 7,7 7,8 8 8,2 8,4 8,6 8,4 Ul.V 7,3 7,6 7,9 8,2 8,5 8,8 9 8,5 Perlakuan Minggu Bacillus spp dan Trichoderma spp (T4)
I II III IV V VI VII VIII
Ul.I 7,5 7,7 7,9 8,1 8,3 8,5 8,6 8,6
Ul. II 7,4 7,5 7,6 7,7 7,9 8 8,2 8,2
Ul.III 7,4 7,7 8 8,3 8,6 8,9 9,3 9,2
Ul.IV 7,9 8 8,1 8,2 8,3 8,4 8,4 8,8
Ul.V 7,4 7,7 8 8,3 8,6 8,9 9 8,6
Lampiran C. Data Pengukuran Suhu (dalam o Celsius)
Perlakuan Minggu
Rataan Kontrol (T0) I II III IV V VI VII VIII
Ul.I 34 34 34 34 34 34 34 34 34 Ul. II 34 34 34 34 34 34 34 34 34 Ul.III 34 34 34 34 34 34 34 34 34 Ul.IV 34 34 34 34 34 34 34 34 34 Ul.V 34 34 34 34 34 34 34 34 34 Perlakuan Minggu Rataan Air (T1) I II III IV V VI VII VIII
Ul.I 34 32 33 33 32 33 33 33 32,875 Ul. II 34 34 34 34 34 34 34 34 34 Ul.III 34 32 33 34 34 34 34 34 33,625 Ul.IV 34 32 33 34 34 33 34 34 33,5 Ul.V 34 32 32 33 34 33 34 34 33,25 Perlakuan Minggu Rataan
Bacillus spp (T2) I II III IV V VI VII VIII
Ul.I 34 34 34 34 34 34 34 34 34
Ul. II 34 34 34 34 34 34 34 34 34
Ul.III 34 34 34 34 34 34 34 34 34
Ul.IV 34 34 34 34 34 34 34 34 34
Ul.V 34 34 34 34 34 34 34 34 34
Trichoderma spp
(T3) I II III IV V VI VII VIII
Ul.I 32 32 33 33 34 34 34 34 33,25 Ul. II 33 33 33 33 34 34 34 34 33,5 Ul.III 33 33 33 34 34 34 34 34 33,625 Ul.IV 33 33 34 34 34 34 34 34 33,75 Ul.V 33 34 34 34 34 34 34 34 33,875 Perlakuan Minggu Rataan Bacillus spp danTrichoderma spp (T4)
I II III IV V VI VII VIII
Ul.I 32 32 33 33 33 34 34 34 33,125
Ul. II 32 33 32 34 33 34 34 34 33,25
Ul.III 33 34 32 34 33 32 34 34 33,25
Ul.IV 32 33 34 34 34 34 33 34 33,5
Ul.V 34 34 33 34 33 34 34 34 33,75
Lampiran D. Data Pengukuran Tinggi Tumpukan Tandan Kosong Kelapa Sawit (dalam cm)
Perlakuan Minggu
Kontrol (T0) I II III IV V VI VII VIII
Ul.I 37 37 37 37 37 37 37 37 Ul. II 40 40 40 40 40 40 40 40 Ul.III 32 32 32 32 32 32 32 30 Ul.IV 26 26 26 26 26 26 26 26 Ul.V 30 30 30 30 30 30 30 30 Perlakuan Minggu
Air (T1) I II III IV V VI VII VIII
Ul.I 25 24 22 21 20 19 18 17 Ul. II 23 23 23 23 22 22 22 22 Ul.III 26 26 25 24 24 23 23 22 Ul.IV 24 23 22 21 20 19 18 18 Ul.V 25 25 25 25 24 24 24 24 Perlakuan Minggu
Bacillus spp (T2) I II III IV V VI VII VIII
Ul.I 33 33 32 31 30 29 28 27 Ul. II 30 30 29 28 27 26 25 25 Ul.III 26 26 25 24 23 23 22 22 Ul.IV 25 25 24 23 23 22 22 21 Ul.V 25 25 24 24 23 22 22 22 Perlakuan Minggu
Trichoderma spp
(T3) I II III IV V VI VII VIII
Ul.I 29 29 28 27 26 25 24 23 Ul. II 27 27 27 27 26 26 26 26 Ul.III 32 31 30 28 27 26 25 24 Ul.IV 26 26 25 24 23 22 21 21 Ul.V 32 32 31 30 30 29 28 28 Perlakuan Minggu Trichoderma spp
+ Bacillus spp (T4) I II III IV V VI VII VIII
Ul.I 35 35 33 33 31 30 29 27
Ul. II 25 25 24 23 22 22 21 21
Ul.III 27 27 26 25 24 23 21 20
Ul.IV 25 23 21 20 19 18 17 17
Ul.V 37 35 33 31 29 27 25 24
Lampiran E. Perubahan Warna
Perlakuan
Perubahan Warna Cacahan
Awal Akhir
T0 U1 Coklat Muda Coklat Muda
T0 U2 Coklat Muda Coklat Muda
T0 U2 Coklat Muda Coklat Muda
T0 U4 Coklat Muda Coklat Muda
T0 U5 Coklat Muda Coklat Muda
T1 U1 Coklat Muda Coklat Tua
T1 U2 Coklat Muda Coklat Tua
T1 U3 Coklat Muda Coklat Tua
T1 U4 Coklat Muda Coklat Tua
T1 U5 Coklat Muda Coklat Tua
T2 U1 Coklat Muda Coklat Tua
T2 U2 Coklat Muda Coklat Tua
T2 U3 Coklat Muda Coklat Tua
T2 U4 Coklat Muda Coklat Tua
T2 U5 Coklat Muda Coklat Tua
T3 U1 Coklat Muda Coklat Tua
T3 U2 Coklat Muda Coklat Tua
T3 U3 Coklat Muda Coklat Tua
T3 U4 Coklat Muda Coklat Tua
T3 U5 Coklat Muda Coklat Tua
T4 U1 Coklat Muda Coklat Tua
T4 U2 Coklat Muda Coklat Tua
T4 U3 Coklat Muda Coklat Tua
T4 U4 Coklat Muda Coklat Tua
LAMPIRAN F. Analisis Rasio C/N
RAL 5 X 5 Non Faktorial C/N
Perlakuan Ulangan Total Rataan 1 2 3 4 5 T0 18,55 17,68 17,91 18,81 19,09 92,04 18,408 a A T1 14,85 15,2 15,67 15,3 14,52 75,54 15,108 b B T2 10,48 10,87 10,35 11,8 10,73 54,23 10,846 d D T3 12,78 13,62 12,13 11,66 11,8 61,99 12,398 c C T4 9,96 9,84 10,34 10,38 10,19 50,71 10,142 d D Total 334,51 1. Fk = 4475,87 2. Jk Total = 237,03 3. Jk Perlakuan = 230,69 4. Jk Galat = 237,03 - 230,69 = 6,34
Tabel Sidik Ragam RAL 5 x 5 non Faktorial SK DB JK KT Fh F tabel 0,5 0,1 Perlakuan 4 230,69 57,67 186,03 ** 2,87 4,43 Galat 20 6,34 0,31 Total 24 Uji Duncan 10,14 10,84 12,39 15,1 18,4 2 3 4 5 0,5 2,95 3,1 3,18 3,25 0,1 4,02 4,22 4,33 4,4 Nilai LSR = 0,248 0,5 0,731 0,768 0,788 0,806 0,1 0,996 1.046 1.073 1.091
Lampiran G. Gambar-Gambar Penelitian
Tandan kosong kelapa sawit Tandan kosong kelapa sawit yang
dari parik PT. Bahari D L diletakkan dalam wadah plastik
Ph meter dan beaker glass Pengukuran pH perlakuan
Lanjutan Lampiran G. Gambar-Gambar Penelitian
Pengukuran Suhu tumpukan tandan kosong kelapa sawit
Lanjutan Lampiran G. Gambar-Gambar Penelitian
Koloni Bacillus spp pada perlakuan II
Koloni Bacillus spp pada perlakuan V