Kasaysayan ng Espanya
Ang España ay may malawak at kumplikadong kasaysayan. Sa ilalim ng Imperyong Romano, ang Hispania, ang kabuuan ng Iberian Peninsula, ay umunlad at naging isa sa mga pinakaimportanteng rehiyon ng Imperyo. Noong unang parte ng Gitnang Panahon, ito ay napasakamay ng mga
tribong Germanic. Sa kalaunan, halos ang buong peninsula ay napasailalim sa mga pinunong Muslim. Sa isang mahabang proseso, nagawang mapatalsik ng mga kahariang kristiyano sa hilaga unti-unti ang mga Muslim, na tuluyan nang napawi noong 1942. Sa taon ding iyon, narating ni Columbus ang Amerika. Ang España ay naging pinakamakapayangyarihang kaharian sa Europa noong labing-anim at
ika-labimpitong siglo, ngunit ang patuloy na mga giyera at iba pang mga problema ay nagdulot ng pagbaba ng estado nito. Sa kalagitnaan ng ika-dalawampung dantaon, may nabuong diktaturya, kung saan ito ay nakaranas ng maraming taon ng pananamlay, at nang lumaon, ay isa rin namang ekonomikong
pagkabuhay. Noong 1986, ito ay sumapi sa European Union at nakaranas ng ekonomiko at pang-kultural na renaissance.
Ang Imperyong Romano at ang Pagsalakay ng mga Tribong Germanic
Noong ikalawang Digmaang Puniko, sinakop ng mga Romano ang ilang kolonya ng Carthage sa hinaba-haba ng Mediterraneo (simula 210 BC hanggang 205 BC). Ito ay nagbigay-daan sa pagkontrol ng Roma sa halos kabuuan ng Tangway Iberiko - isa pamamahalang nagtagal sa loob ng limandaang tao.
Isinaayos ng mga Romano ang mga lungsod, na tulad ng Lisbon at Tarragona na noon ay nakataguyod na, at itinayo rin nila ang Zaragoza, Mérida, Valencia, León, Badajoz, at Palencia. Ang ekonomiya ng peninsula ay lumago sa pamumunong ito. Ang Hispania, ang katawagang lumaganap para sa tangway na ito, ay nagsilbi bilang kamalig ng mga romanong merkado, habang ang mga puwerto nito ay nagluwas ng ginto, lana, olive oil, at alak. Ang produksyong pang-agrikultura ay lumaki dahil sa mga proyektong irigasyon. Ang mga emperador Trajan at Theodosius I, at ang pilosopong si Seneca ay ipinanganak sa Hispania. Ang Kristiyanismo ay ipinakilala sa Hispania ika-isang dantaon CE, at ang pagkilala dito ay nag-ibayo sa ika-dalawang dantaon CE. Ang karamihan sa mga kasalukuyang lenggwahe at relihiyon ng España, at ang batayan ng mga batas nito, ay nahahango sa kapanahunang ito.
Ang mga unang tribong Germanic na lumusob sa Hispania ay dumating noong ika-limang siglo, samantalang ang Imperyong Romano ay humihina. Ang mgaVisigoths, Suebi, Vandals, at Alans ay sumipot sa España sa pamamagitan ng pagtawid sa bulubunduking Pyrenees. Ang mga romanisadong Visigoths ay pumasok sa Hispania nnong 415. Matapos ang pagsasakristiyanismo ng kanilang
monarkiya, ang mga kaharian ng mga Visigoths ay pinaligiran ang malaking bahagi ng Tangway Iberiko pagkatapos nilang masakop ang mga teritoryang Suebic sa hilagang-kanluran at Silangang Romano (Bizantino) sa timog-silangan.
Pagbagsak ng Pamumunong Muslim at ang Pag-iisa Imperyong Español
Ang imperyong Espanyol ay isa sa pinakamalawak na imperyo sa kasaysayan at isa sa mga unang imperyong pandaidigan. Noong siglo 15 at 16, ang Espanya ang taga-pagtaguyod ng pagdaigdigan ekplorasyon at pananakop ng Europa. Binuksan ng Espanya ang kalakalan sa mga karagatan - sa Dagat Atlantico sa pagitan ng Espanya at Amerika, at sa Dagat Pacifico sa pagitan ng Asya-Pacifico at Mexico sa pamamagitan ng Filipinas. Ibinagsak ng mga conquistador ang sibilisasyong Azteca, Inca at Maya at malaya nitong inangkin ang malawak na lupalop ng Timog at Hilagang Amerika. May isang panahong
nasa tugatog ito sa pangingibabaw ng lakas nito sa mga karagatan dahil sa kanyang hukbong pandagat at pangingibabaw ng hukbong sandatahang tercios nito sa larangan ng mga sagupaan sa Europa. Nagtamasa ng ginintuang edad sa kultura ang Espanya noong siglo 16 at 17.
Mula sa kalagitnaan ng siglo 16, ang mga minahan ng ginto at pilak sa Amerika ang nagtaguyod sa lakas militar ng koronang Habsburgo ng Espanya sa mahabang sunud-sunod ng pakikidigma nito sa Europa at Hilagang Africa. Natamo ng imperyong Espanya ang pinakamalawak nitong teritoryo sa mundo noong siglo 17 at 18, datapuwat nagsimula itong humupa sa pabago-bagong kapalarang pangmilitar at pangkalakalan mula ng mga 1640. Mula sa mga bagong karanasang ito ng pahirap at pagdurusa sa pagpapalawak ng imperyo, nagbalangkas ang mga eskolar na Espanyol ng mga makabagong kaisipan tungkol sa batas natural, kasarinlan, batas pandaigdig, digmaan at ekonomika – gayundin ang
pagkuwestyon sa katarungan ng imperyalismo – sa magkakalapit ng paaralang pang-isip na tinawag ng Eskwela ng Salamanca.
Ang patuloy na pakikibaka ng Espanya sa mga karibal na lakas ay nagdulot ng sigalot pangteritoryal, pangkomersyal at pangrelihiyon na nang lumaon ay nagdulot sa mabalagal na paghupa ng
kapangyarihan nito sa simula kalagitnaan ng siglo 17. Madalas ang pakikidigma nito sa imperyong Otomano sa Mediterraneo; sa Europa, ang Francia ay naging kasinglakas nito. Sa karagatan, unang karibal nito ang Portugal na sinundan ng mga Ingles at Holandes. Dagdag pa rito, ang mga piratang Ingles, Holandes at Frances sa karagatan, ang malawak na pagtulong ng militar nito sa kanyang mga nasasakupan, ang pagtaas ng katiwalian sa gobyerno, at hindi pagsulong pang-ekonomiya na dulot ng tustosing militar nito ang sa dakong huli ay nagdulot sa paghina ng imperyo.
Natapyas ang imperyo nito sa Europa sa Kapayapaan sa Utrecht (1713) na nag-alis sa Espanya ng mga natitira nitong teritoryo sa Italia at Mabababang Bansa (Nederlands). Nang lumaon bumuti ang kapalaran nito ngunit naging segunda lamang ito sa politika sa Europa.
Gayunpaman, napanatili at napalawak nito ang kanyang imperyo sa labas ng Europa hanggang siglo 19 nang magulantang ito sa Digmaang Peninsular na nagbunsod sa deklarasyon ng kalayaan sa Quito (1809), Colombia (1810), Venezuela at Paraguay (1811) at sunod-sunod na rebolusyon na naghiwalay sa mga teritoryo nito sa Amerika. Napanatili nito ang ilang mahahalagang bahagi ng imperyo sa Caribe (Cuba at Puerto Rico); Asya (Filipinas), at Oceania (Guam, Micronesia, Palau, at Hilagang Marianas) hanggang sa pagdating ng Digmaang Espanyol-Amerikano noong 1898. Ang pagsali ng Espanya sa Agawan sa Africa ay maliit lamang: hawak na nito ang Hispanong Morocco hanggang 1956 at ang Hispanong Guinea at Hispanong Sahara ay hawak hanggang 1968 at 1975 sa magkasunod na
nabanggit. Ang Isla Canaria, Ceuta, Melilla ay mga dibisyong administratibo na magpahanggang ngayon ay bahagi ng Espanya, at ang Isla de Alborán, Isla Perejil, Islas Chafarinas, Peñón de Alhucemas, at Peñón de Vélez de la Gomera ay mga teritoryong bahagi pa rin ng Espanya. Gayundin, ayon sa UN, ang “Hispanong Sahara/Kanlurang Sahara” na inangkin ng Morocco noong 1976 ay teknikong nasa ilalim ng Administrasyong Espanyol hanggan ngayon.
Kasaysayan ng Portugal
Sa buong siglo kung saan nasaksihan pagbihag ng Lusitania at pagkawasak ng
Karseginean kapangyarihan sa pamamagitan ng Roma, ang pagtatatag at pagtanggi ng Latin sibilisasyon, ang panghihimasok ng Alani, Suevi at iba pang mga karera ng napakawalang hiya, ang pagpapatira sa ilalim Visigothic panuntunan at ibagsak ng
Visigoths sa pamamagitan ng Arab at Berber tribo mula sa Africa, ngayon Portugal nanatiling isang undifferentiated bahagi ng Hispania, walang sign ng pambansang kamalayan.
Ang Iberian Peninsula ay isa at ang karaniwang kasaysayan nito ay may kaugnayan sa ilalim ng Espanya. Nito dibisyon ay hindi tumutugma sa mga modernong mga. Ito ay totoo na ang ilang mga Portuges na manunulat na hinahangad upang kilalanin ang kanilang lahi sa mga sinaunang Lusitani, at claim para dito isang hiwalay at tuloy-tuloy na pag-iral na itinayo noong ika-2 siglo BC Ang alsa ng Lusitania laban sa Roma ay itinuturing bilang isang maagang paghahayag ng Portuguese pag-ibig ng kalayaan, Viriathus bilang isang pambansang bayani. Ngunit ito teorya, na nagmula sa ika-15 na siglo at ay perpetuated sa pamagat ng Lusiadas mahabang tula, ay walang makasaysayang pundasyon, at Viriathus din ay itinuturing na isang pambansang bayani sa Espanya.
Sa 1095 Portugal nakatago kabayarang lupain ng hangganan ng kaharian ng
Leon. Nito teritoryo, malayo mula sa sentro ng European sibilisasyon at binubuo sa kalakhan ng bundok, moorland at kagubatan, ay bounded sa hilaga ng Minho, sa timog ng Mondego.
Ang pangalan nito (Portucelia, Luwad portucalensis) ay nagmula mula sa maliit na daungan ng Portus Cale o Vila Nova de Gaia, ngayon suburb ng Porto, sa bibig ng Douro. Nito naninirahan, napapalibutan ng Moorish at Kristiyano kaaway at ginulo sa pamamagitan ng digmaang sibil, na nagmula tulad abakada ng sibilisasyon habang ang mga ito ay may nagmamay ari mula sa mga pinagmumulan ng Arabic o
Leonese. Ngunit mula sa mga nakatago Beginnings Portugal rosas sa apat na siglo ang pinakamalaking pandagat, komersyal at kolonyal na kapangyarihan sa Europa.
Ang kasaysayan ng bansa ay binubuo ng labing-isang tagal.
1095 - 1279 A Portuges kaharian ay itinatag independiyenteng mula sa Leon at pinalawig na patimog hanggang naabot na ninyo ang mga kasalukuyang mga limitasyon ng continental.
1279 - 1415 Ang monarkiya ay dahan-dahan sama sa kabila ng pagtutol mula sa Iglesia, ang mga nobles at ang karibal na kaharian ng Castile.
1415 - 1499 Isang panahon ng mga crusades at pagtuklas, culminating sa pagtuklas ng isang karagatan-ruta sa Indya (1497-1499).
1499 - 1580 Portugal nakuha ng isang empire na lumalawak mula sa Brazil patungong silangan sa Moluccas, naabot ang tugatog ng mga kasaganaan at ipinasok kapag isang panahon ng mabilis na pagtanggi.
1581 - 1640 Espanyol hari ay pinasiyahan sa paglipas ng Portugal
1640 - 1755 Ang mga punong kaganapan ng mga taon ay ang pagpapanumbalik ng Portuguese monarkiya.
1755 - 1826 Ang reporma ng Marquis ng Pombal at ang mga Peninsular War handa ang bansa para sa isang pagbabago mula sa absolutismo sa konstitusyunal monarkiya. 1826 - 1910 Portugal ay isang konstitusyunal monarkiya, at Brazil nagiging
independiyenteng.
1910 - 1926 Republika ay itinatag.
1926 - 1974 Portugal sa ilalim ng diktatoryal rehimen. 1974 Ang isang demokratikong rehimen ay itinatag.
Umiiral na bilang isang bansa mula noong 1143, at may halos palaging ang parehong pangunahing linya teritoryo hangganan sa simula ng ika-13 siglo, Portugal ay
palaging-on sa dagat. Dahil ang maaga, pangingisda at sa ibang bansa commerce pangunahing matipid na gawain. Ang pampulitika paghihiwalay sapilitan mabagal na pagkita ng kaibhan ng Galician-Portuguese sa Galician at Portuges na wika ngayon, kahit na mayroong pa rin ng maraming commonalities.
Henry ang Navigator ng interes sa pagtuklas kasama ang ilang mga teknolohikal na development sa nabigasyon Pinagsama-sama, nagbigay daan sa Portuges
Pagpapalawak at sa mahusay na mga heograpikal kaalaman advancements. Pedro Alvares Cabral sailed sa Indya ngunit steered malayo pakanluran upang maiwasan ang mga hangin at alon ng Guinea baybayin, naabot Brazil (1500) at na-claim ito para sa kanyang pinakamataas na puno. João da Nova natuklasan Ascension sa 1501 at Saint Helena 1502; Tristão da Cunha ay ang unang sa paningin ang kapuluan kilala pa rin sa pamamagitan ng kanyang pangalan 1506. Sa East Africa maliit Islamic estado sa kahabaan ng baybayin ng Mozambique, Kilwa, Brava at Mombasa ay nawasak o naging paksa o kaalyado ng Portugal. Pedro de Covilham ay naabot Etyopya bilang maaga bilang 1490; Sa ng Indian Ocean at Arabian Sea, isang Cabral ng barko natuklasan Madagascar (1501), kung saan ay bahagyang ginalugad ng Tristão da Cunha (1507); Mauritius ay natuklasan sa 1507, Socotra inookupahan sa 1506, at sa parehong taon D. Lourenco d'Almeida binisita Seylon.
Sa Red Sea Massawa ay ang pinaka-pahilaga point na madalas na binibisita ng Portuges hanggang 1541, kapag ang isang fleet sa ilalim Estevão da Gama natagos kasing layo ng Suez. Mormuz, sa Persian Gulf, ay kinuha ni Alfonso d'Albuquerque (1515), na din na pumasok sa mga diplomatikong relasyon may Persiya.
Sa Asyatiko mainland unang pangangalakal-istasyon ay itinatag sa pamamagitan ng Cabral sa Cochin at Calicut (1501); mas mahalaga, gayunpaman, ay ang pagbihag ng Goa (1510) at Malacca (1511) sa pamamagitan ng Albuquerque, at ang pagkuha ng Diu (1535) sa pamamagitan ng Martim Afonso de Sousa. East of Malacca,
Albuquerque ay nagpadala Duarte Fernandes bilang sugo sa Taylandiya (1511), at despatsado sa Moluccas dalawang paglalakbay (1512, 1514), na itinatag Portuges kapangyarihan sa Malay Archipelago (qv). Fernão Pires de Andrade binisita Canton sa 1517 at nagbukas ng manggagawa sa China, kung saan sa 1557 ang Portuges ay pinapayagan na sumakop sa Macao. Japan, aksidenteng naabot sa pamamagitan ng tatlong Portuges mangangalakal sa 1542, sa lalong madaling panahon naaakit ng malaking bilang ng mga merchant at missionaries. Sa 1522 isa ng ang mga barko sa paglalayag na Ferdinand Magellan isinaayos sa Spanish serbisyo nakumpleto ang unang paglalayag sa paligid ng mundo.
Sa katapusan ng ika-15 siglo, Portugal pinatalsik ang mga lokal na mga Hudyo, kabilang ang mga mga refugee na dumating mula sa Castile at Aragon pagkatapos 1492. Gayunpaman, maraming mga Hudyo convert sa Katolisismo at nanatili bilang Conversos. Maraming nanatili bilang hiddenly Jewish at inuusig sa pamamagitan ng pag-uusisa sa Portuges. Mga taong tumakas naabot tulad katanyagan sa commerce na mga siglo ng "Portuges" sa ibang bansa ay ituring na isang Hudyo ng Portuguese pagpanaog.
Sa Disyembre 1, 1640, Portugal mabawi nito pagsasarili mula sa Espanya at John IV ng Portugal naging hari. Espanya kinikilalang Portugal bilang isang malayang bansa sa Pebrero 13, 1668.
Ng pagsunod nito kasikatan bilang isang mundo kapangyarihan sa panahon ng ika-15 at ika-16 siglo, Portugal nawala magkano ng kanyang kayamanan at katayuan gamit ang pagkawasak ng Lisbon sa isang higanteng 1755 lindol. Ang mga siglo ng alyansa may England nagdala Pranses trabaho sa panahon ng Napoleonik Wars. Pumutok isa pang ay ang pagkawala ng ang Brazilian kolonya nito sa 1822. Isang 1910 rebolusyon ang pinatalsik na sa monarkiya simula pagkatapos ng panahon ng magulong
ripablikanismo (primeira Republica), sa 1926 makabayan militar pagtatagumpay ay nagsimulang isang panahon ng higit sa limang dekada ng sumusupil pasista
pamahalaan, karamihan sa ilalim ng panuntunan ng António de Oliveira
Salazar. Maraming ng mahinang Portuges ay may dumayo sa Brazil at Northwestern Europa. Sa Abril 25, 1974, ang isang epektibong walang dugo kaliwa militar
pagtatagumpay-install ng pamahalaan na instituted malawak na demokratikong
reporma. Ang mga sumusunod na taon ipinagkaloob ng Portugal ang kalayaan sa mga colonies sa Africa (Portuguese East Africa, Portuges West Africa, Cape Verde, São Tomé at Principe at Portuguese Guinea) at nawala nito kolonya ng Portuges Timor sa Asya sa isang Indonesian panghihimasok. Portugal pumasok sa EC sa Enero 1, 1986 at sumali sa euro solong pera noong 2002. Ang huling paglalahad ng mundo ng ika-20 siglo ay gaganapin sa Lisbon noong 1998 at ang bansa ang nakaayos sa 2004
European football championship. Macao ay devolved sa ang Republika ng Tsina noong 1999.
