529 I uo tl87
MENATA PARAGBAF
,'Ei2.r; r,t(.1i ! lIlD P.!jLr3
(LrLt(S! illliN{; !t hlU
llDA( n,Pi11.lAl",(5{
ir-!)'1j( lrrlrl Jlr t| L-4!5'1r ,,\
0leh
Amn$
lIu
a. -': .., r' r''i'l -*f f i;r.ll-
F., ^{. :.
|,,Ji.,,." ---
JUBUSAN PENDIDIITAN BAHASA DAN gASTRA INDONEI|IA FANUL:rAS PENDIDII(AN BAHASA DAN SENI
II<IP PADA N G
roaa
d
{
-r-:i
--€--- F.
Kata Pengant:.r'
Untuk nembantu rnahasisvra dalam rurta kuliah }4enu]is. tcnulis oen- coba menyu6un salah Eatu m:rteri nnnulis yaitu "l*lonnta i)sraEr.af ''
Berhasiltrya sebuah reragre.i y ng baik dan oudah dita.hani tergan- tung 'u.da berhasil4ya rrahasis'.,a nenata yaragraf. Henat& -\ara6ra f Eeru -
iakan 6a1ah satu kunci dalam keter.urrrilan menulis.
Muilah-mudalan buku singkat ini rnernbantu maha.s j. s,ra dalan -erkulia- haa, eekaligus nohon kritikan de;"ri kesen-urnaan buku ini.
PenuLier
l
hra.t
?l-
tn K1 lnt !t;; '
4o]
-ozot t"r
E7
,t^
'anQ)
^@
aflt q*- m.E
ErSlrtE EolGgllats.i
L ?ncEht
:tEll3t br.a i AsL
tct
,!8,tr"'tt8
,rbFr.Elt Ebrtlr
d.lar De-ryrlrfrr
tl€na-fuSlr .tL!
IrlE3t B€lrlDtl!1.
er
$&rnr
.
El*aDh;trsLtaa ,.Etbe
kH,rr16
iuhrrtoh! EIn
sre
*rychtlrs etnrsrr
Paragrnf: :
D.Errbtt
Bttslp'' l.taL brtBt
toptVpoJolrru ' roo ra4fglrttt u taHX PaEB-bu8Ir Pgr.€,rf tlGltl r5o,.
Dlkln.lektr kaJl
kcloEpok &t!!d,'stilo EBtr lOO EaLt.lg4uE'blbb tllfir lfr .obdl-bdltIla.
le
CrnEGJa'
iIi.
$rllsltbrJs
kcl'apottal lrnrr,
Lbtb&!r
D''l.:lh]rhxory
tlArA ihD ..otlrl8
..kFt rlr.
fcfu8..L!rt
PtuPLnrrillrbd'
C.!
lcMttr doc.t t
h.atl dltler.l.b. Eo.3rh btbB :'ug bGkode ^.1.b/a.2.b.
o. sctc:ah
lsilr
frhalll', b3o81!h dortltro.t-t t.blt pq8dE6b
en
1!ilglt
(1.1.o/A.2.o)d.' IIaEII dlLaloral dltr]'talcr peila lanhr l.1.il./1.2.d.
1.2.D
,Sa.sJl
P.aatu!! fcSrat.a llitvtahral.I' l?.!€B[tar.
sel'@ loo EEEII anaL aLrr betlrtlb belJa! aradlrrl' ttart trbr
bshBa ya!€ b.rLodo 1.1.b/.1.2.0.
K@u.Ja d,Atr lr€tohrlrll Aeab sa!6ct alpor'lukar ilalaa nea3nlatrl}all grgaa-tugrr ilEilB.
2? ,IuJrI3rr
s.telth
ko8btr
Lalb.l.khlr
Alatr dr hrEtrbr D&Plr : a. n€ryGtutlaD StnrLtur Pailgr.fb. Esqretrrt]ilE fur8.1
lotrk b]iBt
toplVpcaJclrsas,lc. psrycDutbr
Tadk
trrngertE 'rgr" trnraglt 3tortrB uEllo1
.l* Crrc EerJa+
c. B.ca rh bahrl koifg A.I.b/A;Z.b.
br ltrl,.sLh tarlL korJs anila 1,aila lGrobar A.1.al./4.2.4.
. o. !t ,.utBlh larnot Jeubaa kspEifs d,orotl, fnlu cooolranleb bar,.!'
tcrja lrda.
' a[. DongarLar pa4uhr]rao d!or.a.
fn
b/1.4.b. Eltrrlfrrl}rrrsrd.
li StruHr'
Prrqglrf :l!elupa&B! brlstrlIar. lEll@ti (:lt@l' &ti.ca aclna! Ea[t pltrSlrf !r!rg ta:lk rtru ef.ktLf aablrh E@[ilry8l DsbarePa rSra:nt-o5nar:tt
rntril. L:La t
1.1.
Koatrarr.
iYe.trg d!.E&an8 il6,rggn k{.tuaE ttalau peng:ofradelr,h DaL-
aeqrua kalr.Et yBEg reeEDt qa plrltaglrf tllr s€G.tq bat@-
ES EerAUltAlC! +ratu lAl, qrsfir t@a terteuh.
Coatch +
.SlJat kodLrtt b3.lB.a Jrary bir p.ru aUcatrt .+r'r.'l lelrb bdr:aranrya tlaD balBla E€Elprrlg ll drtlD r,lB}'rl,$r
yrrg br.tra d.E a!,rt!r Blla Jrerr8 kbrl|| Irr1r. s.!t!8rG- rf-S lgpar t-sr"l,8ah ,1"o tidrk toliBllrtrlS, dsrr, podr faug
lr,.rL slsttE una!€par ttap b.bssB a-- alttln m,b tlrp
-oahago tll.batEsl ofeh lrslslgl€ abr! pl}lrllr DaEgBB IraB D.- malol bshasa ltu. Koraqgka a).an p{ rar rsn lI3rS €aJ'a retrrt {!
atas. o].eh a€b&b LAr lalgarlah k6oa* rpablla babasa tnde
apsla tldak loelsbodakEtt Jautl 'ro '. trI88rf tlilah D.Esl'
katB al,alae alatlli Irata ke:'janya. Gugua fclre Juga t€rt el(tu
po1anJm al4l1 a6bsg9r.DJrE. BabLa Tnggri.' t,'Il!.L rl lr'l'8qh{ri€Erlhr e
EaiB6a duxr ttttBk r[@trrDJr81 lota yarg Drran'tl 'l.6lu' tctapl
aaIB Eta yang, bor.lartl nlo&Irr putth'! ilGh Ersah! CrI t -
bega&gra. Sccgla tot ''r!, pers 1fu$!, E ttgBtalar baht tlrD
babaaa DtupuJiyat sirtLnfl fonologlt .tltLE Brsat{ Lal Esttr pola aaartL& Jnra khdlrro
(Dikutip dari'KQtrposisi GorYs
' Keraf).
2
:,,]
uaa
.-
;
ldtEllEl'.
IBlFbr
Eokoupabn stau kosatura Jrarg utuh hrtu.!83r aEtarr!.lrr.l filUrt r.hl4ei
@D.Etiuk rctnrah pcn8:':al JLligbrtlr
untut Jelrr-
Sta
tlDrt
D.rtastf rubarflth ,-d.GoltoL r
OalaElat
t
hur 19a3 adabh genoreat p.Dotu. sttlp.fpGdt Fqt
bo!ru!,!g d@l ko{ rr8lrlsn berressla. Gotl.!. e, tanE! 1945 b€rrE- tq
uElrrt, Eal8kaar4ttari ga€s^BJl anEprh peouiLr
G.ttorlaaitehl
19{5-
taaiaL gra:rarl pclgh..g. oenara.1 zaEan ko€rdo}aaq ad,8Ioh 6Gm!B
r4 eaDfar (ba pcq8@talg r1Lal,
Eslolrl.
ErUBt Ioplli/Ir.nJ eLaa.
Jollrlttr bshrl
psrsglaf 1tu sehnlpulalr La1ll6t 5/arg s:rat lErbr4grrSC. soErlpu1ar
kaltEt ltu
terdl,.Irl dotf!39
lguEgf3l!:g
dllryrB bflnw
gdalahEuggt
fSgJgL?S. EslLEat toPtt daEkatlLt
Dtg,.1r.
rapEt glgEBS atsur8lgb
iterrl aelrurh pattagrlaf.B.D.ttl tolrh al,,k@rhlar al,'ltsc r bahn parlg!.f uqILlE,' echrh
p IIrt
topl& ilau tral!.ut peaJeleor untut loblh ,clst $/B oobrl:ll,taI
bt
paraer:rf dlbawhllll.
;b!. aEt
E nEb.pbat k.or {urE t 1tr Daila za&ar Doria lab rirUh t -
pal.aerrn kapailr varr t
rtoryhrhll.
)ft myuf dr.
hrl.8st
aabept uerpelganrb. 2) tabrt k3Paatsbsr|tln
-ftlr'D.Fosya kspsd. brntu hrturr tulaeI bolongo 3) ut'psu8leH'-
olrh tasle-tuda atratl gertk Derysb.btaa Lata bc.rilotakr 4) rbE
blr- .!
ilrr:L r{rsah aecti EoEu.Dggu al8tnr EGDoatutaa laI8Bahr 5)}a:.e -
D.r*@l ula! tro].hter€ Jalall, BtBu hmrg haltu borh.lylr cc).aEao 6) PolJa]llar tak bolrh dl'torur&.a 1.81. ?) ldcur rerrei" buryf
.Irlg
al,,telort,.r hrbur:aa tuE d:!,talartl. 0) Ayara bonkoko& lsnJa aatt
griffryt
!g E€4hggE1. 9) IIuJe[ paoas tanda 8d8 oraEg
rtl
bortlk8B. Io) Tel I!EE. ro@IeEgrr ng a'lcrr n neD]is:rgsr kabar bunrL dan aBJLeg Elcrlsau.Eg tE..,nea6ai.afr bulalr tanitB ada
h![tu.
11) Koporcaqraan kepad,E fir]la!rJr-
,aatl 6sl!ar, au.8olubu!8l taldr.Wl pusate zoDsll Enl"l4s9.
trSr
3
( Dsrl Eoi]Bta lrsr?glaf r A. IlazrL) .
Xa:-au Uf,ta parbatlkalt par:Bgrif ir{atarr Eglca Je]agrnh bshE lar { r.et bergar"r.! trolupakalr k llEat toplk dan polagr.af,
tersebut. S edangkar scb€leo buah kallEat lalqrya eil,alah aqg
,allrLarr: atau 51st16an ngkea L."il*,nat portaEr 5rang bOrDunyl.
lh!8 art DclegharrbBt ki-aJuan k,.ta parb ?.ii-n peDJaJEh.r € lah EsperoaJra^al kepeila yang bul3D-buka!.
JeLaclah bahu parag:cf ltu EeEpu.Nrrl. stryktur dar - llllgka ya4 tesAlfl alsrl kallaat topl& ;". laliEit penJ€L., t3ntrr ke&ra kalr.Eat ltu paqrat ttd8k kokob.
lrJole l\rnBrl l(alrrat Toptk.
Dl italan sebuab paragz'af . seottag Da'tgsrarg biesa4n
rE l.taka! lnti ukgutl patls lalr-Eat tcp!.I. DLaobut Esl!.Eat
toplt. cebab alLalslaE r,,eIll:at ltu1ah polg8tlqlg E let8Lr't to- plk Jrang tllblca!'akan. gopLl 5,alagraf ilrta. lalah nyE*
Eolghmtatkmaluall paalB zarBr porJaJahaa. Dsa launt top{L
r$ta berburjrl : trraag auat !06q.!haebat k€oaJuaE l:i.ta zssalr I!€g JeJ.r^n lllah kcp.rcayau kopaab yatg butahtukslr.
i toplk Dlrlrstlf .6a1a:1 "Iltlr.n Ut."rt (lrlen .otu.h pg rrgr[fr B!il kalLElt toplk urenrpaka[ kalr-lort Ut&a d^BI!!l Eg
lr8taf 1tu. fa lctr.ap paragal lranJra puEJr. aoturh top!&, - --Xa lrtr'ap psFg!.t te[tu hauJra pun5a ratu lorrnrt topltr
sepert,. contoh kar { lnat-krl&lat toplt allbsEh tnl.
tr\rIgrl lGl."at topt^k dspa, ldta l1bat portann, lallEat toplt neoboz.Ltahut.rr kopallr pcrrbtcor:e apa ya.trg itlblcarotian
fUal,a lte peagarar6 Ltu.
4
It6dua, !81!.Bt toplk untuk trcDgetrol .p. Srang nu dtl uttalkln. K.tl,ga, €obo.gal oaliiartn ltlbat-br r irt Selg - L8tL
1.3.2. Lotak l(alLaat topit.
g. l€rlctrk p.ala aEl paregraf.
ea Ifurt topll rserttallrlul ltslrrrt palJafa! etsu p.!E>
tr4 EC]'atak.lr psda aBl paregraf. rger peabaoa a;Cra
oapat Dtushltor, apa ya.q8 iu8capar,btl oloh pongena6, Ilb.t
Ereber 1 a€r coltoh paEGrif .
Gambar 1
Elra poloba}lB E88Jrarakat atar katualaJrrsll Ludoaesla 3ratg
.ut O.pat drLr r{.'r rrrUrh talDlE yrlS t.rr}Dtt td, tqg
tu1a,b bahase llAonolla rebsglr. peDJoLEsD esyatibt itaa kcbual,uyaa! 1tu, .-- g o6p8t JuEa bGnrbah., P.rt@rar alra polg8ilh mayoralrat dar ketrratayartr halornalla kepsdr b.B-
sa l.aaon€sla bolob tlllataka,3 rnengorlg,. Belurrrb k€hl.ih.EaIr
b.qilo l.l1alo!€si,a, roh,,l1iiga ba$ak B6rbe rtageE p.sotabrq lrerg borlBlrr daL.e bshasa lnalonoola. PBda. bakakat$E, pb
robaher 6a!rB ltlbasa lDdoDesia, pcb€bs8alrlJra d.arl PiL
luaaqna korxaorEtlf, dan t fuobul,.EJra beruacar-naoaxo q&apad- Eo! yaEg barrr 6sLaa kata uaupun bortuk bahoeie r klta qralrh blcara t eataa8 porEodererl bahaaa Indorssla.
(Koapocl'r!', Oor5o Lant)
5
Dr Patia akll'r Pr$SEt.
Xad,sqtFladar8 pergatsla E lstak ! !f,Ir.Bt topll pada aklrl! paESrlrf. PaaIB arB]. psrag.Bf panrl:l! D8rya D€4lE p.UBtr puJdsrau'-pcaJelasa! aaJa, lt.hat garDar 2 dan
oortoh parigtqf,
; cambar 2
oo Paii. AE1 aien ikh!.r.
'Peil,a aral pst..8grat klta nereuri b].LEt toplL tba pg
da alfi,'lnJrs ktte Eene[trrt kaLtEat toll} frary bEDU! E€oqf la'n8 ea8aeqr aedl.kl.t t.har.r. Irntuk 1eblh JOIrsqlB l{}at
BaEbar 3 atar contoh Paregt|Bf .
cenbar 3
Slpat koilrat yang tafu Jreng p€rlu dlcatat dl'stlt la- lah bahB tlep bahaao E@InlDyat' el'8tLB rtrgLapan yang klmsus dan slstr-E Eokna IraB khusuE pular Ealne"'Bs:LlE le.Das terplgsh d.en tltlak tezEarfrrlr8 dart' padE yaag b!a.
5
;:!..":;:..t,,.
i-It,..",-
Slltt r ua8Epan tlap bebrca ale! slrttto EIG t1!p Dabar attbot8sl oleh kcrarglo alrll pllC.r r brlgla lrs.DS EdI!:l
Dehasa ,.tu korarak8 alrE ptld,lar laJa sotot dlgtaro olcL
&6re4 1tu J8raaElah k.csra apablla b.h3ra Lador€cr. tl-
alak r ltob.'dlblr ,o*k drrr tut\3gal r tl.lpk slgeBl lata qg :.a srrttE &ata korJa4ya. gugu8 fon@ ,ugt t6rtoEt! pot!
4F 'rrE aebagaL4ra o Secar! tekd,o, prra I r rrgr'!,a. EoElrtskal Erl8atrka"r Debas tl,ap behaaa &€rEpt4ra , .r,rttE lomlogl,, ttttlD gramtl&a1 eerta pola rlEart,,k JraB hans.
(Koorpollt Coryt l€ztf) A. Prrlr Sclunrb,-as1un:h fazo,.j:zf .
Eolch attl€takaD hanplr solutnlh lBl:Ul8t tcpt& rrorgr.l lrtnab p.Il8!!f. ].lhst ;j -bar 4 aon oogtoh pengl?f,.
Gatrbar 4.
Eitau plrt'rr tatf,rB )ra!g lalu, paAr.-p8gt targgal 30 Jfur, 1908, anstu bcEds ocroh ttdak ill'korrrl E1aJrsng EcDJ,uEr l.ci8hrlrgan laugtt oaEh,'l' tlonllggal!.'n Jcrats kehl.taDhlt8g
a.a alfi€ar iu8aEs1lln o]'eb palrng Boallk,'t serdt r ola.Et ttlP
pelbagal' &ranB rlDal!'a t.rgalr. JaD E€rlraluk liuUrf I cXn
aat@pat. PoD&ratukar dega Valoyorsa Ee'l { hFt boJrttra thr Eob ,adl' bola ap,' EglId,l.eulsn allataE hutan coar.a a€ll't8! ]r-
ugai firDgr:sh. I(obaraa apr, Eetrbentuk ooEalBrEn tlealrr*.u8 tlq:81 ke angks€Br dlau eul lottrBkan alahlJrst 1rug aerggele gar bsgalkall 8lrtltua don terdongar s€.Epat loblh dar1 1O0O lE jar6Lqrao
?
(Illtfsalr Pob. 1969)
LoSo) o nragg!, Krltldrt PeErola! o
DslE aohrah IErrgrat, nrIgd kaltrrat-kalr'ot D.D-
J€18,. 1tr 4/ata seLlr,o Xal1u.rt-krt:tart j.tullh yaB Dabllfu prl.grlt l'tr boErF.be.uBr nbldar" bcpadr pq taoa. Ape J'ag alrrEal il oleh hlr.Bt toptk dr nr.al}u
d.laeD J€l.as. !@b.oa dt,.tu.Etrlt4r8 urht drp.t .rD.qL riyr --r.r'--r E&anA lar {",at topt}. Trrgaoqya t€drr EJI
8loEburt &rlLrt toptt loblb JsLaa ,ro" leblh terrg rrhrtl4np Xrlr-oat-lElLBt b€r.u.rh,. nahrat rfugf n9 Eglle ucEjad,l €uatu pe'nhl'calo ,rsrgrald-riErn". S!'lat
k ].l.alat p.DJ.la. h.d.k be]rtaltrE llfat ding.- falil toplk. S ehr p,Iga poEbqoa copat E@bsllt paE€1t' tq lnrt.
.l,ol L.z.o.,laElt
Pcng@brq;s! Parugr-'atr.foear3!8 lrsDg bslL hanra e€eportatd,IaD telrak-t6,t
E ltrrBqg, a.brb e€lgar?lg ltu hikslolh Eanrus EarS,cbxEr
ha perl8rst ...!sLnJra caJa, tept. bEEu. Blgualal, taH,E- t.loll B8gart !a3 y.!g bs1k.
Seoala uEUa tch,'k E rgArBna ,.tu ed8 ahl c.Ir, yal,tr :
2.L. II[atEal.
i oeryan t8G8@h.!gk!n atan DalukLshrr .0. y&r8 il{ I bg.r Lar oloh B€trrah Ia'tl'*t topt}, aehLngsa tor.brJErA atan toryatabcr oLh llp€4baoa apa {n8.h al !&pal ra't olOL
p€or]fu.
2.2. Arl[a1s.
P6rl1!s nc!8abaaglBll pa:cc6raf d.fgar mryaEgEl}.q.
leoalo logil(a atau q1/8te doDgaa trrBl-bulitl', leDlqgAf
per0baclr tltlsk uodatulhB kolaguar aUdale E€Bfrl.rkrr
pa:agl|Ef tor€eb.rt.
s
Btlt fs
lJ.qA.8.al. lfba:r
pq8p{rJaatr tugat.Ll, S&ah par.Srd EerqpaEalr aa-
lryU;rr b1ltBt t8lg mtrrr0ill qra$t ayatatr Fttlr .. rrror
' b. a... a.
LoDbaF tilga!
l.a.
2.4.
DO
3
b.
2. aiaar--
r.hrh
!a!sg:dya*
bi,t llE
detrtl'f terdr,:f, ahraDil ttlll,Bt lrer.. bo ro.r,.
!r itrrt$lrr
firqgll &ellrut topl.Ilrl,r
ralusl p.tB8ruf.* aFru[,.
pc€eDr!8arIa!.8ilt3 t.:-arbDo
.h irdfraEt nrqBcl
]Bll.Et
p€$e:ra 4.dalr rLr.h
p.argrd'ir lrEl ,qrbEel p.rrgr.t e trI rdrla.
llr ororrr ba ..r..al
Llrrb
Irl.o 5
b.
6.a.
b.
Go
d.
9o
It.
9
8o
EIIiaL IaD.r P3nduau i:sgLot€n.
l. ParrgrEta!. :
BLo nenitLgkulllra[ tuSpr ,d prengotn]nruE Jra!{i tqllah sd! Dr-
IIB aaIgat taeruuJ-v'g pa4rclaaarra tugcs !€laErut$ra ,llrl B - lgrt alpdrluka.n kerJa sqr^ e.rt ta5s talAgnE8 Jawb ibrl, n- alfg.dlt-qg aDggot{i lseloEpoko
' 2. lEJu/rI.
S.t.Irb k glatalr lll barqkhrr Aa<la d't xrqpgE Erpu s a. EaEEUEUT topi.k alBlrE pailglBf
Do etrl8obglgFe r' Fa.e8rr . 3. fafnfl3
lhfilt Eol'oryoE 1@ aoalt 7 Dsr€unlrl lcDstl.brl.hJn
{. d.r
EBrJt.a. SuDaya k rJa kel'mpok rltr Laear aan
btlt
te$ab'hnr.hr'lD- .pllltrlllr
r.oralg kotur drn :cor,.ag a.kratrrr..'
b. Saca b.Urt kono B'l.bA.a.b
o'
DLlrrrtlrarl..b.,. b.lLL lr1shrt1.
DlllraDkaa !:olornpok Anda alaIrt
t k abalol balratr 8.1.b/8.2.b
b. traEcatat llasll D16lo..st.
Brlf labrr Dau&ra! Keglgtea IEdl,vtilral.
1r lQgltttsrr
Salrr 10O Erl't berlabLlr bolarer EeEdlrl al,Brt boh:D bjr&odc 8.1.D.f8.2.b. Kat etr laa atrerl kec otioataE Eaajlt locDeB'eu]ior k*
bcrhaoila4ral
2. Iuruir.
Satclab, Legl,etan ltcl, belaklrlr 1 Arda d{ha'aDhlr r''*Y{rr t
l.t i 'l
I
! 10
r. blErtrtr
toptL d,alan paragr.f .b. lllngobslgar partigtlaf .
3.
akhr.?a:guDA! l Elrtu IOO Belit aengor ecbatbDar tnJrr.
4. lao.bh bahaa Brt,b/Br2.br
5+ Sctelrb adnrsac,,,ehar.t ujullah keoarr..mru area psalr laber Da-
!8rfJ.an Arg.. (D.1.d./8.2.c, )
BAal/&2.D lturyllnr tamgrrafl
' D.!a..tr hol ,u8a aata pado Eapo1ec. (1) .
I h,a!r rrtfr rtlu , aU, ItLra, 86b€Lull t,.:rJa,rr y!,ro pcrtcErrap atll - fgla 1 te lttrta d I ltlrlahg\:er nrakua nalan VoUS !ilIrarys t€:illr{ - G a3,u BqroEg- f,.tlfB loakeB]l dltaluh itl ua!o, !.a b.rlrate. t
rEar6& kapaa a5ra l,tu dllrtrtrkaa drr\.:r.x o{rttr &.8 ,t-l latr rql
&lfryr ar:Ia 131 herrrc hLihp rlar{, olea-r16a EAh.ar ya.Eg dlttlr..!.hr atl .lD o],eh gclayarge\ran soyo d i Icuyst., nanrtau r !ole41nu
$l3 Jrlg ratr! ttu , tslrb lak t"lran godaan uuhrk E6.Eatolpt' ualr- ra ilJ,,lorya
(2)
. lEEr pasaBJan ** x-:'agta, lyoqlr ,, kata l1rrB (tl' rlrgter r.-B ketl&i ah .gl Elbrk EoqJrlsDL.i EAlilr sr.ore3 Eue,,tlu. tB .ryi.t - Eob.}l.k isflk: cttirno yar8 pEU ;arlel foto-toto lsr:ti fk ,are-
to: n4yno dFtr E€1t2,!,& p.aia Id.Ea . Hatl Eoctllnr rtreEboDarla.a ucsta_
ralsra .ttu o 81ap Inr la yar8 tldrk bE4fge n@pu4lral 41nrn{ sgp€rt!
aa! f:nEu . Osengya cl,npatlk . bcrLradau kolcob tln: ;l s(raapat,
rgstruya llca1 , €inar Bsti,nJrr lrerrlk , Eref,rpsgona gaal!'igaal!.r J'q!A t erBlla-Au- pBd&IrJa . IhlrJra elor lrang beshoslL berolrs8aba
dr, t tll]J|a. Eas IrBr uetclrtatbr datr aku uoncltrt4n. I.@ Jugr- ht berAaca:r'er a gotolrhioskolah4a t-rrai ,r.[ thpst pekarJs.Bn,
lsanfulal,tat kaefu r Etrtrp kaut ao trlrr bshs€taj
11
(3)
L4Iah,-fa)rglElh :renS ttlaEbll pcra potanl, seEgat aUp€ _
ryrtr*A olah Ellrap-.lltap da" futu-qm-hrfulE3! ilalo !!qr-
lG,lr3t r.tcprt dli mra mot{ Xa Ht[rp. BsAr, seolarg petad,,
uryrnkatrryt Jurrya barS*ak altlr ibu/l!:al,at lrulrt Jr.qB Ea-
lrPah! ados pokok kcs@tos8a,lnJ.a. Ia bcrrgailtar bprdr tg Erl.tdur alr.n tstr'.ggs-trta-l8i3.rya ua&rt acDo]c!€lqgt atrbs krdeankodoaa yatlg b_l t1r, ata.r untuk r06bcatt E6:n!r.EaE6
,lb 8€dlsfir t€rJadl atas iurlq€. Aq8otr,-rD8gota Bq/atrbt
I).daraan pliin u?ruaO" bergotong rrInq ittLl aeLhrfan lrl
!ro!8 arbr rtlr tak F4g,t r'. (tl.brrlaha dt-1,:1, srpcrtl d,
salE0/a, mutnrka ta[shFta[b b.[r, at u rng3tu! po8d'I, ratupat. KarGE asuug ocdtrr&fldraa llrl,:'ahr pala petarl trr^
Gal{la etug(:rl nebkukan soauatu jrerls alan Es!,3ga!ggu atrrrLto, rqmrtHat, atqu Bc:ircck t::aall d, ,gotong roFslg.
(4)
EaErclolr tl'alak pomah Ee pakan amtu ilr r Er,rll. f-
!.n ltu la trk dapet aupcl.Jarl aU psrgutuar tf4.6:t aprr.ge uatrk tlendapatl r gelrr kecaz.Ja".qa il1 bldarg ltlr. fcnitrprt
LEl. il,'loutar!<an olah psul D. rturzllrr.gor, y-a4i lebllr ll4lut Eoladaahn bah['a'nansgg:: Araorlka S6r,'l6t terlal,u L ,-,osqll lrtlt aedang nAIAger Par.rrclB E.rrll{t { alltu lata! beL&g€
kobualayaa! yrswf Jauh loblh luaa yang !!r!&rfrEg p€EtErrDlag 4]te. I(alon$rJra, kendbtl buk^rr ah1l dalla bli-rA p@lilba|l
eiiau p@rsarau; ts roarqp.r Eolgloor.lathlr Ec&aq6 af8lrta asar
ki€€:!Ba{ aa I.ang prodnktr,f, f.lrora ltu e r.nJurka,nJro erpqra
r',4 h,.g orLDanf,Ageo B leblh bsEJiak bolaJar ilrrl o:sang Etlolah
tontarg masel.ah-,msa]rh llalC bestal ratl daDgan kEle rrr &tatg.
(5)
Cara belaJar ],sJrg iraik bukrtbh t bt loJak lahlt iflrt
aegolorgar onlg aaJe.
L2
I
C.r€ bolBJer laql balk rdatJrh anstu kBlrlD.r JnEg iLprt q lll'rrkl olab a.tlap uhae ia: al€lgalr Jelan lrttlru, LtlDd Irtcr:atrr3l dal dlct'plin hanra il!,tnnr on dtaa dl,perlcoaboqg
kau den6aa po"rh k@ueE <lal ltauggybaas br lrtr ,.a (ltEat
A,J0111H. olsh !.orcr8 Eah.l.m. Habaa. rtau E@olqf.lt
penaot bralr Berrs3llEl oara bolarar yarg b.lk tt abk anlrrt
tGtepl s3ngl'glalalE&r sgap kocalcaplrD l,tu DcarrsDcnr 'ttEtr.I.r
ag4trrtr kEanD8guha!. KeoalaDan 1tu bg*rrr i[por6urouan cr -
hasl,-harf oleh eaorcng raharloraa ds.fpr{ u!qt! belaJaragc, re
,r{ 'gr.a E€rjau tobl"e.saan JlBng Dlo].okat prar afrfrye, :6lar
oam ucra5er JElg hrt 16:ar sqqpdt houanaaa. EIEr ttaak aia lad lea€Ir-dre.op yang harus aelrln illpeaiattlan rrkh
Dola Jar. D€d,kt an inrl,l ulnrr ketetlglrrlaa a.u elr,'plLa tldll
elnn tee=sa rari sebagel bobe[ :raq b,etit.
(6)
ttenrbCh E/1nts:.l'taa pognual D6{go:r1 tlrr,l, stlop n'l 'lta iBt tr|.lr, eorJrdl sbdl' Jrarg nelaJraDl mryarr&rto bular .o.l
gEpt&go Srbab *Jrupu anil{h boradt DeA !!aaa or.dt brE,
DqErBl aegcrtlqlra tat8p "atook., ]'aB. IrtthB porertl,barl e-'r
p.ryElrrr[lln .por.tur t,'d.lr b1.a alLLhrt!! dota.q lntr
dobrrk. SEIAh 6atu tujula IrcEyeF.ltra$r lal|h urtuk n+trl8 kath! tsaaadarln, kctel rtl dlqa kcrrblral' pega-t' reG{,.
r.g),
AIa& Brurnrt aJaraa 1!loB loonlpahn arEBhr
tltlpal
$rng paur8 be::htrga tlr:d, Tulsnr Oleh sebab
itu
saJtb brgLtlep orsag S,aqg monorlE aEnah fullatl
ifir
Eenjqgo dqrlgarsabik-batlrtlye. soJak a.B& itlr uagth dslan UJurtSaa fh
s4rnpat Bntt EenJadt demaa,, aabl.Rh Eolradi taryeu,rt JED p6ilh orar€ tua, lahl':.lah alan bottnl.8h. IsaJlb hr<',.rnEa ' C
ttrp
ozeag rurtuk iaasllbrra mbal&rball$n c.ro'l J|aDgrrlh
tlllqndug. DiruyrBt rGper'-i,lqJe yaktu rlatrll,r.Irrl!, Ed.rllan
ryt@JEEI(srd'Ei-
ETEI D.q8Dr
r)
SeJaL anak lfi lahlr EaElpa,' Een{ 'lgL-at iics,Gre,. dar -+-JodaE
kanqlta eetelah arEk Ltu skll baug. Serdoaa Urtrrr.{'Ja t At tla? oJ.aag trarg nen6elall-iat: kcynJitur tor6€tut.
l.l.o/!.2.o. Csra Pet1gegb,'ngatr 9ar€6raf .
UEtuk EereJa(ll peYulls ja.tr: {4glu qricBss dslr|to tuilr..oarerI a,
hdrhgs lreguaoei berzrscer!.LlrcaE cu-ra pcngoobaa6aa psrq€ot. .pa- l8attlur[ ltu il,t peroLeh uo1s1u1 buku-bu!il p€orra.lll tootas per8rLtr_
att Pfttglaf,r adlE JugE d:Lporoleh iterl Jalan EEabqca it n Esiipo:$Etl.-
Irn tqd.l!.aa parn8lgt-Dafoglaf ala].Ea stlatu brca&0 ltu d,,tre[bagbr cLh paEXtlalrs. Pergrtabtao lfrr acteruglyt E a.oka pert€iebrEbr drLa paaElek dpp DElaLul latj;:rr.. DeBar JaLBtr {'r{ mreb, t.4tlqp,,l' rqgmlptjlcn n ,ara8::af dan tofirDtl trsrd,'ltb !€rla rcng.alllrlr cB , B ttaEair
S olaajutirya yg.ug akau d, keluhlcaa ilataro basrtn rvrr tllrL oqB ' t '. atau eodo p€ageubaqan iraragtrrlf yaaS dl,k@banAl6n ala'€,.'r BtoA.
t d6lil.
l. Dor8all DGbarllraD cortoh.
Cera p.nA@bolgan pasglraf iL49an EGbortlilr ooat&oor
t€nr lrrclt rud.h d1f:tslbau8!.n bq8,' !.tong.h parlto. pcEbo. raDB aabl'l daoaEJra hrcna iUbcrr. contoh yaEg dlDJEtrkaa oleh Erllrt topl,t. Coatoh :
;crBordssal peLoJai- au5.koLrh-seholah doEa8 Ln. and& dl,-
tthld oloh gutu-Au:u k5'€ab.Sa ar.okoldr dt.o.Srqf3rh r.F'.'r. AI,a oqlr i Ee8Ltar al.aya E€.qeut { rrsrr e{ f,?riE-.+rt olelr Bu.ru. KailaE-}ail^arg hkaE
c&rrr largan lsgl ruresIJa, tetapl laEsurg dLsEbil opor aollrtrrlEa, Xal u!'ng talurn ? curu.tguru y,i,rg JE{II p""ftf.ry". uesohs"lrb, Flg qE
Asrrrp&& su:rat uida!1tlan.Bo!€rielul]"raE lJrul\ra Bl,ar-/il Eorta aealeJrtar kSlua! r,Erlrjra uoug, Jad.!. protokol dFlr eelragatEya. .,kex rl€l,gai,rrrn aasraba:$ I;coe:'dlrrl, por.taudli,€ah o]ah tsge atsu dazEa-nlsats ? JugB f.r,rrt"ro!. l,€rEu.ru rt'srs banln Jadf D€qrn& satra, sepLrtt trLtl8 an-
rr.[ bqghr. Eersrd-EB t E:, nerg lt&T rlat r.r3 ttgu LBtr-Ia:t& S€dreg
ifbu.Eg t,ortrlc8.Ear bal oepelti tiatak perlu lrlah- ,tahs cuhrp ts rr.E b€rar agJo..
u
b; Dcrqan nernptllcB! FaHs-fElrtc,
liornEplllan falfta-falrta adElah ral_ah latu Grq Jra!8 gfrktlt dloleE DEngeben jlGn aetuah parrgrf?. LEelarFu:fgan re- p.ftt 1r1 tlalnt nantuat rnlisutl krlluat toplk 1cbltr alJ.porceo,
BErlk dl,an mony.rklnha- Sudgh lefimg tenfir faH-fal.ta FIB
aut Ep1Ifi ! tttr hErrE kcngbflt. Pakta-fskta toE8:h{t Dlr
rblcarat kolada i)otr oo oa Bec, ra go:rblang. Parblca dl. tErait-trrt!
qia unfirk uetBbooaaya tezue. r-'c*tohrya atapat itl.:llet .radA IE:r-
Srraf dlba';eh Lnl.
feruEakaxr U.lglaragsu Juga oer.igurlJul' .idf6 t torba&p 14
lln dlrl LfuE:crlg3r t.rtetut. sermst tabu.u 19.30 XotE ,ra8!'forc iU I[Cls tuJalrtta&a! coco& 1,.161 orsr{3-orla.Eg Etopeh ]crc-n hs
rJra !ru6 rliar&a <ba oog;zr tant- B.rd8uDlcrll 8r't-aLot !l l.r ran 4lrr.!.8. Di b€berapa tr.Bpat bcrbloJr d1pacara5 tulgbr poudSrE! at
aaD.b dt rr.!a drrg{'r brBr}'8 blar rcJuk 5eE(ll'o ura Brlrh ta- lrra keouCl an, r'uueh-rriraah ya:lg, rrua Boearlr&aa alst :)et:tl-E6r.a
lr8'/I4,L AC 03[ klD.a a!gt:o. Drlt]r -aUrs luluh tahu u teraurlr ltlr artlr udalB rBt -rBta Blk Ao!8ar E4/o1ot ttrp tehlJcf"e. fcLfl
aE du ,.r1, artara Lg:Lr aus6bsbLJr olch Dirllrarrn kots itagaa
Dob.n8ra hrtaa ill aokl ta jcr\ye i Dl Deg,crl klte prsrbaher. t tlLa ln€l taf.h t.'Jrdlr i'r'nf,rt lrultrh trhuo Jr\E l.alrrr b.Lr'.D. tsrt tcttertu dl,kote![rEl1 (U sokttar nogo!. Sok rrlg J.al.€ yEE .a[.
blT|L iLpat illkets!&kari di -i:6srFat prrg lcblh t{-S8{. (fm).
Orlar! tleDggulEk D cai.:1 1n1, psxull! honalak pnntlaL ueaila
Ilh aoEtob-oontob y.ng unu diur dspat D€mldll k ritasr yE.g ql Drnrr;a.
; c. l)e&gaa BsBb€rikar alasalFalasatl.
iiel:rrah parra:rraf da';Et nula d,! ko5bonl.Ia.B d€[raE r@- Dortthn a!-nean-qI-dsan tortentu. JL oll]l ops yaq allura toratn
ole)r kalilai topik dial,11Lsa bsrCsee =ker l-og!ka. Dlhl]tttlao ilg -gsn ur.elin-urslan yarg logle do8al Elerj 613tk3! Bebebs€bab
EaEgaps tlalllkiEa. contoh4ya :
15
'Jcka lah ijcLr'cirqi:rudll tidBb dapst EGbl.rba sfi--GtE- 4/r bslaEilxrt gorab.on6..Od,4b rr allrt gc.ndlroqt dlaaglgBp tLhk b lk bq6t p6ltunbui[:J1 rrLlal aAr1 BI:!,gp s er-,a.Eg rerBja. selar,r ltu f buia" aejri !cel\Jga&:i6u Lo:ei'l.arc yarr6 bsru. '.gluta4 tr*cr t-r.
ooeugl aelt.ra s o Jeraiijq).a o iJ;ubllt gondao{g tnrls-:lu1rl rrurcul ilt
kafa:cgEa r n^k-' !L6.E :atd{. yaqj uerabalAllalg, tor}udap u}erramrl,,r
ru kstertlbsu .*rru. li€)rlBt.-'r aeabukti..las, iralri,n iLBdak Eo-rrh.g aa lra[g te.Jedj. di &pulrrei.ra a.Bk-a.Bk :ar&a oori.ng ilipelognrl
o13h gola,,g,'n ;;a:r3 'oeraabut go.c,atro-g. D.rr '.n B1 Ela sajrr rohr!
Sedllolg pulryu El'lat trosltll sul,ar dlcora EetclaE jari-ketcr.bgra
yan16 bicu al:tefl.Ea u'f.I!Ir k€crEil boraugte r I iriat EA.:8L { r,{r',}.t
o!8loe pa.€ka8.
ItoraaabGJqg&an psrlaglrlf alorgBn c.ts td, ndau pc!.ca
Lapsdr borptklr hlLtla. pcnbaoa alhoitapba kGpaiir p.ltaqFse.
pattalrJElnr Apo beEr'l,.a!r? [t€ngeps b€gltu? ltrn 6rg[g8etr!r. ?€-
nrlfu JIa!€ berT)e,Ga165sn itapat rmtuat pGtqoa rtxrlE Eong{ }-ta Jrlra ptktra J/arB atltoEpllkanny'a ltalr,a urag]nll.rr lrr{..t
tqllarS-a . Eetrrah cortoho
rl. Don.ila DoloerltG ,
5 otu rrl r t)ora,ii:af ibDot rru Il Da alo
oodto. )l slEl p€1ja;arr/.; blauarJra rooEltpllbr Lueielufdral
GrIaa,Ea qtau portotlva-pe r'!.etlra y-ang oodrra ctan ouaah IE
bar:AlD. Do[.!an l,aiugrofrrJltr 1tu pongarnnlg benr*ha nobtlcta \g
ld,raanya ltu irl.lu;r ]:aiaDoll, Uloalnyal
Sirluc Eelger1qg-rggurg to!u6. Oan laapr-laap.r EuatEb !g ,i.'r satot,Oi i,:.1.t1 sor.oltak, BotoIAh tor,,tlup BelrarlJrD oloh Dgfa,C
alrb€ yair; !c;.pu:;a:.-iruta! dl u,fuxc scportl lit;ci':'. ,adlo r::,!,r ar,:.I, bul€lj.e;: ju6a, soiro:tl { aro gaan6 dal.a8 tArvri- yotrg tlbs- tl'l)a belisu';i ::.8l-crru uoir.le.ligar I antkah o!(l.E j. jian rlob{L.obll r€rto keBdar.aa! Iat rr sudah bEru,rdr4g dl tepl-tcpit Jalalt JCIB
€ebulirl. tldaL tor.U.hsi; Ju:.L udara. JalarbJelan uonilarlrL copl.
IIltrE, Iirrgk@r &at1r (l.ulharJlr Athol,!) .
L6
)El:,!,!Tlr tt).J ;iip, !rt.l\:
:(il_[ltSl BlirAii li.MU
'I rl'\ 1r r)i;il :r1ra.{d}l r>U5U! r,r1r:l i !r:,' iItrUJt!tllr
4q
OLOZNu-
uL
-cgurib,,.Jtru 1:u:-.rgr,"ag ttorlgsu ca.ra lrt patflg ha4 t
all'laLukar onrurg drlLiu: cc:.'1ta-c6r1tu casto€e. JtLaiJe itu l1+.s
bACS lru Io riir irur qtoi.riogl.sf i r Lripor.ari ir5u,I! ndn)1 ra;:ti atgu lcl- rab porjolarnn.
' 6r Colr€,olr uouaup i 1;,'.r p€rrgaiuun prlbarid,.
gala lal'.rr uaEud taaagc&ir.oh&kF'l aobual pox.\g.tt,f 1e Llh degarr nsuagpl,Ikau p€rutsiarup-p€laa j.eoa.! orLuadl parrrlr, Eggll4,- Celo lnt bolrjrBk klta jul,poj. .lali,1 tr. i { eoD-!uu,sr',1 yaJr6 borboutuk gElt. lu1 uirolrpnr :
SaJ'a readl,I'{. tenrg trraag ao,!grrr.:l. bahr ragrr tddrf
drpat iLn tldak aaagSup tr€drll darf khqlll' strr ta.ot .l, b-.
Ll6r Tlrp c.rltr poanck ator ruaa l ,rB t.LS rqTe braq8 rdt ,.ar'-aaral?Jla, drl, o.rlta-oa8lta th tbp.t rlla tarrB.
&r! r aya D.r!,rr,h t.rb.!tu! talgallA atcnEFa ngrF-rsg,' d.LE
oatt t eaadek llrr, atlu aapn lnr.nah E Llbt&Jla .abo€r,' laorlEg D.;a'rtoa ylrng tl.dtk drt tcl1ibrt d,.at lrllryrr tt u r.Jr. nh dia€!.i aoa{,tr darr. tp{r ya.ng tolrh tc!J.dl. IL! a-lra4ra dr
lrlt r.rn !:rhrnrED &rlano J ll'.a !.Jts. HB]. 1d, tldrE bm:*!'. brhr
aat.r.alr uag'lrd., rD€Llhat .ttu DoDrLnB!.n laartgr ltr, rta .rJE tolro drtbrk llt moja drn noq8rrarg oerr.t tortrDgnl!. CC-
r'ttt p€Dnck "Lotre :t tel Lt'zoler-1ar' , ulnparEs4l|a, atiB lobilr aurs tahrtr hllang tt-ulrrl ds].a,] k€pela osJar. iarls..rul.g teri ncRtr ]g lu Berglr'.Iaru kBnhalt, boberaDs bmlan ktudian tlotul ragtr
Eletr€elbar\g k6il,al-ae llk1rall] ldnl rergka-ilnglla cot'tta qra-h
lGb1h u olas,f&an tetapl htlku bo1uE Jrrga tergorrr& rrattt tlo
Erl:[8llJ/tl. Islu hIIBDB koEball. TlaIBk lsEt kGEEd{ah ttutul lA 91. d,an aekaLl ln1 culdlJ, brtBt untrrk menluruh aku Det Lfu !M oerlta "Lot:re llajt Zakst la,t C;. atoi Becarlk kortrre, yEnS k6ra
il,.sn aiar afuapan tla).an scbuoh Esp. Untuk uerutlian;,a belurl }Iga tcraca dororrgau ya-"rj loat. (t:ochtur Lubls r ,,lotutlk ner\3ara^q).
HetGtl Lnr. s€bctrrlnl'a serupa deogsr aetodo be:rcort.ta- 8an!,3 saJa nretoil,a 1ut l&uqre u:rtuk tu It ran Seng treru;uil uc -
hgt, lga auatu lrgcolah.
t'l
|leals,rya iiu 'pelui'-isaii ,ruatalxil )rarya borauuDer dlarl ha-
ya-l utau fantssL teloiiar'. De\3ax ;:etode Pcabe-r,t Coatoh, Jl:Er uilr i2crs.Iru,.,ii :.1''i,,rl.ll i:rl. i,:.i.r5r. ls:a::, iairr;a colt3h
Itu Lhuuus di.uirli:irlr Jat'i pcaguiacaA p:'lbadj' i)c!ll:l-lr {ror
d&d..
l. Dengaa l.i€rrirerlrrss uuat: lofLrdg-i.
5 ebuah nnzrr.rraf ;iu:r. blaa elre.ba skaE d.e!Ec! =e b.flhn ureiar-urrrft:; *'a::,: irercif:rt nqr:;c:1ue s Cl.f:Ii5r.- Defl"l '1 ya4; i.ipor'1'ce6 i.tu }La:rarj'e r,e&iere:, rJ'.:'-r '!.6-tr, ldht, "prd.lolpi a+,a[ seb,ra} 'kc;=ei::r1,r ifl.sa]ij,e -,aBcEr, konsapal t entay,3 naarj3- )'aq be:ll3ra.bterE. sepert: prdl per8rnf beriliu; ilai :
Bab- lLEu ttutfl BJU aU t !t.r .arJaB Jrrrt
b.tar!Bkt.!, ttalrk Oafjrt iurugrlon lrgr.. o:!u8 FEg tE I.!aIt€, t't'. Dangl-. -gff. ponilrl,.t orBlg :4r" JraIlA bclrlg rE p€Ddrp.tDJL. lb bor.li t!€8b€l.a kcboErr'an yary trLU -
B.Eradl. kcXaktnungc t or:Bdrp 3tapstrr.n Jugai Ia tst ararr
E€rtrpdlta.hrnbn pentlapatryao aohrllItr[ bortaatargg datlEl!
paiteprt urnra. Setrpl lr JuSa bor.DL Dlq!.allju {rsi lia- Jr.klE E lIrrLah, apabllr paalr 3r.tu uaktu loAlka yaEt L -
b1h ku.at daa koql'ataal yaq3 loh!'h }angkap aerlulit'r !.'n sa- Iahn:E. ttauJr& dengs! genaliriar yan{i kr'ltlE 1ti.: ll:,1 Crpat intre ju:rar. Da1ac lnGcllha:o dan:iotralukatl lLBr, lralaltcrb
1ah y'arg tez taEa, tukrn koaordagan. ftrrlarg kecctdtla! ala
!,at dLlal, IauBFg karaktor !ula! a@sn ld-Erar acpertt t€
dyata dsngaa borbage r- b{rk*l ifabn a6Jerih. Keoor.abrlI ilt- lat dtcaDal, tlo&Iarl ia].arr atuill olch o:B!B lraIJB re:tEJrrL Iera\+€r. :(aroha kErakter ltu Iuls lLur atapat Derial,I tg rira. SarJeu yarrg tair puqya i{ar{:ttrB Nrtlah saJa Ee}qn!}r[
F€rilapstnya karEDa dssa.kE lrar,l ncrEakra t Eeu EaJa E€sd.G riratu teorl Jarg bertaEtargg! do!88:1 tslraef-Ds! ll''tnlat
BsreEs dlpck.akar d.rl ates. trk pu]. r6dilJ.t cortoh ill'iL,- laa r.i8tabr yu6 oatuEllra reurl4n td.