- - - .-- - .
o
Selasa
0
Rabu
.
Kamis0
Jumat0
Sabtu
0
Minggu
4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
20 21 22 23 24 25 26 27 28 29
~
31() Mar ~~!:~_
0
Me; (' Ju~ \2!~!_ 0~~~___Q~ep _9 Okt_ Q_No~__S) DeJ~Karep ngadegkeun
,.
kabupaten
'anyar teu kungsi sirna.
Malah,beuki dieu sorana
mingkin atra, bangun hayang
'pada ngahaminan'.
Kituteh, saperti remen
ditetelakeun
I,
.ku
urang
pakidulan Ciamis, Garut,
J
d
.
~u~~ ,~i!~l~~".".~"~)
k
~u
d
ir~
I
'~.~'
.' I wewengt\o~pa
. ..' .~... . '::.:' . :.~:':",:'"..:.::...:,: : :....I
u an,
.. ...loba nll
... ... ... ... ...ged~
.... ... ..harepan,
. ... ... ..
.'§,ia'.!~,aYl'~;m~j~?:.,.,
Kliping
Humos
Unpod
2009
---R
iakna 'ombak' nu harayang misah, ceuk Dr. H. . Gunawan Undang, M.Si., Doktor Sosiologi Politik wedalan Universita.s Padjadjaran, Bandung, lain gehgeran pedah wewengkon sejen loba nu hayang misahkeun maneh ti kabupaten indukna. Karep kitu teh, wujud tina rasa tugenah lantaran kara-harjaan nu kungsi kaimpi-impijauh tangeh kana kanya-taan. "Upami aya wewengkon nu hoyong misahkeun maneh, tangtosna kedah dipaluruh naon margina,"pokna. .
Ngan, upama sababa-raha wewengkon di Jabar pakidulan hayang nga-radegkeun kabupaten anyar, ceuk ieu Stap Ahli LPM Unpad teh, sawadina ditilik kasang tukangna. "Hartosna pamarentah daerah, boh propinsi boh kabupaten kedah.langkung merhatoskeun daerah-daerah nu tinggaleun. keneh," pokna.
Pangwangunanpakidu-Ian tatar Jabar, ceuk panite:. nan H. Gunawan Undang, memang hengker keneh. linggaleun pisan ku we-wengkon sejen nu deukeut ka puseur kota.
Sarana katut prasarana di pasisian, kurang kacida. Rumah sakit, sakola, katut sarana kabutuhan masa-rakat sejenna kacida pisano "Teu arang nu bade lalan-dong ka rumah sakit ge kedah digotong welasan kilometer lantaran jalana teu bisa disorang ku kan-daraan roda opat," ceuk ieu teureuh Cikarang, Kabu-paten Garut, Jawa Barat teh.
dapan ku sabagaian masarakat pasisian tatar Jabar pangpangna nu darumuk di pakidulan. "Padahal, potensi tatar Jabar pakidulan teh kacida ageungna," pokna. Lahan subur, upluk-apalak, nyampak di saban tempat. Kitu deui potensi lautna, moal eleh ku wewengkon. Ngan, naha. loba keneh nu teu bisa ngararasakeun mangpaatna?"Pangwangunan ayeuna teu jelas konsepna," ceuk. ieu dosen .nu taun
2007
kungsi jadi anggota lim Perumus Rencana Pembangunan Jangka Panjang (RPJB) Prbpinsi Jawa Barat teh.Pangwangunan daerah misti dumasar kana raran-cang nu leuwih jembar. Enya, apan ngawangun teh kudu puguh gek-gekananal Mimiti tina RPJP Nasional, disusul ku RPJP propinisi. "RPJP Kabupaten/kota ke-dah ngidung kana RPJP propinsi," pokna. Tapi, aya keneh daerah nu nyieun RPJP kalayan teu dumasar kana RPJP nu leuwih luhur," ceuk H: Gunawan Undang mesem. Kitu teh, cenah, lan-taran, loba keneh anggota dewan nu teu paham kana panceonal
Jungkrang kaler jeung kidul masih. keneh 'calan-gap'. Matak, teu aneh teu sing,. upama aya pihak nu ngarasa leuwih panuju mun tempat-tempat nu jauh ka puseur pamarentahan, nga-degkeun k~bupaten soran-gan. Kitu teh, saperti nu remen didietelakeun ku urang Ciamis, Garut, jeung
Cianjur pakidulan.
Sabenerna, ceuk Gunawan, dina taun 1990-an ge geus aya rar1990-anc1990-ang,Jawa Barat (memeh B1990-anten misah ti Jabar -red), rek dimekarkeun jadi 42 kabuat-enlkota. Sawatara daerah geus ngawujud, tapi Garu( jeung Cianjur can aya pamekaran.
Misahna wewngkon,ceuk H. Undang, memang lain hiji-hijina cara ngungkulan pasualan. Nu penting mah, pangwangunanteh kudu neueul ka pasisisan,dimitem-beyan ngawangun padesaan. Ulah 'konvensional' saperti ka tukang-tukang ngagederkeun pangwangu-nan di pakotaanl "pama masarakat Jabar meredih karaharjaan, merenah pisanI Kawajiban pamarentah ngaraharjakeunmasarakatna,"pokna.
Ngawangun daerah, memangkudu puguh
gek-Gupemur Jawa Sarar, H. Ahmad Heryawan, ngabebenah Jabar Pakldulan (Foto: Re/syan)
Salah Urus
Tatar Jabar sohor ka jauhna, gemah ripah repeh
rapih: Kitu apan ceuk kekecapan dina lambang
pamarentahan Jawa Barat oge. Tapi, kekecapan
endah nu ngagambarkeun karaharjaan jeung katingtri-. man, jauh tangeh jeung kanyataankatingtri-. Beunghama tatar Sunda keur sabagian penduduk mah teuing di iraha karasana. Hengkema sarana jeung prasarana umum, jadi hahalang kana upaya-upaya ngahontal karahar-jaan. Kurangna sakola jeung sarana kasehatan, saper-ti rumah sakit, poliklinik atawa puskesmas, jadi cukang lantaran kabodoan jeung kamiskinan. Kitu teh,
karan-Mangle No. 2218
----
-gekanana.Aya rengkolna nu jinek hasil rempugan para anggota dewan nu jadi wawakil rahayat. Pancen anggota dewan teh, nyieun aturan, nyaluyuan anggaran, jeung nalingakeun lumangsungna pama-rentahan. "Ngal), upami para anggota dewan teu jinek kamampuhanana, ukur ngandelkeun sohor atawa 'kaartisana['la',mislna, hasilna ge moal nyugemakeun," pokna. Para anggota dewan teh nu ngarumuskeun konsep. "Hartina, ulah nepi ka salah konsep nu balukama matak nyangsarakeun balarea," pokna tandes naker.
Ngabebenah Sarana
Karaha~aan, memang harepan balarea. Kajeun
lunta jauh, jadi TKI di luar nagri. Atuh, nu lunta ka kota-. kota sejen, oge teu kurang-kurang. Tujuaana, sangkan
bog a pangsilan geusan nyumponah pangabutuh
sapopoe. "Nya, kapaksa kedah lunta tebih ngadon iealan di Bandung," ceuk Opik, Jukang bandros, urang Singajaya, Garut.
Sabenema, ceuk ieu lalaki nu umuma 22 taun teh, rek dagang di lembuma ge bisa, saperti dagang sayur-sayuran atawa hasil kaolahan urang lembur, saperti gula beureum, jeung sajabana. Tapi, cenah, dagang sayur-sayuran di lembur mah teu pati nguntungkeun lantaran teu saimbang jeung ongkos. Contona, upama
boga dagagkeuneun, heug dijual di tempat sejen nu
rada rame, moal untung, da 'kaluluh' ku ongkos!
"Ongkos, ti rorompok dugi ka pangkalan ojeg ge sapu-luh rebu sajalan," pokna semu humandeuar.
Heabna pangawangunan di peuseur kota, 'teu pati karasa' ku nu jauh ti puseur kota. Sual sarana jalan jeung panerangan (listrik), misalna, jadi bangbaluh keur kana me kama usaha. "Listrik mah tos lebet, mung Kwh-na tebih ti bumi, diterapkeun di bumi nu sanes nu caket kana tihang listrik" ceuk urang Batusari,
H. Gunawan Undang, Ketua Presidium Masarakat Garot Selatan
Cisompet, Garut. Memang barabe, cenah,. da mun
pareum, kapaksa sapeupeuting mongkleng, lantaran
rek ngajepretkeun tina Kwh jauh kurang leuwih dua kilometer.
Keur nu jauh kana tihang listrik, leuheung keneh,
memang bisa nunda Kwh di imah batur. Tapi, di
weweng~on Garut taean sakumna warga
ngararasa-keun genahna aya listrik, saperti nu kaalaman ku urang Desa Mekar Mukti, Cibolang, nu jauhna 115 kilometer ti peuseur kota Garut. Urang dinya mah taean 'kasabaan' listrik. Mun peuting sepi jempling, ukur kaeaangan cem-por jeung kiea-kiea.
Panerangan jeung jalan, mana nu .kudu
pangheulana digarap? Jawabanana lain kawas
babadean, "mana nu leuwih ti heula, endog atawa hayam?" Tapi, jawabanana, memang teu basajan. Kitu
teh, lantaran duanana butuh waragad. Jalan-jalan
pakidulan, loba keneh nu buligir. Ukur rentul ku babatuan. Balukama, mun usus hujan mah hese pisan diliwatanana, lantaran kandaraan ge selip. Ku kaayaan jalan kawas kitu, patalimaraga teu
lanear malah remen kateug. Balukama, loba
potensi nu teu bisa dimekarkeunl
Ngawaragadan sarana umum, saperti. jalan, sakola, listik, jeung sarana kasehatan, misti
ngan-delkeun APBD. Ngan, APBD teh lolobana mah
henteu mihak kana kapentingan umum. "APBD Garut ge ageung keneh kanggo balanja aparat, batan kanggo kapentingan publik. Kanggo balanja aparat, 80 persen," ceuk ieu H. Gunawan Undang nuoge Ketua Presidium Masarakat Garut Selatan. Hengkema anggran keur kapentingan publik, kasaksen deuih di Cianjur oge, saperti nu ditete-lakeun dina Disertasi Dr. H. Maskana Sumitra, SH. M.Si., Sekretaris Daerah Kabupaten Cianjur.. "Ku margi' kitu, seueur keneh sarana publik nu teu kawaragadan kalayan samistina," ceuk Sekda.
Pasawahan wewengkon C/amls, pangrojong karaharjaan masarakat
Mangle No. 2218 11
---Kumaha tarekah pamarentah Jawa Barat? Jalana di Jawa Barat, loba keneh nu can jinek 'statusna'. Maksudna, naha eta teh jalan propinsi atawa jalan nasiona? Upama jalan propinsi waragadna ge kudu ti propinsi, ari jalan nasional mah ti parentah pusat. Kalungguhan jalan .kawasa kitu, memang loba rambat kamalena. Nilik kana panjangna jalan nu can puguh
satatsna, moal kurang ti 257 kilo meter. Kitu nu
kaungkab dina disukisi sual patalimaraga jalan Jawa Barat pakidulan di Graha Kompas-Gramedia, Bandung
sawatara waktu ka tukang. .
Kepala Dinas Bina Marga Jawa Barat, Sjaepudin Mamun netelakeun, panjang jalan wewengkon pakidu-Ian Jawa Barat teh, 421 kilometer. Jumlah nu sakitu teh, 44,64. kilometer jalan nasional, 118,78 kilo meter jalan propinsi, jeung jalan nonstatus 257,75 km.
Jalan bieu misti dibebenah. Tumali jeung upaya
kitu, pemprop Jabar ge meredih waragad ka
pamarentahan pusat. Dina taun 2009, ngajukeun dana 78 triliun rupiah. Ngan, nu disaluyuan mah 20 triliun. Ari
tina APBD Jabar 27 triluin. Duit sakitu teh, keur
ngabenah jalan jeung inprastruktur sejen, kaasup jam~ batan!
Upama waragada jalan jadi tangung jawan
pamarentah pusat, 'ceuk Dr. Dede Mariana, M.Si., ti Puslit Unpad, tangtu keLlr Pemda Jabar bakal leuwih hampang.
Tumali jeung status jalan di pakidulan, ceuk
Sjaefuddin Mamun deui, pamarentah pusat geus mere 'isarah', eta jalan bakal jadi jalan nasional. "Upama ngawujud baka! ngirangan ganjoma antara jalan tatar Sunda kaler sareng kidul," pokna.
Jalan pakidulan memang kacida pentingna.
Patalimarga kandaraan roda opat bisa nyorang jalan mipir-mipir basisir pakidulan. Kacipta, mapay-mapay jalan lucir pakidulan, sakapeung mipir-rhipir sisi basisir, bakal boga daya tarik mandiri keur nu resep jalan-jalan.
Clpatu]ah, bas/sliendah nu kudu dlbebenah
12
- --
-Ku cara kitu, dina sajeroning lumampah, ngajugjug tempat tujuan, sakalian deuih bari pelesiran. Ngan, nya kitu, patalimarga tiPalabuhan Ratu ka Pangandaran,
Ciamis, loba keneh nu paregat. Atuh, kandaraan ti
Pangandaran ka kulon ge ukur nepi ka Rancabuaya,
Garut. Ku lanataran kitu, panumpang ge sepi keneh. Kitu ceuk Dodi Cahyadi, Kepala Dianas Perhubungan
.Jawa Barat.
Jalan mah sarana patalimarga. Mangpaatna lain
wungkul keur nu lalar liwat jalma jeung kandaraan, tapi angkutan barang deuih. Hasil tatanen ti hiji tempat ka tempat sejen, bakallancar uparha jalan jeung jambatan bisa dililiwatan. "Basisir pakidulan nu beungar ku rupa-rupa hasil bumi jeung hasillaut, can mekar sakumaha
mistina,' ceuk Muhammad Husen, Kepala biro
Buddidaya Himpunan Nelayan Seluruh Indonesia
daerah Jabar. Hartina, jalan lain wungkul keur kalan-. caran kandaraan, tapi deuih bakal jadi pangrojong
ngaronjatna karaha~aan masarakat.
Jajantungna Dunya Pariwisata
. Nu disebut Pakidulan Jawa Barat ayeuna tangtu beda jeung pakidulan jaman samemeh Banten ngadeg propinsi sorangan. Ayeuna mah Pakidulan Jawa Barat teh geus kacoceng ku Pakidulan' Banten anu kacida potensialna. Meureun ayeuna mah tinggal Pakidulan
Bogor, Sukabumi-Cianjur-Kabupaten
Bandung-Garut-Tasik"malaya tepi ka Ciamis. Cukup ngajangjikeun lamun bener-bener hade orne turta aya waragad keur
ngomena.Potensi leuweungna, perkebunanana, laut
jeung pariwisatana di kidul loba anu tacan kakoreh, sumawonna dikokolakeun tepi ka ngahasilkeun. .
Apresiasi Pemda Propinsi Jawa Barat ka daerah-daerah anu ~can katoel-toel acan ku pangwangunan terus dihangkeutkeun. Malah geus ditaratas program
panataanana. Rayatna sujud sukur ka Pangeran anu
parantos ngobahkf;!un mamaras rasa para. patinggi di Jawa Barat geusan ngalirik ka pakidulan. pasisian tepiswiring anu lawas kateler-teler.
Engkena nurutkeun rencana, bakal dijadikeun
kawasan anu boga paradaban, rek diwangun peruma-han sehat, pasar, tempat ibadah, Puskesmas, sako-laan jeung sarana-saraba kahirupan anu sejenna anu kacida dipikabutuhna ku rayat. Lengkah awalna geus pasti ngawangun jalan heula, geusan lancama
palak-sanaan pangwangunan. Ngingetkeun medanna anu
beurat, tangtu pangwangunan jalan menta waktu anu
panjang. .
Pakidulan Jawa Barat boga daya pikat anu luar
biasa, pangpangna kaendahan alamna, paleuweungan
adumanis jeung panoranma lautna nu bener-bener
endah.
Jalma-jalma sok paboro-boro nyaksian
pamanda-ngan surupna matapoe jeung mangsa manceranana, jiga anu ngagorolong ti laut, tilemna pon kitu deui,
maha endah dadamelan Gusti...Guguyunanana
tangkal jaksi di basisir ngusik hate ngahudang kakelar
kana caritra Sangkuriang nu pusing rungsing
ngabeberik Sunan Ibu anu keukeuh nolak dirungrum
ku putra anu ngaberung jeung keukeuh embung ngaku indung ka nu ngukundang sawarga dina dampal sam-peanna.
Pakidulan Sukabumi jeung lautna, lebah
Palabuanratu teu weleh gugupay tampolan1;1 ngagero ku lambakna anu motah. Di dieu Presiden anu
mung-garan Bung Kamo naratas pangwangunan perhotelan
anu cukup mewah turta dingaranan Hotel Saml!dra. 1i
mangsa ka mangsa nyusul terus pangwangunan
sarana anu sejennja lian ti hotel mewah. Caritra ngeu-naan kamar husus di hotel Samudra anggoeun Nyai Ratu Kidul gel:ls jadi sabiwir hiji. Ratu Kidul atawa Nyai Dewi Roro Kidul di Pakidulan Sukabumi rada pabaur jeung earita Nyai Mayang Cinde, putri Pajajaran nu
bumetah di Laut Kidul. .
Rek pereaya rek henteu, tapi earita-carita kegenda saperti kitu, dina raraga ningkatkeun kapariwisataan jigana henteu pamali. Malah ngondang kapanasaran ka nu taean pisan nyaba ka lebah dinya. Kitu deui wisa-tawan asing. Contona wisawisa-tawan ti Walanda, loba anu muru Pangalengan mawa tujuan, juarah ka patilasan
Bosscha Sang Panaratas Perkebunan Enteh di
Pangalengan, pangpoangna Malabar. Maranehna
yakin yen Bosscha saenyana henteu maot, ngahiyang pokna teh, kawin ka ratu ipri nu karatonna bteu njauh ti gunung Nini. Dibejaan di ditu aya jin di dinya aya jurig enon teh malah diba:ruru menta ngendong di mess anu aya jurigan.
Ari kulinema anu mikat ti Sukabumi lian ti buah.
pala, Sukabumi boga endog penyu, ti Ujunggenteng
enggonna. Lautna mere pirang-pirang lauk nu harade.
Tujuan puneakna tina Pangwangunan pakidulan
Jabar, pikeun mecut tumuwuhna sektor ekonomi keur ningkartkeun karaha~aan masarakat, tepi ka jaga mah moal aya anu ngaindentikeun pakidulan jeung kaayaan nu sarwa tinggaleun jeung kabodoan.
Ngawangun Jalan
Sektor-sektor ekonomi Pakidulan Jabar anu diang-gap boga potensi gede turta taean dipoles, wewengkon nu nyimpen mustika alam, sektor pariwisata, kelautan, tamb.ang, geotermal jeung pertanian. Sektor pariwisata
Pakidulan Jabar mangrupa sektor andelan anu aya
pakuat-pakaitna jeung sektor-sektor sejenna. Lamun sektor pariwisata bener-bener geus kaangkat, sektor-.sektor sejenna milu kaangkat, kaasup ekonomi rayat. 1i taun 2008 karasa pisan ningkatna jumlah wisatawan anu daratang ka Ta~r Jawa Barat, ngahontal ampir 40 juta urang,. duit anu asup moall<urang ti 60 triliyun rupia.
Geus waktuna pamarentah metakeun upaya
pike-un narik investasi anu kawilang poenting dina raraga ningkatkeun ka{najuan sektor ekonomi nu wawasanna
lingkunan, basisna sumber daya nasional sarta anu
nunjang sistim ekonomi kerakyatan. Peranan pangusa-ha dina upaya ningkatkeun perekonomian rayat kacida
Mangle No. 2218
pentingna. Pikeun na'rik investor tangtu diperelukeun
rupa-rupaning tarekah sangkan maranehna manggih
pangabetah, henteu asa-asa dina enggoning
ngagolangkeun modalna di daerah tropis anu agraris saperti Jawa Barat ieu.
Ngagarap sarana jalan bisa jadi bener, pangbeurat-na, sabab bakal norobos daerah basisir jeung nembus lembur-Iembur nu tadina' marencil, teu aean kaayaan . medanna anu taean kasaba ku manusa. Tapi sanajan
kumaha bae, moal leuwih beurat tibatan ngagarap
jalan tol bebas hambatan atawa jalan layang liwat kota-kota anu rame. Ongkoh ayeuna mah teknologina oge
kapan geus leuwih eanggih, paparabotanana jauh
leuwih moderen turta maju. Komo dijurung laku ku
sumanget anu ngagedur-gedur jeLing ku harepan anu
luhur geusan ngawujudkeun cita-cita pembaharuan
jeung karaha~aan rayat anu ti baheula masih keneh
ngagantungkeun .harepanna di awang-awang nu
lenglang.
Saenyana jaman Bupati Cianjur Ir.Adjat Sudradjat, pangwangunan jalan di pakidulan geus ditaratas, tepi
Numbukeun jafan, nyambungkeun fahan usaha
13
-Pangandaran, ande/an wlsata Jabar pakldulan
ka sarana angkutan ponton leungit ti wewengkon
Cianjur, rawayan oge geus ampir teu aya da geus
but-bat ngembat jalan aspal jeung jambatan anu
nepungkeun lembur jeung lembur. Sababaraha
jam-batan 00: diwangun luhur- walungan Cibuni jeung
walungan-walungan sejenna geuis mampuh
nepungkeun pakidulan Cianjur jeung pakidulan
Kabupaten Bandung. Lalampahan ti pakidulan Cianjur bisa disorang liwat pakidulan, ti Cidaun Pakidulkan Cianjur lamun arek ka Raneabuaya Pakidulan Garuit
ayeuna mah liwat jalan aspal ngabulungbung mulus
ngaliwatan obyk-obyek wisata, nyaho-nyaho
muncengis di wewengkon Ciwidey, dibageakeun ku
amparan kebon enteh nu ngemploh hejo, sawareh
nyimbutan gunung jeung pasir, seungitna
angin-angi-nan. Nyorang lalampahan sakitu jauhna teh, malah
karasana leuwih deukeut. Bruhbreh panorama endah
saparat-parat jalan, kabandungan kumaha sumanget
para patani di pakidulan enggoning makayakeun lem-buma, bruhbreh oge rupa-rupaning produksi pakidulan anu baheulana ngulibek dijualan di lembur sorangan
sabab dijual ka luar rayat wegaheun mayar ongkos
angkutna.
.
Ku kituna beuki karasa sakumaha pentingna jalan keur nepungkeun patalimarga jeung silaturahmi. Rayat
moal enya maraphum kana kauntungan sejenna tina
terbukana patalimarga lembur jeung kota, "nu ngun-tungkeun maranehna oge. Contona abrul-abrulanana mahasiswa nu KKN", nu tadina hese beleke nembus palemburan, kapan ayeuna mah teu aya masalah deui
nu ngagokan lengkahmi. Kitu deui para panaliti, ayeu-"
na mah bisa Jarbek kaluar-asup lembur mancen tugas
panalitian. "
Rancabuaya
Matak KabitaBaheula mah, jaman perang, ukur tentara anu toro-bosan asup leuweung kaluar leuweung, asup lembur
14
-- - --- -
----kaluar lembur teh, tapi ayeuna saha bae, anu kumaha . bae, datang ka lembur-Iembur jeung rupa-tupa niat
katut kahayangna.
Minangka buruhna, buruh perang tutumpuran, para veteran perang dibere lahan garapan jaman Gupemur Mashudi, nyaeta di Raneabuaya pakidulan Garut, anu tadina "mah hara-haraeun pisano Malah aya anu ngarasa disingkurkeun top tah badak top tah maung.
Tapi tetela sabada eta wewengkon dibuka dibarung
sumanget luhur, atuh bray baranyay bur burinyay
ayeu-na mah. Malah Laswi mah nururtkeun salahsaurang
pangurusna, Tuti Amir, jaman Gupemur Aang Kunaefi harita teh cenah, dibere tanah di Raneabuaya, mani njalangsa, na...mana singkur-singkur teuing mere gara-peun teh Bapa ngupingna ge Raneabuaya...Ieuht Ari
ayeuna pareng aya anu ngajakan ulin ka
Raneabuaya...duh aduh matak kabita.
Saenyana, jaman Presiden Megawati, poros jalan Pakidulan liwat Sukabumi, Cianjur, Bandung, Garut,
Tasikmalaya-Ciamis teh kungsi dilakonan malah nu
mecut sumangetna oge pamarentah pusat. Ahir taun
2006 mun teu salah, tapi taean tembus sabab aya
keneh 14 jambatan anu kudu diwangun jeung
diomean. Samemehna, taun 2003 saenyana geus
diwangun jalan nu panjangna 23;5 kilometer kaasup nohagaan" opat jambatan nu nepungkeun
Cidaun-Rancabuaya-Cijayana. Keur r'necut suaya tereh
anggeus boh APBN boh APBD geus nurunkeun wara-gad sababaraha kali. Jadi Pakidulan Jabar vteh teu aya anu ngantep- malah bener-bener diupayakeun supaya
katembus ku sakabeh pihak, Ceuk sumber-sumber
Pemda, kitu deui Departemen PU jeung Bina Margana. Para Investor babakuna, diwawadian ku Gupemur
Heryawan supaya ulah nyerebu kota-kota bae, coba
lirik tuh lembur-Iembur singkur di Pakidulan anu beung-har ku potensi. Gupemur jangji arek mere jalan anu hampang tur gampang ka para investor anu asup ka palemburan, ka pasisian sisi laut, suku gunung jeung
lampingna. "
Jawa Barat boga 5.813 desa nu taean sagem-blengna boga infrastruktur telekomunikasi, kaasup Pakidulan Jawa Barat. Ku kituna diharepkeun sangkan
"para pangusaha aya anu sadia ngawangun jaringan
telekomunikasi di padesaan jeung ngalirik Pakidulan Jabar jeung Target investasi saterusna. Keur ngawara-gad an sajumlah program, APBD Jabar geus "nyadia-keun waragadna, kurang leuwih 490 milyar.
Jalan anu bakal leuwih ngabulungbung di
Pakidulan Jabar dikategorikeun jadi strategis "nasional.
Jalan anu nepungkeun Sukabumi-Ciamis liwat
Pakidulan, tepi ka ayeuna keur ditaliti keneh. Pikeun dikategorikeun jadi jalan nasional kudu ditetepkeun ku Menhtri PUnurutkeu(1 Di~en Bina Marga mah.
Tepi ka ayeuna jalan Pakidulan nu nepungkeun
Sukabumi-Ciamis teu acan bog a ':setatus, naha
Nasional, naha propinsi. Tapi geus napel pagel:lh dina sesebutan Jalan Pakidulan Jabar.*** (Hts/Ensa/Nay)