ASUHAN KEPERAWATAN PADA ANAK DENGAN “RESPIRATORY DISTRESS SYNDROME” ASUHAN KEPERAWATAN PADA ANAK DENGAN “RESPIRATORY DISTRESS SYNDROME”
BAB I BAB I
PENDAHULUAN PENDAHULUAN
A.
A. Latar Latar BelakangBelakang
Penak!t "al#ran $erna$a"an %er#$akan "ala& "at# $ene'a' ke"ak!tan (an Penak!t "al#ran $erna$a"an %er#$akan "ala& "at# $ene'a' ke"ak!tan (an ke%at!an ang $al!ng "er!ng (an $ent!ng
ke%at!an ang $al!ng "er!ng (an $ent!ng $a(a anak) ter#ta%a $a(a '$a(a anak) ter#ta%a $a(a 'a!) karenaa!) karena "al#ran $erna*a"anna %a"!& "e%$!t (an (aa ta&an t#'#&na %a"!& ren(a&. "al#ran $erna*a"anna %a"!& "e%$!t (an (aa ta&an t#'#&na %a"!& ren(a&. D!"a%$!ng *akt+r +rgan $erna*a"an ) kea(aan $erna*a"an 'a! (an
D!"a%$!ng *akt+r +rgan $erna*a"an ) kea(aan $erna*a"an 'a! (an anak ,#gaanak ,#ga (!$engar#&! +le& 'e'era$a &al la!n) "e$ert! "#&# t#'#& ang t!ngg!) ter(a$atna (!$engar#&! +le& 'e'era$a &al la!n) "e$ert! "#&# t#'#& ang t!ngg!) ter(a$atna "ak!t $er#t) ata# la%'#ng ang $en#&.
"ak!t $er#t) ata# la%'#ng ang $en#&.
Pen!la!an kea(aan $erna*a"an (a$at (!lak"anakan (engan
Pen!la!an kea(aan $erna*a"an (a$at (!lak"anakan (engan %enga%at! gerakan%enga%at! gerakan (a(a (an ata# $er#t. Ne+nat#" n+r%al '!a"ana %e%$#na! $+la $erna*a"an (a(a (an ata# $er#t. Ne+nat#" n+r%al '!a"ana %e%$#na! $+la $erna*a"an a'(+%!nal. B!la anak "#(a& (a$at '
a'(+%!nal. B!la anak "#(a& (a$at 'er,alan $erna*a"anna %en,a(!er,alan $erna*a"anna %en,a(! t&+rak+a'(+%!nal. P
t&+rak+a'(+%!nal. P+la $erna*a"an n+r%al a(ala& terat#r +la $erna*a"an n+r%al a(ala& terat#r (engan -akt# (engan -akt# ek"$!ra"!ek"$!ra"! le'!& $an,ang (ar!$a(a -akt#
le'!& $an,ang (ar!$a(a -akt# !n"$!ra"!) karena $a(a !n"$!ra"! +t+t $erna*a"an!n"$!ra"!) karena $a(a !n"$!ra"! +t+t $erna*a"an 'eker,a akt!*) "e(angkan $a(a -akt# ek"$!ra"! +t+t $erna$a"an 'eker,a "eara 'eker,a akt!*) "e(angkan $a(a -akt# ek"$!ra"! +t+t $erna$a"an 'eker,a "eara $a"!*
$a"!*.Pa(a kea(aa.Pa(a kea(aan "ak!t (n "ak!t (a$at ter,a(! 'e'era$a a$at ter,a(! 'e'era$a kela!nakela!nan $+la n $+la $erna$a"an ang$erna$a"an ang $al!ng "er!ng a(ala& tak!$ne#..
$al!ng "er!ng a(ala& tak!$ne#..
Gang#an $erna*a"an $a(a 'a! (an
Gang#an $erna*a"an $a(a 'a! (an anak (a$at (!"e'a'kan +le& 'er'aga! anak (a$at (!"e'a'kan +le& 'er'aga! kela!nankela!nan +rgan!) tra#%a) alarg!) !n"*ek"! (an la!n/la!n. Gangg#an (a$at ter,a(!
+rgan!) tra#%a) alarg!) !n"*ek"! (an la!n/la!n. Gangg#an (a$at ter,a(! "e,ak 'a!"e,ak 'a! 'ar# la&!r
'ar# la&!r. Gangg#an $erna$a"an . Gangg#an $erna$a"an ang "er!ng (!te%#kan $a(a ang "er!ng (!te%#kan $a(a 'a! 'ar# la&!r 0BBL1'a! 'ar# la&!r 0BBL1 ter%a"#k re"$!rat+r (!"tre"" "n(r+%e 0RDS1 ata# !(!+$at! re"$!rat+r (!"tre"" ter%a"#k re"$!rat+r (!"tre"" "n(r+%e 0RDS1 ata# !(!+$at! re"$!rat+r (!"tre"" "n(r+%e 0IRDS1 ang ter(a$at $a(a
"n(r+%e 0IRDS1 ang ter(a$at $a(a 'a! $re%at#re. S!n(r+% ga-at na*a" $a(a'a! $re%at#re. S!n(r+% ga-at na*a" $a(a ne+nat#" 0SGNN1 (ala% 'a&a"a !nggr!" (!"e'#t re"$!rat+r (!""te"" "n(r+%e) ne+nat#" 0SGNN1 (ala% 'a&a"a !nggr!" (!"e'#t re"$!rat+r (!""te"" "n(r+%e) %er#$akan k#%$#lan ge,ala ang ter(!r! (ar! (!"$e# ata# &!$er$ne#.
%er#$akan k#%$#lan ge,ala ang ter(!r! (ar! (!"$e# ata# &!$er$ne#. S!n(r+% !n! (a$at trer,a(! karena a(a kela!nan (! (ala% ata# (!l#ar $ar#. S!n(r+% !n! (a$at trer,a(! karena a(a kela!nan (! (ala% ata# (!l#ar $ar#. Ole&Ole& karena !t#) t!n(akanna (!"e"#a!kan "engan $ene'a' "!n(r+% !n!. Be'era$a karena !t#) t!n(akanna (!"e"#a!kan "engan $ene'a' "!n(r+% !n!. Be'era$a kela!nan (ala% $ar# ang %en#n,#kan "!n(r+% !n! a(ala&
kela!nan (ala% $ar# ang %en#n,#kan "!n(r+% !n! a(ala&
$ne#%+t&+rak"2$ne#%+%e(!a"t!n#%) $enak!t %e%'ra% &!al!n 0PMH1) $ne#%+n!a) $ne#%+t&+rak"2$ne#%+%e(!a"t!n#%) $enak!t %e%'ra% &!al!n 0PMH1) $ne#%+n!a) a"$!ra"!) (an "!n(r+% W!l"+n/ M!k!t 0Nga"t!a&) 34441.
a"$!ra"!) (an "!n(r+% W!l"+n/ M!k!t 0Nga"t!a&) 34441. RDS ter,a(! $a(a 'a!
RDS ter,a(! $a(a 'a! $re%at#r ata# k#rang '#lan) karena $r+(#k"! "#r*aktan) ang$re%at#r ata# k#rang '#lan) karena $r+(#k"! "#r*aktan) ang (!%#la! "e,ak ke&a%!lan %!ngg# ke 55) %ak!n %#(a #"!a ke&a%!lan) %ak!n 'e"ar (!%#la! "e,ak ke&a%!lan %!ngg# ke 55) %ak!n %#(a #"!a ke&a%!lan) %ak!n 'e"ar $#la ke%#ngk!nan ter,a(! RDS (an
$#la ke%#ngk!nan ter,a(! RDS (an kela!nan !n! %er#$akan$ene'a' #ta%akela!nan !n! %er#$akan$ene'a' #ta%a ke%at!an 'a! $re%at#r.
Banak te+r! ang %enerangkan $at+gene"!" (ar! "n(r+% ang 'er&#'#ngan Banak te+r! ang %enerangkan $at+gene"!" (ar! "n(r+% ang 'er&#'#ngan (engan ker#"akan a-al $ar#/$ar#
(engan ker#"akan a-al $ar#/$ar# ang ter,a(! (!%e%'ran ang ter,a(! (!%e%'ran ka$!ler al6e+larka$!ler al6e+lar..
A(ana $en!ngkatan $er%ea'!l!ta" ka$!ler (an ak!'at %a"#kna a!ran ke (ala% A(ana $en!ngkatan $er%ea'!l!ta" ka$!ler (an ak!'at %a"#kna a!ran ke (ala% r#ang !nter"t!t!al) "e+la&/+la& (!$engar#&!
r#ang !nter"t!t!al) "e+la&/+la& (!$engar#&! +le& akt!7ta" "#r*aktan. Ak!'atna ter,a(!+le& akt!7ta" "#r*aktan. Ak!'atna ter,a(! tan(a/tan(a atelekta"!". 8a!ran ,#ga %a"#k (ala%
tan(a/tan(a atelekta"!". 8a!ran ,#ga %a"#k (ala% al6e+l! (an %engak!'atkanal6e+l! (an %engak!'atkan +e(e%a $ar#. Pla"%a (an
+e(e%a $ar#. Pla"%a (an "el (ara& %era& kel#ar (ar! ka$!ler/ka$!"el (ara& %era& kel#ar (ar! ka$!ler/ka$!ler ang r#"ak)ler ang r#"ak) +le& karena !t# %#ngk!n $er(ara&an %er#$akan %an!*e"ta"! $at+l+g!.
+le& karena !t# %#ngk!n $er(ara&an %er#$akan %an!*e"ta"! $at+l+g!.
B. TU9UAN
B. TU9UAN
T
T#,#an U%#%#,#an U%#%
Setela& %eng!k#t! "e%!nar !n! (!&ara$kan %a&a"!"-a %a%$# %e%'er!kan a"#& Setela& %eng!k#t! "e%!nar !n! (!&ara$kan %a&a"!"-a %a%$# %e%'er!kan a"#& anan ke$eraratan $a(a anak (engan re"$!rat+r (!"tre"" "n(r+%e.
ke$eraratan $a(a anak (engan re"$!rat+r (!"tre"" "n(r+%e. T
T#,#an K&#"#"#,#an K&#"#" a.
a. Ma%$# Ma%$# %en,ela"kan %en,ela"kan anat+%! anat+%! (an (an 7"!+l+g! 7"!+l+g! $erna*a"an$erna*a"an '.
'. Ma%$# Ma%$# %en,ela"kan %en,ela"kan (e7n!"! (e7n!"! Re"$!rat+t Re"$!rat+t (!"tre"" (!"tre"" "n(r+%e"n(r+%e .
. Ma%$# Ma%$# %en,ela"kan %en,ela"kan et!+l+g! et!+l+g! Re"$!rat+t Re"$!rat+t (!"tre"" (!"tre"" "n(r+%e"n(r+%e (.
(. Ma%$# Ma%$# %en,ela"kan %en,ela"kan $at+7"!+l+g! $at+7"!+l+g! Re"$!rat+t Re"$!rat+t (!"tre"" (!"tre"" "n(r+%e"n(r+%e e.
e. Ma%$# Ma%$# %en,ela"kan %en,ela"kan %an!*e"ta"! %an!*e"ta"! kl!n!k kl!n!k Re"$!rat+t Re"$!rat+t (!"tre"" (!"tre"" "n(r+%e"n(r+%e **. . Ma%$# Ma%$# %en,ela"kan %en,ela"kan 'agan 'agan $at+7"!+l+g! $at+7"!+l+g! Re"$!rat+t Re"$!rat+t (!"tre"" (!"tre"" "n(r+%e"n(r+%e g.
g. Ma%$# Ma%$# %en,ela"kan %en,ela"kan $enatalak"anaan $enatalak"anaan %e(!" %e(!" (an (an ke$era-atan ke$era-atan $a(a$a(a Re"$!rat+t (!"tre"" "n(r+%e
Re"$!rat+t (!"tre"" "n(r+%e &.
&. Ma%$# Ma%$# %en,ela"kan %en,ela"kan $engka,!an $engka,!an ke$era-atan ke$era-atan (!t!n,a# (!t!n,a# (ar! (ar! ke$era-atan ke$era-atan anakanak !.
!. Ma%$# Ma%$# %enent#kan %enent#kan (!agn+"a (!agn+"a ke$era-atan ke$era-atan $a(a $a(a Re"$!rat+t Re"$!rat+t (!"tre""(!"tre"" "n(r+%e
"n(r+%e ,.
,. Ma%$# %e%'er!kan a"#&an ke$Ma%$# %e%'er!kan a"#&an ke$era-atan $a(a anak (engan Re"$!rat+tera-atan $a(a anak (engan Re"$!rat+t (!"tre"" "n(r+%e
BAB II BAB II
TIN9AUAN TEORI TIN9AUAN TEORI
A. ANATOMI DAN :ISIOLOGI PERNA:ASAN A. ANATOMI DAN :ISIOLOGI PERNA:ASAN a1
a1 S!"te% S!"te% Perna$a"an Perna$a"an Bag!an Bag!an Ata"Ata" 6
6 H!(#ng ; H!(#ng ; Na"al ; Na"al ; Na"+Na"+
H!(#ng %er#$akan "al#ran #(ara ang $erta%a %e%$#na! 5 l#'ang< Ka6#% na"! H!(#ng %er#$akan "al#ran #(ara ang $erta%a %e%$#na! 5 l#'ang< Ka6#% na"! (an Se$t#% Na"!. R+ngga &!(#ng ter'ag! ata" la$!"an tenga& 0+t+t (an t#lang (an Se$t#% Na"!. R+ngga &!(#ng ter'ag! ata" la$!"an tenga& 0+t+t (an t#lang kart!lag+1 (an la$!"an (ala% 0 "ela$#t len(!r
kart!lag+1 (an la$!"an (ala% 0 "ela$#t len(!r ang 'erl!$at/l!$at ang (!na%akanang 'erl!$at/l!$at ang (!na%akan k+nka na"al!" ang 'er,#%la& = '#a& a!t# k+nka na"al!" !n*er!+r) %e(!a) (an k+nka na"al!" ang 'er,#%la& = '#a& a!t# k+nka na"al!" !n*er!+r) %e(!a) (an "#$er!+r
"#$er!+r. >e"t!. >e"t!'#l#% 0 '#l#% 0 gar!" anter!+r antara gar!" anter!+r antara k#l!t (an ra%'#t 1 k#l!t (an ra%'#t 1 ang (!la$!"!ang (!la$!"!
"#'%#k+"a "e'aga! $r+tek"!) ra%'#t ang 'er$eran "e'aga! $enar!ng #(ara (an "#'%#k+"a "e'aga! $r+tek"!) ra%'#t ang 'er$eran "e'aga! $enar!ng #(ara (an %el!n(#ng! !n&ala"!) 6e"t!'#la $+"ter!+r 0 gar!" (engan %e%'rane %##" 1 ang %el!n(#ng! !n&ala"!) 6e"t!'#la $+"ter!+r 0 gar!" (engan %e%'rane %##" 1 ang ter(!r! (ar! "el e$!tel (an g+'let ang %e%$r+(#k"! %##") "e'aga! $el!!n
ter(!r! (ar! "el e$!tel (an g+'let ang %e%$r+(#k"! %##") "e'aga! $el!!n
0 l#'r!ka"! 1. Me%'ran %##" 'erl+ka"! (!'ag!an $#nak r+ngga &!(#ng (!'a-a& 0 l#'r!ka"! 1. Me%'ran %##" 'erl+ka"! (!'ag!an $#nak r+ngga &!(#ng (!'a-a& t#lang et%+!(al) k&#"#"na e$!tel +l*akt+r!. Str#kt#r
t#lang et%+!(al) k&#"#"na e$!tel +l*akt+r!. Str#kt#r k+nka ang 'er*#ng"! "e'aga!k+nka ang 'er*#ng"! "e'aga! $r+tek"! (ar! #(ara l#ar karena "tr#kt#rna ang
$r+tek"! (ar! #(ara l#ar karena "tr#kt#rna ang 'erla$!" (an "el "!ll!a ang'erla$!" (an "el "!ll!a ang 'er$eran (ala% %e%'er"!&kan ,alan na$a".
'er$eran (ala% %e%'er"!&kan ,alan na$a". 6
6 ::ar!nar!ng g ; ; TTekakekak :
:ar!ng a(ala& "#at# 'ent#k ar!ng a(ala& "#at# 'ent#k "al#ran ang %e%an,ang (ar! "al#ran ang %e%an,ang (ar! &!(#ng ke lar!ng (!%ana&!(#ng ke lar!ng (!%ana ter(!r! (ar! = 'ag!an <
ter(!r! (ar! = 'ag!an < / Na"+*ar!ng / Na"+*ar!ng
A(ala& l+ka"! (!'ag!an "a%$!ng 'a-a& $alat#%) !n*er!+r (a"ar
A(ala& l+ka"! (!'ag!an "a%$!ng 'a-a& $alat#%) !n*er!+r (a"ar (ar! tengk+rak (an(ar! tengk+rak (an "e'ela& anter!+r 6erte'ra "er6!kal!" 3 (an 5 ang %ener!%a #(ara (ar! r+ngga "e'ela& anter!+r 6erte'ra "er6!kal!" 3 (an 5 ang %ener!%a #(ara (ar! r+ngga &!(#ng.
&!(#ng.
/ Or+*ar!ng
/ Or+*ar!ng
Mer#$akan $era'ang antara "al#ran $erna$a"an (an "al#ran $enernaan Mer#$akan $era'ang antara "al#ran $erna$a"an (an "al#ran $enernaan %ener!%a #(ara (
%ener!%a #(ara (ar! na"+*ar!ng (an ar! na"+*ar!ng (an %akanan (ar! r+ngga %akanan (ar! r+ngga %#l#t. T%#l#t. T+n"!l $alat!ne+n"!l $alat!ne terletak (!"a%$!ng 'ag!an 'a-a& %#l#t (an t+n"!l l!ng#al terletak (!'ag!an $angkal terletak (!"a%$!ng 'ag!an 'a-a& %#l#t (an t+n"!l l!ng#al terletak (!'ag!an $angkal l!(a&
l!(a&
/ Lar!ng+*ar!ng / Lar!ng+*ar!ng A(ala& kelan,#ta
A(ala& kelan,#tan +r+*ar!ng $a(a 'ag!an 'n +r+*ar!ng $a(a 'ag!an 'a-a& ang %er#$akan 'ag!an (ar! a-a& ang %er#$akan 'ag!an (ar! *ar!ng*ar!ng ang terletak te$at (!'elakang lar!ng (an (engan #,#ng 'a-a& e"+$&ag#".
ang terletak te$at (!'elakang lar!ng (an (engan #,#ng 'a-a& e"+$&ag#". 6
Lar!ng "er!ng (!"e'#t
Lar!ng "er!ng (!"e'#t k+tak "#ara 0 >k+tak "#ara 0 >+!e B+? 1. Lar!ng ,#ga %el!n(#ng! ,alan na$a"+!e B+? 1. Lar!ng ,#ga %el!n(#ng! ,alan na$a" 'a-a& (ar! +'"tr#k"! 'en(a a"!ng (an %e%#(a&kan 'at#k) 'ag!an ata"
'a-a& (ar! +'"tr#k"! 'en(a a"!ng (an %e%#(a&kan 'at#k) 'ag!an ata" 'er&#'#ngan (engan
'er&#'#ngan (engan *ar!ng (an *ar!ng (an 'ag!an 'a-a& 'er&#'#ng'ag!an 'a-a& 'er&#'#ngan (engan an (engan trakea. Ttrakea. Ter(!r!er(!r! (ar! ata" <
(ar! ata" < /
/ E$!gl+t!" E$!gl+t!" 0Da#n 0Da#n kat#$ kat#$ kart!lag+ kart!lag+ ang ang %en#t#$! %en#t#$! +"t!#% +"t!#% keara& keara& la!n la!n "ela%a"ela%a %enelan1
%enelan1 /
/ Gl+t!" Gl+t!" 0O"t!#% 0O"t!#% antara antara $!ta $!ta "#ara "#ara (ala% (ala% lar!ng1lar!ng1 /
/ Kart!lag+ Kart!lag+ T!r+T!r+!( !( 0Kart!lag+ 0Kart!lag+ ter'e"ar ter'e"ar $a(a $a(a trakea trakea "e'ag!an "e'ag!an (ar! (ar! kart!lag! kart!lag! !n!!n! %e%'ent#k ,ak#n 0 A(a%@" A$$le 11
%e%'ent#k ,ak#n 0 A(a%@" A$$le 11 /
/ Kart!lag+ Kart!lag+ Kr!k+!(0Sat#/"at#na Kr!k+!(0Sat#/"at#na !n!n !n!n kart!lag+ kart!lag+ ang ang k+%$l!t k+%$l!t (ala% (ala% lar!nglar!ng 0 terletak (!'a-a& kart!lag+ t!r+!( 11
0 terletak (!'a-a& kart!lag+ t!r+!( 11 /
/ Kart!lag+ Kart!lag+ Ar!ten+!(0D!g#nakan Ar!ten+!(0D!g#nakan (ala% (ala% gerakan gerakan $!ta $!ta "#ara "#ara (engan (engan kart!lag+kart!lag+ t!r+!(1
t!r+!(1 /
/ P!ta P!ta S#araS#ara
L!ga%en ang (!k+ntr+l +le& gerakan +t+t ang %eng&a"!lkan '#n! "#ara
L!ga%en ang (!k+ntr+l +le& gerakan +t+t ang %eng&a"!lkan '#n! "#ara $!ta $!ta "#ara %elekat l#%en lar!ng. S#ara %er#$
"#ara %elekat l#%en lar!ng. S#ara %er#$akan &a"!l (ar! ker,a "a%a antara r+nggaakan &a"!l (ar! ker,a "a%a antara r+ngga %#l#t) r+ngga &!(#ng) lar!ng)
%#l#t) r+ngga &!(#ng) lar!ng) l!(a& (an '!'!rl!(a& (an '!'!r. Pergerakan !n! (!'ant# +le& +t+t/+t+t. Pergerakan !n! (!'ant# +le& +t+t/+t+t lar!ng) #(ara ang (ar! $ar#/$ar# (!&e%'#"kan (an %enggetarkan $!ta "#ara) lar!ng) #(ara ang (ar! $ar#/$ar# (!&e%'#"kan (an %enggetarkan $!ta "#ara) getaran !t# (!ter#"kan %elal#! #(ara ang
getaran !t# (!ter#"kan %elal#! #(ara ang kel#ar %a"#k. Per'e(aan "#arakel#ar %a"#k. Per'e(aan "#ara
"e"e+rang tergant#ng $a(a te'al (an $an,angna $!ta "#ara. P!ta "#ara $r!a ,a#& "e"e+rang tergant#ng $a(a te'al (an $an,angna $!ta "#ara. P!ta "#ara $r!a ,a#& le'!& te'al *ar! $!ta "#ara
le'!& te'al *ar! $!ta "#ara -an!ta.-an!ta.
Ga%'ar 3. 3
Ga%'ar 3. 3 Anat+%! Perna*a"anAnat+%! Perna*a"an '1
'1 S!"te% Perna$a"an S!"te% Perna$a"an Bag!an Bag!an Ba-a&Ba-a& T
Ter(!r! (ar!<er(!r! (ar!< /
/ TTrakea rakea ; ; Batang Batang TTengg+engg+r+kr+k T
Trakea %e%an,ang (ar! larrakea %e%an,ang (ar! lar!ng "et!ngkat 6erte'ra t+rak (!'ag! %en,a(! 3 !ng "et!ngkat 6erte'ra t+rak (!'ag! %en,a(! 3 $a"ang$a"ang 0'r+nk#" kanan (an k!r!1 ang a'ang/a'angna (!la$!"! (engan
0'r+nk#" kanan (an k!r!1 ang a'ang/a'angna (!la$!"! (engan "!l!a a!t#"!l!a a!t# e$!t&el!#% ang %eng&a"!lkan len(!r. D! $erta&ankan ter'ent#k
e$!t&el!#% ang %eng&a"!lkan len(!r. D! $erta&ankan ter'ent#k +le& !n!n/!n!n+le& !n!n/!n!n kart!lag+ 'er'ent#k &#r#* 8.
kart!lag+ 'er'ent#k &#r#* 8. / Par#
/ Par#
Br+nk#" ; 8a'ang Tengg+r+k (an Br+nk&!+l#" Br+nk#" ; 8a'ang Tengg+r+k (an Br+nk&!+l#"
D!n(!ng 'r+nk#" %engan(#ng t#lang ra-an "e(!k!t +t+t $+l+" (an ,#ga (!la$!"!
e$!tel 'er"!l!a ang %engan(#ng kelen,ar %##" (an "er+"a. Ter(!r! (ar! 'r+nk&!+l#" ter%!nal 0t!(ak (!(a$at! kelen,ar e$!tel) (!n(!ngna t!(ak %engan(#ng t#lang ra-an teta$! 'anak %engan(#ng +t+t $+l+"1 (an 'r+nk&!+l#" re"$!rat+r!#" 0e$!tel 'er"!l!a1 ang (!angga$ %en,a(! "al#ran tran"!"!+nal antara ,alan #(ara k+n(#k"! (an ,alan #(ara $erg#karan ga". Sa%$a! $a( t!t!k !n! ,aln #(ara k+n(#k"! %engan(#ng 3C %l #(ara (ala% $era'angan trak&e+'r+nk!al ang t!(ak !k#t "erta (ala% $rt#karan ga".In! (!kenal "e'aga! r#ang r#g! 7"!+l+g!k. Br+nk!+l#" re"$!rat+r! ke%#(!an
%engara& ke (#kt#" al6e+lar (an "ak#" al6e+lar ke%#(!an al6e+l!. Pert#karan O5 (an 8O5 ter,a(! (! al6e+l!.
Par# ter(!r! (ar! $ar# (e?tra (an "!n!"tra ang ke(#ana terletak (!r+ngga t+ra? (!"a%$!ng ,ant#ng ang (!&#'#ngkan +le& +t+t #nt#k %engat#r $erna$a"an. M##" (!"ekre"! +le& $er%#kaan (an "el g+'let) 3 %l "et!a$ &ar!. Set!a$ $ar# ter(!r! (ar! l+'#" ata" (an l+'#" 'a-a& ang (!$!"a&kan +le& 7"#ra +'l!F#". Par# kanan (!'ag! +le& 7"#ra &+r!+ntal ang terletak (!l+'#" kanan tenga&. Par# kanan ter(!r! (ar! = l+'#" a!t# "#$er!+r) %e(!al (an !n*er!+r. Par# k!r! ter(!r! (ar! 5 l+'#" a!t# "#$er!+r (an !n*er!+r. Par# ter'#ngk#" +le& "#at# %e%'rane a!t# $le#ra. Ple#ra (!'ag! %en,a(! $le#ra 6!"eral 0 %e%'#ngk#" $ar# (an 7"#ra (!antara l+'#" $ar# 1 (an $le#ra $ar!etal 0 %e%'#ngk#" "et!a$ "!"! &e%!t+ra?) %e(!a"t!n#% (an 'ag!an ata" (!a*rag%a (!%ana (!"ana a(a &!l#". Dala% r+ngga $le#ra ter(a$at a!ran ang 'er*#ng"! "e'aga! $el!an agar ke(#ana (a$at 'erge"er 'e'a" "ela%a 6ent!la"!. 9!ka ter,a(! $en!ngkatan ,#%la& 2 terak#%#la"!na a!ran) #(ara) (ara& ata# nana&
(!(ala% r+ngga t+ra? %aka akan %enekan $ar# %ene'a'kan "#l!t 'erna$a".
/ Al6e+l!
Parenk!% $ar# ang ter(!r! (ar! 'er!'# #n!t al6e+l! 'era(a (!"e$an,ang ,ar!ngan $ar#. 9#%la& al6e+l! ket!ka la&!r 5 ,#ta al6e+l!) #%#r ta&#n = ,#ta al6e+l! (an 'er#k#ran =J/J %%5. S#$la (ara& ke al6e+l! 'era"al (ar! 6entr!lel k!r! ,ant#ng. Ter(a$at = ,en!" "el/"el al6e+lar <
Ga%'ar 3.5 Area (ar! S!"te% Re"$!ra"!
Sel/"el al6e+lar t!$e I <A(ala& "el e$!tel ang %e%'ent#k (!n(!ng al6e+lar Sel/"el al6e+lar t!$e II <Sel/"el ang akt!* "eara %eta'+l!) %en"ekre"!
"#r*aktan) "#at# *+"*+l!$!( ang %ela$!"! $er%#kaan (ala% (an %enega& al6e+lar agar t!(ak k+la$"
Sel/"el al6e+lar t!$e III <A(ala& %akr+*ag ang %er#$akan "el/"el *ag+"!t!" ang 'e"ar ang %e%akan 'en(a a"!ng 0 %!"al < len(!r) 'akter! 1 (an 'eker,a "e'aga! %ekan!"%e $erta&an ang $ent!ng.
B. DE:INISI PENYAKIT
S!n(r+%a Ga-at Perna*a"an 0(#l# (!"e'#t Penak!t Me%'ran H!al!n1 a(ala& "#at# kea(aan (!%ana kant#ng #(ara 0al6e+l!1 $a(a $ar#/$ar# 'a! t!(ak (a$at teta$ ter'#ka karena t!ngg!na tegangan $er%#kaan ak!'at kek#rangan "#r*aktan. S#r*aktan a(ala& "#at# at akt!* ang %e%'er!kan $el#%a"an $a(a r#ang antar al6e+l! "e&!ngga (a$at %enega& $erge"ekan (an t!%'#lna ker#"akan $a(a al6e+l! ang "elan,#tna akan %enega& ter,a(!na k+la$" $ar#.
RDS 0Re"$!rat+r! D!"tre"" Sn(r+%1 a(ala& gangg#an $erna*a"an ang "er!ng ter,a(! $a(a 'a! $re%at#re (engan tan(a/tan(a tak!$n#e 0J ?2%nt1) retrak"! (a(a)
"!an+"!" $a(a #(ara ka%ar) ang %eneta$ ata# %e%'#r#k $a(a /4J ,a% ke&!(#$an (engan ?/ra t&+rak ang "$e"!7k. Tan(a/tan(a kl!n!k "e"#a! (engan 'e"arna 'a!) 'erat $enak!t) a(ana !n*ek"! (an a(a t!(akna "&#nt!ng (ara& %elal#! PDA 0Stark)34J1.
S!n(r+% (!"tre" $erna*a"an a(ala& $erke%'angan ang !%at#r $a(a "!"te% $erna*a"an ata# t!(ak a(ek#atna ,#%la& "#r*aktan (ala% $ar#. RD S (!katakan "e'aga! Hal!ne Me%'rane D!"e"ae 0S#ra(! (an Y#l!an!) 531.
Ter(a$at 5 ,en!" "#r*aktan a!t# < 3. S#r*aktan nat#ral ata# a"l!
Bera"al (ar! %an#"!a) (! (a$atkan (ar! a!ran a%n!+n "e-akt# "ek"!+ 8ae"ar (ar! !'# (engan ke&a%!lan #k#$ '#lan
5. S#r*aktan ek"+gen
Bera"al (ar! "!ntet!k (an '!+l+g! S#r*aktan ek"+gen "!ntet!k
Ter(!r! (ar! a%$#ran D!$al%!t+l$&at!(l&+l!ne 0DPP81) &e?a(ean+l) (an tl+?a$+l a!t# E?+"#r* (an P#l%atant 0ALE81 (!'#at (ar! DPP8 (an P&+"$&at!(lgler+l =) ke(#a "#r*aktan ter"e'#t t!(ak la%a (!$a"arkan (! a%er!ka (an er+$a. A(a (#a ,en!" "#r*aktan "!ntet!" ang "e(ang (!ke%'angkan
a!t# KL 0"!na$#lt!(e1 (an rSP8 06ent!#te1) 'el#% $erna& a(a $enel!t!an tentang ke(#ana #nt#k (!g#nakan $a(a 'a! $re%at#re.
S#r*aktan ek"+gen "e%! "!ntet!k
Bera"al (ar! a%$#ran "#r*aktan $ar# anak "a$! (engan DPP8) tr!$al%!t!n) (an $al%!t! %!"alna "#r*aktan TA) S#r6anta.
S#r*aktan ek"+gen '!+l+g!
S#r*aktan ang (!a%'!l (ar! $ar# anak "a$! ata# 'a'!) %!"alna In*a"#r*) Al6e+*at) BLES) "e(angkan ang (!a%'!l (ar! $ar# 'a'! a(ala& 8#r+"#r*.
Ber(a"arkan kla"!7ka"! B+%"el ter(a$at (era,at $a(a $enak!t %e%'ran &!al!n < Sta(!#% I < Bent#k r!ngan) ter(a$at "e(!k!t 'erak ret!k#l+ gral#ner) (an 'r+nk+gra% #(ara
Sta(!#% II < Bent#k "e(ang) 'erak ret!k#l+gran#ler &+%+gen $a(a ke(#a la$angan $ar# (an ga%'aran 'r+nk+gra% #(ara terl!&at le'!& ,ela" %el#a" "a%$a! ke $er!*er %en#t#$! 'aangan ,ant#ng (engan $en#r#nan aera"! $ar#.
Sta(!#% III < K#%$#lan al6e+l! ang k+la$" 'erga'#ng "e&!ngga ke(#a la$angan $ar# terl!&at le'!& +$ak) 'aangan ,ant#ng &a%$!r t!(ak terl!&at) 'r+nk+gra% #(ara le'!& l#a".
Sta(!#% I> < Sel#r#& t&+rak" "angat +$ak 0-&!te l#ng1) ,ant#ng t!(ak (a$at (!l!&at.
8. ETIOLOGI
Et!+l+g! #nt#k $enak!t RDS ata# PMH "a%$a! "ekarang 'el#% (!keta&#! (engan $a"t! 0!(!+$at!k1. Teta$! (a$at (!keta&#! 'e'era$a *akt+r $re(!"$+"!"! $ene'a' "!n(r+% !n! (a$at ter,a(! a!t# <
Kela!nan *akt+r $ert#%'#&an 0ke%atangan $ar# 'el#% "e%$#rna1 Ba! (engan $re%at#r!ta"
I'# ang %en(er!ta gangg#an $er*#"! (ara& #ter#" "ela%a ke&a%!lan) %!"alna !'# ang %en(er!ta (!a'ete" %el!t#") t+k"e%!a gra6!(ar#%) &!$+ten"!) "ek"!+ "e"ar) (an $er(ara&an ante$art#%
0IKA/:KUI) 34C1
Kela!nan (!angga$ ter,a(! karena *akt+r $ert#%'#&an ata# $e%atangan $ar# ang 'el#% "e%$#rna antara la!n < 'a! $re%at#r) ter#ta%a '!la !'# %en(er!ta gangg#an $er*#"! (ara& #ter#" "ela%a ke&a%!lan) %!"alna!'# (engan< (!a'ete") t+?e%!a) &!$+ten"!) $er(ara&an) "e'el#%a %ela&!rkan 'a! (engan PMH.
Penak!t %e%'rane &!al!n ata# RDS !n! (!$er'erat (engan< a"7k"!a $a(a $er!natal) &!$+ten"!) !n*ek"!) 'a! ke%'ar. 0&tt$<22&ealt&.'l+g"$+t.+%1
S!n(r+%a ga-at $erna*a"an &a%$!r "elal# ter,a(! $a(a 'a! $re%at#r) "e%ak!n $re%at#r) "e%ak!n 'e"ar ke%#ngk!nan ter,a(!na "!n(r+%a !n!. S!n(r+%a ga-at $erna*a"an ,#ga en(er#ng 'anak (!te%#kan $a(a 'a! ang !'#na %en(er!ta (!a'ete". Ba! ang "angat $re%at#r %#ngk!n t!(ak %a%$# #nt#k %e%#la! $r+"e" $erna*a"an karena tan$a "#r*aktan $ar#/$ar# %en,a(! "angat kak#. Ba! ang le'!& 'e"ar '!"a %e%#la! $r+"e" $erna*a"an) teta$! karena $ar#/$ar# en(er#ng
%engala%! k+la$") %aka ter,a(!la& "!n(r+%a ga-at $erna*a"an.
Be'era$a $ene'a' ang (a$at %en!%'#lkan gangg#an $erna$a"an $a(a 'a! 'ar# la&!r a(ala& <
Atelekta"!"
Penge%'angan $ar# ang t!(ak lengka$ "aat la&!r ata# "e'entar "etela& la&!r '!"a %engena! "at# l+'#" $ar# ata# ang %engena! "at# l+'#" $ar#
Pe%atangan $ar# ang k#rang "e%$#rna $a(a 'a! 'ar# la&!r
Pa(a 'a! $re%at#re alat/alat t#'#&na 'el#% %at#r (an ter'ent#k k#rang "e%$#rna 'a!k anat+%! %a#$#n 7"!+l+g!k
Pe%'ent#kkan "#'"tan"! "#r*aktan ang t!(ak "e%$#rna
S#r*aktan a(ala& at ang %e%egang $eranan $ent!ng (ala% $enge%'angan $ar# (an ter(!r! (ar! $r+te!n) kar'+&!(rat) (an le%ak. Sena-a #ta%a at ter"e'#t a(ala& le"!t!n. at !n! ter'ent#k $a(a ke&a%!lan 55/5 %!ngg# (an %ena$a! %ak"!%#% $a(a %!ngg# ke/=C
T!(ak lanarna a'"+r'"! a!ran $ar#
P#"at $erna$a"an (! %e(#lla ang 'el#% %at#r
Ser!ng t!%'#l $erna$a"an $er!+(! ata# a$nea. Bent#k $erna$a"an !n! "er!ng (!te%#kan $a(a 'a! (engan 'erat 'a(an Q 5 gra% ata# %a"a ge"ta"! Q =J %!ngg#) ,arang t!%'#l (ala% 5 ,a% $erta%a kela&!ran (an (a$at 'erlang"#ng "a%$a! k!ra/k!ra J %!ngg#.
A"$!ra"! %ek+n!#% ang %a"!*
Hal !n! ter,a(! a$a'!la a!ran a%n!+n ang %engan(#ng a!ran %ek+n!#% ter!n&ala"! +le& 'a!.
Pne#%+n!a 'akter! ata# 6!r#" Se$"!"
O'"tr#k"! %ekan!" H!$+ter%!a
Ke&!langan $ana" (!"e'a'kan +le& $er%#kaan t#'#& 'a! ang relat!6e le'!& l#a" '!la (!'an(!ngkan (engan 'erat 'a(an) k#rangna le%ak +kelat 0'r+-n *at1. 0W+ng) 51
D. PATO:ISIOLOGI
Pa(a RDS ter,a(! atelekta"!" ang "angat $r+gre"!*) ang (!"e'a'kan k#rangna at ang (!"e'#t "#r*aktan. S#r*aktan a(ala& at akt!* ang (!$r+(#k"! "el e$!tel "al#ran na*a" (!"e'#t "el $ne%+"!t t!$e II. at !n! %#la! (!'ent#k $a(a ke&a%!lan 55/5
%!ngg# (an %ena$a! %a? $a(a %!ngg# ke =C. at !n! ter(!r! (ar! *+"*+l!$!( 0C1 (an $r+te!n 031. Peranan "#r*aktan !ala& %eren(a&kan tegangan $er%#kaan al6e+l#" "e&!ngga t!(ak ter,a(! k+la$" (an %a%$# %ena&an "!"a #(ara *#ng"!+nal $a(a "!"a ak&!r e?$!ra"!. K+la$" $ar# !n! akan %ene'a'kan tergangg#na 6en t!la"! "e&!ngga ter,a(! &!$+k"!a) reten"! 8O5 (an a"!(+"!".
H!$+k"!a akan %ene'a'kan ter,a(!na <
Ok"!gena"! ,ar!ngan %en#r#n%eta'+l!"%e aner+'!k (engan $en!%'#nan a"a% laktat a"a% +rgan!a"!(+"!" %eta'+l!.
Ker#"akan en(+tel ka$!ler (an e$!tel (#kt#" al6e+lar!") tran"#(a"! ke(ala% al6e+l! ter'ent#k 7'r!n/7'r!n (an ,ar!ngan e$!tel ang nekr+t!k)la$!"an %e%'rane &!al!n. A"!(+"!" (an atelekta"!" akan %ene'a'kan tergangg#na "!rk#la"! (ara& (ar! (an ke ,ant#ng) $en#r#nan al!ran (ara& ke $ar#) (an %engak!'atkan &a%'atan
$e%'ent#kan "#r*aktan) ang %ene'a'kan ter,a(!na atelekta"!".
Sel t!$e II !n! "angat "en"!t!6e (an 'erk#rang $a(a 'a! (engan a"7k"!a $a(a $er!+(e $er!natal) (an ke%atanganna (!$a# (engan a(ana "tre"" !ntra#ter!n "e$ert! &!$erten"!) IUGR (an ke&a%!lan ke%'ar.
S#r*aktan a(ala& "#at# "#r*ae ang akt!* %engel#arkan *+"*+l!$!( (ar! e$!tel al6!+ler) $eran ang 'anak "e$ert! "e'#a& "#'"tan"!) !n! (a$at %eng#rang! tegangan "#r*aktan a!ran 'a&-a gar!" al6e+l! (an ,alan na$a" %eng&a"!lkan $erl#a"an ang "a%a (an %e%el!&ara ata# %en,aga ek"$an"! $ar# (! 'a-a&
tekanan !ntra al6e+lar. Kek#rangan $r+(#k"! "#r*aktan akan %engak!'atkan
!na%a"! ang 'er'e(a (an al6e+l! $a(a !n"$!ra"! (an k+la$" al6e+l! $a(a ek"$!ra"!) tan$a "#r*aktan 'a! t!(ak akan %a%$# #nt#k %e%+%$a $ar#/$ar# (an +le&
karena !t# %engg#nakan "#at# #"a&a ang 'e"ar #nt#k ke'er&a"!lan "e'aga! $erl#a"an ke%'al! ,alan na$a") 'a! %a%$# %e%'#ka al6e+l! "e(!k!t)
ket!(ak%a%$#an #nt#k %e%el!&ara $r+(#k"! $ar# !n! %engak!'atkan atelekta"!". Ina(ek#at $er*#"! $#l%+nal (an &a"!l 6ent!la"! &!$+k"e%!a (an &!$era$nea arter! $#l%+nal ang te'al $a(a la$!"an %#"k#lar) ang (engan ,ela" akt!* ke%'al! #nt#k (!"#"#tkan +le& k+n"entra"! O5) ,a(! $en#r#nan tekanan O5 (!"e'a'kan +le&
6a"+k+ntr!k"! $a(a arter!+ $#l%+nal ang akan (!t!ngkatkan le'!& lan,#t (engan %en#r#nna $H (ara&. >a"+k+ntr!k"! !n! akan %en+k+ng #nt#k %enan(a!
$en!ngkatan P>R. Pa(a 6ent!la"! n+r%al (engan $en!ngkatan k+n"entra"! O5) k+ntr!k"! "al#ran arter! (an 6a"+(!lata"! $#l%+nal #nt#k $en#r#nan P>R.
H!$+k"e%!a ang $an,ang (ar! akt!6a"! gl!k+l!"!" anaer+'! ang ,#%la& $r+(#k"!na %en!ngkat (ar! a"a% lat!) $en!ngkatan a"a% (!"e'a'kan karena a"!(+"!"
%eta'+l!) ket!(ak%a%$#an atelekta"!" $ar# #nt#k %eng#rang! kele'!&an $r+(#k"! 8O5 a"!(+"!" re"$!rat+r. A"!(+"!" (!"e'a'kan 6a"+k+ntr!k"! ang le'!& lan,#t.
Dengan "!rk#la"! $#l%+nal (an $er*#"! al6e+lar) PaO5 ang ter#" %ener#" &a'!") $H ,#ga %ater!al ang (!$erl#kan #nt#k $r+(#k"! "#r*aktan t!(ak '!a" 'er"!rk#la"! ke
al6e+l!.
:at+r/*akt+r ang %e%#(a&kan ter,a(!na RDS $a(a 'a! $re%at#re (!"e'a'kan +le& al6e+l! %a"!& ke!l "e&!ngga "#l!t 'erke%'ang) $enge%'angan k#rang
"e%$#rna karena (!n(!ng t&+ra? %a"!& le%a&) $r+(#k"! "#r*aktan k#rang
"e%$#rna. Kek#rangan "#r*aktan %engak!'atkan k+la$" $a(a al6e+l#" "e&!ngga $ar#/$ar# %en,a(! kak#. Hal ter"e'#t %ene'a'kan $er#'a&an 7"!+l+g! $ar# "e&!ngga (aa $enge%'angan $ar# 0+%$l!ane1 %en#r#n 5C (ar! n+r%al) $erna$a"an %en,a(! 'erat) "&#nt!ng !ntra$#l%+nal %en!ngkat (an ter,a(!
&!$+k"e%!a 'erat) &!$+6ent!la"! ang %ene'a'kan a"!(+"!" re"$!rat+r!k. Tela& (!keta&#! 'a&-a "#r*aktan %engan(#ng 4 *+"*+l!$!( (an 3 $r+te!n) l!$+$r+te!n !n! 'er*#ng"! %en#r#nkan tegangan $er%#kaan (an %en,aga agar al6e+l! teta$ %enge%'ang.
Seara "!ngkat (a$at (!terangkan 'a&-a (ala% t#'#& ter,a(! l!ngkaran "etan ang ter(!r! (ar! < atelekta"!" &!$+k"!a a"!(+"!" tran"#(a"! $en#r#nan al!ran (ara& $ar# &a%'atan $e%'ent#kan "#'"tan"! "#r*aktan atelekta"!". Hal !n! akan 'erlang"#ng ter#" "a%$a! ter,a(! $ene%'#&an ata# ke%at!an 'a!. 0 IKA/ :KUI) 34C 1
Seara %akr+"k+$!k) $ar#/$ar# na%$ak t!(ak 'er!"! #(ara (an 'er-arna ke%era&an "e$ert! &at!. Ole& "e'a' !t# $ar#/$ar# %e%erl#kan tekanan $e%'#kaan ang t!ngg! #nt#k %enge%'ang. Seara &!"t+l+g!) a(ana atelekta"!" ang l#a" (ar! r+ngga #(ara 'ag!an (!"tal %ene'a'kan e(e%a !nter"t!"!al (an k+nge"t! (!n(!ng al6e+l!
"e&!ngga %ene'a'kan (e"F#a%a"! (ar! e$!t&el "el al6e+l! t$e II. D!lata"! (#kt#" al6e+l!) teta$! al6e+l! %en,a(! tertar!k karena a(ana (e7"!en"! "#r*aktan !n!.
Dengan a(ana atelekta"!" ang $r+gre"!* (engan 'ar+tra#%a ata# 6+l#tra#%a (an kera#nan +k"!gen) %ene'a'kan ker#"akan $a(a en(+t&el!al (an e$!t&el!al "el ,alan $erna*a"an 'ag!an (!"tal "e&!ngga %ene'a'kan ek"#(a"! %atr!k" 7'r!n ang
'era"al (ar! (ara&. Me%'ran &al!ne ang %el!$#t! al6e+l! (!'ent#k (ala% "at# "etenga& ,a% "etela& la&!r. E$!t&el!#% %#la! %e%'a!k (an "#r*aktan %#la! (!'ent#k $a(a =J/ 5 ,a% "etela& la&!r. Pr+"e" $ene%'#&an !n! a(ala& k+%$lek $a(a 'a! ang !%%at#r (an %engala%! "ak!t ang 'erat (an 'a! ang (!la&!rkan (ar! !'# (engan &+r!+a%n!+n!t!" "er!ng 'erlan,#t %en,a(! Br+n&+$#l%+nal D!"$la"!a 0BPD1. Ga%'aran ra(!+l+g! na%$ak a(ana ret!k#l+gran#lar kerana atelekta"!") (an a!r 'r+n&+gra%. Pa(a RDS ang tan$a k+%$l!ka"! %aka "#r*aktan akan ke%'al! (ala% $ar# $a(a #%#r =J/ ,a%. Ge,ala (a$at %e%'#r#k "eara 'erta&a$ $a(a 5/=J ,a% $erta%a. Selan,#tna a$a'!la "!t#a"! "ta'!l (ala% 5 ,a% %aka akan %e%'a!k
(ala% J/5 ,a% (an "e%'#& $a(a ak&!r %!ngg# $erta%a.
E. MANI:ESTASI KLNIS
Tan(a/tan(a kl!n!k "e"#a! (engan 'e"arna 'a!) 'erat $enak!t) a(ana !n*ek"! (an a(a t!(akna "&#nt!ng (ara& %elal#! PDA. Sn(r+% !n! 'er&#'#ngan (engan ker#"akan a-al $ar#/$ar# ang ter,a(! (! %e%'ran ka$!ler al6e+lar. A(ana
$en!ngkatan $er%ea'!l!ta" ka$!ler (an ak!'at %a"#kna a!ran ke (ala% r#ang !nter"t!t!al ang (!$engar#&! +le& akt!7ta" "#r*aktan) ak!'atna ter,a(! tan(a/tan(a atelekta"!".
8a!ran ,#ga %a"#k (ala% al6e+l! (an %engak!'atkan +e(e%a $ar#
0$e%'engkakan t#ngka! ata# lengan1.Pla"%a (an "el (ara& %era& kel#ar (ar! ka$!ler/ka$!ler ang r#"ak) +le& karena !t# %#ngk!n $er(ara&an %er#$akan %an!*e"ta"! $at+l+g! ang #%#%.
Perna*a"an e$at
Retrak"! 0tar!kan1 (a(a 0"#$ra"ternal) "#'"ternal) !nterk+"tal1 Perna*a"an terl!&at $ara(+k"
8#$!ng &!(#ng A$nea (an M#r%#r
S!an+"!" $#"at 0-arna k#l!t (an "ela$#t len(!r %e%'!r#1
:. BAGAN PATO:ISIOLOGI Terla%$!r
G. PENATALAKSANAAN MEDIS Pe%'er!an +k"!gen
Men,aga ke$atenan ,alan na*a". O$t!%alkan +k"!gen!"a"!. Panta# PaO5 Perta&ankan n#tr!"! a(ek#at
Perta&ankan "#&# l!ngk#ngan netral
D!!t J kal2kg $er &ar! 0"e"#a!kan (engan $r+t+k+l ang a(a1 (engan a"a% a%!n+ ang %en#k#$! #nt#k %enega& kata'+l!"%e $r+te!n (an ket+a"!(+"!" en(+gen+#"
Perta&anan P5 (ala% 'ata" n+r%al
Int#'a"! '!la $erl# (engan tekanan 6ent!la"! $+"!t!*
H. PENATALAKSANAAN KEPERAWATAN
Ma"ala& ang $erl# (!$er&at!kan a(ala& 'a&aa ke(!ng!nan) re"!k+ ter,a(! gangg#an $erna$a"an) ke"#karan (ala% $e%'er!an %akanan) re"!k+ ter,a(!na !n*ek"!)
ke'#t#&an ra"a a%an (an na%an 0ke'#t#&an $"!k+l+g!k1. 3. Ba&aa ke(!ng!nan 0&!$+ter%!1
Ba! ang %en(er!ta RDS a(ala& 'a! $re%at#r "e&!ngga k#l!tna "angat t!$!") ,ar!ngan le%akna 'el#% ter'ent#k (an $#"at $engat#r "#&# 'el#% "e%$#rna
%aka 'a! "angat %#(a& ke(!ng!nan. Unt#k %enega& 'a! ke(!ng!nan 'a! &ar#" (!ra-at (!(ala% !nk#'at+r ang (a$at %e%$erta&ankan "#&# 'a! =J)C/=8
5. Re"!k+ ter,a(! gangg#an $erna$a"an
Pa(a 'a! $re%at#r -ala#$#n gangg#an $erna$a"an 'el#% terl!&at $a(a -akt# la&!r) &ar#" teta$ -a"$a(a 'a&-a 'a! %#ngk!n %en(er!ta RDS. Ge,ala $erta%a '!a"ana t!%'#l (ala% ,a% "etela& la&!r) ke%#(!an %ak!n ,ela" (an %ak!n 'erat (ala% ,a% #nt#k ke%#(!an %eneta$ "a%$a! 5 ,a%. Setela& !t# 'erang"#r/
ang"#r kea(aan kl!n!k $a"!en %e%'a!k) karena !t# 'a! %e%erl#kan +'"er6a"! ang ter#"/%ener#" "e,ak la&!r agar a$a'!la ter,a(! gangg#an $erna$a"an (a$at "egera (!lak#kan #$aa $ert+l+ngan
Ba! ang %en(er!ta RDS a(ala& 'a! $re%at#r ke!l +le& karena !t#) 'a! ter"e'#t 'el#% %a%$# %ener!%a "#"# "e$ert! 'a! ang le'!& 'e"ar karena +rgan
$enernaan 'el#% "e%$#rna. Unt#k %e%en#&! ke'#t#&an kal+r! %aka ata"
$er"et#,#an (+kter (!$a"ang !n*#" (engan a!ran gl#k+"a C/3 'anakna "e"#a! #%#r (an 'erat 'a(an. B!la kea(aan kl!n!" 'a! tela& %e%'a!k (an "#(a&
(!$er'+le&kan %!n#%) %aka %!n#% (a$at (!'er!kan %elal#! "+n(e . Re"!k+ %en(a$atkan !n*ek"!
Ba! $re%at#r ang %en(er!ta RDS "angat %#(a& %en(a$atkan !n*ek"! karena at/ at keke'alanna 'el#% ter'ent#k "e%$#rna. Alat ang (!$erl#kan #nt#k 'a!
&ar#" "ter!l "e$ert! kateter #nt#k %eng&!"a$ len(!r "+n(e C. Ke'#t#&an ra"a a%an (an na%an
Gangg#an ra"a na%an (a$at ter,a(! ak!'at t!n(akan %e(!") %!"alna t!n(akan $eng&!"a$an len(!r ata# $e%a"angan "elang !n*#". Pe%a"angan !n*#" &ar#" (!lak#kan +le& $era-at ang 'er$engala%an.
I. KOMPIKASI
K+%$l!ka"! ,angka $en(ek 0ak#t1 (a$at ter,a(!
R#$t#r al6e+l! < '!la (!#r!ga! ter,a(! ke'++ran #(ara $ne#%+t&+rak ) $ne#%+%e(!a"t!n#%) $ne#%+$er!ar(!#%) e%7"e%a !nter"t!"!al1) $a(a 'a! (engan RDS ang t!'a/t!'a %e%'#r#k (engan ge,ala kl!n!" &!$+ten"!) a$nea) 'ra(!kar(!a ata# a(ana a"!(+"!" ang %eneta$
Da$at t!%'#l !n*ek"! ang ter,a(! karena kea(aan $en(er!ta ang %e%'#r#k (an a(ana $er#'a&an ,#%la& le#k+"!t (an tr+%'+"!t+$en!. In*ek"! (a$at t!%'#l karena t!n(akan !n6a"!* "e$ert! $e%a"angan ,ar#% 6ena) kateter) (an alat/alat re"$!ra"!. Intrakran!al (an le#k+%ala!a $er!6entr!k#ler < $er(ara&an !ntra6entr!k#ler ter,a(! $a(a 5/ 'a! $re%at#r (engan *rek#en"! ter'anak $a(a 'a! RDS (engan 6ent!la"! %ekan!k
PDA 0Patent (#t#" arter!+"#" 1 (engan $en!ngkatan "&#nt!ng $a(a 'a! ang (!&ent!kan tera$! "#r*aktanna
K+%$l!ka"! ,angka $an,ang ang "er!ng ter,a(!
Br+n&+$#l%+nar D"$la"!a 0BPD1 < %er#$akan $enak!t $ar# kr+n!k ang (!"e'a'kan +le& $e%aka!an +k"!gen $a(a 'a! (engan %a"a ge"ta"! =J %!ngg#. BPD 'er&#'#ngan (engan t!ngg!na 6+l#%e (an tekanan ang (!g#nakan $a(a -akt# %engg#nakan 6ent!la"! %ekan!k) a(ana !n*ek"!) !na%a"!) (an ( e7"!en"! 6!ta%!n A. In"!(en BPD %en!ngkat (engan %en#r#nna %a"a ge"ta"!
Ret!n+$at& $re%at#r
Kegagalan *#ng"! ne#r+l+g!) ter,a(! "ek!tar 3/ 'a! ang 'er&#'#ngan (en gan ge"ta"!) a(ana &!$+k"!a) k+%$l!ka"! !ntrakran!al) (an a(ana !n*ek"!.
Per(ara&an (! (ala% +tak. Re"!k+ ter,a(!na $er(ara&an akan 'erk#rang ,!ka "e'el#% $er"al!nan tela& (!'er!kan k+rt!k+"ter+!( ke$a(a !'#.
9.PENGKA9IAN KEPERAWATAN DITIN9AU DARI KEPERAWATAN ANAK 3. Pengka,!an 7"!k 'a! 'ar# la&!r 0BBL1 (an $engka,!an ge"ta"! < a. Pen!la!an a$gar "+re
Ke%a%$#an la,# ,ant#ng Ke%a%$#an 'erna$a" Kek#atan t+n#" +t+t
Ke%a%$#an reek
Warna k#l!t
'. Pe%er!k"aan a!ran a%n!+n A(a t!(akna kela!nan
9#%la& 6+l#%ena . Pe%er!k"aan $la"enta
Kea(aan $la"enta 0$engka$#ran) nekr+"!") 'erat) (an ,#%la& k+r!an1 (. Pe%er!k"aan tal! $#"at
Menent#kan n!la! kela!nan (ala% tal! $#"at 06ena (an arter!) a(ana tal! "!%$#l1 e. Peng#k#ran antr+$+%etr!
Peng#k#ran antr+$+%etr! 0'erat 'a(an) $an,ang 'a(an) l!ngkar ke$ala) l!ngkar (a(a1
*. Pe%er!k"aan (a(a (an $#ngg#ng Unt#k %en!la! kela!nan 'ent#k gangg#an $erna*a"an)
g. Pe%er!k"aan k#l!t
Pen!la!an kela!nan 06ern!k" ka"e+"a) lan#g+1
&. Pe%er!k"aan TT>
Na(!
Tekanan (ara& 0TD1 Perna$a"an 0RR1 S#&#
5. Pengka,!an S!"te%at!k (engan $enekanan k&#"#" $a(a $engka,!an $erna$a"an :rek#en"! $erna$a"an Ke(ala%an na$a" Ke%#(a&an na$a" Perna$a"an "#l!t Ira%a $erna$a"an B#kt! !n*ek"! Meng! 0-&ee!ng1 S!an+"!" S$#t#%
=. O'"er6a"! a(ana %an!*e"ta"! RDS
Tak!$nea
Retrak"! "#'"ternal Krekel" !n"$!ra"! Meng+r+k ek"$!rat+r!
Perna$a"an #$!ng &!(#ng ek"ternal S!an+"!"
Perna$a"an "#l!t
. B!la $enak!t 'erlan,#t Perna$a"an "#l!t
T!(ak re"$+n"!*
Ser!ng %engala%! e$!"+(e a$nea Pen#r#nan '#n! na$a"
Gangg#an ter%+reg#la"!
C. Penak!t ang 'erat 'er&#'#ngan (engan &al 'er!k#t Kea(aan "e$ert! "+k
Pen#r#nan #ra& ,ant#ng
Ren(a&na tekanan (ara& "!"te%!k
J. Pr+"e(#r (!agn+"t!k (an te" la'+rat+r!#%
Ra(!+gra7
Anal!"!" ga" (ara&
K.DIAGNOSA KEPERAWATAN D!agn+"a Ke$era-atan Uta%a
3. Ber"!&an ,alan na$a" t!(ak e*ekt!* 'er&#'#ngan (engan $en!ngkatan $r+(#k"! "ekret ata# "$#t#%
5. P+la na*a" t!(ak e*ekt!* 'er&#'#ngan (engan !%at#r!ta" $ar#) !%at#r!ta" SSP) (e7"!en"! "#r*aktan (an ket!(ak"ta'!lan al6e+lar
=. Gangg#an $er*#"! ,ar!ngan 'er&#'#ngan (engan "#$la! O5 ke ,ar!ngan %en#r#n) "at#ra"! O5 (ala% (ara& %en#r#n
D!agn+"a Ke$era-atan Ta%'a&an
5. Per#'a&an n#tr!"! k#rang (ar! ke'#t#&an t#'#& 'er&#'#ngan (engan
$en!ngkatan $engel#aran energ! ang 'erle'!&an (!tan(a! (engan le%ak 'a(an (an +kelat 'erk#rang
=. Re"!k+ t!ngg! gangg#an ke"e!%'angan a"a% 'a"a 'er&#'#ngan (engan $en!ngkatan Pa8O5
. Re"!k+ t!ngg! $er#'a&an $+la a"#& 'er&#'#ngan (engan $r+"e" &+"$!tal!"a"! C. Re"!k+ t!ngg! gangg#an $ert#%'#&an (an $erke%'angan 'er&#'#ngan
(engan $r+"e" &+"$!tal!"a"!
INTER>ENSI DAN RASIONALISASI SESUAI DENGAN DIAGNOSA
NO.
DIAGNOSA
TU9UAN KRITERIA HASIL INTER>ENSI
RASIONAL 3.
Ber"!&an ,alan na$a" !ne*ekt!* '2( $en!ngkatan $r+(#k"! "ekret ata# "$#t#% T#,#an <
Setela& (!lak#kan a"#&an ke$era-atan "ela%a 3?5 ,a% (!&ara$kan 'a! (a$at < 3. Me%$erta&ankan ,alan na$a" $aten (engan '#n! na$a" 'er"!& ata# ,ela" 5. Men#n,#kkan $er!lak# #nt#k %e%$er'a!k! 'er"!&an ,alan na$a". M!"alna < 'at#k e*ekt!* (an %engel#arkan "ekret.
3. A#"k#lta"! '#n! na$a") atat a(ana %eng!) krekel") (an r+nk!
5. A"$!ra"! 0&!"a$1 "ekre"! (ar! ,alan na$a") 'ata"! "et!a$ $eng&!"a$an "a%$a! C (et!k (engan -akt# ang #k#$ (!antara t!n(akan
=. Ber! $+"!"! terlentang (engan ke$ala $a(a $+"!"! %engen(#" (engan le&er
"e(!t!k ek"ten"! (an &!(#ng %eng&a(a$ ke ata". P+"!"!kan anak "e%! tel#ngk#$ (an $+"!"! %!r!ng
. Lak#kan $erk#"!) 6!'ra"!) (an (ra!na"e $+"t#ral
C. Ber!kan ne'#la"! (engan lar#tan (an ala"an ang te$at "e"#a! ke'#t#&an
J. O'"er6a"! anak (engan ketat "etela& tera$! aer+"+l
. P#a"akan anak
. Pa"t!kan #nt#k %e%a"#kkan a!ran ang a(ek#at
K+la'+ra"! <
3. Ber!kan ek"$ekt+ran ,!ka (!re"e$kan
5. Lak#kan 7"!+tera$! 0M!"al< (ra!na"e $+"t#ral) (an $erk#"! area ang "ak!t) t!#$an '+tl ata# "$!r+%etr! !n"ent!*1 '!la (!!n"tr#k"!kan
=. Ber!kan 'r+nk+(!lat+r 0M!"al< a%+n!7l!n) al'+ter+l) a"et!k!"te!n1 Man(!r! <
3. Unt#k %engeta&#! +'"tr#k"! ,alan na$a" (an (!%ana letakna 5. Unt#k %e%#ngk!nkan re+k"!gena"!
. Unt#k %e%$er%#(a& (ra!na"e "ekre"!
C. Me%'er!kan kele%'a'an %e%'ran %#k+"a (an %e%'ant# $engeneran "ekret #nt#k %e%#(a&kan $e%'er"!&an
J. Unt#k %enega& a"$!ra"! karena 6+l#%e ang 'e"ar (an "$#t#% (a$at t!'a/t!'a %engental
. Unt#k %enega& a"$!ra"! a!ran %!"al< anak (engan tak!$nea &e'at . Unt#k %engenerkan "ekre"!
K+la'+ra"! <
3. Unt#k %engenerkan "ekret
5. Me%#(a&kan #$aa $erna$a"an (ala% (an %en!ngkatkan (ra!na"e "ekret
=. Unt#k %eng&!langkan "$a"%e 'r+nk#"
5.
P+la na*a" t!(ak e*ekt!* '2( !%at#r!ta" $ar#) !%at#r!ta" SSP) (e7"!en"! "#r*aktan (an ket!(ak"ta'!lan al6e+lar
T#,#an <
Setela& (!lak#kan a"#&an ke$era-atan "ela%a 3?5 ,a% (!&ara$kan 'a! (a$at < 3. Men#n,#kkan +k"!gena"! ang a(ek#at
5. Men#n,#kkan *rek#en"! (an $+la na$a" (ala% 'ata" ang "e"#a! (engan #"!a (an 'erat 'a(an
Man(!r! <
3. P+"!"!kan #nt#k $ert#karan #(ara ang +$t!%al < Te%$atkan $a(a $+"!"! tel#ngk#$ '!la %#ngk!n
Te%$atkan $+"!"! telentang (engan ke$ala $a(a $+"!"! %engen(#" (engan le&er "e(!k!t ek"ten"! (an &!(#ng %eng&a(a$ ke ata"
5. H!n(ar! &!$erek"ten"! le&er
=. O'"er6a"! a(ana $en!%$angan (ar! *#ng"! $erna$a"an 0M!"al< %eng+r+k) "!an+"!") $erna$a"an #$!ng &!(#ng) a$nea1
. Lak#kan $eng&!"a$an
C. Peng&!"a$an en(+tra&eal "e'el#% $e%'er!an "#r*aktan J. Perta&ankan "#&# l!ngk#ngan ang netral
K+la'+ra"! <
3. Ber! "#r*aktan "e"#a! $et#n,#k $a'r!k
5. H!n(ar! $eng&!"a$an "e(!k!tna 3 ,a% "etela& $e%'er!an "#r*aktan =. Lak#kan reg!%en ang (!re"e$kan #nt#k tera$! +k"!gen "#$le%ental
. Panta# $eng#k#ran ga" (an $e%'aaan SaO5 Man(!r! <
3. Karena $+"!"! !n! %eng&a"!lkan $er'a!kan +k"!gena"!) $e%'er!an %akanan (!t+leran"! (engan le'!& 'a!k) le'!& %engat#r $+la t!(#r ata# !"t!ra&at (an %enega& a(ana $ene%$!tan ,alan na$a"
5. Karena akan %eng#rang! (!a%eter tra&ea =. Unt#k %engenal! tan(a/tan(a (!"tre""
. Unt#k %eng&!langkan %#k#" ang terak#%#la"! (ar! na"+*ar!ng) tra&ea) (an "elang en(+tra&eal
C. Unt#k %e%a"t!kan 'a&-a ,alan na$a" 'er"!& J. Unt#k %eng&e%at $engg#naan O5
K+la'+ra"! <
3. Unt#k %en#r#nkan tegangan $er%#kaan al6e+lar 5. Unt#k %en!ngkatkan a'"+r'"! ke (ala% al6e+lar
=. Unt#k %e%$erta&ankan k+n"entra"! O5 "a%$a! $a(a t!ngkat :!O5 %!n!%#% 'er(a"arkan ga" (ara& arter!) SaO5 (an +k"!gen tran"k#tan 0tePO51
. Unt#k %e%anta# re"$+n 'a! ter&a(a$ tera$!
=.
Gangg#an $er*#"! ,ar!ngan '2( "#$la! O5 ke ,ar!ngan %en#r#n) "at#ra"! O5 (ala% (ara& %en#r#n
T#,#an <
Setela& (!lak#kan a"#&an ke$era-atan "ela%a 3?5 ,a% (!&ara$kan 'a! (a$at < Men#n,#kkan t!ngkat $er*#"! "e"#a! "eara !n(!6!(#al) 0M!"al< "tat#" %ental '!a"a ata# n+r%al) !ra%a ,ant#ng ata# *rek#en"! (an na(! $er!*er (ala% 'ata" n+r%al) t!(ak a(ana "!an+"!" "entral (an $er!*er) k#l!t &angat ata# ker!ng) &al#aran #r!ne (an 'erat ,en!" (ala% 'ata" n+r%al
Man(!r! <
5. O'"er6a"! $er#'a&an "tat#" %ental
=. O'"er6a"! -arna (an "#&# k#l!t ata# %e%'ran %#k+"a
. Uk#r &al#aran #r!n (an atat 'erat ,en!"na
C. E6al#a"! ek"tre%!ta" #nt#k a(a ata# t!(akna k#al!ta" na(!. 8atat ner! tekan 'et!" ata# $e%'engkakan
K+la'+ra"! <
3. Ber!kan a!ran I> ata# +ral "e"#a! !n(!ka"!
5. Panta# $e%er!k"aan (!agn+"t!k ata# la'+rat+r!#% 0M!"al< EKG) elektr+l!t) BUN2kreat!n!n) GDA) PTT) (an PT1
Man(!r! <
3. Tak!kar(!a "e'aga! ak!'at &!$+k"e%!a (an k+%$en"a"! #$aa $en!ngkatan al!ran (ara& (an $er*#"! ,ar!ngan. Gangg#an !ra%a 'er&#'#ngan (engan &!$+k"e%!a. Ket!(ak"e!%'angan elektr+l!t) ata# $en!ngkatan regangan ,ant#ng kanan. B#n! ,ant#ng ek"tra %!"al< S3 (an S terl!&at "e'aga! $en!ngkatan ker,a ,ant#ng ata#
ter,a(!na (ek+%$en"a"!
5. Gel!"a& (an $er#'a&an "en"+r! ata# %+t+r!k (a$at %en#n,#kkan gangg#an al!ran (ara&) &!$+k"!a) (an e(era 6a"k#ler "ere'ral 08>S1 "e'aga! ak!'at e%'+l! "!"te%!k
=. K#l!t $#at ata# "!an+"!") k#k#) %e%'ran '!'!r ata# l!(a& %en#n,#kkan 6a"k+ntr!k"! ata# "+k (an gangg#an al!ran (ara& "!"te%!k
. S+k lan,#tan ata $en#r#nan #ra& ,ant#ng %en!%'#lkan $en#r#nan $er*#"! g!n,al. D!%an!*e"ta"!kan +le& $en#r#nan &al#aran #r!n (engan 'erat ,en!" n+r%al ata# %en!ngkat
C. EP "er!ng (!et#"kan +le& tr+%'#" ang na!k (ar! 6ena $r+*#n(a 0$el6!" ata# kak!1) tan(a (an ge,ala %#ngk!n tak ta%$ak
J. T!n(akan !n! (!lak#kan #nt#k %en#r#nkan "tat!" 6ena (! kak! (an $eng#%$#lan (ara& $a(a 6ena $el6!" #nt#k %en#r#nkan re"!k+ $e%'ent#kan t&r+%'#"
K+la'+ra"! <
3. Unt#k %en#r#nkan &!$er6!"k+"!ta" (ara& 0$+ten"!al $e%'ent#kan t&r+%'#"1 ata# %en(#k#ng 6+l#%e "!rk#la"! ata# $er*#"! ,ar!ngan
.
Ner! '2( $r+"e" !na%a"! (an $en!%'#nan a"a% laktat
T#,#an <
Setela& (!lak#kan a"#&an ke$era-atan "ela%a 3?5 ,a% (!&ara$kan <
3. Ba! t!(ak %engala%! ner! (an ner! %en#r#n "a%$a! ke t!ngkat ang (a$at (!ter!%a
5. Ba! 'er!"t!ra&at (engan tenang ata# t!(ak %en#n,#kkan tan(a/tan(a ket!(akna%anan) "kala ner! %en#r#n
3. Kenal! 'a&-a 'a!) tan$a %e%$er&at!kan #"!a ge"ta"! %era"akan ner! 5. Be(akan antara %an!*e"ta"! kl!n!" ner! (an "tre"" ata# let!&
=. G#nakan t!n(akan n+n*ar%ak+l+g!" ang "e"#a! (engan #"!a (an k+n(!"! 'a!) #'a& $+"!"!) %e%'e(+ng) %el!n(#ng!) %en!%ang) %enga#n) %e%a!nkan %#"!k) %eng#rang! "t!%#la"! l!ngk#ngan) t!n(akan kena%anan takt!l 0%enga#n)
%ene$#k1 (an $eng&!"a$an n+n n#tr!t!* 0e%$eng1 . Ka,! e*ekt!6!ta" t!n(akan ner! n+n *ar%ak+l+g!"
C. An,#rkan +rang t#a #nt#k %e%'er!kan t!n(akan kena%anan '!la %#ngk!n 3. Unt#k %engeta&#! a$aka& 'a! %engala%! ner! ata# t!(ak
5. Unt#k %e%'e(akan a$aka& 'a! %engala%! ner!) kelet!&an ata# "tre"" =. Unt#k %e%!n!%alkan ner! (an %e%'er!kan ra"a na%an $a(a 'a!
. Karena 'e'era$a t!n(akan 0%!"al< %enga#n1 (a$at %en!ngkatkan (!"tre"" 'a! $re%at#r
C. Unt#k %eng#rang! ner! (an %en!ngkatkan ke(ekatan 'a! (engan +rang t#a
C.
Per#'a&an n#tr!"! k#rang (ar! ke'#t#&an t#'#& '2( $en!ngkatan $engel#aran energ! ang 'erle'!&an (!tan(a! (engan le%ak 'a(an (an le%ak +kelat 'erk#rang
T#,#an <
Setela& (!lak#kan a"#&an ke$era-atan "ela%a 3?5 ,a% (!&ara$kan 'a! %en(a$at n#tr!"! ang a(ek#at (engan %a"#kan kal+r! #nt#k %e%$erta&ankan ke"e!%'angan n!tr+gen $+"!t!* (an %en#n,#kkan $erta%'a&an 'erat 'a(an ang te$at (engan kr!ter!a &a"!l <
3. Ba! %en#n,#kkan $ena%'a&an BB ang %anta$ 05/= gr2&ar!1 5. Ot+t k#at
=. L!ngkar lengan 4)C % . L!ngkar (a(a == %
3. Pe%'er!an %!n#%an (!%#la! $a(a -akt# 'a! 'er#%#r = ,a% (engan ,#%la& a!ran $erta%a kal! 3/C%l2 ,a% (an ,#%la&na (a$at (!ta%'a& "e(!k!t (e%! "e(!k!t "et!a$ 35 ,a%
5. Se'el#% $e%'er!an %!n#%an $erta%a &ar#" (!lak#kan $eng&!"a$an a!ran la%'#ng
=. Pe%'er!an %!n#%an "e'a!kna "e(!k!t (e%! "e(!k!t ta$! *rek#en"!na le'!& "er!ng
. Banakna a!ran ang (!'er!kan J %l2kgBB2&ar! (!na!kkan "a%$a! 5 %l2kg2BB2&ar! "a%$a! ak&!r %!ngg# ke(#a
C. B!la 'a! 'el#% (a$at (!"#"#! ASI (!$+%$a (an (!%a"#kkan ke (ala% '+t+l "ter!l J. A"!"ten"! !'# ket!ka %en#"#! '!la %#ngk!n (an (!!ng!nkan
. B!la ASI t!(ak a(a %aka (!gant! (engan "#"# '#atan ang %engan(#ng le%ak ang %#(a& (!erna +le& 'a! (an %engan(#ng 5 kal+r! $er = %l a!r ata#
"ek#rang/k#rangna 'a! %en(a$atkan 33 Kkal2kg2BB2&ar!
. G#nakan $e%'er!an %akanan na"+ga"tr!k '!la 'a! %#(a& lela&) %engala%! $enak!t &!"a$an) reek %#nta& ata# %enelan ang le%a&
4. B!la (aa &!"a$ (an %enelan %#la! 'a!k) %aka na"+ga"tr!k 'erang"#r/ang"#r (a$at (!gant! (engan $!$et) "en(+k) '+t+l) ata# (engan (+t
3. Meng&!n(ar! ter,a(!na &!$+gl!ke%!a (an &!$er'!l!r#'!ne%!a
5. Unt#k %engeta&#! a(a t!(akna atre"!a e"+$&ag#" (an %enega& %#nta& =. Unt#k %eng&!n(ar! 'a! ter"e(ak
. Unt#k %en,aga n#tr!"! ang a(ek#at
C. Agar 'a! t!(ak %engala%! (!are (an "#"# le'!& '!"a (!erna +le& 'a! J.
Re"!k+ t!ngg! gangg#an ke"e!%'angan a"a% 'a"a '2( $en!ngkatan Pa8O5
T#,#an <
Setela& (!lak#kan a"#&an ke$era-atan "ela%a 3?5 ,a% (!&ara$kan 'a! (a$at 'erna$a" (engan n+r%al) (engan kr!ter!a &a"!l <
3. Perna$a"an =/J?2%en!t 5. Na$a" reg#lar
3. Ka,! *rek#en"! ke(ala%an (an ke%#(a&an 'erna$a"
5. Ber!kan tera$! +k"!gen ang 'enar
=. T!ngg!kan ke$ala (an "er!ng %eng#'a& $+"!"! 'a!
. S!a$kan #nt#k $e%!n(a&an ke #n!t $era-atan kr!t!" '!la (! !n(!ka"!kan
3. Man!*e"ta"! (!"tre"" $erna$a"an tergant#ng $a(a !n(!ka"! (era,at keterl!'atan $ar# (an "tat#" ke"e&atan #%#%
5. Me%$erta&ankan Pa8O5 ==/C %%Hg. Ok"!gen (!'er!kan (engan %et+(e ang %e%'er!kan $eng!r!%an te$at (ala% t+leran"! 'a!
=. Unt#k %en!ngkatkan !n"$!ra"! (an %e%$er'a!k! 6ent!la"! 0%e%*a"!l!ta"! ek"$an"! (!n(!ng (a(a1
. Int#'a"! (an 6ent!la"! %ekan!k %#ngk!n (!$erl#kan $a(a ke,a(!an kegagalan $erna$a"an 6ent!la"! %ekan!k (a$at %e%$er'a!k! 6ent!la"! $#l%+nar. Pengg#naan 6ent!la"! %ekan!k ang t!(ak '!,ak"ana (a$at %ene'a'kan ek"kre"! 8O5 ang te$at "e&!ngga g!n,al t!(ak %a%$# %engel!%!na"! kele'!&an '!kar+nat (engan #k#$ e$at #nt#k %enega& alkal+"!" (an ke,ang
C. Unt#k %en,aga %e%'ran %#k+"a teta$ le%'a' (an (a$at %e%*a"!l!ta"! $e%'#angan "ekre"!
Re"!k+ t!ngg! $er#'a&an $+la a"#& '2( $r+"e" &+"$!tal!"a"!
Setela& (!lak#kan a"#&an ke$era-atan "ela%a 3?5 ,a% (!&ara$kan anak (a$at %ena$a! t#%'#& ke%'ang ang "e"#a! (engan #"!a $erke%'anganna (engan kr!ter! &a"!l <
3. Anak %en#n,#kkan kena%anan
5. Anak t!(ak %en#n,#kkan tan(a/tan(a (!"tre"" 7"!k "e$ert! %enang!" =. Anak t!(ak %en#n,#kkan e%+"!+nal ang %!n!%al
3. Pe%'er!an %!n#%an (!%#la! $a(a -akt# 'a! 'er#%#r = ,a% (engan ,#%la& a!ran $erta%a kal! 3/C%l2 ,a% (an ,#%la&na (a$at (!ta%'a& "e(!k!t (e%! "e(!k!t "et!a$ 35 ,a%
5. St!%#la"! rang"angan ang #k#$ (ala% k#al!ta" (an k#ant!ta" =. Men!ngkatkan l!ngk#ngan ang laak #nt#k $ert#%'#&an anak . Te%#kan "ea-al %#ngk!n ge,ala/ge,ala gangg#an $ert#%'#&an C. T!ngkatkan B+n(!ng Atta&%ent (engan !'#na
3. N#tr!"! ang a(ek#at #nt#k $ert#%'#&anna
5. Unt#k %erang"ang t#%'#& ke%'angna
=. Agar anak '!"a %ena$a! t#%'angna ang +$t!%al . Unt#k %en(etek"! (!n! "e&!ngga (a$at (!ata"!
C. Unt#k %e%en#&! ke'#t#&an $"!k+l+g!"na .
Re"!k+ t!ngg! gangg#an $ert#%'#&an (an $erke%'angan '2( $r+"e" &+"$!tal!"a"!
T#,#an <
Setela& (!lak#kan a"#&an ke$era-atan "ela%a 3?5 ,a% (!&ara$kan +rang t#a (a$at %e%a&a%! $enak!t anak (an $eng+'atanna "erta %a%$# %e%'er!kan $era-atan (engan kr!ter!a &a"!l <
Orang t#a (a$at %engeta&#! tentang $enak!t anakna (an ara %era-at anakna 3. Ber!kan !n*+r%a"! ke$a(a kel#arga tentang $enak!t anak (an t!n(akan
tera$e#t!kna
5. A,arkan +rang t#a #nt#k %e%'er!kan ra"a a%an (an na%an $a(a anak
=. A,arkan +rang t#a #nt#k %engek"$re"!kan $era"aanna
. I!nkan angg+ta kel#arga #nt#k 'er$art!"!$a! (ala% $era-atan anak "e'anak ang %ereka !ng!nkan
C. At#r $era-atan $a"a &+"$!tal!"a"! #nt#k anak (an +rang t#a (! r#%a& 3. Unt#k %en(+r+ng ke$at#&an ter&a(a$ $r+gra% tera$e#t!k k&#"#"na ,!ka 'era(a (! r#%a&
5. Unt#k %en!$takan ra"a a%an (an na%an $a(a anak (an (a$at %eng#rang! "tre" karena $r+"e" &+"$!tal!"a"!
=. Unt#k %e%#(a&kan k+$!ng +rang t#a (an "tre"" karena $r+"e" &+"$!tal!"a"! anakna
. Unt#k %e%en#&! ke'#t#&an anak (an kel#arga karena $r+"e" &+"$!tal!"a"! C. Unt#k %en,a%!n $engka,!an (an $eng+'atan ang +nt!n#e
.ISSUE KASUS DI MASYARAKAT
KASUS RDS
Sela"a) C ,an#ar 53 (! r#%a& "ak!t Kart!n! 9e$ara ) te$at $#k#l . W!' n+na D!a& %ela&!rkan anak $erta%ana) "e+rang 'a! $ere%$#an (engan 'erat 'a(an 3C gra%) $an,ang = % (an a!r ket#'an 'er-arna ,ern!&. N+na (!a&
%ela&!rkan "eara "$+ntan (engan gra6!(ar#% II) #"!a ke&a%!lan 5 %!ngg#. Ba! la&!r (ala% kea(aan ang %e%$er!&at!nkan) kea(aan #%#% ta%$ak
le%a&)gerakanna $#n ta%$ak le%a&) %#k+"a '!'!r ta%$ak $#at) *rek#en"! na*a" CC V2%en!t (an ter(engar "#ara %er!ng!" "aat 'erna*a" (an 'a! N+na D!a&
Setela& C &ar! (ala% !nk#'at+r 'a! %en#r#t keterangan $era-at ang %era-at 'a! ka%!) %engala%! $en#r#nan) BB %en,a(! 3= gra% (an na*a" J V2%en!t) Na(! 3 V2%en!t) 'a! ta%$ak le%a& (an +le& (+kter (!katakan %engala%! BBLR (an D!"tre"" $erna*a"an. Dan (enagn "egera %en(a$at $ert+l+ngan. Ba! (!'er!kan "#r*aktan %elal#! NGT. Sa%$a! "aat !n! 'el#% a(a ke$a"t!an (ar! $!&ak RS tentang 'a! ka%!.
0&tt$<22"ear&-!n(".+%2re(!ret!(;5=C3J. 5 a$r!l 531
ANALISA DATA KASUS
Data *+k#" Et!+l+g! Ma"ala&
3. D+.
Pen#r#nan BB 'a! (ar! 3C gra% %en,a(! 3= gra% Ba! terl!&at le%a&
Gerakan 'a! le%a& D".
Pera-at %engatakan 'a! %engala%! $en#r#nan BB
I%at#r!ta" "!"te% $enernaan
Pe%en#&an ke'#t#&an n#tr!"! k#rang 5.
D+.
:rek#en"! na*a" J?2 %en!t Na(! 3 ?2%en!t
Pe%'er!an "#r*aktan D".
S#a%! n+na D!a& %engatakan ter(engar S#ara %er!ng!" "aat 'erna*a"
De7"!en"! "#r*aktan
P+la na$a" t!(ak e*ekt!* =.
. D+.
M#k+"a '!'!r $#at
K#l!t 'a! &al#" (an gela$ T!(ak a(a r#a% ke%era&an
Ba! (!letakkan (! !nk#'at+r (an "#&# =C O@8
Gangg#an $er*#"! ,ar!ngan
D!agn+"a ke$era-atan
Gangg#an $e%en#&an n#tr!"! k#rang (ar! ke'#t#&an 'er&#'#ngan (engan !%at#r!ta" "!"te% $enernaan.
P+la na$a" t!(ak e*ekt!* 'er&#'#ngan (engan !%at#r!ta" $ar# (an (e7"!en"! "#r*aktan
Gangg#an $er*#"! ,ar!ngan 'er&#'#ngan "#$la! +k"!gen ke,ar!ngan %en#r#n
N+
D!agn+"a ke$era-atan T#,#an (an kr!ter!a &a"!l
Inter6en"! Ra"!+nal 3.
Gangg#an $e%en#&an n#tr!"! k#rang (ar! ke'#t#&an 'er&#'#ngan (engan !%at#r!ta" "!"te% $enernaan
Setela& (!lak#kan a"#&an ke$era-atan (!&ara$kan 'a! %en(a$at n#tr!"! ang a(ek#at (an %en#n#,#kan $erta%'a&an BB ang te$at (engan kr!ter!a &a"!l< Ba! %en#n,#kan $ena%'a&a& BB ang %anta$ 05/= gra%1 $er &ar! Ot+t k#at
L!ngkar lengan 4)C % L!ngkar (a(a == %
3. Pe%'er!an %!n#%an (!%#la! $( -akt# a'! 'er#%#r = ,a% (engan ,#%la& a!ran $erta%a kal! 3/C %l2,a% (an ,#%la&na (a$at (!ta%'a& "e(!k!t/(e%! "e(!k!t "et!a$ 35 ,a%.
5. Se'el#% $e%'er!an %!n#%an $erta%a &ar#" (!lak#kan $eng&!"a$an a!ran la%'#ng.
=. Pe%'er!an %!n#%an "e'a!kna "e(!k!t (e%! "e(!k!t ta$! *rek#en"!na le'!& "er!ng .
. Banakna a!ran ang (!'er!kan J %l2kg2BB2&ar! "a%$a! ak&!r %!ngg# ke(#a.
C. B!la 'a! 'el#% (a$at ASI) ASI (!$+%$a (an (!%a"#kan ke(ala% '+t+l "ter!l.
J. B!la ASI t!(ak a(a %aka (!gant! (engan "#"# '#atan ang %engan(#ng le%ak (an %#(a& (!erna ang %engan(#ng kal+r! 2 =%l a!r ata# 33 kkal2kg2BB2&ar! . G#nakan %akanan na"+ga"tr!k '!la 'a! %#(a& lela&) %engala%! $enak!t &!"a$an) reek %#nta& (an %enelan ang le%a&.
3. Meng&!n(ar! tera,(!na &!$+gl!ke%! (an &!$er'!l!r#'!n%e
5. Unt#k %engeta&#! a(a t!(akna atre"!a e"+$&ag#" (an %enega& %#nta&. =. Unt#k %eng&!n(ar! 'a! ter"e(ak.
C. Agar 'a! t!(ak %engala%! (!are (an "#"# '!"a le'!& (!erna.
J. Unt#k %en,aga n#tr!"! (an a!ran 'a! ang a(e k#at.
. Agar "#"# le'!& %#(a& (!erna. 5.
3. P+la na$a" t!(ak e*ekt!* 'er&#'#ngan (engan !%at#r!ta" $ar# (an (e7"!en"! "#r*aktan
T#,#an <
Setela& (!lak#kan a"#&an ke$era-atan (!&ara$kan 'a! %a%$# 3. %en#n,#kan $+la na$a" ang a(ek#at.
5. Men#n,#kan *rek#en"! (an $+la na$a" (al% 'ata" ang "e"#a! #"!a (an BB (engan kr!ter!a &a"!l.
BBL *rek na$a" =/J?2%en!t :rek na$a" "aat t!(#r =C?2%en!t
3. P+"!"!kan #nt#k $ert#karan #(ara ang +$t!%al< Te%$atkan $a(a $+"!"!tel#ngk#$ '!la %#ngk!n
Te%$atkan $a(a $+"!"! terlentang $a(a $+"!"! %engen(#" (engan le&er "e(!k!t ek"ten"! (an &!(#ng %eng&a(a$ keata".
=. O'"er6a"! a(ana $en!%$angan (ar! *#ng"! $erna$a"an %!"al %eng+r+k) "!an+"!") $erna$a"an #$!ng &!(#ng)a$nea.
. Lak#kan $eng&!"a$an
C. Peng&!"a$an en(+tra&eal "e'el#% $e%'er!an "#r*aktan
J. Peta&ankan "#&# l!ngk#ngan ang netral
K+la'+ra"!<
3. Ber! "#r*aktan "e"#a! $et#n,#k $a'r!k.
5. H!n(ar! $eng&!"a$an "e(!k!tna 3 ,a% "etela& $e%'er!an "#r*aktan =. Lak#kan reg!%en ang (!re"e$kan #nt#k tera$! "#$le%ental
. Panta# $ert#karan ga"
3. Karena $+"!"! !n! %eng&a"!lkan $er'a!kan +k"!gena"!) %engat#r $+la t!(#r ata# !"t!ra&at (an %enega& a(ana $ene%$!tan ,alan na$a".
=. Unt#k %engenal! tan(a/tan(a (!"etre""
. Unt#k %eng&!langkan %#k#" ang terak#%#la"! (ar! na"+*ara!ng tra&ea (an "elang en(+tra&eal
C. Unt#k %e%a"t!kan ,alan na$a" 'er"!&.
J. Unt#k %eng&e%at $engg#naan O5
3. Unt#k %en#r#nkan tegangan $er%#kaan al6e+lar 5. Unt#k %en!ngkatkan a'"+r'"! ke(ala% al6e+lar =. Unt#k %e%$erta&ankan k+n"entra"! O5
. Unt#k %e%anta# re"$+n 'a! ter&a(a$ tera$! =.
Setela& (!lak#kan a"#&an ke$era-atan (!&ara$kan 'a! (a$at %en#n#,#kan< T!ngkat $er*#"! ang "e"#a! %!"al "tat#" %ental n+r%al) !ra%a ,ant#ng (an *rekk#en"! na(! n+r%al) t!(ak ter,a(! "!an+"!") k#l!t &angat (an ker!ng) %#k+"a n+r%al) &al#aran #r!n n+r%al.
3. A#"k#lta"! *rek (an !ra%a (an !ra%a ,ant#ng ) atat ter,a(!na !ra%a ,ant#ng ek"tra.
5. O'"er6a"! $er#'a&an "tat#" %ental.
. Uk#r &al#aran #r!n (an atat B9 #r!n
K+la'+ra"! <
3. Ber!kan a!ran I> ata# +ral "e"#a! !n(!ka"!
3. Tak!kar(!a "e'aga! ak!'at &!$+k"e%!a (an k+%$en"a"! #$aa $en!ngkatan al!ran (ara& (an $er*#"! ,ar!ngan. Gangg#an !ra%a 'er&#'#ngan (engan
&!$+k"e%!a.
5. Gel!"a& (an $er#'a&an "en"+r! ata# %+t+r!k (a$at %en#n,#kan gangg#an al!ran (ara&) (an &!$+k"!a.
=. K#l!t $#at ata# "!an+"!") k#k# %e%'ran '!'!r ata# l!(a& %en#n,#kan 6a"+k+ntr!k"! ata# "+k.
. Pen#r#nan #ra& ,ant#ng %en!%'#lkan $en#r#nan $er*#"! g!n,al ang (!%an!*e"ta"!kan +le& $en#r#nan &al#aran #r!n (engan B9 n+r%al2 %en!ngkat.
3. Unt#k %en#r#nkan &!$er6!"k+"!ta" (ara& ata# $er*#"! ,ar!ngan. 5. Menge6al#a"! $er#'a&an *#ng"! +rgan (an %enga-a"! e*ek tera$!.
BAB III PENUTUP
A. KESIMPULAN
Re"$!rat+t (!"tre"" "n(r+%e %er#$akan $erke%'angan ang !%at#r $a(a "!"te% $erna*a"an ata# t!(ak a(ek#atna ,#%la& "#r*aktan (ala% $ar#. RD S (!katakan "e'aga! Hal!ne Me%'rane D!"ea"a. Re"$!rat+r D!"tre" Sn(r+% &a%$!r "elal# ter,a(! $a(a 'a! $re%at#r "e%ak!n $re%at#r) "e%ak!n 'e"ar ke%#ngk!nan
ter,a(!na "!n(r+%a !n!. RDS ter,a(! $a(a 'a! $re%at#r ata# k#rang '#lan) karena k#rangna $r+(#k"! "#r*aktan.
B. SARAN
Dengan %akala& !n! (!&ara$kan "el#r#& k+%$+nen tenaga ke"e&atan $a(a k&#"#"na (a$at %e%'er!kan a"#&an ke$era-atan ke$a(a anak (engan re"$!rat+r (!"tre"" "n(r+%e (engan 'a!k (an "e"#a! (engan $r+"e(#r ke$era-atan "erta tent#na %e%$er&at!kan a"$ek/a"$ek tertent# ang 'er&#'#ngan (engan $r+"e(#r ang (!lak#kan. Se%+ga Ber%an*aat
DA:TAR PUSTAKA
An+n%.53. S!n(r+%a D!"tre" Perna*a"an 0Penak!t Me%'ran H!al!n1.Me(!a"t+re.+%.5 a$r!l 53. 34.
A n#r ) R!"a Et!ka (an ka-an/ka-an.5C.Pe%'er!an S#r*aktan $a(a Ba! (engan RDS 0La'2SM: Il%# Ke"e&atan Anak :k.Una!r2 R". Dr S+et+%+1.
&tt$<22"ear&-!n(".+%2re(!ret!(;5=C3J. 5 a$r!l 53
B#(!%an Ar!e*.5. A"#&an Ke$era-atan Pa(a Ne+nat#" Dengan Gangg#an S!"te% Perna*a"an Re"$!rat+r D!"tre"" Sn(r+% 0R("1 D!r#ang N!# R"#( G#n#ng 9at!
K+ta 8!re'+n.I+el@" Bl+g. C a$r!l 53
Br#nner S#((art&.5=. Me(!al S#rg!al N#r"!ng 0Pera-atan Me(!kal Be(a&1. 9akarta< EG8
8ar$en!t+) L.9.3444.Han( B++k O* N#r"!ng 0B#k# Sak# D!agn+"a Ke$era-atan1.9akarta < EG8
