• Tidak ada hasil yang ditemukan

1 Membongkar Dan Memasang Silinder Kop (Sumber Tenaga Pertanian)

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Membagikan "1 Membongkar Dan Memasang Silinder Kop (Sumber Tenaga Pertanian)"

Copied!
37
0
0

Teks penuh

(1)

LAPORAN PRAKTIKUM LAPORAN PRAKTIKUM SUMBER TENA

SUMBER TENAGA PERTAGA PERTANIANNIAN

(MEMBONGKAR DAN MEMASANG SILINDER KOP) (MEMBONGKAR DAN MEMASANG SILINDER KOP)

Oleh : Oleh : K Keelloommppookk : : 11 S Shhiifftt :: BB22  Nama

 Nama : 1. Fauziah A: 1. Fauziah Aliyah (A1)liyah (A1) (240110(240110140032)140032) 2

2. . . . SSaa!!ee""o o ##. . ((BB11)) ((22440011110011440000$$00)) 3

3. . BBii%%ttaa""i i AAyyuu%%ii%%&&tytyaa'' ((22440011110011440000$$)) 4

4. . aahhaa""aa%%i i ii''ttiiaaffiitt""ii ((22440011110011440000**44)) +

+. . ,,ii''kka a FF""ii%%--oo%%aa ((2244001111001144000022)) 

. . . . uu&&ii%%a a //aatt""iiaa ((2244001111001144000044)) $

$. . iizzaa%%uul l aakkaamm ((22440011110011440000**)) *

*. . aaffffa a AAmmmmaa""a a //.. ((224400111100114400110011)) a

a"i "i -a-a% % aa%&%&&a&all : : ,,aau u 111 1 eei i 220101 A'

A'i'i'tete% /"% /"akaktitikukumm : 1. ,: 1. ,i5i5ky Fky Fiio%o%a5a55i5i 2.

2. 6uha-i 6uha-i 77u'uf u'uf  3.

3. Si-ik Si-ik aula%aaula%a 4.

4. Nia" Nia" Su8ia"ti Su8ia"ti S.S.

LABORATORIUM PERBENGKELAN PERTANIAN LABORATORIUM PERBENGKELAN PERTANIAN DEPARTEMEN TEKNIK PERTANIAN DAN BIOSISTEM DEPARTEMEN TEKNIK PERTANIAN DAN BIOSISTEM

FA

FAKULTKULTAS TEKNOLOGAS TEKNOLOGI INI INDUSTRI DUSTRI PERTAPERTANIANNIAN UNIVERSITAS PADJADJARAN

UNIVERSITAS PADJADJARAN 2016

(2)

BAB I BAB I

PENDAHULUAN PENDAHULUAN 1

1..11.. LLaattaar r BB!!aa""aa##$$ o

ototo" " a-a-alaalah h i'ti'tililah ah keketetek%k%ikika% a% u%u%tutuk k meme'i% 'i% pepe%&%&uuah ah tete%a%a&a &a yaya%&%& me

me%&%&ha'ha'ililkaka% % kekelulua"a"a% a% ee"u"upa pa puputata"a% "a% popo"o"o'. '. SeSeaa&a&ai i 'u'umme" e" pepe%&%&&e&e"ak"ak kelua"a% te%a&a puta" moto" -i&u%aka% u%tuk me%&&e"akka% e"a&ai me'i% atau kelua"a% te%a&a puta" moto" -i&u%aka% u%tuk me%&&e"akka% e"a&ai me'i% atau  pe"alata%

 pe"alata% lai%. lai%. Se-a%&ka% Se-a%&ka% moto" moto" aka" aka" 'e%-i"i 'e%-i"i ialah ialah 'ume" 'ume" te%a&a te%a&a pe%&&e"ak pe%&&e"ak  ya%& me%&ha'ilka% kelua"a% e"e%tuk puta"a% -ima%a 'ume" e%e"&i%ya e"a'al ya%& me%&ha'ilka% kelua"a% e"e%tuk puta"a% -ima%a 'ume" e%e"&i%ya e"a'al -a"i pemaka"a%. Sei"i%& -e%&a% pe"kema%&a%%ya 'alah 'atu 9e%i' moto" aka"  -a"i pemaka"a%. Sei"i%& -e%&a% pe"kema%&a%%ya 'alah 'atu 9e%i' moto" aka"  ya%& ma'ih -i&u%aka% hi%&&a ki%i ialah moto" aka" 4 tak.

ya%& ma'ih -i&u%aka% hi%&&a ki%i ialah moto" aka" 4 tak. o

ototo" " akaka" a" a-a-alalah ah pepe%%&&&&e"e"ak ak mmulula a yya%a%& & 'a'a%&%&atatlalah h lulua' a' lili%&%&kukupp  pe%&&u%aa%%ya

 pe%&&u%aa%%ya aik aik -i -i i-a%& i-a%& pe"ta%ia% pe"ta%ia% maupu% maupu% %o% %o%   pe"ta%ia%. pe"ta%ia%. Seo"a%&Seo"a%& 'a"9a%a tek%ik pe"ta%ia% mempu%yai 'pe'iali'a'i ilmu tek%ik (

'a"9a%a tek%ik pe"ta%ia% mempu%yai 'pe'iali'a'i ilmu tek%ik (engineering engineering ) pa-a) pa-a  i-a%&

 i-a%& pe"ta%ia%. pe"ta%ia%. Sehi%&&a Sehi%&&a 'a"9a%a 'a"9a%a tek%ik tek%ik pe"ta%ia% pe"ta%ia% te"eutlah te"eutlah ya%& ya%& ha"i'ha"i'  e"ta%&&u%&

 e"ta%&&u%& 9a8a 9a8a te"ha-ap te"ha-ap pe%&elolaa% pe%&elolaa% e"a&ai e"a&ai fa'ilita' fa'ilita' pe&ema%&a%pe&ema%&a% ketek%ika% ya%& -i&u%aka% pa-a u'aha ta%i.

ketek%ika% ya%& -i&u%aka% pa-a u'aha ta%i.

#u%a mempe"-alam pemahama% me%&e%ai moto" aka" 4 tak te"'eut pa-a #u%a mempe"-alam pemahama% me%&e%ai moto" aka" 4 tak te"'eut pa-a  p"aktikum i%i p"aktika% memo%&ka" -a% mem

 p"aktikum i%i p"aktika% memo%&ka" -a% mema'a%& kompo%e%  kompo%e% pa'a%& kompo%e%  kompo%e% pa-aa-a me

me'i'i% % momototo" " aakaka" " 4 4 tatak. k. SeSei"ii"i%& %& -e-e%&%&a% a% pempemoo%&%&ka"ka"a%a%  p"p"akaktitika% ka% 9u9u&a&a me%

me%&a%&a%ali'ali'a a 5a"a 5a"a ke"ke"9a 9a motmoto" o" akaka" a" ya%ya%& & telatelah h -ip-ipela9ela9a"i a"i 'e'eeluelum%ym%ya. a. ;%t;%tuk uk  kemu-ia% -i!i'uali'a'ika% melalui 'etiap kompo%e%  kompo%e% ya%& te"lihat kemu-ia% -i!i'uali'a'ika% melalui 'etiap kompo%e%  kompo%e% ya%& te"lihat  pa-a 'aat pemo%&ka"a% -a% pema'a%&a% te"'eut.

 pa-a 'aat pemo%&ka"a% -a% pema'a%&a% te"'eut.

1

1..22.. TT%%&&%%aa##

A-apu% tu9ua% -a"i p"aktikum kali i%i a-alah 'ea&ai e"ikut: A-apu% tu9ua% -a"i p"aktikum kali i%i a-alah 'ea&ai e"ikut: 1

1 e%e%&et&etahuahui -a% memi -a% memahaahami 5a"a mmi 5a"a mema'ema'a%& -aa%& -a% mem% memo%o%&ka&ka" me'i% 4 ta" me'i% 4 tak.k. 2

(3)

BAB I BAB I

PENDAHULUAN PENDAHULUAN 1

1..11.. LLaattaar r BB!!aa""aa##$$ o

ototo" " a-a-alaalah h i'ti'tililah ah keketetek%k%ikika% a% u%u%tutuk k meme'i% 'i% pepe%&%&uuah ah tete%a%a&a &a yaya%&%& me

me%&%&ha'ha'ililkaka% % kekelulua"a"a% a% ee"u"upa pa puputata"a% "a% popo"o"o'. '. SeSeaa&a&ai i 'u'umme" e" pepe%&%&&e&e"ak"ak kelua"a% te%a&a puta" moto" -i&u%aka% u%tuk me%&&e"akka% e"a&ai me'i% atau kelua"a% te%a&a puta" moto" -i&u%aka% u%tuk me%&&e"akka% e"a&ai me'i% atau  pe"alata%

 pe"alata% lai%. lai%. Se-a%&ka% Se-a%&ka% moto" moto" aka" aka" 'e%-i"i 'e%-i"i ialah ialah 'ume" 'ume" te%a&a te%a&a pe%&&e"ak pe%&&e"ak  ya%& me%&ha'ilka% kelua"a% e"e%tuk puta"a% -ima%a 'ume" e%e"&i%ya e"a'al ya%& me%&ha'ilka% kelua"a% e"e%tuk puta"a% -ima%a 'ume" e%e"&i%ya e"a'al -a"i pemaka"a%. Sei"i%& -e%&a% pe"kema%&a%%ya 'alah 'atu 9e%i' moto" aka"  -a"i pemaka"a%. Sei"i%& -e%&a% pe"kema%&a%%ya 'alah 'atu 9e%i' moto" aka"  ya%& ma'ih -i&u%aka% hi%&&a ki%i ialah moto" aka" 4 tak.

ya%& ma'ih -i&u%aka% hi%&&a ki%i ialah moto" aka" 4 tak. o

ototo" " akaka" a" a-a-alalah ah pepe%%&&&&e"e"ak ak mmulula a yya%a%& & 'a'a%&%&atatlalah h lulua' a' lili%&%&kukupp  pe%&&u%aa%%ya

 pe%&&u%aa%%ya aik aik -i -i i-a%& i-a%& pe"ta%ia% pe"ta%ia% maupu% maupu% %o% %o%   pe"ta%ia%. pe"ta%ia%. Seo"a%&Seo"a%& 'a"9a%a tek%ik pe"ta%ia% mempu%yai 'pe'iali'a'i ilmu tek%ik (

'a"9a%a tek%ik pe"ta%ia% mempu%yai 'pe'iali'a'i ilmu tek%ik (engineering engineering ) pa-a) pa-a  i-a%&

 i-a%& pe"ta%ia%. pe"ta%ia%. Sehi%&&a Sehi%&&a 'a"9a%a 'a"9a%a tek%ik tek%ik pe"ta%ia% pe"ta%ia% te"eutlah te"eutlah ya%& ya%& ha"i'ha"i'  e"ta%&&u%&

 e"ta%&&u%& 9a8a 9a8a te"ha-ap te"ha-ap pe%&elolaa% pe%&elolaa% e"a&ai e"a&ai fa'ilita' fa'ilita' pe&ema%&a%pe&ema%&a% ketek%ika% ya%& -i&u%aka% pa-a u'aha ta%i.

ketek%ika% ya%& -i&u%aka% pa-a u'aha ta%i.

#u%a mempe"-alam pemahama% me%&e%ai moto" aka" 4 tak te"'eut pa-a #u%a mempe"-alam pemahama% me%&e%ai moto" aka" 4 tak te"'eut pa-a  p"aktikum i%i p"aktika% memo%&ka" -a% mem

 p"aktikum i%i p"aktika% memo%&ka" -a% mema'a%& kompo%e%  kompo%e% pa'a%& kompo%e%  kompo%e% pa-aa-a me

me'i'i% % momototo" " aakaka" " 4 4 tatak. k. SeSei"ii"i%& %& -e-e%&%&a% a% pempemoo%&%&ka"ka"a%a%  p"p"akaktitika% ka% 9u9u&a&a me%

me%&a%&a%ali'ali'a a 5a"a 5a"a ke"ke"9a 9a motmoto" o" akaka" a" ya%ya%& & telatelah h -ip-ipela9ela9a"i a"i 'e'eeluelum%ym%ya. a. ;%t;%tuk uk  kemu-ia% -i!i'uali'a'ika% melalui 'etiap kompo%e%  kompo%e% ya%& te"lihat kemu-ia% -i!i'uali'a'ika% melalui 'etiap kompo%e%  kompo%e% ya%& te"lihat  pa-a 'aat pemo%&ka"a% -a% pema'a%&a% te"'eut.

 pa-a 'aat pemo%&ka"a% -a% pema'a%&a% te"'eut.

1

1..22.. TT%%&&%%aa##

A-apu% tu9ua% -a"i p"aktikum kali i%i a-alah 'ea&ai e"ikut: A-apu% tu9ua% -a"i p"aktikum kali i%i a-alah 'ea&ai e"ikut: 1

1 e%e%&et&etahuahui -a% memi -a% memahaahami 5a"a mmi 5a"a mema'ema'a%& -aa%& -a% mem% memo%o%&ka&ka" me'i% 4 ta" me'i% 4 tak.k. 2

(4)

BAB II BAB II TINJAUAN PUSTAKA TINJAUAN PUSTAKA 2.1 M't'r Ba"ar Ott' 2.1 M't'r Ba"ar Ott' ot

oto" o" akaka" a" a-aa-alah lah 9e%9e%i' i' me'me'i% i% kalkalo" o" yaya%& %& te"mte"ma'ua'uk k e'e'i% i% /em/emakaka"a%a"a% alam (

alam ( Internal Combustion Engine Internal Combustion Engine).). Internal  Internal Combustion EngineCombustion Engine (( I.C.  I.C. EngineEngine)) a-a

a-alah lah me'ime'i% % kalkalo" o" ya%ya%& & me%me%&u&uah ah e%ee%e"&"&i i kimkimia ia ahaha% a% akaka" a" me%me%9a-9a-i i ke"ke"9a9a meka%i' yaitu -alam e%tuk puta"a% po"o'. <%e"&i kimia aha% aka" pe"tama meka%i' yaitu -alam e%tuk puta"a% po"o'. <%e"&i kimia aha% aka" pe"tama -iuah me%9a-i e%e"&i pa%a' melalui p"o'e' pemaka"a% atau ok'i-a'i -e%&a% -iuah me%9a-i e%e"&i pa%a' melalui p"o'e' pemaka"a% atau ok'i-a'i -e%&a% u-a"a -alam me'i%. <%e"&i pa%a' i%i me%i%&katka% tempe"atu" -a% teka%a% &a' u-a"a -alam me'i%. <%e"&i pa%a' i%i me%i%&katka% tempe"atu" -a% teka%a% &a'  pa-a

 pa-a "ua%& "ua%& aka". aka". #a' #a' e"teka%a% e"teka%a% ti%&&i ti%&&i i%i i%i kemu-ia% kemu-ia% e"ek'pa%'i e"ek'pa%'i mela8a%mela8a% meka%i'me meka%ik me'i%. <k'pa%'i i%i -iuah oleh meka%i'me li%k me%9a-i meka%i'me meka%ik me'i%. <k'pa%'i i%i -iuah oleh meka%i'me li%k me%9a-i  puta"a%

 puta"a% crankshaft crankshaft   yya%a%& & meme"u"upapakaka%% output output  -a-a"i "i meme'i'i% % tete"'"'eeutut.. Crankshaft Crankshaft  'e

'elala%9%9utut%y%ya a -i-ihuhuuu%&%&kaka% % ke ke 'i'i't'tem em t"t"a%a%'m'mi'i'i i ololeh eh 'e'euuah ah popo"o"o' ' u%u%tutuk k  me%t"a%'mi'ika% -aya atau e%e"&i puta"a% meka%i' ya%& 'ela%9ut%ya e%e"&i i%i me%t"a%'mi'ika% -aya atau e%e"&i puta"a% meka%i' ya%& 'ela%9ut%ya e%e"&i i%i -ima%faatka% 'e'uai -e%&a% kepe"lua%.

-ima%faatka% 'e'uai -e%&a% kepe"lua%.

Siklu' Otto pa-a me'i% e%'i% -i'eut 9u&a -e%&a% 'iklu' !olume ko%'ta% Siklu' Otto pa-a me'i% e%'i% -i'eut 9u&a -e%&a% 'iklu' !olume ko%'ta% -ima%a pemaka"a% te"9a-i pa-a 'aat !olume ko%'ta%. /a-a me'i% e%'i% -e%&a% -ima%a pemaka"a% te"9a-i pa-a 'aat !olume ko%'ta%. /a-a me'i% e%'i% -e%&a% 'iklu' Otto -ike%al -ua 9e%i' me'i% yaitu me'i% 4 la%&kah (

'iklu' Otto -ike%al -ua 9e%i' me'i% yaitu me'i% 4 la%&kah ( four  four strokestroke) -a% 2) -a% 2 la%&kah (

la%&kah (two stroketwo stroke). ;%tuk me'i% 4 la%&kah te"-apat 4 kali &e"aka% pi'to% atau 2). ;%tuk me'i% 4 la%&kah te"-apat 4 kali &e"aka% pi'to% atau 2 kali puta"a% po"o' e%&kol (

kali puta"a% po"o' e%&kol (crankshaft crankshaft ) u%tuk tiap 'iklu' pemaka"a% 'e-a%&ka%) u%tuk tiap 'iklu' pemaka"a% 'e-a%&ka% u%tuk me'i% 2 la%&kah te"-apat 2 kali &e"aka% pi'to% atau 1 kali puta"a% po"o' u%tuk me'i% 2 la%&kah te"-apat 2 kali &e"aka% pi'to% atau 1 kali puta"a% po"o' e%&k

e%&kol ol u%tuk tiap u%tuk tiap 'iklu'iklu' ' pemapemaka"a%. Seme%ta"a ya%& ka"a%. Seme%ta"a ya%& -imak-imak'u- la%&kah 'u- la%&kah a-alaha-alah &e"aka% pi'to% -a"i A (itik ati Ata') atau = (

&e"aka% pi'to% -a"i A (itik ati Ata') atau = (ToTop Death p Death Center Center ) 'ampai) 'ampai B (itik ati Ba8ah) atau B= (

B (itik ati Ba8ah) atau B= ( Bottom  Bottom Death Death Center Center ) ) maupmaupu% u% 'ealik'ealik%ya%ya -a"i B ke A.

-a"i B ke A.

2.2

2.2 Head Cylinder  Head Cylinder  Ke

Kepapala la 'il'ili%i%-e-e" " atatauau cylinder cylinder head head -ipa'a-ipa'a%&ka% %&ka% pa-a pa-a lok lok 'ili%-'ili%-e" e" -iikat-iikat me%&&u%aka% 10 uah aut a-a ee"apa fu%&'i -a"i kepala 'ili%-e" -ia%ta"a%ya me%&&u%aka% 10 uah aut a-a ee"apa fu%&'i -a"i kepala 'ili%-e" -ia%ta"a%ya 'e

'ea&a&ai ai tetempmpat at pepemmakaka"aa"a% % ("u("ua%a%& & aakaka") ") 'e'ea&a&ai ai temtempapat t kekele%le%&k&kapapa%a% mek

meka%ia%i'me 'me katkatup up 'al'alu"au"a% % pempema'ua'uka% ka% -a% -a% 9u&9u&a a 'al'alu"au"a% % pempemuaua%&a%&a% % temtempatpat  pema'a%&a%

(5)

kompo%e% -a"i kepala 'ili%-e" e'e"ta fu%&'i -a"i 'etiap kompo%e%>kompo%e% -a"icylinder head  :

a) Spark plug  (Bu'i): ;%tuk me%&ha'ilka% lo%5ata% u%&a api ya%& -iutuhka% u%tuk memaka" 5ampu"a% u-a"a -a% aha% aka".

 )  Adusting shim: pe%yetel 5elah katup.

5) !al"e guide: 'ea&ai pe%&ha%ta" &e"aka% katup.

-) #asket : 'ea&ai pe"apat a%ta"a kepala 'ili%-e" -a% lo5k 'ili%-e" a&a" ti-ak  te"9a-i keo5o"a%.

e) $ater acket : 'ea&ai 'alu"a% ai" pe%-i%&i% -alam me%-i%&i%ka% kompo%e% kompo%e% me'i%.

f) Cylinder block : u%tuk tempat pemaka"a%?tempat eke"9a%ya. &) !al"e lifter : -i'eut 9u&a pe%&a%&kat katup.

h)  E%haust "al"e: -i'eut 9u&a -e%&a% katup ua%& e"fu%&'i u%tuk me%utup -a% memuka 'alu"a% ua%& (e%haust manifold ).

i)  Intake "al"e: fu%&'i%ya hampi" 'ama -e%&a% katup ua%& ha%ya 'a9a kalau katup hi'ap e"fu%&'i u%tuk memuka -a% me%utup 'alu"a% pema'uka%. Katup hi'ap uku"a%%ya leih e'a" -a"ipa-a katup ua%&.

 9)  &iston: u%tuk me"uah te%a&a pa%a' me%9a-i te%a&a meka%ik.

k) Combustion chamber : -i'eut 9u&a -e%&a% "ua%& aka" e"fu%&'i 'ea&ai tempat pemaka"a%.

l) !al"e seat : 'ea&ai tempat -u-uka% kepala katup.

m) 'il seal : Sea&ai pe"apat oli a&a" ti-ak ma'uk ke "ua%& aka". %) !al"e keepers: 'ea&ai pe%&u%5i a%ta"a katup -e%&a% pe&a' katup. o) To e%haust manifold : e"huu%&a% -e%&a% e%haust manifold .  p) To intake manifold : e"huu%&a% -e%&a% intake manifold .

2.Cylinder Block 

Blok 'ili%-e" (cylinder block ) me"upaka% e%tuk -a'a" -a"i pa-a 'uatu me'i%. /a-a lok 'ili%-e" i%i te"-apat ee"apa uah 'ili%-e". Blok 'ili%-e" ia'a%ya te"uat -a"i cast iron tetapi elaka%&a% i%i a%yak 9u&a ya%& te"uat -a"i pa-ua% alumu%ium -e%&a% mak'u- me%&u"a%&i e"at 'e"ta me%amah pa%a' "a-ia'i. Blok  'ili%-e" me"upaka% "umah -a"i meka%i'me e%&kol pa-a lok 'ili%-e" 9u&a te"-apat 'ili%-e" ya%& -i&u%aka% pi'to% u%tuk %aik tu"u% ketika me'i% eke"9a.

(6)

Se5a"a &a"i' e'a"%ya lok 'ili%-e" atau cylinder block  fu%&'i%ya a-alah 'ea&ai  e"ikut:

a) Sea&ai ke-u-uka% 'ili%-e" -a% kepala 'ili%-e" .

 ) Sea&ai "umah meka%i'me e%&kol (po"o' e%&kol 5o% "o- pi'to% -ll 5) empat te"9a-i%ya p"o'e' la%&kah la%&kah pemaka"a%.

-) i-alam%ya te"-apat 'ili%-e" ya%& e"fu%&'i 'ea&ai tempat pi'to% %aik tu"u% u%tuk me%&ha'ilka% la%&kah u'aha.

/a-a 'aat o"er haul  a-a ee"apa ya%& ha"u' -ipe"ik'a pa-a lok 'ili%-e" i%i 'epe"ti kelu"u'a% lok 'ili%-e" -iamete" 'ili%-e" ko%-i'i 'ili%-e" 'e5a"a !i'ual -a% lai% 'ea&ai%ya. Blok 'ili%-e" 'ea&ai "umah -a"i meka%i'me e%&kol -ima%a meka%i'me e%&kol te"'eut te"-i"i -a"i e"a&ai ma5am kompo%e% 'epe"ti :

a) /o"o' e%&kol b( )ly wheel  

5) /i'to%

d( Conecting rod  

e) Ba%tala%>a%tala% po"o' e%&kol

Sama hal%ya -e%&a% kepala 'ili%-e" lok 'ili%-e" 9u&a te"-apat water acket  ya%& e"fu%&'i 'ea&ai 9ala% ai" pe%-i%&i% -alam me%-i%&i%ka% lok 'ili%-e"  'elama me'i% eke"9a.

2.Gearbox 

/e%&e"tia% gearbo%  -alam ee"apa u%it me'i% memiliki 'i'tem pemi%-ah te%a&a yaitu gearbo% ya%& e"fu%&'i u%tuk me%yalu"ka% te%a&a atau -aya me'i% ke 'alah 'atu a&ia% me'i% lai%%ya 'ehi%&&a u%it te"'eut -apat e"&e"ak  me%&ha'ilka% 'euah pe"&e"aka% aik puta"a% maupu% pe"&e'e"a%. #earbo% me"upaka% 'uatu alat khu'u' ya%& -ipe"luka% u%tuk me%ye'uaika% -aya atau to"'i (mome%?-aya) -a"i moto" ya%& e"puta" -a% gearbo% 9u&a a-alah alat pe%&uah -aya -a"i moto" ya%& e"puta" me%9a-i te%a&a ya%& leih e'a".

Fu%&'i gearbo% a-alah 'alah 'atu kompo%e% utama moto" ya%& -i'eut 'ea&ai 'i'tem pemi%-ah te%a&a t"a%'mi'i e"fu%&'i u%tuk memi%-ahka% -a% me%&uah te%a&a -a"i moto" ya%& e"puta" ya%& -i&u%aka% u%tuk memuta"  'pi%-el me'i% maupu% melakuka% &e"aka% feeding . "a%'mi'i 9u&a e"fu%&'i u%tuk me%&atu" ke5epata% &e"ak -a% to"'i 'e"ta e"alik puta"a% 'ehi%&&a -apat  e"&e"ak ma9u -a% mu%-u".

(7)

"a%'mi'i ma%ual atau leih -ike%al -e%&a% 'euta% gearbo% mempu%yai  ee"apa fu%&'i a%ta"a lai% :

1. e"uah mome% pu%ti" ya%& aka% -ite"u'ka% ke 'pi%-el me'i%. 2. e%ye-iaka% "a'io &i&i ya%& 'e'uai -e%&a% ea% me'i%.

3. e%&ha'ilka% puta"a% me'i% ta%pa slip.

/"i%'ip ke"9a  gearbo% puta"a% -a"i moto" -ite"u'ka% keinput   shaft  (po"o' i%put) melalui huu%&a% a%ta"aclutch? kopli%& kemu-ia% puta"a% -ite"u'ka% ke main  shaft (po"o' utama) to"'i? mome% ya%& a-a -i main shaft  -ite"u'ka% ke 'pi%-el me'i% ka"e%a a-a%ya pe"e-aa% "a'io -a% e%tuk -a"i &i&i>&i&i te"'eut 'ehi%&&a "pm atau puta"a% 'pi%-el ya%& -i kelua"ka% e"e-a te"&a%tu%& -a"i "pm ya%& -i i%&i%ka%. Be"ikut pe%9ela'a% ee"apa pa"t ya%& te"-apat -alam  gearbo%.

a.  Input shaft  (po"o' i%put)

 Input shaft  a-alah kompo%e% ya%& me%e"ima mome% output  -a"i u%it kopli%&  po"o' i%put 9u&a efu%&'i u%tuk me%e"u'ka% puta"a% -a"i clutch kopli%& ke main  shaft (po"o' utama) 'ehi%&&a puta"a% i'a -i te"u'ka% ke gear*gear .  Input   shaft 9u&a 'ea&ai po"o' -u-uka% bearing   -a% pi'to% "i%& 'elai% itu e"fu%&'i  9u&a 'ea&ai 'alu"a% oli u%tuk meluma'i a&ia% -a"i pa-a i%put'haft te"'eut.  . #ear shift housing  ("umah le!e" pemi%-ah "pm)

#ear shift housing a-alah hou'i%& -a"i pa-a le!e" pemi%-ah &i&i ya%&  e"fu%&'i u%tuk me%&atu" ketepata% pe"pi%-aha% &i&i apaila &i&i 'u-ah -ipi%-ahka% maka le!e" aka% te"ku%5i 'ehi%&&a le!e" ti-ak i'a e"pi%-ah 'e%-i"i  pa-a 'aat 'pi%-el 'e-a%& e"puta".

5.  +ain shaft  (po"o' utama)

 +ainshaft ya%& e"fu%&'i 'ea&ai tempat -u-uka% gear  sinchromest  bearing  -a% kompo%e%>kompo%e% lai%%ya.  +ain shaft  9u&a e"fu%&'i 'ea&ai po"o'  pe%e"u' puta"a% -a"i input shaft  'ehi%&&a puta"a% -apat -i te"u'ka% ke 'pi%-el

main shaft  9u&a e"fu%&'i 'ea&ai 'alu"a% tempat 9ala%%ya oli. -.  &lanetary gear section (u%it &i&i pla%eta"i)

 &lanetary a-alah alat pe%&uah "pm -i 'uatu range te"te%tu -ima%a "pm -apat -i uah 'e'uai -e%&a% keutuha% p"o'e' pe%&e"9aa% -a% -apat pula me%&uah a"ah puta"a% 'pi%-el.

(8)

e. 'il pump assy (pompa oli)

'il pump e"fu%&'i u%tuk memompa -a% memi%-ahka% oli -a"i t"a%'mi'i case("umah t"a%'mi'i) me%u9u ke 'i'tem u%tuk -ilakuka% peluma'a% te"ha-ap kompo%e%>kompo%e% ya%& a-a -i -alam t"a%'mi'i 'e5a"a me%yelu"uh.

 f. Clucth housing 

Clutch housing a-alah "umah -a"iclucth kopli%& ya%& e"fu%&'i 'ea&ai  peli%-u%& clutch  kopli%& clutch housing  9u&a e"fu%&'i 'ea&ai tempat -u-uka%

-a"i pa-a oil pump -a% input shaft . &. Transmisi gear ? "o-a &i&i t"a%'mi'i

Transmisi gear  atau "o-a &i&i t"a%'mi'i e"fu%&'i u%tuk me%&uah i%put -a"i moto" me%9a-i output &aya to"'i ya%& me%i%&&alka% t"a%'mi'i 'e'uai -e%&a% keutuha% me'i%.

h. Bearing 

 Bearing e"fu%&'i u%tuk me%9a&a ke"e%&&a%&a% -a"i pada shaft  (po"o') a&a"   pa-a 'aat u%it mulai eke"9a kompo%e% ya%& a-a -i -alam t"a%'mi'i ti-ak te"9a-i

ke9uta% 'ehi%&&a t"a%'mi'i i'a eke"9a -e%&a% smooth (halu'). i.  &iston ring  ("i%& pe%yekat oli).

 &iston ring e"fu%&'i 'ea&ai pe%yekat a&a" ti-ak te"9a-i keo5o"a% pa-a 'i'tem peluma'a% pi'to% "i%& 9u&a e"fu%&'i 'ea&ai pe%&e%5a%&input   shafta&a"  input shaft  ti-ak "e%&a%& pa-a 'aat u%it e"9ala%.

 9. Sun gear  (&i&i mataha"i)

Sun gear  e"fu%&'i u%tuk me%e"u'ka% puta"a% ke planetary gear  section. Sun  gear e"huu%&a% la%&'u%& -e%&a% gear ya%& a-a pa-a u%it  planetary ya%&  e"fu%&'i 'ea&ai pe%e"u' puta"a% mome% -a"i t"a%'mi'i.

k. 'il filter  (filte" oli)

'il filter a-alah kompo%e% ya%& e"fu%&'i u%tuk me%ya"i%& oli -a"i koto"a%. Oli ha"u' -i 'a"i%& a&a" kompo%e% t"a%'mi'i ti-ak 5epat au' ya%& -i'eaka% ka"e%a te"9a-i%ya &e'eka% a%ta"a kompo%e% ya%& -apat me%imulka% &e"am> &e"am. Sehi%&&a oli ya%& ma'uk ke 'i'tem ha"u' -i'a"i%& -ulu a&a" u%it t"a%'mi'i tetap aik.

(9)

'il pipe a-alah pipa oli tipe ata%& ya%& e"fu%&'i 'ea&ai 'alu"a% oli u%tuk  me%yalu"ka% oli -a"itransmisi case ke planetary gear section u%tuk -ilakuka%  peluma'a% te"ha-ap u%it planetary.

(10)

BAB III METODOLOGI

3.1 Alat dan Bahan

3.1.1 Alat

Adapun alat yang digunakan pada praktikum kali ini

adalah:

1. Ku%5i  2. Ku%5i 7 3. Ku%5i "i%& 4. Ku%5i pa' +. Oe%& 3.1.2 Bahan

Adapun bahan yang digunakan pada praktikum kali ini

adalah mesin motor bakar internal.

3.2 Prosedur Percobaan

/"o'e-u" pe"5oaa% pa-a p"aktikum kali i%i a-alah 'ea&ai e"ikut: 1. e%yiapka% alat -a% aha% p"aktikum ya%& aka% -i &u%aka%.

2. elakuka% p"o'e' pemo%&ka"a% me'i% -e%&a% memuka a&ia% moto"   aka".

3. emuka aut ya%& te"-i"i -a"i empat uah aut pa-a 'ili%-e" kop kemu-ia% memuka -ua uah aut pa-a a&ia% 'ampi%& 'ili%-e" kop.

4. e%yimpa% aut -i tempat ya%& aik a&a" ti-ak hila%&.

+. e%&amati a&ia% 'ili%-e" kop kemu-ia% melepa'ka% "a%tai pi'to% -a%  flywheel -a"i 'ili%-e" kop -e%&a% me%&&u%aka% oe%&.

. emuka 'ili%-e" kop -e%&a% me%a"ik%ya -a% me%&amati 'ili%-e" kop -a% 'ili%-e" lok ya%& telah -ipi'ahka%.

$. Selai% itu 9u&a me%&amati o"i%& 'ili%-e". *. emuat 'ket'a -a"i 'ili%-e" kop moto" aka".

. e"akit kemali kompo%e% a&ia% -alam me'i% moto" aka" i%i. 10. ema'a%& kemali 'li%-e" kop -a% 'li%-e" lok.

11. e%empatka% pi'to% -i po'i'i A (itik ati Ata') 'aat kepala 'li%-e" aka% -i pa'a%&.

12. Kemu-ia% mema'a%& kemali "a%tai pi'to% -a%  flywheel ke 'li%-e" kop -e%&a% me%&&u%aka% oe%&.

1.ema'a%& kemali empat uah aut pa-a 'li%-e" kop -a% me%&uatka% kompo%e% ya%& te"pa'a%& kemali.

(11)

BAB IV

HASIL DAN PEMBAHASAN

(12)
(13)

.2 P,-aa*a#

/a-a p"aktikum kali i%i p"aktika% melakuka% pe%&amata% pa-a me'i% moto" 'ho&u%. u9ua% -a"i p"aktikum kali i%i a-alah p"aktika% mampu mema'a%& -a% memo%&ka" me'i% moto" 'ho&u% p"aktika% -apat me%&etahui kompo%e%>kompo%e% ya%& te"-apat pa-a me'i% moto"  'ho&u% 'e"ta p"aktika% -apat memahami la%&kah ke"9a -a"i kompo%e%> kompo%e% te"'eut. /"aktikum i%i -ilakuka% -i e%&kel &e-u%& 4. Setiap kelompok pa-a p"aktikum i%i -ia&i me%9a-i ee"apa a&ia% yaitu 1 o"a%& memo%&ka" 1 o"a%& mema'a%& 1 o"a%& me%'ket' -a% 'i'a%ya mempe"hatika% a&a" -apat me%9a8a pe"ta%yaa% -a"i a'i'te%.

/e"tama p"aktika% melakuka% pemo%&ka"a% pa-a me'i% moto"  'ho&u% ya%& te"-i"i -a"i 3 a&ia% yaitu 'ili%-e"  boring  -a% gear bo%.  Namu% pa-a p"aktikum kali i%i p"aktika% ha%ya memo%&ka" a&ia% 'ili%-e". /"aktika% memuka aut atau 'k"up>'k"up te"leih -ahulu ya%& te"-apat pa-a a&ia% 'ili%-e" yaitu 4 'k"up pa-a a&ia% -epa% 'ili%-e". Kemu-ia% p"aktika% memuka 2 'k"up ya%& te"-apat pa-a a&ia% 'ampi%& 'ili%-e" 'ela%9ut%ya p"aktika% memuka 'k"up ya%& te"-apat pa-a &"i&i "a%tai. Setelah &"i&i "a%tai te"lepa' p"aktika% -apat melepa' 'ili%-e" -a"i  o"i%&. Ketika 'ili%-e" telah te"lepa' maka -apat te"lihat pi'to% pa-a  a&ia% o"i%&. Namu% ya%& te"lihat a-alah ketika pi'to% pa-a po'i'i titik 

mati ata'. Setelah itu memuka 'k"up pa-a a&ia% &i" o@ 'ehi%&&a -apat te"lihat e%-a ya%& e"e%tuk ulat e"8a"%a ema' ya%& memiliki 'imol  pa-aa&ia%%ya. Ketika e%-a e"8a%a ema' itu -iputa" maka aka% me%&&e"akka% pi'to%. Namu% ketika pema'a%&a% e%-a e"8a%a ema' ya%& memiliki 'imol  te"'eut ha"u' tepat e"a-a pa-a tempat%ya yaitu te"-apat lua%& pa-a a&ia% pe%utup ketika a&ia% pe%utup%ya -ipa'a%&   9ika -ilihat -a"i lua%& te"'eut maka 'imol  itu ha"u' te"lihat. Se-a%&ka% 'aat pema'a%&a% &i" u%tuk "a%tai maka 'alah 'atu lua%& pa-a &i" te"'eut ha"u' e"a-a pa-a tempat ya%& telah -ite%tuka%. Apaila po'i'i  pema'a&a% &i" "a%tai -e%&a% 'imol  te"'eut ti-ak pa' maka me'i%

ti-ak aka% 9ala% ka"e%a pe"puta"a%%ya ti-ak 'ama.

Fauziah Aliyah 240110140032

(14)

/a-a me'i% 'ho&u% i%i a-alah me'i% 4 tak. ima%a me'i% 4 tak  memiliki 4 la%&kah ke"9a yaitu i'ap komp"e'i ek'pa%'i -a% ua%& 'e"ta memiliki katup outlet -a% i%let. Katup i%let a-alah katup ma'uk%ya aha%  aka" ketika p"o'e' pe%&i'apa% -ima%a letak pi'to% ya%& 'emula e"a-a  pa-a titik mati ata' e"&e"ak me%u9u titik mati a8ah kemu-ia% katup te"'eut me%utup kemali. Setelah itu la%&kah ke-ua yaitu komp"e'i -ima%a pi'to% ya%& e"a-a pa-a titik mati a8ah me%u9u titik mati ata' 'eelum me%5apai titik mati ata' te"-apat u'i ya%& meme"ika% pe"5ika% api 'ehi%&&a te"-apat%ya teka%a% ya%& me%yeaka% pi'to% te"-o"o%& me%u9u titik mati a8ah la%&kah pi'to% me%u9u titik mati a8ah -i'eut -e%&a% la%&kah ek'pa%'i. Sela%9ut%ya a-alah la%&kah ua%& -ima%a  pi'to% e"&e"ak -a"i titik mati a8ah me%u9u titik mati ata' 'e"ta

te"uka%ya katup outlet -a% te"ua%&lah 'i'a pemaka"a%.

/a-a me'i% 'ho&u% i%i ketika pema'a%&a% e%-a e"8a"%a ema' ya%& memiliki 'imol  te"'eut pa-a po'i'i ya%& tepat 'e"ta &"i&i &i" "a%tai -ipa'a%& pa-a po'i'i ya%& e%a" maka ketika 'ili%-e" -ihuu%&ka% -e%&a% ka"u"ato" kemu-ia% me'i% -i'elah me'i% te"'eut aka% me%yala. Ka"e%a 'epe"ti ya%& te"-apat pa-a lite"atu" ka"u"ato" me"upaka% alat ya%& me%5ampu"ka% aha% aka" -a% u-a"a. Sehi%&&a ka"u"ato" me%&ali"ka%  aha% aka" -a% ma'uk ke -alam 'ili%-e" ya%& me%yeaka% me'i% -apat

me%yala.

(15)

P,-aa*a#

Be"-a'a"ka% p"aktikum kali i%i -apat -iketahui ah8a me'i% moto"   aka" otto ya%& -i&u%aka% pa-a ke&iata% p"aktikum a-alah me'i% 'ho&u%

-e%&a% 110 55 ya%& -ike%al -e%&a% i'tilah 'ho&u% a-ak.

oto" aka" ya%& -io%&ka" pa-a ke&iata% p"aktikum kali i%i te"-i"i 3  a&ia% utama yak%i head cylinder  atau cylinder cop o"i%& -a% gearbo%.  ,ead cylinder  e"tumpu pa-a a&ia% ata' lok 'ili%-e". itik tumpu%ya

-i'ekat -e%&a% &a'ket ( paking ) u%tuk me%9a&a a&a" ti-ak te"9a-i keo5o"a% komp"e'i -i'ampi%& itu a&a" pe"mukaa% metal kepala 'ili%-e" -a%  pe"mukaa% a&ia% ata' lok 'ili%-e" ti-ak "u'ak. Kepala 'ili%-e" ia'a%ya -iuat -a"i aha% Alumi%ium 5ampu"a% 'upaya taha% ka"at 9u&a taha%  pa-a 'uhu ti%&&i 'e"ta "i%&a%. Bia'a%ya a&ia% lua" ko%'t"uk'i kepala 'ili%-e" e"'i"ip i%i u%tuk mema%tu melepa'ka% pa%a' pa-a me'i%  e"pe%-i%&i% u-a"a.

/emo%&ka"a% ya%& -ilakuka% pa-a p"aktikum kali i%i ha%ya 'eata'  pemo%&ka"a% head cylinder  -ima%a u%tuk memo%&ka" head cylinder   pe"lu -ilakuka% pe%5opota% aut te"leih -ahulu ya%& te"pa'a%& pa-a head  cylinder . Setelah head cylinder   te"uka hi%&&a te"lihat &ea" kam"at -a% "a%tai kete%& maka aut atau %oke% a' ya%& te-apat -i &ea" kam"at te"leih -ahulu -iuka -iikuti -e%&a% pemukaa% cap ya%& te"-apat pa-a  gearbo%. Baut pa-a &ea" kam"at ya%& 'u-ah te"lepa' -i'impa% a&a" ti-ak 

te"tuka" -e%&a% aut lai%%ya kemu-ia% pi% pa-a &ea" kam"at 9u&a i'a -i'impa% -e%&a% aik 'ehi%&&a &ea" kam"at -apat -ilepa' -a"i -u-uka%%ya. Be"ikut%ya 'etelah &ea" kam"at te"lepa' -e%&a% 'empu"%a -a"i -u-uka%%ya maka head cylinder -apat -ipi'ahka% -a"i o"i%& ya%& mula%ya me%yatu.

Be"-a'a"ka% ha'il pemo%&ka"a% -apat -iketahui ah8a pa-a head  cylinder te"-apat e"a&ai ma5am kompo%e% -i -alam%ya -ia%ta"a%ya te"-apat intake "al"e ya%& e"fu%&'i 'ea&ai katup pe%yalu" e%'i% me%u9u "ua%& aka". e"-apat e%haust "al"e ya%& e"fu%&'i 'ea&ai katup  pemua%& ha'il pemaka"a% -a"i "ua%& aka". e"-apat 'alu"a% ya%& -apat te"'amu%& ke ka"u"ato" 'ea&ai 9alu" pe%yalu"a% aha% aka" -a%

. Sa!e"o #. 2401101400$0

(16)

ok'i&e% -a"i ka"u"ato" ke "ua%& pemaka"a%. e"-apat -u-uka% &ea"  kam"at ya%& -apat te"'amu%& oleh "a%tai me%u gearbo%. e"-apat %oke% a' (cam shaft ) e"fu%&'i 'ea&ai me%&&e"akka% rocker arm  ya%& 'ela%9ut%ya me%&&e"akka% klep %oke% -i &e"akka% e"-a'a"ka% puta"a% "a%tai kam"at. e"-apat 'epatu klep (rocker arm) e"fu%&'i 'ea&ai me%e"u'ka% &e"akka% -a"i %oke% a' u%tuk me%&&e"akka% klep. e"-apat 'eal klep e"fu%&'i u%tuk me%9a&a a&a" oli ti-ak ma'uk ke -alam "ua%&  aka". e"-apat topi -a% kuku pe%&u%5i klep e"fu%&'i u%tuk me%aha% pe" 

klep a&a" ti-ak lepa' -a% -apat eke"9a -e%&a% aik. e"-apat pe" klep 'etelah klep te"uka akiat teka%a% -a"i pelatuk klep pe" klep aka% me%&emalika%%ya ke po'i'i 'emula 'ehi%&&a me%utup. e%&a% e&itu fu%&'i -a"i head cylinder   -ia%ta"a%ya 'ea&ai tempat pemaka"a% ("ua%&  aka") 'ea&ai tempat kele%&kapa% meka%i'me katup 'alu"a% pema'uka%

-a% 9u&a 'alu"a% pemua%&a% -a% 'ea&ai tempat pema'a%&a% u'i.

/ema'a%&a%head cylinder  -apat -ia8ali -e%&a% me%empelka% head  cylinder  -e%&a% o"i%& lalu -iikuti -e%&a% pema'a%&a% "a%tai -a% &ea"  %oke% a' pa-a -u-uka%%ya ya%& te"-apat pa-a head cylinder . Be"ikut%ya  aut ya%& 'u-ah -ilepa'ka% 9u&a ha"u' -ipa'a%& kemali u%tuk 

mempe"kuat pe%empela% a%ta"a 'atu a&ia% -e%&a% a&ia% lai%%ya. al ya%& pe"lu -ipe"hatika% -alam pema'a%&a% head cylinder  i%i a-alah po'i'i &ea" "a%tai kam"at e"a-a -i po'i'i O/. iikuti pula po'i'i &ea" ya%& te"-apat -i -alam gearbo% -e%&a% e"a-a -i po'i'i . Sehi%&&a apaila 'emua%ya 'u-ah te"pa'a%& 'e5a"a 'empu"%a 'aat -ie%&kol atau -i%yalaka% me'i% te"'eut ti-ak pe"lu memaka% 8aktu ya%& lama u%tuk  me%yalaka%%ya. Ka"e%a po'i'i O/ atau  me%u%9ukka% ah8a  pi'to%?'ehe"?to"ak e"a-a pa-a po'i'i titik mati ata' (A) i%ilah ya%& me%yeaka% mu-ah%ya me'i% me%yala apaila &ea" 'u-ah e"a-a pa-a titik O/ atau .

e%u"ut p"aktika% hal ya%& pali%& 'ulit a-alah ke&iata% mema'a%& me'i% ketima%& -e%&a% memo%&ka" me'i%. Ka"e%a -i -alam  pema'a%&a% hal>hal ya%& 'u-ah default  ti-ak oleh te"lupaka% atau  ahka% e"uah 'ehi%&&a me'i% tetap mampu e"9ala% 'e'uai -e%&a%

(17)

fu%&'i ke"9a%ya. Sea&ai 5o%toh%ya ketika i%&i% mema'a%& &ea" ha"u'  e"a-a pa'a po'i'i O/ atau . =o%toh lai%%ya 'aat pema'a%&a% &ea" 

kam"at -ima%a utuh ke'e"a'ia% u%tuk mema'a%& -a% me%empatka%%ya  pa-a -u-uka% ya%& 'u-ah te"'e-ia. Oleh ka"e%a itu a&a" &ea" kam"at -apat

te"pa'a%& -e%&a% aik -alam pema'a%&a%%ya -ia%tu oleh tool   oe%& u%tuk me%5o%&kel &ea" kam"at te"'eut.

/"o'e' pemo%&ka"a% -a% pema'a%&a% head cylinder  9u&a pe"lu -ipe"hatika% me%&e%ai tools atau pe"alata% ya%& me%u%9a%& ke&iata% te"'eut -alam p"aktikum kali i%i tools  atau pe"alata% ya%& -i&u%aka% -ia%ta"a%ya ku%5i  ku%5i 7 ku%5i 10 ku%5i 12 -a% 9u&a a%tua% oleh tool  oe%&.

Selai% itu pa-a p"aktikum kali i%i -apat -iketahui pula ah8a pa-a kepala pi'to% -ilapi'i oleh "i%& pi'to% ya%& e"9umlah 3 "i%& -ima%a "i%& i%i memiliki uku"a% ya%& e"e-a>e-a -e%&a% tu9ua% a&a" oli ya%& -i'alu"ka% pa-a a&ia% a8ah "i%& ti-ak -apat te"temu'. e%&a% e&itu oli ti-ak aka% ma'uk kepa-a "ua%& aka" akiat 'u-ah te"taha% oleh "i%&  pi'to%.

(18)

.2 P,-aa*a#

oto" aka" me"upaka% 9e%i' me'i% kalo" ya%& te"ma'uk ke -alam kate&o"i me'i% pemaka"a% -alam atau me'i% pemaka"a% i%te"%al. e'i%  pemaka"a% i%te"%al me"upaka% me'i% kalo" ya%& me%&uah e%e"&i kimia  aha% aka" me%9a-i ke"9a meka%i' ya%& -ilakuka% me'i% te"'eut yaitu -alam e%tuk puta"a% po"o'. <%e"&i kimia aha% aka" pe"tama -iuah me%9a-i e%e"&i pa%a' melalui p"o'e' pemaka"a% atau ok'i-a'i -e%&a% u-a"a -alam me'i%. <%e"&i pa%a' te"'eut me%i%&katka% tempe"atu" -a% teka%a% &a' pa-a "ua%& aka". #a' e"teka%a% ti%&&i itu kemu-ia%  e"ek'pa%'i mela8a% meka%i'me meka%ik me'i%. <k'pa%'i te"'eut -iuah oleh meka%i'me linkme%9a-i puta"a% crankshaft  ya%& me"upaka% kelua"a% -a"i me'i% te"'eut. Crankshaft 'ela%9ut%ya -ihuu%&ka% pa-a 'y'tem t"a%'mi'i -e%&a% 'euah po"o' ya%& -i&u%aka% u%tuk  me%t"a%'mi'ika% -aya atau e%e"&i puta"a% meka%i' ya%& 'ela%9ut%ya aka% -ima%faatka%.

e'i% moto" aka" ya%& -i&u%aka% pa-a p"aktikum me"upaka% me'i% moto" Sho&u% 110 55. oto" aka" te"'eut memiliki 3 a&ia% utama yaitu 'ili%-e" kop o"i%& -a%  gearbo%.  Namu% pemo%&ka"a% -a%  pema'a%&a% ha%ya -ilakuka% pa-a a&ia% 'ili%-e" kop 'a9a. Sili%-e" kop  ia'a%ya te"uat -a"i aha% alumi%ium 5ampu"a% -e%&a% 'ta%-a" pa"ik 

'ehi%&&a "i%&a% ti-ak e"ka"at -a% taha% te"ha-ap 'uhu ya%& ti%&&i. Bia'a%ya a&ia% lua" -a"i 'ili%-e" kop memiliki fin ya%& e"fu%&'i u%tuk  mema%tu melepa'ka% kalo" atau pa%a' pa-a me'i%.

Alat ya%& -i&u%aka% u%tuk melakuka% o%&ka" -a% pa'a%& 'ili%-e"  kop a-alah ku%5i  ku%5i 7 ku%5i 10 ku%5i 12 -a% lai%%ya. a%&kah> la%&kah ya%& ha"u' -ilakuka% u%tuk memo%&ka" 'ili%-e" kop a-alah -e%&a% melepa'ka% aut ya%& te"pa'a%& pa-a 'ili%-e" kop 'ehi%&&a  a&ia% lai%%ya -apat -ilepa'ka% -e%&a% mu-ah. /a-a 'aat memuka 'ili%-e" kop pa'tika% 'emua aut telah te"lepa' -a% kemu-ia% melepa' 'ili%-e" kop -e%&a% pe"laha%. Setelah 'ili%-e" kop -iuka -apat -ilihat  ah8a te"-apat "a%tai kete%& -a% gear . Sela%9ut%ya aut ya%& te"-apat  pa-a gear -ilepa'ka% te"leih -ahulu ya%& kemu-ia% -ila%9utka% -e%&a%

Bi%ta"i Ayu%i%&tya' 2401101400$

(19)

memuka cap atau pe%utup ya%& te"-apat pa-a  gearbo%. Setelah gear  te"lepa' -e%&a% 'empu"%a maka 'ili%-e" kop -apat te"pi'ahka% -a"i  o"i%&.

Kemu-ia% 'etelah memo%&ka" 'ili%-e" kop me%&amati -a% memuat 'ket'a -a"i gearbo%  p"aktika% mema'a%& kemali kompo%e%> kompo%e% ya%& 'eelum%ya telah -ilakuka% pemo%&ka"a%. /ema'a%&a% -ia8ali -e%&a% me%empelka% 'ili%-e" kop -e%&a% o"i%& ya%& -ila%9utka% -e%&a% pema'a%&a% "a%tai -a% gear pa-a tempat%ya -i 'ili%-e"  kop. Kemu-ia% mema'a%& kemali aut -a% mema'tika% aut%ya 'u-ah te"pa'a%& -e%&a% 5ukup "apat. e"-apat hal ya%& pe"lu -ipe"hatika% pa-a 'aat -ilakuka% pema'a%&a% kemali kompo%e% yaitu pa'tika% ah8a  po'i'i gear ha"u' e"a-a tepat 'e9a9a" -i 'eelah ki"i. Se-a%&ka% gear 

ya%& te"-apat pa-a  gearbo% ha"u' 'e9a9a" -e%&a% po'i'i ya%& -ie"i lami%& t. Apaila gear ti-ak te"pa'a%& -e%&a% aik maka moto" aka% 'ulit u%tuk -i%yalaka% kemali. /o'i'i ya%& telah -itetapka% te"'eut me"upaka% petu%9uk ah8a pi'to% e"a-a pa-a po'i'i titik mati ata'.

(20)

.2 P,-aa*a#

 O9ek p"aktikum kali i%i ialah me'i% moto" aka" Shogun. e%&a% -ilakuka%%ya pemo%&ka"a% -a% pema'a%&a% kompo%e%  kompo%e%  pa-a moto" aka" te"'eut -iha"apka% p"aktika% telah mampu u%tuk 

mema'a%& -a% memo%&ka" me'i% moto" aka". i'ampi%& itu 'ei"i%& -e%&a% pemo%&ka"a% -a% pema'a%&a% 'etiap kompo%e% kemali  p"aktika% 9u&a -iha"apka% u%tuk me%&etahui -a% me%&e%ali kompo%e%  

kompo%e% ya%& te"-apat pa-a me'i% moto" aka". /ema&ia% peke"9aa%  9u&a -ilakuka% u%tuk kemu-aha% pemo%&ka"a% -a% pema'a%&a%. Ku"a%& leih 1 o"a%& -itu&a'ka% u%tuk memo%&ka" 1 o"a%& memuat 'ket'a 1 o"a%& mema'a%& kompo%e%%ya kemali -a% 'eleih%ya meme"hatika% u%tuk kemu-ia% me%9a8a pe"ta%yaa% -a"i a'i'te% -o'e%.

ula%ya p"aktika% memo%&ka" 3 a&ia% utama -a"i moto" aka" itu 'e%-i"i. 7ak%i a&ia%cylinder boring  -a% gear bo%. ;%tuk leih -etail%ya  p"aktika% ha%ya aka% memo%&ka" leih -alam -i a&ia% 'ili%-e". /a-a fa'e pemo%&ka"a% te"leih -ahulu -ilakuka% pemukaa% 4 aut atau 'k"up ya%& te"-apat pa-a cylinder . /a-a pemukaa% i%i -i&u%aka% ku%5i  ku%5i "i%& -a% ku%5i pa'. 2 'k"up lai%%ya ya%& 9u&a te"-apat pa-a cylinder  a&ia% 'ampi%& 9u&a ha"u' -iuka. Sela%9ut%ya pemukaa% 'k"up ya%& te"-apat pa-a &i&i "a%tai. Setelah &i&i "a%tai te"lepa' maka 'ili%-e"   pu% -apat -ilepa' -a"i o"i%&. /a-a 'aat itu p"aktika% melihat ah8a  pi'to% e"a-a pa-a po'i'i titik mati ata'.

Sela%9ut%ya ialah pemo%&ka"a% gear bo%. Setelah -iuka%ya gear  bo% aka% Nampak ta%-a  pa-a kompo%e% gear bo% ya%& ketika -iputa" maka pi'to% aka% ikut e"&e"ak. Namu% hal i%i ha%ya aka% te"9a-i 9ika 'imol  te"'eut 'eelum%ya -ipa'a%& tepat pa-a tempat%ya. 7ak%i pa-a tempat -ima%a 9ika pe%utup gear bo% -ipa'a%& maka -a"i 'uatu lua%& tutup gear bo% te"'eut ha"u' te"lihat 'imol  i%i. Be&itu 9u&a -e%&a% &i&i "a%tai ya%& ha"u' -ipa'a%& tepat e"a-a pa-a tempat ya%& -ite%tuka%. /ema'a%&a% ke-ua kompo%e% i%i 'ali%& te"kait 'ehi%&&a ke-ua%ya ha"u' 'i%k"o%. 6ika 'alah 'atu%ya ti-ak -ipa'a%& 'e'uai -e%&a% pa%-ua%%ya

aha"a%i i'tiafit"i 2401101400*4

(21)

maka me'i% aka% 'a%&at 'u'ah u%tuk -i start   -i'eaka% oleh pe"puta"a% ya%& ti-ak 'ama.

Sei"i%& -e%&a% p"o'e'i pemo%&ka"a% -a% pema'a%&a% p"aktika% -ie"i pe%9ela'a% me%&e%ai !i'uali'a'i 5a"a ke"9a moto" aka" ya%& telah -ia9a"ka% -i kela' 'eelum%ya. /a-a me'i% i%i ya%& ti-ak lai% a-alah me'i% 4 tak atau 4 la%&kah memiliki 4 la%&kah ke"9a. 7aitu i'ap komp"e'i ek'pa%'i -a% ua%&. ula%ya aha% aka" ma'uk melalui katup i%let yak%i katup tempat ma'uk%ya aha% u%tuk kemu-ia te"9a-i p"o'e'  pe%&i'apa%. /e%&i'apa% te"9a-i ketika pi'to% ya%& pa-a a8al%ya e"a-a  pa-a ko%-i'i titik mati ata' e"&e"ak me%u9u titik mati a8ah -a% me%utup kemali. Sela%9ut%ya te"9a-i komp"e'i 'aat -ima%a pi'to% ya%& e"a-a  pa-a titik mati a8ah me%u9u titik mati ata' %amu%'eelum%ya te"-apat  u'i ya%& meme"ika% pe"5ika% api ya%& memi5u a-a%ya teka%a% -a% me%yeaka% pi'to% te"-o"o%& me%u9u titik mati a8ah 'eelum me%5apai u9u%& titik mati ata'. Kemali%ya pi'to% ke titik mati a8ah me"upaka% tahap ek'pa%'i moto" aka". 7a%& kemu-ia% -ila%9tuka% oleh la%&kah  ua%& -ima%a pi'to% e"&e"ak ke titik mati ata' -a"i titik mati a8ah. /a-a tahap i%i katup oytlet ya%& te"-apat pa-a pemaka"a% ikut te"uka &u%a memua%& 'i'a pemaka"a%.

/ema'a%&a% ya%& -ilakuka% p"aktika% 'etelah pemo%&ka"a% -a%  pe%&amata% -apat -ilakuka% pa-a po'i'i ya%& tepat. e'kipu% -ilakuka% -alam ee"apa kali pe"5oaa%. Sehi%&&a ketika 'ili%-e" -ihuu%&ka% -e%&a% ka"u"ato" -a% -i start  me'i% me%yala 'e'uai -e%&a% p"o'e-u".

(22)

 .2 P,-aa*a#

oto" aka" a-alah 'uatu pe"a%&kat atau me'i% ya%& me%&uah e%e"&i te"mal atau pa%a' me%9a-i e%e"&i meka%ik. <%e"&i i%i -apat -ipe"oleh -a"i p"o'e'  pemaka"a% ya%& te"a&i me%9a-i 2 (-ua) yaitu moto" aka" pemaka"a% lua" -a%

moto" aka" pemaka"a% -alam. /a-a p"aktikum i%i memaha' me%&e%ai moto"   aka" pemaka"a% -alam atau moto" aka" i%te"%al -ima%a -alam p"aktikum i%i

melakuka% memo%&ka" -a% me"akit kemali 'ili%-e" kop -a% 'ili%-e" lok. Sili%-e" kop -a% 'ili%-e" lok me"upaka% a&ia% -a"i moto" aka" ya%& -i -alam %ya te"-apat kompo%e%>kompo%e% u%tuk me%&&e"aka% pi'to%. Sili%-e" kop  e"fu%&'i 'ea&ai pe%utup 'ili%-e" ata' -a"i "ua%& aka" ke"9a moto" a&a" ti-ak 

te"9a-i keo5o"a% 'aat moto" eke"9a. /a-a 'ili%-e" kop te"-apat te"-apat "ua%&  aka" 'ea&ai tempat te"9a-i %ya pemaka"a%. Se-a%&ka% 'ili%-e" lok a-alah kompo%e% moto" aka" 'ea&ai tempat e"&e"ak%ya pi'to% u%tuk melakuka%  p"o'e' pemaka"a%. /i'to% me"upaka% kompo%e% u%tuk melakuka% p"o'e'  pemaka"a% -a"i 5ampu"a% aha% aka" -a% u-a"a.

alam p"aktikum i%i memo%&ka" 'ili%-e" kop -ima%a -alam 'ili%-e" kop i%i te"-i"i -a"i e"a&ai kompo%e% 'epe"ti -ua katup (katup inlet  -a% katup outlet ) -a% gear . #ear  te"-apat -i a&ia% 'ampi%& 'ili%-e" kop ya%& te"huu%& -e%&a% belt  pulley -a% "a%tai u%tuk memuta" po"o' e%&kol. #ear   i%i e"fu%&'i u%tuk  me%&&e"aka% katup inlet  -a% katup outlet . Katup inlet  e"fu%&'i u%tuk  mema'uka% aha% aka" e%'i% -a% katup outlet  e"fu%&'i u%tuk memua%& &a' ha'il pemaka"a%.

Setelah memuka 'ili%-e" kop kemu-ia% memo%&ka" 'ili%-e" lok. Sili%-e"   lok me"upaka% tempat e"&e"ak%ya pi'to% -alam melakuka% p"o'e' pemaka"a%.

/i'to% e"&e"ak 'e5a"a t"a%'la'i kemu-ia% -iuah me%9a-i &e"ak "ota'i po"o' -e%&a% a%tua% po"o' e%&kol. /i'to% e"&e"ak -i -alam 'ili%-e" u%tuk melakuka% la%&kah hi'ap komp"e'i pemaka"a% -a% pemua%&a%. Sili%-e" lok i%i ha"u' kuat te"ha-ap teka%a% ti%&&i pe"uaha% 'uhu -a% pe%amaha% pa%a' ka"e%a  pi'to% 'elalu e"&e"ak -a% me%e"ima tempe"atu"e ti%&&i 'e"ta teka%a% ti%&&i.

Setelah memuka 'ili%-e" kop -a% 'ili%-e" lok kemu-ia% me%&amati kompo%e% ya%& te"-apat -i-alam %ya 'ela%9ut%ya melakuka% pe"akita% kemali. alam pe"akita% i%i -i lakuka% -e%&a% hati>hati -a% 'emua kompo%e% te"pa'a%& -e%&a% e%a". /o'i'i pi'to% e"a-a titik mati ata' 'aat melakuka% pe"akita% -a% me%&huu%&ka% gear -e%&a% "a%tai ha"u' tepat. Kemu-ia% mema'tika% ah8a

,i'ka F"i%-o%a 24011014002

(23)

 aut telat te"pa'a%& -e%&a% aik u%tuk me%5e&ah te"9a-i %ya keo5o"a%. 6ika  po'i'i pi'to% 'u-ah e"a-a pa-a titik mati ata' maka pa-a p"o'e' pe%yalaa% -apat -ilakuka% -e%&a% 'ekali starter . 6ika po'i'i pi'to% -a% po'i'i gear -e%&a% "a%tai ti-ak tepat maka p"o'e' pe%yalaa% moto" aka% 'ulit -ilakuka%.

(24)

 .2 P,-aa*a#

. u&i%a /at"ia 24011014004

(25)

 .2 P,-aa*a#

/a-a ke'empata% p"aktikum kali i%i p"aktika% memaha' me%&e%ai la%&kah -a% tek%ik memo%&ka" -a% mema'a%& 'uatu moto" aka" e"upa moto" aka" e%'i% (otto). a"i -alam moto" aka" ya%& -io%&ka" oleh  p"aktika% -iketahui te"-apat ee"apa kompo%e% ya%& me%yu'u% moto"   aka" te"'eut -ia%ta"a%ya te"-apat lok 'ili%-e" e'e"ta kepala 'ili%-e"  po"o' e%&kol a%tala% -a%  freewheel  kemu-ia% to"ak -a% 9u&a ata%&

to"ak.

=a"a -a% 9u&a tek%ik pemo%&ka"a% ya%& -ilakuka% ha"u'lah me%&ikuti u"uta% ya%& 'e'uai ka"e%a ila ti-ak %a%ti%ya me'i% atau moto"   aka" ti-ak -apat me%yala la&i. ;%tuk melakuka% pemo%&ka"a%  p"aktika% memuka te"leih -ahulu empat uah aut ya%& me%&uatka% -a% me%utup a&ia% 'ili%-e" -e%&a% me%&&u%aka% ku%5i ya%& uku"a%%ya -i'e'uaika% -e%&a% uku"a% aut. a"i a&ia% ya%& telah -iuka te"'eut  ila p"aktika% pe"hatika% te"-apat "i%& &e"i&i ("o-a &i&i) -a% 9u&a te"-apat "a%tai ya%& me%&huu%&ka%%ya ke a&ia% elaka%& yaitu pa-a a&ia%  po"o' e%&kol. /a-a a&ia% i%i p"aktika% melihat te"-apat pe%a%-a pa-a  a&ia% "o-a &i&i ya%& me%u%9uka% tumpua% -alam melakuka%  pempo'i'ia% kompo%e% a&a" moto" -apat me%yala kemali. ,a%tai ya%& te"-apat -i-alam me%&huu%&ka%%ya ke a&ia% po"o' e%&kol ya%& -apat memuta" pi'to% 'ea&ai pemi5u pe%yalaa% a8al moto" aka".

Setelah melakuka% pemo%&ka"a% -a% pemi'aha% kompo%e% ke  a&ia%>a&ia% te"te%tu p"aktika% melakuka% pema'a%&a% kemali a&ia% kompo%e% ya%& telah te"pi'ah 'ehi%&&a moto" -apat me%yala kemali. ;%tuk itu pe%yu'u%a% -a% pema'a%&a% ha"u' -ilakuka% -e%&a% aik -a%  e%a" -a% 9u&a me%&ikuti alu" kealika% -a"i p"o'e' pemo%&ka"a% ta-i. /"aktika% ha"u' -apat me%ye'uaika% po'i'i pema'a%&a% ya%& 'e'uai a&a"  -apat mempe"taha%ka% ko%-i'i me'i% ya%& a-a yaitu -e%&a% mema'a%&ka% kompo%e% pi'to% ya%& ha"u' tepat -a% 'e'uai -e%&a% titik  mati%ya -ima%a kepala pi'to% e"a-a -i pu%5ak atau titik mati ata'.

a"i pemo%&ka"a% te"-apat ee"apa a&ia% ya%& me%yu'u% moto"   aka" a&ia% -epa% i%i yaitu te"-apat 'ili%-e" ya%& -i-alam%ya te"-apat

iza%ul akam 2401101400*

(26)

 pi'to% pe%&&e"ak ya%& -apat me%&ko%!e"'i e%e"&i pa%a' me%9a-i e%e"&i meka%ik -e%&a% mema%faatka% &e"aka% to"ak 'e5a"a t"a%'la'i ya%& -iuah me%9a-i &e"ak "ota'i. #e"aka% "ota'i te"'eu aka% memuta" po"o' ya%& me%yeaka% &e"aka% pa-a a&ia% moto" ya%& lai%. Bila te"9a-i &e'eka% -a% a-a%ya keo5o"a% 'ili%-e" -apat me%&akiatka% te"9a-i%ya me%u"u%a% te%a&a ya%& ma%a ha"u' -ihi%-a"i ila i%&i% mempe"oleh te%a&a mak'imum.

a"i a&ia% 'ili%-e" te"'eut te"-apat a&ia% kepala 'ili%-e" ya%&  e"-ekata% -e%&a% 'ili%-e" te"'eut. e"-apat "ua%& ke5il tempat  pemaka"a% pa-a a&ia% a8ah kepala 'ili%-e" -a% 9u&a -ile%&kapi lua%& u%tuk me%&huu%&ka%%ya -e%&a% u'i. /a-a moto" e%'i% (otto) u'i -i&u%aka% 'ea&ai pemi5u te"9a-i%ya le-aka% a&a" te"-apat pemaka"a% ya%& -apat me%&&e"aka% moto". /a-a a&ia% i%i aka% te"-apat 'uhu mak'imal -ima%a aka% memuat ko%-i'i -i-alam%ya memiliki tempe"atu"  ya%& 'a%&at pa%a' maka a&ia% te"'eut ha"u'lah -i'u'u% oleh kompo%e%  pe%yu'u% ya%& taha% te"ha-ap 'uhu ti%&&i.

(27)

.2 P,-aa*a#

/a-a p"aktikum kali p"aktika% ela9a" me%&e%ai 5a"a u%tuk  memo%&ka" 'ili%-e" kop -a% 5a"a u%tuk mema'a%&%ya kemali. Setiap kelompok memilih a%&&ota%ya u%tuk memo%&ka" mema'a%& -a% me%>  sketch. Sili%-e" kop ya%& -i&u%aka% pa-a p"aktikum kali i%i a-alah

'ili%-e" kop pa-a moto" 'ho&u% ya%& e"me'i% empat la%&kah.

Sili%-e" kop me"upaka% 'alah 'atu a&ia% -a"i moto" ya%& letak%ya  e"a-a -iata' 'ili%-e" -a% e"fu%&'i 'ea&ai pe%utup 'ili%-e" a&a" ti-ak 

te"9a-i keo5o"a% pa-a 'aat p"o'e' ke"9a moto". Sili%-e" kop te"uat -a"i  aha% e'i -a% 'ea&ia% te"uat -a"i 5ampu"a% alumi%ium. /a-a 'ili%-e" 

kop te"-apat "ua%& aka" yaitu tempat pemaka"a% aha% aka" &a'. Selai% itu te"-apat pula -ua katup ya%& e"fu%&'i 'ea&ai pi%tu kelua" -a% ma'uk%ya &a'.

a%&kah pe"tama u%tuk memo%&ka" 'ili%-e" kop a-alah melo%&&a"ka% -a% memuka empat uah aut -e%&a% me%&&u%aka% ku%5i t. Setelah 'ili%-e" kop 'u-ah te"uka maka aka% te"lihat ee"apa kompo%e% -i-alam%ya -ia%ta"a yaitu 'epe"ti pi'to%  gear  -a% "a%tai. ,a%tai -a% gear te"'eut 'u-ah me%yatu -a% ha"u' -ipi'ahka%. ;%tuk  memi'ahka%%ya -ilakuka% -e%&a% a%tua% oe%&. /a-a a&ia% "a%tai te"-apat -ua e%-a ya%& -ipa'a%& -iata' -a% -ia8ah "a%tai ya%&  e"fu%&'i 'ea&ai pe%aha%. Kemu-ia% p"aktika% memo%&ka" lok me'i% -ima%a -i-alam%ya te"-apat pi'to%. /a-a a&ia% gear  te"-apat 'uatu e%-a ya%& me%o%9ol -ima%a po'i'i e%-a te"'eut ha"u' 'e'uai pa-a tempat%ya a&a" ketika me'i% -i'elah atau -i> starter  maka me'i% aka% me%yala. al te"'eut pu% a-a pa-a pi'to% -ima%a pa-a a&ia% ata%& te"-apat hu"uf   -ima%a hu"uf te"'eut ha"u' 'e'uai pa-a tempat%ya a&a" me'i% -apat me%yala. Apaila ke-ua hal te"'eut ti-ak pa-a po'i'i ya%& tepat maka me'i% aka% 'a%&at 'ulit u%tuk me%yala. /i'to% aka% te"lihat apaila po'i'i hu"uf  te"'eut e"a-a pa-a po'i'i ya%& tepat.

Sela%9ut%ya 'etelah p"aktika% 'u-ah memo%&ka" 'ili%-e" kop -a%  lok me'i% p"aktika% -imi%ta u%tuk mema'a%&%ya kemali. ema'a%& 'ili%-e" kop -a% lok me'i% memutuhka% 8aktu ya%& leih lama

affa Amma"a /. 240110140101

(28)

-ia%-i%&ka% -e%&a% memo%&ka". al pe"tama ya%& -ilakuka% -a% me"upaka% a&ia% ya%& 5ukup 'ulit -alam mema'a%& 'ili%-e" kop a-alah mema'a%& "a%tai -a% gear . ,a%tai -a% gear  ha"u' -ipa'a%& 'e'uai -e%&a%  po'i'i%ya. /"aktika% me%&&u%aka% oe%& u%tuk mema%tu mema'a%& "a%tai pa-a gear   ka"e%a 5ukup 'ulit u%tuk mema'a%&%ya pa-a ko%-i'i ya%& tepat. Setelah "a%tai -a% gear  'u-ah te"pa'a%& 'ela%9ut%ya a-alah mema'a%& lok me'i% -a% 'ili%-e" kop -e%&a% mema'a%& aut>aut 'e'uai -e%&a% tempat%ya me%&&u%aka% ku%5i . /ema'a%&a% memutuhka% 8aktu ya%& leih lama -ia%-i%ka% -e%&a% pemo%&ka"a% ka"e%a ke'ulita% ya%& -iha-api -alam mema'a%& "a%tai -a% gear.

(29)

BAB VI

KESIMPULAN

Ke'impula% ya%& -apat -i amil -a"i p"aktikum kali i%i a-alah 'ea&ai e"ikut:

1. e'i% moto" 'ho&u% a-alah me'i% 4 tak ya%& memiliki 4 la%&kah ke"9a yaitu i'ap komp"e'i ek'pa%'i -a% ua%&.

2. /ema'a%&a% e%-a ya%& memiliki 'imol  -e%&a% &"i&i "a%tai ha"u' 'e'uai  pa-a tempat%ya 'ea ila ti-ak 'e'uai maka me'i% ti-ak aka% me%yala

ka"e%a pe"puta"a% ya%& ti-ak 'ama.

3. /uta"a% e%-a ya%& memiliki 'imol  te"'eut -apat me%&&e"akka% pi'to%. 4. A&a" me'i% -apat me%yala maka 'ili%-e" ha"u' -ihuu%&ka% -e%&a%

ka"u"ato".

/. Ka"u"ato" me"upaka% alat ya%& e"fu%&'i u%tuk me%5ampu"ka% aha% aka"  -e%&a% u-a"a.

Fauziah Aliyah 240110140032

(30)

BAB VI

KESIMPULAN

Ke'impula% ya%& -apat -i amil -a"i p"aktikum kali i%i a-alah 'ea&ai e"ikut:

1. e"-apat ti&a a&ia% ya%& utama ya%& -ie-ah pa-a p"aktikum kali i%i yak%i cylinder cop o"i%& -a% gearbo%.

2. A%ta"a cylinder cop o"i%& gearbo% -a% ka"u"ato" pa-a 'aat moto" aka"  te"pa'a%& 'e5a"a 'empu"%a keempat a&ia% te"'eut me%9a-i 'euah 'i'tem ya%& te"'atuka% ti-ak te"pi'ahka%.

3. Ke&iata% memo%&ka" -a% mema'a%& cylinder cop me"upaka% hal ya%&  pe%ti%& u%tuk me%&etahui kompo%e% ya%& a-a -i -alam%ya.

4. alam ke&iata% pemo%&ka"a% ya%& pe"lu -ipe"hatika% a-alah po'i'i a8al kompo%e% 'eelum -ilakuka% pemo%&ka"a% total. e"ma'uk 9umlah aut -i&u%aka% u%tuk me%&ikat cylinder cop.

+. alam ke&iata% pema'a%&a% ya%& pe"lu -ipe"hatika% a-alah po'i'i &ea"  kam"at ya%& e"a-a -i cylinder cop u%tuk tetap pa-a po'i'i O/. Be&itu pula  pa-a &ea" ya%& e"a-a -i -alam gearbo% ha"u' tetap pa-a po'i'i me%u%9ukka%

'imol  atau O/.

. Kompo%e% ya%& te"lihat pa-a p"aktikum kali i%i ya%& te"-apat pa-a cylinder  cop  -ia%ta"a%ya "al"e intake "al"e e%haust "al"e 'alu"a% ya%& -apat te"'amu%& ke ka"u"ato" -u-uka% &ea" kam"at cam shaft  "o5ke" a"m 'eal klep topi -a% kuku pe%&u%5i klep -a% pe" klep.

. Sa!e"o #. 2401101400$0

(31)

BAB VI KESIMPULAN

Ke'impula% ya%& -apat -i amil -a"i p"aktikum kali i%i a-alah 'ea&ai e"ikut:

1. oto" aka" te"ma'uk -alam me'i% pemaka"a% i%te"%al ya%& me%&uah e%e"&i kimia aha% aka" me%9a-i ke"9a meka%i' ya%& -ilakuka% me'i% te"'eut -alam e%tuk puta"a% po"o'

2. oto" aka" i%te"%al ya%& -i&u%aka% memiliki 3 a&ia% utama yaitu 'ili%-e"  kop o"i%& -a% gearbo%.

3. Sili%-e" kop ia'a%ya te"uat -a"i aha% alumi%ium 5ampu"a% -e%&a% 'ta%-a"   pa"ik 'ehi%&&a "i%&a% ti-ak e"ka"at -a% taha% te"ha-ap 'uhu ya%& ti%&&i. 4. Alat ya%& -i&u%aka% u%tuk melakuka% o%&ka" -a% pa'a%& 'ili%-e" kop

a-alah ku%5i  ku%5i 7 ku%5i 10 ku%5i 12 -a% lai%%ya.

+. oto" -apat -i%yalaka% kemali apaila pi'to% e"a-a pa-a po'i'i titik mati ata' (A).

. 6ika po'i'i pi'to% -a% po'i'i gear -e%&a% "a%tai ti-ak tepat maka p"o'e'  pe%yalaa% moto" aka% 'ulit -ilakuka%.

Bi%ta"i Ayu%i%&tya' 2401101400$

(32)

BAB V KESIMPULAN

Ke'impula% ya%& -apat -i amil -a"i p"aktikum kali i%i a-alah 'ea&ai e"ikut:

1. oto" aka" Shogun me"upaka% me'i% 4 tak -e%&a% 4 la%&kah ke"9a. 7aitu i'ap komp"e'i ek'pa%'i -a% ua%&.

2. Setiap kompo%e% ha"u' -ipa'a%& tepat pa-a po'i'i%ya -emi fu%&'i ke"9a me'i% ya%& e"9ala% -e%&a% aik.

3. Ketepata% pema'a%&a% po'i'i kompo%e% 'e5a"a 'pe'ifik aka% me%e%tuka% ki%e"9a pe"puta"a% ya%& e"efek pa-a &e"ak pi'to%.

4. e'i% moto" aka" -apat eke"9a ketika 'ili%-e" -ihuu%&ka% -e%&a% ka"u"ato".

aha"a%i i'tiafit"i 2401101400*4

(33)

BAB V KESIMPULAN

Ke'impula% ya%& -apat -i amil -a"i p"aktikum kali i%i a-alah 'ea&ai e"ikut:

1. Sili%-e" kop -a% 'ili%-e" lok me"upaka% a&ia% -a"i moto" aka" i%te"%al. 2. Sili%-e" kop e"fu%&'i 'ea&ai pe%utup 'ili%-e" ata' -a"i "ua%& aka" ke"9a

moto" a&a" ti-ak te"9a-i keo5o"a% 'aat moto" eke"9a.

3. Sili%-e" lok a-alah kompo%e% moto" aka" 'ea&ai tempat e"&e"ak%ya  pi'to% u%tuk melakuka% p"o'e' pemaka"a%.

4. i -alam 'ili%-e" lok te"-apat pi'to% u%tuk melakuka% p"o'e' pemaka"a%. +. /i'to% e"&e"ak -i -alam 'ili%-e" u%tuk melakuka% la%&kah hi'ap komp"e'i

 pemaka"a% -a% pemua%&a%.

. /"o'e' pe%yalaa% moto" te"9a-i 9ika pi'to% e"a-a -i po'i'i titik mati ata'.

$. 6ika po'i'i pi'to% -a% po'i'i gear -e%&a% "a%tai ti-ak tepat maka p"o'e'  pe%yalaa% moto" aka% 'ulit -ilakuka%.

,i'ka F"i%-o%a 24011014002

(34)

BAB V KESIMPULAN

Ke'impula% ya%& -apat -i amil -a"i p"aktikum kali i%i a-alah 'ea&ai e"ikut:

. u&i%a /at"ia 24011014004

(35)

BAB V KESIMPULAN

Ke'impula% ya%& -apat -i amil -a"i p"aktikum kali i%i a-alah 'ea&ai e"ikut:

1. alam melakuka% pemo%&ka"a% ha"u' -ilakuka% -e%&a% la%&kah ya%& aik  -a% e%a" a&a" ti-ak te"9a-i ke"u'aka% -a% tu"u% me'i%.

2. /e%yu'u%a% -a% pema'a%&a% moto" kemali -ilakuka% -e%&a% melakuka% la%&kah kealika% -a"i pemo%&ka"a%.

3. /e%yu'u%a% ha"u' 'e'uai -ima%a pa-a a&ia% pi'to% ha"u' e"a-a pa-a titik  mati a&ia% ata'.

4. Sili%-e" -apat melakuka% ko%!e"'i e%e"&i pa%a' me%9a-i e%e"&i meka%ik. +. Baha% pe%yu'u% 'ili%-e" kop te"-apat "ua%& pemaka"a% ya%& ha"u' taha%

te"ha-ap 'uhu ti%&&i.

. Ba&ia% a8ah kop 'ili%-e" e"e%tuk 5eku%&a% ya%& e"fu%&'i 'ea&ai "ua%&  pemaka"a%.

$. A&a" te%a&a ya%& -iha'ilka% mak'imum ti-ak oleh a-a%ya keo5o"a% pa-a 'ili%-e".

iza%ul akam 2401101400*

(36)

BAB V KESIMPULAN

Ke'impula% ya%& -apat -i amil -a"i p"aktikum kali i%i a-alah 'ea&ai e"ikut:

1. Sili%-e" kop a-alah a&ia% -a"i kompo%e% me'i% moto" ya%& e"fu%&'i 'ea&ai pe%utup 'ili%-e" a&a" ti-ak te"9a-i keo5o"a%.

2. /ema'a%&a% memutuhka% 8aktu ya%& leih lama -ia%-i%&ka% -e%&a%  pemo%&ka"a%.

3. A-a ee"apa kompo%e% ya%& ha"u' 'e'uai pa-a po'i'i%ya a&a" me'i% ti-ak  'ulit u%tuk me%yala.

affa Amma"a /. 240110140110

(37)

DAFTAR PUSTAKA

A%o%im. 201+.  )ungsi #earbo% pada -endaraan. e"-apat -i http:??'e"a'e"i'epe-amoto".lo&'pot.5o.i-?201+?04?fu%&'i>&ea"o@>pa-a> ke%-a"aa%.html (-iak'e' pa-a ta%&&al 1+ ei 201).

i-ayat ,ahmat. 2013. )ungsi Blok Silinder atau Cylinder Block . e"-apat -i http:??888.kitapu%ya.%et?2013?10?fu%&'i>lok>'ili%-e">atau>5yli%-e">  lo5k.html (-iak'e' pa-a ta%&&al 1+ ei 201).

i-ayat ,ahmat. 201+. -omponen*-omponen -epala Silinder dan )ungsinya. e"-apat -i http:??888.kitapu%ya.%et?201+?02?kompo%e%>kepala>'ili%-e"> -a%>fu%&'i%ya.html (-iak'e' pa-a ta%&&al 1+ ei 201).

Ci9aya Su"ya A-hi a%- A"i9a%to D".  (2013) Efek -atalisator +pg*Caps( Terhadap Daya Torsi +esin Sepeda +otor / 0angkah. ;%-e"&"a-uate the'i' e5ha%i5al <%&i%ee"i%& epa"teme%t Fa5ulty <%&i%ee"i%& of  ipo%e&o"o ;%i!e"'ity.

Referensi

Dokumen terkait

pada Dinas Perikanan dan Kelautan Kota Bima Tahun Anggaran 2014, dengan ini kami mengundang perusahaan Saudara untuk menghadiri acara klarifikasi dan pembuktian

Hasil analisis statistik deskriptif menunjukkan sebanyak 210 responden (94,6%) dari 222 responden memiliki pengetahuan baik, dengan responden laki-laki sebanyak 93 responden

49 Kecamatan Tangen 1 SIKENES ( Sistem Koordinasi Administrasi Keuangan Desa ) 32 33 36 45 40 31 2 Kecamatan Karangmalang 2 Kecamatan Gondang 47 Kecamatan Sukodono Kecamatan

Hasil analisis deskripsi ketercapaian kemampuan berpikir kreatif da- lam menyelesaikan masalah pada mahasiswa perempuan menyebutkan bahwa ada subjek teridentifikasi tidak

28 KOMPLEK MAKAN SUNAN KALIJOGO Kelurahan Kadilangu Demak Ahli Waris Sunan Kalijaga di Kadilangu Tempat makan Kanjeng sunan Kalijogo dan Anak cucu S.Kalijaga.. 29 SELO GILANG

Produksi starter kering untuk isolat terpilih dilakukan dengan alat freeze dryer dan spray dryer menggunakan matriks tapioka asam.. Perlakuan matriks tapioka asam

[r]

Penelitian ini berawal dari ketertarikan peneliti tentang tradisi barter yang berada di des Bantal. Keberadan tradisi barter banyak diketahui oleh masyarakat