Kamarul Azmi Jasmi
Ahmad Munir Md Ahir
Marvin Chua Shiqi
Faculty of Islamic Civilization, Universiti Teknologi Malaysia
Suggested Citation:
Jasmi, K. A., Md Ahir, A. M., & Shiqi, M. C. (2012). Adab Makan dan Minum in
Prosiding Seminar Pertama Sains,Teknologi, dan Manusia
at Marbawy Hall, Faculty of
Islamic Civilization, Universiti Teknologi Malaysia on 22 September 2012, pp. 163-190.
ISBN 978-967-0194-24-0 .
Abstrak
Adab makan dan minum penting kepada semua bangsa terutamanya agama Islam yang meliputi
semua aspek kehidupan. Seseorang Muslim perlulah mengetahui adab dan aturan makanan yang
baik mengikut kehendak Islam bagi membentuk keperibadian Muslim yang sejati. Adab dan
peraturan makan mengikut pandangan Islam perlu dibincang untuk menjadi panduan kepada
setiap umatnya. Tujuan makan minum mengikut Islam membolehkan seseorang itu bersyukur
kepada Allah S.W.T dengan apa yang dikurniakan kepadanya. Peraturan-peraturan dan ketetapan
agama Islam yang sebenarnya harus dipatuhi supaya mendapat keredaan sepenuhnya dari Allah S.
W. T. Makanan dan minuman juga dibahagi kepada dua melalui pandangan Islam iaitu halal dan
haram. Halal bermaksud makanan dan minuman yang baik dan tidak dilarang agama manakala
haram pula bermaksud segala sesuatu benda yang diharamkan oleh Allah S.W.T dan rasul-Nya
untuk dimakan dan diminum. Setiap bangsa perlu mengamalkan etika makan dan minum
terutamanya kanak-kanak harus mendapat pendidikan awal tentang adab-adab sebelum, semasa
dan selepas makan. Adab atau etika semasa pemakanan perlulah dilakukan seperti membaca
Bismillah sebelum makan, membasuh tangan sebelum dan selepas makan, melafazkan
al-hamdulillah selepas makan dan sebagainya. Hal ini demikian kerana dapat memastikan setiap
keluarga makan dalam keadaan yang harmoni.
01234567 8999 9 99 99 8999 9!999 " 98#"9 99$%9 99 998#"9 9999 9&99 9999 998#"9 %'999 9% 999(9%9) 989 9!*) 9)+,%9 9&99 99
-./
0102/
30405/
105/
36573
/ 7 89:9;<=>?@:A>B9C:A> ?D:9E>F<GA;>FE>?DA;>!
"#$%&'(&)*+&',-',%)-&'$#$.%)/&-'0&1&20&1&'$&3&))/&'/&)*'4#1+#),-1-' ,&)',-&)**&.'+#+%&-',&5&$'3#6-,%.&)'+#6&1-&)'$#1#3&7'8+5&$'&*&$&' /&)*'$#5-.%4-'+#$%&'&+.#3'3#6-,%.&)'4#1$&+%3'.#13&1&'$#$(&(-43&)' .#$&3&)&)7'
' "#+#91&)*':%+5-$'+#6&1%+)/&'$#)*#4&6%-'&,&(',&)'&4%1&)' $&3&)&)'/&)*'(&-3'$#)*-3%4'3#6#),&3'8+5&$7':&3&;'4#1(#)4%35&6' 3#.#1-(&,-&)':%+5-$'/&)*'+#<&4-'$#)*-3%4'<&5&)2<&5&)'/&)*',-3#6#),&3-' 95#6'8+5&$7'=&,-;'.#15%5&6',-(-)0&)*3&)',&)',-(-0&1&3&)'&,&('+#14&' .#1&4%1&)'$&3&)'$#)*-3%4'.&),&)*&)'8+5&$'%)4%3'$#)<&,-'.&),%&)' 3#.&,&'+#4-&.'%$&4)/&7'
' >%<%&)'$&3&)'$-)%$'$#)*-3%4'8+5&$'(%3&)'+&6&<&'%)4%3' $#1&+&'3#5&?&4&)'(#),&2(#),&'/&)*',-$&3&)'4#4&.-'$#$(95#63&)' +#+#91&)*'-4%'(#1+/%3%1'3#.&,&'@55&6'"7A7>',#)*&)'&.&'/&)*' ,-3%1)-&3&)'3#.&,&)/&7',#)*&)'$#)*-3%4-'.#1&4%1&)',&)'3#4#4&.&)' &*&$&'8+5&$'/&)*'+#(#)&1)/&'&3&)'$#),&.&4'3#1#,&&)'+#.#2 )%6)/&',&1-'@55&6'"7A7>7'
'
BCD!
EF!
G!
EDHE
!:#)%1%4'I7JK'LMNNOP'$&3&)'(#1$&3+%,'$#)*%)/&6'+#+%&4%' (#),&'/&)*'(%3&)'(#1(#)4%3'0#0&-1'$&)&3&5&'$-)%$'-&5&6'.#12 (%&4&)'+#+#91&)*'$#)#*%3'&4&%'$#)*6-+&.'+#+%&4%'/&)*'0&-17'Q&5' -)-',#$-3-&)'3#1&)&'$#)%)<%33&)'(&6&R&'3#,%&2,%&'.#1(%&4&)' -4%'&$&4'.#)4-)*',&5&$'3#6-,%.&)'+#6&1-&)7''
' S&5&$'.&),&)*&)'8+5&$;'$&3&)&)',&)'$-)%$&)'4#1(&6&*-' 3#.&,&',%&'-&-4%'6&5&5',&)'6&1&$7'Q&5&5'(#1$&3+%,'$&3&)&)',&)' $-)%$&)'/&)*'(&-3;',&.&4'$#)/-6&43&)'4%(%6;'$#)-$(%53&)' )&T+%'$&3&);'3#&,&&))/&'(#1+-6;'4-,&3'$#)<-<-3&)',&)'4-,&3',-5&2 1&)*'&*&$&7'Q&1&$'.%5&'+#*&5&'+#+%&4%'(#),&'/&)*',-6&1&$3&)' 95#6'@55&6'"7A7>',&)'1&+%52U/&'%)4%3',-$&3&)',&)',-$-)%$' L@3$&5;'MNNVW'XXY2XMNP7'Z#1,&+&13&)'T-1$&)'@55&6'"7A7>['
0123 456789668568988
!"#$%&'6(68)*6+,)*6+8-6+87.*6866/6(856*8-6+8 76806568606,6068-6+81./6(8687.*68*.2.8.065638 5687.*4-*/6(8.065684//6(385687.1/868(6-687.*765618 .0656,6-67 89$:!;6/,<6=6*6(>?&@A?BC!DE!FGHI!"!J!JDKLH;%EFHL!%!JEIHJME"$F#$JJ!;N!#$L$LL!; #O!OPOQI!L!JGH:I!"!J!JR!MEJ%!#O!OPODH:FHG!F!J%HJM!J!S!F !LTU$:!JS!JMDH:I!"#$%&
V W
XW
Y W
Z
[
\ W
]
W
^ W
_W
`W
!"#$%&966/6(84.*168/6(856856+680/6868 ./606,/606a84.4++(-684//6(81568468668)*6+, )*6+8-6+8./6068761647 89$:!;6/,4b6*6c>A&d@Be!LEJEIHJ$Jf$""!JDHF!G!GHJFEJMJS!I!"!J!J%!JIEJ$I!J EF$%!L!I"H;E%$G!JI!J$#E!O !J$#E!S!JMIHIG$JS!E!"!LgE"E:!J S!JMP!:!#%!G!FIHJHJF$%!JIHIELE;fHJE#TfHJE#I!"!J!J%!J IEJ$I!J#H#$!E%HJM!J"H;HJ%!"IH:H"!O
hijklm
nlklom
plom
njoqn
mr!J!"T"!J!"FH:$F!I!JS!IHIH:L$"!JGHJ%E%E"!J!P!LFHJF!JM !%!DT!%!D#HDHL$I>#HI!#!%!J#HLHG!#I!"!JOsD$D!G!>";$#$#T JS!IHJf!%E*)/.8)5./"HG!%!!J!"T!J!"IH:H"!$JF$"IHIDHJF$" %!JIHJM!P!LFEJM"!;L!"$!J!"T!J!"IH:H"!O
!!"#$%&%!"$'$%(')*('+""!, &*&(,''$%%'"%,'+&$!"$'$%+%& *( *'$%-
./0/123456768496845:8234
;&*&(,''$%%'"%,'&& $<%# "&" =!"%>(=?%)*('+""!,''*!"$%'$%%=(( " <%#='+'%#($$% %##,%%&$*'$%% %'"%,'%<%#"&,!" '*% $+'$%*@ &?'=''&*,=!%#%+'$%*'&"(,,$+''&@ &*'(=%>+*!'%=,(,$%'$%" *>(! $!"$'$%%!(=!="%#-
A
BCDEFGHIEJKBEIEJEJKLEMEMKNEJKOCPQEGKNEPHRENEKSEJTKLEPEDK U%#$= !' (,"'&"(&!*&(,''$%%'"%,' "(=''*!"$%&=V'$%%<%#$%"'$%"!,=(( (#"&W!X)&%Y?+Z[\]Y^ZZ_\`%'%?,="<%#=' %'',!$%-a"%!="%"*&#"'% "%!=;((= b-c--('d"'%ef<^
g
g
g
h g
g
g
g
ig
g
g
g
j g
g
g
g
k g
g
g
g
l g
g
g
g
mg
g
g
g
ng
g
g
g
g
g
og
g
g
g
p g
g
g
g
q
r
g
g
s
t
g
g
u g
g
v g
g
g
w g
g
x g
g
g
g
g
g
yg
g
z$*,^{|7679967}9|847~98 8779|778999|7 9|794969|97977|6| 94997 Xb,= 4|+^Z` )*(''%,%!,! %#%,!%<#'%?,="'$%%<%# '',!$%*!"='$%>(=#')*('Xz>='0123 456789668568988 !"#"!"$"#"#%"#&' ('")"!*!"# +))",-.-/-'"#%"#&!"!"#%"-0 !"#12%"
3
3
3
3
3
3
43
3
3
3
5 3
3
3
3
63
3
3
3
7 3
3
3
3
8 3
3
3
3
9 3
3
3
3
: 3
3
3
3
; 3
3
3
3
<
3
3
= 3
3
3
3
>
3
3
3
3
?
3
3
3
3
@
3
3
3
3
A
3
3
3
3
B3
3
3
3
3
3
C
3
3
D3
3
3
3
E 3
3
3
3
F3
3
3
3
G 3
3
3
3
H3
3
3
3
I 3
3
3
3
J3
3
3
3
3
3
3
3
K3
3
3
3
L 3
3
3
3
3
3
M
N
3
3
3
O
P
Q 3
3
R 3
3
S
3
3
T"$'UV6W668XY656868ZX66[876\68Z76]6\8 ^6\8]5685_X7X`V[a856856W6V8Z^6\8X`6W8X\6`W[a8568 56\\87678Z]XW6_8_X6^6[a856876]6\b76]6\8^6\8 5_X7X`V8XW668^6\8`6856W84``6Va8568^6\86]8]XWcXa8 568^6\86]85Y`a8568^6\86]8d6]V856W8]XY6]8^6\8 ]\\a8568^6\86]85]65a8568^6\86]856687b 6]6\876_a8Xc6`8^6\8_XY6]868_X7X`V8Z_X7X`8V67_8 ^6e6^6[a8568^6\85_X7X`V86]6_86687XWV6`6f8568 Z5V6W668d\6[868XWX\86_785X\685876]6\b 76]6\8668Y66Vg8^6\85X68]8656`6V8YXW76]68h6_g88 i,"")1T"j'"kl m")"!*!"#12%"%"#&)" #)"+))",-.-/-!#%(n
n
n
o n
n
n
n
p n
n
n
n
q
n
n
n
n
r n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
s n
n
n
n
tn
n
n
n
u n
n
n
n
v n
n
n
n
w
n
n
x n
n
y n
n
z n
n
{ n
n
| n
n
} n
n
~
T"$'6V68W6\bW6\8^6\87XW686V6e68X_\\V^68 6W6a8568d5a8568YXd6687XWV6`6a8568X\586_785Xb97 !665"8! 95857 8#689"8 7 5" # $ %&'()*$+89,$-./01$ $ 2345*)()6)4$)()7$848$98:35);7)4$<)58$9345)4$;)=9)$>)=8$9)<)6$ ;3?@:@45$*)98;$=3(87':$%A';<86,$B00C.$DEDD1.$$ $ F F F F F F F F FGHIJGKLMFLHNJOPFLHNOPFLQLRGSFTUVWXFVULS
$
$
Y
$
$
F F F F F F F F F F F F F F F F F F FZQJ[\JV]G^F_`JabLcFdQJVRJLeFZQJ[\JV]G^F_`JabF F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F FVfJOgFVhJiJGLjFVfJOgFNJLkJGlJ[^VmJGjFLIJGnLcFLoNLROpFNLqrV_mgXFs[pFLQVRLtugXFLvTQLwFVUL^LcFdxXLQLy [ zLQ[e{ugXFs[pFNLkVWLQV|Lj F $ A)7;'9.$}~598577###579 895978 95#$78 857789 98 98989578985 5!9885989985889 $$ $ %781$ $ $ $ &3 )()$(8457);$9)<)6$;<)6$:3(9)?):$348;$6)7)4)4$)45$:3<)*$ 98:3:)?7)4$*)()6$=3(9);)(7)4$9)<8<$4);$)<'()4$9)4$*)98;$)45$ ?3(<'$98)'*8$&3<)84$8:',$)9)$'5)$6)7)4)4$)45$*)()6$=3(9);)( 7)4$9)<8<$8);$)45$98)6=8<$9)(8?)9)$4);$:3(;3=':$&3:3(';4),$ ;3:8)?$6)7)4)4$)45$636'9)():7)4$:'='*$=)9)4$6)4';8)$'5)$ 98*)()67)4$@<3*$))()4$;<)6$'4:'7$986)7)4$ $ ¡¢ 23455'4))4$739')9')$348;$<@5)6$848$98*)()67)4$73?)9)$<3<)78$ 9)4$£)48:)$;37)<8?'4$?3(*8);)4$98=34)(7)4$73?)9)$£)48:)$9)(8?)9)$0123 456789668568988 !" # $%&'()*$+,%'-$ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ./0123145167.819:;<.=>61?@1?A.C1BDE4A.2F14G.H>B6:;<.84A.I847J/K6G./L>?@6M?A.NC?O2P6Q/R.S?@2M6T27U . .6=J/76V
W
. . . . . . . .4X16YDQZU.C64[4:\.84A.UJ/]6^2_6`.>Z?a6.6b>6cP9dZU.>?Z6a.6^P;^6efZU.UJ/M6cfg6`.>?Z./=JN@6P. >6[2:hdZU.84A.2i/j?Z.>6jD:;k?A.>6j4A>6e4l.84A.UJNgNmfn6`.>?Z6a.4CDE4OfZU6a . *$o5p6q6r8stu6r8tv686u8w8x6x8ytzu6{8 96|y8t7tu}686u885t{687t|668}6{8vtu76v856u8 stu6w8668o5p6q6r87tu6v6~848t5t{6u86yxxx6r8 y687tuy67568 6{686x68t668s6668}6{8vtu76v8 56u8yvtu68t76{86v68yvtu68vt76xw8568|6{68sx688 ytuv686685t{68t{{6687t|6686v68su{8}6{8vtu76v8 56u8t6y8568stu6w86ut68yty{{r}6876u6{76u6{8v8 v8tut68zu6{zu6{86qu858568 !4xr6u89yx- # ) " !* )(,$('- ¡¢¡£¤¥ ¦ " #!"#"$#%&""$'"$(#"!#"$&"%"$%")"($!&*"'" $ %%""$"+%",$-"."*/$""."$"#"$%"!+$'+."($$0+("$"#"$ '" "!$(."##"$ 1"2&"$%&!"$"1"*#"$#1&#"!"$ 34)'$51$6*+7&"/$89:8;,$4"1'"$<"%+.+.."*$%,",=,$)"($1&"#%+'$ 3>1$-"0"*/$!,!,?$@8AA;?$$ $ B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B BCDEFGHBIJFKCFLMCNBEFGOCPBIQFRSTUFCNBEFVNWXBYZF[\FO]BCD^FI_C`BECaB]^ROEHBGLbIcVNGdBfYeMLgCPBhiCjBLkCl B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B BLbFRmFYnEFoFCGpBqFG\FClB]^FIoFYrFCsFjELFGtBCDEFGHBLbFCoCNB]^ROEGHBCuYHhvGwCsInBCx^R\RSTUCyBLbRm[\CoG\Gt Y ZzYtBLbRmGOB{CT`ECKIaBYZLz\GClBYZ[\O]BbLC_]B]PIvRSL|]CP B $ -"#%+'?$}58}~7877575 ~87889557 857988955 895775558579 59857 978789858 $ 3;$ $
$%" ($!+/$"#"$1&""&""$%.&"$"#"$"#"$1&!"1"*$ %."$1&$#%"$)"($1"#$# "'"$+"!$>%.",$".$$ '#"$#&""$1.*$1+.#"$'!!$#%"!+"$'"$ & "'+"$ '$#"."("$+"!$>%."$%&!"$."*&#"$&"%"$#%&""/$#"%*$ %")"($'"$ &%"+'"&""$%%""$%'&,$&"'%$"#"$1&""&""$ !."*$'"".#"$.*$"1$>1&"*$",%$)"($"('"$!'"#$ &"*$ "#"$%&"($'&$'"$1&0"."$0"+*$%"!+$"!"+$'+"$1"!+$#&""$ "&$#"="$+!+#$'0"'#"$!"$% &"#"",$
$
¡¢£¢¤¥¦§
-1"%+*$!"("$%1.+$"#"/$&+ "#"$ &#"&"$ !($ '"."$0"("$#%*"!"$'&$%'&$'"$&"($.",$$-".")%"/$
0102 3456785957457877 !"""# $" %% &'"(")*+,-./01234!25#) 67*689&2)*++:.60;/681 < < < < < < < < < <=>?@=ABC<BDE@FG<HIFJEFK<FLBMNOEBP<QDFR
S
< < < < < < < < < < < < < < < < < <TU@=V@=W<?@B=XBY<BZE@BV@B[<HDFR<B\]BCFR<]B^_`< < < < < < < < < < < < < < < < < < < < < < < < < <<Qa@=b<Nc@Hd@ef@FG<Bg@hFBi<BjBk@HMB[<HYFR<Bg@lGmn@[B<HDFR<B\]CFBR<]B^_oFp<qENFrQsrNJ<tB=u?=v=Y<FnQvB?Bw B uEBx<HD_`<=jBkHMB[<HYFR<=glGmnB[ < '.y3z{|5}76~95575{5}7{ 5 755657}~459747 {~457545745579~545557675957~576~497 {~~749797~59{55957{57457556575457}~4597 595755775457~79~457~559755|57 9~45759575577957~57~}~459|5 7 &3}548 ' $" ' ) 2! !) %"" &'"(")*+,-.//8 &')677*.0//*8.
!"#$%&'()$%*+(,
-.
-/012/$34*567!"*+(,(5(8(9 -:;<=>?@-A7BCDEFC8-7GGEG5776H 587C8C59858I- -J78K-- L;M;-N;=>O>OO;P-=Q;QRQ-?>?><-<STU<;-V;<;W-;?;O;P-=SXSMTU -?>?><-T;PUY;T-;R;O-TST;XU-O>T>T-<;W;W-?UW;U<<;WQ-Z[=U=U-UWU- \><;W-=;];-?;X;T-VSV\SMU-<S=SOS=;;W-X;?;-XSM>T^-V;O;P-?;X;T-VSW] ;_;-<S=SUV\;W_;W-M>;W_-?;O;V-XSM>T-;_;M-TSM\;P;_U-<SX;?;-TU_;-\;P;_U;WQ -`ab-M>;W_->WT><-V;<;W;W^-`ab-\;P;_U;W->WT><->?;M;-?;W-`ab-O;_U ->WT><-;UMQ-cU-=;VXUW_-UT>^-d;\U-=Q;QRQ-TU?;<-XSMW;P-V;<;W-?;O ;V-<S;?;;W-\SM=;W?;M^-=SXSMTU-P;?U=-Y;W_-?UMUR;Y;T<;W-?;MU X;?;-e\>-f>P;Ug;P^-\;P;R;-N;=>O>OO;P-=Q;QRQ-\SM=;\?;@-hiS=>W__>PWY;-;<>-TU ?;<-;<;W-V;<;W-?;O;V-<S;?;;W-\SM=;W?;Mj-JiYS?-e\U-kP>gM;W^-lm`lKQ-
-nopqrsrtuvwpvxxrytzr{t|}rt
:SW_>~;X<;W-=Y><>M-<SX;?;-eOO;P-iQQQ-VSM>X;<;W-XSM<;M ;-Y;W_-TSMX>]U-?;O;V-=O;VQ-?SW_;W-VSV\;~;-?[;-<STU<;-TSM=SM SVX;<-?SW_;W-V;<;W;W^-V;<;-=S=S[M;W_-UT>-TSO;P-VSW>W;U<;W-P;<- V;<;W;W->WT><-?U?[;<;WQ-;O-UWU-=S\;_;UV;W;-Y;W_-?U=S\>T<;W-?;O;V-=;T >-;TP;M-Y;W_-VSW]SO;=<;W-JePV;?^-`@-`lK@ ( /$3(*,$%+*"+(, (+*"/(*(,!"((!/$$%+*6(,!( /$3 $%+(*"/((/((3( /$3/(!"6(/( *(¡*¢(£(*,$% /((¤3(9(/(1¥¦/($!§/(¨©!"!"¨*ª «(¡( /$3!/$ -:;<=>?@-A¬C9C5A8C8ACD8CC5®¯D8°C A¬C9±A²DDD³®98C5B®A²D DB¯D8°CACD8C³®98´EC®µC¶·
0123 456789668568988 !"#$%&'(%&'")*+ ,-./801236866844465/866844465872-4658272-6568765686/8 27656867686638.2465823686-6682765686890+ + :4565;+ +
<=>?=@@AB+CDE=CA+BDFGAC+?D?H@ACAF+>HAIAFJ+ACAF+?DFGAIAE+KDLCAE+ GAF+@=?IAB+CHLF=A+GAL=MNOA+:PKF+QARALJ+STUVQW+XYSZV;[+\FGA=FOA+ EDL@HIA+K]@DB+G=KA^A+>D?A>A+EDL=F_AE+>A?A+AGA+>DGAF_+?ACAF+?ABHIHF+ >D@DIA>FOA+:`]BA?DG+aH>]BJ+SVbcW+UX;+>DIDLE=+G=L=dAOAECAF+]@DB+ \=>OAB+L[A[+:\KH+eAdHGJ+SVVfW+TYUX;W+
+ ghi#j!kl$)m#(%&'nopqrm)sm
+
+
t
+
+
)"iuv#wixlyivl'z{gi(i!|lni}ii~i(%&'")j'uv)k)ln*k)}~(%&'")j')uv)& # |#(!|l(%&'")*)yu& + `AC>HGW+46658-969/876568644465889699872-6756804767468 646582-638586.6-68646866/86685256668682627.68 66844465866469868684768.82627.8668444658 6646858664/85256465868236768 # |#(!|l(%&'")*8 ,-.85236866844465876568664856865-668908 +
NA>=BAE+A>H@H@@AB+CDIAGA+AFAC+CD^=@+>DKA_A=?AFA+>AKGA+NAK=+:A@M <HCBAL=J+SVVfW+fVXU+`H>@=?J+YSW+TUcU;+
+ gh#j)xn#)uvgp&jnls)#msm
+
t
+
+
wi)v|&!)yuv|)yuv|(%&'"j#&ungp)!'n# ¡
!"#$%5&8'&(8&5)*&59 98+,7(7--.-7+858 &8&57&9+9/#0(8&1(2878( 9(975( 399-4
5'62(58" 7788" "
" 9::;<7=">?@>"A:7 7B"C:<A"7D":<E">:>CF" &878(":D@"A:7 ">7G"HEC@?"@"?E" 7"@7=D":D@" @E:<D:7=A7">7I">"A:7 7B"@">:>CF!"2878(8J8 ..8(8.(85"5K:7=7"7>"H??A" @"L?" 7" @"A@<8G" " 9::;<7="B7="D@ ">:>CF"2878(I">"B@D7"7" >7"C:<>7B" 7" @"7">:>7">777BI":C=@M >7"B7=" @<@LBD7" <@"NC@<"C@7"HC ??AI"O???A"C:<M C "5?@>I"PQQR!"STUP8I"" " V V V V V VWXYZW[\]V^_Y`^aVbcWdefVYcgh\]VYijZ^kVlmjnVloYnp^qVjm^k
"
"
r
"
"
V V V V V V V V V V V V V V V Vbcs^tsjus^nVbvsbqWos\]V^vs^w^xV]^ylzVb{|s}~^ V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V V^ps^^kVps\e^Vjs}se\V^ susYZs^Vpe\VbpejuW\]V^{peVYcYp^eV^ij[Yk^VYcY\|bwbxV^ij[YkVcg^h\]V^oe^e V V V V V V V V V V V V V V V V V V Vjse\V]^ylz^V^ susYZs^`s\]Vjsbt^jxefVbpejuW\]V^{peVYcY\|bwbxV^ij[YkV^cgh\]Vjo}j^VjehVe^v^w^xV]^ylz^ ^ p^^\]^V^ uYZ^`\]Vjbt^jxefV^{peVYcYp^eV^ij[YkV^cgh\]Vjo}j^ V "!"&85&8$'&9()7(39895,7( 7--.-&57&9/"'+&87765785(39 &5885+9'(88798 738&5/#8997+8+9 &884-'+&8875(3 889&59885+9'(738&5)#8 9++8+4'+&8889 &596738&5/#89++6 8+94" 5?@>8"
0123 456789668568988 !"!"!#"!"# #!##$##!#!$"$#% $$$#!#$ "$#%$$ #!#"$$ &#$#' 8 ()*+,-./.0,*1(,0,*1+,234,+,156/,718)730,1(,0,*,*19)/,-1 9)2-3+,*:1 ;!#$#!<$!!#"$#% $#""#$#! "
=""'''>?@"#%ABBCDEFGHI"$%GJJADKEELD M M M M M M MNOPQRNSMTUVWMXYZ[\N]M^_`aM^bNcVWM`_Nd
e
M M M M M M M M M M M M M M M M MZfgZaMhiQjNkg`a\gVlMQj\gmgNNngo[hMNpqkgrsMhNt^uMNO\VsM ` vrwZx\NmNdM`_NdMhPryNz`nN{M\V[NiMZ|^}`~No[hMV\VyNMhPyNQ{M`UVWMN` Vs M I#"D468789685686786876876756868 566866866868685686686868 565668668668568668668568 6668668668566866866866 >4689L =# #!##$#$#"$# #"!%!"$$!#$# $# #"!%!#$"##$#%$# &$%$$"!%$#$""#%$$ $%!$""#$#!#!# $#!!' ¡¢£¢ ¤¢¥ ;!#$#"%#"!##¦$ #"$! %!"&$$#%$!!"#$%&'()*+)"#"!,+-,'()*%!,"&,&. "&,&')*-)#&))!&*%*')* )!&*%#(,#&%&**&,)-+!&)/)' )!)"#)*/ #-!*%')*)#&)- ) *!-+!-!,$'*&,*/!,0*/*!%#*)& &%/!&$' $"#+*)*-)#&)- )"!*+'()!#&/ )#&)/+'"!,$!%#)*+!"! &)*!'-( )!0! )* 12324524678498:2672;24246 <(,=+))! ,)!&)/%)*%!,+!"&%/ #)!. &)/&%-#-!/>,)!)+*'"> !$)!)"&% +!+!>,%!,+#&?@!"#$.!"#$ #(#*)!)+*)+. *%!,+!"&%- $#"&*)&')*(+!+!* #)!0! ? A#*!"!%& *&,"!,)#%%!,$-/)*%!,%!%&'(. )!&*#%-)!0! ?B &%#-*"!,)#%+!"#* -#-%#-*-#)*CD*>E,%>FGGHIJFK?E-#+L. +& & $C.A&*$,#'JHHMIMHNHOP&+#)'FGGJIQNMMKI
R R R R R R R R R R R R R R R R R RSTUVSWXYRXZ[VX\R[VX]RXT[V^_R^`XaVbcXaSdRefg^hRbiX\
j
R R R R R R R R R R R R R RkXlmnRXo[V^pRrVq^_R[Vs][VXtV^uR S v^pXaXwRSvXdma^pRbomnXxRv^Sy^p^hR[zsb{X|R}X~Xb|k R P*+&-I585985 7789 5788898 77899898 898 C58-78K P!#"*)*+!> $.> $)!#"*(&>, )!!-#*-!+&+$/$?-!+!+!>,#%&-#)0112 3456785957457877 ! " # $%&'()*+,&(-.+/(-.+012*3+45(+ 6 7 8"9" 7:"6";<<=>?@8#6 A ##B#79C!D==EFDGE;8F H H H H H H H H H HIJKLIMNOHPQRSTPRHUVWXYZHY[\Y]H^\_H`N\aHbcHdefHbg
h
H H H W ijfHPkWMYgHPlWmjnoNOHjpjqWcjpjr H HsJKLIMNOHY^\njjrHPkjNHOmPtuvYmPRh
\YeYwKLjxHWTy_YmPRYzH\YeYwK{Y|HW}Y~WTYRHW}jNHbYWaH\IMKaHYdWXjN H F554573576 78597 5 79555757574557 4575947657567 5 75757557565957 6755754575757 7859579545577 57567 5 76564579574554575557957557 5745975575595597957457459757 5575795 7348 "" #6 "" "" #!"#$%&'()*+) !),-./0/123/456725893/1:/92/:/7/;2<895=/>/12?/1@2>6:/0287A02:/7/42 B37/4C2D/726162385/@/64/1/2?/1@2:6385=>0/12:/7/423/>=2;/:632E/7F G=0;/96H2IJJKL2KJMJNL22 2 O P QRSTUOPVRW 2 2 O O O O O O OXYZX[R\ORY]T^OYZ_X`RaOTbTcPdReXf
2
g
2
O O O O O ]hijklmXnOXo_pqO]TrO O 2 ./03=:L2stuv8wvt52xy7v7zz{zt57t9|} 897t8t5795zx22 Es~v58N2 2 7F;/>;>;/5625890/>/L274=>>/062:62361626/7/;2A9/1@2?/1@2:=:=02 3/456725893/1:/92</:/20/3=92?/1@2:678>/00/12:625//;1?/C2/>/1?/L2 9/1@26>=25=0/11?/258908;81:/02/0/12:=:=02:62/>/320/3=92/>/=2 5/1>/7F5/1>/7238<89>62087/0=/12A9/1@2?/1@2481@;81:/062=1>=02 484<895/1?/00/124/0/1/1H2>8>/<626/2:=:=023/45672@8763/;2:=:=01?/2 :/12>6:/02>81/1@H2=@/24/0/11?/26>=238=0=<1?/2587/0/C2D/726162 :84606/17/;2?/1@2:6=/<0/12A78;2/7F;/>;>;/562E0A2D/9?/1>A2 JL2NC287/612/7F;/>;>;/562481@63?/9/>0/125/;//3/1?/24=>>/062 6/7/;2A9/1@2?/1@246961@2:=:=01?/2</:/27/45=1@1?/2?/1@238587/;C2 !()- -./0/12:/12461=42>6:/025A78;2:67/0=0/12:81@/12>89@A<A;F@/</;2 385/@/64/1/2>=1>=>/12/@/4/2E/7FG=0;/96H2IJJKL22.=3764H2IL2 NC2D/726162089/1/2A9@/12<81891//12:/7/42>=5=;2/0/1258089/2 :81@/12>6:/02384<=91/2/</567/23838A9/1@24/0/12:81@/1208/://12 >89@A<A;F@/</;C2./0/17/;2:81@/12>81/1@2:/12>6:/02>89@83/F@83/2 E?8:2562;=9/1H2INC2 2 !+ %,# (,! /9/24/0/12:81@/12481@@=1/0/12>/1@/120/1/12=@/2=1>=0248458/0/12 /9/24/0/124/1=36/2:81@/123?/6>/1C2?/6>/124/0/12:/12461=42:81@/120123 456789668568988
!"
#"$""%" #"
&& '( &
)*+$,-.,/(&"&"$'0"$,--.12345/1 6 6 6789:;7<6=>?@67A7B:C6DEFGH6IJ7K6FE7C
L
6 6 6 6 M NOMPOQOMBO7QMG6FRSTUV7QUWX6?FYST:J7Z?@67R?T?@6H7[D\678]?^6 6 M NM_]7BM`MG6a7:AF`7b7c6MNM_]7BM`MG6:RSTUV7b67>]?dFQ`_=H6=>De?X6NMMPQMB7QMG6a7FAF`7QUW?X6aD7A7f6H7[D\7c 6 0&1g6h8i78jk6l876m6n68o6pqqq6m8pr6rnr87slp6756t8 uv68pspswl6x86h6l686q6866y8668ms56z68568 6685sx68h6x6866z6r8v688668ms56z68 {x6885sx68h6x6866z6y86ls68pz6h68668 5sx68h6x68lz6856885sx68h6x68lz68|q6r}8 '9pq/~ $& &!&
&"#!#!&&
&!!#'( &)*+$,-.,/( &"')&$.51225)&$.51, 5-/1 6 6 6 6 6 6 6:89:;7<678]?^678]?^6]=7C6DEFGH6FE7C
L
6 6 6 6 6 6 6 6=EO7O7OBOF7b6]?W?X6FYST:J7Z?@67R?T?@6H7[D\6 ]7?MUW:b6Fc?@6]7?7UWb76=7Z6DRbMJFPMBU_]MG6:7J7b 6 0&1i784776p87sl6h6y8uo6pqqq6m8pr6rnr87slp6756t8uv68 p6q6m8pswl6x86866y8668{6x6q6m8568sxp6|8h6x6z68 sxx668p6|8h6x68mxx6868s{q6hz686h68s{q6h6z6u8 '478g6n58&4m65/&%&&!
&!&" "&##& &"!&!
!!"#$!%&$"'"("&)*+!, ")-)+ ./0123432/305067042869:2;0<=6=660:2<>0>?>2/94@0421=/0A02507042 ;0<=6=660:2<>0>?>20/060:2507042B8C32/0421=0:27=B50>2D69:23C=E2 F30<2/0B3G0/025070404234320G02<0:0H0250704042A04@2<9<=032/3507042 /94@042C3@02H0B32<9G9BC321=0:I1=0:042C95G0C04E27=3:25=3:E2B8C32H0602 0C0=2B8C32J0403E2507020K/064A023060:2/94@042594@@=407042C3@02H0B32 79B0402594@37=C2<=440:2;0<=6=660:2<0>0>?>2L94@@=40042C3@02H0B323432 <910@0350402A04@2/3H960<7042/06052<0C=2:0/3<2M06IN0B353E2C>C>O2PQRSTO22 2 U U U U U U U UVWXVYZ[UZ\]^_UW]Z^`Uabcad^eUgZfhUijak]ZlUmgfdUanfo^_UmgfdpUfgZh
q
2
Z rad]Zs^eUat]^uZvadUVwx_yzZ{U U 2 |07<=/O2}~8895857 79858 M78T2 2 9B/0<0B7042:0/3<2343E2<=440:2507042/94@042594@@=407042C3@02 H0B3>2960342507042/94@042C3@02H0B3E2<=440:2H=@02594H360C2H0B32<9BC02 507B=:2594@960G20C0=259510<=:2H0B3IH0B32<9196=52594H360C4A0E2 <=440:2H=@0259519B<3:70421970<250704042<919B<3:I19B<3:4A02<9:34@@02 C3/0720/0250704042A04@2C9BC34@@06>2|0407060250704042A04@2H0C=:2/32 0C0<2060<250704042/3<=40:7042H=@02=4C=72/3507044A02M7820BA04C82 QO2QIPT>20623432<910@0350402A04@2/3H960<7042869:2;0<=6=660:2 <>0>?>2/06052<0C=2:0/3<2M|=<635E2PO2SQTO22 2 U U U U U U U U UZWXVYZ[U\^eUZ^eUfgZh2
2
q
2
2
U U U U U U U U U U U UUVbZoad]s^ZeUZao^kU]l]Zo^UZw_^^eUpZmUZ\]^_U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U UZ^zykpU]ZfZhUyaVcyu U^f¡x_a¢Z£^eUx¤Zy¥xkU¦f^§^¥ZYUpZmUZW]^`Z¨UZW]`U^Zt]^uvkp U U U U U U U U U U U U U U U
Uf¡x©mª^ UZW]^`U^¤Zof«^¥ykpUZ¦xu¬ZfUf\^eU]ZZZl^eZ¨Um\]^§fc®uakU]ZfhZ¢Z{U]^kZ¨U]Zyux_yzZcykZ¨ x
¤^_ZZ¯ykpUf¡x©al]Zo^U°±^eU²a UZ\¨V[f¢Z³U]^k U
0102 3456785957457877 573576557567575565757595 7 457!5"797"#57!57"5#5$57357695"5%7&5765645'7 (3565755759557557)5#745"5579557!5" 7 565796575765#765#57$5#79)")745759557 65#57$5#767*5#5746595$5745957"5+757657 $7957"97!5"7#7&5765645'7(,557 9557"4597"5759557557$5#76557695+7 -./012 3 4//5/0657890:;.079:/060<=/9>.6//:?5 9/?055@57/050@57:69?:/:575A /<6055A5@57:698:B/.055@57<69/BC 2
DEFGHIJKLMDHNHFHFMOHFGMPHLKFGMQENHRMM
S6:/05<690T95790/6575<690U0V0U0055 @57/B/575A0;.0065789796:/?/5/W/05 ?>5@57?./576:6575@C65.57:575: 065@/.57:5755:06570</.055@578B/577? :/T?5.0;.06<7/05@57/6<:5.0B/ .0<:8056575:57555-.VXB9/AYZZ[[Z\]^ ./0A_``Ya]b]1C c6/95@66T957/:57:065@/055@57.6:5@ 8B9/85755@A00/5:.B:T.T57T957@57:696: 657505/:5:0657B.95055/:6?5@ -dT49@5:T_``ZZ1C
DHNHFMDKFeIMfHLHIMgEHfHHFMhEfEijHFHM
50/50?69.<69669B5695669B5.B6</V</ U9/7.5T.6B;.0Ck/5:9<05.B060<B7/ ?69:00658/:/7<B7/5A//:6?69:/75:055A 6?69:/75:0/5056?69:/75:<695lAm...B CC>C<69<-.Vn/90/B/AYZZ[_a`_1
!"#$%&'!()*+,-)./&0$%1,2$3,45067&1$28
9
9
:
9
9
);)<1(1=7>?().$?,@)ABC6<D2$'&7 >EF()<=.=G4HI,2$35&J$KL&3M26N3$2&15O-PQR(8,STU&1HI &
B&K)VW&XEY=<ZS&B&35-[&XEY=<ZS&B&1(%)N&XEY=<\)A)])X(L1()X
9
^_`abcd98e9f8g9858ff5hi95 j7k7llmlf57f9h9n89k765i9878 77of8kf5958p5oqpkf8i9 ff5p7ppo9r898 k575rok9k98f87p58 o7p588o97p58s7ot9 9 uiv8589k8w x_cya9yzy9{_c_9|_`y`_}z~_9b{_`_z9_{_9}bz}b}_z9~_z9cy__`_z9 |9_y9__9b_}z~_9___9c_y9{z~_`y}9~_z9cya_`_z9 |9 _`_z_z9c_z9yzb_z9`}_z_z9|_cya9yzy9zbzb``_z9cy_`b|`_z9 bz}b`9{_z~_`9c_z9{acy`y}9_`_z9a|yz_9z~_`_z9 _|z~_9_c_z9u^ |_c9ba |9d9w9 9 ¡¢ £}y`_9_`_z9_z_z9}_b9_z~_`9¤_`_{9u_{_b9_}_aw9 _}_b9¤_`_{9cz_z9_`_z_z9{zb|9c__9bb}9_z_z9b_9 ¤_`_{9zz_y9|_9~_z9 |9zyb`_z9_a_9yy`9_}_b9 ~_9 `{_c_9aa _z9~_z9}z_|9_`_z9u¥~c9¦y9§|b¨_z9©©w9 9ª «¬ ®® ¯°¬¡¯ ¯¬¢± ^z|_ya`_z9_`_z_z9c_|bb9ab9z__|z~_9_c__|9 cy}bz}b}9c__9²a_9__9}yc_`9_³y9`}y`_9_`_z9a__y_z_9 }bz}b}_z9_´b_z9uvig5s9µdw9c_z9}bz}b}_z9|_cya9u^bay9 ©d9µ¶w9_z_z9_c_9~_z9}aya_9`_z_9aa _z9y}b9}yc_`9}_|b9 _|_y_z9_z_9c_y{_c_9_`_z9~_z9z_zcbzy9``_}_z99
0123 456789668568988 ! " #!!$ %! & '! " " "!$76(6)6*" "*656)6*+, " "-./0112%34506% 7 7 8 9:;<7=>8?;@7AB8C 7 7 7D9EDF8G78H:;I
J
7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 :KLM:K;NK8M7OPQ8RKSTUQ7VKOW7D>KXYK8ZK8[K8\7 7 7 7 7 7 7 7 7D]KS?^_7D9EK`aK8\8b L M:;N8M7OPQ8RSTUQ7VOW7D>XY8Z8c;@7:8?;d;W7>8e?;@789:;<7`@8RAf;@b87`@8RAg@;8b7h8bAG;@ : 7 /"%46(8687ij6k6l8m6()))6*8(n6non8pij6*87ij6q6(8kr68 6)8ik68n8si)687ij6k6t8uvk8)i7*8i)ir66w8)i7*8 7ij(*w8568)i7*87ij6q66knx8y6k6846(l8zy6ji68k868 7ij6q6(8kr686)8(ik6p8n .9()6 {"""'" $|' +} "!|"! ---!!-+~'" ""$!'" |-!" + ++&+"!'"$" -"!!"./ 0112%34426'"-' "'"!-!!| """"!| ./0112%34506+ '" -'+ ++&+" "-""" ""''+!"# !"$!%& ' $()*%+ *,&*( %! ( $(! )" ( ''( -*"." !*)+/"#!(# '+ * -01"#&*#! %&*$- '-$! *)4/ $3/1!#0#56 7#),$0$089:;<= > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > > >?@A?B>CDEFAGHEI>JKALMFAENA?B>COAEPA?QRI>SETMU>COAEVWAHX>WAEYAVZHI>[F\]EB>^?BHI>?OC_?B>E`WEaCbHI>CcEd > > > > > > > > > > > > > > > > > > >EefAgbEh>gOACiA?aAb>E^AjVMU>gefRkEQEl>?@?VWEmgn>RoEhCfHp>qEErCsEL>tZuEv>E^wxgyHp
z
> ? {HXEFE|\}?~>gHCdHI>Efgr>gefRkEL > !*(&8898 788858 59898785578 5595958775 898755 5588& 9= 3622)" ."*! 8/%2- '&")! $("/%/"*# /"#!% -!"# !"$!+ * -$"%/"#!(# ',*"*"# '! $"#% &#&#/%-)")! )! - '+ **"% ''$&! *!$& !($( $(!)" ')! !"$$ !"+&3%0"$"#(* -+/!$) ()&#+&/"!*- '/"*#, ()#% -!$! )" "'(!#& &)+#*"*) ()$(, !$$" $(! /"# *& )" '%")/(*! *&#%&( '0 3+/!$%")/(*,!$! )" '"(#! $( !#/ &!*&- '+//"#)+(#&" ' #5=& ! )" .&$(*)&" ' (!- ')" -"//! ) () $()" .&*&5-"&3/%(# ,9=0
¡¢£¤¥¦§¨©¤ª¡«¬¡¤
®*((%*0020% -)! !"$!/" #6/" #+#& /"#%" $ *"/"()+"#($/"#*!" - '0®*((%*0020)" '.##( $(!
0123 456789668568988 !"# $%%&% %'() ((*&+%,! -./-"#
0&&&
&%#1%2##3# &45/6678-9.-"# :;<;=>?@A>B>C@D>C@AECFG@ +%%% ))4)%((&% %' %#
HIJKLMNOLPQNRLSKITNRLJUNPVIWIMXTPYNJZNJP[L\X\LP
*'))4)&
&%4%%
%%%&)
&+%]3/66789976^+/6678-_7."#` `
HITWIRaLbcNJPYNJZNJPdNJPHXMXOPVIOIMNbPHNcNJP
e%%%% &)%)% %*&+%,!-./-"# 0%%2##3#&% $-../8_9f"8 g g g g g ghijkhlmnghopqgrsthkuvgwxyzngyxuv
{
g g g g g g g g g g g g g g g g gu| }u~}y}u~}}upgt}u~}jzgt}uvugh gtlukpmguwu t~uugpmghowgutpu g!"#$%$$7$&'($87))')877988 85$55*575+$57$9,8888), " -78." " /012"3456"70282982"0:0;"8458""0;02<4"65=" 4<5<<" :>":074>"205 >"0;02:556" 24; "70282" 5<"8087024>5"8:<"0:0;"85?"@:"454"025"">56" 805=5 5=4":08A"0 5=5"855":074>"756":=4"529 52"65="80802:5"00B25="4<"8087024>5"8:<56?" "
CDEFGHIJKIELMNGKGOLPIELQDOPRILMDSDTIULCIKIELPIELCVEGWL /0<0:>"85" 5"8458"X5=5":;"702 B" 5"805=1;5" 0625?"Y:8" B"65=" 4X25"B:0>"Z74"??[?"805=5 5=" 8 "70262"808X4"\::>"/?]?^?"205"<0:>"80560:045" 85" 5"8458?"YB"<0207<"X=" ;<"805X 45"0702<5" <02> ;";"65="<0:>"4<"85"-B>80 "_B>A"`abc!"de.?"" " 5:"<>84 ";:A"44<"80:fg5";X459;X45"0; " \::>"07=4"805=>424"85"0<0:>"802"0565=?"^X5" 805=1;";X49;X45"0; "\::>"4<" :>"07=4"<"<5 " 0625"025"20g04"65="<0:>" 425459Z6"8087B:0>5" 424"<02">4 ;" 5"7027<4"0; 9Z6"-B>80 "_B>A"`abc!"be.?"" " 0871">8 :>"0<0:>"85"<"8458" :>"04" 05=5";0245<>" 5"7 5"h:::>"7024<"-\7"Y[ A"`aai!" ejkjl":9^4284 >4A"`aai!"eebkl"m75"X>A"<?<?!"endcl"\>8 A" `aai!"`jkdal":9Y2484A"<?<?!"njdi.!"
" o o o o o o o o o o opqrstpuovwxyoz{|z}xyo~popxyo~}oz pso~}o~pto~p
"
"
"
"
o o o o o opxxyo~popqxo o o o o o o o o o p poppozppxyozo{zzos~poqpxovs o¡px o o o o o o o o o o o o o¢~|x£o~zo{z|zxp¤pup¥ p¢v¦x§p¨opp¥oz{z©~p o~zopvxªp¨opos{xop¢z«¬£o®vr¬oxp¥o¯zoq~rp° 3
0123 456789668568988 687896587846856866 6876!68"6688 #6#!#87$6756%8&66'668$6686668$5687$5(6%88 ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )*+,-./0)1.3245)6.78.9:)<=;-.4>)?@.=A.B)2=C9:)9DA98204E4F45)4G14HIJ3K)K4L4M)6984N4HOP2Q)R9LI3K)9DIS93)TU=N4VO3K 4 @,W2X4Y)1:445)9D9Z=[4\)C9=:)4G,U2]4Y)14:)TD23)4@9^/B 8 _`%8$'668a876'8468 6'8`$68$7$6866688 $6568$76'68b8`66856 68568$6`6856#c8 96686685685(6 68 6'868568 6'866856`6'#8 d4ef5b8478g6!5b8h7896a6b8465bi6eg6j kilmnioppqnpkrkqoilqpkrkqistkuvttu wxyxzx{kpninkp|}ioilil}|qk|lqkspil u{|~oxwk||q}nutoil|kp|lqspil{kiomni kopi}kpun{iioilq{ituil}|kpx zkpn}lsktkn{ioiltqik|lq{ioil qpistkutttuxxxdv| t~zqp{quq |iu}x}xvu{ j ) ) ) ) ) ) ) ) ) ),6.9Z.,83K),2Q)7R?F=UTO3K)*UA9H4)692Q)=C4
) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )9D.9:1.4H.2P)=C.9:)44@.2)K4\?)41.2 4 9N9S=T:)1482S4H445)14[12]445)148N44HOP2Q)R9LI3K)9DIS93)TU=N4VO3K)4<120 ) 478658485876!68678#6#!#8a68$$68 6687$68$' 66%88 4 9N9S=T:)1482SH4445)14[12]445)1484N4HOP2Q)R9LI3K)9DIS93)TU=N4VO3K 8 _`%8$'668a876'8468 6'8`$68$7$8668$`688 68568$a656868(6'e(6'8#&8 d478g6!5b86ef5b8h7896a6b8i465jvn|qtkkspilq}|kpop}kpuniq{}oilq}kpq{ {vttuwxyxzxi{killi}qiiokiliiq{}oil
!" #$ % & ! ' !'()" * & (+,- !. /,-0- &1234567
89:;<;8
=>& !?& # ! !" !%*? &-# !@ $,, $7 7A7$ -,$!" *BC!DCC$&, ?-!%# D,&,-*&#$ D !" !%& !D ? * !# !%$,!% !*,?" !%-&,D,7E,* (&,* !#DD-& $,# * &%CC!% !C- !%" !%&& &* !&& !F D!#& D #$ D !" !%D* #D-!!7
G* # * $ ! %$$C- !%D* #& #,# !?-# -" !% &,* $?-D&& B H$& $,&& # !1&& $, D !% !$,&* !$? $& # !1& F I# !JK87K $? $& # !* !$ % !" 7L ,?,! * !&!,!',## ! *!DD#$ & !* !* !%% ??-# - $ %$$D!% C- !%1&&?,!" #& D*$ #?- #, !" !%D* #* ? D *! F# !7
M
M
N;O;PQ:
= >*,R>II!S D(/ ""*) * 1>,0$ !>(>D$ -7TUU57 V9675W87J8XY694JZ[4989J6Z99K\ ] # -D 4^,$D # 0& &>$"(/" FR7>#& EC*7_ !7TUU`7a89a4bcK78W9\ d, e,&?,-4>(f* " ^,$-$7 >-F/,?-C!C7TUU`746g4799JK\] # -D 4^!-D @?,# 7 f $ !EC*>72hh`7JK7\d, e,&?,-4 iD,$ !^,B DC!$jk$D-,DC-$/*!7H*7 c6bl9\TUUm7H $n*$d(37d, e,&?,-4^!-D ! kA !H $k !^,$D # 7 E '*/,R,* (i$" !1E,I F -/ *,E $,!1n#Cf -" !DC7 TUUh7J8X98979\0!*C!$ 40$ &C,$7
0123 456789668568988 !!"#$%&8#'6%(84)*68+(*6,8 -./01//23/2/ ./-45.6789#'(:8;%66896668<68968 56*68+(*6,535=50421/-/2/ >5?5-@>5?5-A5>B2AC2 677DE68478<65,46F/520?GH >-I@>5B>-55-I IA677D9(658*86*J+684)65878 K676*,45L66 /0?MN >F5H@677DE6))84*JO)6',PQRR0AH >->LLB>-5S46TF/520?GH >?@>55->-5F22E686*J <6',F/520?GH >UM@INL>5B>-V>- A5BB>FA?67"!E68 6*JW6(6X878E)6')86*JK6YZ8[6*6*86*J<86*JE\%8]68K6(6)8 6*J+686*JE5,F/520?GH >UM@>-A5B>5^>-V6776E68 6*JW6(6X86*J_7'6,4-69F/520?525B >Q-@677DE686*J`6'5),4-6TF/520 ?GH 5@>5I55ICCC5 a5U5 !!6E6))89(*,F/520 H2> AbI5CC25 !!89%6'68+)\6c8;*55d8ef6(68 \6f8<%*(8g*$)8E6f8K&&6%*8+(*6,8F-5b05 >525>QRN
AH.-AN5--//@AH.-A/@>LA.
!!9hii58658`$j)i*ifj6*8#'if'$((868+(*6j8#$'(:$j%k$,8 535=501Il.5=15bA-F-
A/->l5NA/->--5@>-H@5 /552A5V55@O$'%68K6'6,822=0mm
!"#$%%&' !"' (!#)*+',-. %/"0%!"1%%*"1 1(+1""2+1)1))', (!#)*' !"-*30(%)4.5.,6 !).7897. :1+1;.,)<= -!.7885.>84?@ABC7 7@88.D1).E1%61 F.G*"* !(".,)<H!-&.G1)!+* . . .