80
Lili Aliyanti, 2014
Ajén Éstétika dina Kasenian Réog Cengal Kacamatan Japara Kabupatén Kuningan Pikeun Bahan Pangajaran Maca Bahasan di SMP Kelas IX
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu BAB V
KACINDEKAN JEUNG SARAN
5.1. Kacindekan
Kasenian Réog Cengal gelarna taun 1940-an, ieu kasenian mangrupa
salasahiji kasenian tradisonal nu aya di wewengkon Cengal, Kacamatan Japara,
Kabupatén Kuningan. Kasenian Réog Cengal asalna ti Désa Sangkanhurip
kacamatan Cigandamekar, grup réog Sangkanhurip atawa grup réog Pusaka
Janggala, kasenian réog ieu dipingpin ku Bapa Tawes. Teu lila ti éta, Roheman
sanggeus meunang idin ti Bapa Tawes ngadegkeun grup réog “Pusaka
Margahurip”. Ti dinya aya nu nuluykeun kasenian réog ti Roheman nya éta Ebro, dina taun 1970-an Ebro nu mingpin ieu kasenian. Kasenian réog nu dipingpin ku
Ebro, dingaranan “Réog Buhun Désa Cengal”.
Prak-prakan mintonkeun kasenian Réog Cengal aya sababaraha kagiatan,
nya éta tatalu, babadayan, bobodoran atawa dagelan, penca silat, jeung
nyandiwara atawa ngalalakon. Tempat jeung waktu lumangsungna pintonan bisa
di mana waé. Pintonan kasenian Réog Cengal disaluyukeun jeung wirahma tur
gerakan anu sipatna ngahibur, luyu jeung kabiasaan atawa adat-istiadat urang
Sunda nu miboga sipat humor. Saméméh pintonan prung dimimitian, aya kagiatan
awal nu dipigawé nya éta nyiapkeun kalengkepan pikeun ngujuban (basa
wewengkon Kuningan) atawa nyuguh, jeung pakakas péntas. Pakakas ngujuban
(nyuguh) nya éta parukuyan, sasajén, jeung panyinglar. Nu mangrupa média
pikeun nepikeun pesen ka roh karuhun, sangkan pintonan Réog Cengal aya dina
kalancaran
Ajén éstétika dina kasenian Réog Cengal ditilik tina unsur-unsur éstétis
ngawengku wujud (kostum, gerak, jeung waditra), eusi jeung pintonan kasenian
Réog Cengal. Kostum nu dipaké ku pamaén nu nabeuh kentrung, jongjrong, jeung
dungpak, nya éta iket, baju kamprét, calana komprang, sampur, jeung samping.
Kostum nu dipaké ku pamaén Réog Cengal miboga ajén ékstrinsik, nya éta baju
katut propertina mangrupa kaéndahan ékstrinsik nu méré gambaran sangkan
81
Lili Aliyanti, 2014
Ajén Éstétika dina Kasenian Réog Cengal Kacamatan Japara Kabupatén Kuningan Pikeun Bahan Pangajaran Maca Bahasan di SMP Kelas IX
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
nu diwujudkeun dina wangun kostum nu ngawakilan éksprési pamaén luyu jeung
karakter dina pintonan kasenian Réog Cengal. Gerak jeung tari dina kasenian
Réog Cengal kaasup kana ajén éstétis anu murni, Gerakan babadayan kaasup kana
ajén éstétis nu murni, lantaran dina gerak saluyu jeung tempo dina wirahma.
Hartina ajén éstétis éta aya, katitén tina gerakan anu dipintonkeun ku pamaén
Réog Cengal biasana pikaseurieun. Dina kasenian Réog Cengal waditra anu
dipaké nya éta dog-dog, kecrék, goong, angklung, tarompét, saron, jeung
kendang. Sakabéh waditra éta téh mangaruhan kana pintonan Réog Cengal jeung
mangrupa unsur pang pentingna kana lumangsuna pintonan. Ku kituna unsur
waditra téh teu bisa dileupaskeun tina pintonan kasenian Réog Cengal. Salila
pintonan kasenian Réog Cengal lumangsung dipirig ku waditra, waditra anu
dipaké miboga ajén éstétika saperti waditra kendang miboga nya éta pikeun
ngatur irama lagu. Tarompét nya éta salaku mélodi lagu,tarompét dipaké salaku
alat tiup dina kasenian Réog cengal. Kaéndahan dina pintonan Kasenian Réog
Cengal mibanda ajén éksprési jeung ajén katarsis katémbong dina waktu pintonan
kasenian Réog Cengal lumangsung, pamiarsa ngarasa kahibur jeung bungah
nalika pintonan lumangsung, katitén aya dina gerakan babadayan, bobodoran
jeung ngalalakon.
Hasil panalungtikan ngeunaan kasenian Réog Cengal bisa jadi salasahiji
alternatif bahan pangajaran Basa jeung sastra Sunda, hususna matéri ngeunaan
budaya nya éta “Maca Bahasan Kasenian”. Matéri ngeunaan éstétika téh kaasup matéri nu rada kompleks. Jadi nu luyu pikeun nyangking pangajaran téh nya éta
siswa SMP kelas IX, aya dina pangajaran “Maca Bahasan Kasenian”. Matéri ngeunan ajén éstétika anu nyangkaruk dina kasenian Réog Cengal bisa
dilarapkeun dina pangajaran maca bahasan kasenian Réog Cengal nu luyu jeung
KIKD.
5.2. Saran
Sabada nyindekkeun hasil analisis data jeung kacindekan, aya sawatara
rékoméndasi pikeun panalungtikan satuluyna, hususna dina panalungtikan maca
82
Lili Aliyanti, 2014
Ajén Éstétika dina Kasenian Réog Cengal Kacamatan Japara Kabupatén Kuningan Pikeun Bahan Pangajaran Maca Bahasan di SMP Kelas IX
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
kasenian tradisional nu aya di Jawa Barat. Hususna nya éta kasenian Réog Cengal
nu aya di Kacamatan Japara Kabupatén Kuningan. Sangkan kasenian ieu teu
leungit aya sababaraha saran di antarana pikeun: lembaga kasenian, guru,
mahasiswa, jeung masarakat.
1) Lembaga Kasenian
Lembaga kasenian dipiharep bisa ngainvéntarisir budaya jeung seni, hususna
kasenian nu aya di Jawa Barat.
2) Guru
Guru bisa ngamangpaatkeun hasil panalungtikan nu luyu jeung Rencana
Pelaksanaan Pembelajaran (RPP) nu aya dina bab IV.
3) Mahasiswa
Mahasiswa bisa ngayakeun deui panalungtikan dina kasenian Réog Cengal,
sangkan bisa ngaguar hal-hal séjénna dina garapan anu leuwih husus.
4) Masarakat
Masarakat kudu bisa ngarojong jeung ngamumulé kasenian Réog Cengal
