TANGGAL 16 September 1963 adalah hari bersejarah buat seluruh rakyat Malaysia kerana pada tarikh itulah Malaysia ditubuhkan dan wujud sebagai sebuah

(1)

TANGGAL 16 September 1963 adalah hari

bersejarah buat seluruh rakyat

Malaysia kerana pada tarikh itulah

Malaysia ditubuhkan dan wujud

sebagai sebuah negara yang

menyatukan Persekutuan Tanah

Melayu, Sabah, Sarawak dan

Singapura.

DARI MALAYA KE

MALAYSIA

(2)

Mengimbau kembali rentetan sejarah penubuhan Malaysia, ia

dicetuskan Perdana Menteri Persekutuan Tanah Melayu,

Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj ketika menyampaikan

ucapannya di Persidangan Persatuan Wartawan Luar Negeri

Asia Tenggara yang diadakan di Hotel Adelphi, Singapura

pada 27 Mei 1961.

Dalam ucapannya, Tunku menyatakan bahawa perlu diwujudkan satu

rancangan untuk membawa Persekutuan Tanah Melayu, Singapura,

Borneo Utara (Sabah), Brunei dan Sarawak bergabung ke dalam satu

bentuk kerjasama politik dan ekonomi.

Namun, ia bukanlah suatu perkara mudah untuk dilaksanakan

kerana ia tidak hanya soal menggabungkan beberapa negeri atau

wilayah yang terpisah dari segi geografi ke dalam satu unit

pentadbiran dan mempunyai persamaan cita-cita serta aspirasi.

Malah, ia turut melibatkan penyatuan negeri dan wilayah yang

masing-masing sebelum ini mempunyai pemerintah dengan idealisme

(3)

A N T A R A N Y A I A L A H U N T U K M E N Y E K A T I D E O L O G I D A N P E N G A R U H K O M U N I S M E Y A N G S E M A K I N K E T A R A Y A N G B O L E H M E N G G U G A T K E S T A B I L A N P O L I T I K S E R A N T A U , M E M P E R C E P A T K A N P R O S E S K E M E R D E K A A N B A G I S I N G A P U R A , B R U N E I , B O R N E O U T A R A ( S A B A H ) D A N S A R A W A K S E R T A M E N G I M B A N G I A S P E K K E P E N D U D U K A N D A N M E N I N G K A T K A N K E M A J U A N E K O N O M I W I L A Y A H -W I L A Y A H Y A N G T E R L I B A T . T U N K U D A L A M U C A P A N N Y A D I P E R S I D A N G A N D I H O T E L A D E L P H I , S I N G A P U R A P A D A 2 7 M E I 1 9 6 1 I T U T U R U T M E N E G A S K A N B A H A W A P E R S E K U T U A N T A N A H M E L A Y U T I D A K B O L E H M E N A N G A N I U S A H A M E M B E N D U N G K O M U N I S M E D I R A N T A U I N I D E N G A N S E N D I R I T A N P A A D A N Y A P E M B E N T U K A N K E R J A S A M A P O L I T I K D E N G A N S I N G A P U R A , B R U N E I , B O R N E O U T A R A D A N S A R A W A K . B E R T I T I K T O L A K D A R I P A D A U C A P A N T U N K U D I S I N G A P U R A P A D A 2 7 M E I 1 9 6 1 I T U T E L A H M E M B U K A L A L U A N P E N T I N G K E P A D A P E M B E N T U K A N M A L A Y S I A D E N G A N P E N G E N A L A N K O N S E P P E R S E K U T U A N R A Y A A T A U M A L A Y S I A R A Y A . M E L A L U I K O N S E P P E R S E K U T U A N R A Y A A T A U M A L A Y S I A R A Y A I N I , S E M U A N E G E R I D A L A M P E R S E K U T U A N I N I A K A N M E M P U N Y A I T A R A F Y A N G S A M A D E N G A N M E N G E K A L K A N K U A S A - K U A S A T E M P A T A N S E B A G A I M A N A Y A N G D I P E R S E T U J U I O L E H N E G E R I - N E G E R I I T U S E N D I R I .

(4)

C A D A N G A N G A G A S A N M E N U B U H K A N M A L A Y S I A O L E H T U N K U T E L A H M E N D A P A T P E L B A G A I R E A K S I D A R I P A D A P E M I M P I N D A N R A K Y A T B O R N E O U T A R A , S A R A W A K , B R U N E I D A N S E M E N A N J U N G D E N G A N A D A D I A N T A R A N Y A Y A N G M E N Y O K O N G M A N A K A L A S E B A H A G I A N P U L A M E N E N T A N G . I N I T E R M A S U K L A H P E M I M P I N U N K O , P A S O K M O M O G U N , S U P P D A N P A R T I R A K Y A T B R U N E I B E R G A B U N G M E M B E N T U K U N I T E D F R O N T P A D A J U L A I 1 9 6 1 U N T U K M E N E N T A N G G A G A S A N M A L A Y S I A K E R A N A K E B I M B A N G A N D A N K E T I D A K F A H A M A N M E R E K A M E N G E N A I K O N S E P P E N U B U H A N M A L A Y S I A . M E R E K A B E R A N G G A P A N S E K I R A N Y A M E R E K A M E N Y E R T A I M A L A Y S I A , M E R E K A A K A N D I J A J A H O L E H P E R S E K U T U A N T A N A H M E L A Y U D E N G A N K U A S A P O L I T I K S E R T A J A W A T A N P E N T A D B I R A N A K A N D I D O M I N A S I O L E H P E G A W A I D A R I P E R S E K U T U A N D A N S I N G A P U R A . G A G A S A N P E N U B U H A N M A L A Y S I A T U R U T D I T E N T A N G O L E H G A B E N O R - G A B E N O R B R I T I S H D I B O R N E O U T A R A D A N S A R A W A K K E R A N A M E R E K A M E R A S A K A N M A S I H B E L U M B E R S E D I A D A R I S E G I P O L I T I K B E R B A N D I N G P E R S E K U T A N T A N A H M E L A Y U D A N S I N G A P U R A Y A N G D I L I H A T L E B I H J A U H K E H A D A P A N D A R I P E L B A G A I A S P E K . M A L A H D I S I N G A P U R A J U G A T E R D A P A T P I H A K Y A N G M E N E N T A N G K H A S N Y A D A R I G O L O N G A N A N T I - P A P B I A R P U N C A D A N G A N P E N U B U H A N M A L A Y S I A M E N D A P A T S O K O N G A N D I S A N A . B E R I K U T A N I T U , K E R A J A A N B R I T I S H Y A N G M E N Y O K O N G G A G A S A N M A L A Y S I A T E L A H M E N G H A N T A R B E B E R A P A W A K I L U N T U K M E N G A D A K A N P E R B I N C A N G A N B E R A S I N G A N D E N G A N T U N K U B E R S A M A G A B E N O R B O R N E O U T A R A D A N G A B E N O R S A R A W A K S E R T A P E S U R U H J A Y A T I N G G I B R U N E I D I I K U T I P E R T E M U A N A N T A R A T U N K U D E N G A N L E E K U A N Y E W D A N P E R D A N A M E N T E R I B R I T A I N , S I R H A R O L D M A C M I L L A N .

(5)

H A S I L P E R T E M U A N I T U , T E L A H D I A D A K A N M E S Y U A R A T

P E R S A T U A N P A R L I M E N K O M A N W E L C A W A N G A N T A N A H

M E L A Y U D A N B O R N E O D I S I N G A P U R A P A D A 2 3 J U L A I 1 9 6 1

Y A N G M E M B A W A K E P A D A P E M B E N T U K A N J A W A T A N K U A S A

P E R U N D I N G A N P E R P A D U A N M A L A Y S I A A T A U M A L A Y S I A N

S O L I D A R I T Y C O N S U L T A T I V E C O M M I T T E E ( M S C C ) Y A N G J U G A

D I K E N A L I S E B A G A I J A W A T A N K U A S A S E T I A K A W A N M A L A Y S I A

Y A N G D I A N G G O T A I P E R W A K I L A N D A R I P A D A P E R S E K U T U A N

T A N A H M E L A Y U , S I N G A P U R A , B O R N E O U T A R A , S A R A W A K

D A N B R U N E I .

J A W A T A N K U A S A I N I T E L A H M E N G A D A K A N P E R S I D A N G A N

P A D A 2 4 O G O S 1 9 6 1 D I J E S S E L T O N U N T U K M E M B E R I

P E N J E L A S A N M E N G E N A I G A G A S A N M A L A Y S I A K E P A D A

P E M I M P I N D A N R A K Y A T D I B O R N E O U T A R A D A N S A R A W A K

D I I K U T I M E S Y U A R A T J A W A T A N K U A S A D I K U C H I N G P A D A 1 8

D I S E M B E R 1 9 6 1 .

D A L A M M E S Y U A R A T I T U , S A T U M E M O R A N D U M K H A S

M E N G A N D U N G I S Y A R A T - S Y A R A T T E R P E R I N C I M E N G E N A I

P E N Y E R T A A N B O R N E O U T A R A D A N S A R A W A K K E D A L A M

M A L A Y S I A S E P E R T I P E R K A R A B E R K A I T A N A G A M A , B A H A S A ,

I M I G R E S E N D A N K E D U D U K A N P R I B U M I T E L A H D I S E D I A K A N

O L E H M S C C .

(6)

R E N T E T A N P E R S I D A N G A N D A N W U J U D N Y A M E M O R A N D U M K H A S I T U , S A T U S U R U H A N J A Y A B E B A S D A N B E R K E C U A L I D I B E N T U K P A D A J A N U A R I 1 9 6 2 . S U R U H A N J A Y A D I K E N A L I S U R U H A N J A Y A C O B B O L D I T U D I A N G G O T A I L I M A A H L I J A W A T A N K U A S A Y A N G D I P E N G E R U S I K A N L O R D C O B B O L D D A N D U A W A K I L K E R A J A A N B R I T I S H S E R T A D U A L A G I D I L A N T I K O L E H K E R A J A A N P E R S E K U T U A N I A I T U D A T U K W O N G P O W N E E D A N M U H A M M A D G H A Z A L I S H A F I E . S U R U H A N J A Y A I T U M E M A I N K A N P E R A N A N S A N G A T P E N T I N G D A L A M R E N T E T A N P E N U B U H A N M A L A Y S I A D E N G A N M E L A K U K A N 3 5 L A W A T A N D I B O R N E O U T A R A D A N S A R A W A K T E R M A S U K D I K A W A S A N P E D A L A M A N D A N M E N G A D A K A N 5 0 P E R J U M P A A N M E M B A B I T K A N 4 , 0 0 0 P E N D U D U K U N T U K T E M P O H K I R A - K I R A D U A B U L A N B E R M U L A 1 9 F E B R U A R I H I N G G A 1 8 A P R I L 1 9 6 2 . S U R U H A N J A Y A B E R K E N A A N T U R U T M E N E R I M A 2 , 2 0 0 K E P I N G S U R A T D A N M E M O R A N D U M D A R I P A D A P E L B A G A I P I H A K T E R M A S U K P E R S A T U A N , P A R T I P O L I T I K , P E R T U B U H A N A G A M A , K E T U A K E T U A K A U M D A N L A I N -L A I N D A R I K E D U A - D U A N E G E R I Y A N G D I -L A W A T I .

PENUBUHAN

SURUHANJAYA

COBBOLD

(7)

A K H I R N Y A P A D A 2 1 J U N 1 9 6 2 , P E N Y A T A C O B B O L D D I T E R B I T K A N D A L A M B A H A S A I N G G E R I S D E N G A N N A S K H A H T E R J E M A H A N D I B U A T D A L A M B A H A S A M E L A Y U D A N C I N A S E R T A D I U M U M K A N P A D A 1 O G O S 1 9 6 2 . P E R K A R A P E N T I N G Y A N G D I P E R S E T U J U I D A L A M P E N Y A T A T E R S E B U T I A L A H P E R L E M B A G A A N P E R S E K U T U A N T A N A H M E L A Y U D I J A D I K A N A S A S K E P A D A P E R L E M B A G A A N M A L A Y S I A D A N N A M A M A L A Y S I A D I J A D I K A N N A M A P E R S E K U T U A N Y A N G B A H A R U . B E R I K U T A N I T U , P E N U B U H A N M A L A Y S I A A K H I R N Y A D I T E T A P K A N P A D A 3 1 O G O S 1 9 6 3 D E N G A N S Y A R A T S E G A L A P E R K A R A B E R K A I T A N P E R L E M B A G A A N D I S E L E S A I K A N . B A G I M E M A S T I K A N P E R K A R A B E R K A I T A N P E R L E M B A G A A N Y A N G A K A N D A P A T M E M E L I H A R A K E P E N T I N G A N K E D U A - D U A N E G E R I D A L A M P E R S E K U T U A N , S E B U A H J A W A T A N K U A S A D I K E N A L I J A W A T A N K U A S A A N T A R A K E R A J A A N A T A U L A N S D O W N E C O M M I T T E E ( I G C ) D I T U B U H K A N P A D A O G O S 1 9 6 2 . J A W A T A N K U A S A I T U B E R J A Y A M E N G H A S I L K A N D R A F “ 2 0 P E R K A R A ” Y A N G M E N Y E N T U H K E P E N T I N G A N B O R N E O U T A R A D A L A M M A L A Y S I A D A N “ 1 8 P E R K A R A ” U N T U K S A R A W A K Y A N G A K H I R N Y A M E N J A D I P E N G I K A T D A N A S A S P E R L I N D U N G A N K E P A D A H A K - H A K P E N D U D U K D I K E D U A - D U A N E G E R I T E R S E B U T D A L A M M A L A Y S I A .

(8)

K E J A Y A A N M E R E A L I S A S I K A N P E N U B U H A N M A L A Y S I A T E R U S M E N E R I M A C A B A R A N G E T I R D A N H A L A N G A N A P A B I L A B E B E R A P A N E G A R A J I R A N M U L A M E L A K U K A N P E L B A G A I C A R A U N T U K M E N G A G A L K A N N Y A . I N I T E R M A S U K L A H F I L I P I N A Y A N G M E N G U M U M K A N T U N T U T A N S E C A R A R A S M I T E R H A D A P B O R N E O U T A R A P A D A 2 2 J U N 1 9 6 2 M A N A K A L A K O M U N I S D I S E L U R U H A S I A T E N G G A R A M E N G U T U K G A G A S A N M A L A Y S I A D A N C U B A M E N G H A L A N G P E N U B U H A N M A L A Y S I A . S E L A I N I T U , P E M B E R O N T A K A N D I B R U N E I P A D A 8 D I S E M B E R 1 9 6 2 Y A N G D I K E T U A I A . M . A Z A H A R I Y A N G J U G A P E M I M P I N P A R T I R A K Y A T B R U N E I B E R S A M A T E N T E R A N A S I O N A L K A L I M A N T A N U T A R A T U R U T B E R L A K U D A N I A M E N J A D I A N T A R A S A L A H S A T U P E N Y E B A B M E N G A P A S U L T A N B R U N E I M E N O L A K K E M A S U K A N B R U N E I K E D A L A M M A L A Y S I A . I N D O N E S I A T U R U T M E L A K U K A N K O N F R A N T A S I P A D A 2 0 J A N U A R I 1 9 6 3 D E N G A N M E L A N C A R K A N K E M P E N G A N Y A N G M A L A Y S I A K E R A N A M E M B A N T A H P E N U B U H A N M A L A Y S I A Y A N G D I A N G G A P M E N C A B A R H A S R A T D A N I M P I A N P R E S I D E N S U K A R N O U N T U K M E N U B U H K A N I N D O N E S I A R A Y A A T A U M E L A Y U R A Y A . B I A R P U N B E R D E P A N C A B A R A N D A N H A L A N G A N , N A M U N A K H I R N Y A P A D A 8 J U L A I 1 9 6 3 , P E R J A N J I A N M A L A Y S I A D I T A N D A T A N G A N I A N T A R A B R I T A I N , P E R S E K U T U A N T A N A H M E L A Y U , S I N G A P U R A , B O R N E O U T A R A D A N S A R A W A K S E K A L I G U S M E N G A K H I R I K E D A U L A T A N P E M E R I N T A H A N B R I T A I N K E A T A S B O R N E O U T A R A , S A R A W A K D A N S I N G A P U R A .

(9)

P E R S E T U J U A N M A N I L A A T A U M A N I L A A C C O R D Y A N G D I T A N D A T A N G A N I P A D A 3 1 J U L A I 1 9 6 3 D I F I L I P I N A T U R U T M E N Y E L E S A I K A N P E R T E L I N G K A H A N B E R K A I T A N M A L A Y S I A A P A B I L A F I L I P I N A D A N I N D O N E S I A M E N Y A T A K A N P E R S E T U J U A N M E N Y O K O N G G A G A S A N M A L A Y S I A J I K A M E N D A P A T S O K O N G A N D A R I P A D A P E N D U D U K D I K E D U A - D U A N E G E R I T E R S E B U T D A N D I S A H K A N P E R T U B U H A N B A N G S A - B A N G S A B E R S A T U ( P B B ) . B A G A I M A N A P U N , K E P U T U S A N P B B D A L A M M E M P E R S I A P K A N L A P O R A N P E N G E S A H A N Y A N G S E H A R U S N Y A L E N G K A P P A D A 3 1 O G O S 1 9 6 3 T I D A K D A P A T D I L A K S A N A K A N B E R I K U T A N K E L E W A T A N P E N Y E R T A A N W A K I L - W A K I L D A R I I N D O N E S I A D A N F I L I P I N A D A N A K H I R N Y A K E P U T U S A N P B B M E N G E S A H K A N M A J O R I T I P E N D U D U K D I B O R N E O M E N E R I M A K E M A S U K A N K E D A L A M M A L A Y S I A . A K H I R N Y A P A D A 1 6 S E P T E M B E R 1 9 6 3 , D A L A M S A T U U P A C A R A G I L A N G G E M I L A N G D A N P E N U H W A R N A W A R N I D I S T A D I U M M E R D E K A , M A L A Y S I A D I R A S M I K A N D A N B O R N E O U T A R A S E K A L I G U S D I K E N A L I S E B A G A I N E G E R I S A B A H . P A D A H A R I S A M A J U G A , T U R U T D I A D A K A N P E N G I S Y T I H A R A N M A L A Y S I A D I S A B A H D A N S A R A W A K . P A D A 1 6 S E P T E M B E R 2 0 1 0 , K E R A J A A N M E N G I S Y T I H A R K A N B A H A W A 1 6 S E P T E M B E R A D A L A H H A R I C U T I A M U N T U K S E L U R U H N E G E R I D I M A L A Y S I A .