Biasanya dipergunakan pada konstruksi jembatan, dengan kondisi sungai dengan lebar yang cukup berarti
Tiang penyangga
Pelengkung
Gelagar jembatan
Konstruksi utama dibuat pelengkung sehingga tidak
memerlukan pilar. Gelagar memanjang, tempat
RAH A RAV
RBH B
RBV
RAH A RAV
RBH B
RBV
TUMPUAN A SENDI 2 REAKSI
TUMPUAN B SENDI 2 REAKSI 4 REAKSI
Terdapat 3 persamaan keseimbangan
∑
H
=
0
;
∑
V
=
0
;
∑
M
=
0
Perlu tambahan satu persamaan lagi agar struktur bisa diselesaikan secara statis tertentu. S adalah sendi yang terletak di busur / portal antara kedua perletakan. Sehingga total sendi = 3 buah.
Struktur Pelengkung atau Portal 3 Sendi
∑
Ms
=
0
!
Pendekatan 1 :
R
AVdan R
AHatau R
BVdan R
BHdicari bersamaan
S A B a P1 S1 a1 b1 RAV RBV RAH RBH b L hA hBRAV dan RAH dicari dengan persamaan
∑MB = 0 dan ∑MS = 0 (bagian kiri)
(1)
...
0
b
.
P
-)
h
-(h
.
R
-L
.
R
0
M
1 1 B A AH AV B=
=
Σ
(2)
...
0
S
.
P
-h
.
R
-a
.
R
0
M
1 1 A AH AV S=
=
Σ
...(4)
...
...
0
h
.
R
-L
.
R
0
M
(3)
...
0
a
.
P
-)
h
-(h
.
R
-L
.
R
0
M
B BH BV S 1 1 B A BH BV A=
→
=
Σ
=
→
=
Σ
! Pendekatan 2 : RAV dan RBV dicari dulu, baru RAH dan RBH kemudian S A B a P1 S1
a1 b1
RBV RAB RBA b L RAV f
RAH dan RBH ditiadakan kemudian diganti
menjadi RAB dan RBA , yang arahnya menuju
ke arah perletakan yang lainnya.
Posisi RBA dan RAB merupakan reaksi yang arahnya miring RBA (↙) dan RAB (↗).
Kedua reaksi ini harus diuraikan menjadi gaya-gaya yang vertikal dan horizontal.
RAB
RAB Sin α
RAB Cos α α
RBA
RBA Sin α α
RBA Cos α
Dari uraian di atas, dapat diketahui bahwa :
# RAH = RAB cos α (→)
#
RBH = RBA cos α (←)# RAV = RAV + RAB sin α (↑)
# RBV = RBV + RBA sin α (↓)
( )
( )
( )
[
Pendekatan
1
]
[
Pendekatan
2
]
sin
R
R
R
AV↑
=
AV↑
+
ABα
↑
( )
( )
( )
[
Pendekatan
1
]
[
Pendekatan
2
]
sin
R
R
1). Struktur pelengkung seperti tergambar.
Ditanyakan :
1. Reaksi perletakan
2. Besar M, D, dan N di titik T
T
A
B
q = 1 t/m’
10
10
10
2
Ø
Mencari Reaksi Perletakan di titik B
(
)
(
)
(
)
(
2 1)
ton 20 R 2 5 10 2 100 R 0 .10 2 1.10 2 5 10 R 0 .10 2 q.10 2 5 10 R 0 M B B B B A − = + = = − + = − + → =∑
(
)
(
)
( )
(
)
(
−)
( )
← = − = → = ↑ − = − = → = ton.... 2 2 10 R 2 2 1 . 1 2 20 R R R 45 Sin ton.... 2 2 10 R 2 2 1 . 1 2 20 R R R 45 Cos BH BH B BH 0 BV BV B BV 0 T A B q = 1 t/m’10
10
10
2
5 5 2
(
)
( )
(
)
(
−)
( )
↑ = − − = = + − → = → − = = − → =∑
∑
... ton 1 2 20 2 2 10 2 1.10 R 0 R 2 q.10 R 0 V ... ton 2 2 10 R 0 R R 0 H AV BV AV AH BH AH(
)
(
)
(
12
2
17
)
tm
25
M
25
2
100
200
200
2
200
2
1
1.50.
.10
2
2
10
.10
1
2
20
2
.5
2
1
.
2
q.5
.10
R
.10
R
M
T AH AV T−
=
−
+
−
−
=
−
−
−
−
=
−
−
=
Ø
Mencari Reaksi Perletakan di titik A
Ø
Mencari M di titik T ( sebelah kiri T)
T
A
B
q = 1 t/m’
10
10
10
2
5 5 2
(
)
(
)
(
2
2
)
ton
...(te
kan/-)
10
R
R
N
ton
4
2
3
5
D
20
2
5
1
2
5
.
1
1
2
20
2
q.5
R
D
BH AH
T T
AV T
−
=
=
=
−
=
−
=
−
−
=
−
=
Ø
Mencari D dan N di titik T
T
A
B
q = 1 t/m’
10
10
10
2
5 5 2
2 5
0
45
RB
RBV
RBH
RAV
2). Soal seperti tergambar. A, B dan C adalah sendi.
Ditanyakan : berapakah besarnya reaksi-reaksi perletakan dan M maximum….??
q = 1 t/m’
C
A B
x
6 m
y
K
Ø
Mencari Reaksi Perletakan
( )
( )
↑
=
=
=
−
=
↑
=
=
=
−
=
∑
∑
....
ton
3
24
6
.
12
.
1
R
0
q.12.6
24
.
R
0
M
....
ton
9
R
24
18
.
12
.
1
R
0
q.12.18
.24
R
0
M
BV BV A AV AV AV B RAHq = 1 t/m’
C A B 6 y K x
6 m 6 m 6 m 6 m
Ø
Mencari Momen Maksimum (Mmax)
2
2 AH
AV
.1.x
2
1
6y
9x
q.x
2
1
.y
R
.x
R
Mx
−
−
=
−
−
=
y
dicari dengan menggunakan
persamaan parabola
(
)
(
)
(
)
2 2
2 2
x 24
1 x
24 x 24 24x y
l
x 24 4.6x l
x l 4fx y
−
=
−
=
−
=
−
=
RAH
q = 1 t/m’
C
A B
6
y
K
x
6 m 6 m 6 m 6 m
RAV
RBH
RBV
x
3
x
4
1
Mx
x
4
1
6
x
2
1
9x
24
1
6
1.x
2
1
.x
9
Mx
2
2 2
2 2
+
−
=
+
−
−
=
⎟
⎠
⎞
⎜
⎝
⎛
−
−
−
=
x
x
x
A)
kiri
(dari
m
6
x
0
x
2
1
3
0
dx
dMx
Mmax
=
=
−
=
⇒
tm
9
6
.
4
1
6
.
3
4
1
3
Mmax
2 2
=
−
=
−
# dari sebelah kanan bentang
…
..untuk potongan di sebelah kanan C dicari dari titik B.
y’ = x m dari B, dengan tinggi = y
x
x
x
x
x
.y
.x
x
x
y
y
' '
3
4
1
24
1
6
3
R
R
Mx
24
1
:
diket
2
2 BH BV
2
−
=
⎟
⎠
⎞
⎜
⎝
⎛
−
−
=
−
=
−
=
=
B)
(dari
m
6
0
3
2
1
0
dx
dMx
Mmax
=
=
−
=
⇒
x
x
tm
9
6
.
3
6
4
1
3
4
1
Mmax
2 2
−
=
−
=
−
# Gambar bidang M
Ternyata bentuk diagram M pada
bagian AC dan BC sama, tetapi MAC
positif (+) dan MBC negatif (-).
q = 1 t/m’
C
A B
x
6
y
K
6 m
+
--9 tm
9 tm
6 m 6 m
6 m
# Reaksi di C
t
6
R
R
0
H
t
3
R
R
0
V
kanan
bagian
setimbang
0
Mc
BH CH
BV CV
=
=
→
=
=
=
→
=
→
=
∑
∑
∑
t
6
R
R
0
H
t
3
6
.
1
9
6
.
R
R
0
V
kiri
bagian
setimbang
0
Mc
AH CH
AV CV
=
=
→
=
=
−
=
−
=
→
=
→
=
∑
∑
∑
q
RAH
q = 1 t/m’
C
A B
6
y K
x
6 m 6 m 6 m 6 m
RAV
RBH
3). Diketahui pelengkung 3 sendi
Ditanyakan : berapakah besarnya reaksi-reaksi di A (RAV, RAH) dan B (RBV, RBH)
dan gaya-gaya dalam di C (Mc, Dc, dan Nc)…??
3 t/m’
S
A B
f = 3m yc
C
xc = 2.5 m
5 m 5 m
αc
(
)
2
4
y
l
x
l
fx
−
=
y = jarak pelengkung dari garis
horizontal dasar
x = aksis yang bergerak secara
horizontal dari A ke B
l = bentang pelengkung
f = tinggi pelengkung
Ø
Mencari Reaksi Perletakan
( )
( )
(
)
( )
( )
← == →
=
→ =
− =
= −
− =
↑ =
= = −
→ =
↑ =
= = −
→ =
∑
∑
∑
∑
t
t t
t
5 , 12 R
R R
0 H
5 , 12 3
.3.5 15.5
R
0 .q.5 3
. R 5 . R
S kiri bagian 0
M
15 10
3.10.5 R
0 q.10.5 10
. R 0 M
15 10
3.10.5 R
0 q.10.5 .10
R 0 M
BH
AH BH
2 2 1 AH
2 2 1 AH AV
S
BV BV
A
AV AV
B
RAH
3 t/m’
S
A B
f = 3m yc
C
xc = 2.5 m
5 m RAV
RBH
RBV
5 m
αc
Ø
Mencari Mc, Dc, Nc
0
.3.2,5
25
,
2
.
5
,
12
5
,
2
.
15
q.x
.y
R
.x
R
M
2 2
1
2 C 2
1 C AH C
AV C
=
−
−
=
−
−
=
(
)
(
)
cm
25
,
2
0
1
2,5
10
4.3.2,5
l
x
l
4fx
y
C=
2−
=
2−
=
# Mencari Mc (dihitung dari kiri C)
# Mencari ordinat titik C
RAH
3 t/m’
S
A B
f = 3m yc
C
xc = 2.5 m
5 m RAV
RBH
RBV
5 m
Menentukan nilai
α
c
(
)
0 C
C
2 C
30,96
α
0,6
α
tg
arc
0,6
l0
5
l0
4.3
dx
dy
2,5m
x
untuk
=
→
=
=
−
=
→
=
( )
←
=
=
→
=
=
=
=
∑
H
0
R
R
12,5
t
ton
7,5
3.2,5
-15
q.x
-R
R
AH CH
AV CV
RAH
S
A B
f = 3m
C
xc = 2.5 m RAV
RBH
RBV
αc
RCH
RCV
(
)
(
)
c 2
c
2 C
tg
α
l
2x
l
4f
dx
dy
l
x
l
4fx
=
−
=
⇒
−
=
(
)
(
)
0
30,96
12,5.Sin
30,96
7,5.Cos
.Sin
α
R
-.Cos
α
R
D
0 0
C CH
C CV
C
=
−
=
=
(
)
(
)
t
14,5774
,96
12,5.Cos30
96
7,5.Sin30,
.Cos
α
R
.Sin
α
R
N
0 0
C CH
C CV
C
−
=
+
−
=
+
−
=
# Mencari gaya lintang dan gaya normal di C
RAH
A
C
RAV
ac
RCV Sin ac
RCV
RCV Cos ac
RAH
A
C
RAV
ac
RCH Cos ac
RCH
2 4
6 P=2t
q=2t/m’
A
B C
4
D E
Σ MA = 0
- 6 RBV + 2RBH - P.4 + q.L.2 = 0 - 6 RBV + 2RBH - 2.4 + 2.4.2 = 0
- 6 RBV +2RBH - 8 + 16 = 0 ... (1)
Σ
MC = 0 (dari kanan)
- RBV . 4+ RBH . 6 = 0
4RBV = 6RBH
2RBV = 3RBH ... (2)
)
ton(
7
8
R
8
7R
8
2R
)
(3R
3
-8
2R
)
(2R
3
-0
8
R
2
R
6
-(1)
pers
ke
(2)
pers
Substitusi
BH BH BH BH BH BV BH BV←
=
=
=
+
=
+
=
+
+
2 4 6 P=2t q=2t/m’ A B C 4 D E RAH RAV RBH RBV ) ton( 7 12 R 7 72 6R 0 7 56 16 6R -0 8 7 8 2 6R -0 8 R 2 R 6 -(1) pers ke R Substitusi BV BV BV BV BH BV BV ↑ = = = ⎟ ⎠ ⎞ ⎜ ⎝ ⎛ + + = + ⎟ ⎠ ⎞ ⎜ ⎝ ⎛ + = + +RBV dan RBH dicari dengan persamaan ∑MA =
Σ
MB = 0
- 2 R
AH- 6 R
AV+ q . L . 4 – P . 6 = 0
- 2 R
AH- 6 R
AV+ 2 . 4 . 4 – 2 . 6 = 0
- 2 R
AH- 6 R
AV+ 32 – 12 = 0
- 2 R
AH- 6 R
AV=- 20 ...(3)
Σ
Mc = 0 (dari kiri)
4 R
AH- 2 R
AV– q . L . 2 = 0
4 R
AH- 2 R
AV– 2 . 4 . 2 = 0
4 R
AH- 2 R
AV= 16
2 R
AH- R
AV= 8
R
AV= 2R
AH- 8 ...(4)
)
ton(
7
34
R
68
14R
20
48
12R
-2R
-20
8)
-6(2R
-R
2
-(3)
pers
ke
(4)
pers
Substitusi
AH AH AH AH
AH AH
←
=
=
=
+
=
)
ton(
7
12
8
-7
34
2
8
-R
2
R
AV AH↓
=
⎟
⎠
⎞
⎜
⎝
⎛
=
=
2 4
6 P=2t
q=2t/m’
A
B C
4
D E
RAH
RAV
RBH
RBV
RAV dan RAH dicari dengan persamaan
) ( ton 3 4 R 8 R 6 -0 2 . 4 . 2 2 . 4 -R 6 -0 2 . L . q 4 . P -R 6 -0 M BV1 BV1 BV1 BV1 A ↑ = = = + = + = Σ 3 2 4 3 2 4 x 4 y 3 2 6 4 x 6 2 2 x x Panjang x 4 y = + = + = = = → = → + =
)
(
ton
7
8
R
0
3
2
4
.
R
3
4
.
4
-0
y
.
R
R
4
-C)
kanan
sebelah
bentang
(untuk
0
M
BH BH BH BV1 C←
=
=
+
⎟
⎠
⎞
⎜
⎝
⎛
=
+
=
Σ
q = 2 t/ m’ C P=2t Y X RAH1 RAH RAV2 RAV1 RBHRBV2 RBH1
RBV1 A B D E C’ 4 2 4 6
RAH dan RBH ditiadakan kemudian diganti
) ( ton 3 10 R 20 -R 6 -0 32 12 -R 6 -0 4 . 4 . 2 6 . 2 -R 6 -0 4 . L . q 6 . P -R 6 -0 M AV1 AV1 AV1 AV1 AV1 B ↓ = = = + = + = + = Σ ) ( ton 7 34 R 3 10 2 16 R 3 14 16 R 2 -R 3 14 -0 2 . 4 . 2 -2 . R -3 14 . R -0 2 . L . q 2 . R -y . R -C) kiri sebelah bentang (untuk 0 M AH AH AV AH AV1 AH AV1 AH C ← = ⎟ ⎠ ⎞ ⎜ ⎝ ⎛ + = ⎟ ⎠ ⎞ ⎜ ⎝ ⎛ = ⎟ ⎠ ⎞ ⎜ ⎝ ⎛ = ⎟ ⎠ ⎞ ⎜ ⎝ ⎛ = = Σ − q = 2 t/ m’ C P=2t Y X RAH1 RAH RAV2 RAV1 RBH
RBV2 RBH1
)
(
ton
21
34
2
4
2
7
34
tan
R
R
AV2 AH↑
=
+
⎟
⎠
⎞
⎜
⎝
⎛
−
=
=
α
)
ton(
7
12
21
34
3
10
R
R
R
AV AV1 AV2↓
=
−
=
+
=
RAV2
RAH
α
C’
ton
21
8
2
4
2
7
8
tan
R
R
BV2 BH=
+
⎟
⎠
⎞
⎜
⎝
⎛
=
=
α
)
ton(
7
12
21
8
3
4
R
R
R
BV BV1 BV2↑
=
+
=
+
=
RBV2
RBH
y -y 7 34 y . 2 . 2 1 -y 7 34 y . q . 2 1 -y R My 2 2 2 . AH = = = 7 17 14 34 y 2y 7 34 0 dy dMy Mmax = = → = = → 49 289 14 34 -14 34 7 34 Mmax 2 = ⎟ ⎠ ⎞ ⎜ ⎝ ⎛ ⎟ ⎠ ⎞ ⎜ ⎝ ⎛ =
( )
tm7 24 4 -4 7 34 ) 4 (y
MDA = = 2 =
tm 7 24 M
MDE = DA =
tm 7 48 6 . 7 8 L . R
MEB = BH = =
tm 7 48 M
MED = EB =
Bidang D
ton
7
34
R
D
AD=
AH=
ton
7
22
4
.
2
-7
34
L
.
q
-R
D
AH
DA
=
=
=
ton
7
12
R
D
D
DE=
ED=
AV=
ton
7
8
R
D
D
BE=
EB=
BH=
-+
-+
7 11
7 17
7 34
7 22 7
12
7 8
6 6
2 4
6 P=2t
q=2t/m’
A
B C
4
D E
RAH RAV
ton
7
12
R
N
AD=
AV=
ton
7
22
2
7
8
P
R
N
DE=
BH+
=
+
=
ton
7
12
R
N
BE=
BV=
7 12
7 22
6 6
-+
7 12
-4
2 4
6 P=2t
q=2t/m’
A
B C
4
D E
RAH RAV
RBH RBV
2). Tentukan rekasi-reaksi perletakan dan gambarlah bidang M, D, dan N.
q=1t/m’
A B
C
4
D
E
S1 S2
4 2
PENYELESAIAN:
ton
2
R
8
R
4
-0
2
.
4
.
1
R
4
-0
2
.
L
.
q
R
4
-S2)
kanan
sebelah
(daerah
0
M
C C C C S2=
=
=
+
=
+
=
Σ
ton
2
R
1
.
4
2
R
L
.
q
R
R
S2)
kanan
sebelah
(daerah
0
V
S2 S2 C S2=
=
+
=
+
=
Σ
ton
4
13
R
26
R
8
0
4
2
32
-R
8
0
2
.
2
1
.
2
.
1
4
.
8
.
1
R
8
0
2
.
R
1
.
L
.
q
4
.
L
.
q
R
8
S2)
kiri
sebelah
(daerah
0
M
AV AV AV AV S2 AV B=
=
=
+
+
=
+
+
=
+
+
=
Σ
− − q=1t/m’ A B C 4 D E S1 S2 4 2 4 4 RAHRAV RBV
RBH
( )
→ = = = ⎟ ⎠ ⎞ ⎜ ⎝ ⎛ = = Σ − − ton 4 5 R 8 13 R 4 0 4 . R -2 . 4 . 1 4 13 4 0 4 . R 2 . L . q R 4 S1) kiri sebelah (daerah 0 M AH AH AH AH AV S1 ton 4 35 R 20 18 32 8R 0 .10 R q.2.9 q.8.4 R 8 -) S kiri sebelah (daerah 0 M BV BV S2 BV 2 A = + + = = + + + = Σ( )
← = = + + + = + + + ⎟ ⎠ ⎞ ⎜ ⎝ ⎛ + = + + + = Σ ton 4 5 R 0 12 10 8 R 4 0 6 . 2 5 . 2 . 1 2 . 4 . 1 4 35 4 R 4 0 6 . R 5 . L . q 2 . L . q R 4 -R 4 S1) kanan sebelah (daerah 0 M BH BH BH S2 BV BH S1 q=1t/m’ A B C 4 D E S1 S2 4 2 4 4 RAHRAV RBV
tm
5
4
4
5
4
.
R
M
DA AH=
⎟
⎠
⎞
⎜
⎝
⎛
−
=
=
x
.
2
1
4
4
5
-x
4
13
x
.
q
.
2
1
-4
R
-x
R
Mx
DE
bentang
pada
Momen
2 2 . AH . AV⎟
⎠
⎞
⎜
⎝
⎛
=
=
( )
8
-
11
tm
2
1
-4
20
-8
4
13
)
8
(x
M
ED⎟
2=
⎠
⎞
⎜
⎝
⎛
=
=
3,25
x
0
x
-4
13
0
dx
dMx
Mmax
=
→
=
=
→
(
)
(
)
tm
32
9
25
,
3
2
1
-4
20
-25
,
3
4
13
Mmax
⎟
2=
⎠
⎞
⎜
⎝
⎛
=
tm
5
-0)
(x
M
DE=
=
q=1t/m’ A B C 4 D E S1 S2 4 2 4 4 RAH
RAV RBV
RBH
Rc
x
tm
5
4
4
5
4
.
R
M
EB BH⎟
=
⎠
⎞
⎜
⎝
⎛
=
=
x
.
2
1
-2x
x
.
q
.
2
1
-x
R
Mx
C)
titik
dari
dilihat
(x
EC
bentang
pada
Momen
2 2 . C=
=
2
x
0
x
-2
0
dx
dMx
Mmax
=
→
=
=
→
( )
( )
2
2
tm
2
1
-4
20
-2
2
Mmax
⎟
2=
⎠
⎞
⎜
⎝
⎛
=
tm
6
18
12
0.5.6
6
.
2
6)
(x
M
2 EC−
=
−
=
−
=
=
q=1t/m’ A B C 4 D E S1 S2 4 2 4 4 RAHRAV RBV
RBH
Rc
q=1t/m’
A B
C
4
D
E
S1 S2
4 2
4 4
RAH
RAV RBV
RBH
Rc
+ +
-4
8
3,25 4 2
6 4
2.5
5 5
32 9
11
6
ton
4,75
4
3
1
1.8
R
-L
.
q
D
AV
ED
=
−
=
=
ton
4
5
R
D
BE=
BH=
ton
4
5
R
D
AD=
AH=
ton
4
13
R
D
DE=
AV=
ton
4
75
.
4
8.75
4.75
R
D
B
EC
=
−
=
−
=
ton
2
R
D
CE=
CE=
q=1t/m’
A B
C
4
D
E
S1 S2
4 2
4 4
RAH
RAV RBV
RBH
q=1t/m’
A B
C
4
D
E
S1 S2
4 2
4 4
RAH
RAV RBV
RBH
Rc
4
3,25
1,25 1,25 4,75
4
2 8
3,25 4.75 4 2 6
-
++
-+
ton
4
13
R
N
N
AD=
DA=
AV=
ton
4
13
R
N
N
DE=
ED=
AH=
ton
4
35
R
N
N
BE=
EB=
BV=
q=1t/m’
A B
C
4
D
E
S1 S2
4 2
4 4
RAH
RAV RBV
RBH
q=2t/m’
A B
C
4
D
E
S1 S2
4 2
4 4
RAH
RAV RBV
RBH
Rc
8 6
4
-
-8,75
1,25