o
FEDCBA
S a b t uo
S e / a s a0
R a b u • K a m i s0
J u m a t4
5
6
0
8
9
10
11
20
21
22
23
24
25
26
12
13
27
28
29
30
31
o
M a r O A p r O M e i O J u n.Ju/
0
A g s O S e p O O k t O N o v O D e sH . [ d i n B a i d i l l a h , p a n i t i a p a i a k s a n a K o n q r e s B a s a S u n d a
B a s a S h d a ( K B S )
q f :
l u m a n g s u n g ~ ~ ! ~ u n : ! . 9 S 4
. . ) ' W :
k e n e h . . N u b o g ~ h a j a t n a ,
L e m b a g a B a s a j e u n g
S a s t r a S u n d a ( L B S S ) .
***
Konqres
Basa Sunda
Konqres
Urang
Sarerea
Kl
o n g r e s m a h k a g i a t a n r o h a -k a . G e m p u n g a n n u d i w a k i -a n k u r u p a - r u p a m a d h a b k a h i r u p a n u r a n g S u n d a . T a h , k o n -g r e s b a s a S u n d a g e k i t u , g e m p u -n g a -n u r a n g S u n d a n u b o g a r u p a -r u p a k a a h l i a n , m a t o t c s k e u n l a r a p -n a b a s a S u n d a d i n a k a h i r u p a n s a p o p o e . " B a s a S u n d a k u d u n y u -r u p d i n a l e l e m b u t a n u r a n g S u n d a , " e e u k H . I d i n B a i d i l l a h , K e t u a P a n i t i a K o n g r e s B a s a S u n d a ( K B S ) I X k a M a n g l e s a w a t a r a w a k t u k a t u k a n g .E t a k a g i a t a n b a r i s d i b u b u k a a n
Mangle No. 2330
k u p e d a r a n u t a m a ( K e y n o t e S p e a k e r ) t i D r . A j i p R o s i d i ( i n o
-h o n g S u n d a ) . S a b a d a n a o g e b a k a l d i e d a r m a k a l a h - r n a k a l a h u t a m a t i P r o f . D r . G a n j a r K u r n i a , D E A ( R e k t o r U n p a d ) , P r o f . D r . I s k a n d a r w a s s i d , M . P d . ( G u r u B e s a r U P I B a n d u n g ) , j e u n g P r o f . D r . Y u s R u s y a n a ( G u r u B e s a r U P I B a n d u n g ) . L i a n t i e t a m a k a l a h s e j e n n a , t i r u p a - r u p a k a a h l i a n .
K a r e p L B S S n g a y a k e u n K o n g r e s B a s a S u n d a ( K B S ) , t a y a s a n e s s e j a m u g u h k e u n l e n g k a h g e u s a n h i r u p - h u r i p n a b a s a S u n d a .
J e j e r n a , " N g a r n u m u l e B a s a S u n d a , M a g e u h a n J a t i d i r i B a n g s a " .
S a p e r t i a e a r a m a n e u h u r n u r n -n a , m e r n a n g , k o n g r e s b a s a S u n d a
ge
b o g a k a r e p j e u n g t e k a d a n uj i n e k . P u g u h u d a g a n a n a . " K o n g r e s B a s a S u n d a I X l a i n k o n g r e s e l m u p a n g a w e r u h b a s a S u n d a , t a p i g e m -p u n g a n n a r e k a h a n k u m a h a e a r a n a s a n g k a n b a s a S u n d a d i p a r a k e k u m a s a r a k a t , l a r a p d i n a k a h i r u p a n k i w a r i , " e e u k H . I d i n B a i d i l l a h .
K a g i a t a n - k a g i a t a n n u t u m a l i j e u n g b a s a S u n d a t i w a k t u k a w a k t u , c u l - c e l . A y a j e u n g s u m e b a r
5
---KUplng
Huma.
Onpad
2011
d i s a b a n t e m p a t . T a n g t u w e , n u n g a y a k e u n a n a n a g e r u p a - r u p a k a I a n g a n I u y u j e u n g k a p e n t i n g a n m a s i n g - m a s i n g . A r i k o n g r e s , k a g i a t a n b a d a g n u w e n g k u a n p a s u a l a n a n a g e k a c i d a I e g a n a . K u I a n t a r a n k i t u , m a k a I a h n u d i p e d a r n a g e a y a k a n a d u a p u l u h -n a , s u a l b a s a , s a s t r a , a k s a r a , j e u n g k a w i j a k a n p a m a r e n t a h , j e u n g s o a l m e d i a b a s a S u n d a .
S u a l t a t a p a k a n b a s a S u n d a , m e m a n g j i n e k . A y a P e r d a N o . 5 T a u n 2 0 0 3 n g e u n a a n b a s a , s a s t r a , i e u n g a k s a r a d a e r a h , H a r t i n a , g e u -s a n m i a r a j e u n g r n e k a r k e u n b a s a S u n d a t e h e c e s n a k e r . " K a n y a a h k a n a b a s a S u n d a u l a h p a r e u m . K o m o d e u i k i w a r i , a t u r a n a n a g e g e u s j i n e k , " c e u k P r o f . D r . I r . H . G i n a n d j a r K a r t a s a s m i t a , s a I a h s a w i o s t o k o h u r a n g S u n d a .
T u r n a l i j e u n g k a h : n g g u h a n
b a s a S u n d a , c e u k H . G i n a n d j a r , m e m a n g k a c i c i a p e n t i n g n a . S a b a b , b a s a c a c r a h t e h j a t i d i r i b a n g s a . " L a r n u n b a s a d a e r a h l e u n g i t , j a t i d i r i b a n g s a o g e b a k a l I e u n g i t , " p o k n a b a s a t e p u n g d i n a s a l a h s a h i j i a c a r a d i U n p a d B a n d u n g .
N g o t r - e t k e u n T a p a k
N g i m e u t a n m a n g s a k a t u k a n g , K B S l a i n k a k a . a , N u m u n g g a r a n t e h t a u n 1 9 5 4 d i B a n d u n g . D i n a t a u n - t a u n s a t e r u s n a , I u m a n g s u n g d e u i , s a p e r t i t a u n 1 9 5 6 , 1 9 5 3 , j c . m g t a u n 1 9 6 1 . T i h s r i t a , n g a m -p l e n g , k a k a r a d i I a k s a n a k e u n d e u i K B S V , t a u n 1 9 8 8 , d i C i p a y u n g , B o g o r . S a t e r u s n a m a h , l i m a t a u n s a k a l i , d i a y a k e u n d i t e r n p a t t e m -p a t a n u b e d a , s a p e r t i d i B a n d u n g , G a r u t , j e u n g S u b a n g . K o n g r e s t a u n i e u , l u m a n g s u n g 1 1 , 1 2 ,j e u n g 1 3 J u l i d i C i p a y u n g , B o g o r . " B o g o r s a y o g i t e r n p a t n a , " c e u k K e t u a P a n i t i a K B S b a s a d i t e p u n g a n d i L e m b u r S e n i N a r a w i t a , C i -c a l e n g k a , B a n d u n g s a w a t a r a w a k t u k a t u k a n g .
K o n g r e s B a s a S u n d a , c e u k H . I d i n B a i d i l l a h , m e m a n g g a r a p a n -g a w e L B S S . S a c a r a f o r m a l
ge
n u n g a y a k e u n a n a t e h e t a l e m b a g a . T a p i , e t a t e h m a n d a t t i D i s p a r b u d6
J a w a B a r a t . A t u h w a r a g a d n a g e t i n a A P B D . T a n g t u w e , c e u k H . I d i n , e t a k o n g r e s t e h t a n g g u n g j a w a b b a l a r e a , k a a s u p p a m a r e n t a h j e u n g m a s a r a k a t . M a I a h , i e u a l u m -n i S a s t r a S u n d a U n p a d m a h n y e -b u t k e u n h i r u p - h u r i p n a b a s a m a h g u m a n t u n g k a n a k a s a d a r a n m a s a r a k a t n a .
P a s u a l a n - p a s u a l a n b a s a k a c i d a I e g a n a . A t u h , n u d i b a w a k a n a k o n g r e s g e r u p a - r u p a , D i n a e t a k a g i a t a n b a k a l d i p a t o t o s k e u n l e n g k a h k a h a r e u p g e u s a n n g a h i r u p - h u r i p k e u n b a s a S u n d a .
" L i a n t i e t a d c u i h b u t u h k a w i j a k a n p a m a r e n t a h n u t u m a l i j e u n g b a s a n u b e n e r - b e n e r b i s a d i l a k s a n a -k e u n 'k u m a s i n g - m a s i n g p i h a k , ' p o k n a .
S a p e r t i u m u m n a h a s i l k o n g e r s , a y a r e k o r n e n d a s i n u m i s t i d i l a k -s a n a k e u n k u m a s i n g - m a s i n g . A m a n a t k o n g r e s g e b i a s a n a j a d i d a d a s a r u s u l a n k e u r t i n i m b a n g a n n u n y e k e I 'k a k a w a s a a n '.
Larap dina Kahirupan
P a s u a l a n b a s a , m e m a n g r u p a -r u p a . C o n t o n a , c e u k H . I d i n B a i d i l l a h , k e k e c a p a n b a s a S u n d a g e t i w a k t u k a w a k t u t e r u s r o b a h .
J-J.
Glnanjar Kartasasmita, inhonq Sunda
L c b a k e k e c a p a n a n y a r n u c a n k a a
-s u p k e u n k a n a k a r n ' I S . H a r t i n a , k a m u s b a s a S u n d a g ( ~ k u d u 'd i r e v i s i '. N g a n , d i n a n g a r o b a h n a b u t u h k a s a p u k a n s c b a n p i h a k . C i n d e k n a , s u a I n a n g t u k e u n k e k e -c a p a n n u m e r e n a h d i t a m b a h k e u n k a n a k a n d a g a k e c a p b a s a S u n d a j e u n g k u m a h a n u I i s k e u n a n a g e , b u t u h k a s a p u k a n u t a m a n a l e b a h n u l i s k e u n k e c a p - k e c a p b e u n a n g g a a d o p s i t i n a b a s a k o s t a . H a l - h a l n u k a w a s k i t u
ge
b i s a d i c i n d e k -k e u n d i n a k o n g r e s . " T u m a l i s a r e n g p a n g a j a r a n b a s a , p e r y o g i k a d a r i a a n p a r a g u r u , " p o k n a .N y a t a n g t u , c e n a h , t a n g g u n g j a w a b m e k a r n a b a s a S u n d a d i s a k o I a g e l a i n u k u r t a n g g u n g j a w a b g u r u b a s a S u n d a , t a p i d e u i h g u r u m a t a p e l a j a r a n s e j e n n a . " S a l a m i g u r u g a d u h k a n y a a h k a n a b a s a S u n d a , g u r u m a t a p e l a j a r a n s a n e s
ge
t i a s a n g a r o j o n g m e k a r n a b a s a S u n d a , ' p o k n a .B a s a , m e r n a n g , t e u a n g g e r . T i w a k t u k a w a k t u t e r u s r o b a h , l u y u j e u n g k a b u t u h n u n g a j a m a n a n a . K a m e k a r a n k e k e c a p a n g e k a c i d a 'g a n c a n g n a '. K a m u s n u 'p a n g -a n y -a r n -a ' c a n t a n g t u n g a w a d a h a n s a k u m n a k e k e c a p a n . K i t u t e h , s a p e r t i k e k e c a p a n d i n a t e h n o l o g i
Basa Sunda kudu jinek di
XWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
s akala
i n f o r m a s i , a p a n s a k i t u 'm u r u d u l -n a ' s e s e l e n d e p k a n a k a n a k a h . . u
-p a n '''- l p o p o e . K i w a r i , i l a h a r k a c . d c i s t i l a h - i sc i l a h a t a \ ' . ' 3 . k e k e c a p a n s a p e r t i f a c e b o o k , d o w n l o a d , u p l o a d , j e u n g s a j a b a n a . " K e k e c a p a n s a p e r t i k i t u g e u s i l a h a r d i n a k a h i r u p a n d i u r a n g . H a r t i n a , u p a m a r e k d i a s u p k e u n k a n a k a n d a g a k e c a p b a s a S u n d a g e k u d u p u g u h g e k - g e k a n a n a , " p o k n a .
P a s u a l a n - p a s u a l a n n g e u n a a n b a s a , s a l i I a I i m a t a u n , l o b a r u p a n a .
B u t u h g a w e r a n c a g e g e u s a n n a n g -t u k e u n l e n g k a h k a h a r e u p n a . T a h , d i p i h a r e p . c e n a h , l e n g k a h - I e n g k a h j i n e k t e h b i s a d i t a t a h a r k c u n n g a l i
-w a t a n k o n g r e s t e a . " K B S I X o g e h o y o n g n g a n j u r k e u n k a m a s a r a k a t J a w a B a r a t , s a n g k a n t e u t e u h a m -h a m n y a r i t a b a s a S u n d a . U l a h s i e u n s a l a h d i n a n y a r i t a b a s a S u n d a , " c e u k a l u m n i U P I B a n d u n g t e h .
K o n g r e s b a s a S u n d a t a u n 2 0 1 1 ,
l u m a n g s u n g t a n g g a I 1 1 , 1 2 , j e u n g 1 3 j u l i 2011. P a m i l o r . n a , k u r a n g
l e u w i h t i l u r a t u s u r a n g . L o b a n a p a s u a l a n n u m e r ~ l t i k e u n r u p a -r u p a k a a h l i a n p a r a n a r a s u m b e r n a . P a r a a h l i b a s a s a s t r a j e u n g s a j a -b a n a n u r a k e t t u m a l i n a j e u n g k a m e k a r a n b a s a S u n d a , b a r i s n a n g t u k e u n l e n g k a h j e u n g k a r e p .
T u m a l i j e u n g p e r e l u n a b a s a d i n a k a h i r u p a n s a p o p o e , m e m a n g l o b a n u n g a h a m i n a n . K H . Z a e n a l A b i d i n , j u r u d a w a h n u d u m u k d i P a d a l a r a n g B a n d u n g B a r a t p a n u j u n a k e r . M a I a h , k e u r d i r i n a I T L a h b i a s a n y a r i t a n e p i k e u n a j a r a n a g a m a g e k u b a s a S u n d a . U p a m a , b a s a S u n d a d i p a k e d i n a d a 'w a h I s l a m i a h , t a n g t u l o b a u n t u n g n a . M a s a r a k a t l e u w i h n g a r t i k a n a m a k s u d n u d i t e p i k e u n k u j u r u d a w a h , o g e b a s a S u n d a t e t e p h i r u p d i m a s a r a k a t .
N g a n , m e m a n g , k a d i e u n a k e u n , c e u k i e u u I a m a J a w a B a r a t t e h , I o b a n u d a w a h t e u d a l i t j e u n g b u d a y a m a s a r . i k a t n a . " S e u e u r n u t e u a p a l e u n k a n a b u d a y a m a s a r a k a t , " p o k n a .
K u m a h a b a s a d a 'w a h k i w a r i ? C e u k i e u p a n g u r u s m a j e l i s d z i k i r B a n d u n g B a r a t , p e r e l u d i b e b e n a h . " N u p e n t i n g s a n g e m A k a n g m a h , n g a r n u m u l e b a s a t e h k u d u j a d i t e k a d s a r e r e a . L a m u n h a y a n g b e -t a h d i S u n d a , n y a n g a j i o g e k u d u k u b a s a S u n d a , " p o k n a .
***
( E n s a / N a y )Nqamumule
Basa Sunda dina
a c a r amieling Poe basa Indunq
Mangle No. 2330
Rupa-rupa
kagiatan da'wah Islam,
dalit jeunq basa Sunda