• Tidak ada hasil yang ditemukan

Analisis Kandungan Fosfat Dalam Air Sungai Sekarbela Secara Spektrofotometri Uv

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Membagikan "Analisis Kandungan Fosfat Dalam Air Sungai Sekarbela Secara Spektrofotometri Uv"

Copied!
15
0
0

Teks penuh

(1)

ANALISIS KANDUNGAN FOSFAT DALAM AIR SUNGAI SEKARBELA SECARA ANALISIS KANDUNGAN FOSFAT DALAM AIR SUNGAI SEKARBELA SECARA

SPEKTROFOTOMETRI UV-Vis SPEKTROFOTOMETRI UV-Vis

DISUSUN OLEH DISUSUN OLEH

ETTY NURUL WAHIDAH (G1C013015 ETTY NURUL WAHIDAH (G1C013015

HUSNUL KHATI

HUSNUL KHATIMAH MAH (G1C0130!0(G1C0130!0 UMAM FAHRORO"

UMAM FAHRORO"I I (G1C0130#$(G1C0130#$

PROGRAM STUDI KIMIA PROGRAM STUDI KIMIA FAKUL

FAKULTTAS MATEMATIKA DAN ILMU AS MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAHUAN ALAMPENGETAHUAN ALAM UNIVERS

UNIVERSITAS MATITAS MATARAMARAM !01%

(2)

ANALISIS KANDUNGAN FOSFAT DALAM AIR SUNGAI SEKARBELA SECARA SPEKTROFOTOMETRI UV-Vis

A. PELAKSANAAN PRAKTIKUM 1. Tujuan Prakiku!

Unuk !"n#"a$ui a%an&a kan%un#an '(s'a %a)a! air sun#ai. *. +aku Prakiku!

S")asa, * M"i *1/ 0 Ka!is, */ M"i *1/ . T"!2a Prakiku!

Lanai II %an III La3(ra(riu! Ki!ia Dasar, Faku)as Ma"!aika %an I)!u P"n#"a$uan A)a!, Uni4"rsias Maara!.

B. LANDASAN TEORI

Air a%a)a$ s"n&a5a ki!ia &an# !"ru2akan $asi) ikaan %ari unsur $i%r(#"n 67*8 &an# 3"rs"n&a5a %"n#an unsur (ksi#"n 6O8 %a)a! $a) ini !"!3"nuk s"n&a5a 7*O. Air  !"ru2akan s"n&a5a ki!ia &an# san#a 2"nin# 3a#i k"$i%u2an !ak$)uk $i%u2 %i 3u!i ini. Fun#si air 3a#i k"$i%u2an i%ak %a2a %i#anikan ()"$ s"n&a5a )ain. P"n##unaan air  &an# ua!a %an san#a 4ia) 3a#i k"$i%u2an a%a)a$ s"3a#ai air !inu!. 7a) ini "rua!a unuk !"n9uku2i k"3uu$an air %i %a)a! u3u$ !anusia iu s"n%iri. K"$i)an#an air unuk  1:; %ari 3"ra 3a%an %a2a !"n#aki3akan k"!aian &an# %iaki3akan ()"$ %"$i%rasi. Kar"nan&a (ran# %"5asa 2"r)u !"!inu! !ini!a) s"3an&ak 1,: 0 * )i"r air s"$ari unuk  k"s"i!3an#an %a)a! u3u$ %an !"!3anu 2r(s"s !"a3()is!". Di %a)a! u3u$ !anusia, air %i2"r)ukan unuk rans2(rasi <a 0 <a !akanan %a)a! 3"nuk )aruan %an !")arukan  3"r3a#ai j"nis <a &an# %i2"r)ukan u3u$. Misa)n&a unuk !")arukan (ksi#"n s"3")u!

!"!asuki 2"!3u)u$-2"!3u)u$ %ara$ &an# a%a %is"kiar a)4"()i 6Ar!ans&a$, *1:8. Air !"ru2akan sa)a$ sau s"n&a5a ki!ia &an# "r%a2a %i a)a! s"9ara 3"r)i!2a$-)i!3a$. Na!un, k""rs"%iaan air &an# !"!"nu$i s&ara 3a#i k"2"r)uan !anusia r")ai4" s"%iki kar"na %i3aasi ()"$ 3"r3a#ai 'a9(r. O)"$ kar"na iu su!3"r %a&a ini $arus %i)in%un#i a#ar "a2 %a2a %i!an'aakan %"n#an 3aik ()"$ !anusia s"ra !a$)uk $i%u2 &an# )ain. P"!an'aaan air unuk 3"r3a#ai k"2"nin#an $arus %i)aksanakan s"9ara  3ijaksana, %"n#an !"!2"r$iun#kan k"2"nin#an #"n"rasi s"karan# !au2un #"n"rasi !"n%aan#. Saa ini, !asa)a$ ua!a &an# %i$a%a2i ()"$ su!3"r %a&a air !")i2ui kua)ias air &an# su%a$ i%ak !a!2u unuk !"!"nu$i k"3uu$an &an# "rus !"nin#ka %an kua)ias air unuk k"2"r)uan %(!"si9 &an# s"!akin !"nurun. K"#iaan in%usr&,

(3)

%(!"si9, %an k"#iaan )ain 3"r%a!2ak n"#ai4" "r$a%a2 su!3"r %a&a air, anara )ain !"n&"3a3kan 2"nurunan kua)ias air. K(n%isi ini %a2a !"ni!3u)kan #an##uan, k"rusakan, %an 3a$a&a 3a#i s"!ua !a$)uk $i%u2 &an# 3"r#anun# 2a%a su!3"r %a&a air. O)"$ kar"na iu, %i2"r)ukan 2"n#()a$an %an 2"r)in%un#an su!3"r %a&a air s"9ara s"ksa!a 6R. R(sni%a, *=8.

S"2"ri &an# kia k"a$ui, 3"r3a#ai k"#iaan &an# %i)akukan ()"$ !anusia !"n&"3a3kan 2()usi air. >an# 2"n&"3a3 ua!an&a a%a)a$ 2"n9"!aran air !")a)ui )i!3a$  2a3rik, %an )i!3a$ ru!a$ an##a &an# 3"ru2a <a ki!ia %ari %i"rj"n &an# %i#unakan

s"$ari-$ari, s"ra <a-<a ki!ia &an# %i$asi)kan %ari k"#iaan !anusia )ainn&a. 7a) ini "nu !"!3"ri %a!2ak n"#ai' "r$a%a2 )in#kun#an, 3a$kan 2"n9"!aran air "rs"3u %a2a !"!3unu$ !ak$)uk &an# %is"kiarn&a. Dan !"nja%i k"n%a)a kia s"karan# a%a)a$ su)in&a unuk !"!2"r()"$ air 3"rsi$. K"a%aan ini "nun&a san#a !"!2ri$ainkan, kar"na k"3uu$an akan air 3"rsi$ a%a)a$ 2ri(rias ua!a 3a#i k")an#sun#an $i%u2 !anusia %an !ak$)uk $i%u2 )ainn&a.

F(s'a a%a)a$ unsur %a)a! suau 3auan 3"ku 6a2ai8 aau s"%i!"n %"n#an kan%un#an '(s'(r "k(n(!is. Biasan&a, kan%un#an '(s'(r %in&aakan s"3a#ai 3(n" 2$(s2$a" (' )i!" 6BPL8 aau ri2$(s2$a" (' )i!" 6TPL8. F(s'a a2ai "r!asuk '(s'a 2ri!"r kar"na #u#usan (ksi%a '(s'an&a "r%a2a %a)a! !in"ra) a2ai &an# "r3"nuk s")a!a 2r(s"s  2"!3"kuan !a#!a. Biasan&a "n%a2an '(s'a 3"ras(siasi %"n#an 3auan 3"ku a)ka)i

k(!2)"ks, rua!a kar3(ni k(!2)"ks %an si"ni 6An(ni!, *18.

F(s'(r !"ru2akan sa)a$ sau 3a$an ki!ia &an# san#a 2"nin# 3a#i !a$)uk $i%u2. F(s'(r "r%a2a %i a)a! %a)a! %ua 3"nuk &aiu s"n&a5a '(s'a (r#anik %an s"n&a5a '(s'a an(r#anik. S"n&a5a '(s'a (r#anik "r%a2a 2a%a u!3u$an %an $"5an, s"%an#kan s"n&a5a '(s'a an(r#anik "r%a2a 2a%a air %an ana$ %i!ana '(s'a ini "r)aru %a)a! air  ana$ !au2un air )au &an# "rkikis %an !"n#"n%a2 %i s"%i!"n. F(s'(r ju#a !"ru2akan 'ak(r 2"!3aas. P"r3an%in#an '(s'(r %"n#an unsur )ain %a)a! "k(sis"! air )"3i$ k"9i) %ari2a%a %a)a! u3u$ (r#anis!" $i%u2. Di%u#a 3a$5a '(s'(r !"ru2akan nuri"n  2"!3aas %a)a! "ur('ikasi. F(s'a "r%a2a %a)a! air a)a! aau air )i!3a$ s"3a#ai s"n&a5a (r('(s'a, 2()i'(s'a %an '(s'a (r#anik. S"ia2 s"n&a5a '(s'a "rs"3u "r%a2a %a)a! 3"nuk "r)aru, "rsus2"nsi aau "rika %i %a)a! s") (r#anis!" air. Di %a"ra$  2"ranian (r('(s'a 3"rasa) %ari 3a$an 2u2uk &an# !asuk k" %a)a! sun#ai aau %anau

(4)

 3uan#an 2"n%u%uk %an in%usri &an# !"n##unakan 3a$an %""r#"n &an# !rn#an%un# '(s'a, s"2"ri in%usri )(#a! %an s"3a#ain&a. F(s'a (r#anik "r%a2a %a)a! air 3uan#an  2"n%u%uk %an sisa !akanan. F(s'a (r#anik %a2a 2u)a "rja%i %ari (r('(s'a &an# "r)aru !")a)ui 2r(s"s 3i()(#is kar"na 3aik 3ak"ri !au2un ana!an !"n&"ra2 '(s'a 3a#i  2"ru!3u$ann&a. K"3"ra%aan s"n&a5a '(s'a %a)a! air san#a 3"r2"n#aru$ "r$a%a2 k"s"i!3a#an "k(sis"! 2"rairan. Bi)a ka%ar '(s'a %a)a! air r"n%a$ 6?,1 !#P@L8,  2"ru!3u$an #an##an# akan "r$a)an#, k"a%aan ini %ina!akan ()i#(r(2. S"3a)ikn&a 3i)a

ka%ar '(s'a %a)a! air in##i, 2"ru!3u$an ana!an %an #an##an# i%ak "r3aas )a#i 6k"a%aan "ur(28, s"$in##a %a2a !"n#uran#i ju!)a$ (ksi#"n "r)aru air. 7a) ini "nu san#a 3"r3a$a&a 3a#i k")"sarian "k(sis"! 2"rairan. K"#unaan '(s'a &an# 2"nin# a%a)a$ %a)a! 2"!3uaan 2u2uk %an s"9ara )uas %i#unakan %a)a! 3a$an 2")"%ak, k(r"k  a2i, 2"sisi%a, (%() %an %""r#"n. S")ain iu ju#a %i2"r)ukan unuk !"!2"rkua u)an# %an #i#i. Da)a! )in#kun#an $i%u2 ini i%ak %i"!ukan s"n&a5a '(s'(r %a)a! 3"nuk #as, unsur  '(s'(r &an# "r%a2a %a)a! a!(s'"r a%a)a$ 2arik")-2arik") '(s'(r 2a%a. P"n#uraian s"n&a5a (r#anik 3aik 3"ru2a u!3u$-u!3u$an %an $"5an &an# !ai s"ra %""r#"n )i!3a$ ru!a$an##a akan !"n#$asi)kan s"n&a5a-s"n&a5a '(s'a &an# %a2a !"n&u3urkan ana$ unuk 2"ranian. S"3a#ai s"n&a5a '(s'a &an# "r)aru %a)a! air ana$ akan "r3a5a ()"$ a)iran sun#ai !"nuju k" )au aau k" %anau k"!u%ian !"n#"n%a2 2a%a %asar )au aau %asar %anau 6Mu9$sin, *18.

S2"kr('((!"ri !"ru2akan sa)a$ sau !"(%" %a)a! ki!ia ana)isis &an# %i#unakan unuk !"n"nukan k(!2(sisi suau sa!2") 3aik s"9ara kuaniai' %an kua)iai' &an# %i%asarkan 2a%a in"raksi anara !a"ri %"n#an 9a$a&a. P"ra)aan &an# %i#unakan %a)a! s2"kr('((!"ri %is"3u s2"kr('((!""r . Ca$a&a &an# %i!aksu% %a2a 3"ru2a 9a$a&a 4isi3"), UV %an in'ra!"ra$, s"%an#kan !a"ri %a2a 3"ru2a a(! %an !()"ku) na!un &an# )"3i$ 3"r2"ran a%a)a$ ")"kr(n 4a)"nsi. Sinar aau 9a$a&a &an# 3"rasa) %ari su!3"r  "r"nu %is"3u ju#a s"3a#ai ra%iasi ")"kr(!a#n"ik. Ra%iasi ")"kr(!a#n"ik &an# %iju!2ai %a)a! k"$i%u2an s"$ari-$ari a%a)a$ 9a$a&a !aa$ari.  Da)a! in"raksi !a"ri %"n#an 9a$a&a aau ra%iasi ")"kr(!a#n"ik, ra%iasi ")"kr(!a#n"ik k"!un#kinanan %i$a!3urkan, %ia3s(r3si aau %i$a!3urkan s"$in##a %ik"na) a%an&a s2"kr(sk(2i $a!3uran, s2"kr(sk(2i a3s(r3si aau2un s2"kr(sk(2i "!isi. P"n#"rian s2"kr(sk(2i %an s2"kr('((!"ri 2a%a %asarn&a sa!a &aiu %i %asarkan 2a%a in"raksi anara !a"ri %"n#an ra%iasi ")"kr(!a#n"ik. Na!un 2"n#"rian s2"kr('((!"ri )"3i$ s2"si'ik aau

(5)

 2"n#"riann&a )"3i$ s"!2i kar"na %iunjukan 2a%a in"raksi anara !a"ri %"n#an 9a$a&a 63aik &an# %i)i$a !au2un i%ak "r)i$a8. S"%an#kan 2"n#"rian s2"kr(sk(2i )"3i$ )uas !isa)n&a 9a$a&a !au2un !"%an !a#n" "r!asuk #")(!3an# ")"kr(!a#n"ik 6E!") S"ran, *118.

S2"kr('((!""r s"suai %"n#an na!an&a a%a)a$ a)a &an# "r%iri %ari s2"kr(!""r  %an '((!""r. S2"kr(!""r ia)a$ !"n#$asi)kan sinar %ari s2"kru! %an 2anjan# #")(!3an# "r"nu, s"%an#kan '((!""r a%a)a$ a)a 2"n#ukur in"nsias 9a$a&a &an# %irans!isikan aau &an# %ia3s(r2si. a%i s2"kr('((!""r a%a)a$ a)a &an# %i#unakan unuk !"n#ukur "n"r#i s"9ara r")ai' jika "n"r#i "rs"3u %irans!isikan, %ir"')"ksikan aau %i"!isikan s"3a#ai 'un#si %ari 2anjan# #")(!3an#. K")"3i$an s2"kr(!""r  %i3an%in#kan '((!""r a%a)a$ 2anjan# #")(!3an# %ari sinar 2ui$ %a2a )"3i$ "rs")"ksi %an ini %i2"r()"$ %"n#an a)a 2"n#urai s"2"ri 2ris!a, #rain# aau2un 9")a$ (2is. Pa%a '((!""r 'i)"r, sinar %"n#an 2anjan# #")(!3an# &an# %iin#inkan %i2"r()"$ %"n#an  3"r3a#ai 'i)"r %ari 3"r3a#ai 5arna &an# !"!2un&ai s2"si'ikasi !")"5akan ra&"k   2anjan# #")(!3an# "r"nu. Pa%a '((!""r 'i)"r, i%ak !un#kin %i2"r()"$ 2anjan#

#")(!3an# &an# 3"nar-3"nar !(n(kr(!ais, !")ainkan suau ra&"k 2anjan# #")(!3an# - n!. S"%an#kan 2a%a s2"kr(!""r, 2anjan# #")(!3an# &an# 3"nar-3"nar "rs")"ksi %a2a %i2"r()"$ %"n#an 3anuan a)a 2"n#urai 9a$a&a s"2"ri 2ris!a. Suau s2"kr('((!""r "rsusun %ari su!3"r s2"kru! a!2ak &an# k(nin&u, !(n(kr(!a(r, s") 2"n#a3s(r2si unuk )aruan sa!2") aau 3)ank( %an suau a)a unuk !"n#ukur   2"r3"%aan a3s(r2si anara sa!2") %an 3)ank( aau2un 2"!3an%in#. 6K$(2kar, 18

S2"kr('((!"ri u4-4is a%a)a$ 2"n#ukuran s"ra2an 9a$a&a %i %a"ra$ u)ra4i()" 6*- n!8 %an sinar a!2ak 66*--= n!8 ()"$ suau s"n&a5a. S"ra2an 9a$a&a u4 aau 9a$a&a a!2ak !"n#aki3akan ransisi ")"kr(nik, &aiu 2r(!(si ")"kr(n-")"kr(n %ari (r3ia) k"a%aan %asar &an# 3"r"n"r#i r"n%a$ k" (r3ia) k"a%aan "r"ksiasi 3"r"n"r#i )"3i$ in##i. Panjan# #")(!3an# 9a$a&a u4 aau 9a$a&a a!2ak 3"r#anun# 2a%a !u%a$n&a  2r(!(si ")"kr(n. M()"ku)- !()"ku) &an# !"!"r)ukan )"3i$ 3an&ak "n"r#i unuk 2r(!(si ")"kr(n, akan !"n&"ra2 2a%a 2anjan# #")(!3an# &an# )"3i$ 2"n%"k. M()"ku) &an# !"!"r)ukan "n"r#i )"3i$ s"%iki akan !"n&"ra2 2a%a 2anjan# #")(!3an# &an# )"3i$  2anjan#. S"n&a5a &an# !"n&"ra2 9a$a&a %a)a! %a"ra$ a!2ak 6s"n&a5a 3"r5arna8

!"!2un&ai ")"kr(n &an# )"3i$ !u%a$ %i2r(!(sikan %ari 2a%as"n&a5a &an# !"n&"ra2  2a%a 2anjan# #")(!3an# )"3i$ 2"n%"k. A3s(r2si s2"kr('((!"ri UV-Vis a%a)a$ isi)a$

(6)

&an# %i#unakan k"ika ra%iasi u)ra4i()" %an 9a$a&a a!2ak %ia3s(r2si ()"$ !()"ku) &an# %iukur. A)an&a %is"3u UV-Vis s2"kr('((!""r. S2"kr('((!""r UV-Vis 6U)ra Vi()"-Visi3)"8 a%a)a$ sa)a$ sau %ari s"kian 3an&ak insru!"n &an# 3iasa %i#unakan %a)a! !"n#ana)isa suau s"n&a5a ki!ia. S2"kr('((!""r u!u! %i#unakan kar"na k"!a!2uann&a %a)a! !"n#ana)isa 3"#iu 3an&ak s"n&a5a ki!ia s"ra k"2rakisann&a %a)a! $a) 2r"2arasi sa!2") a2a3i)a %i3an%in#kan %"n#an 3"3"ra2a !"(%" ana)isa 6Da9$ri&anus, *8.

C. ALAT DAN BA7AN PRAKTIKUM 1. A)a-a)a Prakiku! a. C(r(n# k"9i)  3. S2"kr('((!""r UV-Vis 9. La3u ukur : !L %. La3u ukur *: !L ". Pi2" ""s '. Pi2" 4()u! 1 !L #. Pi2" #(n%(k : !L $. G")as ar)(ji i. G")as ki!ia *: !L  j. G")as ki!ia : !L k. G")as ukur : !L ). Baan# 2"n#a%uk  !. Pi2" ""s n. K"ras sarin# *. Ba$an-3a$an Prakiku! a. Sa!2") 6air sun#ai8

 3. K7*PO 6Ka)iu! 7i%r(#"n F(s'a8

9. 7*SO  N 6asa! su)'a8 %. 7*SO : N 6asa! su)'a8 ". 6N78/M(O* 6A!(niu! M()i3%a8 1; '. C/7=O 6Asa! Sira8 #. In%ika(r 22 6'"n()'a)"in8 $. Aua%"s 67*O8 D. PROSEDUR KERA 1. P"n#a!3i)an sa!2")

a. Sa!2") %ia!3i) 2a%a %ua 3a#ian &aiu air 2a%a "2i sun#ai %an air 2a%a  2"r"n#a$an 3a%an air sun#ai.

 3. K"!u%ian %ia!3i) !asin#-!asin# i#a iik &aiu air 2a%a 2"r!ukaan, 2a%a  2"r"n#a$an %an 2a%a %asar air sun#ai.

(7)

9. Sa!2") %ia!3i) %"n#an !"n##unakan 3(() &an# %i3"ri 2"!3"ra. Cara  2"n#a!3i)an air &aiu %"n#an !"!3iarkan 3(() &an# !asi %a)a! k"a%aan "ruu2 sa!2ai k" %asar aau 2a%a 3a#ian &an# %iin#inkan 6%asar, 2"r"n#a$an,  2"r!ukaan8 k"!u%ian 2"nuu2 3(() %i3uka %an s"")a$ 2"nu$ %iarik

2"r)a$an-)a$an %an %iuu2 an2a a%an&a #")"!3un# u%ara.

*. Ta$a2 Ana)isis

Ana)isis %"n#an S2"kr('((!""r UV-Vis 6Kuaniai'8

• P"!3uaan )aruan A!(niu! M()i3%a

Dia!3i) , !L A!(niu! M()i3%a 1;, k!u%ian %i)arukan %a)a! : !L air  su)in# )a)u %i"n9"rkan sa!2ai 1 !L.

• P"!3uaan Asa! Sira

Dii!3an# *,11 #ra! Asa! Sira k"!u%ian %i)arukan %a)a! 1 !L air  su)in#.

• P"!3uaan 2"r"aksi 9a!2uran

Di9a!2urkan : !L 7*SO : N, 1: !L A!(niu! M()i3%a %an  !L Asa!

Sira %a)a! "r)"n!a&"r 1 !L.

• P"!3uaan )aruan san%ar 1 22!

Dii!3an# *1,: !# K7*PO  %i)arukan %a)a! = !L air su)in#. K"!u%ian

%ia!3a$kan 1 !L 7*SO  N %i"n9"rkan sa!2ai 1 !L.

• P"!3uaan Laruan In"r!"%i" 1 22!

Dia!3i) 1 !L %ari )aruan "rs"3u %an %i"n9"rkan %"n#an aua%"s sa!2ai 1 !L.

• P"!3uaan Laruan K"rja

a. Di3ua )aruan k"rja %"n#an 4ariasi k(ns"nrasi s"3a#ai 3"riku ,: 2! ,1  22! ,: 22! ,1 22! ,* 22!.

 3. Laruan "rs"3u %i3ua %"n#an 9ara !"n#a!3i) ,: !L ,1 !L ,: !L ,1 !L ,* !L.

9. Di"n9"rkan %"n#an aua%"s sa!2ai 1 !L 2a%a )a3u ukur. %. Dik(9(k %an %i3iarkan s")a!a 1: !"ni.

• P"!3uaan kur4a ka)i3rasi

a. O2i!asikan a)a S2"kr('((!""r s"suai %"n#an 2"unjuk unuk 2"n#ujian ka%ar '(s'a.

 3. Di2i2" : !L )aruan k"rja &an# ")a$ %ik"a$ui ka%arn&a !asin#-!asin# k" #")as ki!ia 1 !L.

9. Dia!3a$kan 2"r"aksi 9a!2uran %an %ia%uk.

%. Di!asukkan k" %a)a! ku4" 2a%a a)a S2"kr('((!""r, %i3a9a s"ra2an !asukn&a 2a%a 2anjan# #")(!3an# == n!.

(8)

". Di3ua kur4a ka)i3rasi %ari %aa &an# %i2"r()"$ aau %i"nukan 2"rsa!aan #aris )urusn&a.

• P"n&ia2an )aruan sa!2") %an 2"n#ujian

a. Sa!2") %ia!3i) s"3an&ak : !L %an %i!asukkan k" %a)a! "r)"n!a&"r.

 3. Unuk !"n#uji k"a%aan sa!2") asa! aau 3asa !aka %ia!3a$kan 1 ""s in%ika(r '"n()'a)"in, jika a%a 5arna !"ra$ &an# "r3"nuk !aka %ia!3$kan 7*SO sa!2ai 5arna !"ra$ $i)an#.

9. Dia!3a$kan = !L )aruan 2"r"aksi 9a!2uran, k(9(k $in##a $(!(#"n %ia!kan s")a!a 1-1- !"ni.

%. Di!asukkan k" %a)a! ku4" 2a%a a)a s2"kr('((!""r. ". Di3a9a s"ra2an !asukn&a 2a%a 2anjan# #")(!3an# == n!.

• P"n"nuan Ka%ar F(s'a

P"n"nuan ka%ar '(s'a %ik"a$ui 3"r%asarkan kur4a 3aku &aiu %"n#an 9ara !"!2)( ni)ai a3s(r3ans sa!2") "r$a%a2 k(ns"nrasi k"rja aau %"n#an !"n##unakan 2"rsa!aan #aris )urus &aiu

& a H 3 %i!ana &  A3s(r3ans a  k(nsana  3  k("'isi"n r"#r"si   k(ns"nrasi E. 7ASIL PENGAMATAN

1. Ta3") a3s(r3ansi )aruan k"rja

K(ns"nrasi )aruan k"rja 622!8 A3s(r3ansi

,: ,/=

,: ,/:

,1 ,

,1 ,/

,* ,*

*. Ta3") a3s(r3ansi sa!2")

Sa!2") Air Sun#ai A3s(r3ansi

1 ,1 * ,/  ,1  ,/1 : ,1 / ,/1

(9)

F. ANALISIS DATA 1. P"rsa!aan R"aksi

6N78/M(O*7*OJ6a8 H 7*O6)8 6N78/M(O*7*OJ6a8 H 7*O6)8

C/7=O6s8 H 7*O6)8 C/7=O6a8 H 7*O6)8

K7*PO6s8 H 7*O6)8 K7*PO6a8 H 7*O6)8

K7*PO6a8 H 7*SO6a8 7PO6a8 H K7SO6a8

*. Kur4a ka)i3rasi 0 0.05 0.1 0.15 0.2 0.25 0.06 0.06 0.06 0.06 0.07 0.07 0.07 0.07 0.07 f(x) = 0.47x R² = 0.52

Kurva Hubungan antara Absorbansi dengan Konsentrasi

 Y-Values Linear (Y-Values)

Konsentrasi (ppm) Absorbansi

. P"n"nuan K(ns"nrasi Sa!2") F(s'a Dik"a$ui 

A3s(r3ansi sa!2") raa 0 raa 

(

0,071

+

0,064

+

0,071

+

0,061

+

0,071

+

0,061

)

6

  ,//:  2a%a   == n!

P"rsa!aan )in"ar %ari kur4a ka)i3rasi  &  ,

D"n#an !"nsu3iusikan ni)ai a3s(r3ansi 9u2)ikan 2a%a 2"rsa!aan )in"arias kur4a ka)i3rasi s"3a#ai ni)ai &, !aka akan %i %a2a ni)ai k(ns"nrasi 9u2)ikan s"3a#ai ni)ai 

&  ,

,//:  ,

  ,1 !#@!L

(10)

G. PEMBA7ASAN

Pa%a 2rakiku! ka)i ini &aiu ana)isis kan%un#an '(s'a 6PO8 2a%a air sun#ai s"9ara

s2"kr('((!""r UV-Vis. S2"kr('((!"ri !"ru2akan suau !"(%" ana)isa &an# %i%asarkan 2a%a 2"n#ukuran s"ra2an sinar !(n(kr(!ais ()"$ suau )aruan 3"r5arna 2a%a  2anjan# #")(!3an# s2"si'ik %"n#an !"n##unakan !(n(kr(!a(r 2ris!a %"n#an %""k(r 

'((u3". S2"kr('((!"rik !"ru2akan sa)a$ sau !"(%" ana)isa kuaniai' suau <a ki!ia 3"r%asarkan si'a a3s(r3sin&a "r$a%a2 ra%iasi sinar ")"kr(!a#n"ik s"ra in"raksin&a anara <a ki!ia %"n#an ra%iasi sinar ")"kr(!a#n"ik. M"(%" s2"kr(sk(2i sinar a!2ak 3"r%asarkan 2"n&"ra2an sinar a!2ak ()"$ suau )aruan 3"r5arna. O)"$ kar"na iu !"(%" ini %ik"na) ju#a s"3a#ai !"(%" ka)(ri!"ri. 7an&a )aruan s"n&a5a &an#  3"r5arna &na# %a2a %i"nukan %"n#an !"(%" ini. S"n&a5a ak 3"r5arna %a2a %i3ua  3"r5arna %"n#an !"r"aksikann&a %"n#an 2"r"aksi &an# !"n#$asi)kan s"n&a5a 3"r5arna. S2"kr('((!""r a%a)a$ a)a unuk !"n#ukur rans!irans aau a3s(r3ans suau 9(n($ s"3a#ai 'un#si 2anjan# #")(!3an# (R. A. Day, Jr. and A. L. Underwood,1989 ).

Pa%a 2rakiku! ini 3"rujuan unuk !"n#"a$ui a%an&a kan%un#an '(s'a 6PO8 2a%a

air sun#ai. Air !"ru2akan k(!2(n"n &an# 2"nin# 3a#i k"$i%u2an. Mak$)uk $i%u2 %i!uka  3u!i ini i%ak %a2a "r)"2as %ari k"3uu$an akan air. Na!un %"!ikian, air %a2a !"nja%i

!a)a2"aka 3i)a!ana i%ak "rs"%ia %a)a! k(n%isi &an# 3"nar, 3aik kua)ias !au2un kuaniasn&a. Da)a! jarin#an $i%u2, air !"ru2akan !"%iu! unuk 3"r3a#ai r"aksi %an  2r(s"s "kskr"si. Air !"ru2akan !a"ri "s"nsia) %a)a! k"$i%u2an. Buki-3uki !"nunjukkan s"!akin in##i ara' k"$i%u2an, ju!)a$ k"3uu$an air s"!akin !"nin#ka. K"3uu$an &an# !"nin#ka !"n%(r(n# 2"n#a%aan su!3"r air 3aru, !isa)n&a &an# 3"rasa) %ari air ana$, !"n#()a$ %an !"na5arkan air )au, !au2un !"n#()a$ %an !"n&"$akan k"!3a)i su!3"r  air k((r &an# ")a$ "r9"!ar s"2"ri air sun#ai %an %anau 6+inarn(, 1=/8.

F(s'a "r%a2a %a)a! air a)a! aau air )i!3a$@ sun#ai s"3a#ai s"n&a5a (r('(s'a,  2()i'(s'a %an '(s'a (r#anis. S"ia2 s"n&a5a '(s'a "rs"3u "r%a2a %a)a! 3"nuk "r)aru,

"rsus2"nsi aau "rika %i %a)a! s") (r#anis!" %a)a! air. Di %a"ra$ 2"ranian (r('(s'a  3"rasa) %ari 3a$an 2u2uk &an# !asuk k" %a)a! sun#ai !")a)ui %rainas" %an a)iran air 

(11)

"k(sis"! 2"rairan. Bi)a ka%ar '(s'a %a)a! air r"n%a$, s"2"ri 2a%a air a)a! 6? ,1 !# P@L8, 2"ru!3u$an %an #an##an# akan "r$a)an#.

F(s'a &an# 3"rasa) %ari air sun#ai aau )i!3a$ a)a!i 3iasan&a 3"r3"nuk s"3a#ai s"n&a5a '(s'a saja. S"n&a5a '(s'a %a2a %ik)asi'ikasikan s"3a#ai (r$( '(s'a, '(s'a &an# "rk(n%"nsasi 62&r(, !"$a, 2()i'(s'a )ainn&a8, %an s"n&a5a '(s'a &an# "rika s"9ara (r#anik. S"n&a5a-s"n&a5a '(s'a &an# 3iasa %i%""ksi %"n#an 9ara 9()(ri!"r& an2a $i%r()isis aau (ksi%asi %"n#an 2"!anasan sa!2") %is"3u s"3a#ai '(s'(r r"aki' aau (r$( '(s'a. 7i%r()isis asa! 2a%a iik %i%i$ air !"n#u3a$ '(s'a "r)aru aau '(s'a  2ariku)a &an# 3"rk(n%"nsasi !"nja%i (r$('(s'a "r)aru. Isi)a$ '(s'a &an# "r$i%r()isis asa! )"3i$ %isukai %ari 2a%a  '(s'a "rk(n%"nsasi. Fraksi-'raksi s"n&a5a '(s'a &an# "rk(n4"rsi !"nja%i (r$('(s'a $an&a ()"$ 2r(s"s (ksi%asi &an# %"ksruki' %ari <a-<a (r#anik %is"3u s"3a#ai '(s'a (r#anik. M"(%" ini !"n##unakan "knik (ksi%asi  2"rsu)'a unuk !"!3"3askan@!"n"a2ka! '(s'a (r#anik. M"(%" ka)(ri!"rik &an#

%i2"r#unakan a%a)a$ !"(%" asa! ask(r3a.

M"(%" asa! ask(r3a %a2a %i#unakan unuk 2"n"a2an 3"nuk-3"nuk '(s'a "r"nu %i%a)a! air !inu!, air 2"r!ukaan, air 2a&au, air )i!3a$ ru!a$ an##a %an )i!3a$ in%usr&. Cara uji ini %i#unakan unuk !"n#"a$ui a%an&a kan%un#an '(s'a &an# "r%a2a %a)a! air  sun#ai@air )i!3a$ %"n#an !"n##unakan !"(%" asa! ask(r3a %"n#an a)a s2"kr('((!""r 2a%a 2anjan# #")(!3an# == n!.

Pa%a 2rakiku! ini %i)akukan 3"3"ra2a 2"r9(3aan &aiu anara )ain 2"n#a!3i)an sa!2") %an a$a2 ana)isis %"n#an s2"kr('((!""r UV-Vis 6kuaniai'8, s"ra !"n"ukan a%an&a kan%un#an '(s'a. Pa%a 2"r9(3aan 2"ra!a &aiu 2"n#a!3i)an sa!2") 6air sun#ai8. Sa!2") %ia!3i) 2a%a %ua 3a#ian &aiu air 2a%a "2i sun#ai %an air 2a%a 2"r"n#a$an 3a%an air sun#ai. K"!u%ian %ia!3i) 2a%a !asin#-!asin# i#a iik &aiu air 2a%a 2"r!ukaan,  2"r"n#a$an, %an 2a%a %asar air sun#ai. L(kasi 2"n#a!3i)an sa!2") 6air sun#ai8 &aiu

%ia!3i) %i k"9a!aan s"kar3")a. Di2i)i$n&a )(kasi ini kar"na %i%u#a air sun#ain&a 3an&ak  !"n#an%un# '(s'a 6PO8 kar"na 3an&ak k"#iaan in%usri &an# !"!un#kinkan air 

"r9"!ar, s"$in##a !"n%(r(n# ka!i unuk !"n#ana)isis a%an&a kan%un# an '(s'a 6PO8.

Pa%a 2"r9(3aan k"%ua &aiu a$a2 ana)isis %"n#an s2"kr('((!""r UV-Vis. Pa%a  2"r9(3aan ini %i)akukan 3"3"ra2a a$a2 &aiu 2"!3uaan 2"r"aksi 9a!2uran, 2"!3uaan )aruan san%ar PO, 2"!3uan )aruan k"rja, 2"!3uaan kur4a ka)i3rasi, 2"n&ia2an )aruan

(12)

%"n#an !"n##unakan 3a$an-3a$an anara )ain )aruan a!!(niu! !()i3%a, asa! ask(r3a, 7*SO : N, %an $i%ra<ina su)'a. Na!un 2a%a saa 2rakiku! i%ak %i#unakan )aruan

$i%ri<ina su)'a, s")ain iu )aruan asa! ask(r3a %i#ani %"n#an asa! sira %"n#a a)asan kar"na 3a$an "rs"3u i%ak "rs"%ia %i )a3(ra(riu! ki!ia %asar 'aku)as MIPA uni4"rsias !aara!.

S")anjun&a 2a%a a$a2 k"%ua &aiu 2"!3uaan )aruan in%uk 1 22! 2a%a a$a2 ini %i#unakan 2a%aan K7*PO &an# %i)arukan %a)a! = !L air su)in#, k"!u%ian

%ia!3a$kan %"n#an 7*SO  N %an %i"n9"rkan $in##a 4()u!"n&a 1 !L. k"!u%ian

%i3ua )aruan san%ar PO1 22! s"3a#ai )aruan 2"!3an%in# %"n#an k(ns"nrasi &an#

")a$ %ik"a$ui &aiu s"3a#ai 3"riku ,: 22!, ,1 22! ,: 22! ,1 22! ,* 22!. Dari !asin#-!asin# k(ns"nrasi "rs"3u %i3ua %"n#an %i)akukan 2"n#"n9"ran * ka)i s"$in##a )aruan "rs"3u %i3ua %"n#an 9ara %ia!3i) ,: !L 1 !L : !L, 1 !L, * !L %an %i"n9"rkan %"n#an aua%"s sa!2ai 1 !L. P"n#"n9"ran * ka)i ini %i)akukan kar"na kuran#n&a a)a unuk !"n#a!3i) )aruan %"n#an 2ara!""r 4()u!" "rk"9i) s"$in##a k(ns"nrasin&a "a2. K"!u%ian !asin#-!asin# )aruan "rs"3u %ia!3a$kan 2"r"aksi 9a!2uran &an# ")a$ %i3ua s"3")u!n&a %an %ija%ikan %a)a! k"a%aan $(!(#"n. Tujuan %ari 2"!3uaan )aruan san%ar %"n#an 4()u!" &an# 3"r3"%a-3"%a a%a)a$ unuk !"!3ua kur4a ka)i3rasi &an# nanin&a akan %i#unakan unuk !"n#$iun# ka%ar '(s'(r %a)a! sa!2") air. Pa%a 2"!3uaan )aruan san%ar ini i%ak "rja%i 2"ru3a$an 5arna 2a%a )aruan, arin&a )aruan !asi$ %a)a! k"a%aan &an# sa!a &aiu 3"r5arna 3"nin#. K"!u%ian %i)akukan 2"n#ukuran a3s(r3ansi 2"n#ukuran %"r" san%ar 2a%a 2anjan# #")(!3an# !aksi!u! == n!. S"suai $uku! La!3"r B""r, A   3 9, %i!ana a3s(r3ansi s"3an%in# %"n#an k(ns"nrasi )aruan. S"!akin 3"sar k(ns"nrasi )aruan, !aka a3s(r3ansi &an# %i2"r()"$ ju#a akan s"!akin 3"sar. Na!un 2a%a 2"r9(3aan ini, ni)ai a3s(r3ansi )aruan san%ar &an# %i2"r()"$ i%ak s"suai %"n#an $uku! La!3"r B""r. 7a) ini %i3ukikan %"n#an ni)ai a3s(r3ansi &an# %i2"r()"$ a%a)a$ s"9ara 3"ruru-uru &aiu ,/=, ,/:, ,, ,/,%an ,*. Dari %aa a3s(r3ansi %"r" san%ar ini %i3ua kur4a ka)i3rasi, s"$in##a %i2"r()"$ 2"rsa!aan )in"ar %ari kur4a ka)i3rasi &  ,.

S")anjun&a 2"n&ia2an )aruan sa!2") 6air sun#ai8. Dari !asin#-!asin# sa!2") &an# ")a$ %ia!3i) s"3")u!n&a %isarin# "r)"3i$ %a$u)u. 7a) ini %i)akukan a#ar k((ran-k((ran &an# "r%a2a %i air sun#ai %i2isa$kan s"$in##a i%ak !"n##an##u 2r(s"s 2"n#ukuran

(13)

a3s(r3ansi )aruan sa!2"). K"!u%ian %ia!3i) !asin#-!asin# : !L 6%ari / sa!2") &# "rs"%ia8 %an %i!asukkan k" %a)a! "r)"n!"&"r. Unuk !"n#uji k"a%aan sa!2") asa! aau  3asa !aka %ia!3a$kan !asin#-!asin# 1 ""s in%ika(r 22 6'"nn()')a"in8, jika "r3"nuk 

5arna !"ra$ %ia!3a$kan 7*SO sa!2ai 5arna !"ra$ $i)an#. Na!un, 2a%a 2"r9(3aan ini

)aruan i%ak "r3"nuk 5arna !"ra$. S"$in##a sa!2") )an#sun# %ia!3a$kan 2"r"aksi 9a!2uran %an %i%ia!kan s")a!a 1-1 !"ni. S")anjun&a %i)akukaan 2"n#ukuran a3s(r3ansi sa!2"). Dari 2"r9(3aan, %i2"r()"$ a3s(r3ansi sa!2") s"9ara 3"ruru &aiu ,1 ,/ ,1 ,/1 ,1 ,/1. B"r%asarkan 2"r$iun#an %i2"r()"$ k(ns"nrasi sa!2") air sun#ai s"3"sar ,1 !#@L. $a) ini s"suai "(ri SNI &an# !"n&aakan ka%ar  '(s'a !aksi!un %a)a! suau air a%a)a$ s"kiar ,1 !#@L sa!a2ai 1, !#@L. s"$in##a %a2a %isi!2u)kan 3a$5a 2a%a air sun#ai s"kar3")a "r%a2a kan%un#an '(s'a 6PO8.

7. KESIMPULAN

B"r%asarkan 2rakiku! &an# ")a$ %i)akukan %a2a %isi!2u)kan 3a$5a unuk  !"n#"a$ui a%an&a kan%un#an '(s'a 2a%a air sun#ai %i s"kar3")a %a2a %i)akukan %"n#an !"n##unakan !"(%" s"9ara s2"kr('((!""r UV-Vis. Kar"na S2"kr('((!"rik  !"ru2akan sa)a$ sau !"(%" ana)isa kuaniai' suau <a ki!ia 3"r%asarkan si'a a3s(r3sin&a "r$a%a2 ra%iasi sinar ")"kr(!a#n"ik s"ra in"raksin&a anara <a ki!ia %"n#an ra%iasi sinar ")"kr(!a#n"ik. M"(%" s2"kr(sk(2i sinar a!2ak 3"r%asarkan  2"n&"ra2an sinar a!2ak ()"$ suau )aruan 3"r5arna. O)"$ kar"na iu !"(%" ini %ik"na)  ju#a s"3a#ai !"(%" ka)(ri!"ri. Dari 2"r9(3aan, %i2"r()"$ a3s(r3ansi sa!2") s"9ara  3"ruru &aiu ,1 ,/ ,1 ,/1 ,1 ,/1. B"r%asarkan 2"r$iun#an %i2"r()"$ k(ns"nrasi sa!2") air sun#ai s"3"sar ,1 !#@L, %i!ana k(ns"nrasi ini %i%a2a %ari  2"rsa!aan )in"ar kur4a ka)i3rasi &aiu &  ,. 7a) ini s"suai "(ri SNI &an# !"n&aakan ka%ar '(s'a !aksi!un %a)a! suau air a%a)a$ s"kiar ,1 !#@L sa!a2ai 1, !#@L. a%i, %a2a %iarikan 3a$5a 2a%a air sun#ai s"kar3")a "r%a2a kan%un#an '(s'a 6PO8.

(14)

DAFTAR PUSTAKA

An(ni!. *1. Fosfat . Diaks"s %i $2@@i%.5iki2"%ia.(r#@ 2a%a  uni *1/.

Da9$ri&anus, Dr. *. Analisis Struktur Senyawa r!anik Se"ara S#ektrosko#i. Pa%an#  An%a)as Uni4"rsi& Pr"ss.

(15)

Mu9$sin, >u)ian(. *1. Fosfat . Diaks"s %i $2@@555.9$"!-is-r&.9(!@  2a%a  uni *1/.

S"ran, E!"). *11. Air. Diaks"s %i $2s@@5ani3"sak.5(r%2r"ss.9(!@*11@@@2"n#"rian-%asar-s2"kr('((!""r-4is-u4-u4-4is@ 2a%a  uni *1/.

Referensi

Dokumen terkait

Menghadkan bilangan pelanggan berada di premis pada satu-satu masa Pemakaian pelitup muka (face mask) Mewajibkan pekerja dan pelanggan memakai face mask semasa berada

Peran pemerintah kelurahan dalam pemberdayaan masyarakat di Kelurahan Tamaona diwujudkan dengan empat garis besar yakni Bina Manusia, dimana dalam bina manusia dilakukan

Lokasi Penelitian berada di Jakarta, dengan subjek penelitiannya adalah anggota komunitas Punk Muslim yang yang sudah menjadi anggota minimal satu tahun karena dianggap

Pada konsentrasi 8% minyak kemiri sunan sudah dapat mengendalikan hama penggerek buah kopi (PBKo) dengan persentase mortalitas 93%, persentase intensitas serangan

Jumlah saham yang ditawarkan 215.000.000 Saham Biasa Atas Nama Seri B dengan nilai nominal Rp..

Begitu sampainya beliau ketempat Imam Abu Hanifah, beliau ditunjuk oleh murid Imam Syafi’i sebagai imam ditempat Imam Abu Hanifah, lalu murid Imam Syafi’i mengira

Berdasarkan hasil analisis dapat diketahui bahwa ada hubungan antara konsep diri dengan tingkat kecemasan pada ibu menopause di Dusun Polaman Wilayah Kerja Puskesmas

17 Sumber data primer dalam penelitian ini adalah internet sebagai sumber belajar yang diperoleh dari hasil penyebaran kuesioner/angket kepada sampel yang diambil,