ÖN SÖZ
− Bu standard, CEN tarafõndan kabul edilen EN 292-1(1991) standardõ esas alõnarak, TSE Mühehdislik Hazõrlõk Grubu’nca hazõrlanmõş ve TSE Teknik Kurulu’nun 9 Ocak 1996 tarihli toplantõsõnda Türk Standardõ olarak kabul edilerek yayõmõna karar verilmiştir.
İÇİNDEKİLER
0 - GİRİŞ... 1
1 - KAPSAM VE UYGULAMA ALANI ... 2
2 - ATIF YAPILAN STANDARDLAR ... 2
3 - TEMEL KAVRAMLAR ... 2
3.1 - MAKİNE(LER) ... 2
3.2 - GÜVENİRLİK... 3
3.3 - BİR MAKİNENİN İDAME ETTİRİLEBİLİRLİĞİ ... 3
3.4 - BİR MAKİNENİN GÜVENLİĞİ ... 3
3.5 - TEHLİKE ... 3
3.6 - TEHLİKELİ DURUM ... 3
3.7 - RİSK... 3
3.8 - RİSK DEĞERLENDİRİLMESİ... 3
3.9 - TEHLİKELİ MAKİNE FONKSİYONU ... 3
3.10 - TEHLİKE BÖLGESİ... 3
3.11 - BİR MAKİNENİN TASARIMI:... 3
3.12 - BİR MAKİNENİN AMAÇLANAN KULLANILMASI: ... 4
3.13 - GÜVENLİK FONKSİYONLARI... 4
3.14 - OTOMATİK İZLEME... 5
3.15 - BEKLENİLMEYEN (KASİ OLMADAN) ÇALIŞMAYA BAŞLAMA ... 5
3.16 - TEHLİKEYE YOL AÇAN ARIZA ... 5
3.17 - ARIZADA - GÜVENLİ DURUM ... 5
3.18 - RİSKİN TASARIM YOLUYLA AZALTILMASI... 5
3.19 - GÜVENLİK KORUMA TEDBİRLERİ... 5
3.20 - KULLANMA İÇİN BİLGİLENDİRME... 5
3.21 - OPERATÖR ... 6
3.22 - KORUYUCU... 6
3.23 - GÜVENLİK TERTİBATI ... 7
3.24 - CAYDIRMA / ENGEL OLMA TERTIBATI ... 7
4 - MAKİNELERİN SEBEP OLDUĞU TEHLİKELERİN TARİFİ ... 8
4.1 - GENEL ... 8
4.2 - MEKANİK TEHLİKE ... 8
4.3 - ELEKTRİK TEHLİKESİ... 8
4.4 - TERMİK TEHLİKELER ... 9
4.5 - GÜRÜLTÜNÜN SEBEP OLDUĞU TEHLİKELER ... 9
4.6 - TİTREŞİMİN SEBEP OLDUĞU TEHLİKELER... 9
4.7 - RADYASYON İLE OLUŞAN TEHLİKELER... 9
4.8 - MALZEME VE CİSİMLERİN SEBEP OLDUĞU TEHLİKELER... 9
4.9 - MAKİNE TASARIMINDA ERGONOMİK PRENSİPLERİN İHMAL EDİLMESİNİN
SEBEP OLDUĞU TEHLİKELER... 9
4.10 - TEHLİKELERİN BİRLEŞMESİ... 9
5 - GÜVENLİK TEDBİRLERİNİN SEÇİLME STRATEJİSİ... 9
5.1 - MAKİNENİN SINIRLARINA AİT KURALLAR ...12
5.2 - TEHLİKELİ DURUMLARIN SİSTEMATİK OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ (bk.
Madde 3.6) ...12
5.3 - TEHLİKELERİN GİDERİLMESİ VEYA RİSKİN SINIRLANMASI (riskin tasarõm
yoluyla azaltõlmasõ) ...12
5.4 - Madde 5.3’e GÖRE (ayrõca EN 292-2 Madde 4) YETERLİ OLARAK
SINIRLANAMAYAN VEYA KAÇINILAMAYAN TEHLİKELERE KARŞI GÜVENLİK
KORUMA TEDBIRLERİ...12
5.5 - BAKİYE RİSKLER HAKKINDA KULLANICILARIN BİLGİLENDİRİLMESİ VE İKAZ
EDİLMESİ ...12
5.7 - AÇIKLAMALAR VE UYARILAR...13
6 - RİSK DEĞERLENDİRİLMESİ (Ayrõca bk. EN 1050 :Risk değerlendirmesi) ... 15
6.1 - GİRİŞ ...15
6.2 - BİR RİSKİN DEĞERLENDİRİLMESİ SIRASINDA DİKKATE ALINMASI GEREKEN15
FAKTÖRLER...15
EK A... 17
EK B... 18
MAKİNELERDE GÜVENLİK- TASARIM İÇİN TEMEL KAVRAMLAR,
GENEL PRENSİPLER-
BÖLÜM 1 :TEMEL TERİMLER, METODOLOJİ
0 - GİRİŞ
Bu standard, makine güvenliği üzerine Avrupa standardlarõ ile uyumluğunu sağlamak amacõyla, tasarõmcõlarõn imalatçõlarõn ve diğer ilgili kuruluşlarõn temel güvenlik kurallarõnõn yorumlamalarõna için yardõmcõ olmak gayesi ile yapõlmõştõr.
Bu standard, CEC ve EFTA’ nõn yönetimi altõnda CEN /CENELEC tarafõndan bir plan dahilinde yapõlan bir seri standardlarõn ilkidir. Bu program dublikasyonlara engel olmak ve standardlarõn hõzlõ bir şekilde yapõlmasõna imkan vermek ve standardlar arasõndaki atõflarõn kolayca yapabilmesi için bir mantõk geliştirmek gayesiyle çeşitli bölümlere ayrõlmõştõr.
Standardlar arasõndaki hiyerarşi aşağõdaki gibidir: a) A Tipi standardlar (Temel güvenlik standardlarõ)
Bu tip standardlar, bütün makine, cihaz ve tesisler için geçerli olan temel kavramlarõ ve bunlara ait ana terimleri, tasarõm için prensipler ve genel düşünceleri ihtiva eden standardlardõr.
b) B Tipi standardlar (Grup güvenlik standardõ )
Bu tip standardlar, makineler, cihazlar ve tesislerde büyük çapta kullanma alanõ bulan, bir güvenlik tertibatlarõ veya bir güvenlik konusuyla ilgili olan standardlardõr.
- B 1 tipi standardlar, belirli bir güvenlik konularõnõ kapsar. (mesela güvenlik mesafeleri,yüzey sõcaklõğõ, gürültü) - B 2 Tipi standardlar güvenlikle alakalõ tertibatlarõ kapsar.
(mesela İki El Kumanda tertibatõ, Ara Kilit Tertibatlarõ, Basõnca Hassas Tertibatlar, Koruyucular.) c) C Tipi Standardlar
(Makine güvenlik standardlarõ)
Bu tip standardlar belirli bir makine veya makine gruplarõ için ayrõntõlõ güvenlik kurallarõnõ ihtiva eder. Uygulama bakõmõndan, EN 292’nin ana amacõ, güvenli makine imalatõnõ mümkün kõlmak için tasarõmcõ, imalatçõ vb.lerine, güvenlik tekniği bakõmõndan, komple bir çerçeve vermek, kõlavuzluk etmek; buna ilave olarak, EN 414 ve ENV 1070 ile birlikte C tipi standard hazõrlayõcõlarõna bir strateji vermek; ayrõca C tipi standardõn mevcut olmadõğõ durumlarda, tasarõmcõ, imalatçõ vb.lerine yararlõ bir rehber olmak üzere, bir strateji vermek; bu stratejik avantajlardan yararlanõlarak, uygun uygulama projeleri hazõrlamak için de, B tipi standardlarõn uygulanmasõnda tasarõmcõlara yardõmcõ olmaktõr. Standardlarõn programõ sürekli olarak gelişmektedir ve EN 292’nin bazõ maddeleri hazõrlanmakta olan A ve B tipi standardlarõn konularõdõr. Bu gibi A ve B standardlarõ mevcut olduğunda, bu standardõn Madde 2 atõf yapõlan standardlar bölümüne ilave edilmelidir. Bunun gayesi, mevcut EN 292’ nin belli bir maddesini kapsayan A veya B tipi başka bir standardõn olduğu durumlarda, önceliğin bu standardlara ait olduğunu vurgulamaktõr.
NOT - Bilhassa, A Tipi veya B1 Tipi ve B2 Tipi standardlarda verilen; terimlerin tarifleri, EN 292 de verilen karşõlõklarõna göre daha öncelik kazanõr.
Bu EN 292 standardõ iki bölümden meydana gelmektedir.
Bölüm 1: ”Makinelerde güvenlik- Tasarõm İçin temel kavramlar, genel prensipler - Temel terimler metodoloji” adlõbu bölümde, makineler için güvenlik standardõ hazõrlanmasõnda takip edilecek olan bütün temel metodoloji, bu çalõşmanõn özü olan felsefe ile alakalõ temel terimlerle birlikte verilmektedir.
Bölüm 2: “Makinelerde güvenlik- Tasarõm İçin temel kavramlar, genel prensipler - Teknik prensipler ve özellikler” adlõ bu bölümde, bu felsefenin mevcut teknolojilerin kullanalarak nasõl uygulanacağõ konusu vurgulanmaktadõr.
EN 292’nin bütün amacõ, tasarõmcõlara, imalatçõlara ve diğerlerine, Avrupa mevzuatõ ile uyumluluğa en kolay yolla ulaşõlmasõnõ sağlamak için gerekli olan strateji veya ana esaslarõ vermektir. Bu işlemlerin özü, Makine Direktifleri ve eş değer EFTA anlaşmalarõnda verilen temel güvenlik kurallarõnõn, kolayca farkedilmeyen ancak önemli olan kanuni esaslarõnõn anlaşõlmasõnõ sağlamaktõr. Bu gaye ile EK 1’de Makine Direktifi 89/392/EEC, EN 292 -2’de tekrar verilmiştir.
1 - KAPSAM VE UYGULAMA ALANI
Bu standard, mesleki veya mesleki olmayan amaçlar için, makinelerin tasarõmõnda (bk. Madde 3.1) güvenliğe ulaşõlmasõnda imalatçõlara ve tasarõmcõlara yardõmcõ olmak amacõyla temel terimleri ve belli genel tasarõm metodlarõnõ kapsar.
Bu standard, benzer tehlikeleri ihtiva eden diğer teknik mamullere de uygulanabilir.
Bu standardõn, tasarõmcõlar için açõlacak kurslarda ve el kitaplarõnda, temel terimleri ve genel tasarõm metotlarõnõ tasarõmcõlara aktarmak amacõyla kullanõlmasõ tavsiye edilir.
2 - ATIF YAPILAN STANDARDLAR
Bu standardda tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standardlardan atõf yapõlmaktadõr. Bu atõflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağõda liste halinde verilmiştir. Tarih belirtilen atõflarda daha sonra yapõlan tadil veya revizyonlar, atõf yapõlan bu standardda da tadil veya revizyon yapõlmasõ şartõ ile uygulanõr. Atõf yapõlan standardõn tarihinin belirtilmemsi halinde ilgili standardõn en son baskõsõ kullanõlõr.
EN, ISO, IEC vb. Adõ TS No Adõ
No (İngilizce) (Türkçe)
EN 292-2 Safety of Machinery; Basic TS EN 292-2 Makinelerde Güvenlik-
Concepts; General Tasarõm İçin Temel
Principles For Design; Kavramlar - Genel
Part 2: Technical Prensipler-Bölüm 2: Teknik
Principles and Specifications Prensipler ve Özellikler ENV 1070 Safety of Machinery- TS -EN V 1070 Makinelerde Güvenilk-
Terminology Terimler
EN 414 Safety of Machinery-Rules For the Drafting and Prensentation of Safety Standards EN 1050 Safety of Machinery-Risk Assessment EN 60204-1 Safety of Machinery: Electrical Equipment of Machines, Part 1: General Requirements
3 - TEMEL KAVRAMLAR
(Ayrõca ENV 1070’e bakõnõz.)Bu standardõn amacõ bakõmõndan aşağõdaki tarifler uygulanmalõdõr:
3.1 - MAKİNE(LER)
Özellikle bir işlem, muamele, bir malzemeyi taşõmak veya paketlemek amacõyla belli bir uygulamayõ gerçekleştirmek için uygun makina tahrik mekanizmasõ, kumanda ve güç devresi vb. leri ile bir araya getirilmiş, en azõndan biri hareketli olan, birbirlerine bağlõ parça veya elemanlarõn topluluğudur.
Makinalar terimi, bir ve aynõ sonuca varmak amacõyla, bir çok fonksiyonlarõ birleşmiş bir bütün olarak çalõşmak üzere düzenlenen ve kumanda edilen bir makinalar topluluğunu da kapsar.
3.2 - GÜVENİRLİK
Bir makine veya elemanõn veya donanõmõn belirli şartlar altõnda ve verilen bir zaman süresi içerisinde arõzalanmaksõzõn istenen bir fonksiyonu yerine getirebilme kabiliyetidir.
3.3 - BİR MAKİNENİN İDAME ETTİRİLEBİLİRLİĞİ
Bir makinenin idame ettirilebilirliği, amaçlanan kullanma şartlarõ (bk. Madde 3.12) altõnda fonksiyonunu yerine getirebilmeye muktedir tutulabilme veya belirli uygulamalara göre ve belirli vasõtalar kullanarak yürütülen gerekli işlemlerle yeniden eski durumuna getirilebilme kabiliyetidir .
3.4 - BİR MAKİNENİN GÜVENLİĞİ
Bir makinenin, talimat el kitabõnda ifade edilmiş (ve bazõ durumlarda el kitabõnda belirtilmiş bir süre içerisinde) amaçlanan kullanma şartlarõ altõnda (bk. Madde 3.12) taşõnmasõ, tesis edilmesi, ayarlanmasõ, idame ettirilmesi, sökülmesi ve atõk hale getirilmesi gibi fonksiyonlarõnõ yerine getirme kabiliyetidir.
3.5 - TEHLİKE
Mümkün olabilen bir yaralanma veya sağlõğa zarar verme kaynağõdõr.
NOT - Tehlike kelimesi, genel olarak aslõndan kaynaklanan elektrik çarpma tehlikesi, ezilme tehlikesi,kesme tehlikesi,zehirlenme tehlikesi vb. gibi sağlõğa zararlõ olan veya bir yaralanma kaynağõnõ veya türünü tarif eden diğer kelimelerle birleşik olarak kullanõlõr. Makineler tarafõndan meydana getirilmiş tehlikeler Madde 4’de tarif edilmiştir.
3.6 - TEHLİKELİ DURUM
Bir kişinin tehlikeye veya tehlikelere maruz kaldõğõ herhangi bir durumdur.
3.7 - RİSK
Tehlikeli bir durumda, muhtemel yaralanma ve sağlõğa zarar verme derecesinin ve ihtimalinin bir bileşimidir.
3.8 - RİSK DEĞERLENDİRİLMESİ
Uygun bir güvenlik tedbirini almak için tehlikeli bir durumda, muhtemel yaralanma ve sağlõğa zarar verme derecesinin ve ihtimalinin geniş olarak tahmin edilmesidir.
NOT - Madde 6 risk değerlendirilmesi ile alakalõdõr.
3.9 - TEHLİKELİ MAKİNE FONKSİYONU
Bir makinenin çalõşma esnasõnda bir tehlike meydana getiren herhangi bir fonksiyonudur.
3.10 - TEHLİKE BÖLGESİ
Bir kişinin sağlõğõna zararlõ olma veya yaralanma riskine maruz kaldõğõ makine içinde veya civarõndaki herhangi bir alandõr.
NOT - Bu tarifin amacõ bakõmõndan riskin sebep olduğu tehlikeler şunlardõr:
- Ya makinenin amaçlanan kullanma şartlarõ sõrasõnda sürekli olarak mevcut olacak, (Hareket eden
parçalarõn tehlikeli hareketi, bir kaynak işlemi sõrasõnda elektrik arkõ vb.)
- Ya da, beklenilmeyen şekilde ortaya çõkma (kasõt olmadan /beklenilmeyen çalõşmaya başlama vb.)
3.11 - BİR MAKİNENİN TASARIMI:
Bir makinenin tasarõmõ aşağõdakileri ihtiva eden bir seri çalõşmadõr:
a) Ömrünün bütün devreleri göz önüne alõnarak bizzatihi makinenin kendisi üzerinde yapõlan çalõşmalar:
1) Yapõm
2) Nakliye ve işletmeye alma - Montaj, tesis etme - Ayar,
3) Kullanma
- kurma, eğitme/programlama veya işlem aktarõlmasõ - işletme,
- temizleme, - arõza arama
- idame ettirme,(bakõm)
4) İşletme dõşõ bõrakma,sökme ve güvenlikle ilgili olarak mütalaa edildiği nisbetle atõk (hurda) hale getirme.
b) Makine ömrünün yukarõda bahsedilen bütün devreleri (yapõm hariç) ile alakalõ talimatlarõn, EN 292-2 Madde 5.5 ‘e uygun olarak yazõlmasõ.
3.12 - BİR MAKİNENİN AMAÇLANAN KULLANILMASI:
Makinenin imalatçõsõ tarafõndan verilen malumata göre veya genel tasarõmõna, yapõmõna ve fonksiyonlarõna uygun olarak kullanõlmasõdõr.
Amaçlanan kullanõlmasõ, olmasõ muhtemel, makul yanlõş kullanõlmalarõ göz önüne alarak, el kitabõnda (bk. EN 292-2 Madde 5.5) bilhassa yer alan teknik talimatlarla uygunlukla da ilgilidir.
NOT −−−− Muhtemel yanlõş kullanõlmalarla alakalõ olarak, aşağõdaki davranõşlar özellikle risk değerlendirilmesinde göz önüne alõnmalõdõr:
− Makinenin kasõtlõ olarak yanlõş kullanõlmasõ neticesinde olmayan, ancak normal dikkatsizliğin neticesi olarak meydana gelmesi muhtemel yanlõş çalõşmasõ;
− Makinenin kullanõlmasõ esnasõnda düzensiz çalõşma, kaza, hata vb. durumlarda bir kişinin refleks davranõşõ;
− Bir görevi yerine getirmede “en az direnç hattõnõn (line of least resistance)” ele alõnarak neticelenen davranõşlar;
− Bazõ makinelerde (özellikle mesleki olmayan kullanmalar için yapõlan makinelerde) belirli kişilerin, mesela, çocuk veya sakatlarõn, muhtemel davranõşlarõ;
3.13 - GÜVENLİK FONKSİYONLARI
3.13.1 - Direkt (Kritik) Güvenlik FonksiyonlarõBir makinenin, yanlõş çalõştõğõnda sağlõğa zaralõ olma veya yaralanma riskinin derhal artõşõna yol açan fonksiyonlarõdõr.
Direkt güvenlik fonksiyonlarõ iki sõnõfa ayrõlõr:
a) Özel güvenlik direkt fonksiyonlarõ; güvenliği sağlamak amacõyla özellikle düşünülen direkt güvenlik fonksiyonlarõdõr.
Misaller;
− kasti olmayan /beklenilmeyen çalõşmaya başlamayõ önleyen fonksiyonlar(bir koruyucu ile birlikte ara kilitleme tertibatõ)
− bir çalõşma çevriminin tekrarõnõ önleyen fonksiyon, − İki el kumandasõ fonksiyonu,
− vb. dõr.
b) Güvenlik direkt kritik fonksiyonlarõ: Özel güvenlik fonksiyonlarõ haricinde olan kritik güvenlik fonksiyonlarõdõr.
Misaller;
− Kurma devresi esnasõnda, baypass (durdurulmuş) güvenlik tertibatõ yardõmõyla tehlikeli bir mekanizmanõn elle kumandasõ (bk. EN 292-2 Madde 3.7.9 ve Madde 4.14)
3.13.2 - Endirekt Güvenlik Fonksiyonlarõ
Bir makinenin, arõzalandõğõnda derhal tehlike meydana getirmeyen, ancak güvenlik seviyesini düşüren fonksiyonlarõdõr.
Bu fonksiyon direkt güvenlik fonksiyonlarõndan sadece otomatik izleme fonksiyonunu kapsar. (mesela bir kilitleme tertibatõna ait olan bir konum anahtarõnõn doğru çalõşõp çalõşmadõğõnõ izleme) (bk. EN 292-2
Madde 3.7.6).
3.14 - OTOMATİK İZLEME
Bir elemanõn veya parçanõn fonksiyonunu yerine getirme kabiliyeti azaldõğõnda veya işlem şartlarõ tehlike meydana getirecek şekilde değiştiğinde, bir güvenlik tedbirinin başlamasõnõ temin eden bir direkt güvenlik fonksiyonudur.
Otomatik izleme fonksiyonu iki gruba ayrõlõr:
− "Sürekli " otomatik izleme. Bununla, bir arõza vukuu bulduğunda, bir güvenlik tedbiri derhal işlemeye başlar,
− "Kesikli" otomatik izleme. Bununla, bir arõza vukuu bulduğunda, takip eden makine çevrimi sõrasõnda bir güvenlik tedbiri işlemeye başlar.
3.15 - BEKLENİLMEYEN (KASİ OLMADAN) ÇALIŞMAYA BAŞLAMA
Beklenilmeden olmasõ sebebiyle kişilere bir risk meydana getiren herhangi bir çalõşmaya başlamadõr.
3.16 - TEHLİKEYE YOL AÇAN ARIZA
Bir makinedeki veya güç beslemesindeki tehlikeli bir durum meydana getiren arõzadõr.
3.17 - ARIZADA - GÜVENLİ DURUM
(Tehlikeye yol açan arõzanõn en aza indirilmesi)Güç beslemesinde veya güvenliğe ulaşmaya katkõda bulunan bir elemanda vukuu bulan bir arõza halinde, güvenlik fonksiyonu değişmeden kaldõğõnda, ulaşõlan teorik bir durumdur.
Uygulamada, söz konusu güvenlik fonksiyonundaki arõzalarõn etkisi azaltõldõğõnda, bu (arõzada güvenli) şartõnõn gerçekleşmesi daha kolaylaşmaktadõr.
3.18 - RİSKİN TASARIM YOLUYLA AZALTILMASI
Riskin tasarõm yoluyla azaltõlmasõna ait güvenlik tedbirleri, aşağõdakilerden müteşekkildir:
− uygun tasarõm özelliklerinin seçimi ile mümkün olduğu kadar çok tehlikenin azaltõlmasõ veya kaçõnõlmasõ ve
− yeterli olarak azaltõlamayan veya kaçõnõlamayan tehlikelere maruz kalmanõn sõnõrlanmasõ.
Bu gayeye, tehlikeli bölgelerde operatörün müdahalesine olan ihtiyacõnõn azaltõlmasõ suretiyle erişilebilir.
NOT - EN 292-2 Madde 3, riskin tasarõm yardõmõyla azaltõlmasõ ile alakalõdõr.
3.19 - GÜVENLİK KORUMA TEDBİRLERİ
Tasarõm yoluyla yeterli olarak sõnõrlanamayan veya gereğince giderilemeyen tehlikelerden kişileri korumak amacõyla, güvenlik koruma tedbirleri (koruyucular, güvenlik tertibatlarõ) denilen belli teknik araçlardan ibaret olan güvenlik tedbirleridir.
3.20 - KULLANMA İÇİN BİLGİLENDİRME
Kullanõcõya bilgi ulaştõrmak için beraber veya ayrõ olarak kullanõlan, yazõlõ metinler,kelimeler, işaretler, semboller veya şemalar gibi, iletişim araçlarõndan ibaret olan güvenlik tedbirleridir. Bunlar meslekten olan veya olmayan kullanõcõlara hitap eder.
3.21 - OPERATÖR
Makineleri tesis etme, işletme, ayar, bakõm, temizleme, onarõm veya taşõnma görevi verilen kişi veya kişilerdir.
3.22 - KORUYUCU
Makinenin; özellikle fiziki bir engel vasõtasõyla korumayõ temin etmek için kullanõlan bir parçasõdõr. Bir koruyucu, yapõsõna bağlõ olarak, kasa, kapak, perde, kafes, mahfazalõ koruyucu vb. adlar alabilir.
NOT 1 - Bir koruyucu ;
- Tek başõna olduğunda sadece kapatõldõğõnda etkili olur,
- Koruyucu (kilitli veya kilitsiz) bir ara kilitleme tertibatõ ile beraber çalõştõğõnda (bu durumda koruyucunun her pozisyonunda koruma sağlar.)
görev yapabilir.
NOT 2 - Bir sabit koruyucu için " kapalõ" kelimesi "yerinde tutulan" manasõnõ ifade eder. 3.22.1 - Sabit Koruyucu
− Ya kalõcõ olarak ( mesela, kaynak yapõlarak vb.),
− ya da bağlama elemanlarõ ile (mesela vidalar, somunlar, vb.) bir alet yardõmõ olmaksõzõn açõlmasõ veya kaldõrõlmasõ
mümkün olmayacak şekilde yerinde tutulan (yani kapalõ) koruyuculardõr 3.22.2 - Hareketli Koruyucu
Genel olarak mekanik vasõtalarla makinenin şasisine veya bitişik sabit bir elemanlarõna bağlanmõş olan ve alet kullanmaksõzõn açõlabilen koruyuculardõr.
3.22.3 - Ayarlanabilen Koruyucu
Bir bütün olarak ayarlanabilen veya ayarlanabilen parçalardan oluşan sabit veya hareketli koruyuculardõr. Bu ayar konumu belirli işletme esnasõnda sabit kalõr.
3.22.4 - Ara kilitlemeli Koruyucu
Aşağõda belirtilen gayeleri sağlamak için bir ara kilitleme tertibatõ ile birlikte çalõşan koruyucu tertibattõr;
− Koruyucu tarafõndan emniyeti sağlanan tehlikeli makine fonksiyonlarõnõn koruyucu kapanõncaya kadar çalõşmamasõnõ temin etmek,
− Tehlikeli makine fonksiyonlarõnõn çalõşmasõ sõrasõnda, koruyucunun açõlmasõ ile durdurma talimatõnõn verilmesini temin etmek,
− Koruyucu kapalõ olduğunda koruyucu tarafõndan emniyeti sağlanan tehlikeli makine fonksiyonlarõnõn çalõşabilmesini, ancak koruyucunun kapanmasõnõn çalõştõrmayõ başlatmamasõnõ temin etmek
tir.
3.22.5 - Koruyucu Kilitlemeli Ara kilitlemeli Koruyucu
Aşağõda belirtilen gayeleri sağlamak amacõyla bir ara kilitleme tertibatõ (bk. Madde 3.23.1) ile birlikte çalõşan kilitlemeli bir koruyucu :
− Koruyucu tarafõndan emniyeti sağlanan tehlikeli makine fonksiyonlarõnõn koruyucu kapanõncaya ve kilitli olduğu kadar sürece çalõşmamasõnõ temin etmek,
− Tehlikeli makine fonksiyonunundan kaynaklanan yaralanma riskinin olduğu sürece koruyucunun kapalõ ve kilitli kalmasõnõ temin etmek,
− Koruyucu kapalõ ve kilitli olduğunda koruyucu tarafõndan emniyeti sağlanan tehlikeli makine fonksiyonlarõnõn çalõşabilmesini, ancak koruyucunun kapanmasõnõn veya kilitlenmesinin çalõşmayõ başlatmamasõnõ temin etmek
tir.
3.22.6 - Kumandalõ Koruyucu
Aşağõda belirtilen gayeleri sağlamak amacõyla bir ara kilitleme tertibatõ( kilitlemeli veya kilitlemesiz koruyucu) (bk. Madde 3.23.1) ile birleştirilmiş bir koruyucu :
− Koruyucu tarafõndan emniyeti sağlanan tehlikeli makine fonksiyonlarõnõn koruyucu açõk olduğu sürece çalõşmamasõnõ temin etmek,
− Koruyucunun kapanmasõnõn tehlikeli makine fonksiyonunun veya fonksiyonlarõnõn çalõşmaya başlatmasõnõ temin etmek.
tir.
3.23 - GÜVENLİK TERTİBATI
Tek başõna veya bir koruyucu ile beraber, riski gideren veya azaltan (koruyucudan başka) bir tertibattõr.
3.23.1 - Ara kilitleme Tertibatõ (ara kilit)
Belirli şartlar altõnda (genelde bir koruyucunun kapalõ olmadõğõ sürece) makine elemanlarõnõn çalõşmasõnõ önlemeyi amaçlayan mekanik, elektriki veya diğer tiplerdeki tertibatlardõr.
3.23.2 - Takviyeli Kumanda Tertibatõ
Bir başlatma kumandasõ ile beraber kullanõlan ve bir makinenin fonksiyonunu icra etmesine,sürekli tahrik edildiği sürece, izin veren elle çalõştõrõlan ilave kumanda tertibatõdõr.
3.23.3 - Kendiliğinden Eski Konumunu Alan Kumanda Tertibatõ
Bir makine elemanõnõn çalõşmasõnõn başlatan ve çalõşõr durumda tutmayõ, ancak elle yapõlan tahrik devam ettiği sürece, sağlayan kumanda tertibatõdõr.El ile yapõlan kumanda (tahrik) bõrakõldõğõnda, tertibat otomatik olarak durdurma konumuna döner.
3.23.4 - İki El Kumanda Tertibatõ
Makinenin veya makine elemanõnõn tetiklemesini ve çalõşmaya devamõnõ sağlamak amacõyla, iki elle kumandanõn (tahrik mekanizmasõnõn)en azõndan hemzamanlõ olarak tahrikini gerekli kõlan, bu suretle elle kumandayõ işleten kişiyi koruyan tedbiri sağlayan, kendiliğinden eski konumunu alan kumanda tertibatõdõr.
3.23.5 - Hassas Algõlama Tertibatõ
Bir kişi veya vücüdunun bir kõsmõ güvenlik sõnõrõnõ aştõğõnda, bir makine veya makine elemanõnõn durmasõnõ sağlayan tertibattõr.
Bu tertibatlar :
mekanik tahrikli: mesela, duyarlõ kablo(tel), teleskopik problar, basõnca hassas tertibatlar, vb.
mekanik olmayan tahrikli: mesela foto-elektrik tertibatõ, kondansatör kullanan tertibatlar, ultrason
tertibatlarõ vs. gibi yollarla algõlamayõ temin ederler. 3.23.6 - Mekanik Alõkoyma Tertibatlarõ
Bir mekanizma içerisine mekanik bir engel (kama, mil, saplama, civata, takoz, vb. ) koyan ve o engelin dayanõmõ vasõtasõyla herhangi bir tehlikeli hareketi önleyebilen (mesela, normal tutma sisteminin arõzasõ sonucu bir şahmerdanõn düşmesi gibi) bir tertibattõr.
3.23.7 - Sõnõrlama Tertibatõ
Bir makine veya makine elemanõnõn tasarõmlandõğõ bir sõnõrõ aşmasõnõ önleyen tertibattõr (mesela: hacim sõnõrlama tertibatõ, basõnç sõnõrlama tertibatõ, vb.).
3.23.8 - Sõnõrlanmõş Hareket Kumanda Tertibatõ
Tahriki ile bir makinenin sadece sõnõrlanmõş miktarda hareketine izin veren, böylece riski mümkün olduğu kadar en aza indiren ; daha ileri hareketini bu şekilde kumanda tertibatõnõn müteakip ve ayrõ bir tahriki oluncaya kadar imkansõz kõlan kumanda tertibatõdõr.
3.24 - CAYDIRMA / ENGEL OLMA TERTIBATI
Tehlike bölgesine ulaşmayõ tam olarak engellemeksizin, bu bölgeye ulaşma ihtimalini serbest geçişe bir engel çõkartmak yoluyla azaltan fiziki bir engeldir
4 - MAKİNELERİN SEBEP OLDUĞU TEHLİKELERİN TARİFİ
4.1 - GENEL
Bu maddenin amacõ, bilhassa; − Bir makinenin tasarõmõ yapõlõrken,
− Bir makine ile alakalõ bir güvenlik standardõ hazõrlanõrken, − Riskin değerlendirmesi yapõlõlõrken
yürütülen tehlike analizilerinin yapõlmasõnõ kolaylaştõrmak için, makineler tarafõndan meydana getirilmesi muhtemel olan çeşitli tehlikeleri (tabi davranõşõ veya etkileri) tarif etmektir.
4.2 - MEKANİK TEHLİKE
Mekanik tehlike makine elemanlarõnõn takõmlarõnõn, iş parçalarõnõn mekanik hareketleri veya etrafa saçõlan katõ, sõvõ malzemelere bağlõ olarak yaralanmalara sebep olan bütün fiziki faktörlerin genel bir adõdõr.
4.2.1 - Mekanik tehlikelerin temel şekilleri bilhassa şunlardõr: − Ezilme tehlikesi,
− Makaslama tehlikesi,
− Kesme veya bölme tehlikesi, − Takõlma tehlikesi,
− Kapma veya yakalanma tehlikesi, − Darbe (şok) tehlikesi,
− Delme veya saplanma tehlikesi, − Sürtünme veya aşõnma tehlikesi,
− Yüksek basõnçlõ sõvõlarõn kişilere fşkõrma tehlikesi.
4.2.2 - Makine parçalarõnõn (veya iş parçalarõ) sebep olabildiği mekanik tehlikeler, diğer faktörlerin yanõ sõra aşağõdaki faktörlerle de tarif edilir:
− şekil : Hareketsiz bile olsalar, kesici elemanlar,keskin köşeler, sivri uçlu parçalar,
− parçalar hareketli iken ezme,makaslama, takõlma vb. gibi tehlikeler yaratan bulunduklarõ yerleri − kütle ve kararlõlõk:( yerçekimi etkisinde kalarak hareket edebilen elemanlarõn potansiyel enerjisi) − kütle ve hõz: Kontrollu veya kontrolsuz hareket halindeki elemanlarõnõn kinetik enerjisi,
− ivme,
− tehlikeli kõrõlmalara veya patlamalara yol açabilen yetersiz mekanik dayanõm,
− basõnç veya vakum altõndaki, sõvõ veya gazlarõn elastik elemanlarõn (yaylarõn) potansiyel enerjisi. 4.2.3 - Makineler ile alakalõ kayma, yakalama/tutulma, durdurma veya düşme tehlikeleri mekanik tabiatõndan dolayõ Madde 4.2 içine dahil edilmiştir.
4.3 - ELEKTRİK TEHLİKESİ
Bu tehlike elektrik çarpmasõ sebebiyle yaralanma veya ölüme veya yanõğa yol açar. Bu tehlikeler :
− Kişilerin :
• Gerilim altõndaki parçalar, mesela normal olarak gerilim taşõyan parçalarla (doğrudan temas); • Arõza şartlarõ altõnda gerilim yüklü hale gelen parçalarla, özellikle bir yalõtõm arõzasõ
neticesinde(dolaylõ temas); temasõ;
− Kişilerin gerilim bulunan parçalara yaklaşmasõ, özellikle yüksek gerilim aralõğõndaki; − Tahmin edilen kullanõm şartlarõ için uygun olmayan yalõtõm;
− Kişinin yüklenmiş parçalara temasõ gibi elektrostatik olaylar;
− Kõsa devre, aşõrõ yük,vb. olaylarla kimyevi etkilerin, eriyen parçalarõn çõkmasõ gibi termik radyasyon veya olay (fenomen)
ile ortaya çõkabilir.
Bunlar ayrõca elektrik çarpmasõ neticesinde beklenmeyen şekilde sürpriz olarak kişilerin (veya kişiler tarafõndan bõrakõlan nesnelerin) düşmesine yol açabilir.
4.4 - TERMİK TEHLİKELER
Termik tehlikeler aşağõdaki durumlarõ meydana getirir:
− Aşõrõ kõzgõn malzeme veya nesne, alev, veya õsõ kaynaklarõndan yayõlan radyasyon veya patlama ile temas neticesinde ortaya çõkan yanma ve haşlanma,
− Sõcak veya soğuk ortamõn meydana getirdiği sağlõğa zararlõ etkiler.
4.5 - GÜRÜLTÜNÜN SEBEP OLDUĞU TEHLİKELER
Gürültü:
− Kalõcõ ve ağõr yoğun işitme kaybõna, − Kulak çõnlamasõna,
− Yorgunluk,stres, vb.’lerine,
− Denge kaybõ, dikkat dağõlmasõ gibi diğer etkilere,
− Konuşmalarõn iletişiminde girişimler, akustik sinyaller vb.’ne, sebep olur.
4.6 - TİTREŞİMİN SEBEP OLDUĞU TEHLİKELER
Titreşim, bütün vücuda, özellikle el ve kollara yayõlabilir (elde tutulan makinenin kullanõlmasõ)
En yoğun titreşim (veya uzun süreli daha az yoğun titreşim) ciddi düzensizliklere (damarlara ait mesela beyaz-parmak, nörölojik, osteo artikular düzensizlikler, lumbago, ve siyatik vs.) sebep olabilir.
4.7 - RADYASYON İLE OLUŞAN TEHLİKELER
Çeşitli kaynaklarõn sebep olduğu ve iyonlaştõrõcõ veya iyonlaştõrõcõ olmayan radyasyondan kaynaklanan tehlikeler şunlardõr:
− Düşük frekanslarõ,
− Radyo frekanslar ve mikro dalgalar, − Kõzõl ötesi,
− Görünür õşõk,
− Mor ötesi (ultra viole), − X ve ϒ õşõnlarõ,
− α, β õşõnlarõ elektron veya iyon õşõnlarõ, − Nötrönlar.
4.8 - MALZEME VE CİSİMLERİN SEBEP OLDUĞU TEHLİKELER
Makineler tarafõndan işlem yapõlan, kullanõlan veya tüketilen malzeme veya cisimler ve makine imalõnde kullanõlan malzemeler çeşitli değişik tehlikelere sebep olabilir:
− Zararlõ, zehirli, korozif ve/veya tahriş edici sõvõlarõn, gazarõn, dumanõn, tütsünün ve tozun teneffüs edilmesi veya temasõ suretiyle olan tehlikeler,
− Yangõn veya patlama tehlikesi,
− Biyolojik (mesela, mantar) ve mikro biyolojik (virus veya bakteri ) tehlikesi.
4.9 - MAKİNE TASARIMINDA ERGONOMİK PRENSİPLERİN İHMAL
EDİLMESİNİN SEBEP OLDUĞU TEHLİKELER
İnsan özellikleri ve kabiliyeti ile makinenin uyumu bozulduğunda aşağõdaki arõzalar ortaya çõkar: − Mesela, sağlõksõz tutum ve aşõrõ veya çok tekrarlanan hareketin meydana getirdiği psikolojik
etkiler,
− Makinenin amaçlanan kullanõm sõnõrlarõ içerisinde makinenin idamesi,gözlenmesi, işletilmesinden kaynaklanan ruhi aşõrõ yük ve stres, vs. sebep olduğu psiko-fizyolojik etkiler (bk. Madde 3.12) − İnsan hatalarõ.
4.10 - TEHLİKELERİN BİRLEŞMESİ
Küçük olarak gözükebilen bazõ ferdi tehlikeler, birbirleriyle birleştiklerinde bir büyük tehlikeye eşdeğer olabilir.
5 - GÜVENLİK TEDBİRLERİNİN SEÇİLME STRATEJİSİ
Güvenlik tedbirleri tasarõm safhasõnda, birlikte olduğu tedbirlerin bir birleşimidir ve bu tedbirlerin kullanõcõ tarafõndan yerine getirilmesi mecburidir.
Tasarõmcõ her durumda, aşağõdaki sõrayõ takip etmelidir: − Makinenin sõnõrlarõ tesbit edilmeli (bk. Madde 5.1),
− Tehlikeler tarif edilmeli ve risk değerlendirilmesi yapõlmalõ (bk. Madde 5.2),
− Tehlikeler bertaraf etmeli veya riski mümkün olduğu kadar azaltmalõ (bk. Madde 5.3)
− Herhangi bir bakiye tehlikeye karşõ, koruyucularõ ve/veya güvenlik teknik koruma tertibatlarõnõ tasarlamalõ, (bk. Madde 5.4)
− Bakiye risklerle alakalõ olarak kullanõcõyõ ikaz etmeli ve bilgilendirmelidir.(bk. Madde 5.5) − Ayrõca gereken ilave önleyici tedbirleri göz önüne almalõdõr.(bk. Madde 5.6)
NOT - Bu maddede verilen strateji esas itibarõyla tekrarlayan bir stratejidir: Tecrübe safhalara ayrõlmõş çizelge 2’de şematik gösterilen prosedürün, çeşitli başarõlõ uygulamalar uygun sonuçlarõn alõnmasõ için gereklidir. Bu prosesin yürütülmesinde aşağõdakilerin sõrasõyla dikkate alõnmasõ gerekir:
− Makinelerin güvenliği,
− Makinenin fonksiyonunu ve kurulduğu, ayarlandõğõ ve idame ettirildiği şeyi yerine getirebilme kabiliyeti,
− Makinenin imalat ve işletilme maliyeti.
Tasarõm safhasõnda birlikte mütalaa edilen bütün tedbirler kullanõcõ tarafõndan yerine getirilmesi mecbur olan (Çizelge 1) tedbirlere tercih edilmelidir.
Bakiye riskin en aza indirilmesi gayesiyle alõnan tedbirlerin yerine getirilmesi mecburiyeti olup da, kullanõcõnõn sorumluluğu altõnda olan tedbirler, bu standard kapsamõna girmez.
Makinenin güvenlik içerisinde çalõşmaya devam etmesi için, makinenin kolayca kullanõlmasõna izin veren ve onun kullanõlma amacõnõ engellemeyen güvenlik tedbirleri önemlidir.
Makineden mümkün olduğu kadar faydalanabilmek için güvenlik tedbirlerinin devre dõşõ edilmesi [ baypass edilmesi (yangeçit)] arõzalara sebep olacaktõr (Ayrõca bk. Madde 5.7.1).
5.1 - MAKİNENİN SINIRLARINA AİT KURALLAR
Bir makinenin tasarõmõ (bk. Madde 3.1) onun sõnõrlarõnõn tayin edilmesiyle başlar: − kullanma sõnõrlarõ: makinenin kullanma amacõnõn tayini (bk. Madde 3.12) vs,
− hacim (boşluk )sõnõrlarõ: hareket aralõğõ,makinenin tesisi gereken boşluk için kurallar, "operatör-makine" ve makine - güç besleme kaynağõ" arabirimi, vs,
− zaman sõnõrlarõ: makinenin kulanma amacõnõ dikkate alarak, makinenin ve /veya makinenin bazõ parçalarõnõn (takõmlar, aşõnan parçalar, elektrik elemanlarõ vs.), önceden tahmin edilebilir "ömür sõnõrõ" nõn tayini .
5.2 - TEHLİKELİ DURUMLARIN SİSTEMATİK OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ
(bk. Madde 3.6)
Makinenin sebep olduğu çeşitli tehlikeler tarif edildiği için, tasarõmcõ bu tehlikelerin sağlõğa zararlõ olmasõna veya yaralanmaya sebebiyet vermesine yol açabilecek olan bütün durumlarõ önceden tahmin etmek için teşebbüste bulunmalõdõr.
Bu amaçla aşağõdaki maddeler hesaba katõlmalõdõr:
5.2.1 - Makinenin Ömrünün Bütün Safhalarõnda İnsan İle Yaptõğõ İlişkiler (bk. Madde 3.11’de liste halinde verilmiştir)
5.2.2 - Makinenin mümkün olan durumlarõ
a) Makinenin amaçlanan fonksiyonunu yerine getirmesi (makine normal olarak çalõşma durumunda)
b) aşağõda verilenler dahil çeşitli sebeblerle makinenin amaçlanan fonksiyonunu yerine getirmemesi (normal olmayan çalõşma durumu)
− Bir iş parçasõnõn veya işlenmiş malzemenin bir boyutunun veya bir özelliğinin değişimi, − Makine elemanõnõn veya servislerinin birinin (veya daha çoğunun) arõzalanmasõ, − Bozucu dõş etkiler bozmalar (darbe, titreşim, elektromagnetik alanlar, vs.), − Tasarõm hatasõ veya yetersizliği (mesela, yazõlõm hatalarõ),
− Güç beslemesine ait bozucu etikiler,
− Operatörün makinenin kontrolunu kaybetmesi (özellikle elde tutularak kullanõlan makinelerde). 5.2.3 - Makinenin Yanlõş Kullanõlmasõ İle Ortaya Çõkabilecek Olan Önceden Tahmin Edilebilir Durumlar (bk. Madde 3.12’ nin sonundaki misaller)
5.3 - TEHLİKELERİN GİDERİLMESİ VEYA RİSKİN SINIRLANMASI (riskin
tasarõm yoluyla azaltõlmasõ)
Riski tayin eden iki faktörden her birisinin ayrõ ayrõ veya eş zamanlõ olarak, mümkün olduğu kadar azaltõlmasõ veya giderilmesi ile bu amaca varõlabilir (bk. Madde 6.2).
Bu amaca varmayõ mümkün kõlan bütün teknik tedbirler, tasarõm yoluyla riskin azaltõlmasõna katkõda bulunur (bk. EN 292-2 Madde 3).
5.4 - Madde 5.3’e GÖRE (ayrõca EN 292-2 Madde 4) YETERLİ OLARAK
SINIRLANAMAYAN VEYA KAÇINILAMAYAN TEHLİKELERE KARŞI GÜVENLİK
KORUMA TEDBIRLERİ
5.5 - BAKİYE RİSKLER HAKKINDA KULLANICILARIN BİLGİLENDİRİLMESİ VE
İKAZ EDİLMESİ
Kullanõcõlarõ bakiye riskler hakkõnda ikaz etmek, mesela bu tehlikelere karşõ riskin azaltõlmasõnõn tasarõm yoluyla ve teknik koruma teknikleri ile -kõsmen veya tam olarak- etkili olunmadõğõnda (EN 292-2 Madde 5.2) gereklidir; talimatlar ve ikazlar, ilgili tehlikelerin önüne geçmek için amaçlanan işletme tarzlarõ ve usullerini açõklamalõ ve özel bir eğitim gerekip gerekmediğini belirtmeli, şahsi koruyucu donanõmlar gerekiyorsa, bunlarõ da belirtmelidir. (EN 292-2 Madde 5.1.1, Madde 5.1.3).
5.6 - İLAVE GÜVENLİK TEDBİRLERİ
Bu safhada,tasarõmcõ acil durumlara (bk. EN 292-2 Madde 6.1) ait ilave tedbirlerin gerekip gerekmediğini veya ilave tedbirleri ana fonksiyonlarõ (EN 292-2 Madde 6.2) ikinci bir etki olarak güvenliği geliştirip geliştirmediğine karar vermelidir (Mesela bakõmõn -idame ettirmenin- kolaylaştõrõlmasõ bir güvenlik faktörüdür).
5.7 - AÇIKLAMALAR VE UYARILAR
5.7.1 - Tasarõmcõ değişik makinelerin işletme tarzlarõnõ ve operatörler için değişik müdahale usullerini mümkün olduğu kadar tam olarak tayin etmelidir.
Buna göre uygun güvenlik tedbirleri bu tarz ve usullerin her birisi ile birbirleriyle bağlõ olarak çalõşabilmelidir.
Bu tedbirler teknik güçlükler sebebiyle operatörlerin, tehlikeli müdahalelerini ve işletme tarzlarõn kullanmasõnõ teşvikini önler (ayrõca Madde 3.12).
5.7.2 - Yukarõda bahsedilen yaklaşõm doğrultusunda, tasarõmcõ tarafõndan alõnan güvenlik tedbirleri, temel güvenlik kurallarõnõ tam olarak sağlamõyor ise, bunlar kullanõcõnõn sorumluluğunda olan ve böylece bu standardõn amacõ dõşõnda kalan emniyetli çalõşma uygulamalarõ (eğitim, emniyetli çalõşma usulleri, denetleme, işletme ruhsatlarõ vs. ) ile telafi edilmelidir.
5.7.3 - Mesleki olmayan kullanmalar durumunda, ön eğitim ve /veya talimatõn verilmeyeceği, makinenin tasarõmõnda (tasarõmcõ tarafõndan alõnan güvenlik tedbirleri, bilgilendirme dahil) bunu dikkate alõnmasõ gerekir. (bk. EN 292-2 Madde 5.1.1 verilmiştir).
(*)Güvenlik yeterli mi ? sorusunun manasõ:
− Gerekli güvenlik seviyesine ulaşõldõ mõ? (bk. Madde 6 "Risk Değerlendirilmesi) − Eş değer bir güvenlik seviyesinin daha kolayca elde edilemeyeceği kesin mi? − Alõnan tedbirlerin;
- makinenin fonksiyonlarõnõ yerine getirme kabiliyetini aşõrõ olarak azaltmadõğõ, - yeni, beklenilmeyen, tehlike veya problemleri üretmediği
kesin mi?
− Bütün işletme şartlarõ için ve bütün müdahale işlemleri için çözüm mevcut mu? (bk. Madde 5.7.1) − Bu çözümler birbirleriyle uyumlu mu?
− Operatörün çalõşma şartlarõ bu çözümlerle tehlikeye atõlõyor mu?
6 - RİSK DEĞERLENDİRİLMESİ (Ayrõca bk. EN 1050 :Risk
değerlendirmesi)
6.1 - GİRİŞ
Bu maddenin amacõ, her tipteki tehlikeler için alõnacak güvenlik tedbirlerinin seçiminin geliştirilmesi gayesiyle, tasarõmcõlarõn kendi tecrübelerinden faydalandõklarõ -genellikle ampirik- işlemlerin, belirli bir durumla ilgili risk değerlendirilmesinde, nasõl ve hangi boyutta yapõldõğõnõ göstermektir.
NOT 1 - Makine üzerinde bir tehlike mevcut olmasõ ve güvenlik tedbirlerinin alõnmamasõ halinde tehlikenin er ve ya geç bir yaralanmaya yol açacağõ veya sağlõğa zararlõ olacağõ farzedilmelidir.
NOT 2 - Bir makine, bu standardõn Madde 3.4’ ündeki kurallara uygunsa güvenlidir. Ancak, mutlak güvenlik tamamen erişilemeyen bir durumdur ve en yüksek güvenlik seviyesi amacõna tekniğin durumu hesaba katõlarak ulaşõlabilir.
Tekniğin ve sanatõn durumu, maliyet zorluklarõ dahil makinenin kullanõmõnõn ve gerçek yapõsõnõn üzerinde yer alan zorluklarõ tayin eder. Belli bir zamanda tekniğe göre kabul edilebilir güvenlik amacõna ulaşmak için kullanõlan vasõtalar,aynõ makinelerin bir sonraki versiyonunun (üretiminin) daha güvenli olmasõna yol açan veya aynõ amaçlar için daha güvenli ve değişik tasarõmlar yapmaya yol açan gelişmeler olmasõ durumunda, artõk kabul edilmezler.
NOT 3 - Risk değerlendirmesi kavramõnõn amacõ, tekniğin ve sonuçlarõ ortaya çõkan zorluklarõn neticesine göre, en uygun tedbirlerin tarif etmesine böylece mümkün olan en yüksek güvenlik seviyesine ulaşmalarõnõn sağlanmasõnda tasarõmcõ ve güvenlik mühendisine yardõmcõ olmaktõr.
Bu kavram az sayõda veya önemsiz kazalarõ gösteren temel kaza verilerinde, bir makine için gereken güvenlik seviyesinin sorgulanmasõ gayesiyle kullanõlmaz. Özellikle, geçmişte bir kazanõn olmamasõ bir riskin otomatik olarak düşük seviyede olacağõ anlamõna gelmez. Bu yüzden güvenlik tedbirlerinde herhangi bir azaltma yapõlmamalõdõr.
6.2 - BİR RİSKİN DEĞERLENDİRİLMESİ SIRASINDA DİKKATE ALINMASI
GEREKEN
FAKTÖRLER
Belli bir durum veya işleme ait risk, aşağõdaki faktörlerin her ikisinin birleştirilmesinden türetilmiştir: a) Yaralanma veya sağlõğa zararlõ durumun ortaya çõkma ihtimali
Bu ihtimal,” Tehlikeye Maruz Kalma” olarak adlandõrõlan, tehlikeli bölgedeki (bk. Madde 3.10 de tarif edilmiş) kişinin buraya ulaşma sõklõğõ veya orada kalma süresi ile alakalõdõr.
b) Bu yaralanma veya sağlõğa zaralõ olma durumunun tahmin edilebilen en yüksek ağõrlõğõ
Belirli bir tehlike durumunda yaralanmanõn veya sağlõğa zaralõ olmanõn derecesi, kõsmen tahmin dilebilen bir çok faktörün bir fonksiyonu olarak değişebilir. Bir risk değerlendirilmesi yapõlõrken,
tarif edilmiş her bir tehlikenin muhtemelen sebep olabileceği en ağõr yaralanma veya sağlõğa zarar; böyle bir yaralanma veya sağlõğa zararlõ olma ihtimali yüksek olmasa dahi, dikkate alõnmalõdõr.
Yukarõda a) ve b)’de verilen faktörlerde yer alan, teknik ve insani unsurlarõn analizi, bir makinenin tasarõmõ yapõlõrken uygun güvenlik tedbirlerinin seçiminde çok faydalõ olmaktadõr.
NOT - Sağlõğa zararlõ olmaya veya yaralanmalara sebebiyet verecek (mesela gürültü veya zehirli maddeler) ölçülebilir1) bazõ faktörler dõşõnda risk değerlendirilmesinin genellikle subjektif olduğu vurgulanmalõdõr.
Kõyas yapmak, ancak değişik tip makinelerdeki benzer tehlikeler arasõnda, bu çeşit durumlarda kaza ve tehlikeler hakõnda yeterli bilginin mevcut olmasõ şartõyla, mümkündür.
1) Mesela,tayin edilmiş bir gürültü seviyesine maruz kalma süresinin sõnõr değeri, atmosferdeki zehirli maddelerin izin verilen en yüksek seviyesi, vb.
EK A
(Bilgi İçin Verilmiştir)EK B
(Bilgi için verilmiştir)
EN 292-1 ve EN 292-2 standardlarõnda geçen özel terim ve tariflerin üç dilde alfabetik listesi
TÜRKÇE İNGİLİZCE ALMANCA MADDE NO STANDARD
NUMARASI
A
Ulaşma Access Zugang 6.2.4 EN 292-2
Tehlike bölgesine ulaşma Access to danger zone Zugang zum Gefahrbereich 4.1.2 EN 292-2
Tehlike bölgesine ulaşma Access to danger zone Zugang zum Gefahrbereich 4.1.3 EN 292-2
Tehlike bölgesine ulaşma Access to danger zone Zugang zum Gefahrbereich 4.1.4 EN 292-2
Ulaşabilirlilik Accessibility Zuganglichkeit 6.2.1 EN 292-2
Tahrik edici
(Hidrolik / pnömatik) Actuator (Hydraulic/Pneumatic) Antrieb (hydraulischer, pneumatischer) 3.4 EN 292-2
Tahrik edici (Makinenin )
Actuator (Machine-) Antrieb (maschine-) A EN 292-1
Ayarlanabilir koruyucu Adjustable guard Einstellbare trennede
Schutzeinrichtung 3.22.3 EN 292-1
Ayarlanabilir koruyucu Adjustable guard Einstellbare trennede
Schutzeinrichtung 4.1.3.c EN 292-2
Ayarlanabilir koruyucu Adjustable guard Einstellbare trennede
Schutzeinrichtung 4.2.2.4 EN 292-2
Ayar Adjustment Einstellung 3.11.a.2 EN 292-1
Ankraj (temele) Anchoring (to a foundation) Verankerung (mit einem
Fundament) 6.2.5 EN 292-2
Sivri eleman Angular part Spitzes Teil 4.2.2 EN 292-1
Uygulama Application Verwendungsart 5.5.1.d EN 292-2
Otomatik izleme Automatic monitoring Automatische Überwachung/
Selbstüberwachung 3.14 EN 292-1
Otomatik izleme Automatic monitoring Automatische Überwachung/
Selbstüberwachung 3.7.6 EN 292-1
Hazõr bulunma (bir makinenin) Availability (of a machine) Verfügbarkeit (einer
Maschine) 6.2.6 EN 292-2
B
Sicherheitsfunktion
Sed (Engel) Barrier Sperre 3.22 EN 292-1
Temel kavramlar Basic concepts Grundbegriffe
Yanõk Burn Verbrennung 4.3 EN 292-1
Yanõk Burn Verbrennung 4.4 EN 292-1
C
Kasa, kutu Casing Gehäuse 3.22 EN 292-1
Ağõrlõk merkezi Centre of gravity Schwerpunkt 5.5.1.a EN 292-2
Yonga Chip Spain 4.2.2.1 EN 292-2
Temizleme Cleaning Reiningung 3.11.a.3 EN 292-1
Renk Colour Farbe 5.4 EN 292-2
Renk Colour Farbe 5.5.2.e EN 292-2
İşletmeye alma Commissioning Inbetriebnahme 3.11.a.2 EN 292-1
Ortak sebebli arõza /
Ortak tarzlõ arõza Common cause failure/ Common mode failure Systematischer Mehrfachausfall 3.7.5 EN 292-2
Yapõlõş/yapõm Construction Herstellung/Bau 3.11.a.1 EN 292-1
Tutucu Containment Kapselung/Fernhaltung 4.2.2.1 EN 292-2
Kumanda Control Steuerung 3.1 EN 292-1
Kumanda tertibatõ Control device Steuereinrichtung A EN 292-1
Kumandalõ koruyucu Control guard Steuernde trennend
Schutzausrüstung 3.22.6 EN 292-1
Kumandalõ koruyucu Control guard Steuernde trennend
Schutzausrüstung 4.2.2.5 EN 292-2
Kumanda tarzõ Control mode Steuerungsart 3.13.1.b EN 292-1
Kumanda tarzõ Control mode Steuerungsart 3.7.10 EN 292-2
Kumanda sistemi Control system Steuersystem/Steuerung 3.7 EN 292-2
Köşe (keskin- ) Corner (sharp-) Scharfe Ecke 3.1 EN 292-2
Kapak Cover Abdeckung 3.22 EN 292-1
Kiritik eleman Critical element Kritisches Bauteil 3.7.5 EN 292-2
Ezilme tehlikesi Crushing hazard Gefahrdung durch
Quetschen 3.2 EN 292-2
Ezilme tehlikesi Crushing hazard Gefahrdung durch
Quetschen 4.2.1 EN 292-1
Ezilme bölgesi Crushing zone Quetschbereich 4.2.2 EN 292-1
Kesici takõm Cutting element Schneidelement 4.2.2 EN 292-1
Kesilme tehlikesi Cutting hazard Gefahrdung durch
D
Sağlõğa zararlõ olma Damage to health Gesundheitsschadigung 6.2.a EN 292-1
Sağlõğa zararlõ olma Damage to health Gesundheitsschadigung 6.2.b EN 292-1
Tehlike Danger Gafahr 5.4 EN 292-2
Tehlike bölgesi Danger zone Gefahrbereich 3.10 EN 292-1
Tehlike bölgesi Danger zone Gefahrbereich 3.12 EN 292-2
İşletme dõşõ bõrakma De-commissioning Auβerbetriebnahme 3.11.a.4 EN 292-1
Devre dõşõ etme
(Bir güvenlik tertibatõnõn) Defeating (of a safety device) Umgehen (einer Schutzeinrichtung) 3.10 EN 292-2
Devre dõşõ etme
(Bir güvenlik tertibatõnõn) Defeating (of a safety device) Umgehen (einer Schutzeinrichtung) 4.2 EN 292-2
Devre dõşõ etme
(Bir ikaz tertibatõnõn) Defeating (of warning device) Umgehen (einer Warnanlage) 5.3 EN 292-2
Basõnç kalkmasõ Depressurizing Druckentspannung-entlastung 3.8 EN 292-2
Tasarõm (bir makinenin) Design (of machine) Gestaltung/Konstruktion
(einer Maschine) 3.11 EN 292-1
Tasarõm (bir makinenin) Desing (of machine) Gestaltung/Konstruktion
(einer Maschine)
5.1 EN 292-1
Teşhis sistemi Diagnostic system Diagnosesystem 6.2.6 EN 292-2
Diyağram (el kitabõnda) Diagram (in the handbook) Diagramm (in der
Betriebsanleitung) 5.5.1.c EN 292-2
Direkt temas Direct contact Direktes Beruhren 4.3 EN 292-1
Sökülme (bir makinenin) Dismantling
(of a machine) Abbau (einer Maschine) 3.11.a.4 EN 292-1
Sökülme (bir makinenin) Dismantling
(of a machine) Abbau (einer Maschine) 3.4 EN 292-1
Görüntü Display Anzeige A EN 292-1
Atõk (bir makinenin) Disposal (of a machine) Entsorgung
(einer Maschine) 3.11.a.4 EN 292-1
Kafes Door Tür 3.22 EN 292-1
Şekil (el kitabõnda) Drawing
(in the handbook) Zeichnung (in der Betriebsanleitung) 5.5.1.e EN 292-2
İçine çekme/ yakalama tehlikesi Drawing-in/trapping hazard Gefahrdung durch
Einziehen/Fangen
4.2.1 EN 292-1
Toz Dust Staub 4.8 EN 292-1
E
Kenar (keskin ) Edge (sharp-) Scharfe Kante 3.1 EN 292-2
Elektrik alanõ Electric field Elektrisches Feld 3.7.3 EN 292-2
Elektrik çarpmasõ Electric shock Elektrischer Schlang 3.5 EN 292-1
Elektrik çarpmasõ Electric shock Elektrischer Schlang 3.9 EN 292-2
Elektrik çarpmasõ Electric shock Elektrischer Schlang 4.3 EN 292-1
Elektrik kumanda sistemi Electric control system Elektrische Steuerung 4.7.11 EN 292-2
Elektrik donanõmõ Electrical equipment Elektrische Ausrüstung 2 EN 292-1
Elektrik donanõmõ Electrical equipment Elektrische Ausrüstung 2 EN 292-2
Elektrik donanõmõ Electrical equipment Elektrische Ausrüstung 3.4 EN 292-2
Elektrik donanõmõ Electrical equipment Elektrische Ausrüstung 3.9 EN 292-2
Elektrik tehlikesi Electrical hazard Elektrische Gefahrdung 4.3 EN 292-1
Elektrik tehlikesi (önleme) Electrical hazard
(Preventing-) Verhutung elektrischer Gefahrdung 3.9 EN 292-2
Elektrik yalõtõmõ Electrical insulation Elektrische Isolierung 4.3 EN 292-1
Elektrik aşõrõ yükleme Electrical overloading Überlastung (Elektrische) 5.5.1.b EN 292-2
Elektromağnetik Uyumluluk Electromagnetic compatibility Elektromagneticshe Vertraglichkeit 3.7.10 EN 292-2
Acil durum Emergency situation Notfall 5.5.1.g EN 292-2
Acil durum Emergency situation Notfall 5.6 EN 292-1
Acil durum Emergency situation Notfall 6.1 EN 292-2
Acil durum durdurma kumandasõ Emergency stop control Not-Aus-Stellteil 3.7.10 EN 292-2
Acil durum durdurma kumandasõ Emergency stop control Not-Aus-Stellteil 6.1.1 EN 292-2
Acil durum durdurucu tertibat Emergency stopping device Not-Aus-Einrichtung 6.1.1 EN 292-2
Takviyeli kumanda tertibatõ Enabling (control) device Zustimmungseinrichtung 3.23.2 EN 292-1
Mahfazalõ koruyucu Enclosing guard Verkleidung 3.22 EN 292-1
Takõlma çekilme tehlikesi Entanglement hazard Gefahrdung durch Erfassen/
Aufwickeln 4.2.1 EN 292-1
Takõlma bölgesi Entanglement zone Einziehbereich 4.2.2 EN 292-1
Çevre stresi Environmental stress Umgebungsstöreinfluβ 3.7.3 EN 292-2
Ergonomik prensipler Ergonomic principle Erogonomisches Prinzip
(-r Grundsatz)
3.6 EN 292-2
Ergonomik prensipler Ergonomic principle Erogonomisches Prinzip
(-r Grundsatz) 3.9 EN 292-1
Hatalõ davranõş (insan) Error (human) Fehlverhalten (menschliches) 4.9 EN 292-1
Kaçma ve kurtulma
(bir kişinin) Escape and rescue (of a person) Befreiung und Rettung (einer Person) 6.1.2 EN 292-2
Patlayõcõ atmosfer Explosive atmosphere Explosionsfähige Atmosphäre 3.4 EN 292-2
Aussetzung einer Gefahrdung
Tehlikeye maruz kalma Exposure to hazard Gefahrdungsexposition/
Aussetzung einer Gefahrdung 3.18 EN 292-1
Tehlikeye maruz kalma Exposure to hazard Gefahrdungsexposition/
Aussetzung einer Gefahrdung
6.2.a EN 292-1
Tehlikelere maruz kalma
(sõnõrlama) Exposure to hazards (limiting-) Begrenzung der Gefahrdungsexposition 3.10 EN 292-2
Tehlikelere maruz kalma (sõnõrlama) Exposure to hazards (limiting-) Begrenzung der Gefahrdungsexposition 3.11 EN 292-2
Tehlikelere maruz kalma
(sõnõrlama) Exposure to hazards (limiting-) Begrenzung der Gefahrdungsexposition 3.12 EN 292-2
F
Arõzada güvenli durum (tehlikeye yol açan arõzanõn en aza indirilmesi)
Fail-safe condition (minimized
failure to danger) Siceres Fehlverhalten 3.17 EN 292-1
Arõza Failure Ausfall 3.16 EN 292-1
Arõza Failure Ausfall 3.17 EN 292-1
Tehlikeye yol açan arõza Failure to danger Ausfall, der zum gefahrlichen Zustand führt 3.16 EN 292-1
Düşme tehlikesi Falling hazard Absturzgefahrdung 4.2.3 EN 292-1
Hatalõ durum Fault Fehlzustand 3.7 EN 292-2
Hata bulma Fault finding Fehlersuche 3.11.a.3 EN 292-1
Hata bulma Fault finding Fehlersuche 6.2.6 EN 292-2
Sabit koruyucu Fixed guard Feststehende trennende
Schutzeinrichtung
3.22.1 EN 292-1
Sabit koruyucu Fixed guard Feststehende trennende
Schutzeinrichtung 4.1.2 EN 292-2
Sabit koruyucu Fixed guard Feststehende trennende
Schutzeinrichtung
4.2.2.2 EN 292-2
Tahmin edilebilir kötü kullanma Foreseeable misuse Vorhersehbarer Miβbrauch 3.12 EN 292-1
Tahmin edilebilir kötü kullanma Foreseeable misuse Vorhersehbarer Miβbrauch 5.2.3 EN 292-1
Temel Foundation Fundament 6.2.5 EN 292-2
Sürtünme ve aşõnma tehlikesi Friction or abrasion hazard Gefahrdung durch Reibung/
Abrieb 4.2.1 EN 292-1
G
Koruyucu Guard Trennende Schutzeinrichtung 3.22 EN 292-1
Koruyucu Guard Trennende Schutzeinrichtung 4.1 EN 292-2
H
Elle yapõlan işler - Handling Handhabung 5.5.1.a EN 292-2
(yükleme/boşaltma)
Elle yapõlan işler Handling Handhabung 6.2.3 EN 292-2
(yükleme/boşaltma)
Mantõk tabanlõ devre Hardware based logic Kontakbehaftete Schaltung 3.7.7 EN 292-2
Tehlike Hazard Gefahrdung 3.10 EN 292-2
Tehlike Hazard Gefahrdung 3.5 EN 292-1
Tehlike Hazard Gefahrdung 3.5 EN 292-1
Tehlike kombinasyonu Hazard combination Kombination von
Gefahrdungen
4.10 EN 292-1
Malzeme ve cisimlerin sebep
olduğu tehlike Hazard generated by material and substances Gefahrdung durch Werkstoff/andere
Stoffe od. Substanzen
4.8 EN 292-1
Ergonomik prensiplerin ihmal
edilmesinin sebep olduğu tehlike Hazard generated by neglecting ergonomics
principles
Gefahrdung durch Vernachlassigung ergonomischer Prinzipien
4.9 EN 292-1
Gürültünün sebep olduğu tehlike Hazard generated by noise Gefahrdung durc Larm 4.5 EN 292-1
Radyasyonun sebep olduğu tehlike Hazard generated by radiation Gefahrdung durch Strahlung 4.7 EN 292-1
Titreşimin sebep olduğu tehlike Hazard generated by vibration Gefahrdung durch Vibration 4.6 EN 292-1
Yanlõş çalõştõrmanõn sebep olduğu
tehlike Hazardous malfunctioning Gefahrdung durch Fehlfunktion (en) 3.7.11 EN 292-2
Yanlõş çalõştõrmanõn sebep olduğu
tehlike Hazardous malfunctioning Gefahrdung durch Fehlfunktion (en) 3.7.3 EN 292-2
Tehlikeli durum Hazardous situation Gefahrdungssituation 3.6 EN 292-1
Tehlikeli durum Hazardous situation Gefahrdungssituation 3.7.5 EN 292-2
Tehlikeli durum Hazardous situation Gefahrdungssituation 5.2 EN 292-1
Tehlikeli durum Hazardous situation Gefahrdungssituation 6.1.1 EN 292-2
Isõ Heat Hitze 3.7.3 EN 292-2
Isõ kaynağõ Heat source Warmequelle 4.4 EN 292-1
Yüksek basõnç altõndaki sõvõnõn
fõşkõrmasõnõn sebep olduğu tehlike High pressure fluid ejection hazard Gefahrdung durch Herausspritzen von Flüssigkeit unter hohem Durck 4.2.1 EN 292-1
Kendiliğinden eski konumunu alan
I
Hidrolik donanõm Hydraulic equipment Hydraulische Ausrüstung 3.8 EN 292-2
Darbe (şok) Impact Stoβ 3.7.3 EN 292-2
Darbenin (şokun) sebep olduğu
tehlike Impact hazard Gefhrdung durch Stoβ 4.2.1 EN 292-1
İndeks Index Verzeichnis B EN 292-1
İndeks Index Verzeichnis D EN 292-2
İndeks (el kitabõnda) Index (of the instruction
handbook) Verzeichnis (in der Betriebs od. Gebrauchs-anleitung) 5.5.2.f EN 292-2
Dolaylõ temas Indirect contact Indirektes Berühren 4.3 EN 292-1
Kullanma için bilgilendirme Information for use Benutzerinformation 3.20 EN 292-1
Kullanma için bilgilendirme Information for use Benutzerinformation 5 EN 292-2
Zati güvenli eleman Inherently safe component Eigensicherer Bauteil 3.7.3 EN 292-2
Yaralanma Injury Verletzung 3.1 EN 292-2
Yaralanma Injury Verletzung 6.2.a EN 292-1
Yaralanma Injury Verletzung 6.2.b EN 292-1
Muayene Inspection Überwachung Tab.1 EN 292-1
Muayene Inspection Überwachung 3.7.9 EN 292-2
Muayene Inspection Überwachung 5.7.2 EN 292-1
Muayene (sõklõğõ) Inspection (Frequency of-) Überwachung(Haufigkeit der-) 5.4.c EN 292-2
Tesis etme Installation Anlage 6.2.2.b EN 292-2
Tesis etme (makinenin) Installation (of the machine) Installation (der Maschine) 3.11.a.2 EN 292-1
Tesis etme (makinenin) Installation (of the machine) Installation (der Maschine) 5.1.3 EN 292-2
Talimat el kitabõ Instruction handbook Bertriebsanleitung 3.12 EN 292-1
Talimat el kitabõ Instruction handbook Bertriebsanleitung 5.5 EN 292-2
Talimatlar Instructions Anleitungen 3.12 EN 292-1
Talimatlar Instructions Anleitungen 5.5 EN 292-2
Yalõtõm arõzasõ Insulation failure Isolierungsfehler 3.7.3 EN 292-2
Yalõtõm arõzasõ Insulation failure Isolierungsfehler 4.3 EN 292-1
Makinenin amaçlanan kullanõlmasõ Intended use of a machine Bestimmungsgemaβe Verwendung einer
Maschine
3.12 EN 292-1
Ara kilit (ara kilitleme tertibatõ) Interlock (interlocking device) Verriegelungseinrichtung
(Verriegelung) 3.23.1 EN 292-1
Koruyucu kilitlemeli ara kilit (ara
kilitleme tertibatõ) Interlock (interlocking device) with guard locking Verriegelung mit Zuhaltung 3.22.5 EN 292-1
Ara kilitlemeli koruyucu Interlocking guard Verriegelte trennende
Schutzeinrichtung 3.22.4 EN 292-1
Koruyucu kilitlemeli ara kilitlemeli
Ayõrma ve enerji kaybõ Isolation and energy dissipation Energietrennung und-abbau 6.2.2 EN 292-2
Ayõrma ve enerji kaybõ Isolation and energy dissipation Energietrennung und-abbau 4.1.4 EN 292-2
L
Lisan (Dil) Language Sprache 5.4 EN 292-2
Lisan (talimat el kitabõnõn) Language (of the instruction handbook) Sprache (der Betriebsanleitung) 5.5.2.b EN 292-2
Güvenlik seviyesi Lavel of safety Sicherheitsniveau 3.13.2 EN 292-1
Güvenlik seviyesi Level of safety Sicherheitsniveau 3.7.5 EN 292-2
Güvenlik seviyesi Level of safety Sicherheitsniveau 6.1 EN 292-1
Bir makinenin ömür sõnõrõ Life limit of a machine Lebensdauer einer Maschine 5.1 EN 292-1
Bir makinenin ömür sõnõrõ Life limit of a machine Lebensdauer einer Maschine 5.2.1 EN 292-1
Kaldõrma (teçhizatõ) Lifting (equipment) Hebevorrichtung 5.5.1.a EN 292-2
Kaldõrma (dişlisi) Lifting (gear) Hebezeug 6.2.3 EN 292-2
Aydõnlatma Lighting Beleuchtung 3.6.5 EN 292-2
Sõnõr Limit Grenze 3.23.7 EN 292-1
Kumanda tertibatõnõn sõnõrlõ hareketi
Limited movement control device Tipp-oder Schrittschaltung 3.23.8 EN 292-1
Kumanda tertibatõnõn sõnõrlõ
hareketi Limited movement control device Tipp-oder Schrittschaltung 3.7.10 EN 292-2
Sõnõrlama tertibatõ Limiting device Begrenzungseinrichtung 3.23.7 EN 292-1
Mekanik bağlantõ Linkage Machanische Verbindung 3.7.7. EN 292-2
Gerilim altõndaki bölümler Live part (of electrical equipment) Aktives Teil (der elektrischen Ausrüstung) 4.3 EN 292-1
Yükleme(besleme)/Boşaltma
(işparçalarõnõn geri alõnmasõ) Loading (feeding/Unloading (removal of workpieces) Be-/Entladearbeit (Beschickungs-und Enthanmetatigkeiten) 3.11 EN 292-2
Yağlama Lubrication Schmierung 3.12 EN 292-2
M
Makine Machine Mascihine 3.1 EN 292-1
Makine-güç beslemesi arabirimi Machine-power supply interface Schnittstelle (Wechsellbeiehung)
Maschine Energieversogung 5.1 EN 292-1
Manyetik disk Magnetic disc Magnetplatte 3.7.7 EN 292-2
Manyetik alan Magnetic field Magnetisches Feld 3.7.3 EN 292-2
Manyetik band Magnetic tape Magnetband 3.7.7 EN 292-2
Bir makinenin idame ettirilebilirliği Maintainability of a machine Instandhaltbarkeit einer Maschine 3.3 EN 292-1
Bir makinenin idame ettirilebilirliği Maintainability of a machine Instandhaltbarkeit einer Maschine 6.2.1 EN 292-2
Bakõm (İdame ettrme) Maintenance Instandhaltung 3.11.a.3 EN 292-1
Bakõm noktasõ Maintenance point Wartungsstelle 3.12 EN 292-2
Bakõm hizmetlisi Maintenance staff Instandhaltungspersonal 5.5.1.e EN 292-2
Yanlõş çalõştõrma Malfunction (malfunctioning) Fehlfunktion 3.13.1 EN 292-1
Yanlõş çalõştõrma Malfunction (malfunctioning) Fehlfunktion 5.2.2.b EN 292-1
Elle kumanda Manual control Handsteuerung 3.7.8 EN 292-2
Elle kumanda (tahrik mekanizmasõ) Manual control (Actuator) Stellteil 3.23.3 EN 292-1
Elle kumanda (tahrik mekanizmasõ) Manual control (Actuator) Stellteil 3.23.4 EN 292-1
Elle kumanda (tahrik mekanizmasõ) Manual control (Actuator) Stellteil 3.6.6 EN 292-2
Elle kumanda (tahrik
mekanizmasõ) Manual control (Actuator) Stellteil 3.7.8 EN 292-2
Elle kumanda (tahrik
mekanizmasõ) Manual control (Actuator) Stellteil A EN 292-1
İşaretleme Marking Kennzeichnung 5.4 EN 292-2
Malzeme Material Material 3.3.b EN 292-2
Dönen parçalarõn en yüksek hõzõ Maximum speed of rotating parts Maximale Drehzahl von rotierenden Teilen 5.4.c EN 292-2
Mekanik tehlike Mechanical hazard Mechanische Gefahrdung 4.2 EN 292-1
Mekanik caydõrma / engel olma
tertibatõ Mechanical restraint device Durch FormschluSchurzeinrichtung β wirkende
3.23.6 EN 292-1
Nem Moisture Feuchtigkeit 3.7.3 EN 292-2
Nem Moisture Feuchtigkeit 5.5.1.b EN 292-2
Hareketli koruyucu Movable guard Bewgliche trennende Schutzeinrichtung 3.22.2 EN 292-1
Hareketli koruyucu Movable guard Bewgliche trennende Schutzeinrichtung 4.2.2.3 EN 292-2
N
Gürültü Noise Larm 4.5 EN 292-1
Normal işleme Normal operation Normaler Betrieb 4.1.3 EN 292-2
Normal işlem Normal operation Normaler Betrieb 4.1.2 EN 292-2
O
İşlem Operation Betrieb 3.11.a.3 EN 292-1
İşleme parçasõ Operative part Betriebsteil 3.10 EN 292-2
İşleme parçasõ Operative part Betriebsteil A EN 292-1
“Operatör- makine “ arabirimi Operator-machine interface Schnittstelle (Wechselbeziehung)
Operator-Maschine
3.6 EN 292-2
“Operatör- makine “ arabirimi Operator-machine interface Schnittstelle (Wechselbeziehung)
Operator-Maschine 5.1 EN 292-1
“Operatör- makine “ arabirimi Operator-machine interface Schnittstelle (Wechselbeziehung)
Operator-Maschine
A EN 292-1
Yönlendirilmiş arõza modu Oriented failure mode component Bauteil mit definiertem Ausfallverhalten 3.7.4 EN 292-2
Aşõrõ yük (elektrik) Overloading (Electrical-) Überlastung (Elektrische) 3.9 EN 292-2
Aşõrõ hõz Overspeed Überdrehzahl 5.3 EN 292-2
P
Paketleme Packaging Verpackung 5.5.1 EN 292-2
Piktoğram (görüntü diyağramõ) Pictogram Pictogramm 5.4 EN 292-2
Platform Platform Plattform 6.2.4 EN 292-2
Pnömatik donanõm Pneumatic equipment Pneumatische Ausrüstung 3.8 EN 292-2
Taşõnabilir kumanda birimi(Teach pendantd)
Portable control unit (teach pendant)
Tragbare Steuereinheit / Tragbares Steuergerat(Schwenkarmschalttafe)
3.7.10 EN 292-2
Taşõnabilir kumanda birimi (Teach
pendantd) Portable control unit (teach pendant) Tragbare Steuereinheit / Tragbares Steuegerat (Scwenkarmschattfel) 3.7.8.e EN 292-2
Pozitif (cebri) mekanik etki Positie mechanical action Zwangslaufige machanische Wirkung 3.5 EN 292-2
Pozitif (cebri) tarz (-de) Positive mode (in the-) Zwangslaufig 3.5 EN 292-2
Güç beslemesi Power supply Enerfieversorgung 3.4 EN 292-2
Güç beslemesi Power supply Enerfieversorgung 6.2.2 EN 292-2
Güç iletme elemanõ Power transmission element Kraftübertragungselement A EN 292-1
Basõnca hassas keçe Pressure sensitive mat Schaltmatte 2 EN 292-2
Basõnca hassas keçe Pressure sensitive mat Schaltmatte 4.1.2.d EN 292-2
Önleyici tedbir Prevention measure Vorsorgemaβnahme 5.5.1.b EN 292-2
Ulaşmanõn engellenmesi Prevention of access Verhinderung des Zugans 4.2.2.1 EN 292-2
İşlem aktarõlmasõ Process changeover Umrüsten 3.11.a.3 EN 292-1
Yasaklanmõş kullanma/kullanõm Prohibited usage/use Verbotener Einsatz 5.5.1.c EN 292-2
Çõkõntõlõ parça Protruding part Herausragendes Teil 3.1 EN 292-2
R
Yeniden program lanabilir
kumanda sistemi Re-programmable control system Umprogrammierbare Steuereninrichtung 3.7.7 EN 292-2
Tekrar çalõştõrma Re-start Wiedereinschaltung/ Wiederanlauf 3.7.6 EN 292-2
Yalnõz okunur bellek (ROM) Read only memory (ROM) Festwertspeicher (ROM) 3.7.7 EN 292-2
Hatanõn ortadan kaldõrõlmasõ Rectification (Falt-) Störungsbeseitigung 6.2.6 EN 292-2
Hõzõn azaltõlmasõ Reduced speed Verminderte Geshwindigkeit 3.7.10 EN 292-2
Çoğaltma (yedekleme) Redunancy Redundanz 3.7.5 EN 292-2
Güvenirlik Reliabilty Zuverlassigkeit 3.10 EN 292-2
Güvenirlik Reliability Zuverlassigkeit 3.2 EN 292-1
Bir makinenin temsili gösterilişi Representation of a machine Darstellung einer Mashine A EN 292-1
Kaçma ve kurtulma (bir kişinin) Rescue and escape (of a person) rettung und Befreiung (einer Person) 6.1.2 EN 292-2
Ulaşmanõn Kõsõtlanmasõ Restriction of access Einschrankung des Zugans/Zugriffs 3.7.10 EN 292-2
Risk Risk Risiko 3.7 EN 292-1
Risk Risk Risiko 5 EN 292-1
Risk Risk Risiko 6 EN 292-1
Risk (sõnõrlandõrõlmasõ) Risk (Limitation of the-) Begrenzung des Risikos 5.3 EN 292-1
Risk değerlendirilmesi Risk asessment Risikobewertung 3.8 EN 292-1
Riskin tasarõm yoluyla azaltõmasõ Risk reduction by design Risikominderung durch Konstruktion 3 EN 292-2
Riskin tasarõm yoluyla azaltõlmasõ Risk reduction by design Risikominderung durch
Konstruktion 3.18 EN 292-1
S
Güvenlik koruyucusu (koruyucu
ve/veya güvenlik tertibatõ) Safeguard (guard and/or safety device) Schutzeinrichtung 5 EN 292-1
Güvenlik koruma tedbirleri Safeguarding Schutzmaβnahmen (Technische) 3.19 EN 292-1
Güvenlik koruma tedbirleri Safeguarding Schutzmaβnahmen (Technische) 4 EN 292-2
Direkt güvenlik fonksiyonu Safety critical function Direkt wirkende Sicherheitsfunktion 3.13.1 EN 292-1
Güvenlik tertibatõ Safety device Nicht trennde Schutzeinrichtung 3.23 EN 292-1
Güvenlik tertibatõ Safety device Nicht trennde Schutzeinrichtung 4.1 EN 292-2
Güvenlik fonksiyonu Safety function Sicherheitsfunktion 3.13 EN 292-1
Güvenlik fonksiyonu Safety function Sicherheitsfunktion 3.7 EN 292-2
Güvenlik ölçümü Safety measure Sicherheitsmanβnahme 5 EN 292-1
Bir makinenin güvenliği Safety of a machine Sicherheit einer Maschine 3.4 EN 292-1
Güvenlikle alakalõ direkt
fonksiyonlar Safety-critical function Sicherheitsbedingte Funktion 3.13.1.b EN 292-1
Haşlanma Scald Verbrühung 4.4 EN 292-1
Ekran Screen Schirm 3.22 EN 292-1
Seçici anahtarõ Selector switch Wahlschalter 3.7.7 EN 292-2
Duyarlõ engel Sensitive barrier Schaltbarriere 4.1.2.d EN 292-2
Algõlayõcõ Sensor Sensor A EN 292-1
Algõlayõcõ Sensor Sensor 3.7.10 EN 292-2
Kurma Setting Einstellen 3.11.a.3 EN 292-1
Kurma Setting Einstellen 3.12 EN 292-2
Kurma ( - için Kumanda tarzõ) Setting (Control mode for-) Steuerungsart zum Einstellen 3.7.10 EN 292-2
Kurma noktasõ Setting point Einstellpunkt 3.12 EN 292-2
Bölme tehlikesi Severing hazard Gefahrdung durch Abschneiden 4.2.1 EN 292-1
Makaslama tehlikesi Shearing hazard Gefahrdung durch Scheren 3.2 EN 292-2
Makaslama tehlikesi Shearing hazard Gefahrdung durch Scheren 4.1.1 EN 292-2
Makaslama tehlikesi Shearing hazard Gefahrdung durch Scheren 4.2.1 EN 292-1
Makaslama tehlikesi Shearing hazard Gefahrdung durch Scheren
Sõğõnak Shelter Unterstand 6.1.2 EN 292-2
