Mga Estratehiya sa
▸ Baca selengkapnya: paano nakakatulong ang mga salitang nagpapahayag ng damdamin at pangyayari sa pagsulat ng sariling dagli
(2)Pagbasa
napakakumplikadong proseso ng pag-unawa
sa isang nakasulat na pahayag batay sa
pagkilala sa mga salita, naging karanasan at
naipong kaalaman, at sa kakayahang
mahulaan ang mangyayari.
nangangailangan ng kumbinasyon ng
pakikinig at pagmamasid.
may sangkot na estratehiya na
nangangailangan ng aktibo, hindi pasibong
pagkilos
EPEKTIBONG ATITYUD SA PAGBASA
1.
Pagiging Alerto – laging inaalam kung ano
ang sinasabi ng awtor at paano sinabi
2.
May Fleksibilidad – may malawak na
kaalaman at kasanayan sa pagbasa at
pag-iisip at nagagamit ang mga ito depende sa
sinasabi ng awtor at paano ito sinasabi
3.
Nakapagsasarili – nakagagawa ng sariling
pangangatwiran, pagsusuri, paghuhusga, at
pagtatasa.
PAGBASA
HABANG NAGBABASA
Sabihin sa sarili kung ano ang sinasabi ng awtor
Tanungin ang sarili kung may punto ang binabasa
Ilarawan ang ipinapahayag ng awtor
Hulaan
kung ano ang mangyayari
KUNG HINDI MAINTINDIHAN
Tukuyin ang problema
Paalahanan ang sarili kung ano ang gusto mong malaman
Balikan HARAPIN Magdahan-dahan humingi ng tulong PAGKABASA Ikuwento sa sariling pananalita ang binasa Ibuod
ang mga importanteng idea
Tanungin ang sarili ng mga tanong at sagutin din
Ilarawan
sa isip kung ano ang ipinahayag ng awtor
Magdesisyon kung ano ang
interesante at nakakaaliw
MAMBABASA
Kognitibong Pananaw
– aktibong mambabasa na
bumubuo ng kahulugan sa pamamagitan ng
integrasyon/pagsasama-sama ng umiiral at bagong
kaalaman at malayang paggamit ng mga
estratehiya upang mapaunlad, mamonitor,
magabayan, at mapanatili ang pag-unawa.
Dating Alam at Teorya ng Iskema
Dating alam – malawak na sakop ng mga idea,
kasanayan, atityud tungkol sa paksa.
Iskema (cognitive psychology) – paano inoorganisa ng
tao ang mga kaalaman mula sa araw-araw na
akranasan tungo sa makabuluhang mga pattern at
kaisipan.
= koleksiyon ng mga organisado at magkakaugnay
na mga idea at konsepto
- Hal. Fast Food
(Huwag umasang makakapagpadagdag
ng sabaw, etc. paris ng sa karinderya)
- nakakatulong para makagawa ng paglalahat,
makabuo ng mga opinyon, at maunawaan ang
mga bagong karanasan.
Mambabasa
•
Dating Alam (Iskema)
Asimilasyon/ pagsasama-sama
MAMBABASA + TEKSTO
PAG-UNAWA
Texto (wika) TEXTO + Mundo
bokabularyo Explicit (nasa linya) Implicit (sa pagitan ng mga linya) Applied (texto + dating alam = paglalahat [generalization]) Implicit (sariling Iskema para Bumuo ng Kahulugan)
MGA LEBEL NG PAG-UNAWA SA PAGBASA
A.
Literal na Lebel
– ano ang sinasabi ng awtor.
(explicit)
B.
Interpretatibong Lebel – ano ang talagang
gustong sabihin/ipakahulugan ng awtor. (implicit)
C.
Analitikal na Lebel – mga kakayahang makilala
ang mga pamamaraang retorikal na ginamit ng
awtor. (applied)
D.
Kritikal na Lebel – pagmonitor ng sariling
pagbasa bilang mambabasa; ebalwasyon ng bisa
ng awtor. (applied)
TSEKLIST NG AKTIBONG MAMBABASA
Kung Gagawa Ka ng Prebyu ng Teksto,Tanungin:
MADIDISKUBRE MO:
Tungkol saan ang teksto?
Ano ang pinakaimportanteng idea ng Awtor tungkol sa Paksa?
Bakit ko ito binabasa?
Ano na ang alam ko tungkol sa paksa?
Ano ang hula ko sa sasabihin ng awtor?
Ang Paksa
Ang Susing Idea
Ang sarili mong pakay at paraan ng pagbasa
Mga asosasyon at
koneksiyon sa mga dating alam
Kung Gagawa ka ng Panimulang Pagbasa (Skimming) ng teksto,
Tanungin:
MADIDISKUBRE MO:
Tungkol saan ang texto
Ano ang pinakaimportanteng idea ng Awtor Tungkol sa Paksa?
Anong mga teknik at estratehiya ang ginamit ng awtor sa pagsulat ng
texto?
Ang mga paksa at mga sub-paksa Ang sariling idea
Ang istruktura at mga pattern ng organisasyon
Kung Pag-aaralan mo ang texto, Tanungin:
MADIDISKUBRE MO:
Tungkol saan ang texto?
Ano ang pinakaimportanteng idea ng Awtor tungkol sa paksa?
Sino? Ano? Paano? Bakit? Saan? Kelan? Alin Doon? O Anong Uri?
Ang paksa at mga sub-paksa Ang sariling idea
Mga sumusuportang idea at mga sumusuportang detalye
Kung Gusto mong basahin nang Kritikal ang texto, Tanungin:
MATATAYA MO:
Bakit sinulat ng awtor ang teksto? Ano ang mga kredensiyal at
posibleng mga bias ng awtor? Anong klaseng ebidensiya ang inihahain ng awtor?
Paano binigyan ng interpretasyon ng awtor ang ebidensiya?
Ang layunin ng awtor
Ang kredebilidad ng awtor
Gaano mapagkakatiwalaan ang ebidensiyang iniharap ng awtor Ang pangangatwiran ng awtor
BOKABULARYO
A. Mga Uri
Pangkalahatang bok. – mga salitang
dapat ay pamilyar sa lahat. Hal. tao
Pampaksang bok. – ispesipikong mga salita sa larangan/paksa;jargon
Hal. writ; dekonstruksiyon; nitrate B. Mga Antas/Lebel
Gamiting bok. – araw-araw na ginagamit (Ekspresibo)
Pambansang bok. – alam ang kahulugan ngunit hindi (Represibo) karaniwang ginagamit sa
pagsasalita o pagsulat
Nakikilalang bok. – nakikilala ngunit di alam ang kahulugan Di – Pamilyar na bok. – di pa nabasa o nagamit kahit kailan C. Mga Klase ng Salita
Denotibo – literal ang kahulugan; kahulugang pandiksyunaryo Konotatibo – may ibang pagpapakahulugan
D.
Estratehiya
(1)
Context clues – pagsusuri sa mga salita at pangungusap
sa konteksto nito.
• Depinisyon
• Contrast
• Halimbawa
• Muling pagbanggit
(2)
Pagsasanay sa paggamit ng diksyunaryo
hal. mga synonyms at antonyms ng mga salita
iba’t ibang kahulugan ng salita at paggamit ng mga
ito sa pangungusap
(3)
Bubblegram
(4)Semantic map
(5)Concept map
(6)Semantic grid
Semantic Grid
Pagkain Mga tala ng hayop
May
Kolesterol
May dagdag na asukal
Baka Manok Itlog
Softdrinks
Mga Kahulugan ng mga Panlapi
Halimbawa Kahulugan Gamit sa pangungusap
Unlapi Gitlapi Hulapi
Mga Estratehiya 2 – Dating Alam
Ang Alam Ko sa Paksa Ang Alam ko matapos pag-isipan, magbasa-basa, magtanung-tanong, etc.Ang Dapat kong malaman habang nagbabasa Ang Alam ko pagkabasa ng Texto Ang di ko pa Alam (1) Activity Sheet
(2) Pabibigay ng Cloze Test/Maze para idebelop ang dating alam
Hal. Cloze – interesante ang kabuuang resulta ng sarbey (1) mga estudyante, guro, magulang, at alumni. Nakita ng mga respondent ang maraming
benepisyo ng paggamit ng Filipino (2) wikang panturo sa UPIS. 1. (a) ng 2. (a) at
(b) sa (b) na (c) para (c) bilang Hal. Maze
Ang tubig ay pinagalaw
nakakapagpagalaw ng mga bagay. nagagalaw
(3) Self – inventory bago bumasa
Paksa/Idea
Alam Ko
Medyo Hindi ko Alam
Cellphone Cloning
(4) Anticipation / Prediction Guides
Paksa
Bago bumasa
Pagkatapos magbasa
(5) Directed Reading – Thinking Activity
Hula Ko
Talagang Nangyari
(6) Brainstorming
(7) Log prompts – mga tanong kaugnay ng alam o
karanasan
Hal. – ano ang gagawin mo kung…
- ano ang susunod na mangyayari
(8) Skinny Books – mangongolekta ang guro ng mga
materyal sa diyaryo, magasin, atbp. –
Literal na Lebel
Pagtukoy sa Pangkalahatang Paksa, tesis o
pangunahing idea, mga pangunahin at di –
pangunahing punto
PAKSA
Hal.
: Purefoods TJ Giants
Alaska Aces
Red Bull Baracos
Ginebra Gin Kings
Sta. Lucia Realtors
Pangunahing Idea o paksang pangungusap
(talata)
Tesis na Pangungusap (buong akda)
Pangunahing Suporta (punto)
Di – pangunahing Suporta (detalye)
Hal. Katwiran, facts, estatestika, testimonya,
halimbawa, atbp.
Estratehiya
A. Character Clue Chart
Pangalan ng karakter
Pisikal Mental/ emosyunal
Pangkapaligiran Pamilya
B. Venn Diagram: Pagkakaiba/Pagkakapareho
pareho
C. Paggawa ng Sintesis upang mabuo ang tesis na
pangungusap mula sa mga pangunahing idea ng bawat
talata
p.idea p.idea p.idea p.idea p.idea p.idea sintesisINTERPRETATIBONG LEBEL
Pag-unawa sa talagang gustong sabihin ng awtor.
Istilo – diksiyon; gamit na salita ng awtor, ayos ng pangungusap
Tono – hal. seryoso, malungkot, nakakatawa, sarkastiko, atbp.
Layunin – magbigay – impormasyon mang-aliw
manghikayat
A. Kahulugang Piguratibo (tayutay)
* Paghahanap ng mga halimbawa ng.
Simile – direktang paghahambing (gaya ng sing. Atbp.) - hal. simbilis ng kidlat
Metapora – direktang pahayag na ang isang ito ay iyon. - hal. Isa siyang halimaw.
Hyperbole (pagmamalabis)
- hal. Isang batalyon ang kamag-anak na nakipamiyesta.
Personipikasyon (pagsasatao)
*Paggugrupo at paghahanap ng halimbawa
*eksamen
B. Estilo at tono
hal. tiningnan nang matagal vs. tinitigan
Estratehiya
* paligsahan – kung ako ang awtor…
Gagamitin ko ang….
* eksamen
* pagsasadula
pantomina
* paggugrupo at paghahanap ng mga
halimbawa sa texto
Analitikal na Lebel
Kakayahang makilala ang mga paraan/pagsasaayos na retorikal ng awtor (organizational patterns)
Mga Estratehiya
* pagtatanong kaugnay ng nilalaman
* pagpapagawa ng balangkas (grupo o indib. na gawain)
* pagpapagawa ng buod, sintesis
* pagmamapa sa pamamagitan ng graphic organizer, grid, chart, graph, atbp.
Hal: Clustering/mapping
Nobela
Uri Karakter Pangunahing Bahagi
(2) (3) (1)
•Graphic organizer
branching
Sanhi/bunga
Sanhi _______ _______ _______ Bunga _______ _______ _______2 2 1 1 Resulta Tangkang sol. Bakit Ano Sino Pinal na Resulta P R O B S O L.
Prob. – Solusyon
Prob. Sol. ____ _____ ____ _____ ____ _____Pagkakatulad/Pagkakaiba
Pagkakapatulad
Pagkakaiba
Story map
Nobela
Lugar at Panahon
Tauhan
Pangyayaring nagsimula sa pangunahing banghay
Tugon ng tauhan sa pangunahing problema
Mga pangunahing pangyayari
Resolusyon
- Kuwento/nobela
Simula
1
2
Paggawa ng Drowing (para tukuyin ang bahagi ng isang bagay na tinalakay (hal. tagpuan) Balangkas (sanaysay) I. Introduksiyon A. Konteksto B. Tesis na Pangungusap C. Dep. Ng Termino II. Katawan
A. Unang Pangunahing Idea
1. Unang suportang idea
(a) unang suportang detalye
(b) pangalawang suportang detalye 2. Pangalawang suportang detalye
(a) unang suportang detalye
(b) pangalawang suportang detalye B. Pangalawang Pangunahing Idea
1, (a) (b) 2. (a) (b) III. Konklusyon
A. Muling pagpapahayag ng tesis
B. Paano sinuportahan ng katawan ang tesis C. Panawagang aksiyon
Chart, Graph, atbp. Chart Paraan Uri Depinisyon Haugen Jernudd Fishman Pagpaplanong Pangwika Bar Graph 0 5,000 10,000 15,000 20,000 UG G SS Bar Graph Line Graph 0 5,000 10,000 15,000 20,000
Di - Grad. Grad. Spec. Stud.
UP Diliman Enrollment - Unang Semestre, 2007-2008 Line Graph Sa bawat pumapasok sa kolehiyo 4 ang nananatili 3 ang nagtatapos Symbol Graph
Circle Graph/Pie Chart
Circle graph/Pie Chart
Flowchart
Time Lines June 1-11 – pagtatala 12 - Araw ng Kalayaan 13 – Oryentasyon ng Freshman 14 – simula ng klaseSept. 15 – huling araw ng dropping Okt. 17 – huling araw ng klase Okt. 18-20 – final exam
Table
Napipigil ang blood clot Tumtulong sa blood clot Spinach, Cauliflower, Atay K Resulta Gamit Pinagkukunan BitaminaSusundan ng mga tanong: ano, anu-ano, tukuyin,
ano ang resulta, ano ang pagkakaiba
Mapa – binubuo ng mga numero, pangalan, kulay,
simbolo
Political map – mga siyudad
Kritikal na Lebel
Fact vs. Opinyon
Ebidensiya
Konklusyon
Inferencing
Ebalwasyon ng Bisa ng Awtor
Katotohanan – may ebidensiya
- personal na kaalaman/karanasan
Opinyon - ebidensiya
- awtoridad
- bias – ano ang pakinabang dito ng awtor
Apela sa Katwiran
Deductive – pangkalahatan
ispesipiko
- silohismo
- premis
Kung mababa rin lang ang nakuha niyang grado kay
Prop. Cortez, wala siyang karapatang magreklamo na
walang binatbat ang kanyang mga lektyur sa klase.
major premis – (pahiwatig lang)
Iyon lang mataas ang nakuhang grado
ang may karapatang magreklamo sa
inilelektyur ng propesor
konklusyon – hindi batayan ng paghatol sa
pagtuturo ng guro ang grado ng mag-aaral.
Inductive – mula ispesipiko tungo sa konklusyon ukol as
pangkalahatang katotohanan
detalye + detalye + detalye = konklusyon
Baluktot na Katwiran
1. bandwagon
2. analohiya
3. alinman sa dalawa (wala na bang ibang
alternatibo?) = lesser of 2 evils
4. Di tamang awtoridad
5. Estatistikong di – angkop
6. dibersiyon – bakit mas ipopromote si Ned
kaysa sa akin, 5 beses siyang nag-absent
nung isang taon.
Apela sa Emosyon – kunwari nasa katwiran hal.
bandwagon
Katotohanan, lohika, emosyon
(Ethos, Logos, Pathos) – 3 pangunahing
karakteristiko ng pormal na argumento para
mapag-iba ang persweysiv na texto sa
argumentatibong texto
persweysiv (nanghihikayat) – kumukumbinsi
na naniniwala at umaksiyon
- emosyunal, maaring di lohikal.
argumentativ – kumukumbinsi sa pamamagitan
ng ebidensiya at lohika
Konklusyon – paggawa ng lohikal o makatuwirang pahayag mula sa
impormasyong nakuha sa akda
- direkta o di – direktang ipinahahayag ng awtor - direktang nabuo sa akda.
Lohika – balidong konklusyon
hal. lahat ng aso ay hayop
Ang chiuaua ay isang aso
Kung gayon, ang chiuaua ay hayop. Ang ibang libro ay nakakaantok
Ang ilang nakakaantok na libro ay mabili Kung gayon, ang ilang libro ay mabili balido?_____
bakit? ______
(a) Lahat ng pulitiko ay mabait balido?_____
bakit? ______
(b) Lahat ng mabait ay tapat balido?_____
bakit? ______
(c) Kung gayon, lahat ng pulitiko ay tapat balido?_____
Pagsusuri sa Pahiwatig (Inference)
Batay sa dating alam, sariling kaalaman at karanasan
Di – direktang nabuo
Pagbasa sa pagitan ng mga linya
Di – kasimbigat ng lohika o katotohanan ng isang
konklusyon
Tinawag ko kayo, mga guro, para sabihin ang tungkol sa magiging suweldo ninyo sa darating na taon.
*(Val Cleathern, mula kay Atkinson, 1990)
*
Ano ang na nangyayari? Paano mo nalaman?
Sino ang nagsasalita? Paano mo nalaman?
Ano ang P? Bakit ito ginamit? Sino ang c ? Bakit ito ginamit? Saan kaya nangyayari?
Mga Estratehiya
Debate
Pagsusuri ng mga billboards, comic strips, komersiyal sa, diyaryo, magasin, TV
kaugnay ng lohika/baluktot na katwiran
Panel discussion Pagpapasulat
Pagtatanong (socratic method)
Ano ang pamagat Sino ang awtor
Ano ang pagkakilala mo sa awtor Kelan sinulat
Ano ang tesis ng awtor
Ano ang pangunahin suportang ginamit
Anu-ano ang mga di-pangunahing suportang ginamit Ano ang tono ng awtor
Ano ang mga konklusyong naibibigay mula sa binasang akda?
Facts – paniniwalaan ko ba ang sinabi ng awtor? - talaga nga bang facts ito at hindi opinsyon? - sapat ba? Bago ba
- may iba pa bang patunay? Fact vs. Opinyon vs. Propaganda
Fact – napapatunayan (unibersal)
Opinyon – pinaniniwalaan (indibidwal)
MAGALING NA MAMBABASA
1.
Kaalaman sa Facts
2.Direktang karanasan
3.
Sopistikadong interpretasyon
4.Kritikal
5.
Alam iugnay sa labas ng eskuwelahan ang
PAGTUTURO NG PAG-UNAWA SA PAGBASA
Pagtiyak sa Kulturang Pangklasrum
Eklektikong Mga Estratehiya
Aktibo, interaktibo
Pagsasanay din sa pagsulat, pagsasalita,
pagmamasid, pag-iisip
Walang iisang estratehiya sa lahat ng
panahon, klase, at texto.