No. 9 Taoen V. - 30 October 1937. Sabtoe Pon 24 Roewah 1868 - 1937.
P ANJEBAR SEMANGAT
Dir~: Dr. R. SOBTOMO Hoofdred. IMAM SOBP ARDI
Soerat kabar minggon basa Djawa adhedhasar kebangsan, njebar semangat manoenggale bangsa lndhonesia.
Adrese:
Regane langganan J kwartaal ( teloeng sasi
f
J .50. Kena dibajar saben sasif
0.50. Koedoe dibajar dhisik.Redactie o e t a w a Administratie Ing:
PaTiljoen G. N. I. Boeboetu
S OBRABA IA.
Diwetokake saben dina Sab- toe dening N. V. Handel Mij Drukk.
..Indonesia" Soerabaja.
Sawajah-wajah kena ndjaloek dadi langganan, nanging jen leren koedoe
ing wekasane kwartaal. T elefoon
I
Redac1ieI
Z. 3119.Admini1tratie
Advertentie I regt:I
f
0.20; apesef
2.- sak-pasangan. Kena ndjaloek tariefmarang Administratie.
WINIH .MENTES.
BANGSA apa wae mesthi pa- dha ngakoni, jen bangsa kita i- ki padha ndoeweni dhasar ka- pinteran ing bab gegawejan ta- ngan. Barang gegawejan in~
tentoonstelling Jaarmarkt Per- toekangan. tansah dadi kawiga- tene lijan bangsa. dene barang gegawejan kita: padha apik-a- pik.
Tandha jekti maneh kaprige- Janing tangane bangsa kita ing Gresik bab barang pelikan Ian kagoenan lijane. oepamane: ga- we penganggo. Sapa wae kang wis taoe weroeh kemed1a .. ksa- trya'" ngira jen doedoe gawejan kita, merga woedjoede wis pa- dha karo weton Eropah.
T opj, pajoeng weton Radjapo-
Ja:t r.iisoewoer awig garapane.
Jen dhadhasaran maoe, betjik pangroemate. apik pangoengga- re. wis mesthi industrie kita, bisa madjoe.
Paaerakan nasional wis wiwit bijen ~ nglahirake panemoene bab betjike industrialisatie irig tanah kene. Nitik wawasan betjikmg dhedhasaranne bangsa kita ing bab barang gegawejan rnaoe, gagasan industrialisatie maoc, njata idham idhaman kang ma- thoek banget, loewih-loewih jc::i mikiri marang kahana11c pingoc- ripane bangsa kita in1:; te ml:.e mboeri. kang ora ·!Jakal
w ·
~ko~psaka soember pangoepad;h'Ja ~::i
ka asil boemi wae.
Tandha jekti maneh, jcn wi- nih industrie kita maoe mentes, katitik saka kandhane Batav.
Nieuwsblad kang kandha. jcn boeroe iki Mr. Hart naksir kehe piwetoene industrie bangsa kita ana
f
40.000.000, nanging ir:rP.ng ing Jaarbeurs Bandoeng. toe- wan Sitsen saka Dept. Econ..7.aken naksir moendhak dadi
f
72.000.000. lnclustrie prabot bale omah ing Pasoeroean, taocn kepoengkoer, saben sasinef
3000 nanginH taoen iki moendhak da- dif
12.000.Dadi njata, jen winih oetawa bibit kita: mentes. Jen oleh lelhah kang Joh. siraman tjoekoep. wa- toenan resik, dhangiran ap1k, mesthi thoekoele soeboer ngrec- boejocng.
-o-
Kamardikaning dhiri pribadi.
1~tole1 katHaedikahi11g, 6a6ea{a11i.
AKOERBAN KANTHI KATRESNAN.
ABAD kaping XX. wong a- keh padha ngarani abading .,panggoelawenthah oetawa pa- mard1". a wit lagi grengseng- grengsenge wong padha mikir Ian nintingi roepa-roepaning panggoelawenthah kang sam- poerna.
Kadjaba abading pamardi, <1-
bad ping XX iki kena oega inga- ranan djaman .. kamardikan".
marga anane grengseng kana-ke- ne padha ngarah marang kamar- dikan.
Para wanita kang oemoeme si- neboet golongan ringkih, woes emoh kapoerba-wisesa ing pang- wasaning wong toewa Ian garwa kaia dhek sawatara poe- loe.1 taoen kapoengkoer. padha ohah nedya ngoetjoeli tjantjanga- ning adat Ian tjara kang ka- anggep ora ndjaman. Meng-
~ene iki oega aran panggajoeh ing kam~rdikan.
Pradja oetawa bangsa kang paprentahane isih kawengkoe ing lijan. pad ha mboedidaja bisar.e mandhiri pribadi.
Para manoengsa kang woes ng<mtiik marang tataran kaloe- hoeraning djiwa. padha gegoe- lang oewaling atine saka baban- dan donja, saka hawa kamocr- kan.
Mangkono pepethane kang pa- dha ngoepaja kamardikan.
Mardika lire, ora kabanda Ian kawisesa. pinarentah, ' nanging .. ma deg pripadi", djoeme'?leng sa- ka koekoewatane dhewe.
Satemene mono woedjoeding kamardikan, kena kaperang dadi 2 jaikc~:
a. K a m a r d i k a n i n g I a : r. Woecijoede: kaboctoeha- ning oeripe mg saben dina ord gcemantoeng ing wong lija, ora dacii sanggan. Mili saka kringe-
te, wohing kangelane dhewe, me- toe saka kaskajane dhewe.
b. K a m a r d i k a n i n g b a t in. Woedjoede woes sepi ing napsoe hawa, adoh saka asor Ian nisthaning pamboedi. PradJd octawa bangsa kang nggajoeh kamardikaning lair, tegcse ngd- rah amrih adja kawisesa ing lijan bangsa, bangsa maoe koedoe ndarbeni lelambaran kamardili:~
ning batin, lire batin kan!i resik sepi ing melak melik, njoemoe- roepi oegering oerip bebrajan.
soepaja bisa srempeng njamboe·•- gawe babarengan kanggo r.ie- thoekake tekaning kamoeljan.
Sardjana tanah Koelonan M i- c h a e I B a k o n i n, doewe pa- nemoe, jen kamardikaning bang- sa apa bebrajan, ikoe bisa ka- tjandhak jen sinangkan saka ka- mardikaning sidji-sidjining wong clhisik, dadi terange: saben ma- noc a koedoe nggajoeh kamardi- kane dhewe, kamardikan ing lair batin.
Panemoe 111an9kene iki aran woes netesi karo goemelaring pasrawoengan, kang kedadejan saka makethi-kethi joeta djiwa.
Tangeh wong bisa oetawa mene- hi kamardikan marang lijan, jen awake dhewe doeroeng merdika.
Sawidjininy Ratoe ora bakal gelem mardikakake marang tawa- nane. salawase Ratoe maoe isih ana sadjroning babandan batin, doeroeng oleh kamardikan batin, lire: isih kaebekan ing tjandhala moerka, sanadyan Ratoe maoe gebyaring djaba kat.on brengga rowa bira~ a.
Ananing kamardikan kanggo dhiri pribadi Ian kamardikan kanggo oemoem, babrajan, ikoe titimbangan, sidji ora bisa pisah saka sidjine. Marga saka ikoe sapa ngarah kamardikaning be-
NJAMBOET GA WE.
ORA ana kasenengan kang ngloewihi paedahc, saka: kase- nengan njamboetgawc. Awit wong kang seneng njamboet ga- we, jen golek kasenengan lijane, gampang ketoeroetane .
Daja kang ndjalari (motief) wong njamboetgawe ikoe, merga I kepengin dialembana, 2 kade- reng kadonjan, 3 kanggo goiek nafkah, i golek kasenengan, kang wekasan dhewc, merga: S netepi koewadjiban loehoer pa•
dha sesama.
Padha2 kasenengan njamboet- gawe, kasenengan njamboet ga- we kang nindakakc koewadji~
ban padha sesama ikoe kang loe- hoer dhewe; toemrap kaoem ka- bangsan, wis mesthi milih kang pikoleh toemrap bangsa Ian ne- garane dhisik.
Sakehing pegawejan ora ma- was ditindakake awewaton mo- ti~f apa wae, ocgere enggonne m?dakak~ kanthi kasenengane at1, kanth1 katresnan, wis mesthi oleh-olehe bakal kasil bctjik.
. Moela goleka kasencngan n1amboet gawe, ija njamboet ga- we saroepaning pegawejan apa wae.
-o-
brajan, koedoe loewih dhisik nga- rah kamardikaning dhiri pribadi.
ngGajoeh kamardikaning dhi- ri pribadi, iki ategcs: mardJ moewoehi koekoerangane, ndan- dani kang koetjiwa. Jen awake dhewe woes sinangling ( gino- sok), gampang ar~p nggoelawen- thah, arep noentoen kamardikan marang lijane, awit babaring dji·
wa kang loehoer, bakal nenoen- toen karahajon marang lija-lijd·
ne.
Kamardikan, gedhe adjinc, a- keh regane. Jen diwawas, saben bangsa, oewong. sipat oerip pa•
dha ngarepi marang kamardikan, djer kamardikan ikoe sawcn~
hing prabot kanggo piranti mbc1- barake kajektening oeripe kang tanpa kanthi pepalang, ora ana kang ngandheg-andhcgi.
Oepama oewong kang ocripe ora merdika, tcgese ana ing pa- ngengeran, oetawa noenoet ma- rang sanak sadoeloer, ikoe sa-
Katja 2. ..PANJEBAR SEMANGAT"
tindak djangkahe mesthi koerang omber, sanadyan ta sing dielona- na wong soegih oetawa apang- kat pisan. lsih loewih omber wong kang sanadyan mlarat, na- nging rnadeg dhewe, oeripe dhe- we.
Wong nggajoeh marang ka- mardikan, ora beda wose karo ngoepaja kamadjoewaning dji- wa-ragane, ngoendhakake ing kaloehoeraning doemadi, notjogi karo adeging oerip kang tansah ora sepi ing karep Ian pangarep- arep. Jen wong oerip sepi ing pangoedi Ian pakarti. padha bae karo mati.
Pangandikane Nabi Agoeng Moechamad Najakaningrat:
.. Kang aran majit ikoe wong kang oeripe tansah linoet ing doeka tjita Ian sepi ing panga- rep-arep".
Ora ana sawidji-widji ing a- lam donja iki kang gedhening adjine Ian kaendahane ngoeng- koeli kamardikan, nanging oega kang larang banget patoekone.
Wiwit djagad Koelonan tekan Wetanan, wiwit djaman kang woes maatoes-atoes taoen ka- poengkoer, kamardikan tansah dadi idham-idhaming sadhengah oewong. Jen ora mangkono, ing djagad bakal sepi toemoeroene para pamoegari kaja dene nabi- nabi: Moesa, Ngisa, Moechamad oetawa panoentoen lija-lijane ka- jadene: Gdndhi. Nehru. Dr. Sun Yat-Sen. Washington, Reza
I~han, Kemal Attati.irk l.s.p. kang padha mandhegani nggajoeh te- kaning kamardikan, lair oetawa batin, oetawa loro-lorone pisan.
Nanging kamardikan ikoe larang patoekone, koedoe wani koerban, koerban kang adhadhasar katres- nan.
Wasitane sang Jinarajadasa:
.. Sira bak.31 enggal madjoe,
·jen sira ngoerbanake apa2",
"
. Sang poedjangga gawe pepe- nget, jen saiki iki pantes diarani djaman .. Kala bendoe."
Kala = wajah, mangsa. Ben- doe
=
doeka.Ora nlisir kan9 kawc pangen- tha-entha, jen ija benPr djam· n saiki iki djaman .. kamardikan"
djaman .. panggoelawenthah Ian pamardi'', nanging ija dirangke- pi djaman kang lagi kena dedoe- ka, dedoekane kang asipat Ge- sang. Derenging Kalabendoe, mandjing dadi tjoba; manoengsa kang eling, noeli wiwit padha nggoelawenthah, mardi marang awake, soepaja tekan ing ka- moeljan kamardikan.
· Kalabendoe toemoeroen, awit saka wejane para manoesa.
Wong kerep kalimpoet awa- tak dak-edir. kang rosa padha koemloengkoeng. lali marang woewoelange sang Soedjana kang mangkene:
ra roemasa .. akoe rosa" ,ikoe si- ra bakal tansah ringkih, sana- dyan koerang ringkih~ tinim- bang wong teloekanira.
Nanging jen sira roemasa:
karosan iki wi:. diparingake marang akoe, akoe mocng nggadhoeh. lkoe sira bakal ka- toewoehan karosan kang sa-
djati."
Jen rinasa~rasa, goemelaring alam anggonne nganti nemahi mangkene bisane poelih waloeja maneh moeng goemantoeng ma- rang para manoengsa dhewe, sakabehing tatali, sarana nioeda saliring nepsoe hawa, kaja kang woes kawahya lajang Sabdatama poepoeh Gamboeh:
1. Den samya amitoehoe, ing sadjroning djaman Kala- bendoe, jogya sami njoenjoeda hardaning ati, kang noenoeu- toen mring pakewoeh. oewo- hing panggawe awon.
2. Ngadjapa tyas rahajoe.
ngajemana samaning toemo~
woeh, wahanane ngendhak angkara kalindhih, ngendhang-
kcn pakarti doedoe, dinoewa loewar tibeng doh.
3. Beda kang ngadji poeng- poeng, nir waspada roebedane toetoet, akikinthil datan ang- go patoet woeri, tyas riwoet- rawat dahoeroe, riwoet sine- rang ing goroh.
Ora perloe kaandharake ma- neh, woes tjetha soerasane, nge- lingake manoengsa soepaja pa- dha njingkiri angkara boedi. A- dja ngadji poengpoeng. poem- poeng oerip soegih, singgih, koc- wasa, kamoerkane dientek-en- tekake. Mangkono ikoe aran wong ora darbe kawaspadan, a- dhakane gampang kataman ing roebeda.
-o-
SAKA REDACTIE.
Sdr. W a r a M. S. i n g M a d. : Kiriman
f
3.- wis ka- tampa. Pantjen bener kandha- moe, koedoe ngrasa dosa marang bebadan bangsane dhewe. Jen kabeh setya kaja sliramoe, mes- thi wae bebrajan lan s.k. iki saja madjoe. Bab loewih mantep Ian sencngmoe noelis ing kene ikoe ora aneh, merga kaja ngreksa barang darbeke dhewe. Matoer noewoen !S d r. k a b
e
h k a n g .. Padha boengaha awit karo- n g a r a n g t j r i t a t j e- sanira; nanging padha ngroe- k " k: Dipadha sabar, awit sa- masanana jen karosan :naoe O<!wat iki akeh banget, dadi koe- doedoe doewekira. nanging ka- doe ditintingi maneh.goenaning lijan. Samang..,c. si- • - o -
DUA WOEH SABDANE PARA SOETJI.
Oeba rampe ngandelake
&emangat.
- o -
1. 0. Ardjoena, bebanthe- nging ngajoeda. soemoeroepa wong kang kendel nindakake be- beneren. resik soetji oeripe.
adjeg tansah ngoepaja Ian njina- oe ngelmoe katentreman, bisa mekak hawa nepsoc angkarcl moerka, nindakake koerban, ngerti marang isine kitab soetji, nglakoni sesanggeman. njegah lakoe nistha, temen, oeripe djoe- djoer, ora gawe sangsarane lijan machloek, gondhela:J. marang ke- adilan lan bebeneran, ora bra- ngasan, ngedohi saka bebandan donja, tansah tentrem batinne, ora lakoe ngiwa, lembah manah, sabar drana, prasadja, ambt:k santa boedi, ora kethaha, maka;:- ti ing karja, welas asih mardng sesamane doemadi, remen nga- poera, wani nanggoelangi kasoe- sahan, ora drengki srei Ian kibir, iki kabeh watak wantoene wong kang toemoedjoe marang ke Al- lahan oetawa manoenggal ing Goes ti. ( S h r i K r i s h n a}.
2. Drengki ikoe ngilangake kabetjikan pirang-pirang ngdnti tjoeres lir kajoe garing pinangan ing geni. Dedana ikoe njilep marang kaloepoetan, kaja dene panjirepe banjoe !r.arai;g geni kang makantar kantar (•eroebe.
Sembahjang ikoe dadi ·•jah;ane wong kang padha Moekmin- Moekmin. Dene pasa ikoe dadi aling-alinging geni r.c:raka ( K. N.
' M o eh am m ad~.
3. Sira mesthi koedoe bisa mbedakake - ora moeng mbe- dakake kang migoenani k<i ~o
kang ora migoenani - nanging oega koedoe bisa mbedak~ke
kang loewih migoenani karc kang pigoenane koerang. Awen pangan marang wong miskin,ikoe penggawc kang betjik lan oeta- ma apadene migoenani. Nanging aweh pangan marang djiwane oetawa rohe, ikoe loewih moelja Jan loewih migoenani tinimbang menehi pangan badan wadhag.?.
Samoebarang wong soegih bisa menehi pangan panganne badan wadhag iki, nanging kang bisa aweh panganne djiwane ma- noengsa.. moe:i.g wong kang
ndoewe~i pangertian bab rohani.
Manawa sira wis nc!Qeweni pa- ngertian oetawa kawroeh, sira wadjib mentjarake pangertian- moe ikoe marang wong kang doe- roeng mangerti. (J. Kr i s h·
n am u rt i} .
4. Kowe wls padha ngroe- ngoe jen ana wewarah kang
1 oenine mengkene: •• Sira padha
30 October 1 !137.
tresna marang sapapadhanira toe ~in seugita marang moeng- soehira." Akoe iki malah pitoe- toer ing kowe : .. Padha tresnaha marang satroemoe. \Vong kang njoepatani kowe padha poedjek- na betjik. Gaweja be•jik marang wong kang padha njengiti kowe.
Wong kang nganiaja Ian ng~jak
ojak marang kowe padha do- ngakna selam t. Soepa;a sira ka- beh ketitik dadi poetrane rama- koe kang ana ing swarga (J e- z u s C h r i s t u s).
5 Wong kang nindakake ka- oetaman ora perloe mamer-ma- me. ake kaoetamanne ing ngarep oemoem, mangkono oega wong kang ndoeweni ngelmoe ( weten- schap) oetawa batin, ora betjik jen meksa wong lija soepaja per- tjaja marang kawroehe )koe. Ke- kendelan kang sampoerna Ord ateges ora gelem ngalah oetawa moendoer, mengkono oega lc1koe kaoetaman ora koedoe ditho- ngal-thongalake kelawan pakar- ti. Sing diarani kaoetaman, ikoe kedadian saka temen marang dhiri pribadi Ian dhemen tetoe- loeng lair lan batin marang wong lija kanthi ora tjampoer mardng oeroesanne wong maoe ( L a o T z e).
6. Bisane kowe tekan ing Nirwana, jaikoe: katentreman kang langgeng selawas-lawase, kewe koedoe ngroemasani Jen satemenne kowe ikoe oerip oro.
ngidjeni, nanging toenggal ma- rang sagoeng doemadi. Bisdru!
kowe ngrasa toenggal marang sagoeng doemadi. kowe koeciu'!
oewal babar pisan saka Wdtak wantoe nepsoe angkara moer!-w, kang marahi sira kebanda ing kadonjan. Menawa bebanda11 kang awoedjoed pepenginan kang ngambra-ambra ikoe wis tatas babar pisan saka badan- moe, tamtoe kowe lagi oewal sa- ka sakabehe kasoesahan Ian ~'l
sangsaran, kang wekasanne nam~
pa kamardikan kang sedjati Jan begdja sedjati kang aran N.11'- wana ( B u d d h a G a u t a- m a).
7. Wong kang ambek tama, manawa nindakake samoebarang prakara mestt:i nloesoer saka dhasar-dhasare dhisik. Mendwa dhasar ikoe wis keregem ana ing tanganne, kabeb pakartine me.>·· thi bakal sampoerna dadine. De- ne dhasare ·.vong kang nindakake kaoetaman, jaikoe welas asih, kang bisa ndjoendjoeng dradjade manoengsa marang kamoeljan kang sedjati. K h o n g 0 e Tio e}.
8. Betjik-betjike ngaoerip ikoe wong kang asib ingasihan ma- rang sapepadhane, bisa mrentah lesanne saka tjatoer kang ala, djembar dhadhane, nlangsa ma.- rang kaloepoetanne badanne, ora drengki srei, toembak tjoetjoe-
ka~. nindakake kaoetaman, tres- na marang sapadha-padha, sabar jen kepengkak pantja baja. (K.
N. Moehammad).
DARMOWIJONO.
-o-
.:30 October 1937. .. PANJ~DAR .-:E!·/!ANG:.T" Katja 3, --- ~~· ~~~----
---- --- - - - -
PANDHAWA LAN NGASTINA.
Wikan wosing pangastawa.
-o-
WAWADINING djagad, elo- 'ke lelakoning alam, tansah nge- moeli marang atining manoeng- sa, satemah akeh kang padha ka- tnmboehan.
Wong kang padha oerip sara- na gagandhoelan agama, ngel,- moe kebatinan, oetawa kawroen kalahiran ratjak padha manger- ti, jen ana ing donja koedoe tansah toemindak ing bener.
nggajoeh kabetjikan, kaoetaman -sakoewasane. Lan sing sapa ngerti marang kaloenggoehane dadi manoengsa jen tinitah loe- wih dhoewoer tinimbang 'oemat apa bae ing donja, sanadjan k.in- thi rasa kangelan Ian abot ing wiwitane, meksa padha tjoba-tjo- ba bisaa dadi wong bener Ian oetama.
Nanging kaja atoerkoe ing dhoewoer, wewadining djagad, eloking 'alam. dalan-dalan kang andjog rnarang karahajon kaoc- taman ikoe padha roepak2 • tjioet.
satemah gawe samaring ati, dadi marakake akeh kang mbalik, ngoepaja dalan kang djembar Ian .omber.
Koerang waspadaning ati ma- rang wewadining djagad, jen ora katoetoetan mesthi kebatjoet batjoet sasar oeripe. Oeripe kang pantjen kena minangka panoe- doeh dalan. malah katoet kaglan- '1hang marang ~anasaran. Notjo- _gi karo panemoene poedjangga Parangakik Victor Hugo :
.. Manoegsa ikoe udoeweni badan wadbag kang minaugka gagawan Ian tjobaning oeripe.
Nijate mono arep nggendhong gawanne maoe." nangin& malah kerep koewalik, si oerip kaug katoet dening wadhage".
Mangkene iki wis 'oemoem 'toemrap loemrahing manoengsa.
Ojalaran saka pangoewoes-oc.- woesing para kang ora sard1oe, saka pangerang-eranging pora kang ora seneng, wong sok
·moendoer anggone nggajoeh ka- rahajon, mbabarake kaoetamane.
Pantjeri pangcedi mangkene iki akeh banget n:oengsoehe, kang -saka ndjaba ija saka ndjero.
Moengsoeh saka ndjaba kate- moe ana ing swarane wong kang -0ra sardjoe, ora seneng.
Rehne mangkono, toeftlrap :wong-wong maoe nijate moeng nedya gawe wigar oetawa ba- dhare kang nglakoni kc:oetaman.
!andoeking karti samp~ka terka- .dhang kanthi aloes banget, ngan-
i
ti wong kang kataman dhewel
l ora Satroe api-api dadi mitra dar-mangerti.1
ma, sadjak tansah ngoewel sapra- tingkahe. Ora an;.h jen bandjm:r akeh kang pitamboeh.
Ing lajang Dewaroetji njeboet- ake Arja Sena didhawoehi de- ning goeroene jaikoe Danghyan3 Doerna golek Tirtamarta. pa-
l
ngoeripaning doemadi.• Jen mitoeroet pagedhonganing
j
tjrita, ora teka Arja Sf:na arep si-1 noetjckake, nanging marga arep dirah tiwase. djer Danghyang Docrna ditangisi dening siswane Sata Koerawa, njirnakake Pan- dhawa, awit golongan loro maoe ing batin tansah sescngitan.
Geneja Arja Bima kang pini- lih?
Awit ikoe kang minangka ta- lining Pandhawa. bobote pradia Ngamarta ana Arija Sena. Ma- nawa ikoe mati. kabeh gampang remoeke.
manocsa) anggone nijat moe- roengake panggajoeh marang ba- baring karahajon.
Nnngin!J kang Moerbcng oerip om rjidr". Wong nedya betpic
ncr:'lOC betjik. Sanadjan ingelo~d
dcnin2 para tjidra sntemah oega
ol~h kamenangan, Jestari sedya-
:11~ m bnbarai<e kaoet<!man.
Dene moenssoeh kang saka
ndjero. ikoe doemoenoeng ana
<1ti kita dhewe. Bener ora knton, nanging loewih-loewih babajane.
Apa docdoe moengsoeh iki kang bisa mboebrnhLike tataning be- brajan?
Moengsoeh iki Lingel dhewe panoelake. adja maneh wong~
bodho. tjatjak wonge pinter bae akeh kang kablinger.
Kanal<min. kekoewasan, douja brana. ora kena diedoe perang tandhing karo moengsoeh s1dji iki. sisip sembirc malah ngrewa- ngi. dadi bala. Kaseboet ing lc.- Samano rcmpiting sandi ocpa-
ja.
Arja Sena kang adhadhasar ati prasadja. ora mangerti, jen dikala. moelane mangkat. Para kadang kang banget prihatin, ngatoeri Praboe Kresna, kang noeli wewarah marang Pandhoe- poetra.
1 jang Witj<1ra Ker:is anggitan da-
!
lem P. B. IV kang wis swarga.' tembange Dhandhanggoela:
Kaprije wewo::.rahe ? Prajoga dak tjoeplik :
Nata Kresna alon ngandi- kanja ... eh jaji Praboe adja.
soengkaweng tyas. salahe rini- ra, Arja Wrekoedara.
I
I
Nadyan wroeha. jekti inga- I poesan, tingkah !lora tjidra. j dena pasrah. ing Bathara Loe- hoeng. wong nedya poeroehi- ta."
Paloepi inH lakon Dewaroetj1
I
ikoe tjoekoep noedoehake. sapira
I
lemboeting pangarahing moeng- 1
soeh ndjaba (saka sapadhaning 1
Tjaritane ing djaman kal'i- jin, Bratajoeda Pandhawa Koe- r.:;wa, aperang padha banjoe- ne, nanging karoban moeng- soeh. wong Pandhawa wadya- ne kedhik, dene bala Koerawa, gocmoeloeng kadya loen, ban- djir bandhang ing laoetan, la- dhoe woekir djitoes Koerawa ngeboti, a:.a~sih goeng wong Ngastina.
Parandene Koerawa katitih, ija saking nalare katimpah, bandha bandhoe karatone,do- njane tanpa petoeng, wonH Pandhawa miski?A toer langip, balane moen9 sapala, paran- dene oenggoel, sakin3 koeman- deling Dewa, won<J narima a- sabar toer nora diail. sarta be- tah atapa."
SCHOOLVEREENIGING
AMONG-S!SWO
Patjarkembangstraat no. "iO ( Patjarkeling) Soerabaja.
Peil sebagai H. I. S. sampai kl. i
Pendidikan terpelihara, alat mc- ngadjar tjoekoep, got:roenja be-
voegd.
Pendoedoek Patjarkeling dan sekitarnja, masoekkanlah anak- anak toean dalam pergoeroean
ini.
Ojinoepoek wose, oeran-oeran ing ndhoewoer ikoe nggambarak.e :wong kang:
I
I tan pa pangastoeti ( Koera- i :wa).II kang ngegoengake pa- ngastoeti ( Pandhawa).
Patandhinganing lahir, Pan- dhawa kalah. Nanging dajaning pangastoeti kang nedya rahajoe, Pandhawa menang. Dheweke ora gampang koroep karo apa kang goemelar ing don.ia, kaja pangandikane Sri Ari ( Kresna) : .. Manoengsa sing melik ma·
rang kamoekten Ian kawiba- wan, lan sing sapa pikire ko- roep dening ikoe, pratandha ora semadi".
DHALANG PANJEBAR.
- Noot Red.: Kaja prajoga jen para pandjoeroeng bah pa- dhalangan enggonne gawe goe- bahan ora diloegokake sawanta.- he. nanging diwerdeni kaja ing ndhoewoer iki, soepaja loewjh pigoena tocmrap kang maos.
- o -
Sesawangan ing Nanking, kang saiki oega ora loepoet dibomi dtning Djepang .
KatJa 4.
..PANJEBAR SEMANGA T" 30 October 19.~7.---
LELARA PEST LAN PANOELAKE.
JD.
- o -
PAEDAHE keboek ikoe
ke-1
djaba kanggo ambekan oega
ka-1
leboe sawidjining piranti kan~go
mateni kroema-kroemaning leJa ..
I
ra.
Nanging jen kroema maoe kli- wat akehe. ija ora bisa. kang ndjalari bandjoer dadi roesak Jan bandjoer dadi longpest. Ala- ne toemrape longpest ikoe dene . hawa Ian rijak kang metoe saka 1.
long kang roesah maoe ngan- dboeng kroema majoeta-joeta.
I
Sapa wonge kang mati dening 1ongpest maoe. awake mesthi ke- bak kroema pest, loewih-loewih keboeke. Moenggoeh pamriksane para ahli marang wong kang wis mati dening pest maoe kanthi njoentik majit maoe ing bagejan Jimpa Ian keboek.
Jen kroema-kroema maoe ke- temoene akeh kang ana ing lim- pane, lelara maoe diarani lelara bubonen pest. Lan jen ketemoe-
ne
maoe akeh kang ana i1:g ke- boek. diarani lelara longpest.Oepamane ketemoene kroema- kroema Maoe ing limpa Ian ing keboek padha akehe. bandjoe.- diarani secundair longpest.
Ing dhoewoer wis dak atoera- ke sadoeroenge ana pagebloeg manoengsa, wis ana pagebloeg tikoes dhisik. Samatine tikves-ti- koes maoe, tuemane kang wis ngandhoeng kroema-kroema pest bandjoer p3dha mentjar saparan- paran. Jen kebencrnn nernplek marang kita, toema tikoes maoe bandjoer njokot, kang ing woe- sanane kita bisa kelebon kroe- ma-kroema pe~t. Dadi ing kene wis tjetha moenggoeh panoelare lelara pest maoe ord saka wa- noegsa marang manoengsa. Toe- ma tikoes ( pindjal) maoe saoe- wise ditinggal mati dening tikoe-
se
bandjoer padha boebar sapa- ran-paran golek pakanan. P.pa bae sing ketemoe dening toema- toema tikoes maoe bandjoer di- tjokot arep disesep getihe. Sa- mono oega toema-toema maoe jen nemplek ing awak kita.Ing taoen 1926 saka ing Tega!.
W1wit taoen 1911 nganti toe·
mekane taoen 1935, dadi sadjro- ne 21 taoen maoe sing padha mati ana 200.00v djiwa. Oempa- ma dibandhingake akehe kang padha mati maoe kalawan ing Hindhoestan Ian ing Tiongkok, ing negara kita kene kaja doe- roeng sapiroa.
Moenggoeh sabab-sababe ma- oe, amarga lagi bae lelara maoe katon ngantjik ing tanah Ojawa kene, gantjangan bandjoer dia- nakake prenatan-prenatan kang oleh-olehane nje:aengake banget.
Prasasat ing sak indenging boewana ing wektoe ikoe kaja- kaja ora bisa madhani moeng- goeh kasampoernaning prenata- ning kanggo ndjaga noelak ma- rang panoelaring lelara pest ma- oe kaja ing tanah Djawa kene.
Oepama ana salah sawidjining ko:impoeng kang mati maoe loe- wih akeh katimbang padatane.
sing Iara-Iara lijane bandjoer di priksa dening Dckter. semono oega majite. Sawise tetela, jen kang padha Iara maoe disebab- akc dening lelara pest. bandioer cnggal-enggalan dianakake pra- natan toemraping pangroemat Ian panoelak.
Majit-majite bandjoer disoen- tik limpa Ian kebueke, soepaja bi- sa weroeh, sapa kang padha ma- ti dcning longpest ing antarane sing padha mati maoe. Ojalaran mengkono. sabab panoelare long- pest maoe saka sidjining wong teroes marang wong lijanc. Moe.
la wong-wong kang padha mija- ra wong Iara longpcst maoe, sa- mangsa Iara. soepaja enggal di- b<Hak. Loewih oetama maneh m~
nawa pembarake marang wong- wong maoc adja nganti ngenti':ni jcn wis Iara. Moenggoeh panjoen- tikan maoe ora lija moeng soepa- ja bisa mboektekake wong mao.?
matine saka pest apa ora. id!1
Sadjrone karo nesep getih toe- ma-toema maoe bandjoer ngoe- tahake kroema-kroema pest ma- rang badan kita, kang djalari ki- ta bisa dadi Iara. Ing ngarep wis dak atoerake, jen mleboene lela- • ra pest marang tanah Djawa ke- ne maoe nganti ambal kaping pa- pat, jaikoe :
Ing taoen 1911 saka inp Soe- rabaja.
~·- A&ohfJUli U tzit/,, Oft' :
-=-=_s AN 6 0 EN:-
I -a
I I
HALF-MAANl>ELIJKSCH BLAD GEWIJD
AAN INOONESIE. •
Het ltl•4 na de i11t~llcct11uJe Jada.Hier ..
... ,. '· .. , .. ,,.: ,,.,.,,,,.,,.,
SoctoJlo Wo110.,ojo, ,,
[1
M • 8•la•
a 13Soetcdjo,
Dr. ~ot•o•o.
S 0 L 0.
I u
AboaHmnteprif• sf J. S 0
per kwartuL•
•·D---···~ ·
jen njata saka pest gek pest ap.J. Apa maneh toemrape lelara longpest, banget mbebajani, nganti sapa bae kang tjedhak bi- sa katoelaran. Wong kang mati dening pest maoe ora bisa enggal kaweroehdn sabc:.b-sababe mana- wa ora disoentik dhisik. Djala- ran saka ikoe, djandj1 ana won5 mati, emboeh saka sebab apa bae, ja teroes disoentik bae.
Enggone negara nindakake ke- kerasan kang mangkono maoe, sabab sering banget ana keda- dejan kang ora kena dipertjaja maneb.
Jen ana warise kang mati de- ning pest, bandjoer diakokake wong maoe matine saka lelara lija, kaja kang wis dak atoerake ing ngarep maoe. Boektine ka- trangan maoe mangkene: Ana sawidjining wong kang ketjan- dhak ing lelara pest. Bare:n3 wong maoe lagi dhong nedhengl!
manasi. wong maoe bandjoer ngoentjoeg menjan!] soemoer, Ian satekane ing kor....i banc!joer ndie- goer ing soemoer mao·~ nganii dadi Ian tiwase.
(Ana tjandnake).
-o-·
TOEWA LAN MOEDHA.
S i m b a h : Kowe koewi lt- ora patoet! Wong gedhemoe wis samono, mandar wis njamboet- gawe dadi goeroe, kok isih dhe- mcn nganggo rok Ian ramboete diklabang loro barang.
Poet o e: Ah, jen ana ma- ling plajoekoe hen rikat, mbah!
S i m b a h : La jen malinge nggandholi klabanganmoe loro kocwi, kaja ngelisi djaran. priwe hara?
P o e t o e : La jen malinge R..
Ojanaka ... prije, ajo!
Oom Ojie.
- c -
Ing taoen 1917 saka ing Se- marang.
Ing taoen 1923 saka ing Che- ribon.
Rakjat ing Tiongkok kang ora meloe perang padha pating. biloelocng. ngoengsi nggolck pang- gonan kang aman.
.. PANJEBAR SEMANGAT" Katja 5 . 30 October 1937.
---~----~~---~--~----~~~--~·--- ---~~-~~~---~--~~---~--~~~
• BAB SESORAH.
Pitoctoer sethithik sinaoe sesorah.
MANAWA
-o-
ditegesi oemoem sesor;ih ikoe: Tjarita sing doewe p::mgcsthi (bedoeling) menjang sapil bae. Scsorah mligi ateges:Mcdhar s::ibda ana ing ngarep~
wong akch. Mirit ketrangan · nd OC\'.·oer iki. tjetha manawa scsrJrah ikoe angel Ian gawdt.
Tjcba noicha kahanan bedinc111 pin3 pir.:i bae mranggoeii w:.>ng padha padon rcmboeg ana pa- d1a!1ongar.. Loewih-Ioew1h ci,oc- roc pamcdhar sabda ( spreker) ana ·:ng papan oemoem. Sebab ap.:i ta kok dadi mesthi paciha socl.'.lja, wekasan padha isin moendoer, emoh ngaiah. ban- djocr ngcngkcI Ian ... stop!
Scmcne bae. mocr.dhak ora si- da ngandharnke bah scsorah. na- nging noclis rembocge wong pa- doc. Sak iki padha kcna dircka socpaja adja nganti ana kahanan sing kaja mangkono maoc. Se- bab kacljaba nRisin-isini, disa- wang ija saroe. 0. kirakoc bisa
b.:i~. m<:i!ah manawa para djoc- roc p.:!mcdhar sabda kersa nga g.:1:1 djawilankoe, rasoclajan ::1a- cc bis:i ilang. wck;:isan par.'.! p;:i- m ir n~ ( tochoorders) nadha ma- rcm. Sarchning sesorah ikoe me- dhar sabda toemoedjoc mcnjang lij.in. mocla djocroe pamedhar sabda kocdoe:
I. Sampocrna ngcrtine njan~
bab ikoc. scbab sinri ngroe q0-
kake wong akeh. Wong akch ngono pinc:noe ija geseh-Heseh. II. Scsorah kocdoe dideki::ki pangcsthi (bedoefing) Ian djoe- roe sabda koedoe bisa ngangg~p
mnnawa wong-wong era padha ngcrti, dadi koedoe bisa ncioc- wcni gagasan: .. Akoe dhewe ing snmpocrna njang bab iki." Oe- pam;:; arap scsorah bah t!konomi.
inR rnangka kono ( pubt:ek) an.:i Clhli behoer bah ekonomie, koe- doc bisa nggocwang pikiran o~
was. roemangsa sak ngisore adon ( minderwaardigheids - complex).
Jki factor sing ng!=Jondheli ma- djocne awak, loewih-loewih bangsa kita. gedhe banget rasa r.iaoe. malah pangrasa ikoe kc- p.zirn ana ngarcp.
III. Pikirane wong akc1i
:-r::-
kancn bisnne sencng karo sing kok tjritakake. lki sing rada re- kasa dhewc. scbab geHandhe- nqn;i kr:ro aanleg ( dhedhasar).
Oadi wong sing sarwa sareh. i'l •
rep ngilanrii natuure ana ngarep(:
wong Clkeh. angel banget, na- ngm, sak bisa-bisa kocdoc njo- b;,. Tjoba ndjoepoek toeladha3e Gocroc. Man<:wa ana !'.!Ocro: sin!l kocranc; nHgagas menja119 mocride. adjarane mesthi an:Jel hisnne klcboe sebab goeroc moe · fang kocrang selc:inq-sclmg. W ocsanane mocrid2 padhi! dola-
nan dhewc-dhewc. Apa maneli scsorah nna ngarepe wong akeh.
kang pincmocne gt:sch-.
IV. Olehe tjritn sing oeroet.
adja plentjat kidang Ian soerasa- nc sing k:mthil karo onderwerp.
denc manawa kapeksa ndjoepoek toeladha. ndjoepoeka sing adha·· kan Ian sing njata.
V. Solah tingkahmoe adja ngcwak-ewakake. dadi sing ba- res. Temboengmoe angkahca sing manis. gebaren sing ngresc- pake. karepe soepaja bisa tjctha sing ditjritakake.
V. Temboenge diangkah soe- r,..ija wong-wong padha ngcr i.
rid akeh dj. p. s. sing koerang mcnggalih, amarga temboeni:J sing angel oetawa mantja. scthi- tl1 il. ~:ng ngerti, nanging dj. p. s.
om pirsa jen ikoe kliroc. Saja angel tembocnge, saja sethithik :;ir.g ngerti. atcgcs sesorah ora migocnani. pndha karo sesorah diadhcp medja Ian kocrsi. Kenn nganggo ternboeng sing angel oetawa sin•J mcnthalit. nanging kocdoe mawas publiek. Dadi rna- nawa sesorah ana ngarepe p.:1ra intcllcctucclcn sak karcpe. scbab padha ngcrti. bareng menjang ra'jat?
XII. Tembocngmoe adja ngan- ti natoni sing ngrocngokake se- bab ora ana pikole!~c toer we- kasan scsorah ora hisa thoekoel i..in sing ngrnengokake padha se- rik. m:uga tatoc atinc. lki gawat bangct toemrap sesorah bah aga- ma! Oega adja ngrcgem pine- moc woag-wong. nanging tjik L i·n d1pengg:.ilih dhe\ve bcncr a-
:;•1 r 1 a.
vm.
Jen kira-kira koerang gamblang golcka toela<lha siny ,1ciLa:,--n. ivlanawa wis rampoLi.:J sc urahmoc djoepoeken ringkese (resume). Manawa ndjoepock boekoc oetawa tcmboenge wong lija adja isin mblekakake.Jen
'li'a wong sing sadjak ora ngga- tekake. djoeroc pameohar sabda koedoe bisa nggoegah wong m:ioe.
R. r. SAMSIRAH.
- o-
TJAP DESA.
Ngemoe rasa nicp.:u~kake.
- o -
SAWATARA minggoe ka- pocngkoer, scdoeioer S.Tj.S. wis nganaharake bab : mode ing dja- man obah-obahan kang bisd ngrocsak karockoenan. Ing kene akoc kepengin meloe oeroen atoer sethithik.
i\koe sok kroengoe wong rem- bocgan mengkene: .. Ah, ngono bae kok om ngreti, kok ,,ndesa'' tcrncn."
rvianch mengkene : .. Pantes.
!ah wong ndcsa."
Tcmbocng .. ndesa" maoe. jcn dak-rasak-rasakake kok kaja ngcrnoe rasa .. ngremehai<e". Sa- rchnc ana dcsa, mesthi ana koe- tha. cladi kira-kira thoekoeling mode iki mesthine saka koetha.
Pantjen wis njata jen kahanan ing koetha ikoe beda banget ka- ro ing padesan. Ing koetha da- lan-dalan mesthi katon resik, toer nganggo diaspal barang. Wong
p2 1c.san ngarani : diplester. Jen w<?jah bcngi padhang kaja rina, clj;ihran ana lampoene listrik.
Ealii< ing padesan (loewih-loewih b ng adoh saka koetha). dalan- d;il,rnc jcn katiga mesthi bicdhoe.
jcn rcndheng djeblog. Jen bengi .so!:-"ok ana sing nganggo ting. nanging locmrahe senthir, mesthi bac ora repira padhange. Sing di- asp. I ija ana, jaikoe !O~anygo da- ing koetha akch kaana11 kang ac.i peni. tatananing om<'.h. tjara- nc wong menganggo. hp. Djala- ran !ocmrahe sing pcdha deda- lc;n ing kono. ratjake kaoem ter- pciadjar Ian para soedagar-soc- dagar ( kaoem dagang).
Wong dcsa jcn kaia-mangsa mcnjang koetha mesthine goc-
Saradhadhoe Japan lagi nggie:ihah omah-omah ing Shanghai kang kinira dadi pandhelikane satroe.
1!1!111111 . . 1111 . .
.:::=======•zn ..
liim!mmmse•..J
<iESAHA· ? .. . ATIK
"M4.DJC( "
Satoenggilling peroesahan batik ingkang tansah nampi babaran,
tjelepan toewin semboehan.
Panggarapipoen teliti. wragad mirah. kwaliteiting babaran wan- teg !
Ngalamat:
Bareng-koeion No. 696 Malang
Ambengan Ill No i Soerabaja.
---•m•::i · •••
moen banget, weroeh dedclcng1n kang warna-warna. kang ing de- sane ora ana. Tcrkadha,1£) U·~·.;n
mandheng namatake nganti ndomblong, ora ngreti jen arep ketoendjang motor. \.Vong koe- tha kang wis kerep niteni. ban- djoer gelis olehe ngarani, jen wong sing mengkono maoe. ge- nah jen omahe desa. Katelah ing- aran: .. wong ndesa."' Bok mana- wa saka iki anane temboeng .. ndesa" maoe. Sarehne wis loe- mrah padesan ikoe enggon ka- anan sing ora njenengake, moe- lane apa bae sing ora ngenenga- ke, bandjoer digebjah oejah bae : ndesa. Menganggo sing ora pan- .es. djarene .. ndesani". Mangan :•etjap-kctjap, djarene .. kok kaja wong ndesa." Temboeng krama
.~ang rada kasar ( ndika. ma won, iikoe) bae djarene .. krama nde-
;a." Wong sing doeroeng taoe ioenggang .sepoer oetawa motor
~ae djarene .. kok ndesani temen."
Lan isih akeh maneh toenggalc, 19anti wong padesan dhewe ija lKeh kang niroe nganggo tern·
Joeng maoe. Sarta tcmboeng ma- Je kabeh ategcs ngremehake .narang wong desa.
Nanging satemene apa ija
.nengkono temenan ? Apa wong
.>adesan ikoe ora ndajani apa-
!pa toemrap marang wong koe- .ha?
Ora. kekarone mesthi daja-di- naja. lire : w0n9 koetha mesthi mboetoehake marang wong pa- desan Ian kosok baline. Dene apa sing diboetoehake kekarone kaia wis ora preloe diandharake ma- neh.
Thoekoel~ temboeng •. ndesani"
:>aka koetha. bandjoer anane tem- boeng .. ngoethani" saka wong padesan. Toemrap ing padesan, jen ana wong kang doewe pada- tan sedje ( njele) karo kantjane oepama : ing atase wong tani, klambine adjeg setlikan, kantjan£
mesthine mojoki: .. wah, sadjake olehe ngoethani." Ojaiaran saka
?angirane mocng wong koethd hok kang pantes nganggo kiam- 'Ji setlikan. Oepama manch :
vong kang ora kersa dhahar k.:· tela, oewi lsp. ( pametoene pade-
atja 6.
ttan). wong padesan ngara.ll : ah kok ngoethani temen." 01a nnre- ti jen sababe enggonne wong koetha ora kersa maoe, marga saka ora ana.
Ing kene kena digambarake ; jen wong koetha ikoe saperangan akeh, wong Jeong wis di-1)ewoer kasoesilane, akeh kawroehe.
dhoewoer semangate. Dene wong padesan kosok-baline. Moela wis samesthine kang wis loehoer semdngate maoe nggendeng kan·
tjane kang isih ana sadjrone dja- man kamoendoeran, disebari se- mangat, bisaa padha noeli goe- molong nggajoeh karahardjaning pradja. nggajoeh tataran kang moelja. Ja iki toedjoeane pakoem- poelan Roekoen Tani sarta netes1 banget pangandikane pemimpin Tiongkok. djendral Tjiang Kai Shek : .. Kanggo noeloeng pradja,
· loewih dhisik noeloeng rakjat. Bi- sane kaleksanan noeloeng rakjat, loewih dhisik mbetjiki kahanan padesan". (P.S. 21 Aug. '37 no.
51 }. Kanggo wong padesan ora ngreti jen moeng disidhir sarand lesan. boetoehe : toentoenan.
Ing dhoewoer wis dakatoerake jen .. tjap ndesa" ikoe kaja ateges ngina. Dalah sekolahan bae jen sekolahan desa. djarene ja asor.
Semone oega goervene. Goeroe jen goeroe desa ( volksonderwij- zer} djarene ja goeroe sing ora oleh namer, toer ora kagolong prijaji pisan. Toemrap pangadji- adji mesthine ja dibeda karo go- lon!'.Jan lijane. Djalaran dian~HJ.!P
padha karo wong desa. Ian m~s
thine dianggep ora doewe kabi- san apa-apa.
Apa ja njata mengkono ? Ora ! DjadjaI jen padha digagas. Goe- rce desa ikoe dadi panoentoene rakjat oemoem, kang ratjake isih padha ana sadjrone pepeteng.
Ja goeroe desa ikoe: kang ndha- sari ( oepamane wong ngedegake omah, kang gawe fondament), kang noedoehake dalan kang oe- tama. njcbar semangat kapinte- ran Ian karoekoenan.
Sarehne sedoeloer goeroe desa ikoe tansah oerip beb.ajan karo wong padesan. ja sedoeloer 1ki kang !amesthine dadi se~oeloeh
ing kooo. Djalaran kasoesilan Ian semangate wi!' loewih ak.!h tinimbang wong-won~1 Iijane ma- oe. Kadjaba pagawejan sing s.i- mesthine ( moeiang). mbokmana- wa ing wektoe lijane. sinambi ka- lane nganggoer. bisa memoeroek para sedoeloer sing isih pa<lha I ,.woeta sastra."
Dadi malah bisa oleh karo-ka- rone, jaikoe bisa saja ngraketdl,e tepoenge karo sedoeloer padesdn, bathi oega bisa ni:ioerangi ana- ne woeta sastra. Moela jen p.m- tjen para sedoeloer goeroe-gu.?- roe iki wis bisa saijeg. noedoch- ake tresnane mer.jang noesa Ian bangsa, kira2 ora Iawas maueh kira-kira si woeta sastra mcsthi bakal sirna. Jen moenn diendhe- endhe bae kesoewen. ( Dhawoehe Mr. Tirtapradja. sirnane + i~ih
... 167 taoen engkas).
Sedoeloer V. 0. B. wis woen- dhoet, soepaja : djeneng .. poeroe desa" digantl .. Volksonderwij-
.. PANJEBAR SEMANGAT"
zer". tegese : .. goeroene rakjat."
Sekolahan desa, diganteni:
.. volksschool" jaikoe .. sekolahan rakjat".
Bab iki wis mathoek banget, Ian wis samesthine. Nanging adja mawang asoring dhiri toemrap pangadji-adji saka golongan li- jane, koedoe diboektekake bisa- ne tetep aran .. goeroene rakjat".
Sing perloe dhewe toeman- dang ing gawe. diwoedjoedi. Sa- pa sing gelem nenandoer, em- boeh gaboeg. emboeh aos, mes- thi bakaI metoe oewohe. Jen tjetha wis ana wohe kang moera- kabi. golongan lijane kang nje- pelekake rak ering dhewe.
Bab .,sindhiran" maoe pantjen sok ana betjike. Awit wong ikoe loemrahe ora weroeh tjatjade db ewe. W eroehe jen dielingake wong lijane. Lah samono oega, wong kang roemangsa padha ka- templekan .. tjap" maoe, mesthine ija noeli enggal arep mbetjiki awake, ndang bisaa resik, bisa noenggal amor Ian kantja-kantja- ne. Dadi ddja n.gresoela, toer ma- Iah kebeneran.
Ing P. S. kang kapoengkoer, wis taoe diandharake bah .. pa- ngadji-adji". lkoe ora westhi toe- mrap wong kang : akeh bajare.
loehoer pangkate, gilap motore.
Ora. Nanging oega toemrap ma-
rang wong kang succes pagawc- jane. kang maedahi toemrap oe- rip bebrajan. Apa kita kang go- longan asor ora bisa toemindak njamboetgawc kang sampoern.1!
Bisa, mesthi bisa. waton gelcm.
asaI maoe, djarene Thomas Edi- zon.
Wasana masa borong.
Bs. ADISOEDARMO.
- o -
WAWASAN BAB PAM4RDI.
Pethikan 6aka lajang Widya Pramana, babon &aka - - lajang Paramajoga.
- o -
MANAWA baji wis oemoer 35 dina, koelite wiwit mari abang, toemangkarfng pantja maja woes ganep. oepa kartining angga woes loemeket, nanging isih lemes, ing nalika ikoe pang- wasane panon doeroeng padha r,;imapta kaanane, dadi solah ba- wane maoe doeroeng kaweng- koe ing kusa, isib amoeng kajil lakoene dhewe, ing waktoe ikoe mari aran djabang baji. awit wis mari abang. saiki kari kaseboet baji.
Manawa baji woes oemoer 70 dina, ija moendhak ing kaanane toemekaning 270 dina, ikoe di- arani sadjaman ngatase toemitah ana ing ngartjapada. Ing nalika ikoe baloeng sarta otote piranti- ning angga woes padha santosa.
woes koewsa nandhang sarosa- ning karsa pentjaring pantjamaia woes soemapta, nanging doe- roeng pati tjetha wela-wela. ing- kono bandjoer mari aran baji di- arani wala oetawa botjah. wardi- ne oewal saka pakartine kan~
lawas, nganggo pakarti anjar.
Moelane padatanin!l Djawa bo- tj;i h kang oemoer:: samo'lo maoe
Soemberrcdjo mono nadjan µ.lnggonan • tjilik, pendhocdhoek:!
akeh sing seneng maranH keir.aciioewan• sing langganan Panjc.>- bar Semangat ija akeh. Wis U-"te dikabarake jen ing. kan.1 a!ln gcejoeban kang oelah l,ac;oe,;3stran. Bab oelah raga ija wis ana sarana adege badrp.intonclllb .. Trampil obahing asta tengcn" kang saperangane wargane katjetha in1 ndhoewoer iki. Saka kiwa me- nengen sing ngadeg: sdI Kaliman(penoelis} hartaka), A. Soedjo- no, Soerohamidjojo ( pangarsa), Soekiswadi. Hadisoemario: kang lot>nggoeh: Soetis~o. Soepono, Edris. Soeratman Ian Marwoto- soeko.
Kari koempoelan sosial Ian ekonomine sing doeroeng ana wartane, wis madeg apa doeroeng.
30 October 193 l.
disiameti toemedhak siti, awit ing wektoe ikoe sari hawaning boemi woes padha meloe anar- tani pangoeripane botjah maoe.
Moeiane para Brah111ana mana- wa njapih poetra, 'en nocdjoe ing waktoe ikoe, pamrihe rang pra- kara : kang dhihin wanoeJia la- wan sari sarahsaning thoethoe- koeian iki kabeh kang ing tembc bakal padha dipangan. Watekti- mangkono maoe jen kasoew · n anggone ngombe banjoe soesoe k o e r a n g I a n t i p b o e d i- n e, awit pangombene banjoc soesoe ikoe loewih dt:ning g a m-
p an g. Ing tembe bakal k o e- r ;1 n g p a n g g r a i t a n
e.
Bareng botjah wis o~moer 490 dina, ikoe diarani rang djaman.
pakartining raga saja wimboch santosane woes kawawa nan- dhang sarosaning karsa. Pentja- ring pantja maja wis akeh oen- dhake. koelite wis wi..Jboeh kan- dele. awit tansah kataman ha- waning boemi, ing mangsa ikoe botjah woes semi, dajaning pe- pinginan sarta kakarepane, lir~
mangkene: samoebarang kang katon anjar kcpingin k o e doe n j e k e I. Jen ana roeroengon kang anjar kepingin koedoe b j...
s a n i r o k a k
e.
Bareng botjah maoe oemoer 27 sasi ikoe diarani teloeng dia- man, baloeng sarta otot piranti- ning badan padha wimboeh ka- santosane.
Bareng botjah maoe wis oe- mocr 36 sasi ikoe diarani patang djnman, kabeh pirantine raga padha wimboeh kasantosane, pantja-maja wis akeh toemang- kare, ingkono bandjoer sineboet pantjadrija, tandha botjah ing waktoe ikoe woes dhamang pan- doeloene woes teteh witjarane woes terang pamijarsane, woes widjang panggandane. Apa ma- neh pamitjara wis weroeh beda- dedhane, moelane ing waktoe ikoe <liawitana sinoeng piwoe- lang pinangk<1ta ing sawatara, kang mangkono maoe moeng mi- nangka pandhangire panggraita, nanging botjah ing waktoe ikoe lagi mangsane koemratoe-ratoe, toemindake woewoelang koedoe sinambi ing pangoedang. Jen wis widagda dell alimbanga. (Ing Taman Siswa didhidhik ing Ta- man Indrya. Nitik arane wae wis tjetha jen perloene ndhangir pan tja-drija).
Manawa woes 45 sasi, wis a- rai:i limang djaman. ija isih aran koemratoe-ratoe. moehocng san- tosane pira11ti saja wimboeh kongsi toemekane oemoer 54 sa- si, ikoe diarani nem djaman. Bo- tjah kang oemoer samono maoe wis mari aran koemratoe-ratoe.
awit wis weroeh oenggah-oeng- goeh. Ing waktoe ikoe diaraui wajah demolan, prajoga winoe- langa tata parikrama ing sawa- tara. Manawa woes oemoer 5 taoen 3 sasi, tetep aran sadjaman ge\ihe kang sapisan ing waktoe ikoe woes mari diarani botjdh, Jen lanang aran djadjaka jen wadon diarani prawan. Ing WJk- toe ikoe baloeng sarta otote woes padha nedheng .koewate
30 October 1937.
njandhang sarahsaning karsa, toemangkaring pantja drija sang- saja ngreda, empaning kar:;a sangsaja harda, awit panoeksma- ning boemi sangsaja warata. Ing kono woes nedhcnge nindakake pamardi wasesa, kang mangko- nq mace soepaja da~i sis1rep
ing angkara.
I
Rehning botjah kang lagi oe- moer camcno mace nedhentl- nedhenge toemangkaring karsa, jen ora noeli pinapas ing temb~
masthi tcewceh kamoerkane.
Moelane prajoga jen diseleweng- ake marang oepakartine kagoc- 'llan. Kang mangkcno ikce ja sa- ka ihtijaring para witjaksana anggonnc arsa njoeda adeging kodrad widji kang ala.
Bareng djadjaka woes oemcer 1 O taoen pcendjccl 6 sasi, ikce woes kasebcet rong djaman ge- dhe, diarani djaka koemala-kala wardine docroeng adjeg karsane, ' . tansah salin salagane, bebasane
endi kang nembe diroengoe ii::.
digoegoe. kang anjar dinoclcc kapilcejce. Moelane ing wakto·~
ikoe jen nandoekake piwcclang koedoe kang sareh, den araha salintire dhewe wae.
Manawa woes cemoer 15 ta- oen poendjoel 9 sasi, ikoe diard-
ni kaseboet aran djaka koemala- h la, diarani djaka birahi, wcir- d::1e: aloes parahene (praoepane M. j.), oepamane kembang lagi scdHeng mekar-mekare. mcninge pan.:m lagi nedheng moea~j<ir '.
Moentjaring panon maoe amim- hoehi soenaring goewajane. moc- lanc ki djaka birahi ing ikoe a- keh wong wadon kapilocjoe, sa- dyan toemraping prawan ija rnangkonc oega.
Manawa woes toemeka oe- moer 21 taoen aran djaman kang kaping pat. ki djaka wis diarani
;i.i;,, asa. wardine wis sirna adi- ne wa1 na ing kono tetep ma- JlOl?.llgsane. Jen woes andoeng- kap ing mangsa ikoe anggonne nandoekake woewoelang kadja- laran kedheping netra wae, oe- tawa sasmitanana we.e.
MOEDHA-JOGA.
-o-
PADHA DJINISE.
G o e r o e : Kebo karo sa- pi ikoe jen dik,Jempcelake dje- nenge apa Djan?
W a k i d j a n : Djenenge .kewan. pak goeroe.
G o c r o e: Jen djarit' karo ali-ali djenenge apa?
L a m i d j a: Jen djaric ka- ro ali-ali dikoempoelake salin djenenge. dadi : lajang gadhen.
- o -
.. PANJEBAR SEMANGAT"1
Pemimpin boetoeh pitoetoer.
6ea, °'~°' oe1110.ng- "°'""' &i.s.o,
~
. •··
. ··. '"·!····-·
5'.9 . ·. '-::·!
PIPINDHAN SAKA NAGARA TJECHO-SLOWAKIE.
Dining: R. M. SOEDARJO TJOKROSISWORO.
Masarijk. libs president Tsje- cho Slowahja kang wiwitan kang wis secla snsi kapoengkoer.
- o -
WEDHARAN sapnla bah pa- tine Persidhen nngara Tjecho- Slowakia. Thomas Masaryk. oe- wis tak babar ing P.S. Jen moeng tilas Persidhen hae, doeroeng djcneng gedhe. Anggonne Ma- saryk diseboet Wong Agoeng.
?.mr.rgd i<adjaha widjil saka ngi-
l
sor l anak kocsir) , a~ale wong pidak-padarakan ing woer.i dadi Persidhen, Masaryk ikoe kangn~edegake nagara, kang bisa moedhari Tjecho Slowai<.ia saka pangawasne Oostenrik, kaja kang oewis tak pratelakake bi- jen.
Sanadjan dianggep toenggoe- ling bangsa, dipoendhi-poei.dhi wong sapradja, diadjeni iija bangsa, Masaryk koewat iman- 1
ne, ora kadajan ing panjoeba- soebane wong akeh, ora men-
1
dcm djeneng, ora lali' marang a- saie. Masaryk tetep Jng kama-
.1. nor.:anc. •ora pangling, jen awa- ke ikoe ija manoesa loemrah, bi- . fa atindak kleroe sarta hisa ka- j limpoet. Moela sanadjan wis di-
1
. .:inggep toenggoel. dadi agoel- agoeling bangsa, nanging roe- . mirngsa isih boetoeh marang
"."embceging lijan, ngadjeni ma- ' rang panemcene wong lija. Ma- saryk, kang diparahi .. Bapakne
wong sapradja" (De Vader des Vaderlands), kang tcehoe poen- djoel ing ngapapak, pinter Ian loehoer boedhine, ngroemangsa- n 1 jen awake isih hoetoeh ma- rang pitoetoer.
Ing lndhonesijah kene prije7 Lagi oleh seboetan intellek bae. bandjoer sok ngremehake panemoene lijan. Dadi .. bestir"
rocmangsane wis peng-pengan ...
Bali bah Masaryk. nalika a- wake njelehake pangkat Persi- dhen, mantri moeka ( ministcr- president, ija pangarepe para na-
jdKd), toewan Hodza, anggonne
µ:.tmitan ninggal weling:
.. Jen akoe katjipoehan, kowe tak parani, preloe remboegmoe".
, Wangsoelanne Masaryk: .. A-
i
dja kwatir, tekaa sawantji-wantji.1 1\ \oe mono. saiki oewis ora pre-
1...i_e .~olck remboeg (advies) ma-
:1eh ...
Tegese: bareng Masaryk aso, lercn anggom1e dadi Persidhen i.1!:Ji roemangsa lodhang. Nalika 1sih dadi Persidhen, moeng tan- :;;ih golek remboege lijan, ndja-
;,,ck tetimbangan toemrap ang-
s
onne nindakake dL?di toew ... -•ocwanggane prddja.
Samano kaloehoeranne Masa-
1 y k. pemimpin Tjechc-.-Slowakia,
sar • .:idjan wong poendjoel, Old gdcm ngremehake kantja-kantia-
ne.
isih boetoeh pitoetoer, V/a- watakan iki kang koedoe did1ie- dher ing lndhonesijah. Golek remboeging lijan, ndjaloek ad-v ies, ikoe ora doewe teges: tan- pa kckentjengan. Kabeh pane- mue kang sabandjoere dadi tje- J.-e!an kanggo moetoes sawidji- ne prakara.
Pemimpin kang ora wani moe- toes siwidjining bab oetawa ora doewe kekentjengan, mijar-mi- joer, doedoe pemimpin oetama.
Pcmimpin oetawa wong kang dadi pengarep, koedoe wani tce- mindak, enggal bisa moetocs sakehing nalar. Moeng bae ang- gonne gawe poetoesan maoe ora kena nggoe9oe karepe dhewe.
koedoe metoe saka meneping ati, sawoese nglimbang sakehing rem- boeg kang diwedharake.
Watak kceminter, watak koe- mingsoen, watak loemoeh koeng- koelan sapanoenggalanne. ikoe doedoe wataking pemimpin, doe- cioe wataking wong loehoer, oe- ga doedoe wataking wong pinter, djalaran sadjatine wong pinter, sadjatine wong lcehoer Ian sa- djatine wong gedhe. ikoe ora bi- sa ketabetan rasa- an rasa ka·a
Katja 7 • mangkono. Sanadjan Mussolini octawa Hitler pi$an, oewis djoe- menenq Pramoegari, Duce oet.v wa Fuhrer, meksa isih mboetce- hake remboeg saka kantja-kan- tJane.
Gendra ing djagad obah-cba- han lndhonesijah, kerep toewoeh saka pakartine .. pemimpin" Ian para pendheri:ke, goionganing wong kang moeng anoet groe- bjoeg, babasan belo me)oe Se-
ton, kang arep ngeloen rakjat, roemangsa bener dhewe, sanoe- sa datan ana padha.
Rakjat boetoeb pemimpin kr.ng langgeng. Pemimpin kang doewe watak loemoeh maoe, ora soc we mesthi bar...sl kcplorod, amarga pantjen doedoe sadjatine pemimpin. Wa- tak loemoeh koengkoelan kang oega katon ana sawenehing in- tellek, padha bae h .19 manggon ana anggane pemimpin. dadi titi.- kan regeding wardaja. Anggcn•
ne dadi pemimpin ora toewoeb saka rasa--pangrasa soetji ngem- ban dhawoehing Iboe Pertiwi, nanging kadereng pepenginan kanggo hoetoehe dhewe.
Moela den padha prajitna, a..
dja kleroe milih pemimpin!
- o -
SAKA AD MINlST A TIE.
Ahn. 12536 Semarang. Pem- bajaran sing wis kanggo kw.
111/1937, isih noenggak
f
1.50kanggo kw. IV/1937.
Ahn. 11113 Sanana. Wis ka- tampa Ian diteroesake marang sing wadjih.
Ahn. 11035 Kendal (Ngram ..
he). S.k ... Kromo Doeto" wis la- was ora diwetokak~.
Abn. 7362 Magelang. Noeng·
gak Juni '37
f
0.50.Ahn. 2787 Ngandjoek.
Wis
tam pa.
Ahn. 10547. Jen ngrankep S.
0., P. S. oleh pasoedan
f
0.25 sakwartale. Jen Tempo tetepf
1.50.Ahn. 7660 Sambce. Wis
he-
res tekan kw. 1/1938.
Abn. 10011 Klaten. Kirimau 26i5-'37 ka11ggo Juni/Augst. '37 Ian 3/9 '37 kanggo Sept. t/m Oct.
'37. Dadi abonne 12115 noeng- gak
f
0.50. oraf
1.-.Ahn. 9536. Plelen. Ora bisa.
awit tjoempen. Matoer noewoen.
SAKA REDACTIE.
Sdr. K a s r i a d i : Wiffi katampa. ora kober mangsocii lajang. Bakal kapatjak lija dma.
Mateer noewoen.
-o-
OELAH KAPRADJAN.
Wis wiwit loenga moela.
- o -
OETJAP-OETJAPANE kyai dha!ang jen pinoedjoe njandra kaloehoeraning ratoe, koentjara- ning pradja. ikoe kercp migoena- kake tctcmboengan: .. rawe-raw~
rantas, malung:! den poetoeng1"
terkadhang ocga diimboehi .. kano tjedhak tocmijoeng, kany adoh "toC1:ielocng".
Punjaadr.:i kang kascboct ing dhoewoc:r ikoe clidjoepock wos e.
jaikoe : dcne bisa mbengkas
(njingkir~iKC endhi-endhi 1 ang dadi pepalang. kang ngadhang- adhangi 1.:urang djantra kaloe- hocraning p;:adja lan bangsa maoe.
Sawisc kaiakon sirna kab .... 1
kang dadi pepalanging kema- djoewan. nGanti gawe kajocng- jocnc nagar.:;:! oetawa bangsa 11- ja. satcngah adoh oetawa tjc- dhak padha apawong mitra, rakci: 1
roekocn pasadoeloeran.
Pradjc• sarta bangsa kang nganti durbe prabawa sarnono. mesthi b·1c docdoe nagara scm- bar.:iagan. lan bangsane kang ngenggoni oega docdoe bangsa kara roctjah (asor): nanging koc<loc pradjn kang woes santo- sa, koewat, Jar. bangsane ija wis manggon ana tataran kang dhoe ..
woer.
Kang ocmoeme diarani naga- ra santosa Jan koewat jaikoe na- gara kang wis bisa njampeti apa kaboetoehaning nagara Ian bar.g- sa kang r.gcnggoni toemrap ing pirang2 bab. De11e oepama kd- peksa isih kocdoe ielajanar. kar".>
tangga mantja pradjcl, ija meksa ora sakabch-kabehe koedoe d1a- nani dcning nagara lelajanane, anaa ija moeng sathithik oetav·a sawatar.:! bab. Tjekak tjoekoepe nagara maoe woes or;i goemdn- toeng marang lijan.
Djembaring kalangan kanygo ngoepadjiwa, adohing tebane da- gang !ajar. socgihe para mangga- la. akche wong pinter Ian witjak- sana l.s.p .. ikoe maoe kabeh da- di abon-abon kasantosan Ian kc- koewatan.
Bangsa kita poetra Noeswan- tara kang kadjocwara nenge11d • ke bangct r.larang kaaloesan, ka.
batinan, apa njata ora nengenake marang pangoelahing pradja?
Wanawa nitik anane lajang:!
poesaka anggitane para poe- djangga kita. bene~ ?angs_~ k1t_a pantjen migatekake 1_koe. ien d1- petani ija kanggo adioe~mg tcll'l kalahiran. kanggo nggaioeh san- tosa koewating pradja.
Anane pangknt2 ing papren- tahon kita dht!:k djaman bijen k;.- jata bng sineboet.
A r j a K a n d h a. jaikoe kang
kocwadjib~m ngloerahi P.J•·• 5.)e- ciagar. niti priksa leboe-rnctoc-
ning padagangan saka nagarane rlhewe Ian saka ngamantja.
A r j a T i r o n, jaikoc kang pinatah moelang patrap betjik panggawc bencr. anc!jaga pang- gawening moengsoeh. .
A r j a N i t i. kang wmenang nit! priksa pagawejaning para a- mong tani kabch. Lan isih akeh n!anch djencnging para pocugg;i- w:. kang pinintu-pinta pagaw.!- j<me, saweneh pinatah ngloerahi pnra abdi -abdi etoeng I.LI.
Kang kaseboet ing dhoewoer ikoc maoc dadi tandha jekti ma- nawa bangsa kita, kadjciba a- ngoelah kebatinan. oega mrelo- k.:ike marang pangoelahing pra- dja. Kabatin;me kang dioclig. sa- djatine moeng minangka dhadhn- sar pambangoening boedi, scc- paja bisa tocmindak toelo\!s. r.~
haioe anggonnc among pradia. 11a
a~ ong
bala. atcges mocwochi kc-koc~ ·a tan Ian kasantosan kang ora sathithik.
Saoepama bangsa kita teme- nan snlawasc moeng kelem kc-- rem ana ing alam kabatinan tau pa mikir marang pradja. kaja:.!
ora bakal ana wewoelang kans mangkene oeninc:
.. Jen sampoen langkocng ka- goenane. myang prawirani- pocn. oenggoel ing sasami-sa- mi. pantcs cljinoend1oeng kang loenggoch, jcn tan sepi ing pijangkoeh.
Piwoelang kang daktjceplik ikoe mawa tcmbang Tcngahan ( Maesalangit). dadi anane mes- thine ija wis loewih koena ti- nimbang Matjapat. djer tembang Matjapat ikoc nembe dhapoekan anjar nalika djaman Demak de- ning para W ali.
PamHihing poenggawaning prndja mitoeroet wewarah ing tcmbang maoe. ndadak golck kang poendjoel ing kapinteran Ian l~aprawirane. ora lija ija moeng moerih kasantosaning pra- djadja. Awit jen kang dipasrahi maoe sadhengah wong kang doe- roeng kasoemoeroepan <:aprra a- bnt-cnthenge. sisip sembire bisd gawe pakewoeh.
Pangandikane Bagawan Abi- jasa mctrang Praboe Joedhisthira.
oega dadi titikan pangreksar ir.g kasantosan.
Tjoba pijarsakria:
.. Lamoen sira amisoedha mantri, agawe mantri kang weroeh marang triwarga. lire kang tetep kawrpehe, kang pin- ter. kang soesila. oetama sarta ora tjoelika boedine soepaju ngrowangana kaja mitraniny bapa".
Kaja tjockoep samono anggon-
\oe njoeliki pangoepama kang '·ena kanggo noedoehake mand- ,va bangsa kita oega darbe pa- 1goedi marang pranata san-
osa•.;ng negara.
Kit;: kocdoe darbe pangga- och. marang kal!'oeljan Ian ka-
.anlosaning pradja sabangsanc.
ocpaja sadjadjar karo lija2 i..>angsa. nanging panggajoeh ki-
ta marang kasantosan adja teka toemoedjoe soepaja bisa ngcreh oetawa ngebeki marang lijane.
Jen mangkono. kasantosan ki- ta isih isi kamocrkan, angkara bandjoer ora laras karo idham.!
. an kita mamajoe hardjaning djc;1-
I J gad.
I
I Kita betjik ngarah bisaki satirn- bang. mimitran rcscp-rescpan ka- ro bangsa Jan nagara ing sado- nja. dadi tetep djeneng oeri~babrajan, sasrawoengan, tegese sapadha-padha.
Ing padhalangan kaanane nd~
gara Ngamarta, tjilik ora darbe djadjahan. nanging madeg ba\~a
dhewe. Tangkepe marang liia
nc.1~ara. ora dioengkoeli, nanging oe~a ora ngoengkocli, tetep .arctn :;:,djadjar. santosa, ora darbe sa · troe.
Tanah Djawa. dhek bijen wis
!<-.oe dadi nagnra kang sipate im-
•Je1:alistisch. mbawahake nagara
pira-pira. Saik malah di~awaha~
ke. Lah ing tembe. apa brsil dad1 kaja pradja Ngamarta. amitr.:i darma karo tangga mantja pra- dja? Djaman kang bakal noedoe- hake.
KILI SOETJI.
- o -
NGELMOE ALl\.M.
G o e r o e: Pira tjatjahing baloenge wong. Kri?
S a k r i : Kalih a toe.;
welas. tiga
I
S o e k r a njelani : Bapak koela baloengipoen kalih atoes kawan welas pak goeroe.
G o e r o e : Tjoba terangna
l
sababe Kra.
I
S o e k r a: Awit bapak koela saben dinten ngemoet pi· 1 ·
pa kalong.
I
- o -
30 October 19'P'.
DAJA GAIB AETHER.·
Pepeiing toemrap parn moedha.
- o -
ING tanah Hindhoestan akeh para pandhita oetawa fakir kanl:J ahli kanoeragan (sichir, magic), gcntoer bangct tapa-bratane.
nganti aw;ike koeroe aking. asa- wang koenarpa ( kaja majit). ne- men nggonne misesa badane wa- dhag. kelawan mesoe tekad, bi- sa metoe dajane badan aether.
Jeu wis llJata bisa metoe daja- ne gaib ( ketrima lakoene). ban- djocr noedoehake kaloewihane ing ngarepe wong akch, ngiras kanggo golek pangasilan. Terk.J- dhang midcr menjang nagar,~
mantja, kaja lakoene koemidhi soelapan. Ing kono ana kaa~
noedoehakc kekoewatane sarana mcndhem awake ing sadj:oning loe' angan. kaja kanthane wong mati. nganti
X
djam oetawa loe- 'vih. Ana kang loemeboe ing Scl-djronc gcni. Ana kang penekar:
ing tampar. Ana kang loemakoe ing iandhepe pcdhang. Ana kang bisa ngoemboelake medja mocng sarana ditoedingi bae. Ana kang bisa nocrokake wong, bandiucr dikon ndjoged, ija bandjoer ndjo- gcd lwro toeroe.
lsi!i akeh lclakon sing nggoe- mocnake saka daja gaib. Sing keseboet ing ndhoewoer ikoe WiS
tjoekoep kanggo lelimbdn_.;r.ning pamboedi.
W a w a s a n : Daja gaib ikoe ija njata ana. metoe saka badan. aloes octawa badan batin, ngorn- bak menjang alam donja. na- nging moeng sathithik bangct ombakane. Awit alam donja iki doedoe papane kanggo daja a- loes. moeng panggonan kang!:ju dain kasar bae.
Oaja gaib aether ikoe kanggo- ne ing alam mentaal. Mengko1.o ikoe wis lakoening kodrat.
Daja gaib sing wis kebabar dening para ahli tapa-brata, ora sapira paedahe tpemrap bebrajan oetawa oemoem. kajata: ora kanggo nganakake wadhoek, pa-
Moerah nanging pepak.
Dagblad Oemo ..
mt,TEMPO'
•
---·~---...---
I
Hoo£dredacteur: R. Vo/ I N A R N 0 S a k a bc
h i n g p e k a b a r a n k I e b o e.f
1.- s :sasi. •·,Manawa doeroeng nate pirsc1, kersaa moendhoet
l mer klawan gratis menjang:
proefnum-
I
Adm ... Tempo"Oochoctan G. N. I.
So er ab a i a.
