یلاسکشخ و بآ فرصم ییاراک صخاش زا هدافتسا اب یضارا بیرخت یبایزرا علاطم(
ۀ )سراف ناتسا :يدروم
يردنکسا يداه ؛هنماد
نابایب یرتکد یوجشناد دکشناد ،ییادز
ۀ
،یعیبط عبانم و یزرواشک ناریا ،ناگزمره هاگشناد
.
یملاغ دیمح
؛*
رایشناد ،یعیبط عبانم یسدنهم هورگ دکشناد
ۀ
،یعیبط عبانم و یزرواشک ناریا ،ناگزمره هاگشناد
.
يودهم لوسر ؛
رایشناد ،یعیبط عبانم یسدنهم هورگ دکشناد
ۀ
،یعیبط عبانم و یزرواشک ناریا ،ناگزمره هاگشناد
.
یناروخ هلادسا ؛
رایشناد
،ایفارغج هورگ ناریا ،ناگزمره هاگشناد
.
یل یمیج
؛ رایشناد اماهلاکوا ،اسلوت هاگشناد ،نیمز مولع هورگ .
هدیکچ یلاسکشخ صخاش ریثأت زا سراف ناتسا رد یضارا بیرخت یسررب یارب هعلاطم نیا رد
( بآ فرصم ییاراک صخاش ربSPI
هدافتسا )WUE
بس احم یارب .دیدرگ ۀ
( هیلوا صلاخان دیلوت تلاوص حم زاWUE
( قرعت و ریخبت و )GPP
) ET
دنجنس زا لص اح ۀ
زا و دش هدافتس ا سیدوم
هداد هاگتسیا یگدنراب یاه یلاسکشخ صخاش ،یسانشاوه یاه
صخاش تارییغت دنور سپس .دیدرگ هبساحمSPI
،GPP
،ET
وWUE SPI
زاب رد ۀ ینامز 2017 - 2001 هب و هبس احم یطخ نویس رگر زا هدافتس ا اب سکع زا ،نآ لابند
صخاش لمعلا بیرخت ،یلاس کش خ هبWUE
ب و یض ارا نابای یربراک رد ییاز صخاش هک داد ناش ن جیاتن .تفرگ رارق یبایزرا دروم یگتس بمه زیلانآ زا هدافتس ا اب ،فلتخم یاه
یاه ،ET
،GPP
زاب نیا رد یلاککسکککشخ وWUE
ۀ ینامز 17 بیترت هب هلاککس 25
/ 75 ، 9 / 29 ، 51 / 78 و 23 / 67 هتفای ییازفا دککصرد ریثأت یککسررب .دنا
رب یلاس کش خ یربراک ردWUE
طبار هک داد ناش ن دنلس ارگ و یزرواش ک یض ارا یاه ۀ
رد بیترت هب صخاش ود نیا نیب تبثم 9
/ 75 و 87
یربراک نیا زا دص رد یم هدید اه
هب ریداقم نیا زا هک دوش بیترت
7 / 4 و 6 / 7 طبار دص رد ۀ
ینعم یم ناش ن ار یراد هک تسا یلاحرد نیا ،دهد
یربراک نیا تحاسم یقبام رد ا اه
یم یفنم یراذگرثا نی یریذپرثا .دشاب
هتوب رد یلاسکشخ زاWUE
راز دنهد ناشن ۀ
طبار ۀ رد تبثم 9 / 40
اهنت هک تسا یربراک نیا تحاسم زا دصرد 9
/ 0 طبار ،نآ دصرد ۀ
ینعم طبار .تسا راد ۀ
دودح رد یربراک نیا یفنم 1
/ 59 تحاسم زا دصرد
اهنت رادقم نیا زا هک ،دش هدید نآ 6
/ 1 عم دصرد ین یم راد هک داد ناشن اناواس یربراک رد هطبار نیا یسررب .دشاب 75
یربراک نیا زا دصرد
طبار ۀ طبار هدنام یقاب تحاکککسم و هتکککشاد یلاکککسککککشخ اب یفنم ۀ
اخ یمیلقا یارکککش .تکککسا هداد ناکککشن یلاکککسککککشخ اب تبثم
سوکا متسی اه ی همین و کشخ کشخ
رس ینکاو ثعاب عی
دیلوت گ ناهای لاسکشخ هب ی
م ی ش دنو هیزجت و یسررب اب نیاربانب . و
ینکاو لیلحت
متسیسوکا نیا رد یلاسکشخ هب ناهایگ دیلوت یم ،اه
نابایب و یضارا بیرخت ناوت .داد رارق یسررب دروم یبوخ هب ار ییاز
ناگژاو دیلک :
بیرخت
،یضارا ناتسا
،سراف دنجنس ۀ
،سیدوم دیلوت صلاخان
،هیلوا ریخبت و قرعت .
:لوئسم هدنسیون * سامت هرامش
: 9370865077 +
Email: hgholami@hormozgan.ac.ir
:بیوصت خیرات 13
/ 10 / 1399
120 - 103
1 . همدقم
لاس زا 1970 عوقو اب یلاسکشخ لحاس رد دیدش یاه
ناب ای ب و یکککضارا بی رخت ،اق یرفآ عماوج هج وت دروم ییاز
نیب رجنم نیا هک ،تفرگ رارق ناققحم زا یرایکککسب و یللملا
مکککسیناکم یبایزرا هنیمز رد یدایز تاقیقحت ماجنا هب یاه
ب ه دیدککشت یلککصا کرحم و هدیچیپ هدیدپ نیا هدنروآ دوجو
نآ [ 15 ، 36 ] ییاپ نینچمه و رثؤم یاهدنیآرف ییاسانش و
تککسا هدککش هدیچیپ هدیدپ نیا رب [
33 ] . یناهج نامزاککس
نابایب اب هزرابم (ییاز
UNCCD1
عککسوت سنارفنک رد ) ۀ
رادیاپ
نابایب تحت و هدش بیرخت قطانم قیقد نییعت رب رد ییادز
دنتککشاد دیکأت ایند رککسارککس [
28 .]
نیا اب هب هجوت اب لاح
و یکیژولویب یگدیچیپ یطرد یکیزیفویب دیدکککش تارییغت
دن یآرف ناب ای ب یاه دروآرب یارب یهجوت لب اق تام اه با ییاز
ب هدیدپ نیا قیقد ه
تسا هدمآ دوجو [
7 ، 10 ].
ههد رد عککسوت اب هتککشذگ یاه ۀ
رود زا یجنککس ملع و2
ییای فارغج تاع غطا متکککسیکککس تادی لوت تارییغت دن ور3
دیلوت دننام یهایگ دیلوت و هیلوا صلاخ
هیلوا صلاخان اب
دنهد ناش ن زتنس وتف تیفرظ یهاک هکنیا ضرف ۀ
بیرخت
تسا هتفرگ رارق هجوت دروم ،تسا [
13 ، 23 ، 48 ] ناهایگ.
مه یم دیلوت زتنس وتف قیرط زا ار نبرک هکنیا اب نامز نک
ن د
یم تسد زا قرعت قیرط زا ار بآ راخب دنیآرف ود نیا .دنهد
هنزور ککسوت سفنت و زتنککسوتف یارب اه
ب ه ندروآ تککسد
یم لرتنک بآ رتمک نداد تککسد زا و رتککشیب نبرک دوککش
[ 9 ] بآ فرکککصم ییاراک صخاککککش ور نیا زا .
4 ( )WUE
یم دتس و داد نیا یارب یبوخ صخاش دشاب
[ 17 ، 25 ] . رد
متسیسوکا حطس دیلوت نیب تبسن زا تسا ترابع WUE
( هی لوا صلاخ ان
GPP5
( قرعت و ریخبت هب )
ET6
کی هک )
طابترا صخاش دنهد
ۀ خرچ ۀ بآ و نبرک [
51 ] یاهدنیآرف ،
دن ویپ مه اب نیمز حطکککس رد ار یکیزیفویب و یکیژولویب یم
ده د [ 43 ] . نیا زا و یناک م تارییغت یمک یکککسررب ور
ینامز و نبرک نیب بترم یاهوگلا زا یتسرد کردWUE
متککسیککسوکا رد بآ نآ آککساپ و یکاخ یاه
تارییغت هب اه
هک درک ده اوخ نای ب یمیلقا ییپ ناک ما دوخ نیا
ینیب
هقطنم دککشر ار متککسیککسوکا تیریدم و یهایگ یککشوپ یا
یم رکککسیم دی ام ن
[ 8 ، 50 ] . تارثا ریخا یمیلقا تارییغت
ککخرچ و راککتخاککککس ،درکلمع رب یقیمع ۀ
نبرک - بآ
متس یس وکا سایقم رد اه
ب فلتخم یاه ه
تس ا هدروآ دوجو
[ 15 ، 49 ].
تارییغت تککسرد کرد نیاربانب یمWUE
دناوت
خ رچ یریذپ رثا ۀ
تارییغت یارکککش زا ار نبرک یناه ج
.دنک نایب یبوخ هب یمیلقا رییغت تارثا یمیلقا یاهرثکادح تدکککش و ینوارف رد
مکشچ متکسیکس رب یریگ هتکشاد یناکسنا و یکیژولویب یاه
تسا [ 37 ، 5 ، 22 ، 40 ] . ،یمیلقا دیدش تارییغت نیا نیب زا
خرچ رب یدیدش تارثا یلاسکشخ ۀ
متسیسوکا نبرک یاه
عماج و یکاخ ۀ
تککسا هتخاککس لمحتم یرککشب [
10 ، 34 ] .
ویرانس ساسارب تاعلاطم یم ناشن یمیلقا یاه
دیدپ دهد ۀ
نرق رخاوا ات یلاکککسککککشخ 21
نیب 11
% ات 23
% ییازفا
دومن دهاوخ [
53 .]
رب یدیدهت یلاکککسککککشخ دنور نیا
متککسیککسوکا رد یهایگ یککشوپ تارییغت و ساککسح یاه
دننکش ۀ انم کشخ قط همین و
کشخ یم دشاب [ 12 ] رد هک
متس یسوکا نیا اب ومن و دشر ،اقب یارب بآ هب یسرتسد اه
تکککسا هارمه تیودح م [
33 ] هاوکککش نیا هب هجوت اب . د
یلاککسکککشخ دنور هدنیآ و یلعف یاه
یلاککس نورد تارییغت
متککسیککسوکا رد ار یهایگ تادیلوت هب کککشخ قطانم یاه
داد دهاوخ رارق ریثأت تحت تدککش [
3 ] هب ناهایگ آککساپ .
صخاش زا هدافتس ا اب یمیلقا تارییغت هب دیلوت هکWUE
یم نایب ار بآ فرکککصم یازا یبوخ هب تکککسا نکمم دنک
تحت هک ینامز ناهایگ اریز دکککشاب عوکککضوم نیا رگنایب یم رارق یبآ سرتککسا دنریگ
هنزور زا هدافتککسا اب دوخ یاه
1 United Nations Convention to Combat Desertification 2 Remote Sensing (RS)
3 Geographic Information System (GIS) 4 Water Use Efficiency
5 Gross Primary Productivity 6 Evapotranspiration
یم یهاک ار بآ جورخ دنهد
[ 49 ] . تککسیککسوکاWUE
م
لاس زا دیاب لاس هب بسن بوطرم یاه
ییازفا کشخ یاه
زا ربارب رد یهایگ یکککشوپ تمواقم رگناکککشن نیا هک دبای بآ نداد تسد یم
دشاب [ 35 ].
هداد اخ روط هب ههد رد یرود زا یجنکککس یاه
یاه
هداد ریخا رازبا و اه
بکککساحم یارب یبکککسانم یاه ۀ
WUE
هدرک مهارف دن ا
زا هل مج هداد نیا اه
یم هداد هب ناوت یاه
وGPP
دنجنس زا لص احET
ۀ سیدوم دومن هراش ا1
رد هک
هدککککش هداف تکککسا ریخا تاق یقحت زا یرای کککسب دن ا
. رد
یقیقحت [ 16 ] ییازفا هداد زا لکککصاح WUE
راوهام یاه ۀ
یربراک رد ار سیدوم هتوب یاه
رود رد اناواس و راز ۀ
2011 -
200 ازگ ر ن درک ش .د
رگید یقیقحت رد [
19 هب ] بی ترت
ینعم یهاککک و ییازفا راد
14
% و 9
% یکککضارا WUE
هدیکککشوپ .دندومن دروآرب ار ناهج هایگ زا
نینچمه [
24 ]
ییازفا دنلس ارگ و یلگنج قطانم رد WUE
نیچ لامش
.دندرک نایب ار هعلاطم رد
رگید یا [ 57 ] زیلانآ رد اب WUE
هداد زا هدافتکککسا هراوهام یاه
ایکککسآ رد یا ی
نایب یزکرم
دن درک ییازفا هک ج یتن WUE
ۀ ییازفا یهاک وGPP
یهاک و هدوبET
رد رییغت زا یککشان هدمع روط هب WUE
هویش و یزرواشک تلاوصحم ص زا هدافتسا یاه
ر آ ف رد ب
.تس ا هدوب یبآ یزرواش ک قطانم [
52 ] هطبار یس ررب رد
نیب ییازفا یلاسکشخ وWUE
یلاسکشخ رثا ردWUE
یککسوکا رد ککس
مت و کککشخ قطانم یاه رثا رد نآ یهاک
متککسیککسوکا رد یلاککسکککشخ همین قطانم یاه
ار کککشخ
.دندرک شرازگ رگید یقیقحت رد
[ 8 ] هک دندرک نایب 65
%
دنلس ارگ زا ییازفا ایس اروا
یلاس کش خ لوط رد ارWUE
ینعم یهاک زا لکککصاح نیا هک هتکککشاد راد
یهاک وET
یثنخ یم تیاهن رد .تککسا هدوبGPP
هک دومن ناعذا ناوت
رککش رد یلاککسکککشخ هک یطیا و بیرخت یارب ار یارککش
نابایب ز یم مهارف ییا ،دنک
بWUE
ه ندکککش هتکککسب لیلد
هنزور یم ییازفا یهایگ یاه اب ار ناککشدوخ ناهایگ ای دبای
ًاعیرکککس یارکککش نیا یم تقباطم
تحت لباقم رد .دنهد
خ دننام یمیلقا دیدش یارش و بیرخت هک دیدش یلاسکش
نابایب ز هتککشاد ییازفا ییا یم یهاک WUE
دبای [ 26 ].
زا
ییاجنآ وGPP
بیترت هب WUE
تادیلوت دننام یتاعغطا
هنوگ بیکرت تارییغت و یهایگ یم نایب ار یا
بیکرت دنک
صخاکککش نیا یم اه
نابایب و یکککضارا بیرخت دناوت ار ییاز
دافتس ا هب تبس ن ۀ
ناگادج ۀ صخاش نیا زا کیره دروآرب اه
.دیامن وت اب هج هب دروآرب رضاح قیقحت زا فده بلاطم نیا
نابایب و یکککضارا بیرخت نور لیلحت زا هدافتکککسا اب ییادز
د
و یلاککسکککشخ رب یلاککسکککشخ ریثأت وWUE
ردWUE
یربراک یم سراف ناتسا فلتخم یاه .دشاب
2 . شور یسانش
1.2 . یفرعم قطنم ۀ هعلاطم دروم
قطنم ۀ هعلاطم دروم قیقحت نیا رد
ناتکککسا سراف
رد
اریا برغ بونج هک تکککسا ن
تح اکککسم نآ
122 رازه
رتمولیک عبرم یم هک دشاب 4
/ 7 دصرد زا تعسو روشک ناریا
ار هب دوخ اککصتخا هداد
تککسا نیب رد ناتککسا نیا . 27
و هجرد 30 ات هقیقد 31
و هجرد 42 قیقد ۀ یلامککش ضرع
و 50 و هج رد 30
و هق یقد 55
و هج رد 36
ج رد ۀ لوط
.دراد رارق یقرکککش نیا
هق طنم تح ت ثأت ی ر و ی گژ ی اه ی
فارگوپوت ی
،ک یاراد هکککس حان ی ۀ بآ و اوه یی صخکککشم
یم دکککشاب : م ی ناز گدنراب ی عفترم یحاون رد رد
دودح 400
ات 600 م ی ل ی رتم .تکککسا لاکککس رد حان
ی ۀ زکرم ی تلع هب
گدنراب ی بس ن ی لامش و لامش هب تبس ن ،تاعافترا یبرغ
عکککضو ی ت ی م ،دراد توافتم ًغماک ی
ناز ا ناراب ی ن حان ی ه ب ی ن
200 ات 400 م ی ل ی لاککس رد رتم هدککش شرازگ
تککسا [ 2 .]
کککسوتم جرد
ۀ ترارح زکرم ا ی ن ناتکککسا 85
/ 16 جرد ۀ
سویکککسیلکککس و
رثکادح هناهام یگدنراب نازیم 2
/ 184
م ی ل ی رتم و لقادح نآ 0 م ی ل ی رتم یم دکککشاب دودح.
84 / 1
نویلیم
،راتکه نعی ی
ًابیرقت 15 دص رد تحاس م ناتس ا
ار
نابایب و قطانم لاحرد نابایب ندکککش رد مرب ی دریگ [ 1 .]
لکش ( 1 ) شقن ،سراف ناتسا تیعقوم ۀ
ر لدم عافترا یموق
شقن و ۀ یشوپ یهایگ ار رد ناتسا نیا یم ناشن
.دهد
1 Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer
لکش 1 . :فلا تیعقوم ناتسا سراف :ب ، شقن ۀ و عافترا یموقر لدم شقن
ۀ یهایگ ششوپ لاس
2001 ناتسا سراف
2.2 . قیقحت شور
1.2.2 . هداد باااختنا مج و اااه
هداد يروآ ياااه
هراوهام يا 1.1.2.2 .
هداد رود زا شجنس ياه ي
ع لاط م یارب یهوژپ نیا رد ۀ
هی لوا صلاخ ان دی لوت
( )GPP
[ 38 ، 55 ] ( قرعت و ریخبت و )ET
[ 30 ، 31 ] زا
دنجنس تلاوصحم ۀ
تلاوصحم .دش هدافتسا سیدوم
GPP
دنجنکککس زا لکککصاح ۀ
( سیدوم
MOD17A2
بیکرت زا ) ب هدنجنککس نیا لوککصحم نیدنچ
ه تککسد هک ،دمآ قیرط زا
( لومرف 1 دیدرگ هبساحم ریز ) [
18 .]
( 1 )
𝐺𝑃𝑃 = 𝜀𝑚𝑎𝑥×0∙45× 𝑆𝑊𝑟𝑎𝑑× 𝐹𝑃𝐴𝑅 × ∫ 𝑉𝑃𝐷 × ∫ 𝑇𝑚𝑖𝑛
لومرف نیا رد
𝜀𝑚𝑎𝑥
فرکککصم ییاراک رثکادح
1رون ،
𝑆𝑊𝑟𝑎𝑑
یبات هاتوک جوم لوط اب یدیککشروخ یاه ،2
𝐹𝑃𝐴𝑅
یزتنککسوتف لاعف یبات تبککسن ،3
راخب راککشف تبککسن𝑉𝑃𝐷
4،بآ
𝑇𝑚𝑖𝑛
امد ی لقادح یم5
لوکککصحم .دنکککشاب
17 MOD
هداد یاه 8GPP
یناکم کیکفت اب ار هزور 500
رایتخا رد
1 maximum light use efficiency 2 short-wave downward solar radiation 3 fraction photo synthetically active radiation 4 vapor pressure deficit
5 Minimum temperature
یم رارق قیققحم کککسوتم روط هب قیقحت نیا رد هک دهد
هام ره یارب 4
ب ریوککصت ه
تککسد هدافتککسا اب سپککس دمآ
نیا نیگنایمزا 4
هداد لوص حم هیلوا صلاخان دیلوت یاه
رد
دیدرگ هیهت هنلااس و هناهام سایقم .
ککعلاککطم یارب نینچمه ۀ
تادککیلوت زا قرعت و ریخبت
MOD16A2
یناک م کی کفت اب 500
زاب و رتم ۀ
ینامز 8
علاطم ساس ا رب .دش هدافتس ا هزور ۀ
[ 29 ] بس احم یارب ۀ
زا لکککصاح قرعت و ریخبت
MOD16A2
نمنپ شور زا -
سیتنام [ 31 .]
دکککش هدافتکککسا یلا نینچمه و
ۀ یربراک
را یزتنسوتف لاعف یبات و ودبلآ ،یضا -
ش گرب حطس صخا
بساحم یدورو ناونع هب ۀ
یم قرعت و ریخبت جوت اب .دنشاب
ه
س وتم روط هب هکنیا هب هام ره یارب
4 وب دوجوم ریوص ت د
نیا نیگنایمزا هدافتکککسا اب 4
هداد لوکککصحم ریوکککصت یاه
نلااس و هناهام ۀ
.دیدرگ هبساحم قرعت و ریخبت
2.2.2 . هبساحم WUE
یم یدیلک رییغتم کی WUE
خرچ هک دککشاب ۀ
و نبرک
لکککصتم مهب ار ناهای گ بآ یم
دی ام ن [ 26 ، 42 ] یا هک ن
هیلوا صلاخان دیلوت تبککسن زا صخاککش (
و ریخبت هب )GPP
قرعت ( ( لومرف زا هدافتسا اب )ET
2 دیدرگ هبساحم ) [
52 ].
( 2 )
𝑊𝑈𝐸 =𝐺𝑃𝑃𝐸𝑇
لومرف نیا رد هک بککسحرب بآ فرککصم ییاراکWUE
،بآ مرگولیک رب نبرک مرگ هی لوا صلاخ ان دی لوت GPP
رتم رب نبرک مرگ بککککسحرب و عبرم
ولیک ET
ب بآ مرگ ر
رتم برم یم ع .دشاب
3.2.2 . شقن ۀ یعافترا طاقن و یضارا يربراک
یهت یارب قیقحت نیا رد ۀ
کککشقن ۀ زا یکککضارا یربراک
سیدوم تلاوککصحم
MOD12Q1
اب تقد یناکم 500 رتم زاب رد
ۀ دش هدافتس ا هنلااس ینامز [
41 .]
نینچمه ش قن
ۀ
هداد زا یعاف ترا
1یاه ت اب SRTM
یناک م کی کف 30
رتم
دیدرگ هدافتکککسا یهت یارب هک
ۀ هداد نیا یاه دنجنکککس ۀ
سکککیدوکککم لاککککککس رد
یاکککه 2017
- 2001 زا
تیاکککس
https://earthexplorer.usgs.gov
لامعا زا سپ
یککیککپ و تاککحککیککحککککصت شزادرککپ
هککنوککنزککفا رد یاککه
MODIS TOOLKIT
رد مرن رازفا
ENVI5.3
هداف تکککسا
.دیدرگ قیقحت نیا رد یربراک
لکش ( هدش هدافتس ا یاه 1
،
دودح )پ 9
/ 69326 تس ا زا عبرمرتمولیک
نا ب رد ار سراف ر
لماککش هک هتفرگ هتوب ،یزرواککشک یککضارا
دنلککسارگ ،راز و
اناواککس یم اه دنککشاب و هب بیترت رد یتحاککسم دودح
5 / 7 ،
8 / 81 ، 7 / 10 و 003 / 0 زا دصرد یم ناتسا نیا
.دنشاب
2 . 2 . 4 . هدش درادناتسا شراب صخاش (2
)SPI
بککساحم یارب ۀ
صخاککش زا قیقحت نیا رد یلاککسکککشخ
( هدش درادناتس ا شراب .دش هدافتس ا )SPI
نیا رب صخاش
یم لمع هاگتکککسیا رد شراب یعمجت لامتحا یانبم هک دنک
هداد جارختککسا زا سپ کی یط هناهام سایقم رد شراب یاه
رود ۀ لقادح( یرامآ 30
رود )لاس ۀ
رد شراب عومجم ینامز
سایقم یم لیکشت رظن دروم یاه دوش
[ 27 .]
رب صخاش نیا
دراد رارق اماگ عیزوت یانبم [
10 ] ب توافت ساسا رب هک . شرا
میسقت سپس و صخشم ینامز سایقم کی یارب نیگنایم زا ب رایعم فارحنا رب نآ ه
طبار( دمآ تسد ۀ
3 .)
( 3 )
k k ik
ik S
P SPI P
𝑖 =1،2،… 𝑘 =1،2،3،4،5،6
Pk
و Sk
فارحنا و یعمجت شراب نیگنایم بیترت هب
رود یارب یعمجت شراب رایعم ۀ
( یانبم یم )k
لودج .دش اب
( 1 هقبط ) تلاح یدنب شور هب ار یلاکسککشخ فلتخم یاه
یم ناشنSPI
.دهد
1 Shuttle Radar Topographic Mission 2 standardized precipitation index
لودج 1 . هقبط تلاح یدنب صخاش شور هب یسانشاوه یلاسکشخ یاه
[SPI
27 .]
تلاح هدودحم
یلاسکشخ تیعضو
0
SPI
2 بوطرم یلیخ یلیخ
1 2
5 .
1 SPI بوطرم یلیخ
2 5
. 1 1SPI سوتم بوطرم
3 1
1
SPI لامرن هب کیدزن
4 1
5 .
1
SPI سوتم یلاسکشخ
5 5
. 1 2
SPI کشخ یلیخ
6
2
کشخ یلیخ یلیخ SPI
بس احم زا سپ ۀ
رد یس انش اوه یلاس کش خ صخاش
سای قم 12 ههام نورد شور زا هداف تکککسا اب یبای
IDW1
هککشقن مرن رد یلاککسکککشخ یاه رازفا
ARCGIS10.5
هیهت
شور نیا .دککش نزو اب
هداد هب یهد طقن فارطا یاه
ۀ دروم
نورد و هدروآ تکککسد هب ار لوهجم تیمک ،دروآرب ار یبای
یم ماجنا دهد
[ 10 ، 39 .]
5.2.2 . يرامآ زیلانآ
1.5.2.2 .
تارییغت دنور یسررب
صخاکککش تارییغت دنور ،GPP
،ET
و WUE
ردSPI
رود ۀ ینامز 2017 - 2001 ره یارب اب ریوکککصت لکککسکیپ
یحم رد یطخ نویککسرگر زا هدافتککسا
IDRISI selva17
طبار ساسارب ۀ
( 4 هیبش ) یزاس دیدرگ :
( 4 )
𝜃𝑠𝑙𝑜𝑝𝑒 =𝑛×∑ 𝑗×𝑋𝑗−∑ 𝑗×∑ 𝑋𝐽
𝑛𝑗=1 𝑛𝑗=1 𝑛𝑗=1
𝑁×∑𝑛𝑗=1𝑗2−[∑𝑛𝑗=1𝑗]2
هطبار نیا رد هک
𝜃𝑠𝑙𝑜𝑝𝑒
دروم صخاش تارییغت بیش
قطنم رد رظن ۀ
،هعلاطم دروم لاس n
رد هدافتس ا دروم یاه
،ییاپ
Xi
نلااس رادقم ۀ
لاس یارب رظن دم صخاش ،j
<0
𝜃𝑠𝑙𝑜𝑝𝑒
و
>0
𝜃𝑠𝑙𝑜𝑝𝑒
دن هد ناکککشن بی ترت هب ۀ
بی کککش
یم هطوبرم صخاش نازیم رد یفنم و تبثم تارییغت دشاب
[ 6 .]
2.5.2.2 .
صخاااش شیب ی تااسبمه زیلانآ وWUE
SPI نیب طابترا یکککضارا بیرخت دنور یکککسررب روظنم هب
،GPP
،ET
صخاکککش وWUE
زا هدافتکککسا ابSPI
زیلانآ
یگتکککسبمه طبار( تفرگ رارق یکککسررب دروم
ۀ 5 ) نیا رد .
یگتکککسبمه هع لاط م زا ریواکککصت نیب
ETM2
رد مرن رازفا
Selva17 IDRISI
.تفریذپ ماجنا
( 5 )
𝑅𝑥.𝑦= ∑𝑛𝑖=1(𝑥𝑖−𝑋)(𝑦𝑖−𝑦)
√∑𝑛𝑖=1(𝑥𝑖−𝑥)2×∑𝑛𝑖=1(𝑦𝑖−𝑦)2
Rx.y
نیب هداس یگتسبمه بیرض وx
،تساy xi
رادقم
سم صخاش ت
لاس لق ، ماi
yi
لثم لقتسم یاهریغتم
SPI
لاس و ماi
لاس هرامشi
تسا اه [ 56 ، 47 .]
3 . جیاتن
1.3 . ینام ز و یناک م تارییغت یاااسررب ،WUE
،GPP وET
زاب ردSPI ۀ ینامز 2017 - 2001
س وتم یس ررب 17
لاس ۀ صخاش یاه ،WUE
،GPP
وET
دودح قرعت و ریخبت کککسوتم هک داد ناکککشنSPI
43 / 211 رتم رب بآ مرگولیک یم لاکککس رد عبرم
هک دکککشاب
1 Inverse Distance Weighting (IDW) 2 Earth Trends Modeler
رتش یب صخاش نیا دایز ریداقم تمس ق رد
ات یزکرم یاه
یم هدید ناتسا یقرش دوش
لکش(
2 - دیلوت صخاش .)فلا
خان لا سوتم رادقم یاراد هیلوا ص 26
/ 2056 رب نبرک مرگ
رتم تمسق هک تسا لاس رد عبرم تروص هب و یزکرم یاه
تمس ق هدنکارپ ریداقم ناتس ا برغ و بونج ،لامش یاه
ار صخاکککش نیا رثکادح یم رب رد
دنریگ لککککش(
2 - ب .)
زاب نیا رد بآ فرککصم ییاراک صخاککش رادقم ککسوتم ۀ
ینامز 17 هلاکککس 04 / 0 دروآرب بآ مرگولیک رب نبرک مرگ رد هدن کارپ تروکککص هب نآ رثکادح ریداق م هک دی درگ
تمککسق یبونج یدودح ات و یبرغ ،یلامککش ،یزکرم یاه
تسا دوهشم لکش(
2 - صخاش .)پ سوتم اب زینSPI
2 / 0
یلاکککسککککشخ لامرن هب کیدزن
دروم حطکککس یمامت رد ار
ب هعلاطم ه ناتسا یبونج و یقرش ،یقرش لامش زا یراون زج
یم رارق یکککشوپ تح ت د
رثکادح ریداق م هک ده رد نآ
تمسق یم دوهشم ناتسا یزکرم یاه دشاب
لکش(
2 - .)د
لکش 2 . ریخبت طسوتم
،قرعت و یلاسکشخ و شراب فرصم ییاراک ،هیلوا صلاخان دیلوت
،فلا تمسق رد بیترت هب و پ ،ب
زاب رد ۀ ینامز 2017 - 2001
نلااس سوتم دنور یسررب ۀ
صخاش زا هعلاطم دروم یاه
لاککس 2017 - 2001 یربراک رد لکککش رد فلتخم یاه
( 3 )
دنور .تسا هدش هداد ناشن قرعت و ریخبت صخاش تارییغت
یم ناکککشن یربراک رد هک دهد
یاه هتوب ،یزرواکککشک و راز
دنلسارگ یلاح رد نیا هدوب یفنم صخاش نیا تارییغت دنور
تسا یشیازفا اناواس یربراک رد نآ دنور هک تسا لکش(
3 ،
نلااس تاریغت .)فلا ۀ
رگنایب زین هیلوا صلاخان دیلوت صخاش
یم عوضوم نیا ش هک دشاب
یزرواشک یضارا رد تارییغت بی
یکککشهاککک دککنلکککسارگ و یم
دککککشاککب یربراککک رد اککما
هتوب نواس و راز ککک
یشیازفا تارییغت بیش ا تسا
لکش(
3 .)ب؛
لکش 3 بآ فرصم ییاراک ،هیلوا صلاخان دیلوت ،قرعت و ریخبت یمیلقا یاهروتکاف ۀنلااس تارییغت دنور . لاس نیب یلاسکشخو
یاه 2017 - 2001
همادا لکش 3 .
تسا نآ زا یکاح بآ فرصم ییاراک صخاش تارییغت یکککضارا رد هنلااکککس کککسوتم بیکککش تارییغت دنور هک
هتوب ،یزرواش ک دنلس ارگ و راز
اناواس یربراک رد و ییازفا
لکککش( تککسا هداد ناککشن ار یهاک 2
تارییغت .)ت،
بیککش
ۀمه رد یلاککسکککشخ هک داد ناککشن یلاککسکککشخ صخاککش یربراک یم ییازفا اه تمککس هب نآ تارییغت بیککش و دبای
.دراد قوس یفنم
2.3 . صخاش یناکم تارییغت بیش و لا ياه
،WUE
،GPP وET
زاب ردSPI ۀ ینامز 2017 - 2001
تارییغت ناک م
ی صخاککککش اه
ی دی لوت ،قرعت و ریخبت
ییاراک ،هیلوا صلاخان ناتس ا رد یلاس کش خ و بآ فرص م
زاب رد سراف ۀ
ینامز 17 لکش رد هلاس (
4 ) آ .تسا هدش هدرو
ق طنم رد قرعت و ریخبت تارییغت بی کککش یکککسررب ۀ
دروم
هک داد ناش ن هعلاطم 75
/ 24 یهاک هقطنم حطس زا دص رد
و 25 / 75 .تس ا هداد ناکشن ار صخاکش نیا ییازفا دکصرد
رد هیلوا صلاخان دیلوت صخاش 1
/ 29 زا حطس قطنم ۀ دروم
اما یهاک هعلاطم 90
/ 70 حطککس نیا زا دککصرد هقطنم نیا
فرصم ییاراک .تسا هدوب دهاش ار صخاش نیا ییازفا دنور رد بآ
49 / 21 هک هدوب یشهاک هعلاطم دروم حطس زا دصرد
دودح 03 / 14896 رتمولیک رب رد ار ناتکککسا حطکککس زا عبرم
صخاش نیا ییازفا هک یلاح رد تسا هتفرگ 51
/ 78 دصرد
تحاس م هب 75
/ 54430 رتمولیک .تس ا هدش لماش ار عبرم
هک داد ناشن یلاسکشخ تارییغت بیش دنور 23
/ 67 دصرد
یلاسکشخ یهاک و
77 / 32 رد ار یلاسکشخ ییازفا دصرد
تارییغت بیش یسررب .تسا هدوب دهاش هعلاطم دروم حطس صخاش یربراک رد یسررب دروم یاه لودج رد فلتخم یاه
( 2 ) تککسا نآ زا یکاح و ریخبت صخاککش تارییغت دنور هک
یربراک حطس رتش یب رد قرعت یروط هب هدوب یش یازفا اه
هک
بیترت هب یشیازفا دنور نیا رد
8 / 3688 ، 6859 ، 5 / 38953
و 3 / 1 رتمولیک هتوب ،دنلس ارگ ،یزرواش ک یض ارا زا عبرم و راز
رد اما تسا هدش هدید اناواس یقب
ۀ یربراک اه یهاک تحاسم
صلاخان دیلوت تارییغت دنور .تسا هدوب دوهشم صخاش نیا هتوب ،دنلسارگ ،یزرواشک یضارا رد هیلوا ناشن اهاناواس و راز
نیا هک داد رد ار دوخ یکککشیازفا دن ور صخاکککش
3775 ،
5 / 4991 ، 38927 و
25 / 1 رتمولیک نیا تح اککککسم زا عبرم
یربراک یربراک نیا تحاس م یقبام و تس ا هداد ناش ن اه اه
رد زین یلاس کش خ صخاش .تس ا هداد ناش ن یش هاک دنور یککسررب نیا 17
هک داد ناککشن هلاککس 2
/ 4570 ، 5 / 7264 ،
46119 و 2 ا عبرمرتمولیک ا تحاککسم ز
،یزرواککشک یککضار
هتوب ،دنلس ارگ راز
یلاس کش خ ریثأت تحت بیترت هب اناواس و
یم یم ناککشن بآ فرککصم ییاراک صخاککش .دککشاب هک دهد
نیا ییازفا هتوب ،دنلسارگ ،یزرواشک یضارا رد صخاش
و راز
اناواکککس بیترت هب
4085 ، 6675 ، 5 / 45001 رتمولیک عبرم یلاح رد هدوب
یقاب رد هک ک نیا تح اکککسم هدن ام
یربرا اه
بآ فرصم ییاراک ،تسا هدش هدهاشم صخاش نیا یهاک رد 25 / 1 هک اناواس عبرمرتمولیک 5
/ 62 لماش ار نآ دص رد
یم ییازفا زا یکاح هدنام یقاب تحاسم رد و دش هدید دوش
.تسا بآ فرصم ییاراک
لکش 4 دیلوت ،)فلا( قرعت و ریخبت تارییغت بیش . )د( یلاسکشخ و )ت( بآ فرصم ییاراک ،)ب( هیلوا صلاخان
لودج 2 . صخاش تارییغت بیش
،قرعت و ریخبت یاه هیلوا صلاخان دیلوت
، یلاسکشخ و
بآ فرصم ییاراک
سراف ناتسا یهایگ یاه ششوپ رد رد
زاب ۀ ینامز 2017 - 2001
صخاش اه تارییغت بیش
یزرواشک یضارا دنلسارگ
هتوب راز اناواس
قرعت و ریخبت 0<
1 / 29 9
/ 7 3
/ 31 5
/ 37
0>
9 / 70 1
/ 92 7
/ 68 5
/ 62
هیلوا صلاخان دیلوت 0<
6 / 27 33
3 / 31 5
/ 37
0>
4 / 72 67
7 / 68 5
/ 62
یلاسکشخ 0<
3 / 19 3
/ 2 5
/ 18 0
0>
7 / 86 7
/ 97 5
/ 81 100
بآ فرصم ییاراک 0<
6 / 21 4
/ 10 6
/ 20 5
/ 62
0>
4 / 78 6
/ 89 4
/ 79 5
/ 37
3.3 . شیب ی تسبمه صخاش
یلاسکشخ یسانشاوه
صخاااش و
،قرعت و ریخبت ياه و هیلوا صلاخان دیلوت
بآ فرصم ییاراک صخاش رب یلاس کش خ یراذگرثا یس ررب و ریخبت یاه
لکککش رد بآ فرککصم ییاراک و هیلوا صلاخان دیلوت ،قرعت ( 5 ) یککسررب نیا .تککسا هدککش هدروآ یم ناککشن
هک دهد
لکش قرعت و ریخبت و یلاسکشخ نیب یگتسبمه (
5 - )فلا
رد 1 / 24 زا هک دوب تبثم هعلاطم دروم تحاکسم زا دکصرد
رادکقم نیا 8
/ 1 لداکعم هکک هکقطنم دککککصرد 2
/ 1254
رتمولیک یم عبرم ینعم تبثم یگتکککسبمه دکککشاب
ار یراد
رد صخاککش ود نیا یفنم یگتککسبمه .تککسا هداد ناککشن 9 / 75 م زا دص رد هک تس ا هدش هدید هقطن
2 / 18 دص رد
ینعم یفنم یگتکککسبمه نیا راد
یم دککککشاب دودح هک
5 / 12590 رتمولیک
یلاسکشخ رثا .تسا هدش لماش ار عبرم
( هیلوا صلاخان دیلوت رب 5
- رد )ب 5 / 20 قطنم زا دکککصرد ۀ
و تبثم هعلاطم دروم 5
/ 1 ینعم رادقم نیازا دککصرد هک راد
7 / 1009 رتمولیک حاکککسم نیا زا عبرم یم رب رد ار ت
.دریگ
رد یفنم یگتسبمه 9
/ 75 زا هک دش هدید هقطنم زا دصرد
رادق م نیا 7
/ 21 ینعم دککککصرد دودح و راد
5 / 15040
ییاراک رب یلاسکشخ رثا .تسا هدش لماش ار عبرمرتمولیک زاب نیا رد بآ فرصم ۀ
ینامز 17 لکش هلاس (
5 - ناشن )ت
هک داد 9 / 73 داعم هک هعلاطم دروم حطکککس زا دکککصرد ل
8 / 51259 رتمولیک
یم عبرم رادقم نیا زا ،دککشاب
7 / 10217
رتمولیک ینعم و تبثم یگتس بمه عبرم هداد ناش ن ار یراد
لداعم هک 7
/ 14 یم هعلاطم دروم حطککس زا دککصرد .دککشاب
رد یفنم یگتسبمه 5
/ 18081 رتمولیک
هقطنم نیا زا عبرم
لداعم هک هدش هدید 1
/ 26 یم هقطنم زا دصرد زا هک دشاب
نیا دودح رادقم 4
/ 1 ینعم دص رد لداعم و هدوب راد
1003
رتمولیک یم عبرم .دش اب
یس ررب ریثأت رب یلاس کش خ یراذگ
دی لوت ،قرعت و ریخبت صخاکککش ییاراک و هی لوا صلاخ ان
بآ فرککصم سراف ناتککسا فلتخم یهایگ یککشوپ رد
رد
لودج ( 3 ) رب یلاککسکککشخ تارثا .تککسا هدککش داد ناککشن
هک داد ناشن دنلسارگ ،یزرواشک یضارا رد قرعت و ریخبت رد بیترت هب
1 / 67 ، 7 / 67 هعلاطم دروم تحاس م زا دص رد
طبار ۀ زین رادقم نیا زا هک هدوب تبثم 4
/ 33 و 5 / 12 دصرد
ینعم تبثم رد اما .تسا هدوب راد
یربراک هتوب راز اهانواس و
زا ییب 6 / 66 و 5 / 87 نیا دص رد ر
رد هک دوب یش هاک هطبا
یربراک هتوب راز 8 / 1 ینعم یهاک تحاسم نیا دصرد راد
ی
ینعم راتفر انواککس یربراک رد و هتککشاد .دککشن هدید یراد
طبار یککسررب ۀ
زین هیلوا صلاخان دیلوت رب یلاککسکککشخ رثا
رد دیلوت رب یلاکککسککککشخ تبثم یراذگرثا رگنایب 9
/ 75 ،
3 / 87 ، 9 / 40 و 25 ککصرد دنلککسارگ ،یزرواککشک یککضارا د ،
هتوب راز طبار نیا هک اناواس و ۀ
رد بیترت هب تبثم 7
/ 4 ، 6 / 3
و 9 / 0 هتوب ،دنلس ارگ ،یزرواش ک یض ارا زا دص رد هدید راز
طبار چیه هک تس ا یلاح رد هدش ۀ
ینعم یربراک رد یراد
فرصم ییاراک رب یلاسکشخ ریثأت .تسا هدشن هدید اناواس اشک یضارا یربراک رد بآ طبار هک داد ناشن یزرو
ۀ تبثم
رد 9 / 75 لداککعم هککک یکککضارا نیا زا دککککصرد 3947
رتمولیک عبرم دش هدید یضارا نیا زا
7 / 4 دودح هک 3
/ 246
رتمولیک عبرم یم دککشاب طبار ، ۀ ینعم تبثم راد
ار ی ناککشن
زا نینچمه ،داد 1
/ 24 یگتس بمه هک یض ارا نیا زا دص رد
ناش ن یفنم هداد
دنا 7 / 0 دودح دص رد 3
/ 34 رتمولیک عبرم
طبار تس ا هتفرگرب رد ار ۀ
ینعم یفنم هداد ناش ن ار راد
.دنا
یلاس کش خ ریثأت دنلس ارگ رد بآ فرص م ییاراک رب
ناش ن
زا ییب هک داد 87
اب قطان م نیا زا دککککصرد 8
/ 5407
رتمولیک طبار عبرم ۀ
رادقم نیا زا هک هداد ناکککشن ار تبثم
3 / 223 رتمولیک ککطبار عبرم ۀ
ینعم تککبثم یقباککم و راد
طبار یربراک نیا تحاککسم ۀ
هتککشاد یلاککسکککشخ اب یفنم
دودح هک ،تککسا 13
هتفرگ رب رد ار یربراک نیا زا دککصرد
یذپ رثا نیا .تس ا هتوب رد بآ فرص م ییاراک یر
راز ناش ن
دنهد ۀ طبار ۀ رد تبثم 9
/ 40 هدوب تحاککسم نیا زا دککصرد
اهنت هک 9 / 0 لداعم نآ دککصرد 3
/ 494 تمولیک ر طبار عبرم ۀ
ینعم تبثم یم ناش ن راد
طبار .دهد ۀ
رد یربراک نیا یفنم
دودح 5 / 32586 رتمولیک دودح هک عبرم 1
/ 59 نآ دککصرد
اهنت یفنم رادقم نیا زا ،دککش هدید ،هدککش لماککش ار 6
/ 1
طبار دکصرد ۀ
ینعم یفنم نیا یکسررب .تکسا هتکشاد یراد
هک داد ناککشن اناواککس یربراک رد هطبار 75
یا زا دککصرد ن
هک تحاس م 5
/ 1 رتمولیک تس ا هدش لماش ار عبرم .
طبار ۀ
هدنام یقاب تحاکسم یقبام و هتکشاد یلاکسککشخ اب یفنم نیا رد هک تککسا هداد ناککشن یلاککسکککشخ اب تبثم هطبار طبار چیه یربراک
ۀ ینعم فرصم ییاراک یریذپ رثا رد یراد
.تسا هدشن هدید یلاسکشخ زا بآ
لکش 5 . قرعت و ریخبت یلاسکشخ نیب یگتسبمه دیلوت و یلاسکشخ ،)فلا(
صلاخان بآ فرصم ییاراک و یلاسکشخ و )ب(
)ت(
لودج 3 . صخاش و یلاسکشخ نیب یگتسبمه دیلوت ،قرعت و ریخبت یاه
صلاخان یهایگ یاه ششوپ رد فرصم ییاراک و سراف ناتسا فلتخم
صخاش اه یگتسبمه
ضارا ی زرواشک ی دنلسارگ
هتوب راز اناواس
قرعتریخبت و یلاسکشخ ینعم و تبثم
راد 6
/ 4 9
/ 2 4
/ 1 0
تبثم 5
/ 62 8
/ 64 32
5 / 12
یفنم 9
/ 31 9
/ 31 8
/ 64 5
/ 87
ینعم و یفنم راد
9 / 0 4
/ 0 8
/ 1 0
لک 100
100 100
100
صلاخان دیلوت و یلاسکشخ هیلوا
ینعم و تبثم راد
7 / 4 6
/ 3 9
/ 0 0
تبثم 1
/ 71 7
/ 83 40
25
یفنم 5
/ 23 3
/ 12 5
/ 57 75
ینعم و یفنم راد
7 / 0 4
/ 0 6
/ 1 0
لک 100
100 100
100
شراب فرصم ییاراک و یلاسکشخ ینعم و تبثم
راد 7
/ 4 6
/ 3 9
/ 0 0
تبثم 1
/ 71 7
/ 83 40
25
یفنم 5
/ 23 3
/ 12 5
/ 57 75
و یفنم ینعم راد 7
/ 0 4
/ 0 6
/ 1 0
لک 100
100 100
100
4 . و ثحب هجیتن
يریگ
زا لکصاح بآ فرکصم ییاراک آکساپ هب هعلاطم نیا رد دنجنکککس تادیلوت ۀ
هیلوا صلاخان دیلوت لماکککش سیدوم
( قرعت و ریخبت و )GPP (ET)
یلاس کش خ صخاش و
SPI
هداد لکککصاح هاگتکککسیا یاه
قطنم رد دوجوم یاه ۀ
دروم
زاب رد هعلاطم ۀ
ینامز 2001 - 2017 جیاتن .دکککش هتخادرپ
نیا رد بآ فرص م ییاراک س وتم هک داد ناش ن 17
هلاس
04 / 0 یم بآ مرگولیک رب نبرک مرگ نیا رثکادح هک دککشاب
.تس ا هدش هدید انواس یربراک رد صخاش آس اپ هعلاطم
صخاش یمتس یس وکا یاه ،ET
وGPP
صخاش هبWUE
متسیسوکا و قطانم هک داد ناشن یلاسکشخ یمیلقا یاه
یمیلقا یاهرتماراپ تارییغت هب یتوافتم آکککساپ فلتخم طبار یس ررب رد .دنراد ۀ
صخاش ود نیا نیب یفنم و تبثم
متکسیکسوکا رد یاه
همین ککشخ دنلکسارگ و اناواکس دننام
داد ناککشن دنلککسارگ رد اهنت هک
ینعم باور نیا هدوب راد
یسررب .تسا [
26 ] علاطم رد ۀ تارییغت لاس ردWUE
یاه زا یددعتم لماوع هب تارییغت نیا هک داد ناککشن کککشخ
دت تدم و تدش لیبق و
متس یس وکا عون و یلاس کش خ ما
تککککسا هککتکککسباو .
آکککساکپ تواککفت یلک روط هکب ییوگ
متس یس وکا لاس کش خ هب فلتخم قطانم یاه
یم ی هب دناوت
متککسیککسوکا نیا تیککساککسح و عونت دیلوت ینکاو رد اه
دشاب یلاسکشخ تارییغت هب قرعت و ریخبت و هیلوا صلاخان [ 26 ، 51 ] . زا هنلااککس بآ فرککصم ییاراک رب یگدنراب تارثا
یمن یوریپ یناکککسکی دن ور و ککککشخ قطان م رد ،دن ک
همین کش خ بآ هب دودحم قرعت و ریخبت تس ا
یش وپ و
یم هدنکارپ تروص هب یهایگ رثا رد .دشاب
یگدنراب ییازفا
رتکککشیب قرعت و ریخبت رادقم زا ناهایگ دیلوت رادقم بلغا یم دوککش تارییغت اما یکدنا
داجیا ناهایگ ومن و دککشر رد
یم نیاربانب ،دوکککش یم یهاک قطانم نیا رد WUE
دبای
[ 42 ].
رد بآ فرککصم ییاراک یککشهاک و یککشیازفا دنور لوط
لاککس یربراک رد بوطرم و کککشخ یاه توافتم فلتخم اه
براک رد یلک تلاح رد هک هدوب یر
،یزرواککشک یککضارا یاه
دنلسارگ هتوب و
راز هتشاد یشیازفا و تبثم بیش دنور نیا
هدوب یشهاک و یفنم دنور نیا اناواس رد هک یلاح رد تسا یهاک .تس ا ردWUE
لاس مویب و اه ناش ن فلتخم یاه
دنهد ۀ یککسوکا تیککساککسح ککس
مت یناهگان تارییغت هب اه
کوردیه هداتفا قافتا یژولوتامیل دننک دییأت نیا و تکککسا
ۀ
بات و فاط عنا متکککسیکککسوکا یروآ
غت ربارب رد اه ی
و تاری
یگتفش آ یم هداد خر یاه
نایب زین فلتخم تاعلاطم .دش اب
صخاککککش هککک دککندرک باککت یبوخ هککب WUE
و یروآ
فاطعنا متکسیکسوکا یریذپ ر اه
ناکشن فلتخم یارکش رد ا
داد دهاوخ [
35 ، 48 .]
[ 35 ] علاطم رد ۀ
تدم زارد
WUE
دنتش اد نایب ایلارتس ا و وکیروتروپ ،اکیرمآ هدحتم تلایا رد مویب هک فلتخم یاه یسوکا تیفرظ وWUE
س مت دوخ یاه
یم ینهامه کیتامیلکوردیه یارکککش تارییغت اب ار .دنک
[ 54 ] هداد زا زا هدافتسا اب یاه
دنجنس ۀ یسررب هب سیدوم
نآ جیاتن ،دنتخادرپ بآ فرکککصم ییاراک هک داد ناکککشن اه
متسیسوکا راتفر بوطرم و کشخ یارش رد فلتخم یاه
هباشم غت رثا رد ار راتفر نیا هک دنداد ناشن یا ی
شراب تاری
فاطعنا و متس یس وکا یریذپ
.دنتس ناد دوجوم یارش رد اه
ع لاط م هب هج وت اب ۀ
[ 46 ] یکککشوپ دککککشر گ
یهای رد
ککسوکا متککسی یاه لد هب کککشخ لی
نلاوط قابطنا ی
اب تدم
ارککش ی تفا ظفح و بآ دوبمک رککس ینکاو ،GPP
یعی هب
لاککسکککشخ لغتخا ی
د دککشاب هتککشا اربانب
نی یهاک
GPP
یهاک زا رتمک ازفا ثعاب و تکککسا ET
یی تحت WUE
ارکککش ی لاکککسککککشخ ی
م ی گ ،لباقم رد .دوکککش ناهای
رد
ککسوکا متککسی اه ی همین ات کککشخ همین
راگزاککس بوطرم ی
عض یفی لاس کش خ اب ی
رس ینکاو ثعاب و دنراد عی
دش ر
گ ناهای لاککسکککشخ هب ی
م ی ازفا اما .دنوککش یی
عککشعککشت
ککشروخ یدی لاککسکککشخ اب بترم ی
لد هب ارET
لی خبت ری
ازفا کاخ نیا هک یی
ازفا یی هب تبکککسنET
ثعاب GPP
اراک یهاک یی
تحت بآ فرکککصم تارییغت
لاکککسککککشخ ی
یم نیا .دوش ض وت
تاحی هب م رظن ی ارب دس ر ی لگنج اه ی
خ هوبنا یلی بککسانمان بوطرم علاطم رد اریز دککشاب
ۀ دنلب
لگنج تدم اه
ی اوتسا یی دش نایب آساپ هک
ًاتدمعWUE
کساکسح کسوت تی
لاکسککشخ هبGPP
ی عت نیی م ی دوکش
[ 44 .]
اراک تبثم آککساپ یی
هب بآ فرککصم رد یلاککسکککشخ
مویب قطانم فلتخم یاه ککککشخ
ن و همی ککککشخ نیا رد
اب هع لاط م قیقحت
[ 51 ] مه یکککسررب جیات ن .دراد یناوخ
یلاسکشخ تارییغت رد
هک داد ناشن زین یزرواشک یضارا
نانچمه دوب یککشیازفا یلاککسکککشخ دنور هکنیا هب هجوت اب یم یشیازفا زین یزرواشک یضارا رد دیلوت ییاجنآ زا .دشاب
بآ هب میقتککسم روط هب یزرواککشک یککضارا رد دیلوت هک ص اح بآ نیمأت یارب نازرواش ک ،تس ا هتس باو یرایبآ زا ل
بآ زا یزرواککشک زاین دروم یاه
ریز نیا یرایبآ یارب ینیمز
هدرک هدافتس ا یض ارا دنا
. [ 21 ] د یمیلقا تارییغت یس ررب ر
یلاس کش خ هک دندرک نایب سراف ناتس ا رد یدیدش یاه
زاب ۀ ینامز 2003 ات 2011 .تککسا هداد خر ناتککسا نیا رد
[ 11 ] د علاطم ر ۀ زاب رد دندرک نایب دوخ ۀ
ینامز 17 لاککس ۀ
هدرک هبرجت ار امد ییازفا و یگدنراب یهاک سراف ناتکسا زا ،تکککسا آ
ریثأت ام د ییازفا و یگدن راب یهاک ییاج ن
تیلاعف و یزرواککشک یککضارا بآ نیمأت رب یمیقتککسم یاه
ینارگن دوخ نیا ،دراد هطوبرم یب تکککشادرب رد ار اه
زا هیور
بآ ریز یاه لااب یرواککشک زاین دروم بآ نیمأت یارب ینیمز
یم یش یازفا یلاس کش خ دنور هک ییاجنآ زا و درب یم
دش اب
یربراک ریاککس زا دیلوت رادقم یزرواککشک یککضارا رد اما اه
رتش یب و هدوب تس ا هداد ناش ن ار یش یازفاو دنور ریخبت و
تی اه ن و هدوب دای ز یربراک نیا رد زین قرعتو زین WUE
ب .تسلااب یارب زاین دروم بآ نیمأت یارب نازرواشک نیاربان
تکککشادرب اب یگدن راب یهاک هب هجوت اب دی لوت ییازفا یب زا هیور بآ ریز یاه هب بیکککسآ یارب ار یارکککش ،ینیمز
ریز بآ عبانم تمغس ریز بآ تفا ،ینیمز
تس ش ن ،ینیمز
یض ارا ندش ینابایب یارب یارش و یض ارا بیرخت ،نیمز یم ایهم دنیامن [ 20 .]
یم لااب جیاتن هب هجوت اب هدافتس ا اب هک دومن ناعذا ناوت
صخاککش و یمیلقا تارییغت تدم دنلب لیلحت زا دیلوت یاه
رب بآ زا هدافتسا ییاراک و آ
هداد زا هدش درو زا یجنس یاه
یرود یم بیرخت هب ار یککضارا تیککساککسح ناوت دروم ار
