Manuscript Type: Research Article Online ISSN: 2423-608X DOI: 10.22059/jscm.2020.287920.2018
Alturism and Social Capital: A Quranic Approach
Mohsen Rddadi
Assistant Professor, Research Center for Culture and Social Studies, Research Institute for Islamic Culture and Thought, Tehran, Iran
(Received: May 9, 2020 - Accepted: July 13, 2020)
Abstract
Social capital is one of the concepts used in the social sciences to describe solidarity and trust in society. The existence of social capital facilitates many social connections. In this article, an attempt is made to discuss the relationship between social capital and altruism.
The main question of the article is "How can social capital help strengthen altruism in society?" This article first divides altruism into "cognitive" and "behavioral" levels. Then, an attempt is made to present an Islamic model of social capital that is cognitively related to altruism. The religious model of social capital that increases altruism in society is: "The pervasiveness of social trust based on faith in God, by the norm of passing over what you love and need, in the Brotherhood network." This social capital can spread altruism in society and pave the way for altruism behaviors in society. The research method in this paper is conceptual analysis.
Keywords
Social Capital, altruism, Qur'anic Studies, Social Policy Making.
Corresponding Author, Email: radadi@iict.ac.ir
ةیامرس عامتجا
ی ا و راثی : ینآرق یدرکیور
یدادر نسحم
رایداتسا
، دکشهوژپ ة
،یعامتجا تاعلاطم و گنهرف و گنهرف هاگشهوژپ
شیدنا ة ناریا ،نارهت ،یملاسا
تفایرد خیرات(
: 02 / 20 / 9911 ـ شریذپ خیرات :
09 / 20 / 9911 )
هديکچ
ةیامرس عامتجا ی هافم زا یمی عامتجا مولع رد هک تسا ی
ارب ی صوت ی ف گتسبمه ی راک هب هعماج رد دامتعا و یم
دور دوجو . ةیامرس
عامتجا ی سب یرای طابترا زا اه ی عامتجا ی هست ار لی م ی دنک ا رد . نی شلات راتشون م
ی دوش طابترا ةیامرس عامتجا ی ا رد داجی ا راثی سررب ی
وش د . س ؤ لا لصا ی شهوژپ ا نی هک تسا
« ةیامرس عامتجا ی م هنوگچ ی دناوت وقت هب تی ا راثی
؟دنک کمک هعماج رد
»
،هنیمز نیا رد اب
هرهب فیرش تایآ زا یریگ ة
،میرک نآرق زا ییوگلا
ةیامرس هئارا یعامتجا یم
دوش هک هب شیازفا راثیا هعماج رد یم کمک دنک . ینید لدم
ةیامرس یم هعماج رد راثیا شیازفا ثعاب هک یعامتجا زا تسا ترابع دوش
« ندش ریگارف دامتعا
یعامتجا کتم ی ب ه ا نامی ادخ هب
، هب کمک
ِراجنه راد تسود هچنآ زا نتشذگ دی
ن نآ هب و زای راد دی
، رد کبش ة توخا .»
نیا ةیامرس یم یعامتجا و دهد شرتسگ هعماج رد ار راثیا دناوت
هنیمز نیا رد قیقحت شور .دشاب هعماج رد هنارگراثیا یاهراتفر زاس شهوژپ
لیلحت .تسا یموهفم
ديلک ناگژاو
،راثیا امرس ،یعامتجا ةی تسایس
یعامتجا یراذگ ینآرق تاعلاطم ،
.
:لوئسم ةدنسیون ةمانایار
radadi@iict.ac.ir
تاحفص 971 ـ 911 )یشهوژپ(
Online ISSN: 2423-608X http://jscm.ut.ac.ir
نايب سم ئ هل
ةیامرس دیدپ و موهفم ود راثیا و یعامتجا ة
یعامتجا ا جیاتن و راثآ اب رتشیب هک دن ناش
هعماج رد
یم ییاسانش وش
دن
؛ هب صوصخ راثیا
رد هعماج ماگنه نارحب و گنج لذب اب
شیاسآ و لام و ناج
مه یارب دوخ نانطو اشن ار
یم ن .دهد
دنیارف ار راثیا رگا ی
لحرم هک مینادب ة
میشاب مزتلم هتکن نیا هب دیاب ،تسا راتفر نآ ندش راکشآ
رم یخرب هک ا
طس و لح و
هتشاد دوجو نیا زا شیپ ح ییاسانش لباق هک دنا
ا یم رظن هب .دن لقادح دسر
حطس کی
« یتخانش » درف نآ یط هک دراد دوجو هنارگراثیا راتفر زورب زا شیپ
« هزیگنا » و
« یگدامآ »
داجیا دوخ رد ار راثیا یارب مزلا یم
.دنک ،داقتعا رظن زا درف هک تسانعم نیا هب راثیا یتخانش حطس
راظتنا ،شرگن ،راکفا
، .دنادب مزلم یگتشذگدوخزا و راثیا هب ار دوخ ینهذ یاهدادیور ریاس و رد
نیا شهوژپ یتخانش حطس نیا هب تسا رارق راثیا زا
ش هتخادرپ دو
.
عوضوم یلصا شهوژپ زا هک تسا نیا ةیامرس
هب یعامتجا ةباثم
هب ناوتب ات دوش هدافتسا رازبا کی
.درک کمک هعماج رد راثیا شرتسگ اریز
ةیامرس .دنراد یدایز عطاقت طاقن راثیا و یعامتجا نیا رد
یم شلات راتشون طابترا دوش
ةیامرس یسررب یتخانش راثیا داجیا رد یعامتجا و دوش
لاؤس نیا یلصا
هک تسا
« ةیامرس یم هنوگچ یعامتجا ا تیوقت هب دناوت
؟دنک کمک هعماج رد یتخانش راثی
»
هنيشيپ یم ار راثیا ناوت
« دراد یگتسبلد ای زاین نآ هب هک یرما رد ریخ تین اب رگشنک هک یطابترا راتفر
دراد مدقم دوخ رب ار یرگید »
ینسحم(
و یکلمارق 5931
فیرعت ) رک
د راثیا . عون ای حطس ود هب
میسقت یراتفر و یتخانش یم
دوش هدش هراشا یتخانش حطس رد راثیا عوضوم هب یموب عبانم رد .
باتک رد هیوکسم یلعوبا .تسا قلاخلاا بیذهت
راثیا ار
«
ِنآ زا یتلیضف هب هک سفن
طساو ة نآ
یم یراددوخ شیاهزاین زا یخرب ندروآرب زا رایتخا و هدارا هب ناسنا آ ات دنک
هک یناسک هب ار ن
.دنک اطع دنراد قاقحتسا
» هیوکسم(
5241 : 22 فیرعت )یکلمارق و ینسحم زا لقن هب ، یم
.دنک نیا
فیرعت یتخانش موهفم زا
یم وگزاب ار راثیا حطس و تسا نینچ زین راثیا زا یناسملت فیرعت .دنک
رارق رظن حمطم ار )یراتفر حطس هن( راثیا زا یتخانش یم
دهد
« : ندیزگرب یم هک یسک
وا هب یهاوخ
.یناسرب ریخ
» هیوکسم(
5241 : 244 یکلمارق و ینسحم زا لقن هب ، ).
یملاسا نادنمشیدنا نیاربانب
ندیزگرب ،هدارا ،تلیضف نوچمه یمیهافم رب ینتبم و یتخانش یکرد مدقتم
، و هتشاد راثیا زا ...
و دنا
نیا دوبن هنوگ ه
ا نیمه رب .دننادب راتفر کی ار راثیا هک یم ساس
تیمها یتخانش راثیا تفگ ناوت ی
هژیو
تسا مزلا و دراد نادب
هجوت هعلاطم نآ ةرابرد و .دوش
رد ةنیمز ةیامرس یعامتجا .تسا هتفرگ تروص یناوارف تاقیقحت5
ةیامرس ریاس رانک رد یعامتجا
هیامرس عاونا ءزج
ییاراد یم رارق درف یاه ویدروب .دریگ
یکی4
بحاص زا نارظن
تسا ی هک عوضوم رد
ةیامرس یعامتجا
،راب نیتسخن ، هنیداهن تاطابترا
رارق دوخ فیرعت یانبم ار هدش داد
وا رظن هب . ةیامرس
دنریگربرد یعامتجا ة
مدآ نایم دنمشزرا یعامتجا طباور یوقن دیس و یناولا( تساه
5935 : 2 ـ 1 .)
ةیامرس یو رظن زا یعامتجا ةیامرس
یعمج تاطابترا تسا
وزل تروص رد هک تیامح م
ار دیفم یاه
یم داجیا دنک ؛ هیامرس یا هک تیلوبقم و دراد
یم صخش هک ینامز ًابلاغ کی رد ار مدرم هجوت دهاوخ
تسا یرورض دنک بلج مهم یعامتجا تیعقوم (
Field 2003: 14-15 .)
وا اهدعب ار فیرعت نیا
:تفگ و درک حلاصا
« ةیامرس زا تسا ترابع یعامتجا ةعومجم
یکیزیف عبانم رد یکیزیف ریغ ای
کبش یاراد هک یهورگ ای درف سرتسد ة
ًاتبسن هنیداهن تاطابترا زا یماوداب ییانشآ اب هدش
هبناجود یاه
دنتسه مرتحم و ( ».
جات شخب 5931 : 903 ).
یرظن رد ة یو ةیامرس تسا یکتم هداوناخ هب یعامتجا .
ةیامرس و طرش یعامتجا ةجیتن
یامرس قفوم تیشمت )لولعم و تلع ای(
ه لیسو هب هک تسا یا ة
تسا هدش باستکا یعمج تروص هب هداوناخ دحاو یاضعا ویدروب(
5930 : 534 ).
نامه ک روط ه یرظن رد ة تسا صخشم ویدروب
، ةیامرس دنمشزرا طباور زا یعون یعامتجا
هعماج هک تسا یعمج یم ار نآ
یم مارتحا نادب و دریذپ دراذگ
ناوتب رگا . می
طابترا ار دنمشزرا یاه
فا شیاز
،میهد زا ةیامرس .دوب میهاوخ رادروخرب یرتشیب یعامتجا
نملک زمیج زین
زا دوخ فیرعت رد ةیامرس
تسا هدرک دیکأت دارفا نیب طباور رب یعامتجا :
« ةیامرس عامتجا کی دارفا نیب طباور زا یعامتجا هب ،
هتسب تاعامتجا هژیو
، .تسا هدش لیکشت
»
( Coleman 1988: 8 .)
وا رظن هب یامرس
ة یعامتجا
، یبایتسد و تسا دلوم ،هیامرس رگید عاونا دننام
فده هب تسد نآ ندوبن رد هک ار ینیعم یاه ناکما دوب دهاوخن ینتفای
یم ریذپ .دزاس ةیامرس
1. Social capital 2. Bourdieu
درادن رارق دیلوت یکیزیف رازبا رد هن دارفا رد هن یعامتجا Greeley 1997: 587(
.) ةیامرس یعامتجا
یم فیرعت شدرکراک اب .دوش
ةیامرس ش یعامتجا ی
تسین دحاو یئ
؛ ینوگانوگ یاهزیچ عاونا هکلب
دنراد كرتشم یگژیو ود هک تسا
؛ مه ة نآ هبنج اه شنکاو و دنتسه یعامتجا تخاس کی زا یا یاه
یم لیهست دنراتخاس نورد هک ار یدارفا نیعم دننک
( Coleman 1990: 306 .)
ةیامرس ریاد نملک فیرعت رد یعامتجا ة
.دراد یعیسو حلاطصا زا نملک عقاو رد
ةیامرس
رگید میهافم زا یرایسب نایب یارب یعامتجا ـ
مازلا ،اهراجنه ،دامتعا ،رادتقا دننام ،تاراظتنا ،اه
میرحت ،تاعلاطا ینورب ،یمومع ریغ ،اه
اه
، نآ دننام و ـ
یم هدافتسا دنک
نیاف(
5931 : 524 ).
رظن زا
زین ستروپ یامرس
ة
،یندم تکراشم زا یعامتجا یندم تاسسؤم هب دامتعا
، کی رد تیوضع سح و
هعماج
، نورد و یعامتجا یاهراجنه هک دراد دوجو نآ رد یهورگ
، یم لصاح دوش
( Portes &
Landolt 1996: 94 .)
ةیامرس زا تسا ترابع هدنسیون رظن زا هصلاخ و هداس تروص هب یعامتجا
« طباور دوجو
ورگ کی دارفا نایم دامتعا رب ینتبم هنلادمه ناسنا زا ه
اه .»
یتخانش راثیا هناهاوخریخ راثیا )نارگید هب ندناسر یکین فده اب(
، ندرک دوس دصق هب( یعافتناریغ ،هناعقوتمریغ
)تسین یرگید ناکم و نامز رد
، هفیظوارف یا
، و یدارا ار رگراثیا ًلاومعم و تسا یتخس راچد
یم دنک . ر راثیا یم ا میسقت هتسد ود هب ناوت رک
د
؛
« اثیا ر یتخانش
»
، یانعم هب هک ای یگتشذگدوخزا ساسحا
مهم یزورهب نتسناد رت دوخ یزورهب هب تبسن نارگید
تسا
، و
« یراتفر راثیا
»
، یانعم هب هک نداد
یگتشذگدوخزا یور زا نارگید هب دوخ زاین دروم و هقلاع دروم عبانم تسا
رد . نیا شهوژپ هب
حطس رد راثیا یتخانش
هتخادرپ یم وش د ش راثیا .
ًلاومعم یتخان یم دیدپ یراتفر راثیا زا لبق
و دیآ
ًامتح نارگراثیا هدرک هنیداهن دوخ رد ار یتخانش حطس رد راثیا
عقاو رد .دنا
، نآ رب ار نارگید ادتبا اه
یرترب دوخ یم
دنهد نآ یارب یراکادف هب مادقا سپس و یم اه
.دننک
نیا رد هکنیا تلع رب شهوژپ
یتخانش راثیا یکأت رتشیب
د دش
ًلاوا هک تسا نیا ه هب
راثیا عون نیا
هجوت رتمک یم
دوش
ًلاومعم و هدشن لیدبت راتفر هب هک ینامز ات هدیدپ ره ییارگراتفر ریثأت تحت
ًلاصا هدهاشم یمن وش د
؛ یلاحرد
ًایناث .تسا یساسا و مهم رایسب زین راثیا زا حطس نیا هک رظن هب
یم روشک زورما لکشم دسر ناریا
رد نیمز ة
ِراثیا راثیا یتخانش
رد هکنیا .یراتفر هن تسا ناریا
راثیا
یمن ادیپ جاور ریگارف گنهرف کی تروص هب یهاوخدوخ و دنک
یب زا یشان تسا دایز اه هب یهجوت
هدامآ دوخ رب نارگید ندیزگرب و راثیا یارب ار هعماج دارفا نهذ هک تسا یتخانش راثیا .دنک
هفلؤم ترابع راثیا یتخانش یاه ا
زا دن کین : یگدامآ ،دوخ رب یرگید حیجرت ،ینورد مازلا ،یهاوخ
هفلؤم راهچ نیا .یتخس شریذپ یارب یماگنه
دیدپ یتخانش راثیا دنریگب رارق مه رانک رد هک
یم .دیآ هتبلا راثیا هلحرم نیا رد هفلؤم ساسا رب .تسا هدماینرد لمع هب زونه و تسا هوقلاب
هک ییاه
یم دش هتفگ افم ناوت
بناجم ،فلاخم میه
، ییاسانش ار راثیا هباشم و درک
.
یم راثیا بناجم و هباشم میهافم تخانش دناسر یرای راثیا رتهب مهف هب دناوت
.
ًلاومعم یگدنشخب و تواخس .تورث و لام زا یشخب زا نتشذگ و یگدنشخب :ریخ مادقا .کی یگتشذگدوخزا هب زاین
ِدرف اریز .درادن میرک و یخس
یلام ناوت دراد
ار دوخ ییاراد زا یشخب و ،
هک
یب نآ هب درادن یمربم زاین ای تسا زاین
، یم راثیا بلغا نادنمتواخس .دشخب طرش اریز .دنتسین رگ
زا درف هک تسا نیا راثیا یارب مزلا هچنآ
ا زاین و هقلاع دروم و
مشچ تس دشوپب
نیا نمض رد و
دتفیب یتخس و تمحز هب درف دوش ثعاب ششخب
؛ یلاحرد هک
ًافرص هدنشخب دارفا دوخ دازام لاوما
یم ار .تسین راثیا ،تسا نیسحت لباق و دنمشزرا دنچره هک دنشخب
.ود کین و ندوب یدارا رد راثیا و هنابلطواد تامادقا :هنابلطواد مادقا كرتشم یهاوخ
دنا اما .
درادن دوجو هنابلطواد تامادقا رد یریگمشچ یگتشذگدوخزا .
دنتسه مه میهافم یخرب تعفنم ،یهاوخدوخ دننام یمیهافم .دنراثیا فلاخم هک
،یبلط و تباقر
راثیا فلاخم لیلد نیا هب دن
نآ رد یگتشذگدوخزا هک .درادن دوجو اه
زا یکی یتخانش راثیا مهم ناکرا
« هزیگنا » یم میمصت درف کی هنوگچ .تسا کی ؟دنک راثیا دریگ
هزیگنا هچ یانبم رب رگراثیا یم راثیا یا
دنک هب ؟ یم یلک تروص راهچ ناوت
غارس راثیا یارب ار هزیگنا
:تفرگ کی :هزیرغ .کی زا ی
هزیگنا یاه ناسنا زیارغ راثیا ی
تسا . یم راثیا شدنزرف یارب هک یردام دنک
یم ماجنا ار راک نیا هزیرغ یور زا .دهد
:تنس .ود اهراثیا زا یرایسب ار
ّنس یم ینابیتشپ ت دنک
عامتجا یاهراجنه بلاق رد و ار هعماج ی
قیوشت یم دنک .دنک نیمأت ار هعماج عفانم یگتشذگدوخزا اب و تیلوئسم و هفیظو زا رتارف
:تینلاقع .هس اقب لصا
، لصا هک ی تسا ینلاقع ،
یم قیوشت ار درف دهد جرخ هب راثیا دنک
ات
نوگ و هورگ یاقب ثعاب ة
دوش دوخ .
هزیگنا نارگراثیا زا یرایسب :نید .راهچ نراد ینید یاه
نآ .د ای نامرآ ای هعماج یادف ار دوخ اه
یم یلاعتم فادها زیگنا ار نید و دننک
ة یم دوخ یلصا یبصعت عون چیه نودب .دنناوخ
، رظن هب
یم زا هزیگنا نیا دسر هزیگنا
یوق رگید یاه و رت
دمآراک ناشن .دشاب رت ة
هک تسا نیا مه نآ
گرزب نیرتراذگریثأت و نیرت راثیا
اه ار زا نید اراد ن هدوب دهاش .میا
یامرس ة یعامتجا
رورم اب هاگدید یاه هب طوبرم ةیامرس
یم یعامتجا تفگ ناوت
ةیامرس ازجم شخب هس زا یعامتجا
:تسا هدش لیکشت .کی کبش ة لکش یارب مزلا راتخاس هک مه هب طبترم دارفا زا لکشتم یریگ
ةیامرس ار یعامتجا
یم مهارف دزاس
. رصنع عقاو رد هک دامتعا .ود یامرس یلصا
ة تیلاعف و ندنام هتسویپ ثعاب و تسا یعامتجا
یم هکبش یاضعا یعمج دوش
.
تیوقت یاهراجنه .هس دننک
ة یمن هزاجا هک دامتعا شهاک هکبش یاضعا و دارفا دامتعا دهد
دبای
تنایخ دارفا دامتعا هب ای .دوش
یم رصنع هس نیا ایآ دید دیاب لاح دارفا رد ار یتخانش راثیا دنناوت
تیوقت دننک رگید ترابع هب ؟
تیوقت اب ایآ ةیامرس
یم یعامتجا یحور هعماج هک میشاب هتشاد راظتنا میناوت
ة ادیپ یرتشیب یرگراثیا
یم رظن هب ؟دنک دسر
ةیامرس یم هک دراد مهم یگژیو ود لقادح یعامتجا یحور اب دناوت
ة یرگراثیا
دشاب طابترا رد
؛ داجیا و ندوب یهاوخرگید رب ینتبم .هعماج رد ماجسنا
ندوب هناهاوخرگید .کی ةیامرس
یعامتجا : شنک دیلوت هب رجنم هک ییاه ةیامرس
یعامتجا
یم دوش ینآ لقادح دوس زا تشذگ مزلتسم و
تیلاعف دلوم هک تسا هناهاوخرگید یاه ةیامرس
نامزاس لیلد نیمه هب و تسا یعامتجا هورگ و هنابلطواد یاه
مهم هناتسودرشب یاه نم نیرت
عبا
ةیامرس یم رامش هب هعماج یعامتجا یم یگژیو نیا .دنور
یرای راثیا گنهرف شرتسگ هب دناوت
.دناسر ماجسنا و یگتسبمه داجیا .ود :
مهم جیاتن زا یکی ةیامرس
یعامتجا
، راثیا تیوقت رد هتبلا هک
رثا مه یتخانش دراد
، یگتسویپ نازیم زا تسا ترابع ماجسنا .تسا ماجسنا شیازفا ک یا
اضعا ه رد
اب طابترا کی
زین و رگید اب طابترا رد
یم ساسحا هورگ فده ندرک لابند .دننک
زا یکی كرتشم یاه
هورگ یاضعا ماجسنا ثعاب هک تسا یمهم یاهرازبا یم
وش د ( رادب 5930 : 430 ).
ةیامرس هب و ماجسنا هک تسا یبسچ یعامتجا مه
یم نیمضت ار عماوج یگتسویپ دنک
( نیاف
5931 : 431 ).
ساسا مانتاپ ةیامرس
یگتسبمه داجیا ار یعامتجا یم یفرعم هعماج
دنک ( Lockhart
2005: 45 .)
نیمز شیازفا اب ة
،هعماج دارفا نایم یگتسبمه طیارش
یرگید یارب راثیا یم ایهم
.دوش
و یتخانش راثیا دنويپ یارب یرظن بوچراچ ةیامرس
یعامتجا
و راثیا موهفم ندش صخشم زا سپ ةیامرس
تجا یم نآ هب تبون یعام هک دسر
س ؤ لا یلصا شهوژپ
یسررب وش .د ةیامرس یم هنوگچ یعامتجا ایآ ؟دنک کمک هعماج رد یتخانش راثیا تیوقت هب دناوت
ةیامرس یم یعامتجا یم هنوگچ ؟دوش رجنم هعماج رد راثیا شیازفا هب دناوت
نیب ناوت ةیامرس
لوقم اب یعامتجا ة
یارب ؟درک رارقرب دنویپ راثیا یرظن هاگتسد کی هب دنویپ نیا داجیا
زاین هک تسا
طبار ة نیب ةیامرس راثیا و یعامتجا لصف لوقعم و صخشم تروص هب )یتخانش(
یدنب .دوش
ًلابق هک دش هراشا ةیامرس
دامتعا نکر هس یعامتجا و
هس نیا اب بسانتم .تسا راجنه و هکبش
نکر
، یم یم هک درک ادیپ میرک نآرق رد هیآ هس ناوت نایم یبوخ طبار دناوت
ةیامرس راثیا و یعامتجا
یم یسررب هیآ هس نیا همادا رد .دشاب یتخانش وش
د .
کرابم .کی ة
نيصلخم
فیرش تایآ رد ة
3 ات 54 روس ة کرابم ة ناسنا نامیا زا یشان هک تسا هدش یفرعم یرگراثیا زا یعون
تسادخ هب :
« ب ]ادخ[ ىتسود ]ساپ[ هب و ی
اون و یت ی م سا و ی ر وخ ار ىم كار ىدونشخ ىارب ام .دنداد
ىم امش هب هک تسادخ
ناروخ ی م ىمن امش زا ىساپس و شاداپ و هاوخ
ی م . زور زا نامراگدرورپ زا ام
کانساره تخس ىسوبع ی
م سآ زا ار نانآ ]مه[ ادخ سپ . ی
ب ىنامداش و ىباداش و تشاد هاگن زور نآ
نآ هب نا و تشهب دندرک ربص هکنآ ]ساپ[ هب و تشاد ىنازرا نرپ
ی نا داد ناششاداپ .»
یرگراثیا عون نیا
، اب هک ةیامرس تسا طابترا رد مه یعامتجا
، زا یدارفا یمرس دنز ب هک یار
دوخ رب ار نارگید دنوادخ تیاضر بلج رب
یم یزگ ن دن . هفیرش تایآ نیا تیاور
ةدننک لها راثیا
(تیب
ع
دنتسه )
یلع ترضح .
( ع
یمارگ نادنزرف و رسمه و )
گ هزور زور هس ناش زور هس ره و دنتفر
مه راطفا ماگنه ة
كاروخ نآ تسا صخشم .دندیشخب نادنمزاین هب ار دوخ هک اه
رسارس اب ار زور
هدرکرس یگنسرگ دندوب
زا شیب سک ره هب
دوخ كاروخ دنتشاد زاین
؛ اما نآ نادنمزاین هب ار
ره ییابیز اب ار راثیا یانعم لمع نیا .دندیشخب مامت هچ
یم ریوصت هب رت دشک
ناراوگرزب نیا لمع .
تشاد زاتمم یگژیو دنچ .
ریگارف هکنیا لوا بهذم و بسن و یداصتقا تیعقوم زا غراف و دوب
، رد
لابق نیکسم و ریسا و میتی
، یآ نیا رد ریسا زا روظنم .دش ماجنا ة
نآرق ناکرشم زا هک تسا یناریسا
دروآ هنیدم رد یملاسا تموکح ورملق هب رافک و یم ه
دش .دن نیا مود تواخس لمع نیا هک و
دوبن یداع ششخب مشچ اب و
هکنیا موس .دش ماجنا دیدش زاین کی زا یشوپ زیگنا
ة یارب یلصا
ماجنا نداد لاعتم یادخ هب نامیا لمع نیا دوب
. ،نیاربانب جیتن
ة یآ نیا زا هک یمهم ة
یم هفیرش ناوت
ن دامتعا یلصا لماع ادخ هب نامیا و صلاخا هک تسا نیا دروآ تسد هب راثیا یارب ناراکوکی
.تسا
کرابم .ود ة نوحلفم
ةژاو
« راثیا
»
، حلطصم یانعم نامه اب رد طقف ،
یآ ة فیرش ة 3 روس ة کرابم ة رشح هدمآ تسا :
« ن[ و ی ز ]
دم[ رد ]نارجاهم[ زا لبق هک ىناسک ی
هن ا و هتفرگ ىاج ] ی
نام هدروآ نانآ ىوس هب هک ار سک ره دنا
هچنآ هب تبسن و دنراد تسود هدرک چوک ا هب
ی ناش لد رد تسا هدش هداد اه
ی ناش ىمن ىدسح ی
دنبا
تحا ناشدوخ رد دنچره و ی
ىجا نآ دشاب ]مربم[
ىم مدقم ناشدوخ رب ار اه و دنراد
ره زا سک
دنام نوصم دوخ سفن تسخ ای
اش ن ا دن ناراگتسر هک ا
دن .»
یآ نیا ة هراشا عوضوم نیا هب هکرابم یم
دنک رمه هکنیا زا سپ هکم ناناملسم هک مظعا ربمایپ ها
ترجاهم هنیدم هب رک
دند نآ ناردارب تیعضو نیا رد .دندش هجاوم دیدش زاین و رقف اب هنیدم رد اه
راثیا دندرک و هب مغر ر دندوب ریقف دوخ هکنیا نآ زاین عف
.دنتفرگ هدهع رب ار اه تکن
ة نیا رد هک یمهم
یآ ة دنوادخ هک تسا نیا دراد دوجو هفیرش
، و تجاح و هقیضم و رقف یاج هب ...
، زا ةژاو
« هصاصخ » یم رظن هب .تسا تفاطل یاراد هک هدرک هدافتسا یم دنوادخ دسر
دیامرفب دهاوخ هچنآ
رد
رایتخا رجاهم ا ن تیکلام رد مه دش هتشاذگ هنیدم لها
هب دوخ مه دوب ب تدش
اد دنتشاد زاین ن اما .
راثیا .دندرک کبش رد راثیا نیا ة
یطابترا
« توخا » .داد خر توخا داهن ار
مرکا ربمایپ فیرعت)ص(
درک
طبار توخا .تسا ملاسا تاصاصتخا زا و ة
عماج یاضعا نایم هژیو ة
و قوقح هک تسا یملاسا
یم بجاو نآ یاضعا رب ار یفیلاکت .دنک
ةیامرس نیب یعامتجا ناردارب
نیا :تسا هدش فیصوت هنوگ
« نآ و دنتسه دیدش رافک ربارب رد اه
ایم نابرهم دوخ ن ا
.دن
» حتف(
/ 43 ) . ةیامرس طبار و یعامتجا ة
نآ نایم یم بجوم اه و نانمشد دوش
دننک درط دوخ نایم زا ار اهوضع ریغ .
کی اب اما طبار رگید
ة .دنشاب هتشاد یوق
م ؤ نم ا ن لابق رد کی یم بجوم هک دنراد یفیاظو رگید .دنوش کیدزن مه هب رتشیب هچ ره دوش
میا ناردارب قوقح زا تدایع ،یهاوخریخ دننام ینا
رامیب ضرق ، زا یهن و فورعم هب رما ،هنسحلا
مارتحا ،ناگدیدمتس یرای ،رکنم
، مزلا ... و دنوش تیاعر تسا
یمارگ ربمغیپ زا یثیدح رد .
ملاسا
( ص
:تسا هدمآ )
« تسا ناملسم ردارب ناملسم .
یمن متس وا هب زگره دنک
. یرای زا تسد ا
ش
یمنرب دراد . ار وا و یمن اهنت ثداوح ربارب رد .دراذگ
» ( یزاریش مراکم 5942
: 549 ).
قداص ماما
( ع )
رابرد ة :دندومرف ینید توخا قوقح
« تسوا یامنهار و وا مشچ و نمؤم ردارب نمؤم .
تنایخ وا هب
یمن یمن اور وا رب متس و دنک یمن بیرف ار وا و دراد
هدعو رگا و دهد هدعو فلخ داد وا هب یا
یمن .دنک
» بط(
ییابطا 5919 : 249 ).
کبش ة یم رارقرب ینامیا ناردارب نایم هک تسا یطابترا عقاو رد توخا هکبش نیا رد راثیا و دوش
یآ نیا رد دنوادخ .دراد عوقو ناکما ة
ژاو زا ناردارب نیا نیب طباور فیصوت رد هفیرش ة
« نوبحی »
اشن هک تسا هدومرف هدافتسا ن
یم طبار دهد ة
بم رب ناردارب نیا نایم قشع و یتسود و بح یان
.تسا هدش هنیداهن دارفا رد تسا مزلا راثیا لمع عوقو زا شیپ و یتخانش راثیا رد هک یمهم یگژیو
دشاب
« نمؤم ناردارب هب قشع »
و
« میراد زاین نآ هب هک یزیچ یتح ندیشخب یارب یگدامآ »
هک تسا
یآ نیا رد ة
هفیرش نآ رب هدش دیکأت ود نیمه رگا .تسا
یگژیو ا رد دوش هنیداهن هعماج کی دارف
،
ًاعطق .دوب میهاوخ هعماج رد یدایز رایسب راثیا دهاش
کرابم .هس ة
راربا
یآ ة کرابم ة 34 روس ة فیرش ة لآ ا نارمع هدرپ یمهم راجنه ز رب
یم ک دراد یم ه رد راثیا یانبم دناوت
دریگ رارق هعماج :
« ن هب زگره ی
ىراکوک هاوخن
ی د سر ی د راد تسود هچنآ زا ات ی
د نا نک قاف ی د ره زا و
نک قافنا هچ ی
د
ًاعطق تساناد نادب ادخ .»
یآ نیا رد ة
یدارفا صتخم راربا ماقم هب ندیسر هفیرش هدش هتسناد
دنراد تسود هچنآ زا هک
ششخب و قافنا .دننک تشذگ )نوبحت امم(
دارفا زا رایسب یمرس دنز
ًافرص اما . هک دنتسه نارگراثیا
زا دنرضاح هچنآ
دوخ دنراد تسود فرص
رظن دننک و ار نآ دنشخبب نارگید هب و
هچنآ تسود
یم دنراد
،یتحار ،شیاسآ لماش دناوت تینما ساسحا
، و ندیشخب اب تسا نکمم ینعی .دشاب مه ...
زا یشخب وش یتخس راچد دوخ ییاراد
ن یراوشد طیارش و د .دننک لمحت ار
ار دارفا دنوادخ اما
یم بیغرت یتخس هک دنک
ناج هب ار اه خب
دنر رب ماقم هب ندرک راثیا اب و ّ
نینچ .دنسرب یبوخ و
عیسو یزاسدوخ هب یلمع زاین
نآ ناج قمع رد ملاسا هک یناسک طقف و دراد تسا هتفرگ یاج اه
یم دنناوت ا نی یراکادف ار
رد دارفا نیا .دنهد ناشن دوخ زا نایب
نآرق
« راربا » یم هدیمان .دنوش
ًامومع ناملسم مدرم شوخ
مآ و بلق دا
ة نادنمزاین هب کمک ا
هب ار دوخ دازام لاوما دارفا نیا .دن
یم میدقت نادنمتسم دع اما .دننک
ة هک ار هچنآ هک دازام لاوما هن دنرضاح هک دنتسه مدرم زا یمک
ب اد
ًافرص .دنشخبب دنراد مربم زاین ن یم یعقاو ناراکوکین ماقم هب رگراثیا دارفا نیا
هک یدرف .دنسر
ر رظن زا دناوتب یزاسدوخ یحو
ک دن ک دشر نینچ و ن
َامتح د .تسا زاتمم یراکوکین
قلاع دروم هک یلاوما زا هک نارگراثیا ة
نآ تساه یم دنرذگ نآ و رارق نیریاس رایتخا رد ار
یم هژیو رایسب شقن دنهد ظفح رد یا
ةیامرس .دنراد یعامتجا زا هتسد نیا
م ؤ نم نا نآرق ریبعت هب
هورگ
«
ّرب » دنتسه . هورگ دوجو یم بجوم هعماج رد ّرب
دوش ةیامرس شیازفا هب ور هراومه یعامتجا
طبار یرارقرب زا هعماج رد دارفا هک ینامز اریز .دوش یریگولج نآ للاحمضا زا و دور ة
زیمآدامتعا
دنورب هرفط ةیامرس
یم شهاک هب عورش یعامتجا رد اما .دنک
و راثیا هب زونه ّرب هورگ نامز نیا
رارقرب دا دامتعا ی یم هما
نانیا .دنهد رگا یتح ،
زا دوخ دامتعا دروخزاب
تبثم دنریگن درسلد ،
یمن یم عفن هعماج هب ندرک دامتعا اب نانچمه و دنوش کی دامتعا اجنیا .دنناسر
هدش رارقرب هفرط
عفن نایرج و تسا کی یناسر
هیوس تسا یم یعس رگراثیا . اب دنک
ةمه تعفنم لباقم درف هب دوجو
ا هب و دناسرب دنک دامتعا و
؛ رد .دشاب هتفرگ تروص یلباقتم دامتعا لباقم فرط زا هکنیا نودب نیا
طیارش ةیامرس یم یقاب یتساک نودب و ملاس نانچمه یعامتجا تروص رد و دنام
ی فرط هک لباقم
دامتعا یرارقرب هب عورش مه دنک
ةیامرس شیازفا رتشیب یعامتجا یم
.دبای
یم نیاربانب رگ نارگراثیا ناوت
نارادساپ ار ّرب هو ةیامرس
عماج رد یعامتجا ة
دیمان یملاسا
؛
زا ینارحب و ساسح عقاوم رد هک یدارفا ةیامرس
یم تظفاحم یعامتجا نآ شرتسگ رب و دننک
.دنراد مامتها یآ هس ساسا رب ة
هفیرش هک یا حیرشت دش ةیامرس یعامتجا
، رب دناوتب رگا یانبم
راجنه
« نتشذگ
و دیراد تسود هچنآ زا دیراد زاین نآ هب
» ریگارف یدامتعا رد
کبش ة دنک یراج توخا
، یم دناوت
نیمز ة .دزاس مهارف ار یعامتجا راثیا
لکش 1 راثیا و یعامتجا ةیامرس نایم طابترا یرظن بوچراچ .
هجيتن نیا رد شهوژپ عوضوم نیا هب دش شلات
دوش هتخادرپ یم هنوگچ هک
تیوقت اب ناوت ةیامرس
راثیا یعامتجا ار
نیا هب خساپ یارب .داد شرتسگ هعماج رد س
ؤ لا ةیامرس نآ داعبا و یعامتجا
یسررب دش دش میسقت یراتفر راثیا و یتخانش راثیا شخب ود هب راثیا . و
ساسحا یتخانش راثیا
مهم ای یگتشذگدوخزا هزیگنا و فیرعت دوخ یزورهب هب تبسن نارگید یزورهب نتسناد رت
رثؤم یاه
.دش یسررب نآ رد یتخانش راثیا تسا مزلا هعماج رد راثیا شرتسگ یارب هک تسا نیا رب دیکأت
یحور و یتخانش راثیا رگا .دوش تیوقت ة
،دوش هنیداهن هعماج دارفا رد راثیا
گنهرف هعماج حطس رد
یم شرتسگ و جیورت راثیا راثیا گنهرف شرتسگ زا عنام هچنآ .دبای
یم دوش هنیداهن و رواب مدع
راثیا ندشن هب دارفا .تسا هعماج رد یتخانش
« هژوس تعفنم روحمدوخ یاه بلط
» لیدبت هدش هک دنا
یم شلات تیلوئسم ساسحا و دننک بسک ار دوس و تذل نیرتشیب نارگید زا غراف دننک
لابق رد
تسا مهم نارگید یزورهب دننکن ساسحا دارفا هک ینامز ات .تسا هتفای شهاک هعماج یاضعا ریاس یتخانش راثیا(
) تذل و عفانم زا دنشابن رضاح دننک یگدنز رتهب نارگید هکنیا یارب و دوخ یاه
یمن ،دنرذگب .دبای شیازفا هعماج رد )یراتفر( راثیا تشاد راظتنا ناوت
نیا رد شهوژپ یفرعم یتخانش راثیا هب ندیسر یارب یرظن ییوگلا دش یعس دوش
لکشتم هک
ازجا نیا .تسا ءزج هس زا
، انع عقاو رد هک یلصا رص
ةیامرس دنتسه یعامتجا
، هب دارفا دنویپ ثعاب
کی رگید یم دنوش یم دیلوت یتخانش راثیا و ترابع یرظن لدم نیا یازجا .دننک
ا :زا دن
ردارب ار هعماج یاضعا هک توخا راتخاس .کی نا
ینامیا کی رگید یفرعم یم دنک نیاربانب و
رد ار هوقلاب راثیا و یراکادف ناکما نآ
اه مهارف یم .دروآ
ًلاومعم .تسادخ هب نامیا رب ینتبم دراد نایرج هکبش نیا رد هک یدامتعا .ود و نومزآ زا دامتعا
یم لصاح اطخ دنچ فلا درف هک ینامز .دوش
لماعت ب درف اب راب یم
دنک و یمرد هک دبای لماعت نیا
بیسآ ی وا هب یمن نز د مک نایم مک نآ یم رارقرب دامتعا ود یا رد اما .دوش
زا لدم ن ةیامرس
،یعامتجا
ینعی کبش رد دوجوم دامتعا ة
هک ینامیا ساسا رب اضعا ،توخا هب
هدعو کی هب دنراد یهلا یاه رگید
یم دامتعا دنک ناربج بسانم شاداپ اب ار دامتعا نیا هک تسا هداد هدعو دنوادخ نوچ .دننک
.
نیاربانب
، یتح لد هب زاب ،دوش تنایخ دارفا نیا دامتعا هب رگا درف هجوتم یررض یهلا شاداپ لی
.دش دهاوخن زیگنا هاگن عون نیا
ة کبش رد دامتعا ة
توخا لااب رایسب دح رد ار مهارف
یم دروآ و
هنیمز راثیا زاس یم
وش د .
یم ثعاب هک تسا مکاح هکبش نیا رد یساسا راجنه ود .هس دشاب هتشاد عوقو ناکما راثیا دوش
؛
د و دیراد تسود هچنآ زا نتشذگ لوا راجنه ود نیا .دیراد زاین نآ هب هچنآ زا نتشذگ مو
، هک
یصوت ه یا کبش رد نانمؤم هب ینید ة
یم ثعاب ،تسا توخا .دبای شیازفا راثیا یارب هزیگنا دوش
داهنشیپ یرظن بوچراچ رد هدش
شهوژپ نیا ساسا رب ار ادخ هب نامیا رب یکتم و ریگارف یدامتعا
و دیراد تسود هچنآ زا نتشذگ راجنه یراج توخا هکبش رد دیراد زاین نآ هب
یم دنک یا و رد ار راث
یم شرتسگ هعماج .دهد
داهنشيپ تللاد یخرب تسایس یاه
هئارا یرظن بوچراچ ساسا رب یتخانش راثیا شرتسگ یارب هناراذگ هدش
نیا رد شهوژپ :
5 . سن هک دنک ساسحا دیاب هعماج رد درف ره :نارگید ربارب رد هفیظو ساسحا نتخیگنارب هب تب
هعماج .تسا لوئسم نیریاس هک یا
رپ تعفنم دارفا زا یمن زگره دشاب وجدوس و بلط
دناوت
.دشاب راثیا دهاش 4 . نیسحت و قیوشت دیاب نارگراثیا :نارگراثیا هب مارتحا یادا و نداد یرترب دنوش
یاضعا .
هعماج
، هب ناناوج صوصخ
، مارتحا دروم نارگراثیا هک دننیبب دیاب ا
رص هکنیا .دن
ًاف نانامرهق
نیسحت نارگیزاب ای نادنمتورث ای یشزرو دنوش
نم تمس هب ار هعماج تعف
دشر و یبلط
یم قوس یدرف .دهد
9 . یدام یاهزایتما :نارگراثیا هب یدامریغ هاگن ظفح قلعت
هتفرگ نارگراثیا هب هک ،
اب هتبلا دص
هدوب هناهاوخریخ هاگن
، دنک یتح .تسا هدز یتخانش راثیا هب یدایز بیسآ نهذ
دارفا نیرت
یدام تیامح و لوپ اب ناربج لباق راثیا هک دنشاب هتشاد ار ساسحا نیا دیاب هراومه هعماج اب هک دریگب لکش روصت نیا رگا .میتسه یدبا راکهدب و نویدم نارگراثیا هب ام و تسین نداد یمهس ة هشوگ دیهش نادنزرف هب هاگشناد ثیا تسا هدش ناربج دارفا نیا راثیا زا یا
زا را
یم یلاخ دوخ یانعم مک و دوش
هعماج رد هناگیب یموهفم هب مک لیدبت
یم دوش هلماعم و هب
یم رظن سر .د
2 . تفم ساسحا زا یریگولج :لاعتم یادخ دزن نارگراثیا یونعم هاگیاج ندرک دزشوگ اب یرب
بیسآ زا یکی یم دیدهت ار یتخانش راثیا هک یمهم یاه
تفم ساسحا دنک یعیبط .تسا یرب
ا لحرم رد درف هک تس ة
دسرپب دوخ زا راثیا :
« نودب هعماج دارفا ریاس و منک راثیا نم ارچ
؟دنوش رادروخرب تعفنم زا هنیزه .»
ًلاثم دوخ زا نابزرم کی ب
دسرپ :
« هفیظو زا شیب نم ارچ
؟دنهد همادا دوخ شیع هب دنتسه نارهت رد هک یدارفا ات مزادنیب رطخ هب ار دوخ ناج .»
ًاعطق
یبق نیا یم ثعاب راکفا ل زیگنا و یتخانش راثیا دوش
ة لیامت و دوش فیعضت راثیا ب
ه راثیا
یم رظن هب .دبای شهاک لکش هب هتکن نیا ندرک دزشوگ دسر
شاداپ دنوادخ هک فلتخم یاه
یم ار راثیا ناربج مه هعماج مدرم ینادردق و دهد
دننک ة تب تسین راثیا ساسحا رب دناو
تفم .دنک هبلغ یرب
1 . شرتسگ ةیامرس
:یعامتجا مه
ا ن روط رد هک نیا شهوژپ دش یسررب ةیامرس
یارب یعامتجا
.تسا یرورض یعامتجا راثیا شیازفا ةیامرس
یهاوخرگد سح و ماجسنا داجیا اب یعامتجا
یم مهارف راثیا یارب ار هنیمز نیاربانب .دزاس
، راثیا زا ینابهاگن و ظفح یارب تسا مزلا
نتساک و لاوز زا یتخانش رس
ةیام یریگولج هعماج رد یعامتجا وش
د .
1 . تسایس هناسر یاه هناسر :نارگراثیا زا ریدقت یارب یا
شخب اه یمیظع
ار مدرم تینهذ زا
یم یمهم شقن یتخانش راثیا شرتسگ یارب نیاربانب و دنزاس دنراد
تاساسحا کیرحت .
« رورغ
» و راثیا زا یشان
« مرش
» یم ثعاب راثیا زا یهاتوک زا یشان فا دوش
هعماج دار یارب
راثیا
.دننک ادیپ یناور یگدامآ 4 . ینادردق مدرم روحم دیجمت یاج هب نارگراثیا زا یتلود یاه
ریدقت دنک ساسحا دیابن هعماج :
کیژولوئدیا ضارغا و فادها اب راثیا زا یم ماجنا یتلود و یحانج و
.دریگ
عبانم میرک نآرق .
5 . یناولا یدهم ، ؛ یلع یوقن دیس (
5935 .)
« یامرس ة یعامتجا : هیرظن و میهافم اه
» تیریدم ، ، س 3
، ش
99 و 92
4 . ( كول ،رادب 5930
ناور .) یعامتجا یسانش نارهت ،یجنگ هزمح :مجرتم ،
، .نلااواس
9 . ریپ ،ویدروب (
5930 شنک ةیرظن .) نارهت ،اهیدرم یضترم :مجرتم ،
، .راگن و شقن
2 . جات
،شخب نایک ( 5931 .) یامرس ة هعسوت ،دامتعا ،یعامتجا
، یسارکومد و نارهت ،
، .هزاریش
1 . ناسملتلا
،ی فع ی ف دلا ی ن لس ی نام لع نب (ی 5945 رئاسلا لزانم حرش .) ی
ن ناسملتلا ی ، مق
، بی راد ج ، 5 .
1 . ابطابط یی سحدمحم ، ی
ن ( 5919 ملا .) ی ناز مق ،
، ملاسا تاراشتنا رتفد ی
، ج 53 .
4 .
،نیاف نب ( 5931 یامرس .) ة یرظن و یعامتجا ة
یعامتجا .م :مجرتم ، .ك
نارهت ،نایرورس
، دکـشهوژپ ة
.یدربهار تاعلاطم 3 . نسحم
،ی دحا ؛نسحم کلمارق زرمارف
ی ( 5931 .)
« لحت ی ل بطت ی ق ی رات ی خ ا موهفم ی راـث نادنمـشناد دزـن
متفه نرق ات ناملسم مانشهوژپ »،
ة قلاخا د ، 3 ش ، 99 ص ، ص 24 ـ 12 .
3 . دمحم ی ر ی رهش ی
، دمحم ( 5944 می .) ناز مکحلا ت ، نارهت
، دحلاراد ی ث .
50 . وکسم ی ه
، لعوبا ی نـب دمحم نب دمحا ی
بوـقع ( 5241 ذـهت .) ی ب هطت و قلاـخلاا ـی
ر قارـعلاا
، مـق
،
دهاز .ی
55 . زاریش مراکم
،ی رصان ( 5942 هنومن ریسفت .) نارهت ،
، یملاسلإا بتکلا راد .ه
References
1. Coleman, J. (1988). Social Capital and Schools, The Educational Digest, 53(8), pp 6-9..
2. Coleman, J. (1990). Foundations of Social Theory, Cambridge: Harvard University Press.
3. Field, J. (2003). Social Capital, London: Routledge Pub.
4. Greeley, A. (1997). Coleman revisited: Religious Structure as a source of Social capital, The American Behavioral scientist, 40(5), pp 587-594. .
5. Lockhart, W. H. (2005). Building Bridges and Bonds, Sociology of religion, Washington, 66(1), pp 45-60.
6. Portes, A. & Landolt, P. (1996). The down Side of Social Capital, American Prospect, 26 (May–June), pp 18–21.
7. Quran-al-karim
8. Alwani, Mahdi; Sayed Naqvi, Ali (2002). Social Capital: Concepts and Theories, Management Quarterly, Volume 9, Numbers 33 and 34.
9. Bedar, Luc ; Deziel, Josee ; Lamarche, Luc (2001). Introduction à la psychologie sociale (Social psychology), Translator: Hamzeh Ganji, Tehran: Savalan Publishing.
10. Bourdieu, Pierre (2001). Practical Reason: On the Theory of Action, Translator:
Morteza Mardiha, Tehran: Naghsh va Negar Publications.
11. Fain, Ben (2006). Social Capital and Social Theory, Translator: M.K. Soroorian, Tehran: Research Institute for Strategic Studies.
12. Makarem Shirazi, Nasser (1995). Tafsir Nemooneh, Tehran: Islamic Books House.
13. Miskawayh, Abū Alī Aḥmad ibn Muḥammad ibn Yaʿqūb ibn (2005). Tahdhib al'Akhlaq wa Tathir al'Araq, Qom: Zahedi.
14. Mohammadi Rey-shahri, Mohammad (1998). Mizan al-Hikmat, Tehran: Daar al-Hadith.
15. Mohseni, Mohsen; Faramarz Gharamaleki, Ahad (2016). Comparative analysis of the history of the concept of Altruism among Muslim scholars up to the seventh century, Journal of Ethics, Volume 9, Number 33, pp. 64-47.
16. Tabatabai, Mohammad Hussein (1985). Al-Mizan, Volume 18, Qom: Islamic Publications Office.
17. Tajbakhsh, Kian (2006). Social Capital, Trust, Development and Democracy, Tehran:
Shirazeh Publications.
18. Telmasani, Afifuddin Suleiman Ibn Ali (1992). Description of the houses of other pilgrims, the first volume, Qom: Bidar Publication
19. Latin:
20. Coleman, J. (1988). Social Capital and Schools, The Educational Digest, 53(8), pp 6-9..
21. Coleman, J. (1990). Foundations of Social Theory, Cambridge: Harvard University Press.
22. Field, J. (2003). Social Capital, London: Routledge Pub.
23. Greeley, A. (1997). Coleman revisited: Religious Structure as a source of Social capital, The American Behavioral scientist, 40(5), pp 587-594. .
24. Lockhart, W. H. (2005). Building Bridges and Bonds, Sociology of religion, Washington, 66(1), pp 45-60.
25. Portes, A. & Landolt, P. (1996). The down Side of Social Capital, American Prospect, 26 (May–June), pp 18–21.
