ارزیابی کارایی چندین روش داده‌کاوی برای پیش‌بینی تبخیر(مطالعة موردی: ایستگاه سینوپتیک یزد)

يبايزرا يياراک

نيدنچ شور

هداد واک ی یارب پ ی ش ب ین ي ریخبت

( ةعلاطم :یدروم

هاگتسيا کیتپونیس

)دزي

هدیمح  يمخفا

؛ *

یرتکد مولع و یسدنهم

،یرادزیخبآ ةدکشناد

عبانم یعبط و

،یسانشریوک هاگشناد

دزی

مظعا  يبیبح روپ

؛

یرتکد مولع و یسدنهم

،یرادزیخبآ ةدکشناد

عبانم یعبط و

،یسانشریوک هاگشناد

دزی

اضردمحم  يصاصتخا

؛

داتسا ةدکشناد عبانم یعبط و

،یسانشریوک هاگشناد

دزی

هدیکچ ریخبت

یکی زا یاهرتماراپ یمیلقا

مهم رد قطانم كشخ تسا و شقن یمهم ار رد تیریدم عبانم بآ یزاب م ی ددنک

، دب یدمه تدهج

یهاگآ زا رادقم ریخبت و لدم زاس ی نآ ب ناونع ی یک زا یاهریغتم مهم

یکیژولوردیه رد

تاقیقحت یزرواشک و تظافح بآ و ادخ زا

تیمها یدایز رادروخرب تسا . رد هد اه ی ریخا شور اه ی شوه یعونصم رد یمخت و پ شی ینیب دپ هدی یاه غ یطخری ییاناوت ییلااب زا

دوخ ناشن هداد .تسا رد یا قیقحت زا س شور مهم هداد واک ی لماش کبش ة یبصع

،یعونصم کبدش اده ی اتنتدسا یزادف و تدخرد

میمصت ینویسرگر تهج

پ شی ینیب ریخبت ناهام رد هاگتسیا كیتپونیس دزی

هدافتسا دش ب. یار یا روظنم زا 8 ردیغتم یدسانشاوه رد

سایقم ناهام ( طسوتم نیمک ة

،امد طسوتم نیشیب ة

،امد یگنایم

،امد تاعاس

،یباتفآ تعرس

،داب تهج داب

، یگنایم تدبوطر یبدسن و

ریخبت ) ب ناونع یدورو لدم هدافتسا .دیدرگ جیاتن ب تسد هدمآ ناشن داد ره س دم ل هدربمان دنرداق اب هدافتسا زا یاهرتماراپ یمیلقا

روکذم ب پ شی ینیب رادقم ریخبت ناهام 12 هام دعب زا عوقو دنزادرپب یلو رد نایم س لدم دروم

،هدافتسا کبش ة یبدصع یعوندصم ادب

بیرض یگتسبمه ربارب

اب 97 / 0

، r=

1 / 5 RMSE=

، 3 / 36 وMAE=

48 / 0 - یرتهبME=

ییاراک ار زا دوخ نادشن داد . یدنچمه جیادتن

ناشن داد رد پ شی ینیب ریخبت

، توافت لباق ظحلام ا ی رد نامز هدافتسا زا هداد اه ی ماخ و هداد اه ی لامرن هدش دوجو دراددن و شزادردپ

هداد اه ثأت ری ینادنچ رد دوبهب جیاتن لدم اه دهاوخن تشاد .

دیلک ناگژاو : پ ی ش ب ی ن ی

،

،ریخبت ةکبش یبصع

،یعونصم اتنتسا

یزاف

، تخرد مصت ی م گ ی ر ی

، .دزی

:لوئسم هدنسیون * سامت هرامش

: 989135401054 +

Email: hamide.afkhami@gmail.com

رات خی وصت بی : 22 / 05 / 1397

ص 594 - 579

1 . همدقم

رددیخبت یددکی زا غتم یاددهری یددمیلقا رایددسب

مددهم ددب

صوصخ رد

قطانم كشخ ب رامدش دم ی دور . دیا هددیدپ

یشان زا مدع نزاوت راشف رادخب یدب طدس بآ و رفدسمتا

م ی دشاب . رد یقطانم دک نازدیم شرادب زدین ددنا ددشاب

نازیم ریخبت رد شهاک عبادنم هردیخذ و ییادپ تخاددنا

طس زارت بآ شقن رثؤم ی افیا م ی دنک . یاربانب ادب دجوت

ب چنآ نایب دش یدمخت نازدیم

تادفلت ردیخبت تدیمها

یداددیز رد شددخب لرددتنک عباددنم بآ رد طددس عرازددم و

ینچمه رد

سایقم قطنم ا ی .دراد

هزورما لومرف اه ی یبرجت یدددعتم رد

دنیمز ة دروآردب

نازیم ریخبت ئارا هدش .تسا ینچمه شور

اه ی یددعتم

دوجو دراد ک ب تروص میقتسم و

ردیغ میقتدسم نازدیم

ردیخبت ار زا وطددس دازآ بآ یددمخت دم

ی دددنز . ددب لددیلد

تددیهام هدددیچیپ

و غ یددطخری دددنیارف

رددیخبت هدافتددسا زا

لومرف اه ی یبرجت رد دروآرب نازیم ریخبت زا تحص یفادک

رادروخرب من

ی دشاب . یاربانب ادب دجوت دب تدیمها دروآردب

یحص نازیم ردیخبت هدافتدسا زا

شور اده ی قدیقد یاردب

بش ی یزاس ریخبت یرورض ب ردظن دم ی ددسر 6]

، 40 . [

رد

هد اه ی ریخا نکت كی یاه شوه یعونصم زا

لمج کبدش

یبصع یعونصم و1

کبش اه ی اتنتدسا یزادف

و2

تدخرد

میمصت رد3

یمخت و دپ شی یدنیب دپ هددی یاده غ یدطخری

ییاناوت و فاطعنا ذپ یری ییلااب ار زا دوخ نادشن هداد تدسا

ب روط ی ک

ًاریخا نارگشهوژپ اب

ب راک ندردب کبدش اده ی

یبصع رد مز ةنی ریخبت و ریخبت قرعت ب جیاتن اب یدتیمها

رد یا نیمز تسد تفای دنا . رهدادس و نارادکمه ردیخبت

زا

طس كتشت ار اب هدافتسا زا کبش اه ی نورتپدسرپ مادجنا

دنداد و ناشن دنداد رد طیارش دوبمک هداد اه ی یسانشاوه

ددم ی ناوددت اددهنت اددب هدافتددسا زا

هداد ادده ی اددمد جیاددتن

اضر تی یشخب رد یدمخت نازدیم

ردیخبت دب تدسد دروآ

34]

. [

راموک و ناراکمه زین

جیاتن هدافتسا زا کبش ة یبدصع

رد ددپ شی یددنیب رددیخبت ار تددبثم یباددیزرا دددندرک

20]

. [

چیوکجارت و

ناراکمه دپ

شی یدنیب نازدیم ردیخبت و قردعت

لیسناتپ ناهام

ار اب هدافتسا زا کبدش اده ی یبدصع مادجنا .دنداد

رب یا ساسا نازیم ریخبت و قرعت زین اب هدافتدسا زا

شور منپ - سیتنام بساحم دیدرگ و سپس اب هدافتسا زا

ریاس اهرتماراپ ی یمیلقا

،امد تبوطر

،یبسن تعرس دادب و

عددشعشت یدیددشروخ

تددهج ددپ شی یددنیب رددیخبت و قرددعت

لاسکی و ود لاس هدنیآ هدافتسا ددیدرگ 36]

. [

کدسک ی و

یزرت نازیم ریخبت زا طس كتشت ار رد سایقم نازور ادب

هدافتسا زا کبش اه ی یبصع پ شی ینیب دندرک 15]

.[

1 2 3

یسیک کبش اه ی یبصع ینویسرگر معت

می دتفای ار رد

دروآرب ریخبت و قرعت ب راک تفرگ 18]

. [

یتناز و ناراکمه

و میک و میک زین ب ییاراک جیاتن لصاح زا کبدش ة یبدصع

یعونصم رد

پ شی یدنیب و یدمخت ردیخبت

و قردعت هرادشا

دندرک 17،41]

. [

ناهاچ و اواتسایرش پ

شی یدنیب ردیخبت و

قرعت ار اب هدافتسا زا س متیرودگلا توادفتم

، تودین سدپ

راشتنا

4اطخ و گربنرول تاوکرادم

مادجنا5

ددنداد و نازدیم

رددیخبت و قرددعت هاددم هدددنیآ ار ددپ شی یددنیب .دددندرک شور

بددساحم ة رددیخبت و قرددعت رد ددیا قددیقحت شور

منددپ

سیتنام م ی دشاب . رد تیاهن متیروگلا توین

رد یپ ش یدنیب

یخبت ر و قرعت یرتمک اطخ

و یرتلاادب بیردض

ییارادک ار

ناشن داد 8]

. [

جیاتن راک ارت ئ رو و نارادکمه زدین

رد یدمه

اتسار شرازگ دش 37]

. [

راموک و ناراکمه جیاتن

هدافتسا زا

كینکت کبش ة یبدصع و اتنتدسا یزادف

ار رد دپ شی یدنیب

ریخبت و قرعت اب رگیدمه سیاقم دیدرگ

، جیادتن نادشن داد

ره ود لدم جیاتن ییاراک یبولطم تشاد دلع ی مدغر دکنیا

ییاراک لدم اتنتسا یزاف ب نازیم یکدنا ردترب زا کبدش ة

یبصع م ی دشاب 21]

. [

یسیک و لوبمت دپ شی یدنیب نازدیم

ریخبت زا طس كتشت ار اب هدافتسا زا شور یزاف كدیتنژ

6

رد ود هاگتسیا یکرت مادجنا ددنداد و جیادتن نآ ار ادب شور

کبش ة

،یبصع اتنتسا یزادف و شور فیتدسا درافیتدسا

7

ددسیاقم .دددندرک

جیاددتن یرددترب شور یزاددف كددیتنژ ار رد

پ شی ینیب اه مه رد لحرم ة یبایزرا لدم اه و مه رد دلحرم ة

1 Artificial Neural Network

2 Active Neuro-Fuzzy Inference System

3 Decision tree

4 Back propagation

5 Levenberg-Marquardt

6 fuzzy genetic

7 Stephens–Stewart

یمخت ریخبت تبسن ب س شور رگید ناشن دنداد 19]

. [

رد ناریا زین یتاقیقحت رد

یاتدسار دروآردب

نازدیم ردیخبت

تروص تفرگ .تسا نایاش ن داژ رد یقیقحت رادقم ریخبت و

قرعت لیسناتپ ب

تسد هدمآ اب شور مندپ - سیتنادم ار

ادب

رادقم ب تسد هدمآ زا شور ةکبش یبصع یعونصم سیاقم

درک . جیاتن ناشن داد رادقم یاطخ دب تدسد هددمآ زا شور

منپ سیتنام 2 / 1 م یلی رتم رد زور و زا شور کبدش اده ی

یبصع یعونصم 7

/ 0 م یلی رتم رد زور دم ی ددشاب

، یاربادنب

شور کبش اه ی یبصع یعونصم رد

ییعت ریخبت و قردعت

لیسناتپ رایسب

قد قی رت زا شور منپ سیتنام تسا 31]

. [

مدقم این و ناراکمه شور

یاده دروآردب ردیخبت ردب سادسا

کبددش یادده یبددصع یعونددصم (

) ANN

و كددینکت یادده

اتنتسا یزاف یقیبطت (

ANFIS

) دروم یسررب رارق دنداد .

ددتفای ادده ناددشن داد ددک كددینکت یادده وANN ANFIS

درکلمع رایسب رتهب زا لومرف یاه یبرجت .ددنراد زا یدفرط

یددب وANN ANFIS

، لدددم یددمکANN

رددتهب تددسا

دنچره توافت یب ود لدم زیچادن تدسا 23]

. [

یدایدص و

ناراددکمه درددکلمع

ود ةکبددش وMLP

ارRBF

رد دروآرددب

ریخبت و قرعت هایگ عجرم ادب مده دسیاقم ددندرک

. جیادتن

لصاح ناشن داد ک کبش اه ی تبسنMLP

دب ردRBF

یمخت ریخبت و قرعت هایگ عجرم زا تقد

ًاتبسن یرتدشیب

دنرادروخرب و

اهنت تیزم کبش اه ی نامزRBF

رتمک دروم

زاین یارب شزودمآ تدسا

28]

. [

عراز و نارادکمه زا

کبدش ة

یبصع یعونصم و

یس س مت اتنتسا یزاف ب روظنم هدافتسا

زا لقادح یاهرتماراپ اندشاوه

یدس رد دپ شی یدنیب ردیخبت

قرعت هایگ عجرم رد قطنم ة نادمه هدافتسا دندرک . یددب

،روددظنم اددب

هدافتددسا زا

نوددمزآ

،نوددسریپ شددش

رتماراددپ

یسانشاوه دروم

زاین رد شور منپ ثیتنام وئاف ک لماش

یامد رثکادح و

،لقادح ریداقم تدبوطر یبدسن

لقاددح و

،رثکادح تعرس

داب رد عافترا ود یردتم و تعادس یبادتفآ

نازور م ی دشاب

، بادختنا ددیدرگ

رد.

عودمجم یدب

جیادتن

کبش ة یبصع یعونصم و

متدسیس اتنتدسا

یزادف زا ردظن

هرامآ اه ی یجنساطخ فلاتدخا

لدباق دظحلام ا ی هدهادشم

.دشن یدنچمه یادهدروآرب

کبدش اده ی یبدصع ادب شور

درادناتسا منپ

ثیتنام زین ناشن دنهد ة تقد و یددنمناوت لباق

ظحلام لدم

اه ی دنمشوه ریخبت

قرعت هادیگ عدجرم

یددم دددشاب 42]

. [

یراددچ و

،ناراددکمه ییاراددک

شور ادده ی

ینویسرگر و

کبش اه ی یبصع ار اب راهچ یدورو ردیخبت زا

طس دازآ

،بآ یاهامد نیشیب و نیمک و تبوطر یحطس

رد پ شی ینیب ریخبت زا طس یباتسیا مک قدمع یاردب دس

تفاب اخ مول

،ینش یمول و مودل یدسر و رد دس قدمع

فلتخم رد یاپ ة ینامز دنازور درودم یدسررب راردق .تدفرگ

جیاتن یگنهادمه یبدسانم

ار یدب ریدادقم هزاددنا گ یردی و

پ شی ینیب هدش ناشن دنداد و دافتسا ة یحص زا شور اه ی

یزایاو و کبش اه ی یبصع یعوندصم ار

رد لدیلحت عیردس

ریخبت زا اخ رثؤدم نادشن داد 7]

. [

ینارودن و ایدس دردف

نازیم ریخبت رد هاگتسیا یمورا و زیربت ار اب ب رادک ندردب

اددهرتماراپ ی

یددسانشاوه و

هدافتددسا زا

لدددم ادده ی کبددش ة

یبصع

،نورتپسرپ ناملا

و کبش اه ی یعاعش ماجنا ددنداد

و سپددس جیاددتن ار اددب ددس لدددم یددکیزیف لداددعت

،یژرددنا

كیمانیدورئا و

لددم مندپ و یدنچمه لددم

نویدسرگر

دنچ هریغتم سیاقم .ددندرک سپدس زیلادنآ تیدساسح ردب

یور اهرتماراپ ی یمیلقا رثؤم رب ریخبت ماجنا تفرگ 28]

. [

جیاتن یرترب لدم اه ی کبدش یبدصع ار تبدسن دب ریادس

شور ادده ناددشن .داد هولاددع رددب ددیا درددکلمع کبددش

ادده ی

نورتپسرپ تبسن

ب ریاس لدم اده ی کبدش ة یبدصع ردتهب

م ی دشاب و س رتماراپ ،ادمد عدشعشت یدیدشروخ

و نازدیم

ریخبت رد ماگ ینامز

،یلبق تبدسن دب ریادس ادهرتماراپ رد

پ شی ینیب اه رترثؤم م ی دشاب . لاحشوخ و

مرکم

، پ شی ینیب

ریخبت و قرعت ار رد قطنم ة دیلقا اب هدافتدسا زا

10 بدیکرت

توافتم زا اهرتماراپ ی یسانشاوه و

کبش اه ی نورتپدسرپ

ماجنا .دنداد جیادتن نادشن داد بدیکرت ادهرتماراپ ی

یادمد

، نیشیب یامد

، نیمک تعرس

،داب تبوطر یبسن و تبوطر

قددلطم درددکلمع یرددتهب

تبددسن ددب ریاددس کرت بددی ادده رد

پ شی ینیب ردیخبت دراد 16]

. [

یردیپ و یرادصنا شور

یاده

دروآرب ریخبت ار سادسارب لددم

ةکبدش یبدصع یدطخریغ

(

NNARX

) و نکت كددی یادده اتنتددسا یزاددف

(

ANFIS

)

یقیبطت یسررب ددندرک . دتفای اده نادشن داد دک كدینکت

NNARX

و

ANFIS

درکلمع رایسب ردتهب زا لودمرف اده ی

یبرجت .ددنراد یدنچمه ناگدندسیون

نادعذا ددندومن دک

چرگا شور اه ی

NNARX

و

ANFIS

ددنمتردق ،دنتدسه

دنیارف باختنا یدورو هداد اه رایدسب هددیچیپ تدسا

26]

.[

یریش و ناراکمه اب

هدافتدسا زا

لددم ینادهج یزادف دب1

پ شی یدنیب نازدیم ردیخبت رد ود دقطنم ة بودطرم و

ردیغ

بوطرم .دنتخادرپ رب

یا ساسا اب هدافتسا زا ود هاگتدسیا

رد ایناپسا ک رد ود دقطنم ة بودطرم و

بودطرمریغ عدقاو

هدش دندوب کبش ة شزومآ هداد ددش و درودم یبادیزرا راردق

تفرگ سپس اب هدافتسا زا لدم عسوت تفای دوجوم نازدیم

ریخبت اب هدافتسا زا اهرتماراپ ی یدسانشاوه رد

ود دقطنم ة

بوطرم و بوطرمریغ ناریا

یمخت هدز .دش جیادتن نادشن

داد هدافتسا زا لدم یناهج یزاف دب صودصخ رد

قطادنم

بوطرم جیاتن یناشخرد ار

دب لادبند دراد 32]

. [

یردیپ و

نارادددددکمه ود

لددددددم یددددددیربیه

ANN-COA

و

ANFIS-COA

عسوت دنداد و درکلمع نآ اده ادب وANN

ANFIS

سیاقم م ی دودش . جیادتن لددم اده نادشن داد دک

بددیکرت اددبCOA

نکت كددی یادده وANN ANFIS

تددقد

لدم اه ی وANN ANFIS

ار رد مامت ا هاگتسی یاده درودم

رظن ب نازیم لدباق هجودت ی شیازدفا دمن

ی ددهد و بدیکرت

متیروگلا ابCOA

وANN ANFIS

من ی دناوت كدی دنیزگ

بسانم یارب دروآرب ریخبت دنازور ددشاب 27]

.[

رد قدیقحت

رضاح یعس هدش ادب دب رادک ندردب یدخرب زا مدهم ردت ی

اهرتماراپ ی یسانشاوه رثؤم

، ب روط مه نادمز ییارادک دس

شور هداد واک ی کبش ة یبصع

،یعونصم اتنتدسا

یزادف و تددخرد

میمددصت رد

ددپ شی یددنیب نازددیم رددیخبت هاگتددسیا

كیتپونیس دزی

اب مه دسیاقم ددردگ

و سپدس رترثؤدم ی

اهرتماراپ رد

پ شی ینیب ریخبت ییاسانش .ددرگ

2 . شور يسانش

1.2 . هداد اه ی دروم هدافتسا

رد یا قیقحت زا رامآ ةناهام هاگتسیا كیتپونیدس دزدی

رد لوط لاس یاه 1975 تیاغل 2004 هدافتسا هدش تسا .

یا هاگتسیا عقاو رد ناتسرهش دزی

زا لادس 1340 عوردش

ب راک هدرک و رد عافترا 1230 یرتم زا طس ایرد و لودط

ییایفارغج 17´

54 و ضرع ییایفارغج 53´

31 راردق .دراد

نایاش رکذ تسا ب لیلد مدع دودجو هداد اده ی ردیخبت رد

ةزاددب لاددس ادده ی 1977 اددت 1982 ود ةزاددب یناددمز یارددب

غتم یاهری یسانشاوه رد

رظن تفرگ هدش .تسا لوددج 1

اهرتماراپ ی یدورو دب لددم اده ار رد دیا قدیقحت نادشن

م ی دهد . اب جوت ب لودج ئارا هدش تابیکرت یتوادفتم

زا

یدددنچ رتماراددپ

رددکذ هدددش داددجیا دددیدرگ و

ثأددت ری

پ شی شزادرپ رب یور یا تابیکرت ادب

لددم اده ی فدلتخم

دروم ب یسرر رارق .تفرگ رد یا لحرم اب فاضا ندش رده

،رتماراپ رد تابیکرت

،فلتخم ثأت

ری فاضا ندش ره رتمارادپ

رب یور یجورخ زین صخشم م

ی ددرگ .

لودج 1 . اهرتماراپ ی یدورو لدم اه هاگتسیا(

،دزی لاس اه ی 1975 - 1977 و 1982 - 2004

1)

تملاع

یراصتخا یدورورتماراپ نیمکریداقم طسوتمریداقم نیشیبریداقم

Tmax )دارگیتناسةجرد ( نیشیبیامد 42/6 26/7 5/8

Tmin )دارگیتناسةجرد ( نیمکیامد 28/3 12/2 3/4

T_ave )دارگیتناسةجرد (طسوتمیامد 35/5 19/4 6/1

S )تعاس(یباتفآتاعاس 131/2 270/1 376/8

W_s ) یناثربرتم(دابتعرس 1/6 4/6 7/7

W_a ) جرد(دابتهج 20 250 360

R_H )دصرد(یبسنتبوطر 8 25/1 74

E_R )رتمیلیم (كتشتیحلاصابیرضلامعاابریخبت 0 251 624/7

1 Global Neuro Fuzzy

رد ادتبا رامآ و تاعلاطا طوبرم

ب هاگتسیا روبزم ذدخا و

زا قیرط نودمزآ ،یلاودت یدنگمه هداد

اده یدسررب و سپدس

صقاون یرامآ فرطرب .دیدرگ سپ زا

،نآ هداد اه دب تبدسن

70 ب 30 ب ود تسد شزودمآ و

نودمزآ میدسقت دنددش و

رابتعا یجنس لدم اه رد ةلحرم ییاهن ماجنا .تدفرگ نایادش

رکذ تسا تبسن یب هداد اه ی شزومآ و شیامزآ دم ی ددناوت

ریغتم .دشاب ار جی یرت تبسن ک ب روط لودمعم رد رتدشیب

پ شی ینیب اه تروص م ی دریگ تبسن رد رظن دتفرگ هددش رد

لااددب ددم ی دددشاب 10،28،42]

. [

باددختنا هداد ادده ی شزوددمآ و

نومزآ ب تروص

ًلاماک یفداصت و طدسوت مردن رازدفا ترودص

تددفرگ . لدددم یددب دورو ی ادده ددک غتم یاددهری یددسانشاوه

م ی دشاب و یجورخ ک ریخبت اب كدی تفیدش 12 هادم ددعب

دم ی ددشاب شزوددمآ دم

ی ددنیب اددت دطبار ا ی یدقطنم ار یددب

دورو ی اه و جورخ ی اه ادیپ

،دنک سپس رد ةلحرم ،شیادمزآ

جیاتن لصاح زا ییاراک لدم اه دروم شیامزآ رارق تفرگ و ادب

رگیدکی سیاقم م ی ددرگ و لدم رترب ییاسانش م

ی دودش . رد

تیاهن دعب زا ییاسانش لدم

رترب ب رودظنم رادبتعا یجندس

لدم

، هداد اه ی طوبرم دب لادس 2004 دب لددم یدفرعم و

ریداقم ریخبت طوبرم ب لاس 2005 دپ شی یدنیب ددندیدرگ .

توافت یا لحرم اب لحرم لبق رد دیا تدسا دک رد دیا

لحرم هداد اه ی لاس 2004 و 2005 رد لحرم شیادمزآ و

نومزآ دروم هدافتسا رارق تفرگن دندوب و ردب فلادخ ةدلحرم

شیامزآ و نومزآ ک رد لددم مده یدورو و مده یدجورخ

دراو م ی ددرگ

، رد یا لحرم اهنت اب لامعا دورو ی اده لادس(

2004

،) پ شی ینیب رد ةدیلا یدجورخ (

لادس 2005 ) مادجنا

تفرگ و اب ریداقم یعقاو رد یا لاس سیاقم دیدرگ .

2 . 2 . شور دروم هدافتسا

رد یا قیقحت ب روظنم پ شی ینیب ریخبت زا س شور

مددهم هداد واددک ی تددحت ناوددنع کبددش ة یبددصع

،یعونددصم

کبش اه ی اتنتدسا یزادف

و تدخرد میمدصت ینویدسرگر

هدافتسا و بش ی یزاس اه رد ود تلاح یلک لمادش هدافتدسا

زا هداد اه ی ماخ و هدافتسا زا هداد اه ی لامرن هدش ( قبادطم

اب طبار 1 ) ماجنا .دش رد یا قدیقحت ویراندس هدافتدسا زا

هداد اه ی ماخ ب روظنم یسررب ثأت ری پ شی شزادرپ هداد اده

رد لدم اه ی هداد واک ی دم ی ددشاب ادت رد تدیاهن صخدشم

ددرگ ک رد پ شی ینیب

،ریخبت لامرن زاس ی هداد اده لدبق زا

دورو ب لدم ات چ هزادنا رد ییاراک لدم رثؤم دهاوخ .دوب

( 1

𝑋𝑜−𝑋𝑚𝑖𝑛 )

𝑋𝑚𝑎𝑥−𝑋𝑚𝑖𝑛

3.2 . هکبش اه ی يبصع نورتپسرپ دنچ

1هيلا

کبش اده ی یبدصع نورتپدسرپ یعاودنا

زا کبدش اده ی

روخشیپ دنتسه2

ک زا س یلا ة

،یدورو یلا ة ناهنپ و دیلا ة

یجورخ لیکشت هدش دنا . لکدش 1 دنومن ة هدادس ا ی زا دیا

کبش اه ار ناشن م ی دهد .

لكش 1 . هنومن ا ی زا هكبش اه ی نورتپسرپ دنچ

یلا ة هدافتسا هدش رد نیا قيقحت

1 2

1 Multi layer perceptron

2 Feed forward

لا ی دورو

ی ناهنپ یلا یجورخ یلا

کبش اه ی نورتپسرپ ادب

رودگلا متی یاده یتوادفتم شزودمآ

م ی دنبای . رد یا علاطم متیروگلا یریگدای گربنرودل تآوکرادم

هدافتسا هدیدرگ تسا ک رب ساسا نوناق

1اتلد اپ ی یراذگ هددش

.تسا رد یا نوناق رادقم یحدصت لادمعا

هددش دب نزو اده ی

یدورو كی نورن رد ره

،رارکت یعبادت زا یدورو صلادخ ،نوردن

نازیم یاطخ کبش و خرن یریگدای کبش م ی دشاب .

دددچنانچ

=(i=1,2,….n) 𝑥_i

دددب ناودددنع یدورو

و

(i=1,2,…n) 𝑤_i

نزو ره یدورو ددشاب هادگنآ یدورو رده

کبش یارب ره هرگ قبط لداعم ة 2 نایب م ی ددرگ .

( 2 )

i n

i iw x net







1

ک یدورو ره هرگ ماگنه ی دک زا عبادت لادقتنا رودبع2

م ی دنک هاگنآ یدجورخ رده

هردگ دب ترودص )

(x f y

بساحم م ی ددرگ . نایاش رکذ تسا رد یا قیقحت زا عبادت

لاقتنا و غ یطخری دیئومگیس

دننامه3

ریز هدافتسا م ی دوش

( 3 ) e net

net f

y _

 

 1

) 1 (

رد بلغا شیپ ینیب ییاه ک طسوت کبش ة یبصع تروص

م ی دردیگ خردن یریگدادی یدقیبطت

یاردب4

شیازدفا تعردس ییارگمه

هدافتسا م ی ددرگ . یاردب رده رود ردگا ییارادک دب

تمس عبات فده شهاک پ ادی دنک

، خرن یریگدای اب

شیازدفا

روتکاف یریگدای شهاک

تفای و چنانچ ییاراک شیازفا دبای

،

خرن یریگدای اب

شهاک روتکاف یریگدای لیدعت

یم .ددرگ

4.2 . هکبش اه ی جاتنتسا یزاف

کبش اه ی اتنتسا یزاف یقیبطت رب ساسا متیروگلا یزاف

ونگوس - یگاکات انب5

هددش تدسا ( 14 ).

کبدش اده ی اتنتدسا

یزاف یبیکرت زا کبش اه ی یبصع و یزاف م ی دشاب ک رد كی

بوچراچ دحاو

رارق تفرگ .تسا دیا کبدش اده زا جندپ دیلا

لیکشت هدش تسا دک لمادش لا دی یاده یدورو و یدجورخ

م ی دشاب لکش(

2 .) متسیس یزاف عون ونگوس ادب کبدش اده ی

یبصع یقیبطت بیکرت هدش تسا ک رد دیا دعلاطم یاردب

شیپ ینیب ریخبت هدافتسا هدیدرگ تسا و شزومآ اه رب سادسا

متیروگلا یریگدای سپ

راشتنا ادطخ ردط ر یزدی هددش تدسا

35]

. [

رد لکددش 2

، وX

ریداددقمy

یدورو دنتددسه ددک

ددب

نورن یاه یلا ة یدورو ( یلا ة )لوا دراو دم ی دودش

، سپدس دیا

ریداقم دراو عباوت تیوضع لوگنز ا

6ی لکش م ی دودش و سپدس

ریداددقم یددجورخ لددصاح

ددم ی ددرددگ . لکددش 2 ددنومن ا ی زا

کبش اه ی اتنتسا یزاف و لا ی یاه نآ ار ناشن م ی دهد .

لكش 2 . راتخاس هداس ا ی زا هكبش اه ی جاتنتسا یزاف دروم هدافتسا رد نیا قيقحت

1 2 3 4 5 6

1 Delta

2 Translate Function

3 Sigmuid

4 Adaptive learning rate

5 Tagaki-Sugeno-Kang(TSK)

6 Bell

لا ی

لوا مود یلا موس یلا مراهچ یلا مجنپ یلا

یددجورخW

كددی نورددن تددسه μ و

عباددت تیوددضع

م ی دشاب . وiM

ب iN

بیترت عومجم اه

ی یزاف نورن یاه

وx

.دنتسهy

عبات تیوضع دعومجم یاده

یزادف ًلاودمعم 1

طسوت عباوت یدگنز لکدش دمعت می دتفای لدادعم دطبار ة 4

فیرعت یم .دوش

( 4 )

Ni

i i Mi

a c x

x ₂

1 ) 1

(  

 

یاهرتماراپ

، ai

وbi

یاهرتماراپci

عباوت تیودضع دیا

عومجم .دنتسه

یا اهرتماراپ ب

مان یاهرتماراپ طرش

زین

هدیمان یم .دنوش سپدس رد دیلا ة مود عبادت تیودضع ردx

عبات تیوضع برضy

قباطم اب لداعم ة 5 بساحم م ی دوش

( 5 ) )

2 , 1 ( ), ( )

( 

 x y i

w_i _Mi _Ni

رد یلا ة یموس تبسن یجورخ رده نوردن دب یدجورخ

یلک نورن اه قبط لداعم ة 6 بساحم م ی ددرگ

( 6 ) )

2 , 1 (

, 





^{ww i}

w

i i i

نورن اه رد یلا ة مراهچ زا خرن لصاح زا یلا ة مودس دب

ناونع نزو هدافتسا م ی دننک و رد رتماراپ یدجورخ بردض

م ی دوش . رد یا یلا نوناق رگا - یاربادنب مکادح

.تدسا دب

ناونع لاثم رگا لداعمx

دشابiM

و رباربy

دشابiN

سپ

رگا )

( _{i i i}

i p x q y r

f   

یاربانب

( 7 ) )

( _{i i i}

i

ifi w p x q y r

w   

رد طبار ة لااب ri

، pi

و qi

، یاهرتماراپ یقیبطت

دیلا

دنا و ب مان یاهرتماراپ جیتن

هدناوخ یم .دنوش رد تدیاهن

یجورخ f کبش

ب سو ةلی نورن ة یاه یمجنپ یلا

لدصاح

م ی ددرگ دک دب ناودنع عودمجم لدک

لانگیدس یدجورخ

بوسحم م

ی ددرگ ک قبط لداعم ة 6 بدساحم دم

ی ددردگ .

یدب ترودص یدم ناودت كدی متدسیس یزادف

دک تدیلباق

یریگدای دراد

ار هدایپ یزاس درک ( 3 .) 5.2

. تخرد میمصت ينویسرگر

1

لدم مین دنمشوه تخرد

میمصت ینویدسرگر یدکی

زا

شور اه ی هداد واک ی .تسا دیا لددم دم ی ددناوت دمه ادی

یدادعت زا غتم یاهری لقتسم رد تخا رای ار یارب شیپ یدنیب

دروم هدافتسا رارق .دهد رادیعم درودم هدافتدسا رد

تدخرد

میمصت

،ینویسرگر فارحنا

لقادح تاعبرم مادن2

دراد ( 5 .)

یا رایعم ب تروص ریز فیرعت یم :دوش

( 8

 i ² )

Nt

1 i

(t) y (t) y

SS(t)







Nt

: دادعت اهدروکر هداد(

)اه رد هرگ گرب .t

yi(t)

: رادقم یجورخ ( ریغتم فده رد هرگ .)گرب

)

(t

: یگنایم ریداقم

ریغتم فده یارب مه هرگ .اه

لاح ریغتم یدورو ینامزS

یرتهب ریغتم یارب دادجیا

خاش رد هرگ یمt

دشاب ک رادقم

Q(s,t)

ار نیشیب دیامن .

( 9 )

Q(s,t) = SS(t)- SS(tR)- SS(tL)

ک رد نآ

SS(tR)

و

SS(tL)

ب بیترت نازدیم

SS(t)

رد

خاش تمس تسار و تمس پچ هرگ یمt

.دشاب

6.2 . یاهرایعم يبايزرا

يياراک لدم

اه

ب روظنم یبایزرا ییاراک لدم اه رد دپ شی یدنیب راددقم

ریخبت زا رامآ ة بیرض یگتسبمه هدافتسا3

.دش یدنچمه

تهج دروآردب ادطخ زا ود رادمآ ة دشیر ة یگنادیم تادعبرم

4اطخ

، یگنایم قلطم

5اطخ و صخادش شادن

- فیلکتادس

6

ا هدافتس دش بیرض(

یبME

یفنم یب تیاهن ات كی رییغت

یم دنک ک یا رادقم ره چ ب ددع كی دزن كی ردت ددشاب

اهدروآرب قیقد

ردت تدسه .) تلادادعم هرادمآ

اده ی قودف رد

تلاداعم 10

ات 13 هدروآ هدش .تسا

1 Fuzzy set

2 Least Square Deviation

3 correlation coefficient(r)

4 Root Mean Squar Error(RMSE)

5 Mean Absolute Error(MAR)

6 Nash & Sutcliffe

( 10 )

 

 

 

 

N O O N

P P

N P P O O r

i

i i i

i i i

i i i i

















2 2

( 11



)





 ⁿ

i

i

i P

n O MSE

1

)2

1 (

( 12

 )





 ⁿ

i

i

i P

n O RMSE

1

2) ) 1 (

(

( 13 )































 n

i

i i n

i

i i

O O

P O ME

1

2 1

2

) (

) ( 1

دددک رد نآ

Oi

هداد اددده ی یتادهادددشم

Pi

هداد اددده ی

بش ی زاس ی هدش و دادعتn

هداد اه تسا .

3 . جياتن

1.3 . جياتن لصاح زا یاررجا لدرم

کبرش ة يبرصع

يعونصم جیاتن لصاح زا یارجا لدم کبش ة یبصع یعوندصم رد

ةلحرم شیامزآ و رد تلاح هدافتدسا زا

هداد اده ی مادخ رد

لودج 2 ئارا هدش تدسا كدیره.

زا ادهرتماراپ ی

بدیکرت

یدورو رد لودج 1 صخشم هدیدرگ

.تسا

لودج 2 م ناشن ی ددهد کبدش لددم یردترب ة

یبدصع

هداد زا هدافتدددسا تدددلاح رد یعوندددصم اددده

ی ،مادددخ

بددیکرت

"

،رددیخبت ،اددمد نیددشیب طددسوتم ، اددمد یگناددیم

یبسن تبوطر یگنایم

"

م ی .دشاب دم لددم یا ی

ددناوت ادب

پ ب یبسانم تقد شی

ینیب دزادرپب دعب لاس ریخبت نازیم

.

اتن ی زا لصاح ج ارجا

ی کبدش لددم ة

رد یعوندصم یبدصع

لودج رد لامرن تلاح 3

.تسا هدش ئارا

اتن ی م ناشن ج ی

دهد کبش ة بصع ی عوندصم ی رد تدلاح

هدافتسا زا هداد اه ی لادمرن ادب هدافتدسا زا

کرت دی ب فدیدر

"مود یگنایم

،امد طسوتم مک ی ن ،ادمد طدسوتم نیدشیب

،امد خبت ی

،ر یگنایم تبوطر بسن ی

، تعردس ،دادب تاعادس

باتفآ

"ی ب رتهب ی اتن ی ج تسد ی تفا تسا . ای لددم ن دی ز

م ی دناوت اب تقد بسانم ی ب پ شی ینیب م ی ناز خبت دی ر لادس

دعب دزادرپب ( لودج 3 )

.

رد عومجم لددم کبدش ة بدصع ی عوندصم ی رد تدلاح

هدافتسا زا هداد اه ی لامرن م ی ناز ادطخ ی ردتمک ی تدشاد

تسا و اتن ی ج ب م ی ناز 8 / 1 دصرد دوبهب ی تفا تسا .

لودج 2 . جیاتن لصاح زا یبایزرا هكبش اه ی یبصع یعونصم رد تلاح هدافتسا زا هداد اه ی یلصا

ME MAE RMSE R

Evaluation یجورخعبات ینایمعبات یدوروبیکرت لحرم 41

/ 0

- 35/35 5/07 0/96

Sigmoid Sigmoid T_ave -T_max- E_R شزومآ

24 / 0

- 37/34 5/8 0/95 شیامزآ

35 / 0

- 36/42 5/5 0/96

Sigmoid Sigmoid T_ave -T_max - E_R - R_H شزومآ 05

/ 0

- 36/72 5/4 0/96 شیامزآ

17 / 0

- 42/43 6/67 0/96

Sigmoid Sigmoid T_ave -T_max - E_R - R_H - W_s شزومآ 06

/ 0

- 41/59 6/62 0/95 شیامزآ

46 / 0

- 42/78 4/46 0/97

Sigmoid Sigmoid Tave -Tmax - ER - RH - Ws -S شزومآ 40

/ 0

- 40/07 5/78 0/95 شیامزآ

89 / 0

- 38/3 5/60 0/97

Sigmoid Sigmoid Tave – Tmin -Tmax - E_R - R_H - Ws -S شزومآ 55

/ 0

- 41/43 6/23 0/96 شیامزآ