ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﺢﻠﺻ ﺮﺑ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﺳرﺮﺑ
؛نﺎﻳﺮﺒﺠﻧر ﻦﻴﺴﺣﺮﻴﻣا ﺮﺘﻛد ﺪﻨﻤﺸﻧاد باﻮﻧ ﺎﺒﻳﺮﻓ1
∗2
1 . ﻲﺳﺎﻴﺳ مﻮﻠﻋ و قﻮﻘﺣ هﺪﻜﺸﻧاد رﺎﻳدﺎﺘﺳا
، ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد
2 . ﺶﻧاد ﻨﺷرﺎﻛ ﻪﺘﺧﻮﻣآ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﺪﺷرا ﻲﺳﺎ
، ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد
) ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
9 / 2 / 87 ﺐﻳﻮﺼﺗ ﺦﻳرﺎﺗ ؛ :
18 / 5 / 87 (
هﺪﻴﻜﭼ
ﻞﺣ هار لﺎﺒﻧد ﻪﺑ هراﻮﻤﻫ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻪﻨﻳﺰﮔ و ﺎﻫ
نآ رﺬﮕﻫر زا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻳﺎﻫ و ﺶﻳاﺰـﻓا ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ و ﺢﻠـﺻ ﺖـﻳﻮﻘﺗ ﻪـﺑ ﺪـﻧاﻮﺘﺑ ﺎﻫ
دزادﺮﭙﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ شﺮﺘﺴﮔ .
ﻪﻨﻳﺰﮔ زا ﻲﻜﻳ آ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد حﺮﻄﻣ يﺎﻫ ترﺎـﻬﻣ و ﺶـﻧاد ﺶﻳاﺰـﻓا ﻪـﻳﺎﭘ ﺮـﺑ ﻪـﻛ ﺖﺳا ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣ
يﺎـﻫ
يﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﺄﺗ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ و ﺖﺳا هﺪﺷ راﻮﺘﺳا
و تﺎﻋﻼﻃا ﺮﺑ ﻪﻛ يﺮﻴﺛ ترﺎﻬﻣ
ﻲـﻣ ﻪـﻌﻣﺎﺟ ﻒـﻠﺘﺨﻣ رﺎـﺸﻗا يﺎﻫ هﻮﻘﻟﺎـﺑ ناﻮـﺗ ياراد ،دراﺬـﮔ
ﺖﻠﻣ ﺮﻳﺎﺳ كرد ،يﺮﻳﺬﭘﺮﮔد ،ﻪﻌﻣﺎﺟ رد ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻲﻣ ﺢﻠﺻ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد و ﺎﻫ
ﺪﺷﺎﺑ . دراﻮﻣ زا ﺮﮕﻳد ﻲﻜﻳ ﻲـﻣ ﺮـﺸﺑ قﻮـﻘﺣ شزﻮـﻣآ ﻪـﻛ ي
-
ﺖﺳا ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻪﻟﺎﺴﻣ دراﺬﮕﺑ ﺮﻴﺛﺎﺗ نآ هزﻮﺣ رد ﺪﻧاﻮﺗ .
راﺪﻳﺎﭘ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻪﺑ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻚﻳ ﻲﻣﺎﮕﻨﻫ ﻲﻣ
يدﺎـﺼﺘﻗا دﺎﻌﺑا ﻪﻤﻫ رد ﻪﻛ ﺪﺳر
، و ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﻓﺎﻳﺪﺷر دﻮﺧ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ .
ﺎﺑ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ﻲﻣ دﻮﺧ ياﻮﺘﺤﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ
ﺪﻧاﻮﺗ رد ﺮﺛﻮﻣ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا ﺪـﺷﺎﺑ
. ﻮـﻘﺣ شزﻮـﻣآ ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ ق
ﺳﻮﺗ نﺎﻳﺮﺟ رد ﺮﺸﺑ ﻲﻣ ﻚﻤﻛ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﻞﻣﺎﻛ ﻖﻘﺤﺗ ﻪﺑ ﻪﻌ
هدﺎﻔﺘﺳا ءﻮﺳ زا و ﺪﻨﻛ و ﺎﻫ
ﻊﻴﻴﻀﺗ رد ﺖـﺳا ﻦـﻜﻤﻣ ﻪـﻛ يﺮـﺸﺑ قﻮـﻘﺣ يﺎﻫ
ﻲﻣ يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ ،ﺪﺘﻓا قﺎﻔﺗا ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺪﻳﺎﻤﻧ
. ﻲـﺳرﺮﺑ ﺢﻠـﺻ و ﻪﻌﺳﻮﺗ نﺎﻳﺮﺟ رد ار ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ﻞﻣﺎﻋ ﺶﻘﻧ دراد ﺮﻈﻧ رد ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا
ﺪﻨﻛ .
يﺪﻴﻠﻛ نﺎﮔژاو :
شزﻮﻣآ
،ﻪﻌﺳﻮﺗ ،ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ
،ﺢﻠﺻ
،ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ .
لوﻮﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ∗ :
ﻦﻔﻠﺗ : 03116270864 Email: Daneshmand112@Yahoo.com
ﻪﺤﻔﺻ 97 ـ 114
» نآ زا ﮓﻨﺟ ﻪﻛ ﺎﺟ نﺎﺴﻧا ﺮﻴﻤﺿ رد ﺎﻫ
ﺑ ﺎﻫ ﻪ ﻲﻣ دﻮﺟو ﺰﻴﻧ ﺢﻠﺻ زا عﺎﻓد ،ﺪﻳآ
ﻲﻣ نﺎﺴﻧا ﺮﻴﻤﺿ رد ﺪﻳﺎﺑ ﺪﺑﺎﻳ شروﺮﭘ ﺎﻫ
«.
ﻮﻜﺴﻧﻮﻳ ﺔﻣﺎﻨﺳﺎﺳا
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﺖﻳﻮﻘﺗ ،هﺪﻨﻳآ ياﺮﺑ يﺪﻴﻠﻛ و گرﺰﺑ ﺶﻟﺎﭼ ﻪﻳﺎﭘ ﻖﻳﺮﻃ زا ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ يزﺎﺳ
ﻦـﻳا يراﺬﮔ
ﻮﻘﺣ ﺖﻨﺳ رد ق ﻲﻤﻬﻣ رﺎﻴﺴﺑ ﺔﻠﻴﺳو ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد شزﻮﻣآ و ﺖﺳا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ يﺎﻫ
ﺖﻬﺟ رد
ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻦﺘﺧﺎﺳ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻲﻣ
ﺪﺷﺎﺑ )
،سﺪﻴﻧﻮﻤﻴﺳ 1383
ﺺﺻ ، 43 - 44 .(
ـﺑ شزﻮـﻣآ ﺶﻘﻧ ﻪ
و ﻢﻴـﻠﻌﺗ ﻲﻧﺎـﻬﺟ ﺲﻧاﺮـﻔﻨﻛ سﻼـﺟا ﻦﻴﻣرﺎﻬﭼ و ﻞﻬﭼ رد ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﮓﻨﻫﺮﻓ ياﺮﺑ يدﺎﻴﻨﺑ ناﻮﻨﻋ لﺎﺳ رد ﺖﻴﺑﺮﺗ 1994
ﺳر ﻪﺑ ﻮﻧژ رد ﺖـﺳا هﺪـﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨـﺷ ﺖﻴﻤ
) ،ﻮﻜـﺴﻧﻮﻳ 1994
، ص 44 .(
ﻢﻧﺎـﺧ
نﻮﺴﻨﻴﺑار يﺮﻣ
، ﺰﻴﻧ ﻞﻠﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﻲﻟﺎﻋ ﺮﺴﻴﻤﻛ
، قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ﺑ
ﮓـﻨﻫﺮﻓ دﺎـﺠﻳا و ﺮـﺸ
زا ار مدﺮـﻣ ﻲﻫﺎـﮔآ و كرد ﺖـﻴﻤﻫا و ﺪـﻴﻣﺎﻧ ﺮـﺸﺑ قﻮﻘﺣ زا ﺖﻳﺎﻤﺣ و ﺎﻘﺗرا ﺪﻴﻠﻛ ار ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﺪﺷ روآدﺎﻳ دﻮﺧ قﻮﻘﺣ .
ﻛاو ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ ار ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ يو ـﺴ
ﻲﻨ و ﻲﻨﻤـﺷد ،يرﺎـﺑدﺮﺑﺎﻧ ﻪـﻴﻠﻋ
ناﺮـﮕﻳد و دﻮـﺧ قﻮـﻘﺣ لﺎـﻤﻋا ياﺮﺑ داﺮﻓا ﻲﮔدﺎﺘﺴﻳا ﺐﺟﻮﻣ و ﻪﺘﺴﻧاد ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻲﻠﺧاد تﺎﻋزﺎﻨﻣ دﺮﻛ مﻼﻋا )
،رﻮﭘﺮﻬﻣ 1378
، ص 31 .(
ﻊﻣﺎـﺟ مﺎـﻈﻧ ﻚـﻳ دﺎـﺠﻳا ﻖـﻳﺮﻃ زا ﻪﻛ ﺖﺳا تﺪﻣزارد فﺪﻫ ﻚﻳ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﮓﻨﻫﺮﻓ ياﺮﺑ راﺪﻓﺪﻫ ﻲﻣﻮﻤﻋ تﺎﻋﻼﻃا و ﻲﺷزﻮﻣآ ﺖﻴﺑﺮﺗ و ﻢﻴﻠﻌﺗ هوﺮﮔ مﺎﻤﺗ
ﺑ ﻲﺘﻴﻌﻤﺟ يﺎﻫ ﻪ
،نﺎـﻧز هﮋـﻳو
ﺖﻴﻠﻗا ،نﺎﻛدﻮﻛ حﻮﻄـﺳ مﺎـﻤﺗ ﻞﻣﺎـﺷ ،نﻻﻮـﻠﻌﻣ و نﺎـﻴﻣﻮﺑ ،ﺎﻫ
و ﻲﻤـﺳر زا ﻢـﻋا ﺖـﻴﺑﺮﺗ و ﻢﻴـﻠﻌﺗ
ﺮﻴﻏ ﺖﺳا ﻲﺳﺮﺘﺳد ﻞﺑﺎﻗ ﻲﻤﺳر )
،سﺪﻴﻧﻮﻤﻴﺳ 1383
، ﺻ ﺺ 44 ـ 45 (.
قﻮـﻘﺣ شزﻮـﻣآ ﺖـﻴﻌﻣﺎﺟ ﻪﺑ ار ﻪﺟﻮﺗ اﺪﺘﺑا ﻞﻠﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ﺔﻫد ﻞﻤﻋ ﺔﻣﺎﻧﺮﺑ ﻲﻣ فﻮﻄﻌﻣ ﺮﺸﺑ ﻨﻛ
ﻲـﻤﻧ دوﺪـﺤﻣ يﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ دﺎﻨﺳا و نﻮﺘﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺶﻧاد ﺐﺴﻛ ﻪﺑ ار نآ و ﺪ -
ﺪﻨﻛ ﺮﻓ ار ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ﻪﻜﻠﺑ ، آ
ﺔـﻤﻫ ﻞﻣﺎـﺷ يﺪﻨﻳ ﻫ
ـﻔﻣ ،ﺎـﻫرﺎﺠﻨ ﺎﻫ
ﻴ شزرا و ﻢ ﻲـﻣ ﺎـﻫ
ـﻧاد ﺪ
)
،ﻲﺴﻛﺎﺑ 1997 ص ، 149 ( ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ار نآ و
» شﻼﺗ و ﺮﺸﻧ ،شزﻮﻣآ دﺎـﺠﻳا فﺪـﻫ ﺎﺑ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا يﺎﻫ
ﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻧﺎﺳر ﻖﻳﺮﻃ زا ﺮ
ترﺎﻬﻣ ،تﺎﻣﻮﻠﻌﻣ نﺪ شﺮـﮕﻧ ﺖﻳاﺪـﻫ و ﺎﻫ
ﺎـﻫ « ﻒـﻳﺮﻌﺗ
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ . ) ،ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻊﻤﺠﻣ 1994
، ص 49 (
ﺐﺣﺎﺻ زا ﻲﺧﺮﺑ رد نآ ةﻮﻘﻟﺎـﺑ ناﻮـﺗ ﺮﻃﺎـﺧ ﻪﺑ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ شزرا ﻪﻛ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ ناﺮﻈﻧ
ﻲﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻂﻳاﺮﺷ رد تاﺮﻴﻴﻐﺗ دﺎﺠﻳا ﺪﺷﺎﺑ
. ﻦﺘﺧﺎـﺳ ﺪـﻨﻤﻧاﻮﺗ ﺔﻠﻴـﺳو ﻪـﺑ ﺮـﺸﺑ قﻮـﻘﺣ شزﻮـﻣآ
ﻲﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ناﺮﻴﮔاﺮﻓ و ترﺪـﻗ يﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ ندﺮﻛ
ﻢـﻫ و راﺰـﺑا ﻢـﻫ قﻼـﺧ يدﺎـﻘﺘﻧا ﺮـﻜﻔﺗ
ﻲـﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ار ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ياﺮﺟا و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا تاﺮﻴﻴﻐﺗ ياﺮﺑ هزرﺎﺒﻣ و شﻼﺗ زا ﻲﻧﺎﻳﺮﺟ دروآ
) رﻮـﻠﻓ
،ناﺮﮕﻳد و 2002
ص ، 1 .(
ﺴﻣ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ﺄﻟ
ﻪ ﻲﻣ حﺮﻄﻣ ار ﻲﻤﻬﻣ زا ﺖﺳا ترﺎﺒﻋ ﻪﻛ ﺪﻨﻛ
: و ﺖﺧﺎﻨـﺷ ﻦﻴـﺑ ﺪﻧﻮﻴﭘ
ﺑ ﺖﺧﺎﻨﺷ زا ﻲﻨﻌﻳ ﻞﻤﻋ نﺪﻴﺳر ﻞﻤﻋ ﻪ
. و ﺞﻳوﺮـﺗ ﻪـﺑ ﺞﺘـﻨﻣ ﻪـﻛ ﻲﺗرﻮﺻ رد ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﺎﺑ ﻲﻳﺎﻨﺷآ
هﺪﻳﺎﻓ ﭻﻴﻫ ،ددﺮﮕﻧ نآ زا ﺖﻳﺎﻤﺣ دراﺪﻧ يا
) ﺪﻨﻤﺟراﺮﻴﻣا
، 1378
، ص 166 .(
،ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ رد
ﻲﻨﺘﺴﻧاد ﺎﻬﻨﺗ ترﺎﻬﻣ و ﺎﻫ
ﺖﺴﻴﻧ ﻢﻬﻣ ،ﺎﻫ
، شﺮﮕﻧ شروﺮﭘ ﻪﻜﻠﺑ دﺮـﻓ ﺮـﻫ ياﺮـﺑ ﻪـﻛ ﻲﻳﺎﻫرﺎﺘﻓر و ﺎﻫ
ﺑ هاﺮﻤﻫ و هﺪﻧزﺎﺳ ﺖﻛرﺎﺸﻣ نﺎﻜﻣا ﻲـﻣ ﻢﻫاﺮـﻓ ار ﻪﻌﻣﺎﺟ رد ماﺮﺘﺣا ﺎ
دراد ﺖـﻴﻤﻫا ﺰـﻴﻧ دزﺎـﺳ .
ﻦـﻳا
شزﻮﻣآ ﻲﻣ ﺑﺎﻳ ﻌﻴﺳو ةدوﺪﺤﻣ ﺪ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ و يﺮﻴﮔدﺎﻳ يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ زا ﻲ
ـﻛدﻮﻛ ﻪﻛ دﻮﺷ ﻞﻣﺎﺷ ار ﻲﻳﺎﻫ نﺎ
دزﺎﺳ ردﺎﻗ ار نﻻﺎﺴﮔرﺰﺑ و ﺎﺗ
عﺎـﻤﺘﺟا رد ار دﻮـﺧ ﺖﻴـﺼﺨﺷ ﻲـﻌﻤﺟ ﺎـﻳ و يداﺮـﻔﻧا ترﻮـﺻ ﻪﺑ
ﺪﻨﻫد شروﺮﭘ )
،ﻮﻜﺴﻧﻮﻳ ﻲﺑ ص ،ﺎﺗ 5 .(
ﻦﻳا رد درﻮﻣ ﺔﻣﺎﻨﻌﻄﻗ هرﺎﻤﺷ 184 / 49 نﺎـﻴﺑ ﻲﻣﻮـﻤﻋ ﻊﻤﺠﻣ
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ :
» مادﺎـﻣ نﺎﻳﺮﺟ ﻚﻳ ﺪﻳﺎﺑ و دﻮﺷ ﻞﻣﺎﺷ ار تﺎﻋﻼﻃا ،تارﺮﻘﻣ زا ﺶﻴﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ -
ماﺮـﺘﺣا ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا تﺎـﻘﺒﻃ ﺔﻤﻫ رد و ﻪﻌﺳﻮﺗ حﻮﻄﺳ ﺔﻤﻫ رد مدﺮﻣ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ ﻲﮕﺸﻴﻤﻫ ﺮﻤﻌﻟا ﻪـﺑ
هﻮﻴﺷ و ﻞﻳﺎﺳو و ﺪﻫد شزﻮﻣآ ار ناﺮﮕﻳد نﺄﺷ و ﺖﻟﺰﻨﻣ رد ماﺮـﺘﺣا ﻦـﻳا ﻦﻴﻤﻀﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ار ﻲﻳﺎﻫ
ﺪﻨﻛ ﻢﻫاﺮﻓ ﻊﻣاﻮﺟ ﺔﻤﻫ
« )
،ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻊﻤﺠﻣ 1994
، ص 49 .(
ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ قﻮـﻘﺣ شزﻮـﻣآ ياﺰـﺴﺑ ﺶـﻘﻧ و ﺖﻴﻤﻫا ﻪﺑ ﻲﺑﻮﺨﺑ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻪﻌﻣﺎﺟ هزوﺮﻣا ﻪﻛ ﺪﺳر
و ﺮﻴﻴﻐﺗ دﺎﺠﻳا رد ﺮﺸﺑ ﻮﺗ ﻪﺑ ﻞﻴﻧ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻲﻧﻮﮔﺮﮔد
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻲﻫﺎﮔآ ﺢﻠﺻ و ﻪﻌﺳ .
نﺎﻤﻫ ﻪـﻛ ﻪﻧﻮﮔ
نﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻀﻋا ةدﺎﻣ و ﻪﻣﺪﻘﻣ رد ﺪﺤﺘﻣ ﻞﻠﻣ
55 يدازآ و ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﻪﺑ ماﺮﺘﺣا رﻮﺸﻨﻣ ﻲﺳﺎﺳا يﺎﻫ
هدﺮﻛ ﻲﻓﺮﻌﻣ نﺎﻬﺟ رد ﺖﻴﻨﻣا و ﺢﻠﺻ ﻖﻘﺤﺗ يﺎﻨﺒﻣ ار ﺪﻧا
)
،ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻊﻤﺠﻣ 1945
، ص 55 ( و ﺰـﻴﻧ رد
ﻳد ﺒ ﺖﺳا هﺪﻣآ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﺔﻴﻣﻼﻋا ﻪﭼﺎ :
» يﺎـﻀﻋا ﻪـﻴﻠﻛ ﻲـﺗاذ ﺖـﻴﺜﻴﺣ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا
ﻧﺎﺧ ﻳ قﻮﻘﺣ و يﺮﺸﺑ هداﻮ لﺎﻘﺘﻧا و نﺎﺴﻜ
نﺎﻧآ ﺮﻳﺬﭘﺎﻧ
، ،يدازآ سﺎﺳا نﺎـﻬﺟ رد ار ﺢﻠـﺻ و ﺖﻟاﺪـﻋ
ﻲﻣ ﻞﻴﻜﺸﺗ ﺪﻫد
«.
ﻪـﻛ ﺖـﺳا نآ رﺎﺘـﺳاﻮﺧ ﻪﭼﺎﭙﻳد زا يﺮﮕﻳد ﺖﻤﺴﻗ :
» نﺎـﻛرا مﺎـﻤﺗ و داﺮـﻓا ﻪـﻤﻫ
،شروﺮـﭘ و شزﻮـﻣآ يرﺎـﻳ ﻪـﺑ ﻪـﻛ ﺪﻨـﺷﻮﻜﺑ و ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﺮﻈﻧ رد ًﺎﻤﺋاد ار ﻪﻴﻣﻼﻋا ﻦﻳا عﺎﻤﺘﺟا يدازآ و قﻮﻘﺣ ﻦﻳا ماﺮﺘﺣا ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺎﻫ
ﺪﺑﺎﻳ ...
« ) ﻪﻣﺪﻘﻣ ،ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﺔﻴﻣﻼﻋا .(
ﺪﻨﺑ 2 ةدﺎﻣ زا 26 ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﺔﻴﻣﻼﻋا ﻲـﻣ نﺎﻴﺑ ﻦﻴﻨﭼ
ﺪـﻨﻛ :
» ﺪـﻳﺎﺑ شروﺮـﭘ و شزﻮـﻣآ
ماﺮـﺘﺣا و ﺪﻧﺎـﺳﺮﺑ نآ ﺪـﺷر ﻞـﻣﺎﻛ ﺪـﺣ ﻪـﺑ ار ﺲﻛ ﺮﻫ ﻲﻧﺎﺴﻧا ﺖﻴﺼﺨﺷ ﻪﻛ دﻮﺷ ﺖﻳاﺪﻫ يرﻮﻃ يدازآ و قﻮﻘﺣ ﻘﺗ ار ﺮﺸﺑ يﺎﻫ
ﺪﻨﻛ ﺖﻳﻮ . ﻦﺴﺣ ﺪﻳﺎﺑ شروﺮﭘ و شزﻮﻣآ ﺎـﻔﺗ
ماﺮـﺘﺣا و ﺖـﺷﺬﮔ ،ﻢﻫ
ﺖـﻴﻌﻤﺟ و ﻞـﻠﻣ مﺎﻤﺗ ﻦﻴﺑ ﻲﺘﺳود و ﻒﻟﺎﺨﻣ ﺪﻳﺎﻘﻋ ﺔﻌـﺳﻮﺗ ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ و ﻲﺒﻫﺬـﻣ ﺎـﻳ يداﮋـﻧ يﺎـﻫ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺪﻳﺎﻤﻧ ﻞﻴﻬﺴﺗ ،ﺢﻠﺻ ﻆﻔﺣ هار رد ار ﺪﺤﺘﻣ ﻞﻠﻣ يﺎﻫ
« )
،ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻊﻤﺠﻣ 1948
ص ، 51 .(
ﻳا ﺆﺳ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻲﻳﻮﮕﺨﺳﺎﭘ دﺪﺻرد ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦ ﺮـﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ﺎﻳآ ﻪﻛ ﺖﺳا لا
ﻚـﻳ ناﻮـﻨﻋ ﻪـﺑ
ﻲﻣ ﻞﻣﺎﻋ اﻮﺗ ﺪﻧ آﺮﻓ ﺮﺑ و ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺪﻨﻳ ﺢﻠﺻ يراﺮﻗﺮﺑ
ﻲـﻣ ﺮﺛﻮـﻣ ﺮـﮔا و ﺮـﻴﺧ ﺎﻳ ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺛﻮﻣ ﻦـﻳا ﺪـﺷﺎﺑ
ﺖﺳا ترﻮﺻ ﻪﭼ ﻪﺑ تاﺮﻴﺛﺎﺗ .
ﺖﺴﺨﻧ ﺶﺨﺑ :
ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ياﺮﺑ
ﺢﻠﺻ
ﻒﻟا - ﺢﻠﺻ
دراد دﻮﺟو ﺢﻠﺻ مﻮﻬﻔﻣ زا ﺖﺷادﺮﺑ ود ﻲﻠﻛ رﻮﻃ ﻪﺑ :
ﺪـﺣ ﻪـﺑ ار ﺢﻠـﺻ ﻪﻛ ﻲﻔﻨﻣ ﺢﻠﺻ مﻮﻬﻔﻣ
ﻲﻣ ﻦﻴﻳﺎﭘ ﮓﻨﺟ ناﺪﻘﻓ ﺖﻴﻌﺿو ﻚﻳ دروآ
و ﻣ ﺖﺒﺜﻣ ﺢﻠﺻ مﻮﻬﻔ .
ﻪـﻛ ﺖﺳا ﻲﺘﻴﻌﻗﻮﻣ نﺎﻴﺑ مﻮﻬﻔﻣ ﻦﻳا
ﺮﺑ هوﻼﻋ ،ﮓﻨﺟ ناﺪﻘﻓ ياراد
ﺖﻧﺎﻤـﺿ و ﻞـﻣاﻮﻋ ﻲﻳﺎـﻫ
ﺖـﺳا ﺖﻟاﺪـﻋ ،هﺪﻧزﺎـﺳ ار نآ ﻪـﻛ و ﺪـﻨﻣ
ﻲﻣ ﻚﻴﺗاﺮﻛﻮﻣد ﺪﻧادﺮﮔ
. مود ﺖﻴﻌﺿو رد
، ﺖﺴﻴﻧ ﺎﺘﺴﻳا ةﺪﻳﺪﭘ ﻚﻳ ﺢﻠﺻ
، يﺎـﻳﻮﭘ فﺪـﻫ ﻚـﻳ ﻪﻜﻠﺑ
ﻦﻴﺑ و ﻲﻠﻣ ﻊﻣاﻮﺟ ﺖﺳا ﻲﻠﻠﻤﻟا
) نﺎﮕﻳﺎﺷ
، 1379 ص ، 5 .(
ﺪﻟﺎﺒﻴﭼرآ ﺖـﺳا ﺪـﻘﺘﻌﻣ ﻮﻜـﺴﻧﻮﻳ ﺔﻣﺎﻨـﺳﺎﺳا نﺎﮔﺪﻨـﺴﻳﻮﻧ زا ﻲﻜﻳ ﺶﻴﻟ ﻚﻣ :
"
ﺮﻈﻧدرﻮـﻣ ﺢﻠـﺻ
ﻪﮔ ﻪﻛ ﻦﻛﺎﺳ فﺪﻫ ﻚﻳ ﻪﻧ ،ﺖﺳا ﻂﻳاﺮﺷ ﺔﻋﻮﻤﺠﻣ و نﺎﻳﺮﺟ ﻚﻳ ﻮﻜﺴﻧﻮﻳ ﺔﻣﺎﻨﺳﺎﺳا ﺖـﺳد ﻪـﺑ هﺎـﮔ
ﻲﻣ ﻲﻣ ﺖﺳد زا و ﺪﻳآ دور
. ﺢﻠﺻ ﻲﺘﻴﻌﺿو و دﻮـﺼﻘﻣ رد ﻲﮕﻨﻫﺎـﻤﻫ ،ﻞـﺑﺎﻘﺘﻣ دﺎﻤﺘﻋا زا ﻲﺷﺎﻧ ﺖﺳا
ﺗﺮﭘ رد ﻪﻛ ﻲﺗﺎﻣاﺪﻗا رد يرﺎﻜﻤﻫ ز نآ ﻮ
ﺖﻳﺎـﺿر ﻲﮔﺪﻧز ﻚﻳ زا دﺮﻣ و ن ﺪـﻧرادرﻮﺧﺮﺑ ﺶـﺨﺑ
...
ﻪـﺑ
فﺪﻫ يراﺮﻗﺮﺑ ﻖﻳﺮﻃ زا نآ ﻦﻤﻳ نﺎـﻬﺟ مدﺮﻣ نﺎﻴﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻢﻈﻧ يﺎﻳﻮﭘ و ﺪﻨﻣ
، عﻮـﻗو زا
ﺶﻴﭘ ﮓﻨﺟ ﻲﻣ يﺮﻴﮔ
ﻲﻧﺎـﺴﻧا و يﻮﻨﻌﻣ ﺪﺷر ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد ﻖﻳﺮﻃ زا ﮓﻨﺟ ﻪﺑ ﺶﻳاﺮﮔ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و دﻮﺷ
ﻲﻣ ﻲﺜﻨﺧ دﻮﺷ
"
)
،ﻮﻜﺴﻧﻮﻳ 1378
، ص 3 .(
ﺖﺑﺎﺛ هزوﺮﻣا ﺖﻟاﺪـﻋ ﻞﻗاﺪـﺣ ﻦﻴﻣﺎـﺗ نوﺪـﺑ ﻲـﻔﻨﻣ ﺢﻠـﺻ مواﺪﺗ و ﺢﻠﺻ ﻆﻔﺣ ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﺷ
نﺎﻜﻣا ﻲﻤﻧ ﺮﻳﺬﭘ ﺪﺷﺎﺑ . ﻪﻠﻴﺳو ﺪﺤﺘﻣ ﻞﻠﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻞـﻴﻟد ﻦـﻳا ﻪﺑ ﺖﻟاﺪﻋ ياﺮﺟا ياﺮﺑ ﺪﺷ يا
ﻲﺑ ﻪﻛ هدﺎﺳ شرﻮﺷ ﻪﺑ ﻲﺘﻟاﺪﻋ
، ﻲﻠﺧاد ﮓﻨﺟ ﻦﻴﺑ ﮓﻨﺟ و نﺎﮕﻧﺎﮕﻴﺑ ﺖﻟﺎﺧد ،
ﻲﻣ ﺮﺠﻨﻣ ﻲﻠﻠﻤﻟا دﻮـﺷ
.
ﻦﻳا زا ﻣزﺎﺳ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻊﻤﺠﻣ ور و ﺢﻠـﺻ ﺖﻳﻮﻘﺗ نﺎﻴﻣ ﻚﻳدﺰﻧ طﺎﺒﺗرا ﺮﺑ رﺮﻜﻣ ،ﺪﺤﺘﻣ ﻞﻠﻣ نﺎ
ﺖـﻴﻨﻣا
ﻦﻴﺑ ﻤﻟا رﺎﻤﻌﺘـﺳا ،حﻼﺳ ﻊﻠﺧ و ﻲﻳﻮﺳ زا ﻲﻠﻠ ﺖـﺳا هدﺮـﻛ ﺪـﻴﻛﺎﺗ ﺮـﮕﻳد يﻮـﺳ زا ﻪﻌـﺳﻮﺗ و ﻲﻳادز
) نﺎﮕﻳﺎﺷ
، 1379 ص ، 5 ( . ياﺮـﺑ ﻞـﻠﻣ نﺎﻣزﺎـﺳ ﻢـﻬﻣ يﺎﻫراﺰﺑا زا ﻲﻜﻳ ﻪﻛ ﻢﻫ ﺢﻠﺻ ﻆﻔﺣ تﺎﻴﻠﻤﻋ
و ﺢﻠﺻ ﻆﻔﺣ ﻦﻴﺑ ﺖﻴﻨﻣا
ﻮﻣآ ﻪﻨﻴﻣز رد ﺖﺳا ﻲﻠﻠﻤﻟا رد و ﺖـﺳا هدﻮـﺑ لﺎـﻌﻓ رﺎﻴﺴﺑ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شز
،مدﺮﻣ مﻮﻤﻋ ياﺮﺑ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ﻪﺋارا ﻪﺑ نﺎﺑﺰﻴﻣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ هوﺮـﮔ
ﺎـﻫ ﻒـﻠﺘﺨﻣ تﺎـﺴﺳﻮﻣ و
و ﻲﺘﻟود ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺐﻟﺎﻏ رد ﻲﺘﻟودﺮﻴﻏ ﺎﺑ ﻲﻳﺎﻫ
ﺖـﺳا ﻪـﺘﺧادﺮﭘ دوﺪـﺤﻣ ﺎـﻳ ﻊﻴـﺳو سﺎـﻴﻘﻣ .
رد ﻲـﺘﺣ
قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ﻪﺋارا ﻪﺑ ﺢﻠﺻ ﻆﻓﺎﺣ يﺎﻫوﺮﻴﻧ دﺮﻜﻠﻤﻋ دﻮﺒﻬﺑ ﺖﻬﺟ يدراﻮﻣ و نﺎـﻨﻛرﺎﻛ ياﺮﺑ ﺮﺸﺑ
ﺖﺳا ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺶﻳﻮﺧ يﺎﻫوﺮﻴﻧ )
،يﺪﻤﺣا 1386
، ص 337 .(
ب - ﺢﻠﺻ ﮓﻨﻫﺮﻓ
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ رد ﺢﻠﺻ ﮓﻨﻫﺮﻓ ةﺪﻳا لﺎﺳ رد رﺎﺑ ﻦﻴﻟوا ياﺮﺑ ﻮﻜﺴﻧﻮﻳ يﺎﻫ
1989 ﻦﻴـﺑ ةﺮﮕﻨﻛ رد ﻲـﻠﻠﻤﻟا
» نﺎﺴﻧا نﺎﻫذا رد ﺢﻠﺻ ﺎﻫ
« ﺪﺷ حﺮﻄﻣ جﺎﻋ ﻞﺣﺎﺳ رد )
،ﻮﻜﺴﻧﻮﻳ 1996
، ص 11 .(
ﻮﺘﻟﺎﮔ نﺎﺟ ﮓﻧ
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا ﻲﻣ ﺢﻠﺻ
ﺪﻳﻮﮔ : ﺮﺑ ﺮﺛا ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ ﺢﻠﺻ ﮓﻨﻫﺮﻓ رﺎﺒﺘﻋا نﺎﺤﺘﻣا
ﺖﺳا تﺎﺿرﺎﻌﺗ رد داﺮﻓا رﺎﺘﻓر .
ﺖـﺳا ﻪـﻤﻫﺎﻔﻣ ﮓـﻨﻫﺮﻓ و دﻮﻨـﺷ و ﺖـﻔﮔ ﮓﻨﻫﺮﻓ ،ﺢﻠﺻ ﮓﻨﻫﺮﻓ
)
،ﺎﻔﺼﻣ
،1384 ص 30 .(
ﺖﺳا ﺮﻳز رﻮﻣا ﻪﺑ نﺪﻴﺸﺨﺑ ﻖﻘﺤﺗ ﻲﭘ رد ﺢﻠﺻ ﮓﻨﻫﺮﻓ :
ـ شزرا ﻲﻨﻳﺰﮕﻳﺎﺟ و ﻲﻧﻮﮔﺮﮔد ،ﺎﻫ
ﻃ ﻲﻘﻠﺗ زﺮ ﻳاﺮﮔ ﺎﺑ دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫرﺎﺘﻓر و ﺎﻫ ﺶ
يﺎـﻫرﺎﺘﻓر و ﺎﻫ
؛ﺖﻧﻮﺸﺧ ﻲﻔﻧ و ﺢﻠﺻ جوﺮﻣ
ـ ﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﺎﺑ حﻮﻄﺳ ﺔﻤﻫ رد مدﺮﻣ يزﺎﺳ ﻣ
ترﺎﻬ ﺖﻔﮔ يﺎﻫ
؛ﻲﻟﺪﻤﻫ و اراﺪﻣ ،يﺮﮕﻴﺠﻧﺎﻴﻣ ،ﻮﮔو
ـ ﺘﺷادﺮﺑ نﺎﻴﻣ زا ﻪﻄﻠـﺳ يﺎﻫرﺎﺘﺧﺎـﺳ ﻦ
و ﻚـﻴﺗاﺮﻛﻮﻣد ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ﻖـﻳﺮﻃ زا ﺮﮔرﺎﻤﺜﺘـﺳا و ﻮـﺟ
؛ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺪﻨﻳآﺮﻓ رد لﺎﻌﻓ ﺶﻘﻧ يﺎﻔﻳا ياﺮﺑ مدﺮﻣ يزﺎﺳﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ
ـ ﻓ يﺎﺤﻣا ﺾﻴﻌﺒﺗ يﺮﺑاﺮﺑﺎﻧ و ﺮﻘ ﺖﻠﻣ ﻦﻴﺑ رد ﺰﻴﻣآ
ﺮـﺑ ﻲـﻨﺘﺒﻣ ﻲﻧﺎـﺴﻧا راﺪﻳﺎﭘ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﺞﻳوﺮﺗ و ﺎﻫ
؛ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﻛرﺎﺸﻣ
ـ ﺖﺻﺮﻓ ندﺮﻛ ﻢﻫاﺮﻓ و نﺎﻧز ﻲﺳﺎﻴﺳ و يدﺎﺼﺘﻗا يزﺎﺳﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﻪﻨﻴﻣز و ﺎﻫ
ﺑ رﻮـﻀﺣ يﺎﻫ ﺮـﺑاﺮ
ﻢﻴﻤﺼﺗ حﻮﻄﺳ ﺔﻤﻫ رد نادﺮﻣ ﺎﺑ
؛يﺮﻴﮔ
ـ دازآ نﺎﻳﺮﺟ زا ﺖﻳﺎﻤﺣ عﻼﻃا
ﺦـﺳﺎﭘ شﺮﺘـﺴﮔ و ﻲﻧﺎـﺳر ﻲﻳﻮـﮔ
و ﺖـﻴﻤﻛﺎﺣ رد ﺖﻴﻓﺎﻔـﺷ و
ﻢﻴﻤﺼﺗ
؛يدﺎﺼﺘﻗا و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺮﻴﮔ
ـ ﺖﻠﻣ ﻪﻤﻫ ﻦﻴﺑ رد ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ و يﺮﻳﺬﭘﺮﮔد ؛ﻢﻫﺎﻔﺗ دﺮﺒﺸﻴﭘ ﻊﻣاﻮﺟ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ عﻮﻨﺗ ﻪﺑ ماﺮﺘﺣا و ﺎﻫ
.
ا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ وزﺎﺳ ﺔﻤﻫ زا ﺪﻳﺎﺑ ﺢﻠﺻ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﺔﻋﺎﺷ
ﺑ دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫرﺎﻛ ﻪ
دﻮﻤﻧ هدﺎﻔﺘﺳا شزﻮﻣآ هﮋﻳو .
ﻣآ ﻊﻣﺎﺟ تﺎﻣاﺪﻗا مﺰﻠﺘﺴﻣ ﺢﻠﺻ ﮓﻨﻫﺮﻓ دﺎﺠﻳا ﻲﻧﺪﻣ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ،ﻲﺷزﻮ
ياﺮﺑ ﻲﻨـﺳ ﺮـﻫ رد مدﺮـﻣ
ﺖﺳا ) ،ﻮﻜﺴﻧﻮﻳ 1378 ص ، 6 .(
ﻮﻜﺴﻧﻮﻳ ﺰﻴﻧ ﺞﻳوﺮـﺗ ار ﺢﻠﺻ ﮓﻨﻫﺮﻓ ةﺪﻳا دﻮﺧ ﺔﻣﺎﻨﺳﺎﺳا زا مﺎﻬﻟا ﺎﺑ
د و ﺪﻨﻛ ﻲﻣ نﺎﻴﻣ دﺮﺒﻫار فﺪﻫ ار نآ ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳ
لﺎـﺳ ياﺮـﺑ ﺶﻳﻮـﺧ تﺪﻣ يﺎـﻫ
) 1996 - 2001 ( زا
ﻪﻨﻴﻣز ﺔﻤﻫ ﻖﻳﺮﻃ داد راﺮﻗ دﻮﺧ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ يﺎﻫ
. ﺮﺒﻫار ﻦﻳا رد د،
شزرا ﻞﻣﺎـﺷ ﺢﻠﺻ ﮓﻨﻫﺮﻓ زﺮـﻃ ،ﺎـﻫ
ﻲﻘﻠﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻳﺎﻫرﺎﺘﻓر و ﺎﻫ ﺎﻳﻮﮔ
مﺎﻬﻟا و ﻲـﻨﺘﺒﻣ ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺖﻛرﺎﺸﻣ رد داﺮﻓا لﺎﻤﻋا ﺶﺨﺑ
ﺖﻟاﺪـﻋ ،يدازآ لﻮﺻا ﺮﺑ ﺮﮔد ،ﻪـﻤﻫ قﻮـﻘﺣ ﺖـﻳﺎﻋر ،ﻲـﺳاﺮﻛﻮﻣد و
ﻲـﻔﻧ ،ﻲﮕﺘـﺴﺒﻤﻫ و يﺮﻳﺬـﭘ
يﺮﻴﮕـﺸﻴﭘ ياﺮﺑ شﻼﺗ ،ﺖﻧﻮﺸﺧ ﺖـﻔﮔ ﻖـﻳﺮﻃ زا تﻼﻜـﺸﻣ ﻞـﺣ و ﮓـﻨﺟ زا
و اﺬـﻣ و ﻮـﮔ و هﺮﻛ
نﺎﺴﻧا ﻞﻣﺎﻛ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺖﺳا ﻊﻣاﻮﺟ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺪﻨﻳاﺮﻓ رد ﺎﻫ
) ،ﻮﻜﺴﻧﻮﻳ 1378 ، ﺺﺻ 3 - 5 .(
رد ﻮﻜﺴﻧﻮﻳ ﻦﻳا
ﻣﺎﻧﺮﺑ
،ﻪ هدﺮﻛ نﺎﻴﺑ ﺮﻳز حﺮﺷ ﻪﺑ ار ﺢﻠﺻ ﮓﻨﻫﺮﻓ دﺎﺠﻳا رد ﺖﻛرﺎﺸﻣ يﺎﻫدﺮﺒﻫار
ﺖﺳا : ﻦﻴﺑ ﻢﻫﺎﻔﺗ و يﺮﻳﺬﭘﺮﮔد ،ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد ،ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ،ﺢﻠﺻ شزﻮﻣآ ﻖﻳﻮﺸﺗ ـ ﻲﻠﻠﻤﻟا
؛
زرﺎﺒﻣ و ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﺞﻳوﺮﺗ ـ ﺾﻴﻌﺒﺗ ﺎﺑ ه
؛
ﻚﻴﺗاﺮﻛﻮﻣد يﺎﻫﺪﻧور ﻢﻴﻜﺤﺗ زا ﺖﻳﺎﻤﺣ ـ
؛
ـ تﺮﺜﻛ ﻖﻳﻮﺸﺗ ﺖﻔﮔ و ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﻲﻳاﺮﮔ
و ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻦﻴﺑ يﻮﮔ ﺎﻫ
؛
ـ يﺮﻴﮔرد زا ﺲﭘ ﺢﻠﺻ ﻢﻴﻜﺤﺗ و تﺎﺸﻗﺎﻨﻣ زا يﺮﻴﮕﺸﻴﭘ رد ﺖﻛرﺎﺸﻣ )
،ﻮﻜﺴﻧﻮﻳ 1378 ص ، 9 .(
ج ( ﺢﻠﺻ شزﻮﻣآ
ﻪﺘﺷر ،ﻲﻧﺎﻬﺟ ةدﺮﺘﺴﮔ ﺶﺒﻨﺟ ﻚﻳ ﺢﻠﺻ شزﻮﻣآ ﺮﻴﻴﻐﺗ لﺎﺣ رد ًﺎﻤﺋاد و توﺎﻔﺘﻣ يا
ﺖﺳا .
مﺎﻧ ﺎﺑ ﺢﻠﺻ شزﻮﻣآ ﻲﻣ ﺲﻳرﺪﺗ ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫدﺮﻜﻳور و ﺎﻫ
دﻮﺷ
، ،ضرﺎـﻌﺗ ﻞـﺣ ﺪﻨﻧﺎﻣ شزﻮـﻣآ
ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﺪﻨﭼ
، ﺖـﺴﻳز ﻂﻴﺤﻣ شزﻮﻣآ ًاﺮﻴﺧا و ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻢﻈﻧ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ،ﻪﻌﺳﻮﺗ شزﻮﻣآ .
زا ﻚـﻳ ﺮـﻫ
هﮋﻳو هوﺮﮔ ،ﺎﻫدﺮﻜﻳور ﻦﻳا ﻲﺑ ﻪﺑ ﻪﻛ ار تﻼﻜﺸﻣ زا يا
ﻲﺘﻟاﺪﻋ ﮓﻨﺟ و تﺎﺿرﺎﻌﺗ ،ﺎﻫ ﺎﻫ
ﺮﺠﻨﻣ هﺪـﺷ
ﻗ ﺐﻃﺎﺨﻣ ﺖﺳا ﻲﻣ راﺮ
ﺪﻫد . رد ﻪﭽﻧآ ﺎﻣا ﻤﻫ
ﺖـﺳا كﺮﺘﺸﻣ ﺎﻫدﺮﻜﻳور ﻦﻳا ﺔ
، ﺮﻴﮕـﺸﻴﭘ ﺖﻴـﺻﺎﺧ ﻪﻧا
شزﻮﻣآ ﻦﻳا ﻲﻣ ﺎﻫ
ﺪﺷﺎﺑ )
،نودرر 1997
، ص 21 .(
ﻤﻫ ﻲﻠﻛ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ شزﻮﻣآ ﺔ
ﻲﮔﮋﻳو ياراد ﺪﻳﺎﺑ ﺢﻠﺻ يﺎﻫ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﺮﻳز يﺎﻫ
:
1 شزﻮﻣآ ـ ﮓﻨﻫﺮﻓ و ﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ ﻪﺑ سﺎﺴﺣ ﺪﻳﺎﺑ ﺎﻫ يﺎﻫ
ﺳ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻲﺘﻨ
؛
2 يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ـ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻲﮕﻨﻫﺎﻤﻫ دﺎﺠﻳا ياﺮﺑ
شزرا ﺎـﺑ ﺢﻠﺻ ياﺮﺑ ﻲﺷزﻮﻣآ يﺎﻫ و ﺎـﻫ
ﺖﻨﺳ ﮓﻨﻫﺮﻓ و ﺎﻫ ﻊﻣاﻮﺟ يﺎﻫ
؛
3 نﺪﺷ لﺎﻌﻓ ياﺮﺑ داﺮﻓا مﺎﻤﺗ ﻦﺘﺧﺎﺳ ﻞﻣﺎﺷ ياﺮﺑ هﻮﻘﻟﺎﺑ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد مﻮﻬﻔﻣ شﺮﺘﺴﮔ ـ
؛
4 ﻘﻣ ﻲﺷزﻮﻣآ ﻊﺑﺎﻨﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ـ ﺘ
شور و ﻲﻠﺤﻣ ﻲﻀ و لﺎـﻘﺘﻧا ﺪﻨﻳاﺮﻓ دﻮﺒﻬﺑ و عﻮﻨﺗ ﺖﻳﻮﻘﺗ يﺎﻫ
ﺢﻠﺻ راﺪﻳﺎﭘ
؛
5 و ضرﺎـﻌﺗ ﻞـﺣ و يرﺎﺘﺧﺎـﺳ ﺢﻠـﺻ دﺎﺠﻳا و ﻲﻧﺎﺴﻧا ﺖﻴﻨﻣا و ﻲﺘﺴﻳز ﻂﻴﺤﻣ ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ مﺎﻏدا ـ
ترﺎﻬﻣ ﺎﺑ ﻲﻳﺎﻨﺷآ ﺎﻫ
؛
6 ﺖﻧﻮﺸﺧ ﺮﻴﻏ تﺎﻃﺎﺒﺗرا شزﻮﻣآ ـ رﺎﺑ
؛
7 ﺖﻴﻓﺮﻇ ـ شزﻮﻣآ ﺎﺑ ﻲﻃﺎﺒﺗرا يﺎﻫدﺎﻬﻧ يزﺎﺳ ﺢﻠـﺻ ﮓـﻨﻫﺮﻓ ﺖـﻳﻮﻘﺗ ياﺮـﺑ ﻲـﺼﺼﺨﺗ يﺎـﻫ
) ،ﺎﻔﺼﻣ 1384 ص ، 31 .(
د ( ﺻ شزﻮﻣآ ﺖﻳﻮﻘﺗ رد ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ﺶﻘﻧ ﺢﻠ
ﻲﻣ حﺮﻄﻣ لاﻮﺳ ﻦﻳا ،ﺐﻠﻏا ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ﻪﻧﻮﮕﭼ ﻪﻛ دﻮﺷ
دﺮﻜﻳور ﺮﻳﺎﺳ زا ﺎﻫ
شزﻮﻣآ ﻪﺑ
شزرا
،قﻼﺧا شزﻮﻣآ ﺮﻴﻈﻧ ﺎﻫ و ﺢﻠﺻ شزﻮﻣآ ﺎﻳ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓﺪﻨﭼ شزﻮﻣآ ،يﺪﻧوﺮﻬﺷ شزﻮﻣآ
هﺮـﻴﻏ
ﻲﻣ ﺰﻳﺎﻤﺘﻣ دﻮﺷ
.
ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﺦﺳﺎﭘ ﻳ
ﻲﻣ دﺎﺠﻳا ار ﻲﻛﺮﺘﺸﻣ ﻲﺷزرا مﺎﻈﻧ ﻚ نآ رد ﻪـﻛ ﺪـﻨﻛ
ا ﻪﻤﻫ دﺮﻜﻳور ﻦﻳ دراد دﻮﺟو ﺎﻫ
.
،لﺎﺜﻣ ياﺮﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ نوﺪﺑ يﺪﻧوﺮﻬﺷ شزﻮﻣآ ﺮﮔا
ﺮﺸﺑ ﺖﻴﻟوﺆﺴﻣ و قﻮﻘﺣ ﻪﺑ ،دﻮﺷ مﺎﺠﻧا ﺮﻬـﺷ ﻚـﻳ ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﻼﺜﻣ ﻲﺻﺎﺧ داﺮﻓا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ
و ﻲﻣ يﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﺟﻮﺗ ،ﺖﺳا مدﺮﻣ ﻪﻤﻫ ﻪﻧ و دﻮﺷ
ﺮﺑ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻲﻠﻣ
نﺎـﺴﻧا زا ﺶﻴـﺑ ﻲـﻳاﺮﮔ ﻲـﻳاﺮﮔ
رد ؛ﺪﻳﺎﻤﻧ ﺪﻴﻛﺎﺗ هاﺮﻤﻫ يﺪﻧوﺮﻬﺷ شزﻮﻣآ ﺮﮔا ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣ
ﻲـﻣ ،دﻮﺷ ﺲﻳرﺪﺗ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ﺎﺑ -
ﺴﻛ ياﺮﺑ ﺪﺷﺎﺑ ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ ﺖﺻﺮﻓ ﺪﻧاﻮﺗ ﺖﻴﻟوﺆﺴﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺖﺧﺎﻨﺷ و ﻲﻫﺎﮔآ ﺐ
ﻲﻧﺎـﻬﺟ قﻮﻘﺣ و ﺎﻫ
ﻪﻛ ﻲﻠﻣ و ﻦﻴﺑ قﻮﻘﺣ ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﺖﺤﺗ داﺮﻓا ياﺮﺑ
ﻲﻣ دﺎﺠﻳا نﺎﺷدﻮﺧ ﻲﻠﺧاد قﻮﻘﺣ و ﻞﻠﻤﻟا دﻮﺷ
.
ﻣآ ﻲﻣ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ زا ﻢﻫ ﺢﻠﺻ شزﻮ هﺮﻬﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
دﻮﺷ ﺪﻨﻣ . شزﻮـﻣآ نوﺪﺑ ﺢﻠﺻ شزﻮﻣآ
ﺣ ﺶﻫﺎﻛ ﺮﻴﻈﻧ ﻲﻔﻨﻣ لﺎﻤﻋا ﺮﺑ ﺮﺸﺑ قﻮﻘ
، ﻲﻣ ﺰﻛﺮﻤﺗ ﮓﻨﺟ فﺬﺣ و بﺎﻨﺘﺟا زا ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳا ﻪﺑ و ﺪﻨﻛ
ﺮﺑ ﻪﻛ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ﺖﺒﺜﻣ ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ ﻲﻧﺎﻬﺟ و اﺮﺟا و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ
راﻮﺘـﺳا ﻲﻧﺎـﺴﻧا ﺖـﻟﺰﻨﻣ يزﺎﺳ
ﻲﻤﻧ ،ﺖﺳا هﺮﻬﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
دﻮﺷ ﺪﻨﻣ )
،نﻮﺘﺳا 2002 ﺺﺻ ، 540 - 541 .(
ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ﻲﻠﻛ رﻮﻃ ﻪﺑ
ﻲﻌﻗاو ﺔﺑﺮﺠﺗ ﺮﺼﻨﻋ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ
، شزﻮﻣآ ﻞﺑﺎﻗ ار ﺢﻠﺻ يﺎﻫ ﻢﻬﻓ
ﻲﻣ ﺮﺗ ﻛ و يﺰﻳﻮـﺠﺗ ﺔـﺒﻨﺟ و ﺪﻨﻨ
درﻮﻣ يرﺎﺠﻨﻫ ﺻ شزﻮﻣآ زﺎﻴﻧ
ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ار ﺢﻠ دروآ
)
،نودرر 1997
، ص 23 .(
هدﺮﺘﺴﮔ ﺢﻠﺻ شزﻮﻣآ هﺪﺷ ﻪﺘﺷاﺬﮔ اﺮﺟا ﻪﺑ دﺮﻜﻳور ﻦﻳﺮﺗ
، ضرﺎﻌﺗ ﻞﺣ ﻲﻣ1
ﺪﺷﺎﺑ . دﺮﻜﻳور ﻦﻳا
ﺮﻓ ﺮﺑ آ و ﺎﻫﺪﻨﻳ هﻮﻴﺷ هوﺮﮔ و يدﺮﻓ ﻦﻴﺑ تﺎﺿرﺎﻌﺗ ﻞﺣ ياﺮﺑ ﻲﻳﺎﻫ دراد ﺪـﻴﻛﺄﺗ ﻚـﭼﻮﻛ يﺎﻫ
. ﺐـﻠﻏا
تﻼﻜﺸﻣ و ﻞﺋﺎﺴﻣ ﺮﺑ ﻪﺒﻠﻏ شزﻮﻣآ ﻪﺑ نﻮﻨﻓ ﻦﻳا نﺎﻤﻠﻌﻣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ
سﻼـﻛ ﻢـﻈﻧ دز ،سرد يﺎـﻫ
و
درﻮﺧ يﺎﻫ تﺎﻘﺑﺎﺴﻣ مﺎﮕﻨﻫ زا ﻲﺧﺮﺑ و
عاﻮﻧا يﺪﺟ مﺎﻈﻧ رد ﻪﻛ ﺖﻧﻮﺸﺧ ﺮﺗ ﻲﻣ هﺪﻳد ﻲﺷزﻮﻣآ يﺎﻫ
-
ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ ادﺮﭘ ﺪﻧز ﻲﻣ و قﺮﻃ زا تﺎﻓﻼﺘﺧا ﻞﺣ شزرا ﺎﺗ ﺪﻨﺷﻮﻛ ﺖﻤﻟﺎﺴﻣ
ﺪـﻨﻫد نﺎـﺸﻧ ار ﺰـﻴﻣآ .
رد
ترﺎﻬﻣ دﺮﻜﻳور ﻦﻳا ﻲﻣ هداد شزﻮﻣآ ﻲﻳﺎﻫ
هار ﻦﺘﻓﺎـﻳ رد ار ﻪﻋزﺎﻨﻣ ﻦﻴﻓﺮﻃ ﺎﻳ ﺚﻟﺎﺛ ﺺﺨﺷ ﻪﻛ دﻮﺷ
اﻮﺗ اﻮﻋد ﻦﻴﻓﺮﻃ ياﺮﺑ لﻮﺒﻗ درﻮﻣ ﻞﺣ ﺎﻧ
ﻲﻣ دزﺎﺳ . ﺶﻴﺑ شزﻮﻣآ ﻦﻳا ﺎﺗ دراد ﻲﻌﻗاو و ﻲﻠﻤﻋ ﺔﺒﻨﺟ ﺮﺗ
و يرﺎﺠﻨﻫ ﺔﺒﻨﺟ ﻲﺷزرا
. ﻚﻴﺗﺎﻤﺘـﺴﻴﺳ و يرﺎﺘﺧﺎـﺳ ياﺰـﺟا كرد ﻪـﺑ دﺮـﻜﻳور ﻦـﻳا رد ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
ﻲﻤﻧ ﻲﻬﺟﻮﺗ تﺎﺿرﺎﻌﺗ دﻮﺷ
. ﻪﺘـﺷاد هاﺮـﻤﻫ ﻪـﺑ سراﺪـﻣ رد ار ﻲـﺘﺒﺜﻣ ﺞﻳﺎـﺘﻧ ضرﺎﻌﺗ ﻞﺣ شزﻮﻣآ
ﺖﺳا . لﻮﺻا ﻦﻳا دﻮﺟو ﺎﺑ
، ﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﻲـﻣ فﺎـﺼﻧا و ﺖﻟاﺪـﻋ ياﺮﺑ يرﺎﻴﻌﻣ نا
ﻦـﻳا ﺪـﻧاﻮﺗ
ﻞﻣﺎﻛ ار دﺮﻜﻳور و ﺮﺗ
ﺶﻴﺑ ﺮﺗ ﺎﺳ كرد ﻞﺑﺎﻗ دز
) ،نودرر 1997 ، ﺺﺻ 24 - 25 .(
ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﺪﻨﭼ شزﻮﻣآ درﻮﻣ رد عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻴﻤﻫ ﻲﻣ ﺢﻴﺤﺻ ﺰﻴﻧ2
ﺪﺷﺎﺑ . ﻲـﮕﻨﻫﺮﻓ ﺪـﻨﭼ شزﻮـﻣآ
هﺮﺠﻨﭘ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻪﺑ يا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ نوﺪﺑ ﺮﮔا ﺎﻣا ؛ﺖﺳا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
،دﻮـﺷ ﺲﻳرﺪﺗ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ
ﺖﺻﺮﻓ شزراﺎﺑ يﺎﻫ ﺖﻴﺒﺴﻧ نﺎﻴﻣ ﻂﺑاور ﻒﺸﻛ و كرد ياﺮﺑ
ـﻴﻨﺑ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ و ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﻲﻳاﺮﮔ ﻦﻳدﺎ
ﺐﻠﺳ و و بادآ نﺎـﻴﻣ يرﺎﮔزﺎـﺳ و ﻲﺘـﺷآ يراﺮﻗﺮﺑ ﻪﺑ و ﺖﻓر ﺪﻨﻫاﻮﺧ ﺖﺳد زا ﻲﻧﺪﺷﺎﻧ و مﻮـﺳر
ﻪﻳور ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺨﻧ لوﺬﺒﻣ مزﻻ ﻪﺟﻮﺗ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﺎﺑ ﻲﺘﻨﺳ يﺎﻫ )
،نﻮﺘﺳا 2002
، ص 541 (.
هﺪﻴﻘﻋ نﺎﻴﺑﺮﻣ زا ﻲﻀﻌﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا
ﮓـﻨﻫﺮﻓ ﺮﻳﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ماﺮﺘﺣا و ﺶﻧاد ﻖـﻘﺤﺗ ياﺮـﺑ ﺎـﻫ
ﻧ و ﺖﺳا يروﺮﺿ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﻢﻫاﺮـﻓ ار ﻲـﻛرد ﻦﻴـﻨﭼ ﻲـﻗﻼﺧا ﺔﺘـﺴﻫ يﺮـﺸﺑ قﻮـﻘﺣ ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ ﺰﻴ
ﻲﻣ ﻧ طﺎﺒﺗرا ﻦﻳا و ﺪﻨﻨﻛ توﺎﻔﺗ كرد تروﺮﺿ ،دﻮﺧ ﺔﺑﻮﻧ ﻪﺑ ﺰﻴ
رﻮـﻈﻨﻣ ﻪـﺑ ﻲـﮕﻨﻫﺮﻓ يﺎﻫدﺪﻌﺗ و ﺎﻫ
ﻤﻀﺗ و ﺖﻧﻮﺸﺧ زا يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ نﺎﻳﺮﺟ ﻦﻴ
» ﺢﻠﺻ يراﺮﻗﺮﺑ «
نﺎﻜﻣا ار ﭘ ﻲـﻣ ﺮﻳﺬ دزﺎـﺳ )
،نودرر 1997
،
ﺺﺻ 25 - 27 .(
زﻮﻣآ ،ﺢﻠﺻ شزﻮﻣآ زا يﺮﮕﻳد دﺮﻜﻳور ﺖﺴﻳز ﻂﻴﺤﻣ ش
ﻲـﻣ3
ﺮـﻴﻏ ار نآ يرﺎﻴـﺴﺑ ﻪـﻛ ﺪـﺷﺎﺑ
ﻲﻣ ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺪﻨﻧاد
؛ ﻲﻣ ﺎﻣا ﺘﺴﺑ ﺪﻧاﻮﺗ يرﺎﻜﻤﻫ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ يﺪﻴﻔﻣ و ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺮ نﺎـﻴﺑﺮﻣ ﻦﻴـﺑ ﻲﺷزﻮﻣآ يﺎﻫ
ﺪﻳﺎﻤﻧ ﻢﻫاﺮﻓ ار .
شزﻮﻣآ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ و ﻲﻧﺎﻬﺟ تﻼﻜﺸﻣ ﺔﻌﻟﺎﻄﻣ نﺎﻜﻣا دﺮﻜﻳور ﻦﻳا رد ﻲﺘﻛرﺎـﺸﻣ يﺎﻫ
1. Conflict Resolution 2. Multi Cultural Studies 3. Environmental Education
ﺖﻴﻓﺮﻇ ﺔﻌﺳﻮﺗ ياﺮﺑ ا ﻲﻳاﺮﮕﻤﻫ ياﺮﺑ زﺎﻴﻧ درﻮﻣ يﺎﻫ
دراد دﻮﺟو ﻲﻋﺎﻤﺘﺟ .
نﺎﺴﻧا ﻲﻌﻤﺟ و يدﺮﻓ يﺎﻫرﺎﺘﻓر ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻞﺴﻧ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﺎﻫ
ﻲﺜﺣﺎـﺒﻣ زا ﻦﻴـﻣز ةﺮـﻛ ﺮـﺑ ﺮﺸﺑ يﺎﻫ
ﺳا ﻲﻣ ﻪﺟﻮﺗ ناﺪﺑ دﺮﻜﻳور ﻦﻳا رد ﻪﻛ ﺖ دﻮﺷ
. ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻲـﻣ ﺖﺴﻳز ﻂﻴﺤﻣ شزﻮﻣآ ﻪﻛ ﺪﺳر
ﺪـﻧاﻮﺗ
ﺮﻴــﺴﻣ ﺪــﻨﻛ ﺖــﻛﺮﺣ نآ رد ﺪــﻳﺎﺑ ﺢﻠــﺻ شزﻮــﻣآ ﻪــﻛ ار ﻲــﻫار و
، ﺪــﻳﺎﻤﻧ ﺺﺨــﺸﻣ و لﻮــﺻا و
ﻘﺣ يﺎﻫدراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻲﻣ هار ﻦﻳا ندﻮﻤﻴﭘ رد ﺰﻴﻧ ﺮﺸﺑ قﻮ
ﺪﻨﺷﺎﺑ ﺎﻤﻨﻫار ﺪﻨﻧاﻮﺗ .
ﻪﻛ ﻦﻳا مﺎﺠﻧاﺮﺳ نورد رد ار ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﻪﻛ ﻲﺗرﻮﺻ رد ﺢﻠﺻ شزﻮﻣآ يﺎﻫدﺮﻜﻳور زا ﻚﻳ ﺮﻫ
ﺪﻫد يﺎﺟ ﺶﻳﻮﺧ
، ﻲﻣ ﻞﻣﺎﻛ و ﺮﺗﺮﺛﻮﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺗ
. ﺮﮔا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ شزﻮـﻣآ و ﺢﻠـﺻ شزﻮـﻣآ ﻪـﭼ
ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ لﺎﻜﺷا رد ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﺪﻨـﺷﺎﺑ ﻪﺘـﺷاد ﻲﺗوﺎﻔﺘﻣ ﻦﻳزﺎﻏآ طﺎﻘﻧ ﺎﻳ و ﺪﻧﻮﺷ ﻪﺋارا ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ
؛
ﻪﻧﻻدﺎﻋ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻖﻘﺤﺗ نآ و ﺖﺳا ﻲﻜﻳ ود ﺮﻫ ﺪﺼﻘﻣ ﺎﻣا ﺢﻠـﺻ و ﺮـﺗ
ﺖـﺳا ﺮـﺗﺰﻴﻣآ )
،نودرر 1997 ،
ﺻ ﺺ 33 - 34 (
ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ،ﺲﻜﻋﺮﺑ دﺮـﻜﻳور ﺮﻳﺎﺳ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ هاﻮﺧ و ﻲﻳﺎﻬﻨﺗ ﻪﺑ هاﻮﺧ
ﻲـﺷزﻮﻣآ يﺎـﻫ
دﻮﺷ ﺲﻳرﺪﺗ نﺎﻬﺟ ﺮﺑ ،
قﻮﻘﺣ ﻲﻟﻮﻤﺷ ﺎﻨﺳا ﺮﻳﺎﺳ و ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻪﻴﻣﻼﻋا رد جرﺪﻨﻣ
قﻮـﻘﺣ د
ﻲﻣ شﻼﺗ و دراد ﺰﻛﺮﻤﺗ ﺮﺸﺑ ﺎﻣآ ار ناﺮﻴﮔاﺮﻓ ﻪﻛ ﺪﻨﻛ
ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻪﻛ رﻮﻈﻨﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ ،دزﺎﺳ هد ﻲﻧﺎﮔﺪـﻨﻨﻛ
فﺪﻫ و ﺮﻜﻔﺘﻣ رد ﺰـﻴﻧ و دﻮـﺧ ﻪـﻌﻣﺎﺟ رد ﻲـﮕﻨﻫﺮﻓ و ﻲـﺳﺎﻴﺳ ،يدﺎـﺼﺘﻗا ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا رﻮﻣا رد ﺪﻨﻣ
ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻪﺻﺮﻋ )
،نﻮﺘﺳا 2002
، ص 541 .(
مود ﺶﺨﺑ :
ﺮﻴﺛﺎﺗ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ﺮﺑ
ﻪﻌﺳﻮﺗ
ﻒﻟا - يزﺎﺳﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﻪﺧﺮﭼ
زا ار ﺮـﺸﺑ قﻮـﻘﺣ مواﺪـﻣ و هدﺮﺘﺴﮔ ﺾﻘﻧ ﻪﺑ ﻲﻧاﻮﺗﺎﻧ و ﺮﻘﻓ ﻞﻳﺪﺒﺗ ﺖﺳردﺎﻧ ﺔﺧﺮﭼ ﻲﻠﻣﺎﻋ ﻪﭼ نﺎﻴﻣ ﻲﻣ
؟دﺮﺑ ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻪﻛ ﺪﺳر
ﺮﻘﻓ ﺶﻫﺎﻛ رد نآ ﺶﻘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻲـﻣ ،
ﻒـﻗﻮﺘﻣ رد ﺪـﻧاﻮﺗ
ﺪﻳﺎﻤﻧ ﻚﻤﻛ ﻪﺧﺮﭼ ﻦﻳا ﻦﺘﺧﺎﺳ )
،سﺎﻳد 1997
، ص 51 .(
ﻲﻤﻧ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر مﻮﻬﻔﻣ ﻪﺑ ﺎﻬﻨﺗ ار ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻪﺘﺒﻟا دﺮﻛ ﻪﺻﻼﺧ ناﻮﺗ
. لﺎـﺳ رد نﻮـﺳﺮﻴﺑ شراﺰﮔ
1969 نﻼﻋا ﻲﻣ
،ﻪﻧاﺮﺳ ﺪﻣآرد ﻪﻛ ﺖﺷاد ﻚﻳ
ﺖـﺳا ﻲـﺋﺰﺟ ﺺﺧﺎﺷ ﻲـﻤﻧ ﻞـﻣﺎﻛ و
ﺪـﺷﺎﺑ ﺪـﺷر و
ﺖﺳا ﻲﻓﺎﻛ ﺮﻴﻏ ﻲﻟو مزﻻ ﻲﻃﺮﺷ ﻪﻌﺳﻮﺗ ياﺮﺑ يدﺎﺼﺘﻗا .
ﻪـﺑ ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺖﻓﺮـﺸﻴﭘ مﻮـﻬﻔﻣ ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﻜﺗ رﻮﻈﻨﻣ و ﺪـﺷ هدوﺰـﻓا نآ ﻪـﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺚﺤﺑ ﻞﻴﻤ ﺨـﺸﺗ ﻲﻓﺎـﻛ نﻮـﭼ
ﻴ ﻒـﻄﻟ ﻪـﺑ ﺪـﺸﻧ هداد ﺺ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺖـﺸﮔ هدوﺰـﻓا نآ ﺮﺑ ﺰﻴﻧ ﻲﺷزﻮﻣآ ﻞﻣﺎﻋ ﻮﻜﺴﻧﻮﻳ يﺎﻫ .
ﻪﻌـﺳﻮﺗ ﻲـﮕﻨﻫﺮﻓ ﺪـﻌﺑ هار ﻦـﻳا زا
ﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﺖﻴﻤﺳر ﻪﺑ مﺎﺠﻧاﺮﺳ )
،يﺮﻨﻫ 1374
، ﺻ ﺺ 78 - 79 .(
ناور تاﺮﺛا ﺮﺑ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﺪﻌﺑ ﺪﻴﻳﺎﺗ ﻪـﻴﻜﺗ هﻮـﺒﻧا ﮓـﻨﻫﺮﻓ ﻲـﻗﻼﺧا و ﻲـﺳﺎﻨﺷ
ﻲـﻣ ﺪـﻧز ) ﻫ ﺎـﻤ
،ن
ﺺﺻ 88 - 89 .(
ﺖﻳﻮﻫ ﻲﻠﺻا ﻞﻣﺎﻋ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﺖﺳا ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻊﻣاﻮﺟ ﻪﺑ ﺶﺨﺑ
. ﺔﺘـﺴﻫ ﻲـﮕﻨﻫﺮﻓ ﺖـﻳﻮﻫ
،يدﺎﻣ ،ﻲﺣور ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ ﺐﻴﻛﺮﺗ زا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻌﻤﺟ و يدﺮﻓ ﺖﻴﺼﺨﺷ ﻲﻠﺻا و يﺮﻜﻓ
ﻲﻣ ﻞﺻﺎﺣ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻚﻳ ﻲﺳﺎﺴﺣا دﻮﺷ
.
» شزرا ﺎﻫ
« ،
» هﻮﻴﺷ ﻲﻧﺎﻴﺑ يﺎﻫ
« ،
» ﺖﻨﺳ ﺎﻫ « و
» ﺎﻫروﺎﺑ « ﻫﺮﻓ يﺎﻫدﻮﻤﻧ زا د ﮓـﻨ
ﺪﻨﺘـﺴﻫ ﻪـﻌﻣﺎﺟ ر .
ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻧﺎﻌﻣ و ﺎﻫدﺎﻤﻧ زا يا
ﺎـﻣﺮﻔﻤﻜﺣ ﻪـﻌﻣﺎﺟ ﻚـﻳ ﺮﺑ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ يﺎﻫ
ﻲﻣ ﻲﻣ راﺪﻳﺪﭘ ار ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻲﻧﻼﻘﻋ تﺎﻴﺣ و ﻲﻌﻤﺟ ﺖﻴﺼﺨﺷ و دﻮﺷ ﻦـﻳا يﺰـﻛﺮﻣ ﺔﺘـﺴﻫ ﺎـﻣا ؛دزﺎﺳ
ﺖﺳوا ﻦﻳدﺎﻴﻨﺑ قﻮﻘﺣ و نﺎﺴﻧا ةرﺎﺑرد ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺮﻫ رد دﻮﺟﻮﻣ صﺎﺧ شﺮﮕﻧ ﻲﺋﻼﻘﻋ تﺎﻴﺣ .
شزﻮﻣآ ﻦﻴﺑ دراد دﻮـﺟو يراﺪـﻳﺎﭘ ﻞـﺑﺎﻘﺘﻣ ﺶﻨـﻛ ،ﮓﻨﻫﺮﻓ و شروﺮﭘ و
. شروﺮـﭘ و شزﻮـﻣآ
شروﺮـﭘ و شزﻮـﻣآ ﻖـﻳﺮﻃ زا ًﺎـﺳﺎﺳا ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﻲﻧﺎﻌﻣ و ﺎﻫﻮﮕﻟا نﻮﭼ ﺎﻣا ؛ﺖﺳا ﮓﻨﻫﺮﻓ زا ﺚﻌﺒﻨﻣ ﻲﻣ ﻞﻘﺘﻨﻣ ﻲﻣ ار ﮓﻨﻫﺮﻓ ﺮﺼﻨﻋ ،ﺪﻧﻮﺷ دﺮﻤﺷﺮﺑ شروﺮﭘ و شزﻮﻣآ لﻮﻠﻌﻣ ناﻮﺗ
.
يرﺎﻛوزﺎﺳ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ ،شروﺮﭘ و شزﻮﻣآ ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ـﺑ ﻲـﻌﻴﺒﻃ1
ﻪـﻜﻠﺑ ،ﺖـﺳا ﮓـﻨﻫﺮﻓ لﺎـﻘﺘﻧا ياﺮ
ﻲـﻣ رﺎﻤـﺷ ﻪـﺑ ﺰـﻴﻧ ﻪﻌﺳﻮﺗ دﺎﺠﻳا ﺎﻳ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﺮﻴﻴﻐﺗ ياﺮﺑ ﻞﻣﺎﻋ ﻦﻳﺮﺗﺪﻨﻤﺗرﺪﻗ دور
) ،ﻲـﻧادﺰﻳ 1381 ،
ص 109 .(
و شزﻮﻣآ ﺖﻴﻤﻫا نآ ﺎﺑ نﺎﻣﺰﻤﻫ و ﮓﻨﻫﺮﻓ ﺖﻴﻤﻫا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﭘ
ناﻮـﻨﻋ ﻪﺑ هاﻮﺧ ،شروﺮ
ﻄﻴﺣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺎﻳ و ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺮﺼﻨﻋ ﺔ
ﻚﻴﻜﻔﺗ ،ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ زا ﻲﺻﺎﺧ ﻓ ﺪﻌﺑ يﺮﻳﺬﭘﺎﻧ
و ﺖﻓﺮـﺸﻴﭘ زا ﻲﮕﻨﻫﺮ
ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ لﻮﻘﻌﻣ يﺮﻣا ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺪﺳر
) يﺮﻨﻫ ، 1374 ﺺﺻ ، 88 - 89 .(
ﻦﻴﺑ ﻲﺘﺴﺸﻧ رد ﻮﻜﺴﻧﻮﻳ ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ﻲﻠﻠﻤﻟا
» ﺖﻓﺮـﺸﻴﭘ و ﺮـﻘﻓ «
لﺎـﺳ رد 1986 ﺶـﻘﻧ ﻲـﺳرﺮﺑ ﻪـﺑ
شزرا قﻼﺧ و هﻮﻘﻟﺎﺑ ﻓ ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ،ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ يﺎﻫ
ﺮﻓ رد يﻮﻨﻌﻣ و ﻲﻗﻼﺧا ،ﻲﻣﻮﻗ ،يﺮﻜ آ
ﻪﻌـﺳﻮﺗ ﺪﻨﻳ
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺪﺷر و ـ
ﭘ ﻲﻧﺎﺴﻧا ﺖﺧادﺮ ) ﻫ ص ،نﺎﻤ 7 .(
ﺔﻴﻣﻼﻋا 1986 ﻮﭘ و ﻊﻣﺎﺟ ،هﺪﻴﭽﻴﭘ ﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻚﻳ ار ﻪﻌﺳﻮﺗ ةﺪﻳﺪﭘ ،ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻖﺣ ةرﺎﺑرد ﻲـﻣ ﺎﻳ
ﺪـﻧاد
ﻪﺒﻨﺟ ياراد ﻪﻛ نآ ﻖﻳﺮﻃ زا و ﺖﺳا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و ﻲﺳﺎﻴﺳ ،يدﺎﺼﺘﻗا ،ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ يﺎﻫ
، و داﺮﻓا ﺔﻤﻫ هﺎﻓر
رد ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻞﻛ
، ﻲـﻣ ﺎـﻘﺗرا مواﺪـﻣ رﻮـﻃ ﻪﺑ ﺪـﺑﺎﻳ
) نﺎﻣزﺎـﺳ ﻲﻧﺎـﮕﻤﻫ تﺎـﻋﻼﻃا ةرادا ،ﺪـﺤﺘﻣ ﻞـﻠﻣ
1378 ص،
23 .(
ﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻪﻴﻣﻼﻋا ﻦﻳا رد ﻪ
ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ
» ﻲﻳاﺪﺟ ﻖﺣ يﺮـﺸﺑ ﺮﻳﺬﭘﺎﻧ
« و هﺪـﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨـﺷ
ﺑ دﺮﻓ ﻪ ـﺴﻣ لﺎﺣ ﻦﻴﻋ رد و قﻮﻘﺣ ياراد و ﺪﺷ ناﻮﻨﻋ ﻪﻌﺳﻮﺗ يرﻮﺤﻣ عﻮﺿﻮﻣ ناﻮﻨﻋ ﺆ
ﺖﻴﻟو ﻲﻳﺎـﻫ
ﺖﺸﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ رد ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺖﻬﺟ )
،سﺎﻳد 1997
، ص 52 .(
1. Mechanism
ﺖﻟود ،ﻪﻴﻣﻼﻋا ﻦﻳا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻫ
ار ﺎ
» ﺴﻣ ﺆ ﻠﺻا لو ﻲ
« ﻪـﺑ ﻪﻌـﺳﻮﺗ ﻖـﺣ ﻖﻘﺤﺗ ﻂﻳاﺮﺷ دﺎﺠﻳا ياﺮﺑ
ﻲﻣ ﻲﻌﻤﺟ ﻖﺣ ﺰﻴﻧ و يدﺮﻓ ﻖﺣ ناﻮﻨﻋ ﺪﻧاد
) ﻲﻧﺎﮕﻤﻫ تﺎﻋﻼﻃا ةرادا نﺎﻣزﺎﺳ
ﻞﻠﻣ
،ﺪﺤﺘﻣ 1378
، ص 23 .(
ر دﻮﺧ فاﺪﻫا زا ﻲﻜﻳ ﺪﺤﺘﻣ ﻞﻠﻣ رﻮﺸﻨﻣ ﺰﻴﻧ نآ زا ﺶﻴﭘ ا
» ﻪﻌﺳﻮﺗ « و
» ﻪـﺑ ﻲﻧﺎﻬﺟ ماﺮﺘﺣا ﺞﻳوﺮﺗ
يدازآ و ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﻲﺳﺎﺳا يﺎﻫ
« دﻮﺑ هدﺮﻛ نﺎﻴﺑ )
ةدﺎﻣ 55 (.
هدﺎﻣ ﻚﻳ رد فﺪﻫ ود ﻦﻳا ندﻮﻤﻧ ﺐﻴﻛﺮﺗ ﺎﺑ رﻮﺸﻨﻣ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳﺪﺑ )
ةدﺎﻣ 55 ( ﻦﺘﺧﺎـﺳ ﺪـﻬﻌﺘﻣ و
ﺖﻟود نآ ﺞﻳوﺮﺗ ﻪﺑ ﺎﻫ ﺎﻫ
) ةدﺎﻣ 59 ( ﻞﻤﻜﻣ ﻂﺑاور ﺮﺑ ﻲـﻣ ﺪـﻴﻛﺄﺗ ﻪﻌـﺳﻮﺗ و ﺮـﺸﺑ قﻮـﻘﺣ نﺎﻴﻣ
ﺪـﻨﻛ
) ،سﺎﻳد 1997 ص ، 52 .(
فاﺮﮔارﺎﭘ 8
ﺮﻔﻨﻛ ﻪﻴﻣﻼﻋا ا
ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﺲﻧ ـﻳو
ﺰـﻴﻧ ﻦ ﻦﻴـﻨﭼ ﻲـﻣ مﻼـﻋا ﺪـﻨﻛ
:
» ﻪﻌـﺳﻮﺗ ،
يدازآ و ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﻪﺑ ماﺮﺘﺣا و ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد ﺑ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻲﺳﺎﺳا يﺎﻫ
ﻪ و ﺪﻨﺘـﺴﻫ ﻪﺘـﺴﺑاو ﻢـﻫ
ار ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﻲﻣ ﺖﻳﻮﻘﺗ
ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ .«
)
،ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻊﻤﺠﻣ 1993
، ص 157 .(
ﻲﻫاﺮﻤﻫ ﻪﺑ ﺰﻴﻧ هراﺰﻫ ﺔﻴﻣﻼﻋا رد
ﻦﻴﺑ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ و كرد و ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد ﺞﻳوﺮﺗ نﺎﻴﻣ ﻲـﻜﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻖﺣ و ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ زا ﻲﻠﻠﻤﻟا
زا ﺖﺳا هﺪﺷ هرﺎﺷا ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ )
،ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻊﻤﺠﻣ 2000
، ص 55 .(
ﻞﻠﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ﻞﻛ ﺮﻴﺑد )
ﻟﺎـﻏ سوﺮـﻄﭘ ﻲ
( رد لﺎـﺳ شراﺰـﮔ 1994
قﻮـﻘﺣ زا ﻲـﻜﻳ ار ﻪﻌـﺳﻮﺗ
ﻦﻴﻤﻀﺗ ار نآ و ﻪﺘﺴﻧاد ﺮﺸﺑ ﻲﺳﺎﺳا هدروآ رﺎﻤـﺷ ﻪﺑ نﺎﻬﺟ رد ﺢﻠﺻ ﻖﻘﺤﺗ ياﺮﺑ ﻲﻤﻬﻣ رﺎﻴﺴﺑ ةﺪﻨﻨﻛ
ار ﻪﻌﺳﻮﺗ ناﺪﻘﻓ و ﺖﺳا ﺶﻨﺗ ﺶﻳاﺰﻓا ﺖﻬﺟ رد ﻲﻠﻣﺎﻋ
ﻦﻴﺑ يﺎﻫ ﻊـﻣاﻮﺟ رد هﺎـﻓر دﻮـﺒﻤﻛ و ﻲﻠﻠﻤﻟا
ﻲﻣ ﺎـﺘﻓﺮﮔ ﻊـﻣاﻮﺟ رد ار ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻖﻘﺤﺗ ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا و ﺪﻧاد يﺮـﻴﮔرد ر
ﻪـﺑ ﻦﻜﻤﻣﺎـﻧ ﻲﻣﺎـﻈﻧ يﺎـﻫ
ﻲﻣ بﺎﺴﺣ دروآ
.
و هﺪـﺷ ﻪـﺘﺧادﺮﭘ ﻲـﺳاﺮﻛﻮﻣد و ﻪﻌﺳﻮﺗ نﺎﻴﻣ ﺪﻧﻮﻴﭘ ﻪﺑ شراﺰﮔ ﻦﻳا زا يﺮﮕﻳد ﺶﺨﺑ رد ﺪـﻘﺘﻌﻣ
اﺮﻛﻮﻣد ﻪﺑ ﻪﻌﻣﺎﺟ ،ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻖﻘﺤﺗ زا ﺲﭘ ،ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻲﻀﻌﺑ رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲـﻀﻌﺑ رد و ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺖﺳد ﻲﺳ
بﻼﻘﻧا ﻪﺑ ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد دﺎﺠﻳا ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺮﺠﻨﻣ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻖﻘﺤﺗ و يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫ
) ﺮﻴﺑد شراﺰﮔ
،ﻞﻛ 1994 ص ، 48 ( . ،ﻲـﺳﺎﻴﺳ ـ ﻲﻧﺪـﻣ قﻮﻘﺣ قﺎﺜﻴﻣ ﺮﻴﻈﻧ ﺰﻴﻧ يﺮﮕﻳد ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ دﺎﻨﺳا
ز ﻪـﻴﻠﻋ ﺾﻴـﻌﺒﺗ لﺎﻜﺷا ﻪﻤﻫ فﺬﺣ نﻮﻴﺴﻧاﻮﻨﻛ ،ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ،يدﺎﺼﺘﻗا قﻮﻘﺣ قﺎﺜﻴﻣ و نﺎـﻧ
نﻮﻴﺴﻧاﻮﻨﻛ زا يرﺎﻤﺷ ﻦﻴﺑ نﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻫ
و ﻖﻳﺮﻃ زا ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﻖﻘﺤﺗ ﺮﺑ رﺎﻛ ﻲﻠﻠﻤﻟا ﻪﻌﺳﻮﺗ نورد زا
ﻲﻣ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﺪﻨﻨﻛ )
،سﺎﻳد 1997
، ص 52 .(
ﻟﺎﺑ ناﻮﺗ ياراد ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻖﺣ ﺮـﺸﺑ قﻮﻘﺣ ندﻮﻤﻧ ﻪﭼرﺎﭙﻜﻳ هﻮﻘ
ﺖﺳا . و ﺖـﺳا ﺮـﺸﺑ قﻮـﻘﺣ ﺮﮕﻳد ﻪﺑ ماﺮﺘﺣا ﺶﺠﻨﺳ ﺖﻬﺟ يرﺎﻴﻌﻣ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻖﺣ يﺎـﻜﺗا ﺖﺧﺎﻨـﺷ
و ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﻴﻏ ﻂﺑاور ﻔﺗ ﻞﺑﺎﻗ
نﺎﻜﻣا ار ﺮﺸﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ قﻮﻘﺣ ﻦﻴﺑ ﻚﻴﻜ ﻲﻣ ﺮﻳﺬﭘ
ﻲﻣ هزﺎﺟا و ﺪﻳﺎﻤﻧ ﺪـﻫد
ﻪﻌﺳﻮﺗ رد داﺮﻓا ﻪﻛ زا و دازآ ﻲـﺳﺎﻴﺳ ظﺎـﺤﻟ زا ،راﺪﻳﺎﭘ يدﺎﺼﺘﻗا ظﺎﺤﻟ زا ﻪﻛ يا
ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ظﺎـﺤﻟ
اﺮﻳز ؛ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﺖﻛرﺎﺸﻣ ،ﺖﺳا ﻪﻧﻻدﺎﻋ ﻲﻌﻗاو راﺪﻳﺎﭘ ﺔﻌﺳﻮﺗ
، نﺎﻜﻣا ﻲﻧﺎﻣز ﺎﻬﻨﺗ دﻮـﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﺮﻳﺬﭘ
ﺣ ﻪﻛ ﺑ مدﺮﻣ ﻪﻤﻫ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و يدﺎﺼﺘﻗا ،ﻲﺳﺎﻴﺳ قﻮﻘ ﻪ
دﻮـﺷ ﻊـﻗاو ماﺮـﺘﺣا درﻮﻣ ﻞﻣﺎﻛ رﻮﻃ )
ةرادا
،ﺪﺤﺘﻣ ﻞﻠﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻧﺎﮕﻤﻫ تﺎﻋﻼﻃا 1378
ص ، 23 .(
ﻪﻌـﺳﻮﺗ ﻦﻴﻨﭼ ﻖـﻘﺤﺗ و يزﺎـﺳﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ يا
ار ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ نﺎﻜﻣا
ﺮﻳﺬﭘ ﻲﻣ دزﺎﺳ . ﻪﻳﺎﭘ و دﺎﻴﻨﺑ ﺰﻴﻧ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ،ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا ﻪﻌـﺳﻮﺗ ياﺮـﺑ ار يا
ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ﻨﻛ
ﺪ ﻲﻣ دﺎﺠﻳا ﻪﻌﺳﻮﺗ ياﺮﺑ يرﺎﻴﻌﻣ و ﻲﻟﻮﺻا بﻮﭼرﺎﭼ و ﺪﻳﺎﻤﻧ
ناﻮـﺘﺑ نآ سﺎـﺳا ﺮـﺑ ﻪﻛ
ﺴﻣ ﺪﻧراد هﺪﻬﻋ ﺮﺑ ار ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﺴﻛ ﺆ
دﺮﻤﺷ لو .
ب - ﻪﻌﺳﻮﺗ ياﺮﺑ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ
،ﺪﺷ نﺎﻴﺑ ﻪﭽﻧآ ﺮﺑ ﺎﻨﺑ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ
ﺪﻳﺎﺑ ﺎـﻔﻳا ار ﻲـﻤﻬﻣ ﺶـﻘﻧ ﻲﻌﻗاو ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻦﻴﻤﻀﺗ رد
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ . قﺮﻃ ﻪﺑ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ﻲﻣ ﺮﻳز
دراﺬﮕﺑ ﺮﺛا ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺮﺑ ﺪﻧاﻮﺗ :
1 ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ـ يﺎﻫ
ار ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ لﺮﺘﻨﻛ
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ . ﺾـﻘﻧ ﻪـﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ هﺎﮔ
ﻲﻣ ﺮﺠﻨﻣ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ دﻮﺷ
. ﺪﻴﻟﻮﺗ ار يﺮﻄﺧﺮﭘ تﺎﻌﻳﺎﺿ و تاﺪﻴﻟﻮﺗ ،نﺎﺑﺎﺘﺷ نﺪﺷ ﻲﺘﻌﻨﺻ لﺎﺜﻣ ياﺮﺑ
ﻲﻣ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ يزروﺎﺸﻛ ﺎﻳ و ﺪﻳﺎﻤﻧ مﻮﻤﺴﻣ و كﺎﺧ ﺐﻳﺮﺨﺗ ﺮﻴﻈﻧ ﻲﺗﻼﻜﺸﻣ
ار ﻲﻳاﺬـﻏ ﺔﺧﺮﭼ يزﺎﺳ
ﻲﻣ رﺎﺑ ﻪﺑ دروآ . ﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ هژوﺮﭘ تﺎﻓاﺮﺤﻧا ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪﺑ ﺮﺸﺑ ق
و دﺪـﺠﻣ ﻲـﺣاﺮﻃ و ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ
نآ ﻢﻴﻣﺮﺗ ﺎﻫ ﻚﻤﻛ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ .
2 ﺮـﺗ ياﺮـﺑ نﺎـﺷراﻮﺷد تازرﺎـﺒﻣ رد ﻪﻌـﺳﻮﺗ نﺎـﻴﻧﺎﺑﺮﻗ ﻪـﺑ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ـ ناﺮـﺒﺟ ،ﻢﻴﻣ
ﻲﻣ ﻚﻤﻛ ﺖﻟاﺪﻋ و ترﺎﺴﺧ ﺪﻨﻛ
.
3 كرد ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ـ ﻲﻘﻴﻤﻋ
ا ﻪﻌﺳﻮﺗ ز
» ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻂﻳاﺮﺷ دﻮﺒﻬﺑ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ «
ار ﻲﻣ ﺞﻳوﺮﺗ -
ﺑ دﻮﺧ ﺔﺑﻮﻧ ﻪﺑ ﺮﻣا ﻦﻳا ﻪﻛ ﺪﻨﻛ ﺐـﻘﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد ﻪﻌﺳﻮﺗ نﺪﺷ ﻊﻳﺮﺳ ﻪ
ﻪﻌـﺳﻮﺗ لﺎـﺣ رد و هﺪـﻧﺎﻣ
دﺮﻛ ﺪﻫاﻮﺧ ﻚﻤﻛ .
4 ﻲﻣ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ـ ﻴﻣﺄﺗ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺮﻓ ﻞﺣاﺮﻣ ﺔﻤﻫ رد ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺮﺗﺮﺛﻮﻣ ﻦ آ
زا ﻪﻌـﺳﻮﺗ ﺪـﻨﻳ
هژوﺮﭘ ﻲﺣاﺮﻃ نآ رﺎﻜﺘﺑا ،ﺎﻫ
ﻣ ،ﺎﻫ نآ دﺪﺠﻣ ﻲﺣاﺮﻃ و ﻲﺑﺎﻳزرا و ترﺎﻈﻧ ،ﺖﻳﺮﻳﺪ ﺪﻳﺎﻤﻧ ﻚﻤﻛ ﺎﻫ
.
5 ﺮـﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ـ ﻲـﻣ
رد ﺪـﻧاﻮﺗ ﻞـﻣاﻮﻋ ﻲﻳﻮﮕﺨـﺳﺎﭘ
ﺖـﻳﺎﻋر ﻪـﺑ ﻪﻌـﺳﻮﺗ ناﺮﮕﻳزﺎـﺑ و
ﺖﺳﺎﻴﺳ و ﺎﻫ ﻪﺟدﻮﺑ ﺎﻫ حﺮﻃ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ي ﺎﻫ
ﺪﻨﻛ ﺎﻔﻳا ﺮﺛﻮﻣ ﺶﻘﻧ )
،سﺎﻳد 1997
، ﺺﺻ 52 - 53 .(
6 - ﻲﺘﺳﺎﻛ ناﺮﺒﺟ ﻪﺑ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ زا ﻲﺷﺎﻧ تارﺎﺴﺧ و ﺎﻫ
ﺖﺳﺎﻴﺳ لﺎﻤﻋا حﺮﻃ و ﺎﻫ
يﺎﻫ
ﻲﻣ ﻚﻤﻛ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻲﻣ يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ ﻪﻌﺳﻮﺗ نﺎﻳﺮﺟ رد ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﺾﻘﻧ زا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﺪﻳﺎﻤﻧ
ﺪﻨﻛ . ﻦـﻳا
شزﻮﻣآ ﻲﻣ ﺎﻫ ترﺎﺴﺧ ناﺮﺒﺟ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﺪـﻳﺎﻤﻧ ﻚـﻤﻛ ﻲﻣﻮﺑ نﺎﻣدﺮﻣ ﺮﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﺨﻳرﺎﺗ يﺎﻫ
مﺪﻘﺗ ﻖﺣ ﺎﺑ ﺎﻳ و ﺪﻨﻛ هزرﺎﺒﻣ ﻪﻌﺳﻮﺗ رد نزاﻮﺘﻣﺎﻧ يﺎﻫ
. رﺎـﻣ يﺎـﻗآ لﺎـﺜﻣ ياﺮﺑ رﻮـﻬﻤﺟ ﺲﻴـﺋر ،زﻮﻛ
ﻪﻨﻳﺰﻫ ﺎﺑ ،ﻦﻴﭙﻴﻠﻴﻓ يﺎﻫﺎﺘـﺳور رد ﻪـﻛ ﻲﻟﺎـﺣ رد ،دﻮـﺑ هدﺮـﻛ دﺎﺠﻳا ﻲﮔرﺰﺑ ﺐﻠﻗ ﺰﻛﺮﻣ دﺎﻳز رﺎﻴﺴﺑ يا
ﺖﺒﻗاﺮﻣ و ﻲﺘﻣﻼﺳ ﻪﺑ ﻦﻴﭙﻴﻠﻴﻓ ﻲﻤﻧ ﻲﻬﺟﻮﺗ ﺖﺷاﺪﻬﺑ ﻪﻴﻟوا و ﻲﺳﺎﺳا يﺎﻫ
ﺪﺷ .
ﻦﻳا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻞﻣﺎﺷ ﻞﻣﺎﻛ رﻮﻃ ﻪﺑ ار ﻪﻌﺳﻮﺗ مﻮﻬﻔﻣ ﺪﻧاﻮﺘﺑ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ﻪﻛ
دﺮـﮔ د،
ﺪـﻳﺎﺑ
ﺻﺎﻨﻋ ﻪﺑ شزﻮﻣآ ﻦﻳا ﻲﻠﻤﻋ و يﺮﻈﻧ ﺮ دﻮﺷ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﻫ
.
دﺮﻛ هرﺎﺷا درﻮﻣ ﻦﻳا رد ﻪﺘﻜﻧ ﻪﺳ ﻪﺑ ﺪﻳﺎﺑ يﺮﻈﻧ ﺢﻄﺳ رد :
1 ﻜﻳ دﻮﺧ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻖﺣ ـ قﻮﻘﺣ زا ﻲ
ﺖﺳا ﺮﺸﺑ .
قﺎﺜﻴﻣ رد ﻖﺣ ﻦﻳا يدﺎـﺼﺘﻗا ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا قﻮﻘﺣ
ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ و مود ﺶﺨﺑ رد و
ﺪﻨﺑ 6 ﺮـﺸﺑ قﻮـﻘﺣ ﻲﻧﺎـﻬﺟ ﺲﻧاﺮﻔﻨﻛ ﻪﻴﻣﻼﻋا 1993
قﻮـﻘﺣ دﺎﻨـﺳا و
ﺳر ﻪﺑ يﺮﮕﻳد يﺮﺸﺑ و ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﺖﻴﻤ
ﺖﻟود ﺎﻫ ﺴﻣ ار ﺆ ﻪﺘـﺴﻧاد ﻖـﺣ ﻦﻳا ﻦﻴﻤﻀﺗ لو ﺪـﻧا
.
ـﺑ ﻞﻠﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻊﻤﺠﻣ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻖﺣ ﻪﻴﻣﻼﻋا رد ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻖﺣ ياﻮﺘﺤﻣ و دوﺪﺣ ﻪ
حﺮـﺷ ﺖـﻗد
ﺖﺳا هﺪﺷ هداد .
2 ﻢﻫاﺮـﻓ ﻪﻌـﺳﻮﺗ ناﺮﮕﻳزﺎﺑ ﻲﻳﻮﮕﺨﺳﺎﭘ ياﺮﺑ يرﺎﻴﻌﻣ و ﺖﺳا ﻪﻌﺳﻮﺗ ياﺮﺑ ﻲﻧﺎﻴﻨﺑ ،ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ـ
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ .
3 ﻳﺎﺑ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ـ دﻮﺷ ﺖﻳﺎﻤﺣ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺪﻨﻳآﺮﻓ رد ﻞﻣﺎﻛ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺪ
) ﺺﺻ ،نﺎﻤﻫ 55
- 59 (
يدازآ و ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﻲﻣﺎﻤﺗ ﺮﻴﻏ ﻲﺳﺎﺳا يﺎﻫ
ﻪﺘﺴﺑاو ﻢﻫ ﻪﺑ و ﻢﻴﺴﻘﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﻲـﻣ و ﺪﻧا
ﺑ ﺎ ـﻳ ﻪـﺟﻮﺗ ﺪ
ﻲـﮕﻨﻫﺮﻓ و ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ،يدﺎـﺼﺘﻗا ،ﻲـﺳﺎﻴﺳ ،ﻲﻧﺪـﻣ زا ﻢـﻋا قﻮﻘﺣ ﺔﻴﻠﻛ ﺖﻳﺎﻤﺣ و ﺞﻳوﺮﺗ ﻪﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ددﺮﮔ فﻮﻄﻌﻣ .
ﻲـﻤﻧ ﻦﻴﻌﻣ ﻲﻧﺎﺴﻧا قﻮﻘﺣ ﺞﻳوﺮﺗ يدازآ و ﺮـﺸﺑ قﻮـﻘﺣ ﺮـﮕﻳد رﺎـﻜﻧا ﺪـﻨﻧاﻮﺗ
يﺎـﻫ
ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ ﻪﻴﺟﻮﺗ ار ﻲﺳﺎﺳا )
،سﺪﻴﻧﻮﻤﻴﺳ 1383
ص ، 132 .(
قﻮﻘﺣ نﻮﺘﺳ ﺖﻴﻨﻣا و ﻪﻌﺳﻮﺗ رﺎﻨﻛ رد ﺮﺸﺑ ﻪﺳ يﺎﻫ
ﻲﻣ ﻞﻴﻜﺸﺗ ار ﺪﺤﺘﻣ ﻞﻠﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ﻪﻧﺎﮔ ﺪﻨﻫد
.
و ﻪﻌﺳﻮﺗ نﺎﻨﻋ ﻲﻓﻮﻛ يﺎﻗآ لﻮﻗ ﻪﺑ و مزﻻ ﺖﻴﻨﻣا
ﭻﻴﻫ ﻪﺑ ﻞﻴﻧ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ نوﺪﺑ و ﺪﻧﺮﮕﻳﺪﻜﻳ موﺰﻠﻣ
ا ﻚﻳ نآ ز نﺎﻜﻣا ﺎﻫ ﺖﺴﻴﻧ ﺮﻳﺬﭘ
؛ )
،ﻲﻧﺎﻣز 1385
، ص 314 ( و ﺖﻣﻮﻜﺣ ﻲﺧﺮﺑ ﺎﺑ ﺮﮔراﺪﺘﻗا يﺎﻫ
ﻲﻤﻧ ناﻮـﺗ
رﺎﻌﺷ ﻪﻛ ﺪﺷ اﻮﻨﻤﻫ
» ادﺮﻓ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ؛زوﺮﻣا ﻪﻌﺳﻮﺗ «
ﻲﻣ ﺮﺳ ار ﺪﻨﻫد . ﺢﻳﺮـﺻ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻲﺜﺤﺑ ﻦﻴﻨﭼ ﺢـﺿاو و
ﻦﻴﺑ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ رد ﺖﺳا هﺪﺷ در ﻞﻠﻤﻟا
. ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد ﻲﻣ ﻚﻤﻛ ﻊﻣاﻮﺟ ﻪﺑ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ
ﺪﻨﻛ ﺎـﺗ
ﻦﻴﻤﻀﺗ
» ﻪﻌﺳﻮﺗ « و
» ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ «
ﻤﺗوﺮﺛ ﻪﺑ ﻪﻴﺷﺎﺣ و اﺮﻘﻓ و ﺪﺷﺎﺒﻧ دوﺪﺤﻣ ناﺪﻨ يدازآ ﻪﺑ ﻢﻫ نﺎﻨﻴﺸﻧ
ﺪﻨﻨﻛ اﺪﻴﭘ ﺖﺳد نﺎﻧ و .
شزﻮﻣآ ﻲﻠﻤﻋ ﺢﻄﺳ رد يﺎﻫ
قﻮﻘﺣ ﻪﺘﻜﻧ ود ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺮﺸﺑ
، ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ يروﺮﺿ ﺪﺳر
:
1 ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ زا ﻲﺧﺮﺑ ـ و ﺎﻫ
حﺮﻃ رﺎﺸﻓ ﻪﻌﻣﺎﺟ زا ﻲﺻﺎﺧ رﺎﺸﻗا و تﺎﻘﺒﻃ ﺮﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ ﻣ
ﻲ و دروآ
ﺐﻴﺳآ ﺎﻳ ﺎﻫ ﻳ ﺖﺴﻳز ﻂﻴﺤﻣ ﺮﺑ ﻲ ﻲﻣ دراو
دزﺎﺳ ﻦﻳا ﻪﻛ حﺮﻃ ﺶﺨﺑ ﻦﻳا و ﺎﻫ ـﻫ
ﺐﻴـﺳآ يﺎ ﺪـﻳﺎﺑ ﺮﻳﺬـﭘ
ﺪﻧﻮﺷ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ .
2 ﻦﻳا ﻲﺘﺴﻳز ﻂﻴﺤﻣ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ،ﻲﻧﺎﺴﻧا تاﺮﻴﺛﺄﺗ ﻦﻴﻴﻌﺗ و ﻲﺑﺎﻳزرا ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ـ حﺮﻃ
ﺎﻫ .
ا هدﺮﺘﺴﮔ ﺖﻛرﺎﺸﻣ نﺎﻜﻣا ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻪﭼ ﺮﮔ ا
هوﺮﮔ هﮋﻳﻮﺑ و داﺮﻓا ياﺮﺑ ار ي و موﺮﺤﻣ يﺎﻫ
ﻪﻴـﺷﺎﺣ -
ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻦﻴﺸﻧ شﺮﻳﺬـﭘ مﺪـﻋ يرﺎﺘﺧﺎـﺳ ﻞـﻳﻻد ندﺮﺑ نﺎﻴﻣ زا ﻪﺑ ﻖﻳﺮﻃ ﻦﻳا زا و ﺪﻨﻛ
و ﺎـﻫ
ﻲﻣ ﻚﻤﻛ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﻊﻴﻴﻀﺗ ﺪﻨﻛ
؛ ﻞـﻴﻤﺤﺗ و ﺮـﺸﺑ قﻮـﻘﺣ ﺾـﻘﻧ ﻪـﺑ ﻲـﻧوﺰﻓازور رﻮـﻃ ﻪـﺑ دﻮﺧ
ﺐﻴﺳآ رﺎﺸﻗا ﺮﺑ ﻲﻳﺎﻫرﺎﺸﻓ ﻲﻣ ﺮﺠﻨﻣ ﻊﻣاﻮﺟ موﺮﺤﻣ و ﺮﻳﺬﭘ
دﻮﺷ . ﻲـﻣ نﺎﻴﻣ نآ زا ﻳﻮـﺼﺗ ﻪـﺑ ناﻮـﺗ
ﺐ
ﺖﺳﺎﻴﺳ زآ يﺎﻫ يزﺎﺳدا ﺖـﻣﻮﻜﺣ ﻂـﺳﻮﺗ يزﺎﺳ ﻲﺻﻮﺼﺧ و يدﺎﺼﺘﻗا لﺎـﺣ رد يﺎﻫرﻮـﺸﻛ يﺎـﻫ
ﺎﺷا ﻪﻌﺳﻮﺗ هزﺎﺗ يﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ تﻼﻜﺸﻣ ﻪﻛ دﺮﻛ هر
ﺮﻴﻘﻓ رﺎﺸﻗا ياﺮﺑ ار يا ﻲﻣ دﺎﺠﻳا
داﺮـﻓا ﺮﻴﻈﻧ ،ﺪﻨﻛ
هﺮﻬﺑ ﻲﺑ ﺰﻴﻧ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﻞﻗاﺪﺣ زا ﻪﻛ ﻦﻴﺸﻧ ﻪﻴﺷﺎﺣ و نﺎﻤﻧﺎﺧ ﻲﺑ ﮓـﻨﻫﺮﻓ ﺶﻳاﺰـﻓا ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ و ﺪﻧا
ﻻدﺎﻋﺎﻧ ﻊﻳزﻮﺗ ﻪﺑ دﻮﺧ ﻪﻛ فﺮﺼﻣ ﻒﻴﻌﺿ رﺎﺸﻗا ﻪﺑ يﺎﻫرﺎﺸﻓ ﻞﻴﻤﺤﺗ ﻪﺠﻴﺘﻧ رد و ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺔﻧ
ﻪـﻌﻣﺎﺟ ﺮﺗ
ﻲﻣ ﺮﺠﻨﻣ دﻮﺷ .
،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ شزﻮﻣآ ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ رد ار داﺮﻓا ﺪﻧاﻮﺘﺑ ﻪﻛ ﻢﻴﺘﺴﻫ ﻲﻳﺎﻫ
يﺰﻳر ﺎﻫ ياﺮﺟا و حﺮـﻃ يﺎـﻫ
ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ،ﻪﻌﺳﻮﺗ حﺮﻃ
،كﺎﻧﺮﻄﺧ يﺎﻫ ﻲﺑﺎﻳزرا
ﺎﻫرﺎﺸﻓ و بﺮﺨﻣ رﺎﺛآ زا ﻲـﺷﺎﻧ
حﺮـﻃ رﺎـﺒﻧﺎﻳز يﺎـﻫ
ﭽﻤﻫ و ﺪﻳﺎﻤﻧ ﻚﻤﻛ رد ﻦﻴﻨ
نآ دﺪﺠﻣ ﻲﺣاﺮﻃ ﺎﻫ
ترﺎﺴﺧ ناﺮﺒﺟ ، و
ﻮﺗ ز ﻪﻧﺎﻔﺼﻨﻣ ﻊﻳ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﺮﺗ
حﺮـﻃ -
دزﺎﺳ ﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ،ﺎﻫ )
،سﺎﻳد 1997
، ﺺﺻ 63 - 59 ( . ﺪﻨﺑ 73 ﺮـﺸﺑ قﻮـﻘﺣ ﻲﻧﺎـﻬﺟ ﺲﻧاﺮـﻔﻨﻛ ﺔﻴﻣﻼﻋا
ﻦﻳو 1993 ﺎﺳﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ رﺎﺘﺳاﻮﺧ ، يز
نﺎﻣزﺎﺳ نﺎـﮔرا ﺮﻳﺎـﺳ و ﻲﺘﻟودﺮﻴﻏ يﺎﻫ رد لﺎـﻌﻓ ﻲـﻣدﺮﻣ يﺎـﻫ
ﻣ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﻪﻨﻴﻣز هدﺮﺘﺴﮔ يرﺎﻜﻤﻫ و ﺖﻛرﺎﺸ
نآ ﺮﺗ ﺖﻟود ﺎﺑ ﺎﻫ ﻪـﻣﺎﻧﺮﺑ ياﺮﺑ ﺎﻫ
-
ﻲﺑﺎﻳزرا و اﺮﺟا ،ﻲﺣاﺮﻃ ،يﺰﻳر حﺮﻃ
ﻲﻣ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻖﺣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ ﺪﺷﺎﺑ
) ﺮـﺸﺑ قﻮـﻘﺣ ﺲﻧاﺮـﻔﻨﻛ
، ﻦﻳو 1993 هدﺎﻣ ، 73 .(
،ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳﺪﺑ زوﺮﻣا
،ﻪﺘﺷﺬﮔ زا ﺶﻴﺑ تروﺮﺿ
رﻮـﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ درﻮﻣ رد ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ
ﻦﺘﺧﺎﺳ ﻒﻗﻮﺘﻣ ﻘﻓ ﺔﺧﺮﭼ
ﻳﺎﺟ و ﺮ ﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﺔﺧﺮﭼ ﺎﺑ نآ ﻲﻨﻳﺰﮕ ﻲـﻣ سﺎـﺴﺣا يزﺎـﺳ
دﻮـﺷ ) ،سﺎـﻳد
1997
، ص 63 .(
ﻪﺠﻴﺘﻧ ﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻪﻨﻴﻣز رد ﺮﺛﻮﻣ دﺎﻬﻧ ﻚﻳ ﺮﺸ
شزرا ﻦﺘﺧﺎﺳ ﻲﻧورد و يﺮﻳﺬﭘ قﻮﻘﺣ يﺎﻫ
هﺪﻳﺪﭘ ﺮﺑ و ﺖﺳا ﺮﺸﺑ و ﺢﻠﺻ ﺮﻴﻈﻧ يﺮﮕﻳد ﻢﻬﻣ ﻢﻴﻫﺎﻔﻣو ﺎﻫ
ﻲﻣ ﺮﺛا ﻪﻌﺳﻮﺗ دراﺬﮔ
. آﺮﻓ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺪـﻨﻳ
ﻪﺒﻨﺟ ياراد ﻪﻛ ﺖﺳا و ﺎﻫ
ﺑ ﺶﺨ ﻲﻣ ﻲﻣﺎﮕﻨﻫ ﻪﻛ نﺎﻨﭼ ؛ﺖﺳا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﻪﻌﺳﻮﺗ ار يرﻮﺸﻛ ﻢﻴﻧاﻮﺗ
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺪﺷر ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ،يدﺎﺼﺘﻗا دﺎﻌﺑا رد رﻮﺸﻛ نآ ﻪﻛ ﻢﻴﻧاﺪﺑ ﻪﺘﻓﺎﻳ .
قﻮـﻘﺣ شزﻮﻣآ
و ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ ﻖﻳﺮﻃ ﻪﺑ ﻢﻫ ﺮﺸﺑ ﻲﻣ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣﺮﻴﻏ ﻢﻫ
ﺪـﺷﺎﺑ ﺮﺛﻮـﻣ ﻪﻌـﺳﻮﺗ رد ﺪـﻧاﻮﺗ .
ﺪـﺷر ﺮـﺑ ﺮﻴﺛﺎـﺗ ﺎـﺑ
ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺮﺑ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﻲﻣ ﺮﺛا
شزرا ﺞﻳوﺮﺗ ﺎﺑ و دراﺬﮔ شﺮﮕﻧ و ﺎﻫ
ﺖـﻣاﺮﻛ ﺪﻨﻧﺎﻣ ،ﻲﻳﺎﻫ
ترﺎﻬﻣ ﻪﺋارا ﺎﺑ و داﺮﻓا يﺮﺑاﺮﺑ و نﺎﺴﻧا و دﻮـﺧ ﻖـﺣ قﺎﻘﺣا ياﺮﺑ دﺮﻓ نﺪﺷ ﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﺚﻋﺎﺑ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ
ﻲﻣ ناﺮﮕﻳد قﻮﻘﺣ زا ﺖﻳﺎﻤﺣ ﻣﺮﻴﻏ ﺮﻴﺛﺎﺗ ؛دﻮﺷ
ﺮﺑ ﻲﻤﻴﻘﺘﺴ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺪﺷر
ﻲـﻣ ﻪـﻌﻣﺎﺟ يدﺎـﺼﺘﻗا -
دراﺬﮔ . ﻳاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ﺣ ﻪـﺑ ماﺮـﺘﺣا ﺖﻳﺎﻋر ﺶ
ﻖـﺣ ﻪـﺑ ماﺮـﺘﺣا ،ناﺮـﮕﻳد قﻮـﻘ
ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ و ﺖﺷاﺪﻬﺑ ﺖﻳﺎﻋر ، ...
ﻲﻣ ﺪﻧراد ﻲﻳاﺰﺴﺑ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻪﻌﺳﻮﺗ رد ﻪﻛ دﻮﺷ .
شزﻮﻣآ ﻦﻳا ﻪﺋارا ﺎﻌﻄﻗ -
ﺮﻴﺛﺎﺗ رﺎﺸﻗا ﻪﺑ ﺎﻫ راﺬﮔ
و نادﺮﻤﺘﻟود ،نﺎﻧاﺮﻤﻜﺣ ﺮﻴﻈﻧ ﻪﻌﻣﺎﺟ ذﻮﻔﻧﺎﺑ و و يراﺰﮕﺘـﺳﺎﻴﺳ ﻪﺑ ﻪﻛ ناﺮﻳﺪﻣ
ﻢﻴﻤﺼﺗ يﺮﻴﮔ ﻲﻣ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺎﻧاﻮﺗ نﻼﻛ يﺎﻫ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻪﻌﺳﻮﺗ رد يدﺎﻳز ﺮﺛا ﺪﻧاﻮﺗ
.
و ﻪﺘﺷﺬﮔ برﺎﺠﺗ هداد نﺎﺸﻧ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ
ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﺖﻳﺎﻋر نﺎﻴﻣ ﻪﻛ ﺪﻧا ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ طﺎﺒﺗرا ﻪﻌﺳﻮﺗ و
ﻪﻳﻮﺳود و و تﺎـﻓﻼﺘﺧا ﺶﻳاﺰـﻓا ﺐﺟﻮﻣ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻚﻳ رد ﻪﻌﺳﻮﺗ ناﺪﻘﻓ ﻪﻛ نﺎﻨﭼ نآ ؛دراد دﻮﺟو يا
ﺶﻨﺗ ﻲﻣ ﻪﻌﻣﺎﺟ رد ﺎﻫ دﻮﺷ
ﻲﻤﻧ ﻢﻫ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ﺖﻳﺎﻋر مﺪﻋ ﺎﺑ و اﻮﺗ
ﻪـﻌﻣﺎﺟ ﻚﻳ رد ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺪﻫﺎﺷ ن
ﻢﻴﺷﺎﺑ . ﺎﺑ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا شزرا لﺎﻘﺘﻧا
شﺮﮕﻧ و ﺎﻫ ﻲﻳﺎﻫ
يوﺎـﺴﺗ و يﺮﺑاﺮﺑ ﺮﻴﻈﻧ
داﮋﻧ و ﻞﻠﻣ ﻣ شزﻮﻣآ و ﺎﻫ
ترﺎﻬ ﺮﮔد ﺪـﻨﻧﺎﻣ ﻲﻳﺎﻫ ترﺎـﻬﻣ و يرﺎـﻜﻤﻫ ،ﻪﻟﺎـﺴﻣ ﻞـﺣ ،يﺮﻳﺬـﭘ
يﺎـﻫ
يﺮﻴﮔرد ﺶﻫﺎﻛ ﺚﻋﺎﺑ ﻲﻃﺎﺒﺗرا و هﺪﺷ ﻲﺒﻫﺬﻣ و يداﮋﻧ و ﻲﻣﻮﻗ يﺎﻫ
و دﺎﺠﻳا ﻪﺑ ﻚﻤﻛ ﺢﻠـﺻ ﻆﻔﺣ
ﻲﻣ ﺪﻳﺎﻤﻧ . ﻪﺑ ﺖﺳا ردﺎﻗ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ شزﻮﻣآ ،ﻊﻗاو رد نﺎﺴﻧا ﺮﻴﻤﺿ رد ﺢﻠﺻ ﻪﺸﻳﺪﻧا شروﺮﭘ
و دزادﺮﭙﺑ ﺎﻫ
ترﺎﻬﻣ ﺪﻳﺎﻤﻧ ﻪﺋارا ﺢﻠﺻ زا عﺎﻓد ياﺮﺑ ار مزﻻ يﺎﻫ .
