بررسی تاریخی و کارکردی تولیدات روشنایی شاخص باوهاوس

سواهواب صخاش ییانشور لیاسو یدرکراک و یخیرات یسررب

2یبیبح میرم ،^1**هراکناپوچ دیحو .ناریا ،نارهت ،نارهت هاگشناد ،ابیز یاهرنه سیدرپ ،یتعنص یحارط هورگ رایداتسا ¹ .ناریا ،نارهت ،نارهت هاگشناد ،ابیز یاهرنه سیدرپ ،یتعنص یحارط دشرا سانشراک ² )96/7/15 :ییاهن شریذپ خیرات ،96/4/26 :هلاقم تفایرد خیرات(

هدیکچ .دومن تیلاعف ناــملآ رد متــسیب نرق نیزاغآ یاه ههد رد هــک دوب یدرــبراک یاــهرنه زــک ارم نــیرتراذگریثات زا ،سواــهواب هــسردم یــسررب اب هلاقم نیا .دنوــش یم هتخانــش متــسیب نرق یحارط یاهدامن زا ،نآ ییانــشور لیاــسو هلمج زا سواــهواب راــثآ هزورــما لئاسم ادتبا ،اتسار نیا رد .دیامن یم لیلحت ار اهنآ رد یتعنص یحارط یدرکراک یاه شزرا ،سواهواب صخاش ییانشور لیاسو دربراک ،سواهواب رد اه ییانــشور نیا صخاــش یاه هنومن ،سواهواب رد ییانــشور و رون هاگیاج نوچ ییانــشور هطیح اب طبترم ،یدرکلمع یاهدرکراک لماــش یتعنص یحارط یــلصا شزرا هــس سپــس .دندرگ یم حرطم اهنآ ناحارط و یــلخاد یاــضف رد اــهنآ اه ییانــشور نیا زا هنومن راهچ رد رت قیقد یاه یگژیو و هدــش یسررب تلاوصحم نیا رد یلک روط هب نیدامن و یتخانــش ییابیز هشیش و زلف سنج ،یلصا یاه گنر ،یسدنه و هیاپ لاکشا زا هدافتسا ،درکلمع زا مرف تیعبت نوچ ییاه یگژیو .تسا هدش هیارا کی ره اب طبترم یموهفم هشقن ،اهتنارد .دنوش یم صخشم تلاوصحم نیا رد ییارگراتخاس و لیتسا ید یاه کبس زا ریثات و رنه خیرات ربتعم عبانم زا تاعلاطا ،یخیرات قیقحت شور زا هدافتــسا اب ،شهوژپ نیا رد .تــسا هدــش میــسرت یلصا درکراک هــس زا شور هب و هدیدرگ یروآ عمج ،دنا هدــش یحارط سواهواب هــسردم رد شیپ نرق کی هک ییانــشور لیاــسو صوصخرد یحارط و .تسا هتفرگ رارق یسررب دروم یفیصوت -یلیلحت

یدیلک یاه هژاو .سواهواب هسردم ،ییانشور لیاسو ،یتعنص یحارط ،یلصا یاهدرکراک

هب هک تــسا »سواهواب بتکم زا هتفرگرب یلخاد یاضف ییانــشور هعومجم یحارط« :ناونع تحت مود هدنراگن دــشرا یسانشراک همان نایاپ زا هــتفرگرب هــلاقم نــیا * میرم رتکد مناخراکرــس زا هلیــسو نیدب .تــسا هدــش عافد نارهت هاگــشناد یابیز یاهرنه سیدرپ یتعنص یحارط هتــشر رد 1395 هامریت رد لوا هدنراگن ییامنهار .ددرگ یم ینادردق و رکشت همان نایاپ رواشم یلیلخ .E-mail: choopankareh@ut.ac.ir ،021-66461504 :ربامن ،021-66415867 :نفلت :لوئسم هدنسیون **

رد یدربراک یاهرنه و یراــمعم سرادم نیرتروهــشم زا ¹سواهواب نیا .دومن تیلاعف یدلایم1933 ات 1919 یاه لاس نیب هک دوب ناملآ رهــش هــس رد ار دوخ یــشزومآ تیلاعف ،لاــس هدراهچ لوط رد هــسردم هجوت یتعنص یحارط هب سواهواب .داد همادا ⁴نیلرب و ³وئاسد ،²رامیاو ،ییانــشور ،ناملبم یحارط یاــه هطیح رد و داد یــم ناــشن یا هژــیو رد .دومن یم تــیلاعف یطیحم تاــغیلبت و یهاگــشیامن فرغ ،فورــظ رادروخرب یا هژــیو هاگیاج زا سواــهواب رد ییانــشور لیاــسو ،نیب نیا روضح و ییانــشور یحارط رب سواهواب زکرمت نوچ یــلماوع هک دــندوب ییانــشور اب طبترم یاه تیلاعف کرحم ناونع هب ⁵یگ ان یلوهوم ولزلا لیاسو حارط نیرت مهم ناونع هب ⁶تدنارب نایرام تیلاعف نینچمه و ،لیاسو هوبنا دیلوت و تعنص اب دادرارق داقعنا ،سواهواب رد ییانشور ناحارط هنایارگدرکلمع هاگدــید ،اه غارچ نــیا شورف زا لــصاح دــمآرد نیا هناسانش ییابیز هنیمز سپ ریثات و غارچ هب سواهواب رد ییانشور راعــش اب سواهواب هــسردم .دوب راذگریثات ،هژیو هاگیاج نیا رب ناحارط هب ار هــسردم رد هدــش یحارط ییانــشور لیاــسو ،تعنص و رنه دنویپ قفوم یاه هنومن زا ،اه ییانــشور نــیا هک اجنآ زا و دناــسر هوبنا دــیلوت بوــسحم کیــسلاک یاه ییانــشور هرمز رد هزورما و هدوب دوــخ ناــمز نانچمه ییانــشور ربتعم یاه تکرــش طــسوت زین نوــنک ا ،دنوــش یم

.دنسر یم شورف هب و هدش دیلوتزاب یحارط یلصا یاــه شزرا یــسررب هب ات تــسنآ یپ رد قیقحت نیا رون هلئــسم ادتبا اذل ؛دزادرپب سواهواب ییانــشور لیاــسو رد یتعنص یحارط رب زکرمت ارــیز هتفرگ رارق هجوت دروــم سواــهواب رد ییانــشور و رون هب سواــهواب صاــخ هاگدید زا هــتفرگ تاــشن ییانــشور هزوــح رد ییانــشور لیاــسو اب طبترم لئاــسم هــب ،هــمادا رد .دوــب ییانــشور و و هدوــب اه ییانــشور نــیا یــحارط ناکــم هــک تازــلف هاگراک نوــچمه یاــه هنومن نآ زا ســپ .ددرــگ یم هراــشا هزوــح نــیا حرــطم ناــحارط یاه غارچ هتــسد راهچ رد سواــهواب ییانــشور لیاــسو زا یصخاــش زا ییاهدربراک و دندرگ یم یفرعم یراوــید و یزیمور ،ینیمز ،یفقــس یاه شزرا همادا رد .تسا هدش هدروآ یلخاد یاضف رد اه غارچ نیا نیا زا هنومن راــهچ رد یدروــم تروص هب اه ییانــشور نــیا رد یــلصا کی ره اب طــبترم یموهفم هــشقن اتیاهن و دوــش یم هــسیاقم اــه غارچً شور زا ،شــهوژپ نــیا رد .تــسا هدــش میــسرت یــلصا درــکراک هــس زا شور اب و هدــش هدافتــسا تاعلاطا یروآ عمج تهج یخیرات قیقحت .)1 رادومن( دنا هتفرگ رارق یسررب دروم یلیلحت -یفیصوت

همدقم

سواهواب رد ییانشور و رون -1

ار هدش ماجنا سواهواب رد ییانشور و رون هنیمز رد هک ییاه شلات ییانشور لیاسو یحارط و رون هرابرد تاقیقحت هزوح ود رد ناوت یم

ًاصخــش ،دوب سواهواب دیتاــسا زا هک یگ ان یــلوهوم وــلزلا .داد یاــج شباتک رد ⁷فوهلرا هکنانچ تشاد رون هرابرد قیقحت هب یدایز هقلاع ،ییانــشور و روــن هب یــگ ان یــلوهوم هــقلاع« :دــسیون یم هراــب نــیا رد Erl-( »دوب هداد رارق ریثات تحت ار -سواــهواب رــیدم-⁸سویپورگرتلاو .)hoff & Marshall, 2008, 39- 41 تــسد هریچ یحارط ناوــنع هب تدــنارب ناــیرام روــضح ییوــس زا زا سپ یو .درــک یم هژیو ار ییانــشور و رون هاگــیاج ،هــنیمز نــیمه رد لیاــسو یحارط ناکم هک -تازــلف هاگراک رــب یگ ان یــلوهوم تــیریدم

.قیقحت شور و شهوژپ لحارم -1 رادومن

راد هدهع ار هاگراک تیریدم لاسکی تدم هب -دوب سواهواب ییانشور نادرگ اــش زا هک تدنارب .دومن میظنت یــیاهدادرارق تعنص اــب و دــش یو یاه هاگدید و مــیلاعت تحت ،دوب تازــلف هاگراک رد یــگ ان یــلوهوم یگ ان یــلوهوم زا هــچرگ تفگ ناوــت یم نــیاربانب .دوــب هدــید شزوــمآ ،زلف هاگراک رب یو تیریدم اما ،تــسین تــسد رد ییانــشور لوصحم تاقیقحت ،⁹اضف و رون کرحتم یاه همسجم یحارط هنیمز رد یو راثآ ،¹⁰مارگوتف هویــش هب یــساکع رد شبراجت و ییانــشور و رون هزوح رد وا .تــسا هتــشاد ییانــشور هزوح رد هــسردم یحارط راثآ رب یمهم ریثات "¹²مدــنک غارــچ ؛سواــهواب ییانــشور" باــتک رد ¹¹نــمروت فلاوا ادتبا نامه زا سواــهواب یاضعا ارچ هک دنک یم حرــطم ار لاوــس نیا

تقو زین ناــمز تــشذگ اب و دــنتخادرپ یــقرب یاــه غارچ یــحارط هــب نیا هب خــساپ دنچ نمروت ؟دنداد صاــصتخا راک نیا هــب ار یرتــشیب تلاوصحم نیا هب سواهواب دوخ زاین ادتبا رد یو .دهد یم هلئــسم هسردم یاه نامتخاس ات تــساوخ یم سواهواب .دیامن یم حرطم ار هک ییاه ییانشور هب ،رما نیا یارب و دنک زیهجت ار وئاسد و رامیاو رد رد .تــشاد زاین دنــشاب گنهامه هــسردم نردم و ورــشیپ هاگدید اــب تفای ییاه غارچ تسناوت یم یتخس هب ،یدلایم1920 ههد لوا همین یدربراک یاهزاین و دــشاب گنهامه هــسردم دراگناوآ یرامعم اــب هــک یــحارط نــیاربانب .دــیامن هدروآرــب ار سواــهواب یــسانش ییابیز و رظن هب یرورض یرما ،هسردم رد ناکم ره اب بسانتم یاه ییانشور نیا یداصتقا یاه هبنج هب لیلد نیمود ناونع هب نمروت .دیسر یم یحارط سواهواب طسوت هک ییاه غارچ شورف .دنک یم هراشا هلئسم یتعنص یاه هدافتــسا زا هــک یزایتما قــح ادعب و دوــب هدــش دــیلوت وً سواهواب یارب یهجوت لباق دمآرد عبنم هب ،دنتفرگ یم اه غارچ نــیا نیموــس .دوب هدــش لیدبت تازــلف هاگراک رد لیاــسو نــیا ناــحارط و غارچ اه لاس نآ رد ،یعامتجا رظن زا هک دوــش یم نایب هنوگنیا لیلد ،نردم یرواــنف ،ندــمت زا یداــمن ،یــقرب یاــه غارچ صوــصخ هــب و نیا رد ات تــساوخ یم سواهواب و دوــب نــشور یا هدــنیآ و یــیارگدرخ نوچ یتاحلاطصا اب غارچ نآ رب هولاع .دــشاب هتــشاد یمهس هلئــسم یناوخمه وــن یراــمعم لوــصا اب هــک دوــب هارــمه تــشادهب و یزــیمت رب زکرمت نتشاد یگنهامه ،ار لیلد نیرخآ نمروت تیاهن رد .تــشاد رب ینبم سواهواب یدلایم1923 هینایب اب ییانــشور لیاــسو یحارط ،سواهواب رد غارچ دیلوت عقاو رد .دــناد یم یژولونکت و رنه تدــحو هب نردم یروانف اب سواهواب یاه هاگراک نآ رد هک دوب یا هطیح اهنت .)Thormann, 2002, 40( تخادرپ یم تیلاعف

سواهواب تازلف هاگراک -2

ییاه هاگراک ،دوــخ تایح یاه لاــس لوط رد سواــهواب هــسردم ،یراجن ،یجاــسن ،لافــس ،هــشیش ،ناملبم ،تنیباک ،تازلف نوــچ یفاحص و پاــچ ،تاغیلبت ،رــتائت ،یزاــس همسجم ،یراوــید یــشاقن نامه زا هک دوب ییاه هاگراک هلمج زا تازلف هاگراک .تسا هتشاد باتک نآ رد ییانــشور لیاــسو و تــشاد دوجو سواهواب سیــسات یادتبا تاقافتا نیرت مهم .دش یم دیلوت نآ زاس تسد یاه هنومن و یحارط و یگ ان یلوهوم تیریدم نامز رد ییانشور لیاسو یحارط هنیمز رد .داد خر تازلف هاگراک رب تدنارب نایرام سپس یحارط فورظ و ناملبم ،ییانشور نوچ یلیاسو ،هاگراک نیا رد اــه یحارط نیرت صخاــش ،زــلف هاگراک رد« نــکیل دندــش یم دــیلوت و .)Wingler, 1987, 457( »دــش یم ییانــشور یــحارط هــب طوــبرم یــحارط یارــب یهاگــشیامزآ هــب هاگراک نــیا ،یدلاــیم1923 لاــس زا لاــس ات و دــش لیدبت تعنص اب قــفوم طاــبترا رد ییانــشور لیاــسو لیاــسو و یدلاوف هلول ،ناملبم یــحارط هزوح رد زــین یدلاــیم1930 ،تلاوصحم نــیا هزورما .دــیدرگ رادروخرب یداــیز تــیمها زا یــگناخ Sieben- (دنوــش یم بوــسحم متــسیب نرق یحارط یاــهدامن ءزــج .)brodt & Schöbe, 2009, 165 اــب طاــبترا یرارــقرب لوئــسم ،تدــنارب ،یدلاــیم1927 لاــس رد

تلاوصحم ،دادرارــق داقعنا اب دــناوتب ات دــش تازــلف هاگراک رد تــعنص تارییغت داجیا بجوم رما نیا .دناسرب یتعنص دیلوت هب ار سواهواب هــب عورــش نایوجــشناد و دــیدرگ سواــهواب یاــه تیلاعف رد یــمهم حرط نــیا .دــندرک یداــصتقا دــیلوت یارــب یــیاه هنومن شــیپ دــیلوت ینایرج و دروآ ناــغمرا هب سواــهواب یارب یرتــشیب یــعامتجا راــبتعا ایــشا یدایز دادعت ،تدنارب« .دومن داجیا سواهواب یارب ار دــمآرد زا یزیمور غارــچ نآ نــیرت فورعم هــک دوــمن یــحارط یداــصتقا قــفوم رد غارــچ نیا زا یداــیز دادــعت .دوب ¹³مدــنک تکرــش یارب تــخت راــنک www.( )1ریوصت( »دیــسر دیلوت هب مدنک طسوت یدلایم1928 لاــس هاگراک رد دوــخ تیلوئــسم نارود رد تدــنارب ناــیرام .)core77.com

14فرگ و رزتنیوش نوچ ییانشور لیاسو دیلوت یاه تکرش یارب ،زلف ییاه یحارط ¹⁶کیزپیلا رد )مدــنک( ¹⁵نــسیتام و گنیتروک ،نیلرب رد .)123 ،1387 ،تکسه( داد ماجنا نردــم یــحارط یاــهدامن ناوــنع هــب سواــهواب راــثآ هــک اــجنآ زا شورف هب و هدش دیلوت لیاسو نیا زین نونک ا مه ،دنوش یم هتخانش و¹⁹تنوت ،¹⁸نمولونکت ،¹⁷اتکت نوچ یربتعم یاه تکرــش و دنــسر یم .دنیامن یم دیلوتزاب ار راثآ نیا ²⁰انیزاک

سواهواب ییانشور ناحارط -3

راصتخا هب سواــهواب ییانــشور ناحارط نیرت صخاــش ،همادا رد .دندرگ یم یفرعم

21تاکیب درفلیو-دراودا -1-3 ناوت یم یتخــس هب .دوــب هــسنارف لــها ییانــشور حارــط ،تاکــیب یحارط نیرتروهــشم اــما تــفای یــبلطم وا یا هــفرح تــیلاعف هراــبرد رد هک دــشاب یم یدلایم1927 یاه غارچ هب طوــبرم یو زا ییانــشور میظنت تیلباق اب اه غارچ نیا .تــسا هدــش هداد ناــشن 3و 2 ریواصت رارق ناحارط و نارامعم هجوت دروم دوخ نامز رد فــلتخم تاــهج رد .دنتفرگ

22رکوج بوک ای لراک-2-3 ار یراک هرــقن یاــه شزومآ ،سواــهواب هــب دورو زا شــیپ ،رــکوج وجــشناد ناوــنع هــب سواــهواب رد یدلاــیم1922 رد و دوــب هدــنارذگ رد یــتامدقم هرود ندــنارذگ زا ســپ وا .دــش لــیصحت هــب لوغــشم نیتــسیرک و یــگ ان یــلوهوم رــظن تــحت تازــلف هاگراک رد ،سواــهواب زلف ،هشیش نوچ یتعنص داوم زا یبوخ هب رکوج .دومن تیلاعف ²³لد رکوج .درب یم هرهب شیاه یحارط رد رون هدننک سکعنم یاه بابح و رجنم ییانــشآ نیا هک دــش انــشآ ²⁴دلفنگ او ملهلیو اب تازلف هاگراک رد یدلاــیم1923 رد )4رــیوصت( ²⁵سواــهواب غارــچ یــحارط هعــسوت هــب اجنآ رد لاــسکی اهنت و دوب هاتوک سواهواب رد وا روضح تدــم .دــیدرگ یحارط رد هک دوب سواهواب نایوجــشناد نیلوا زا وا .تــشاد تیلاعف .دومن هدافسا هشیش زا یزیمور یاه غارچ

ریوصت

2 1ریوصت

ریوصت ریوصت 3

4

ریوصت 1 - یزیمور غارچ ؛کیدندرب نیه و تدنارب نایرام 702

، 1928 .م

( Byars, 2004, 100

) (www.tecnolumen.com).م1927 ،یزیمور غارچ ؛تاکیب درفلیو دراودا- 3و2 ریواصت ریوصت 4 - ،سواهواب یزیمور غارچ ؛رکوج ج.لراک و دلفنگاو ملهلیو 1924

- 1923 .م

(Hauffe, 1998, 76)

لد نیتسیرک- 3-3 یاه لاــس نیب ،لد .دوب ناــملآ دلوتم راکزــلف و حارــط یدرــف یو تازــلف هاگراک رد یراکزــلف داتــسا ناوــنع هــب ،یدلاــیم1922-25 و تــشادن مرف رد ییارگ خیرات هب یا هدیقع وا .دوب لوغــشم سواهواب دوجو هب شیاهراک رد یــشهج سواهواب رد وا روضح لیلد نیمه هب یحارط هعسوت رد یو .دوب یگ ان یلوهوم ریثات تحت رما نیا هک دروآ تکرش .تشاد ییازسب ریثات هوبنا دیلوت یارب سواهواب رد ییانــشور هب ییانــشور مزاول رد ار یو یاه یروآون زا یعیــسو هدودحم ،²⁶رزیاک .)Byars, 2004, 180( دناسر دیلوت

27متسا ترام -4-3 تیلاعف هیسور و ناملآ ،دنله رد هک دوب یدنله حارط متسا ترام

29ییارگراتخاس ،یدنله ²⁸لیتسا ید کبس هــس نیب شراثآ و درک یم رد یدلاــیم1923 یاه لاــس دودــح رد وا .دوــب رــیغتم سواــهواب و ییاه هژورپ و دش انــشآ نایارگراتخاــس زا یدادعت اب ناملآ و سیئوــس هب طوبرم متــسا ترهش نیرتــشیب .دیناــسر ماجنا هب اهنآ اب کرتــشم دومن یحارط یدلایم1924 رد هک دشاب یم یو یدلاوف هلول یلدنص هک ینامز ،دیــسر دــیلوت هــب یــتعنص تروــص هــب یدلاــیم1926 زا اــما .دندوب هتفای تسد یلح هار نینچ هب زین ³¹هیزوبروکول و³⁰رئورب لسرام رد نامهیم داتــسا ناوــنع هــب ،یدلاــیم1928-29 یاه لاــس رد یو .)Ibid, 704( دش لوغشم سیردت هب وئاسد سواهواب تدنارب نایرام -5-3 یو .دوــب یــناملآ راکزــلف و حارــط ،شاــقن ،تدــنارب ناــیرام مــناخ سواــهواب تازــلف هاگراک نادرگ اــش نــیرتهب زا ،دــلفنگ او مــلهلیو و رب ار تازــلف هاگراک تیلوئــسم هــک یــگ ان یــلوهوم رــظن تــحت .دــندوب یتــسد تعنص و رنه هاگدــید اب حارط کی زا تدــنارب ،تــشاد هدــهع رد ییانــشور لیاــسو یــتعنص حارــط کــی هــب ،یدلاــیم1924 رد یگناخ لیاسو یارب تدنارب یاه یحارط .دش لیدبت یدلایم1925 رد وا ناراکــمه .درک یم یورــیپ یرــیذپان فاطعنا یــسدنه لوــصا زا یلوهوم زا دــعب .دندوب لد نیتــسیرک و³²لبمریپ ســناه ،سواــهواب هاگراک تیلوئــسم یدلاــیم1928-29 یاه لاــس رد تدــنارب ،یــگ ان

)Byars, 2004, 100( .م1928 ،702یزیمور غارچ ؛کیدندرب نیه و تدنارب نایرام -1ریوصت

یکی هب تدنارب اهدعب .)Byars, 2004, 100( تــفرگ هدهعرب ار تازــلف .دش لیدبت یدلایم 1930ههد رد ناملآ یتعنص یحارط ناروآ مان زا دلفنگ او ملهلیو -6-3 وا .دوــب ناــملآ لــها یــتعنص حارــط و راــمعم ،دــلفنگ او مــلهلیو رد یــشزومآ رایتــسد ناوــنع هــب ،یدلاــیم1925-29 یاه لاــس رد یاــه هنومن نــیلوا ،اه لاــس ناــمه رد .درــک یم تــیلاعف سواــهواب هک دومن یحارط ار MT8 یزیمور غارچ هلمج زا سواهواب ییانــشور هب و دــش داجیا یتارییغت غارچ تایئزج و بابح یانحنا مرف رد ً

ادــعب 4ریوصت رد نآ ییاهن هنومن هک دــش هتخانــش سواهواب غارچ ناونع نــیرت مهم زا یــکی ناوــنع هــب دــلفنگ او زا هزورــما« .دــش هداد ناــشن ،یدلایم 60 اــت 1930 هــهد زا .دوــش یم دای ناــملآ یــتعنص ناــحارط ،یا هــشیش تلاوصحم زا هک تــفای تــسناوت یم ار یلزنم مزاوــل رــتمک .)Droste, 1997, 704( »دشاب هدرکن هدافتسا وا یکیتسلاپ ای یزلف

سواهواب ییانشور لیاسو -4

یــحارط سواــهواب تازــلف هاگراک رد هــک یلیاــسو نیرت صخاــش ،دندیسر یم یتعنص دیلوت هب تاجناخراک طسوت سپس و دندش یم هرود رد ،سواــهواب یاه ییانــشور رــثک ا .دــندوب ییانــشور لیاــسو هچرگ ،دندــش یحارط یدلاــیم1932 اــت 1925 یاه لاــس زا و وئاــسد دوجو رامیاو تازلف هاگراک رد ییانــشور یحارط زا یقفوم یاه هنومن ییانــشور راثآ .دیــسر یــتعنص دــیلوت هــب وئاــسد هرود رد هــک تــشاد ،³³یفقس یاه غارچ دننام اه غارچ زا ینوگ انوگ عاونا لماش سواهواب هدمآ 1لودج رد اهنآ ریواصت هک دنشاب یم یراوید و یزیمور ،ینیمز یراکبآ زلف زا یبیکرت بلغا ،اه غارچ نیا هدنهد لیکــشت داوم .تــسا .دندوب هشیش و هدش دــیلوت هــب هــک سواــهواب یفقــس یاــه غارچ یاــه هنومن نــیلوا رثک ا .دنشاب یم یدلایم1925-1926 یاه لاس رد ،دندیسر یتعنص تــسا هدــش یحارط اکرتــشم ای لبمریپ ،تدنارب طــسوت اه غارچ نیا زا هدافتــسا نودــب و نراــقتم اــه غارچ نــیا لکــش .)9 یــلا 5 رــیواصت(

مورک ،موینیمولآ ســنج زا یزلف یاه تمــسق زا و دــشاب یم تایئزج

)Hauffe, 1998, 76( .م1923-1924 ،سواهواب یزیمور غارچ ؛رکوج ج.لراک و دلفنگ او ملهلیو -4ریوصت )www.tecnolumen.com( .م1927 ،یزیمور غارچ ؛تاکیب درفلیو دراودا -3و2 ریواصت

.تسا هدش لیکشت تام یا هشیش یاه شخب و یراکبآ اب لکین ای 15 ریواصت و دشاب یم ینیمز یاه غارچ هب طوبرم 14 یلا 10 ریواصت زا ییاه هنومن زین نیا زا شیپ .دنتــسه یزیمور یاه غارچ هنومن 16 و نیرت مهم ،4ریوصت .دش هداد ناشن 4 و 2 ،1 ریواصت رد یزیمور یاه غارچ یدلایم1923-1924 یاه لاس رد و دشاب یم سواهواب یزیمور غارچ یلصا ءزج هس زا هک غارچ نیا . )Droste, 2006, 75-77(دیدرگ یحارط لدم راهچ رد ،هدش لیکشت هیاپ و هدنرادهگن هلیم ،یا هشیش بابح بابح ،اــه هنومن یمامت رد .تــسا هدــش هئارا زــلف و هــشیش بــیکرت اــب رد غارچ نــیا« .دــشاب یم تام و ترارح هــب مواــقم و لاــپوکرآ ســنج زا غارچ مان هب هک اجنآ ات درک ادیپ یدایز تیبوبحم و ترهــش دوخ نامز هدافتــسا ناریدم یزیمور غارچ ناوــنع هب و دیدرگ فورــعم سواــهواب هب سواهواب هاگراک زا هک دوب یلوصحم نیلوا ،سواهواب غارچ .دش یم یور لوصحم نیا هک تشذگن یزیچ .تفای هار هسردم یتیریدم زیم ،اهدراگنوآ یارــب دیــسر یم رظن هب .تفرگ رارق زین اــهدراگنوآ ریاــس زیم

.یدرکلمع یــغارچ اــت دوــب مــسینردم هب هــجوت زا یداــمن غارــچ نــیا سواهواب کبــس مان اب تــسناوت یناملآ مــسینردم اه لاــس ناــمه رد .)Bauhaus-Archiv Berlin, 2009, 165-166( »دــنک ادــیپ هعاــشا ات 1923 لاــس زا هک دنتــسه یراوید یاه غارچ ،19 ات 17 رــیواصت سواهواب رد هــک یراوید یاه غارچ دادــعت .دــندیدرگ یــحارط 1927 رادروخرب یرــتمک عونت زا اــه غارچ ریاــس هب تبــسن ،هدیدرگ یــحارط یراوید غارچ ،-دــش رکذ نیا زا شیپ هک- 3 ریوصت نینچمه .تــسا یلخاد یاــضف ناحارط و ناراــمعم طــسوت دوــخ ناــمز رد هــک تــسا هدنباتزاب هارمه هب غارچ نیا زا هتسد کی« .تفرگ رارق هدافتسا دروم دنا هدومن داجیا لداــعت نآ ییاهتنا نزو اــب رگید هتــسد و وــس کی رد میظنت ییاضف یاه تیعقوم و تاهج مامت رد ار غارــچ نیا ناوتب اــت .)Byars, 2004, 111( »دومن

.سواهواب صخاش یاه ییانشور زا ییاه هنومن -1لودج

رد سواهواب ییانــــــشور لیاــــــسو درــــــبراک -5 یلخاد یاضف

کی یازجا یمامت یحارط ،سواهواب یساسا یاه هاگدید زا یکی سواهواب یاــه هاگراک رد هــک یــتلاوصحم ور نــیا زا .دوــب نامتخاــس و هــسردم یاه نامتخاــس و اــه قاتا رد ،دــش یم دــیلوت و یــحارط هژورپ ناوــنع هــب سواــهواب هــک ییاه نامتخاــس ریاــس رد نــینچمه ییانــشور بلغا .دــش یم هدرب راک هب ،درک یم یــحارط ار نآ یراــمعم رد هک دندوب هدش یحارط یلخاد یاضف رد هدافتسا تهج سواهواب هسردم ریدم قاتا ،لوا هنومن .دوش یم هراشا اهنآ زا هنومن ود هب همادا .دــشاب یم سواهواب تازلف هاگراک هب طوبرم یمود و تــسا رامیاو رد یاهدرواتــسد زا یدلاــیم1923 هاگــشیامن یارــب سوــیپورگ دــید ضرــعم رد و دوــمن یــحارط ار هــسردم رــیدم قاــتا ،سواــهواب تفرگ رارق هدافتــسا دروم رامیاو سواهواب رد ً

ادعب هک داد رارــق موــمع لصاح نآ یازجا و سویپورگ ،قاتا یلک یاضف یحارط .)20رــیوصت(

سیسات ییادتبا لاــس راهچ رد هسردم نایوجــشناد و دیتاــسا شلات سویپورگ ییاضف ک اردا هدنهد ناشن مه ،قاتا نیا« .دوب سواهواب -»داد یم ناــشن ار سواهواب فــلتخم یاه هاگراک تراــهم مه و دوــب یارب هک تسا یفیصوت ،³⁴عبرم لیلجت ترابع .)Straber, 2009, 21(

علض هب لکــش عبرم یــقاتا .دوــش یم هدید عــبانم رــثک ا رد قاــتا نــیا .دنا هدرک ظــفح ار هنوگ عبرم راتخاــس نیا زین نآ یازــجا هک رــتم جــنپ یارب ییوگ قاتا نیا« :دسیون یم نینچ هراب نیا رد ³⁵دروفتیو کنارف رد سویپورگ هک یریذپ طسب غارچ .دوب هدش هتخاس عبرم زا لیلجت تیرگ هک تسا ییوگلا زا هتفرگرب ،دنک یم هراــشا عبرم نومضم هب نآ .دوب هدرــک هدافتــسا نآ زا لیتــسا ید کبــس رد ³⁶دلو تیر ساــموت سکعنم ار عبرم مرف ،یزادرپرون مزاول ات هتفرگ شرف زا زین هیثاثا ریاس .)42 ،1387 ،دروفتیو( »دنک یم کرتــشم یحارط اب سواهواب فورعم یزیمور غارچ ،20رــیوصت رد هداد ناــشن زین سویپورگ یحارط اــب یفقــس غارچ و رکوج و دــلفنگ او یرگید غارــچ ،غارچ نــیا یحارط زــج هب ،سوــیپورگ زا .تــسا هدــش ،دشاب هدومن یحارط هک دــسر یم رظن هب دیعب و تــسین سرتــسد رد هکنیارب یــنبم یو هدــیقع اــب قــباطم هــک دز سدــح ناوــت یم نــکیل یازجا یمامت یحارط رد تسیاب یم سواهواب دیتاسا و نایوجــشناد ار قاتا ناملبم و ییانــشور متــسیس سویپورگ هچرگ ا .تــسا هدومن

نکیل ،دومن یحارط لیتــسا ید کبــس زا ماهلا اب یدوهــشم روط هب زا زین هدش ماجنا ناحارط ریاــس طــسوت هک قاتا ازجا ریاــس اب اهنآ مرف .تسا رادروخرب یگنهامه ،سوــیپورگ و سواــهواب یاــه نامرآ قــقحت یاــه هولج زا یــکی ،دــش رکذ هک هنوگ نامه .دوــب وئاــسد رد هــسردم نامتخاــس یــحارط رد ،دندوب هدومن یحارط اضعا هک یراثآ زا ات درک یم یعــس سواهواب اه هاگراک ،اه قاتا رد اذل ؛دــیامن هدافتــسا یلخاد یاهاضف و یرامعم هسردم ییانشور لیاسو زا وئاسد سواهواب نامتخاس یاه نلاــس و یفقــس یاه غارچ دربراک زا یا هنومن ،21 ریوصت .دوب هدــش هدافتــسا .دهد ی م ناشن هسردم نیا زلف هاگراک رد ار سواهواب رد هدش یحارط

یتعنص یــحارط یــلصا یاــهدرکراک یــسررب -6 سواهواب ییانشور لیاسو رد

و یتخانــش ییابیز ،یدرــکلمع درکراک هــس ادتبا ،تمــسق نــیا رد حرطم سواهواب ییانــشور لیاــسو دروم رد یلک تروص هب ³⁷نیدامن زا هنومن راهچ رد یدروــم تروص هب اه شزرا نیا سپــس .دــش دهاوخ .ددرگ یم یسررب 2 لودج رد یراوید و یزیمور ،ینیمز ،یفقس یاه غارچ یدرکلمع درکراک -1-6 یــلصا دــعب هــس یاراد یــتعنص یــحارط رد یدرــکلمع درــکراک ،حلاــف لــصا و یــیاضترم( دــشاب یم دــیلوت تــیلباق و یــنف ،یــلماعت سواــهواب یاــه غارچ رد داــعبا نــیا زا کــی رــه هــب هــمادا رد .)1392 .دش دهاوخ هتخادرپ ینف و یلماعت دعب -1-1-6 و دربراک ،لوــصحم یــیاغ فده نوــچ یلئاــسم ،یــلماعت دــعب رد .دشاب یم حرطم یدرکلمع یاه سندروفا و یمونوگرا ،نآ یدنمدوس یا هلیــسو ،لوصحم یــیاغ فدــه ،سواــهواب ییانــشور لیاــسو رد یارب هــکنیا هب هتــسب لاح تــسا فارطا یاــضف ندرک نــشور تــهج نآ اب بــسانتم یحارط زا ،دــنریگ یم رارق هدافتــسا دروم یــیاضف هــچ

،رامیاو سواــهواب رد ریدم راک رــتفد ؛سویپورگ رــتلاو -20رــیوصت )Straber, 2009, 22-23( .م1923 Thor-( .م1928 ،مدــنک هناهام هلجم زا یغیلبت -22 ــیوصتر

)mann, 2002, 167

،وئاــسد سواهواب نامتخاــس زلف هاگراک -21ریوصت

)Whitford, 2004, 172( .م1928-1929(Straber, 2009, 22-23) .م1923 ،رامیاو سواهواب رد ریدم راک رتفد ؛سویپورگ رتلاو- 20ریوصت ریوصت 21 - ،وئاسد سواهواب نامتخاس زلف هاگراک 1929

- 1928 .م (Whitford, 2004, 172)

ریوصت 22 - ،مدنک هناهام هلجم زا یغیلبت 1928

.م (Thormann, 2002, 167)

ریوصت 20 ریوصت

ریوصت 21 22

سواهواب یاه غارچ زا هورگ راهچ نیب رد هنومن ناونع هب .دنرادروخرب یفادها اــب ییاه غارچ ،)یفقــس و یــنیمز ،یراوــید ،یزــیمور غارــچ(

ای ناریدم یزــیمور غارچ ،تــخت رانک رد نــتفرگ رارق ،هــعلاطم نوــچ ناتسرامیب رد رامیب تخت یلااب رد هدافتسا تیلباق هک یراوید غارچ ،اه غارچ نیا زا دوجوم یاه هنومن رد .تسا هدش یحارط ،تساراد ار رــب اــهنآ رد یــحارط زــکرمت و دنتــسین هدوزــفا شزرا یاراد کــی چــیه .تسا هتفرگ رارق سواهواب مرف نابز هب هجوت اب غارچ یدوجو هفسلف هب و تــشاد دیک ات درــکلمع و مرــف نایم یــگنهامه رــب سواــهواب لاکشا زا یحارط رد ور نیزا دوب دقتعم هسدنه ییاراک و ندوب لماک هدافتــسا یدرــکلمع یاــه مرف و یــلصا یاــه گنر ،هــیاپ و یــسدنه گنهامه دوــخ نامز تخاــس یاــه شور و یرواــنف اــب هــک دوــمن یم هتــشاد دیک ات ییارگدرکلمع و تانییزت زا یرود رب مرف نابز نیا .دوــب زین سواــهواب ییانــشور راثآ .دوــب هدــش یحارط هوــبنا دــیلوت یارــب و یوریپ درکلمع زا مرف« هاگدید اب قباطم نآ تلاوصحم ریاس دننامه یاه غارچ رد یــیارگدرکلمع یروئت .دندوب هدــش یحارط »³⁸دــنک یم نــیا بــلغا هــک یا هــنوگ هب تــسا هدهاــشم لــباق ًلاــماک ،سواــهواب هدنرادهگن هــلیم و هیاپ ،باــبح یلصا ءزــج دــنچ زا اــهنت تلاوــصحم .دنا هدش لیکشت مدــنک هــلجم رد سواــهواب یاــه غارچ زا یــغیلبت ،22رــیوصت ار اه غارچ نــیا اــب ناــسنا لــماعت هوــحن هــک رــیوصت نــیا زا .دــشاب یم زا هک سواــهواب ناحارط هــک تفرگ هــجیتن ناوــت یم دــهد یم ناــشن نرق کی رد شیوخ تخانــش نازیم هب ،دندوب دوخ راگزور نادمآرــس رد هلئــسم نیا هب ،لوــصحم یــحارط رد یــمونوگرا هــب تبــسن شــیپ یهجوت لباق دادعت رد اذل .دنا هدومن هجوت ییانشور لیاسو یحارط عافترا و تــهج ،روــن شبات هــیواز مــیظنت ناکــما ،تلاوــصحم نــیا زا زا اما .تسا هدــش مهارف لاول و وزاب یریگراکب زا هدافتــسا اب ییانــشور بجوم ار مرف رد هسدنه هب هجوت ،سواهواب لیاسو نادقتنم یفرط .دنا هتسناد لوصحم رد یتحار شهاک ات هدــش بجوم ییارگدرکلمع هب هــجوت ،سواــهواب یاــه غارچ رد دعب رد .دــشاب نانآ یدرکلمع سندروفا یایوگ تلاوــصحم نیا مرــف یورین ،اــه مزیناکم ،راتخاــس زا ناوت یم یدرــکلمع یاــه شزرا یــنف یراتخاــس یاراد سواــهواب یاــه غارچ .درــب ماــن یرواــنف و هــکرحم دیلک و هیاپ ،هدنرادهگن هلیم ،بابح یلصا یازجا زا لکــشتم هداــس هاگدید زا یــشان هلئــسم نــیا ،دــش ناــیب هــک روــط نامه .دنــشاب یم یاه غارچ یرواــنف اــب لیاــسو نیا .تــسا سواــهواب هــنایارگدرکلمع اــب پــملا و دــنرادروخرب یا هداــس مزــیناکم زا ،دــننک یم راک یــقرب .دریگ یم رارق دوخ یاج رد ندش چیپ دیلوت تیلباق -2-1-6 یاــه شور و داوــم لماــش ،یدرــکلمع یاــه شزرا یدــیلوت دــعب هاگراک رد سواــهواب یاه غارچ هــکنیا هــب هجوت اب .دــشاب یم تخاــس یبیکرت بــلغا اــهنآ هدنهد لیکــشت داوــم ،دندــش یم یــحارط تازــلف ،تیلک اب یدراوــم رد و )فافــش ای تام( هــشیش ،هدــش یراکبآ زــلف زا رد زلف اب طبترم ان یداوم ارچ هکنیا .دوب بوچ و ریصح ،تیچ هچراپ رد یگ ان یلوهوم هک دوب لیلد نادب زین دش یم هدافتسا تازلف هاگراک نوگمهان داوم یریگراکب هبرجت رب ،هاگراک نیا رد شتیلوئــسم نارود

حلاصم زا هدافتسا زا ار نایوجشناد وا« .تشاد دیک ات رگیدکی رانک رد تمس هب ار اهنآ و تشاد زاب سر ک اخ و هرقن نوچمه یتسد عیانص یتعنص یاه هشیش و ییلادنچ بوچ ،یدلاوف یاه هلول زا هدافتسا .)36 ،1386 ،فوه( »داد قوس نامز نآ رد .دنتــسه نراقتم مرف رظن زا سواهواب یاه غارچ رثک ا رایسب یراگزاــس ،یــسدنه و هداــس یاه مرف هک دوب نیا رب یلک روصت یاه هاگراک رد ادتبا ،اه غارچ نیا .دنراد یتعنص شور هب دیلوت اب یدایز نوچ دوخ نامز لوادتم یاه شور اب زاس تسد تروص هب سواهواب .دندیسر یم هوبنا دیلوت هب تعنص رد دعب و دندش یم دیلوت یرگ هتخیر ههد رد هک تسا نیا سواهواب ییانشور راثآ رد هجوت لباق هتکن لوــصحم کــی رد فــلتخم یاــه یراکبآ زا هدافتــسا ،یدلاــیم1930 عون دــنچ اــب و هــنومن دــنچ رد لوــصحم کــی و هدوــب یــجیار هلئــسم جاور زین سواــهواب یاه غارچ رد هلئــسم نیا .دــش یم دیلوت یراکــبآ ،دنوش یم دیلوتزاب تلاوصحم نیا هک زین نونک ا مه و تــسا هتــشاد لیاــسو رد تام یاه هــشیش ســنج .دوــش یم تــیاعر هلئــسم نــیا رد هــک لاــپا هــشیش .دنــشاب یم ³⁹لاــپوکرآ زا ،سواــهواب ییانــشور هشیش و ینیچ نیب یا هدام ،دوــش یم هتخانــش لاپوکرآ مان هب ناریا .دراد دربراک فورظ هیهت رد هک دشاب یم یتخانش ییابیز درکراک-2-6 و اــه تفایرد یــسررب هــب ،یــسانش ییابیز اــی کیتتــسا شــناد ،ییابیز هرهوج و تیهام هعلاطم .دزادرپ یم ناسنا یسح تاک ارادا یحارط رد ییابیز .تسا یــسانش ییابیز شناد یازجا نیرت یلصا زا یــنهذ و یــسح ،یراتخاــس :تــسا یــلصا دــعب هــس یاراد یــتعنص ،یــسانش ییابیز یراتخاــس دعب رد .)1392 ،حلاف لصا و یــیاضترم(

زا یا هصلاخ .ددرــگ یم حرــطم مرف یریگ لکــش دــعاوق و مرــف یازــجا ییانشور لیاــسو رد یــسانش ییابیز یراتخاــس دعب کرتــشم هوجو .تسا هدش یسررب همادا رد سواهواب مرف یازجا -1-2-6 دــشاب یم حطــس ،طخ ،هطقن نوچ یرصانع لماــش مرــف یازــجا تــفاب و گــنر ،ســنج ،هزادــنا ،لکــش نوــچ یــیاه یگژیو یاراد هــک یبیکرت تروص هب رتشیب سواهواب یاه غارچ رد رصانع نیا .دنتــسه لیاــسو زا یخرب رد زــین حطــس زا هدافتــسا و دنتــسه مجح و طــخ زا یاه یگژیو زا کــی ره حرــش ،همادا رد .دوــش یم هدــید نآ ییانــشور :ددرگ یم نایب سواهواب یاه غارچ رد مرف هیاپ لاکشا زا هدافتــسا رب ینبم سواهواب هاگدید قبط :لکــش - ،لیطتــسم بعکم نوچ یماجحا زا زین نآ یاه غارچ رد ،یحارط رد طورخم ،هدیمخ ای فاص تروص هب هناوتــسا ،نآ زا ییاه شرب ای هرک یمهــس ای هریاد عطاقم اب لکــش یکود یماجحا ،نآ زا ییاه شرب اــی نیا اب بــیکرت رد هریاد نوــچ یحوطــس زا نینچمه .دوــش یم هدــید .تسا هدش هدافتسا ماجحا یاــه غارچ زا یدنتــسم و عــماج هــعومجم هــک اــجنآ زا :هزادــنا - یاه هنومن زا هدمآ تسدب تاعلاطا قبط ،دشاب یمن تسد رد سواهواب

18 × 18.5 یزیمور یاه غارچ ،رتم یتناس 160 × 75 × 40 ینیمز یاه غارچ .دشاب یم رتم یتناس 100 × 100 × 100 یراوید یاه غارچ و رتم یتناس 36 × دــیلوت هــسردم تازــلف هاگراک رد سواــهواب یاــه غارچ :ســنج - زــلف زا یــبیکرت اــهنآ رــثک ا ،هدنزاــس داوــم رــظن زا نــیاربانب ،دندــش یم کیتسلاپ ای بوچ ،لاپوکرآ دننام تام ای فافش هشیش ،هدش یراکبآ اب یگنهامه یــعون رگنایب ،اــه غارچ رد هــتفر راک هب داوــم .دنــشاب یم ییانشور و یگداس ،تحارص زا یــساسحا هدننک لقتنم و زور یروانف .تسا بطاخم هب ،یرنه راثآ رد گنر زا هدافتــسا رد سواهواب یلک هدیقع :گنر - هدوب دیفس و هایس و یلصا یاه گنر زا هدافتــسا ،یحارط و یرامعم زا و هدش ظاحل رتمک هلئــسم نیا ،ییانــشور لیاــسو رد نکیل تــسا ،دشاب اهنآ تخاــس شور و داوم اب بــسانتم هک یدودحم یاه گنر رد هک زــمرق و درز ،یرتــسک اخ یــگنر یاــه نت .تــسا هدــش هدافتــسا دراوم یخرب رد و دراد دوجو بوچ و مورک ،لکین ،جنرب نوچ یداوم .دوش یم هدید لیاسو نیا رد گنر هایس کیتسلاپ زا هدافتسا یرصب تفاب زا هــن ،سواهواب ییانــشور لیاــسو رثک ا رد :تفاب - یلقیص و فاــص حوطــس و تــسا هدــشن هدافتــسا یــسمل تفاب هــن و راکــب داوــم زا یــشان یــطخ یرــصب تــفاب راــثآ یــخرب رد .دنــشاب یم .دوش یم هدید زلف دننام هدش هدرب مرف یریگ لکش دعاوق -2-2-6 دــعاوق و یرــصب دــعاوق عوــضوم ود ،مرــف یریگ لکــش دــعاوق رد دعاوق هک )1392 ،حلاــف لصا و یــیاضترم( دــشاب یم حرطم تلاتــشگ و موادت ،بــسانت ،داضت ،لداعت ،متیر ،عونت ،تدحو لماــش یرصب دوجو هنیرق لداعت ً

لاومعم ،سواهواب یاه غارچ رد .تــسا ینومراه اما ،دوش یم هدهاــشم مرف عونت ییاهنت هب غارچ ره یحارط رد .دراد و دــش یم هدید یمک یمرف عونت ،سواــهواب یاــه غارچ هــعومجم رد و اه شرب ،یــسدنه لاکــشا هب اهنآ یاه مرف ،دــش رکذ هک هــنوگ نامه عونت زین داوم یریگراکب دروــم رد .دوــش یم دودحم اهنآ زا یتابیکرت اــی یاه غارچ رد مــتیر زا هدافتــسا .درادن دوجو لیاــسو نــیا رد یــناوارف ،اه غارچ نیا .تــسا هتفرگ رارق هجوت دروم یمک نازیم هب ،سواهواب رد ،داضت یگژیو رظن زا .دنتسه رادروخرب مرف و درکلمع رد تدحو زا .تسا هدش هدافتسا یمک داضت زا ،اه غارچ نیا داوم و مرف یریگراکب .دراد دوجو بسانت اه پملا یازجا نیب زین داوم و اه مرف زا هدافتسا رد ،راتــسب ،ترواجم ،تهابــش لصا جــنپ بــلاق رد تلاتــشگ دــعاوق سواهواب یاــه غارچ رــثک ا .ددرگ یم حرــطم یــعادت و یرــصب دادــتما لوصا زا رتمک اهنآ رد و دنشاب یم حیرص و هداس ،یسدنه مرف یاراد رــیجنز تلااــصتا رد هــک یدراوــم رد .تــسا هدــش هدافتــسا تلاتــشگ رد اه غارچ بلغا نینچمه .دراد دوجو یرصب دادتما ،هدش هدربراکب .دنیامن یم ار ییارگراتخاس و لیتسا ید کبس یعادت بطاخم نهذ نیدامن درکراک-3-6 یاــه غارچ رد هناــسانشانعم اــی نــیدامن یاــه شزرا هراــبرد هدــش رکذ احیولت یحارط خیرات عــبنم دنچ رد هک یزــیچ ،سواــهوابً یلکش هب ایشا« :دسیون یم نینچ دوخ باتک رد ⁴⁰هتسورد .تسا اهنآ

دنتــشاذگ یم شیامن هب ار دوخ ییاعدا درکلمع و دربراک ،هنارهاظتم یــسدنه یاه لکــش هناــسانشابیز ییامنگرزب و قارغا هب ً

لاومعم هــک هدیچیپ لاومعم هک ییاه حرط .دــش یم رجنم لیتسا ید کبــس هبً ،هتــسورد( »دــندرک یم دــیک ات راو نیــشام یــتیوه رــب دــندوب بــکرم و ناوــت یم هــک تــسا هلئــسم نــیا رــگنایب هتــسورد رــظن .)39 ،1386 یــکی ،دوــب لــیاق یتخانــش هناشن یاــه شزرا سواــهواب راــثآ یارــب لیتــسا ید یاه شبنج زا یلبمــس یرگید و ییارگدرکلمع شــیامن رصاعم زاتشیپ شبنج ود نیا اب سواهواب تلاماعت .ییارگراتخاــس و یکبــس یاه هناــشن زا دوخ راثآ رد سواهواب ات دوب هدــش بجوم دوخ .دیامن هدافتسا گنر و مرف مسیلوبمس زا و هتسج هرهب اهنآ نرق یرــنه یاــه شبنج یــخیرات ریــس یــسررب اــب هــک یرــما اــما لاقتنا هــب طوبرم ثحابم هک تــسا نیا ،ددرگ یم صخــشم متــسیب حرطم متسیب نرق موس و مود ههد رد ،یرنه یش زا نیدامن و انعم یحارط رد ار هلئــسم نــیا صخــشم روــط هب ناــحارط و تــسا هدوــبن یرنه رثا یانعم هک دوب نردم تسپ نارود زا هکلب دندرک یمن ظاحل 50 ههد زا هــک ییاه شبنج و نآ یرــهاظ مرــف هن درــک ادــیپ تــیمها میهافم داــجیا لاــبند هب ،دــندرک ادــیپ روــهظ دــعب هــب یدلاــیم 60 و ،سواهواب یحارط یلصا تاکــن زا یکی .دندوب یرنه رــثا رد نــیدامن تلاوصحم رد هتفر راک هب یاه مرف هک یا هنوگ هب هدوب ییارگ خیرات در یاه کبــس رد نیا زا شیپ هک ییاه مرف هدننک یعادت ،یرــنه راثآ اــی هک هتــسورد هاگدید قــبط هتبلا .دــشابن ،تــسا هتفر راک هــب یــحارط یــمایپ ،سواــهواب ییانــشور لیاــسو ،دــسر یم رــظن هــب حــیحص .دنراد ییارگراتخاس و لیتسا ید شبنج ود هب هراشا اب هنایارگدرکلمع یحارط و سواهواب سیسات زا لاس دص تشذگ هب کیدزن نونک ا اذل و دنراد یاج یحارط و رنه یاه هزوم رد راــثآ نیا ،نآ تلاوــصحم زا هرود کــی روآدای هک ظاــحل نــیا زا دنــشاب یم نــیدامن شزرا یاراد هب سواهواب تلاوــصحم .دنتــسه بطاخم نهذ رد یــحارط خــیرات .دنوش یم هتخانش متسیب نرق یحارط یاهدامن ناونع سواهواب یاه غارچ رد یلصا یاهدرکراک یدروم هعلاطم -4-6 یلصا درکراک هس اب هطبار رد کرتــشم تاکن ،هدش حرطم لئاــسم نــیا یــسررب هــب ،2 لودــج رد .دوــب سواــهواب ییانــشور لیاــسو رد سواهواب صخاش یاه غارچ زا هنومن راهچ رد هدش نایب یاهدرکراک یاه غارچ زا کــی ره زا هــنومن کی لماــش هک درکلمع عون ساــسا رــب .تسا هدش هتخادرپ ،دشاب یم یراوید و یزیمور ،ینیمز ،یفقس

سواهواب ییانشور لیاسو یموهفم هشقن -7

یاه غارچ یاــه یگژیو اب رتــشیب ییانــشآ تهج ،تمــسق نیا رد ،یدرکلمع یــلصا درکراک هــس یارــب یموهفم هــشقن هــس ،سواــهواب ییانــشور لیاــسو زا هــنومن هدزاــی رد نــیدامن و یــسانش ییابیز هــشقن نــیلوا .)23رــیوصت( تــسا هدــش هداد شــیامن سواــهواب ییانشور لیاــسو یدرکلمع یاه شزرا زا هصخاــش ود نیب یموهفم

یمونوگرا و یدرکلمع درکراک کیلبمس و یسانش ییابیز درکراک امن لوصحم -

لااب زا رون نیمات - تسا نآ سندروفا یایوگ لوصحم یلک مرف

- هطساو هب رون عبنم زا هدافتسا ندش هنیهب

هرک مین هظفحم رد نآ یریگرارق - روظنم هب درادناتسا عافترا ندرک ظاحل

نیمز و غارچ نیبام نمیا هلصاف - یقرب ییانشور یروانف زا هدافتسا

- موینیمولآ ای لکین زا هدافتسا

- اب بسانم یراکزلف یاه شور زا هدافتسا اب

زور یروانف

- هناوتسا و هرک مین یسدنه لکش ود زا یبیکرت

- یرون طوطخ ساکعنا اب تام زلف لوصحم سنج

هندب یور - هرک حطس یاتسار رد یطخ یرصب تفاب یاراد

- یرتسک اخ لوصحم گنر

- طخ هطساو هب لیطتسم و هریاد مین حطس ود لاصتا

لوصحم یبناج یامن رد یدومع - یلک مرف قیرط زا غارچ یعادت و یدرکلمع تدحو یاقلا

- یگنیرق و لداعت دوجو

- یلک مرف اب لوصحم ازجا یمرف یگنهامه

- دایز یگداس و مظن لاح نیع رد و نییاپ یمرف یگدیچیپ -

تلاح رد دید طخ هدودحم رد رون نیمات هداتسیا

- مزیناکم و یکیناکم یاه یروانف زا هدافتسا

هرقرق - هدش دودنا لکین زلف زا هدافتسا

- اب بسانم یراکزلف یاه شور زا هدافتسا

زور یروانف - زا هدافتسا یگنوگچ سندروفا حوضو

هرقرق دوجو هطساوب لوصحم - هب یراتخاس لداعت و ییاتسیا یرارقرب

هیاپ دوجو هطساو - یرون عبنم راتتسا

- لاصتا طوطخ و فلتخم هناوتسا دنچ زا یبیکرت

- قارب زلف لوصحم سنج

- یرتسک اخ لوصحم گنر

- یبناج یامن رد مهرب دومع طوطخ عطاقت شیامن

لوصحم - لوصحم یلک مرف هطساو هب یدرکلمع تدحو یاقلا

- یاه مرف یریگرارق لحم هطساو هب لداعت دوجو

یا هناوتسا میجح - یلک مرف اب لوصحم ازجا یمرف یگنهامه

- یمرف عونت مدع تلع هب یرصب یگداس دوجو

- لیتسا ید کبس زا یریذپریثات -

هدرتسگ رون شخپ عبنم زا هدافتسا - مرف قیرط زا لوصحم سندروفا ندوب ایوگ

یلک - تام یا هشیش بابح و قارب زلف زا هدافتسا

- یرگ هشیش و یراکزلف یاه شور زا هدافتسا

زور یروانف اب بسانم - -هب یراتخاس لداعت و ییاتسیا یرارقرب

عبنم لاصتا نوتس و هیاپ دوجو هطساو هیاپ هب

- هب یا هشیش بابح یزاسادج تیلباق لقن و لمح رد ینمیا و لیهست روظنم

- یگریخ داجیا مدع

- یاه لیطتسم و هریاد زا یشرب حطس زا هدافتسا

یبناج یامن رد فلتخم - فافش و تام هشیش ،قارب زلف لوصحم سنج

- زبس و دیفس ،یرتسک اخ لوصحم گنر

- لوصحم یلک مرف هطساو هب یدرکلمع تدحو یاقلا

- هنیرق لداعت یاراد

- یلک مرف اب لوصحم ازجا یمرف یگنهامه

- بابح یگدننکش ( داوم یسررب رظن زا داضت دوجو

)زلف یتخس و هشیش - شیوخ نامز رد دراگناوآ یحارط زا یدامن

- مدع و هدرتسگ رون شخپ عبنم زا هدافتسا

یگریخ داجیا - مرف قیرط زا لوصحم سندروفا ندوب ایوگ

نآ یلک - تام هشیش و لکین شکور اب زلف زا هدافتسا

- رانک غارچ ( لوصحم ندوب یربراکدنچ

)ونایپ ،یراوید غارچ ،تخت - رییغت یاتسار رد رون عبنم هیواز رییغت

یربراک - یا هنوگ هب بابح هدنرادهگن هلول رطق اب سامت حطس نیرتشیب هک هدش یحارط .دشاب هتشاد ار تسد فک

- لیطتسم بعکم و یا هناوتسا ماجحا زا هدافتسا

- تام هشیش و قارب زلف لوصحم سنج

- هایس و دیفس ،یرتسک اخ لوصحم گنر

- رصانع یریگرارق هطساو هب ییاتسیا و لداعت دوجو

یزکرم روحم لوح یلصا - و هشیش بابح یگدننکش ( داوم رظن زا داضت دوجو

دیفس و هایس یگنر داضت نینچمه و )زلف یتخس - تلاتشگ رد یمرف مک مظن و دایز یگدیچیپ

.سواهواب ییانشور لیاسو رد یلصا یاهدرکراک یسررب -2لودج

WNL30 غارچ WG24 غارچ BH23 غارچ HMB 25 غارچ

یرــگید و روــن مــیظنت تــیلباق یــکی ؛تــسا هدــش یسررب سواــهواب روــحم رد .)فــلا-23 رــیوصت( تلاوــصحم نــیا هدنهد لیکــشت داوــم ،یدومع روحم رد و تــباث یرون طیارــش و رون میظنت تــیلباق ،یــقفا .تــسا هدمآ زلف و هــشیش زا یبیکرت ای و زــلف ســنجزا هدافتــسا نازــیم یاه غارچ زا یــمین دودــح ،دزاــس یم صخــشم رادومن نــیا هــکنانچ هشیش و زلف بیکرت زا رگید یمین هب کیدزن و زلف زا افرص ،هدش یسرربً تــیلباق یاراد ییاه ییانــشور دادــعت نــینچمه .دنا هدــش لیکــشت ییاه غارچ دادــعت اب )عافترا و تهج ،شــبات هیواز رظن زا( روــن مــیظنت .تسا ربارب ابیرقت تباث یرون طیارش یارادً -ییابیز یاــه شزرا هــب طوبرم یــموهفم هــشقن ،ب-23 رــیوصت روتک اف ود یسررب هب هک تــسا سواهواب ییانــشور لیاسو یتخانــش مرف ،یــقفا روــحم رد .دزادرــپ یم مرــف رد یــگدیچیپ و ندوب یــسدنه هداــس و هدــیچیپ مرــف ،یدوــمع روــحم رد و یــسدنه ریغ و یــسدنه هتــسد هــس هب یــسدنه مرف دربراک نازیم رظن زا اه غارچ .تــسا هدمآ

هب زین اه مرف یگدیچیپ .دنا هدــش یدنب میسقت رایسب و طــسوتم ،مک هجیتن نینچ لودج نیا زا .تــسا هدــش یدنب هتــسد بیترت نیمه هداس و یسدنه مرف یاراد ،سواهواب ییانشور راثآ رثک ا هک دوش یم یمرف یگدیچیپ زا هــک دنراد دوجو زین ییاه هنومن هــچرگ ا دنــشاب یم .تسا بلاغ اهنآ رد ینحنم حوطس ای و دنرادروخرب لیاسو نیدامن یاه شزرا اب طبترم ،ج-23 ریوصت یموهفم هشقن زیمآ قارغا نتــشاذگ شیامن هــب یگژیو ود .تــسا سواــهواب ییانــشور و لیتــسا ید کبــس ود گنر و مرف مــسیلوبمس زا هدافتــسا و درکلمع .دنا هتفرگ رارق روحم ود یور رب سواهواب ییانشور راثآ رد ییارگراتخاس ،سواهواب ییانــشور لیاسو رثک ا ،دهد یم ناــشن هــشقن نیا هکنانچ هب کی چیه و دنتــسه کرتــشم روکذم کبــس ود اب گنر و مرــف رــظن زا .دنیامن ناهنپ ار دوخ درکلمع هک دنا هدشن یحارط یا هنوگ

.سواهواب ییانشور تادیلوت یلصا یاهدرکراک اب طبترم یموهفم یاه هشقن -23ریوصت

هجیتن

هاگیاج زا ییانــشور راــثآ ،سواهواب راگدــنام یــحارط راــثآ نــیب رد زــکرمت نوــچ یــلماوع زا یــشان هلئــسم نــیا هــک دــنرادروخرب یا هژــیو نایرام و یــگ ان یلوهوم ولزلا روــضح ،ییانــشور یحارط رب سواــهواب دمآرد ،تــعنص اب دادرارــق داقعنا و تلاوــصحم هوبنا دــیلوت ،تدــنارب هنادنمرنه و هــنایارگدرکلمع هاگدــید و اه غارچ نــیا شورف زا لــصاح .دشاب یم سواهواب ناحارط هاگراک هــلمج زا یددــعتم یاــه هاگراک،سواهواب هــسردم رد هــب طوــبرم هاگراک نــیا یاــه یحارط رــثک ا .تــشاد دوــجو تازــلف یتعنص دــیلوت هب تاجناخراک طــسوت هک دــش یم ییانــشور لیاــسو و وئاــسد هرود رد سواهواب ییانــشور یاه غارچ بلغا .دندیــسر یم یاه هنومن هچرگ ،دندش یحارط یدلایم1932 ات 1925 یاه لاس زا دنتــشاد دوجو راــمیاو تازــلف هاگراک رد ییانــشور یــحارط زا یــقفوم هزورما ،لیاــسو نیا .دندیــسر یــتعنص دــیلوت هــب وئاــسد هرود رد هــک ییاه تکرش طــسوت و دنوش یم بوسحم کیــسلاک لیاــسو هرمز رد .دنوش یم دیلوتزاب انیزاک و تنوت ،نمولونکت ،اتکت نوچ یوریپ هاگدید اب قباطم تلاوصحم ،یدرکلمع درکراک یــسررب رد یاه غارچ رد ییارگدرکلمع یروــئت .دنا هدــش یحارط درکلمع زا مرف تلاوصحم نیا هک یا هــنوگ هب تــسا هدهاــشم لباق ًلاماک سواهواب نینچمه .دنا هدــش لیکــشت هــیاپ و بابح یــلصا ءزــج دــنچ زا اــهنت لوــصحم یــحارط رد نارود نآ رد هــک یدودــح اــت یــمونوگرا لوــصا درکراک رد .تسا هدش تیاعر سواهواب ییانشور راثآ رد ،هدوب حرطم حطــس ،طخ زا سواهواب یاه غارچ رد مرف رصانع ،یتخانــش ییابیز لاکــشا زا هدافتــسا اهنآ رد مرف یاــه یگژیو و هدــش لیکــشت مــجح و .تــسا هــشیش و زلف بلغا سنج و یلصا یاه گنر ،یــسدنه و هیاپ رد تدــحو و بــسانت ،متیر ،لداــعت نوــچ یرــصب دــعاوق نــینچمه

ییانشور راثآ نیدامن درکراک رد .دوــش یم هدهاــشم اه غارچ نیا رثک ا کبــس ود زا رــیثات و یــیارگدرکلمع شــیامن هــبنج ود سواــهواب یارب یموهفم هــشقن .دوش یم هدهاشم ییارگراتخاــس و لیتــسا ید سواهواب بختنم لیاسو رد هدش حرطم یلصا درکراک هس زا کی ره :دشاب یم ریز تاکن رگنایب هداــس و یــسدنه مرــف یاراد سواــهواب ییانــشور راــثآ رــثک ا - یمرف یگدیچیپ زا هــک دنراد دوجو زین ییاه هنومن هــچرگ ا دنــشاب یم

.تسا بلاغ اهنآ رد ینحنم حوطس ای و دنرادروخرب زا رگید یــمین هب کیدزن و زــلف زا اــفرص اــه غارچ زا یــمین دودــح -ً ییاه ییانشور دادعت نینچمه .دنا هدش لیکشت هشیش و زلف بیکرت دادعت اب )عافترا و تهج ،شبات هیواز رظن زا( رون میظنت تیلباق یاراد .تسا ربارب ابیرقت تباث یرون طیارش یاراد ییاه غارچً کبــس ود اــب گــنر و مرــف رــظن زا سواــهواب ییانــشور راــثآ رــثک ا - یا هنوگ هب کی چیه و دنتــسه کرتشم ییارگراتخاــس و لیتــسا ید

.دنیامن ناهنپ ار دوخ درکلمع هک دنا هدشن یحارط یخیرات عیاقو زا یزومآ تربع و تــسا رارکت لاح رد هراومه خیرات هب سواهواب ییانــشور لیاــسو .دوب دهاوخ هدــنیآ یارب یــهار غارــچ راگدنام متــسیب نرق یحارط خیرات رد و دوــمن ادیپ هار هرــمزور یــگدنز هــشقن نینچمه و یتعنص یحارط یــلصا یاه شزرا یــسررب .دــیدرگ یحارط شور تخانش هب ینایاش کمک ،تلاوصحم نیا رد یموهفم ندادرارق وگلا اــب ات دــشاب .دیامن یم نآ تیقفوم لــماوع و سواــهواب هب ناوتب ،دوــمن یهارمه شیوخ ناــمز حور اب هک یا هــسردم نــینچ .تفای تسد رصع اب ماگمه یحارط رد یدیدج یاهدرواتسد

اه تشون یپ

1 Bauhaus.

2 Weimar.

3 Dessau.

4 Berlin.

5 László Moholy-Nagy )1895- 1946(.

6 Marianne Brandt )1893- 1983(.

7 Michael Erlhoff )b. 1946(.

8 Walter Gropius )1883– 1969(.

9 Moholy Nagy light space modulator.

10 Photogram.

ندادرارق اب و یــساکع نیبرود زا هدافتــسا نودب هک تــسا یریوصت مارگوتوف و ندادرون سپس و )یساکع ذغاک لاومعم( یساکع ساسح داوم یور رب ءایشاً شور نیا هب هدش دیلوت ریواصت .دیآ یم تــسد هب لومعم هویــش هب ندرکرهاظ .دنیامن یم داجیا یباذج یرصب جیاتن 11 Olaf Thormann.

12 Bauhaus Lighting? Kandem Light!.

13 Kandem.

14 Schwintzer & Gräff.

15 Korting & Mathiesen )Kandem(.

16 Leipzig.

17 TECTA.

18 Tecnolumen.

19 Thonet.

20 Cassina.

21 Eduard-Wilfrid Buquet )1886- ?(.

22 Carl Jakob Jucker )1902- 1997(.

23 Christian Dell )1893- 1974(.

رد ،رگیدکی اــب یرنه و یــلمع راک یرــیگ ارف رب یــنبم سواــهواب هدــیقع رــبانب تیلوئــسم راد هدهع نامزمه راکداتــسا کی و دنمرنه کی هــسردم یاه هاگراک

.دندوب هاگراک