بررسی تطبیقی نقوش براق در نگاره‏های معراج دوران اسلامی با برخی از لگام‏های مفرغی لرستان

(1)

یقیبطت یسررب هراگن رد قارب شوقن

جارعم یاه یملاسا نارود

اب زا یخرب ماگل

یاه

یغرفم ناتسرل

یورسخ میرم

شناد هتخومآ را یسانشراک رنه شهوژپ دش

، ناتسچولب و ناتسیس هاگشناد

یرهاط اضریلع



رایشناد هورگ رنه شهوژپ

، ناتسچولب و ناتسیس هاگشناد

خیرات تفایرد : 12 / 11 / 1395

؛ خیرات شریذپ : 20 / 10 / 1397

هدیکچ رد تایاور یملاسا جارعم هب ربمایپ هب سو هلی یبکرم تفگش گنا زی ب مان

« قارب

» ، تسا هدش یدایز تاراشا .

واصت ری و یتوافتم تافیصوت

،قارب زا رد هراگن و اه نتم بدا یاه ی اجرب ی هدنام تسا . تادوجوم ای بسا ،رتسا :نوچمه اپراهچ

ی رد .هریغ و لاب نودب ای رادلاب

زین فوصت و نافرع

« قارب » هژیو میهافم و ریسافت یاراد .تسا یا

یبیکرت تادوجوم هرمز رد قارب ، تافیصوت نیا هب هجوت اب

« ناسنا - ناویح » یم رارق .دریگ یلیخت تادوجوم -

یبیکرت هنیشیپ دنراد یریطاسا یا هک

هنومن یاه قراخ هداعلا ا ی نآ زا رنه رد

راک غرفم ی ناتسرل قلخ هدش دنا . نیب :شهوژپ لاؤس یکیزیف راتخاس

نیدامن موهفم و قارب

هباشم یغرفم شوقن و نآ

ناتسرل رد

هچ یتبارق رت شوقن ؟دراد دوجو یبیک

« ناسنا - ناویح » بسا ۀنهد تانییزت رد غرفم

یاه و ریوصت ناتسرل هتسجرب

راک ی هدش دنا

رظنزا نآ نیب یرایسب تهابش یرهاظ قارب و اه

دراد دوجو شهوژپ نیا .

فدهاب قیبطت یپ یارب شوقن نیا یموهفم و یرهاظ ندرب

تسد نینچمه و قارب یریطاسا ۀنیشیپ هب دربراک و موهفم هب نتفای

ماگل تفای یاه یفیصوت شور اب ،ناتسرل رد هدش

- یقیبطت و

رازبا روآدرگ ی هناخباتک تاعلاطا یا

ماجنا هدش .تسا هتفای هب هجوت اب اه

م ی ناوت هدش ریوصت قارب شوقن هنحصرد

اه ی ار ربمایپ جارعم

غرفم یبیکرت شوقن زا رثأتم یاه

دیاقع هنیشیپ و ناتسرل یتسرپرهم

ودنه و یناریا شاقن .تسناد نا

هژاو یاه یدیلک : یرگراگن

،ناریا ،قارب ،جارعم تاناویح

یبیکرت ، غرفم ناتسرل

همانایار

:لوئسم هدنسیون ی

rtaheri@arts.usb.ac.ir A

(2)

68 / هراگن رد قارب شوقن یقیبطت یسررب ماگل زا یخرب اب یملاسا نارود جارعم یاه

یاه یغرفم ناتسرل

1 . همدقم یرنه راثآ رد دوجوم هشیدنا یدنمناوت تءاشن

هیام زا هتفرگ یشقن یلاوتم راصعا یطرد یریطاسا یاه

راذگریثأت رد

خیرات تیعقاو موادم یزاسزاب و هتشاد یرشب ندمت یاه

اسنا یگدنز .تسا هتخاس نکمم ار ین

هیامتسد زا هدافتسا اب یرنه رثا تخادرپ یاه

ناهج اب ار دنمرنه دروخرب ناتساب نارود رد هتفای شقن یریطاسا

هیلا فشک و ریطاسا نیا یاه

هتفردایزا ای

گنر هتخاب نآ اه نکمم یم هرابود اب و دزاس یریطاسا ناهج یزاس

ن هب یناسنا تاطابترا زا یدیدج داعبا شیام

یمرد دیآ .

ا شزرا و اهراجنه زا یشخب رگنایب ریطاس ار تلم ای موق کی یراتفر و یقلاخا ،ینید ،یگنهرف کرتشم یاه

روهظ هصنم هب یگنهرف و یعامتجا تاعلاطم و نید ،تایبدا ،رنه بلاق رد یم

یدنموریـن و تردـق ؛دراذگ

هشیدـنا ذوـفن هروطسا یاه

یا ار رد هبلا یلا شوقن رگراگن ی یناریا یم درک هدهاشم ناوت هلمجزا.

نیماضم

نارود رد هک یداقتعا هراومه ملاسا زا دعب

هجوتدروم هیاسمه یاهروشک و یناریا نادنمرنه

هتفرگرارق ،تسا

هنحص ییامنزاب فلتخم یاه

"

جارعم بش ربمایپ

"

هخاش رد هک تسا ینید تایاور رب ینتبم یرنه فلتخم یاه

هب باتک هژیو اقن ،ییارآ

یشاک ،هشیش تشپ یش یم روهظ نآ دننام و یزاس

.دبای هنحص نیا رد اه

یدوجوم

یلیخت - یبیکرت مانب

"

"قارب

،ناویح ندب و ناسنا تروص اب هب

ناونع .دراد روضح ربمایپ بکرم

یملاسا گنهرف رد أشنم

همشچرس و یا

و هدشن ادیپ یلایخ یبیکرت تادوجوم شقن یارب نانچ

هک دوهشم

شوقن نیا تسا و رنه یاپرید تنس

یزاسریوصت هنومن هک تسا ناتساب ناریا

یاه ک هب ار نآ ر

راثآ رد تار

یراجح راثآ نوچ ملاسا زا شیپ یرنه نوتیر ،

اه رهم و همسجم ،یشنماخه یاه ییاه

یناکشا هرود زا

، راثآ

و نیمیس و نیرز چگ

یرب اه

، رهم اه هتفاب و یاه یناساس هرود یم

وداد( درک هدهاشم ناوت ر

نارگید و ،

1385 :

167 ) . فده هدایلا رظن هب نیازا

هنوگ بیکرت اه تسا ندش هنوگادخ و یبهذم یورین هب ندیسر ،ریواصت و

نانچ هک رادلاب ناویح زا یبیکرت ای رادلاب تاناویح ای ناسنا نوچ یبیکرت تادوجوم دهاش یخیرات نارود راثآ رد

هک میتسه یناسنا رس اب ًابلاغ

نز ظفاحم دامن رد یزوریپ و یداش تایح یگد

ناریا نیمز هب داقتعا زا و هدوب

رم زا سپ تایح گ

تءاشن یم دنریگ هک

،نامه( .تسا هتشاد دوجو نایناریا یبهذم هشیدنا رد 1385

: 164 )

نوچمه یدایز نارگشهوژپ اضرملاغ ،

یموصعم (

1388 ،) بیبح للها (نایدومحم 1377

،) مانهب قداص انیم

( 1350 ،) یمیرک نمهب (

1346 ،) (یبارهس دمحم 1376

و ) نیریاس یور رب غرفم یاه شوقن و ناتسرل نآ

اه

هدرک قیقحت دنا

نیااب لاح یرایسب موهفم و درکراک و یفرعم مدع .تسا ماهبا هدرپ رد نانچمه شوقن نیا زا

هک هدش بجوم شوقن نیا زا یفاک تخانش یراذگریثأت

نآ اه نارود رد هچ و ناتساب نارود رد هچ ناریا رنه رب

.دنامب موتکم یملاسا ناسنا یبیکرت شوقن زا هنومن کی رکذ هب شهوژپ نیا رد

- رد قارب مان هب ناویح

د ناریا یرگراگن یغرفم شوقن اب نآ تهابش و یملاسا نارو

هدشرکذ هتخادرپ

یم دوش نوچمه یناققحم هک .

(نارگید و یلیکو 1394

نایب ،) هتشاد دنا یرنه کبس ذوفن نینچمه و هنایماع یاهرواب ،یصخش دیاقع ذوفن هک

زا یضعب یناوخمه مدع بجوم نازادرپریوصت نایم رد برغ یگژیو

یاه ریسافت و تایاور اب قارب یملاسا

و

لکش یریگ شقن کبس نیدب قارب .تسا هدش

2 . :یسررب شور شور اب هلاقم نیا

یفیصوت - هناخباتک تاعلاطا یروآدرگ رازبا و یقیبطت یا

ماجنا هدش .تسا

(3)

3 . قارب

قارب تادوجوم زا یکی یبیکرت

- یلیخت عون زا

« ناسنا - ناویح » تسا یملاسا نارود یناریا یرگراگن رد هک زا

ِدودح دعب هب یدلایم مهدراهچ هدس رایسب

هجوتدروم .تسا هتفرگرارق نادنمرنه

دمحم ترضح هنابش رفس )ص(

دوخ

« جارعم

»

، ار رب راوس دوجوم نیا نهک رد .دومیپ

بوکرم نیا زا ،جارعم هعقاو زا دوجوم یملاسا تایاور نیرت

هدشدای تسا . تایاور یخرب رد مرکا لوسر لوق زا جارعم ناتساد نوگ نیدب

ه لقن هدش :هک هک مدوب هکم رد نم

ربج ئ :تفگ و دمآ نم دزن لی

« زیخرب !دمحم یا .»

لیئربج هاگان .متفر رد رانک و متساخرب

، لیفارسا و لیئاکیم

مان هب یبکرم ،لیئربج .مدید اجنآ رد ار

« قارب » :تفگ نم هب و دروآ نم دزن

« وش راوس .»

زا و مدش راوس قارب رب

.متفر نوریب هکم

ابطابط(

،یئ 1353 : 19

رفس نیا )ص(دمحم)

هوکشاب یب و هناخ زا ار هقباس ما

مارحلادجسم ای یناه

بکرم نامه اب یلو ،درک زاغآ هب

یوس تیب دورف لحم نآ رد یهاتوک رایسب تدم رد و دش هناور سدقملا

.دمآ

،یسلجم(

1363 : 22 )

1-3 . قارب یوغل موهفم مه هک ـ ار قارب مان ناسانش تغل رتشیب هب

تروص مه و رکذم هب

تروص ثنؤم هب هتفرراک زا ـ تسا ر

هشی

«

َرَب ق »

هتسناد ِتعرس ظاحل هب هک دنا نوزف

دحزا گنر ةداعلا قوف ششخرد و یدیفس ای

، تسا هدش هداهن ناویح نیا رب

یریمد(

، 1364 : 165

گنهرف رد .)

قارب اه هب روط قلطم

، ت قرب قارب لیبق زا یتابیکرت و هدمآ بسا ینعم هب ،زا

مج قارب ،هدنود بسا زا هیانک )نامیلس(

، ار نامیلس تخت هک داب زا هیانک یم

زا هیانک ،کلف مراهچ قارب ،درب

تسه زین وردنت ینعم هب زین تریس قارب و ،باتفآ

،یقحای(

1375 : 122 ).

2-3 . تایاور ساسا رب قارب یرهاظ تافیصوت بهشا :دراد دوجو قارب زا ینوگانوگ تافیصوت

یس ( )دیفس و ها

زا هم ،

( گرزب رت

لغب زا مک و رامح )زا ،)رتسا(

وا یور

،رتش ندرگ نوچ وا ندرگ ،بسا رس نوچ وا رس ،مدرم نوچ هنیس

ی نوچ وا هنیس ی تشپ نوچ وا تشپ ،ریش

شلابند ،واگ یاهاپ نوچ وا یاهاپ ،رتش

)شمد(

زا وا تشپ رب ینیز ،لیپ لابند نوچ کی

هناد زا شباکر ،دیراورم

ی ...زبسدجربز زا شماگل ،خرس توقا

اتک رد یسلجم هملاع موحرم ب

راونلااراحب دلج

18

، هک تسا هتشون دندومرف )ص(ربمایپ

یناویح قارب:

ناسنا دننام شتروص هک تسا یتشهب

، تسد شیاپو بسا دننام

، واگ مد دننام شمد

، رتسا زا کچوک رت زا و

شوگزارد گرزب

رت

، زمرق توقای زا شنیز

، شباکر دیفس ّرد زا

، یئلاط ماجل رازه داتفه هب

، ماگل هدز هدش

، لاب ود

هلا لا هلمج شمشچ ود نیب و تسا هدش تنیز دجربز و توقای و ّرد هب هک دراد هدحو للها لاا

لا کیرش هل

،

دمحم لوسر للها )ص(

هتشون هدش یم ریس ار ایند مامت یهاتوک تدم رد دهد هزاجا وا هب ادخ رگا ؛ تسا و دنک

د تسا گنر نیرتهب یارا

، یم هجوتم ار ناسنا ملاک دوش

یسلجم(

، 1363 : 216

هراگن زا یرایسب رد.)

اه دوجوم نیا

ناروناج زا یندب یاراد اپراهچ

واگ دننامه

، ای رس و بسا ای لازغ مین

هنت یا ناسنا زا

)هنانز رس رتشیب(

یم نیا .دشاب

قارب عون یتح

و دراد ار زاورپ یئاناوت لاب نودب ناشن زاورپ و دوعص لاح رد هشیمه

هداد هدش یلاحرد هک

)ص(دمحم ترضح تشپ رب راوس ار

دراد دوخ

ریوصت(

1 .)

هدش ببس رما نیمه و تسا یتوافتم تاصخشم و تافیصوت یاراد تایاور رد قارب هراگن رد ات

یاه فلتخم

،یوس رگید زا .ددرگ ریوصت قارب زا ینوگانوگ رهاظ ،جارعم عوضوم اب شیارگ

هژاو ینافرع هیجوت هب

« قارب » و

(4)

« جارعم » نآ ریسفت و هب

ناونع لیثمت نوچ نوتم یخرب رد جارعم

همان انیس نبا یم هدید زین

دوش

( نبا س انی

، 1364 :

104 )

ریوصت 1 هسمخ ،)ص( دمحم ترضح جارعم :

ود ،یماظن ،یرجه مهد نرق،یوفص هر x31

7 / 19 یتناس رتم .رلکاس و ریرف یرنه یرلاگ ، ریوصت

2 : جارعم ترضح دمحم ( ص )

، قارب اب مد

،سوواط هراگن

،یناریا نرق

متشه

،یرجه هناخباتک یلم سیراپ .

قارب تایئزج زا یرایسب ندرک ریوصت یارب یناریا نادنمرنه یرهاظ تافیصوت رب هولاع

هئارا هدش ر رد تایاو

و ماهلا زا سیدنت اه هراگن و یاه یلیخت تادوجوم رنه

نوچمه ناتساب لاد ریش

، لوهلاوبا و رواتنک راثآ قلخ هب

هتکن اما .دنتخادرپ دوخ لباق

لمأت نیا ا هک تس راتخاس و رهاظ ینوگانوگ هب هجوت اب

قارب یرگراگن رد

یمن ناوت ار نآ ب ه روط صاخ یکیرد زا هورگ یاه ناتساب نارود یبیکرت تادوجوم دناجنگ

غرفم نیب رد . یاه

ماگل ناتسرل ییاه

یبیکرت شوقن اب

« ناسنا ناویح–

» رد هدش ریوصت قارب هب یرایسب تهابش هک هدش تفای

اگن هر و هتشاد یملاسا نارود جارعم یاه لباق

هسیاقم .تسا نانآ اب

3-3 . ناتسرل غرفم

خب زا یش یمیدق نیرت هدننکوگزاب هک ناریا یخیرات راثآ و ندمت ،گنهرف

هنیشیپ یاه یریطاسا نیمزرس نیا

غرفم دنتسه یاه

ناتسرل

( 2500-800 م.ق

یم )

.دنشاب هکنآدوجواب غرفم تخاس زا لاس نارازه

ناتسرل یاه

یم اما درذگ زونه

راثآ نیا نارگ اهب زاتمم هاگیاج و یگدنشخرد و شزرا زا رنه

ادروخرب ی ر

.دن غرفم ناتسرل یاه

رتشیب نیز گربو و بسا قاری و تلاآرویز

هناشن و تاملاع و هنانز و یراعتسا یاه

یم یبهذم دنشاب

و رثکا نآ اه

ناتسروگ رد ناتسرهش یبرغ لامش رد نافلد دابآرون هقطنم رد عقاو ییاه

مرخ دابآ هدیدرگ فشک فونوکاید .دنا

سور خروم مهم

نیرت گژیو ی ار ناتسرل یزلف تاعونصم یاه نیا

هنوگ یمرب درامش :

« بلاج نیرت یگژیو

تانیئزت ناتسرل رد فوشکم تاعونصم چیپ

چیپرد و تسا طوبرم یریطاسا نایادخ و رحس هب هک تسا هب

تروص

ناگنلپ ،یهوکزب( نادد و نایمدآ شوقن ،ناریش ،

ناواگ رن بسا ، - نوفیرگ و باقع رس و لاب و ریش نت هک

شوگ نوچ یجات و بسا یناملاب

،دراد لوهلاوبا و

هریغ هتشگ قیفلت یفرگش عضو هب هک )

، هدمآرد

تسا

»

(

،یبارهس 1376 : 183

« .)

لماش ناتسرل یغرفم راثآ رثکا نیز

گربو یاه هقلح ،ماگل ،قاری ،بسا و اه

(5)

تنیز هنهد و ماگل هب طوبرم تلاآ هبارا و نابسا ی

هحلسا و اه هب بستنم ،اه

ازه طساوا ر

ه مود ی

( 1800-1200 .ق

دنتسه )م

. هرازه رد هبارا زا م .ق لوا ی یمن هدافتسا گنج رد اه

یم هدافتسا رتمک ای دش هیقب .دش

یغرفم راثآ ی

هلمجزا تب همسجم ،اه و اه

...

هب قلعتم

( 1200-770

یم م .ق)

دنشاب

»

(

،یموصعم 1388 : 98 - 101 ).

هلگ و ناراکراوس رنه ،ناتسرل رنه تسا ناراد

یم رس هب چوک رد مادم هک هدرب

اهنت هک تسور نیمه زا .دنا

هقلح ،هنهد ،هحلسا نوچمه یندش لمح کچوک ءایشا رد ار فورظ و قاری و نیز ی

یمرب دریگ همه هک

تفارظاب هتسارآ

هدش دنا

( قداص

،مانهب 1350 : 4

.)

تسا ناوارف ناتسرل یاهربق رد بسا هنهد یتروصرد

هک طاقن رد

ریغ ناریا رگید .تسین دایز نادنچ نآ دادعت شلاط یحاون زا

ماگل نیا یاه یشوقن یاراد یغرفم

،یلایخ دامن

هنوگ یریطاسا و هدوب

راثآ ریاس هب تبسن و هب

تسد هدمآ زا ،هقطنم رد تعیبط

ییارگ .دنتسه رادروخرب یرتمک

ماگل نیا رد هک یشوقن زا یکی اه

مشچ هب رایسب یم

دروخ شقن یبیکرت دوجوم

« ناویح - ناسنا

» ، یروناج رادلاب

اب اپراهچ ناویح ندب

( ،لازغ )بسا ای واگ

.تسا ناسنا تروص و هک یناسنا رس

ًلاومعم لحم زا تسا نز هب هیبش

تسا هدش لصتم هنت هب ندرگ .

یهلاک خاش راد دراد رس رب .

نیا ندوب ییاروام و سدقت هناشن هلاک نیا دوجو

تسا دوجوم .

تلاح نداتسیا

، دوجو و هرهچ تانیئزت

دنبندرگ نوچمه ی و.

دوجوم نیا هب هنارخاف یتلاح ..

رادلاب

هداد تسا شوقن رثکا رد . یاراد

مد ناس هبرگ لیامتم

لااب هب هتشگرب بقع هب و انحنا یاراد و یم

.دشاب رد

ماگل زا یخرب اه

یو یاپ ریز ،یریطاسا دوجوم نیا تردق نداد شیامن یارب هب هک دراد رارق یرگید دوجوم

ن یم رظ بولغم دسر وا

تسا هدش ریوصت(

3 نینچ تافیصوت نیا زا ).

یمرب دیآ هک هکنیادوجواب یبیکرت تادوجوم

شقن ناتساب ناریا رد ینوگانوگ هدش

دنا اما هب روط ماگل نیا صاخ یاه

قارب ریوصت هب یرایسب تهابش یغرفم

یرگراگن رد و دنراد یملاسا نارود

ناوتب دیاش تمدق هب هجوت اب

ات یخیر ناش نآ اه ار نب هیام هنیشیپ و

یبیکرت تادوجوم زا یرایسب یریطاسا هلمجزا

.تسناد قارب

ریوصت 3 بسا یزنرب ماگل : تمدق ،ناتسرل

2800 ــ 3000

م.ق روول هزوم یرادهگن لحم www.louvre.fr)

) ریوصت

4 ا رس ،بسا ندب اب قارب:

سن سوواط مد و نا هب بوسنم ،

،یرهاط( یوضر سدق ناتسآ هزوم ،نامز دمحم 1391

: 24 - 15 )

4-3 . یامیس نز : هنا دننام و هتشاد ناسنا نوچ یتروص قارب تایاور ساسا رب وا

هک تسا هچنآ مهف هب رداق

یم .دونش هراگن زا یرایسب رد قارب اه

هداد ناشن نز تروصاب یم

.دوش ار قارب تروص همانسراف رد یخلب نبا

هب تروص حرش رس رب جات اب نایمدآ یم

یناویح ار قارب رگید یخرب دهد گنردیفس

ای رخ نوچمه ندب زا یمین

(6)

شوگ و ابیز رتخد نوچمه یناسنا هرهچ اب رطاق یاه

لای و دنلب یاه

هب نیزم هنهد و نیز یاراد و تشپرپ

گنس اه .یتمیق تازلف و

(Berti, 2000: 127)

قارب رادجات رس ریواصت رد هنت هب ندرگ زا لومعم تنس قبط

.تسا هدروخ دنویپ وشوگ و دنبندرگ و ییلاط نیز لماش زین یرگید تانیئزت

هدش هدرب راکب قارب یارب هرا

تسا

صت(

ریو 4 ).

بیکرت

"

ناویح -

"نز

هنیشیپ و هقباس یاراد یا

و للم یداقتعا گنهرف و خیرات رد یمیدق هب

هژیو رد

یقرش هماع یاهرواب تسه

و یم ت ناو یتابیکرت نیازا

تسد دومن هدهاشم

(

،یرهاط 1391 : 24 - 15

هب ).

ناونع لاثم

سکنفسا ای لوهلاوبا

اب(

مین هنت )هنانز

هزیمآ ،

یا زا ناسنا رکیپ اب ه ریش ،

ًامومع لاب هب نّیزم یاه

باقع یاراد و

رس هیبش یرس نانز

دامن هب و تسا یلاعت

ترهش یئاناد و ملع هتفای

تسا یارب نز تروص زا هدافتسا دیاش .

نینچ هب هراشا تهج زین قارب یموهفم

ماگل رد .تسا هدوب یاه

هرهچ زین ناتسرل یغرفم یا

نیا یارب هنانز

.تسا هدش شقن یریطاسا دوجوم ج

،هناچ ،تروص مرف نوچمه هرهچ تایئز هنوگ

اه اهوم و اهوربا ، دیؤم

رما نیا

.تسا 5-3 . جات کرکیپ زا یرایسب رد : یاه

ماگل رد نینچمه و ناتسرل یغرفم یاه

یغرفم هراشادروم شهوژپ نیا رد

یهلاک زا خاش

راد هب ناونع تادوجوم نیا ندوب ییاروام و سدقت هناشن هب ،جات هدافتسا

هدش ا .تس نامز رد

ندمت و ناتساب یاه

ملایع ،شوش

، نیب نیرهنلا یهلاک زا هدافتسا رصم و خاش

راد هب ناونع یدامن و یهاش جات

تردق نداد ناشن یارب یاه

نینچمه .دوب موسرم هاش ییاروام .تسا هدوب هام ای دیشروخ ،لقع تملاع واگ خاش

( روداد ینیبم و

، 1387 : 115 - 113

حم زا یناسنا تروص .)

لاصتا لحم رد تسا هدش لصتم ناویح هنت هب ندرگ ل

هداس یدنبندرگ زین هب

تروص و کیراب راون دنچ هعطق یاراد یهاگ

یا تسا هدش شقن ،دننام لادم

ریوصت(

5 ).

ریوصت 5 ( یغرفم ماگل زا یشخب ،ناتسرل زنرب تسار : 1300-1200

(Moorey, 1991))م.ق :پچ،

بسا رادلاب یاه ماگل(

)یغرفم نورق هب طوبرم 7

و 8 دلایم زا لبق کرویوین نتیلوپورتم هزوم ،

(www.metmuseum.org)

6-3 . ت هن لیلد هب : ینوگانوگ من ،قارب فاصوا

ی ریوصت ناوت

َم نیا زا ینشور .درک هئارا بکر

انب رب زا قارب تایاور

و تشهب نایاپراهچ رایسب

وردنت رد و تسا ره

ماگ هب هزادنا شیپ دوخ دید نادیم یم

دور . زا دوعص رد یدنلب

اه

شتسدود هاتوک

رت شیاپود زا یم

یور نآ سکع،دورف عقوم رد و دوش یم

یقفا تلاح رد هراومه راوس ات دهد

هدمآ تایاور رتشیب رد .دنامب هثج قارب هک

و غلاا زا رتگرزب یا کچوک

رت د رطاق زا رپ یلای و دیفس نآ گنر درا

(7)

وم هدناوخ زین بسا ار بکرم نیا دراد یسلجم(دنا

، 1363 : 410 ).

و فیراعت نیا زا هدافتسا اب یناریا نارگراگن

نینچمه هرهب

یریگ زا شیپ هنیمز یاه دوخ گنهرف یریطاسا هدرک میسرت قارب زا ار یشقن

ات دنچره هک دنا

تافیصوت هب یدایز دودح هئارا

هدش ههجو اما هدنام رادافو قارب زا ییاه

تادوجوم زا و ناریا یریطاسا

نیب نیرهنلا اراد زین ار سکنفسا و وساملا نوچمه

یم توافت دنچره .دشاب یاه

هدمع یا اب زین نآ اه دنراد

هب ناونع لاثم لاب یاهواگ نیب راد

نیرهنلا فلاخرب

سکنفسا سکنفسا یخرب و ینانوی یاه

هیبش هک ییاه

صم یر دنتسه اه

، درم رس اب هنا

فیصوت و میسرت هدش دنا .

لاب یاهواگ نیب راد

زا یبیکرت نیرهنلا راهچ

یکاکح زا یرایسب رد هک دنتسه قولخم نایامن یناتساب یاه

هب و تسا راهچ دامن

یلباب قولخم لیدبت

هدش سا .ت نآ )درم( ناسنا کی رس و رن واگ ای ریش مد و ندب یاراد اه

لاب و ییاه دنتسه باقع دننام یتروصرد.

هک یندب یاراد قارب زا

ناروناج اپراهچ واگ دننامه ،

لازغ بسا ای و

ای رس مین هنت یا هنانز یم دشاب . غرفم رد یریوصت تایصوصخ نیا یاه

ناتسرل هب یبوخ لباق هدهاشم .دنتسه نیا

ا هک دنتسه لازغ ای و واگ ،بسا لکش هب یندب یاراد یریطاسا تادوجوم لصتم یناسنا یرس هب ندرگ لحم ز

یم دنشاب .

ریوصت 6 : نرق واگ هب هیبش یندب اب قارب میسرت ،)ص(ربمایپ جارعم 10

/ .ق .ه 16 ،ایناتیرب هناخباتک ،دنه .م (

www.bl.uk )

(8)

ریوصت 7 : هراگن جارعم ترضح دمحم ( ص ) راوس رب قارب اب ندب

،بسا دودح 1800 لایم

،ید نویسکلک هناخباتک

یمومع

کرویوین . ریوصت

8 :

،ناریا زنرب

،ناتسرل نرق 1000 - 800 ق .

،م ماگل

،بسا

( 5 / 18 × 2 / 61 یتناس رتم ) لحم یرادهگن هزوم روول

www.louvre.fr( )

ریوصت 9 : ماگل

،یغرفم

،ناتسرل ( 1300 - 1200 ق . م )

( Moorey, 1991 مادنا)

فیرظ و یاهاپ کیراب نیا دوجوم

یعادت هدننک مادنا لازغ تسا . ریوصت

10 : ماگل

،یغرفم هرازه –لوا مود ق . م هزوم یاهرنه

یابیز نوتسوب ( پوپ

،نمرکاو 1387 ج،

7 : 32 ) دوجوم

یریطاسا اب یندب هیبش هب واگ

زا رگید هنوگ قارب

نامسآ رد یگدنز موهفم تیوقت هک هتفرگ ماهلا یکلف جورب زا رتسیجاس لکش هب اه

و

ار کلافا مسجت

یم مد یور رب هک توافت نیا اب یلو تسا رگید عاونا هباشم یندب راتخاس ظاحل هب .دشخب دوخ

زین مین هنت لمح ار یناسنا رس ای ییلااب یم

ریوصت دننامه .دنک 11

هک یلو تسا رتسا هب هیبش روناج ندب

فلاخرب تسد و ناوزاب اب لماک هنتلااب زا یناسنا یبیکرت تمسق رگید عاونا

نا لیکشت هدش تسا زین وم شیارآ و

هنومن اب یاه وا وزاب و تسد نتشاد تسا توافتم رگید رواتنک هب ار

یاه تسد کیدزن کیسلاک راد یم

مرف دنک

مین نیع رادجات هنت

ًا مد یور رب هباشم

یزاس هدش یلاحرد هک ی .دراد ناتسد رد رپس کی و ریشمش ک

(9)

ریوصت 11 : ترضح دمحم )ص(

رب راوس قارب باتک زا یروتاینیم ، عماج

خیراوتلا نهک زا ، راگن نیرت ه یاه جارعم هدس و یتسوپ ذغاک ،

یرجه متشه .

هنومن ییاه خسن زا رتیجاس زا رگید

نوچمه بیاجع

ا تادوجوملا بئارغ و تاقولخملا رب کش نودب ،ینیوزقل

،قارب عون نیا قلخ و یحارط ریثأت

.تسا هتشاد

ریوصت 12 :

،بکوک

،سروطنق بیاجع

تاقولخملا

،ینیوزق

بتکم

،دادغب نرق 8 ه . ق / . 14 م . هناخباتک یمداکآ مولع

دارگنینل ( دنز

،یقیقح 1390 : 50 ) ریوصت

13 : ،بسا هنهد اتسرل ،زنرب

عافترا هب و ن 18.7

س . م . یانهپو 18.2 س . م . هدس زا شیپ متشه ای متفه ی

هزوم یرادهگن لحم ،دلایم .روول ی

« روطنق رد تسا یگرزب تروص یمار ای سوق ،س هقطنم

جوربلا تایح بیکرت ،یکلف تروص نیا یلک

"

ناسنا - ناویح

"

یضعب رد و بسا نییاپ هب رمک زا و ناسنا رمک ات رس زا هک تسا هدنرد ناویح کی ندب دراوم

هک تسا گنلپ ای ریش لثم ینامکاب

تسا ریت ندرک باترپ لاح رد و تسد هب »

ریوصت(

12 ،یقیقح دنز( )

1390 : 50 .)

سیدنت ریوصت 13 ییامن هک مامت

خر یلایخ یدوجوم ،دراد ریوصت هب ار

یم .تسا ناسنا همین هک دشک مادنا

دراد تهابش لازغ هب دوجوم نیا فیرظ یخاشود

.دنراد نآ ندوب ییاروام زا یناشن تسه دوجوم نیا رس رب هک

(10)

ِلاح رد هک یشحو ییلاویه ِرس هب ،دوجوم نیا ِلاب یاهتنا هلمح

رو متخ تسا ندش یم

دوش تهابش هک

ب یرایسب ه

یجاس دراد رت دننامه و (

ریوصت 12 ) ناویح تلاح هب مد .تسا هتفرگ یاج نآ لاب یاهتنا رد مود

هدش تفاب و

مهرد هدیچیپ هدش هلول اهتنا رد اهوم دننام و تسا لصتم لاب هب و هتشگرب لااب تمس هب تسا

تسا . رد هک رثا نیا هرود

ی موس رصع نهآ هتخاس هدش لصتم مه هب هک هتشاد زین یرگید تفج ، هدوب

دنا یلو

شخب نیا اهنت یقاب

هدنام هناسفا دوجوم نیا .تسا یا

اتسیا یکچوک روناج یور رب تقیقح رد هک تسا هد

هنیمز طخ نینچمه روناج نیا .تسوا تردق رگناشن یا

نآ یور رب رثا هک هدشانب

لیکشت ار یم

.دهد

7-3 . لاب ییاناوت و تافص زا یکی: یاه

نآ رب یگمه هک قارب قفتم

لوقلا هب زاورپ ییاناوت کش نودب دنتسه

نامسآ تساه ایاور یخرب رد هک دنچره ت

هراگن و اه قارب .دشاب لاب نودب نیااب

لاح زا رایسب رد آ

لاب راث ییاه

تسا هدش ریوصت قارب یارب نامه

روط هک لاب دعس نبا و یربط ،ماشه نبا دننام ناسیون هریس زا یرایسب ییاه

فیصوت قارب یاهاپ یور یم

.دننک رد زین یسلجم هملاع راونلااراحب

دلج(

18 ) لاب ود قارب هک تسا هدروآ

ار یور رب کچوک ن

،یسلجم(،دراد دوخ یاه 1363

: 291 رب هولاع ار نآ و ) ناربمایپ بکرم ،ربمایپ هنابش رفس

شوگ زا یتایصوصخ نینچمه و هدرک یفرعم )ع(میهاربا ترضح ًاصوصخ زین رگید مشچ ،اه

،باکر ،مس ،مد ،اه

:نامه(.تسا هدرک رکذ نآ ماگل و 97

) ، هراگن زا یخرب رد اه

هویش اب ،لاب یاراد قارب مه یاه

شقن فلتخم هدش

،

هک یقارب دننامه یسوم دمحا هراگن رد

میسرت هدش .تسا نیا رد هراگن یناویح هنتزا یبیکرت ،تنس قبط قارب

لاب نینچمه و رس یور رب رسفا و جات یاراد هنانز یناسنا رس و واگ دننام یاه

گنهامه یتروص هب هک یفیرظ

مداب هب فرط شیامن ،هتشگرب لااب هداد

هدش سا ت .

ماگل رد شوقنم ریطاسا تادوجوم ریوصت لاب اب ناتسرل یغرفم یاه

هدش دنا یهاگ لاب نیا هب

تروص عقاو ارگ

ناگدنرپ لاب نوچمه میسرت

هدش زین یهاگ و هب

تروص .نیدامن و یعازتنا یادتبا

لاب اه

ًلاومعم نیا هناشرس هب

لصتم یریطاسا دوجوم تناو

یاه م لااب تمس هب رمک لحم زا نآ لیامت

و سوق راد یم دشاب هبل . لاب اه

ًلاومعم

هرگنک راد یاراد و یطوطخ ار لاب مرف هک تسا

هب یبوخ ناشن یم دنهد .

ریوصت 14 : دمحا هراگن ،قارب رب راوس )ص( دمحم ترضح

پاقپوت هزوم ،یرجه متشه نرق طساوا ،یسوم ،ی

،یرهاط(.لوبناتسا 1391:24

- 15 ) ریوصت

15 : ماگل یغرفم ناتسرل هب لکش بسا

،رادلاب رد

دودح 650 - 1000 هزوم رنه سل سلجنآ

collections.lacma.org( )

(11)

8-3 . مد رد : عمجم نایبلا هک تسا هدمآ قارب فیصوت رد «

وا مد ی یلای و دننام رتش یاهاپ و واگ مد نوچ

دراد بسا لای نوچ

» یااب ن لاح هنوگ قارب لاکشا نیب رد ییاه

مد هک دنراد دوجو نآ

اه عمج سوواط مد دننام

اب هب هتشگرب و ای لا

هب تروص هدشاهر میسرت هدش دنا و قاحلا عقاورد یارب سوواط مد ینیزگیاج نیا

هنوگ قارب اه

ریطاسا شوقن هویش زا مهلم هلمجزا

غرمیس یاه ای نیمیس فورظ یور رب شوقنم یناساس هچراپ

یاه

تسا نیمشیربا .

.تسا هتسجرب رایسب و دوخ صاخ تیصخش یاراد سوواط مد ندمت زا یرایسب رنه رد هدنرپ نیا مد

اه

گنهرف زا یرایسب رد سوواط.تسا دوخ صاخ یناعم یاراد اه

ار حور یدبا و هنادواج یگدنز ،سیدرپ و تشهب

یزادرپدامن یم

یاهرپ .دنک شگنراگنر

ار تقلخ عونت هب

رطاخ یم و هدرتسگ مد ،ملاسا رد .دروآ هدشزاب

ملاع و ناشکهک دامن ،سوواط .تسا

،یرهاط(

1391 : 24 - 15 ) . هراگن ریاس رد نوچمه یمد قارب یارب اه

هبرگ هک تسا هدش شقن ناناس لاح رد

ندیود هتشاد هاگن لااب تمس هب ، هدش

.تسا یبیکرت تاناویح رد

یناتساب

ًلاومعم بسانت هنت اب مد دراد

هب ناونع لاثم سکنفسا هب طوبرم شوقن رد نآ

ای ریش مد و ندب یاراد اه

مد و ندب دنتسه )درم( ناسنا کی رس و رن واگ

اهنت ناتساب یایند رد. غرفم

یاه ناتسرل یاراد یبیکرت نینچ

و اپراهچ ندب(

مد هبرگ )ناس یم .دنشاب هب روط رد شوقنم یریطاسا دوجوم مد مومع ماگل

یاه فم ناسب یغر

هبرگ ناناس نامه اب رگید یخرب رد و تسا هدش درگ اهتنا رد و لیامتم لااب تمس هب شوقن زا یخرب رد تسا

.تسا نازیوآ نییاپ تمس هب تلاح هتکن و

لباق هجوت هکنیا ماگل یخرب رد یغرفم یاه

شهوژپدروم کی زا شیب

هبرگ هیبش هک مد کی تسا هدش شقن یریطاسا دوجوم یارب مد اس

مد یلااب رد هک رگید مد و هدش شقن نان

یم سوواط مد هب هیبش لااب تمس هب لیامتم و لوا .دشاب

ریوصت 16 :

،تسار تفه هقبط نرق ،یردیح هلمح ،نامسآ

،یرهاط(.ص( دمحم ترضح جارعم ،یرجه مهدزیس 1391

:

24-15 ن رخاوا ،ماسح نبا،همان نارواخ :پچ ) نرق مود همی

11 .ه

،لگتشد( ،ایناتیرب هزوم هناخباتک ،ندنل .ق 1389

: 207 )

(12)

ریوصت 17 : هناچ هتل مود هرازه ،ناتسرل ،غرفم ،هنهد یا -

لوا

هعومجم ،کرویوین نتیلپ ورتم هزوم یرادهگن لحم ،م.ق نمرکا - پوپ

،نمرکا ،پوپ(

1388 ج 7 :،

33 )

4 . م قیبطت یموهف

:نآرق رد جارعم یانعم

« ندمآ زارف و ندیدرگ دنلب،نتفر لااب یاج ،دعصم و نابدرن یانعم هب تغل رد جارعم

نامسآ هب ملاسا ربمایپ جورع نینچمه ؛تسا باتک رد .تسا زین

جارعم هب ،دیدج و قیتع دهع یاه

تیصخش و حیسم،سلوپ ،انحوی،ایلیا نوچ ییاه

...

هراشا هدش

؛ نانچمه هک

تایآرد زین میرک نآرق زا یفلتخم زا

جارعم .تسا هدمآ نایم هب نخس)ع(یسیع و یسوم ،سیردا،میهاربا ترضح نوچ یناربمایپ

»

،ینارگنک(

1389 :

267-266

« .) زا روبع اب ربمایپ یتوکلم رفس ساسا نیا رب مارحلادجسم

هب یصقلاادجسم رفس اب سپس و زاغآ

نامسآ هب جورع و ینامسآ یاه

تفه نیشیپ ناربمایپ اب تاقلام و هناگ نینچمه و ناگتشرف و

هدهاشم ی تشهب

منهج و یم همادا ات دبای

تیاهنرد یتاقلام رد ناشیا

یب تفگ هب لاعتم دنوادخ اب،هطساو یم وگو

دنزادرپ (»

نامه .)

هب ربمایپ ندش لئان و ینامسآ رفس نیا هلیسو قارب و للهاءاقل

تسه .

ماگل رب شوقنم یریطاسا دوجوم یاه

یمه زین ناتسرل یغرفم افیا ار شاقن ن

یم مزلا هتکن نیا رکذ .دنک

هک تسا هنهد

یاه بسا نلاومعم نفد هک ینادرم رس ریز رد

هدیدرگ دنا هب تسد هدمآ هب ٌاحلاطصا یلحم دارفا و

نآ

« یرسریز

» یم هنهد .دنیوگ یاه

لکش هب یغرفم یاه

نوچ یبیکرت و یلایخ ای یعقاو تاناویح فلتخم

،بسا هب یهوکز ناویح ،ریش ، تیصخش و لوهلاوبا و رس ود ناروناج و واگ و بسا دننام رادلاب تا

یاه هنوگ ناسنا

هتخاس هدش دنا هنهد نیا . اه

نلاومعم یروط

هتخاس هدش دنا هک یمن ناوت زا یراوس یارب دومن روصت نآ

اه

یم هدافتسا زا یضعب هک ینعم نیا هب تسا هدش

نآ اه نیگنس رایسب یخرب و کچوک و فیرظ یلیخ و

لباقریغ

یم هدافتسا یور هولاعب دنشاب

چیه مادک زا نآ اه لامعتسا رب لیلد هک یگدیئاس راثآ نآ

تساه هدید

یمن دوش (»

،یمیرک 1346 : 124 - 114 .) هک تسا تلع نادب نیا یساک

هنهد نداد رارق اب هک دندوب دقتعم اه ی

یو حور دورو ،هدرم رس ریز رد بسا ناسآ دیواج ایند هب ار

یم رت دننک رگید یایند هب ار شبحاص بسا[

(13)

یم ییامنهار ]دنک

زاین رگید و رگید ماوقا نوچمه تسین ی

همسجم ای بسا نفد هب ی

نآ دنزادرپب هنهد و

ی

نآ هب ناونع یم رظن هب یفاک بسا زا یدامن نیا زا .دسر

ریز یرس اه روبق رد اهنت نآ

مه رس ریز رد طقف رم

هد اه

هدافتسا هدش تسا (»

موصعم

،ی 1388 : 98 - 101 .) هنهد نیا سپ اه

هلیسو مه یا

.دنتسه حاورا جورع یارب

دوب مسییارتیم نییآ وریپ نایساک ن

دنتشاد داقتعا و د

« زا ندنارذگ یارب ار ناوریپ حاورا نامسآ رد ارتیم

تفه هقبط یم ییامنهار نامسآ دنسرب تسا قلطم شمارآ و رون هاگیاج هک متشه هقبط هب ات دنک

(»

اسراپ

،هداز 1393 : 115 .)

لودج 1 - ماگل و قارب یموهفم و یرهاظ قیبطت یاه

ناتسرل یغرفم

قارب ماگل

یاه یغرفم

تروصهنانزرس جات هبهنتواگ رهاظ اب- لازغ و بسا

(14)

مد هیبشهبرگناناس

سوواط هیبش مدلابسروطنقموهفم

لیسو زا ناشیا ندنارذگ و ربمایپ ندرب جارعم هب ه تفه

هقبط

نامسآ ندنارذگ و ناگدرم حاورا جورع هلیسو

نآ اه زا تفه هقبط نامسآ

5 هجیتن . شقن زا یرایسب اه

مرف و یاه هراگن یاه یملاسا نارود دوجوم شقن نوچمه

تا یبیکرت , رد هشیر رنه و گنهرف

ناتساب ناریا رنه و ملاسا زا لبق مه

ناتسرل نوچ دراد

. ناوید لکش هب یبیکرت تادوجوم قلخ نادد و

هب تروص غرفم رد یدربراک ناتسرل یاه

ریثأت تشاذگ ناریا یلیخت رنه و گنهرف رب یدایز هب

یروط هک رد

نارود سپ نآزا نیا تایح همادا رنه

هدید یم دوش یملاسا رنه . هب

هژیو تادوجوم نیا زا یرگراگن

« یلیخت -

یبیکرت » ( ق

ًلاب هدیرفآ هدش هب ) هنومن زا یکی .تسا هدرب یدایز هر رد قارب ریوصت نآ زراب یاه

هراگن یاه جارعم

.تسا رد یزاسریوصت قارب شقن

یم ناوت مرف زا دوجوم نیا هک دومن اعدا رب هدش شقن تادوجوم یبیکرت یاه

نیغرفم تلاآ یور عون و راتخاس و

لصفم یدنب مادنا اه هلمجزا امیس و هرهچ یناسنا ی

هب هژیو ،هنانز هنت

مد ،فلتخم ناروناج لابو

اه یریذپریثأت هتشاد

تسا هتفرگ ماهلا و و

تهباشم یاه لباقریغ یراکنا نیب نآ اه

( دوجواب ظاحل هب .دراد دوجو )ینامز هلصاف درکراک و موهفم

و ییاروام قوفام

نیب یعیبط نآ

اه طابترا لاصتا و

(15)

لباق یهجوت تسا رارقرب هب

حن یو هک و ینامسآ ییاضف اب طابترا لماع ینیمزریغ

هک دنتسه یبوکرم و هدوب

یرشب روصت قوفام ییایند هب ار دوخ بکار و هدرک تیاده

یم دنرب . یکی دیاش زا

رگید لیلاد اب قارب طابترا

نآ اه ناوتب ار لیلد هب

دوجو ایاقب هگر و یاه راکفا یناریاودنه دیاقع و

یتسرپرهم یقاب

هدنام و گنهرف رد

نایناریا یاهرواب .تسناد

عبانم

نبا انیس

،(

1364 انیس یلعوبا همان جارعم،) ،

،دهشم .،یوره لیام بیجن پاچ

،یلعلادبع ،هدازاسراپ (

1393 نایدا هیام نب یتسرپرهم نییآ،)

،

،نارهت .نورآ

،سپیلیف ،نمرکا .مپآ رترآ ،پوپ (

1387 رات زا شیپ نارود زا( ناریا رنه رد یریس،) )زورما ات خی

نارگید و یدنبایرد فجن مجرتم ،

،

دلج 7

،نارهت ، یگنهرف و یملع تاراشتنا .

و مساقلاوبا ،روداد ،یروصنم

،ماهلا ( 1385 دنه و ناریا یاهدامن و هروطسا )،

ناتساب دهع

، ارهزلا ،رهلک ،نارهت .

مساقلاوبا ،روداد و

باتهم ،ینیبم

،(

1387

،)

« دنه و ناریا رنه و ریطاسا رد واگ شقن یقیبطت یسررب

» یناریا تاعلاطم ،

، هرامش

14 صص،

–115 130 .

،یسوم نب دمحم ،یریمد (

1364 یربکلا ناویحلا هایح ،) .مق،

(،میرم ،یقیقح دنز 1390

،)

« همشچرس یسررب باتک یلیخت تادوجوم یریوصت و یبدا یاه

"

بیارغ و تاقولخملا بیاجع

تادوجوملا

"

ینیوزق

» ه شهوژپ دشرا یسانشراک همان نایاپ ، یرهاط اضریلع :امنهار داتسا ،رن

.ناتسچولب و ناتسیس رنه هدکشناد ،

،دمحم ،یبارهس (

1376 تیساک موق خیرات و ناتسرل،)

،

،دابآ مرخ .کلافا

( ،انله ،لگتشد نیش 1389

هخسن یراگن جارعم ،) ت یطخ یاه

یشاقن ا )ص(دمحم ترضح یراگن رکیپ هب یهاگن اب یمدرم یاه

هدس یاه 8 - 14 ق .ه نارهت ، .یگنهرف یملع تاراشتنا تکرش ،

،انیم ،مانهب قداص (

1350 غرفم،) یملاسا یزلف عیانص و ناتسرل یاه مود پاچ ،

دابآ مرخ ، هزوم ،

کلف کلافلاا .

،اضریلع ،یرهاط (

1391

،)

« ارب یکیزیف راتخاس یسررب ناریا یرگراگن رد ق

» هیام شقن یمسجت یاهرنه همانلصف ، ،مجنپ لاس ،

،مهد هرامش صص

24 - 15 .

،نیسحدمحم ،یئابطابط (

1353 نآرقلا ریسفت یف نازیملا ،) توریب ،

.

،نمهب ،یمیرک (

1346

،)

« ناتسرل زنرب و اهنآ ریس طخ و اهییایرآ ندمت

» یسررب ، یخیرات یاه ،

هرامش 6 صص ،مود لاس ، 114

- 124 .

گنک

،هژینم ،ینار (

1389 ) ،

« هراگن یجارعم یاه

» نافرع و ملاک هفسلف ، هرامش ،

11 ص ، 266 - 267 .

،یقتدمحم نب رقاب دمحم ،یسلجم (

1363 راونلااراحب ،)

، ج 18

، توریب .

،للها بیبح ،نایدومحم (

1377 ناتسرل و ملایا یزنرب راثآ یسررب،) ،

نارهت .شیور زبس ،

( ،یداه ،یرطاش لعل .یداه ،یلیکو 1394

،)

« تایاور اب راجاق رصع یاه یراگن جارعمرد قارب ریوصت قابطنا نازیم یسررب

یملاسا

» یملاسا ندمت و گنهرف خیرات همانلصف ، هرامش ،مشش لاس ،

20 صص ، 70 - 49 .

،رفعج دمحم ،یقح ای (

1375 اتساد تاراشا و ریطاسا گنهرف،) یسراف تایبدا رد ین

نارهت ، شورس ، .

اضرملاغ ،یموصعم (،

1388 ،)

« یساک ؛ناتسرل یغرفم و یرنه یاهراکهاش و اه

» رنه هام باتک، ،

هرامش 133 صص ، 98 - 101 .

Berit G., 2000. Les mondes de l'Au-delà, Paris, Gründ.

Moorey, R., 1991. A century of Biblical Archaeology UK, James Clarke and Co Ltd.

www.louvre.fr.

www.collections.lacma.org.

www.metmuseum.org.

www.bl.uk.