ناهفصا‌ناتسا‌رد
ردص هیمس
*1
، و ینویفا دیجم
2
. 1 هورگ ،یبرم يزرواشك مولع
، رون مایپ هاگشناد
، نامرك ناتسا
2 . داتسا
، کاخ هورگ یسانش
، اهفصا یتعنص هاگشناد Afyuni@cc.iut.ac.ir ن
خيرات لوصو :هلاقم 21 / 04 / 1395 خيرات
شريذپ :هلاقم 03 / 05 / 1396
هدیكچ
تيلاعف رظن زا ناهفصا ناتسا تيمها هب هجوت اب فدده ادب قديقحت ندیا ،ناتدسا ندیا دایز تيعمج نينچمه ،يتعنص و يزرواشک ياه
شخب رد میداناو يناكم ارييغت يبایزرا ناهفصا ناتسا يضارا زا يیاه
، يهت نينچمه ة
شقن ة كادخ رد ردصانع ندیا يگدولآ ندیا ياده
قيقحت نیا رد تفرگ ماجنا هقطنم
، هنومن كاخ ياه قمع زا 0 - 20 يتناس يرتم هكبدش يور يا
دوددح لدصاوف ادب مظندم 4
رتمودليک
قوم دش تشادرب تيع
يیايفارغج هنومن هنومن لحم يربراک و تبث و يیاسانش زين يرادرب
ش هدامآ زا سپ د
هدنومن يزادس دخ ياده
رد كا
ب لک میداناو رادقم ،هاگشیامزآ ا
هاگتسد نييعتXRF
ش يسررب امنرييغت کمک هب هعلاطم دروم ريغتم يناكم راتخاس د دش
لدصاح آیاتن
شزارب لدم نیرتهب يورک يوگلا تسا هقطنم رد میداناو تظلغ عیزوت رد يوق راتخاس رگنايب هداد
ريغتم نیا يارب هدش تسا
نايم يبای
هكبش رد ب يدن 1000
× 1000 رثکادح و لقادح اب و رتم 4
و 16 هب هطقن هطقن گنيجیرک شور
،يا
WINGSLIB
ددش ماجنا سادسا ردب
شقن ة میداناو شنکارپ
، هب يم رظن تيلاعف دسر ياه
يتعنص م ؤ هب هقطنم رد میداناو تظلغ شیازفا رد لماع نیرترث يم رامش
تدهج و دور
میداناو راشتنا رد بلاغ داب هقطنم رد
م ؤ تسا هدوب رث
دیلک
هژاو
ناهفصا
، رامآ نیمز
، گنیجيرک ، ميداناو .
1 . زاغآرس رد نتگنس تازلف نارشن یایرب یرعهم صیارش كاری
نداد
یگدولآ طتحم یناهم یاه وسعز
ورسا زا یرعهم شرخب ت
هدنعمآ یم لتكشس ار اه ت یعرس صاوری ورلع هرب هف دهد
عجس وظلغ رد یتا ییعذپ وتعها مف یاه
طترحم یترسعز
یعماب .دراد هب درورم تدش هب نآ یگدولآ عزوس لتلد نتعه
،وتیعم شعازفا .وسا هتفیگرایق هموس ،اهیهرش شیترسگ
وتلایف وفیشتپ رد وعیعدرم نتدرب رعزوس ت یتینرص یاه
هداهن مهم زا یزرتاشف یاه ورظلغ شعازرفا لرماوع نعیرس
هب نتگنس یصانع یم راعش
دتر
Kelly et al., 1996
).
Alloway
1990 ت بلاررضاف نررجل وررشاد لاررعا ) یرضارا هرب نتگنرس یرصانع ذدننفدرات زتن هساتسف یاهدوف
هب یزرتاشف یم راعش
ت دعآ كاری رد یرصانع نرعا وشابنا
،
هب ی صوص نتمز رد یزرتاشف یاه
، یعدارقم بذرم ثرعاب
نآ داعز رد هدش هاتگ .وسا
اذل
، درات یریتبط درا زا شترب
یتجنز ذ یرم ناورتا ت ناسنا یعاذغ .دورش
زا یركع معدارنات
ار یصانع هب یتسوتتل رد جع یم راعش
دتر . یصنع نعا نتگناتم
هدتدحم یاراد یتسوتتل رد زا یا
10 ارس 220 یرلتم یرب یرگ
یگوررلتف وررسا
Jayawardana et al., 2015
) نعیتررشتب.
وررظلغ لتررش رد معداررنات یارره
Zhang et al., 2002
ت )
گنس وظلغ نعیتعف ت هآ نآ
كای رد هدهاشم وتپ یاه
وسا هدش
Poledniok & Buhl, 2003
.) هرب وتم رورط طرس
هدنسعون*
م :لوئس Email: niksokhan@ut.ac.ir
هدنسعون*
م :لوئس Email:2716sadr@gmail.com
150 یلتم معدانات یگولتف یب یگ گنس رد
یتسب یبوسر یاه
دراد دورمت هاترس لترش هرلعم زا
Alloway, 1990
.) نرعا
یازرما زا یركع ورسا ردارن یرصانع هعوعجم زا هف یصنع اسنا یعاذغ معير یرتیض ن
یرم بورسحم ورش
د
Mason,
.)2007
نتتسخن رنتمز رد شرازگ ة
رد یرصنع نرعا وتعرس
لاس 1879 وبث دش
، لاع هف اجنآ زا اما ع
معدارنات وتعرس م
هب هدهاشم تردن یایرب اهروشفزا یراتسب زونه ،وسا هدش
هدیركن یفییم یرادقم معدانات زاجم دتدا زارجم درا .درنا
كای رد معدانات یمورل یاه
100 تیركتم رد ، یرگ یرب یرگ
كارری ینررش یموررل یارره 100
تیرركتم یررگ یررب یررگ رد ت
كای ینش یاه 50
تیكتم یب یگ ورسا هدرش شرازرگ یگ
Pais & Jones, 2000
.) لتدم 1 ، ورظلغ یلفادا ت هناتم
ارپترا ،نتچ رد وظلغ نتگناتم ت اهروشف یییب رد معدانات نارشن ار اداناف ت هتستر رد زاجم وظلغ یلفادا ت ناهم ت یم .دهد هتصوس دوبهب یایب رفر ت لیتنف وهم رد یتعیعدم یاه
هدنعمآ نعا نتتیس هب زاتن اه
هدنعمآ یناكم یوگلا اه
ورس رد .
نتمز قتقد تكتس لعع هب نتگنس یصانع هب هدولآ یاه
لتلد
هدت تپ دومت ت دعدش تایتتغس ،یناكم تایتتغس یوگلا ندوب
یگدولآ لكشم ییما ،ییضوم یاه ورسا
ا . ،هرتبل تاریلاطم
نترد یایرب یددیتم ورظلغ یناركم رعزوس نترتیس ت یبارع
دومت كای رد نتگنس تازلف .دراد
لودج 1
.
نیگنایم‌و‌رثکادح‌و‌هنایم
میداناو‌تظلغ
(
Mg/Kg
رد) ناهج‌و‌اهروشک‌یخرب
میداناو تظلغ روشک (
Mg/Kg
عبنم )
هنایم رثکادح
اپترا )XRF
كای اه ی زرتاشف ی مخش هدروی 68
Reimann et al. (2014) 323
اع لات تا )XRF
كای اه ی زرتاشف ی مخش هدروی 94
Cicchella et al. (2015) 245
تتلاب یاهروشف 18
203
Reimann et al. (2003) ›
دنلیعا 2
/ 52 240
Zhang et al. (2008) ›
دنله 7
/ 27 168
Brus et al. (2002) ›
لاعش اتنیتتلاف 135
499
Goldhaber et al. (2009) ›
اكعیمآ 36
Govindaraju (1994) 150
نتگناتم
نتچ
Chen et al. (1991) 82
اپترا 1
/
Reimann et al. (2014) 68
یناهم
Kabata-Pendias (2001) 60
زاجم وظلغ یلفادا
هتستر
Panichev et al., 2006 150
اداناف
CCME, 1991-2007 130
نارارركعه ت ردررص 1388
) ینارركم ررعزوس یررسریب رد
تنسرآ ناهترصا ناتسا یضارا رد
، زا 207 هرنوعن هداتترسا
ت دننف گنس انم یثؤرم لرماوع ار بلاغ داب شزت ت ردام
شخب رد یصنع نعا وظلغ شعازفا رد ةرقطنم یلاعرش یاه
دنتسناد یسایلاطم .
ناراكعه ت یهاشلگ 1390
ادی ت ) یمیف
نارارركعه ت 1390
،) نادررعه ناتررسا یزررفیم یررضارا رد ،
هب روظنم هنهپ ت ورلابف ، تیرف نتگنرس تازلف وظلغ یدنب
یعارعن لدم ت یلوعیم گنتجعیف شتر زا هداتتسا اب لكتن
،
زا 150 كارری هررنوعن .دررندیف هداتتررسا
نارارركعه ت یررگداد
1394 ) ب یضت یباعزرا فده ا فرلتخم یعدارقم رعزوس وت
یتر ت نهآ ،درنتامد دیسبآ ةقطنم رد
60 هرنوعن ورشادیب
هتلاع ت دندیف هنهپ یب
یگهعت یدنب ،هرقطنم نرعا كاری یاه
دنتررشاد لاررعا هررنهپ یایررب هررف
یررگهعت یدررنب ،كارری یارره
شتر تر هرب وبرسن گنتجعیف یاه ش
نزت سوركیم یرهد
هلررصاف ، راد ییررسیب ازیتم ت یتتررس ار هررجتتن نتررعه .د
یررع
1396 هریلاطم نرعا رد .دندیف شرازگ زتن ) 135
زا هرنوعن
كای هرنهپ یایرب لگدرتب ت نارآ ةرقطنم یحطس یاه یدرنب
شتر ةررسعاقم ت متمداررف ت اررم یررصانع فررلتخم یارره
نترد .دش هتشادیب یباع
Juang
نارارركعه ت 2001
) زا گررنتجعیف هررب
روررظنم
صخشم ةناترسآ درا زا یسمارب ورظلغ یاراد یضارا ندیف
ف متمدا رد 5 راتكه یضارا زا ناوعاس روشف
.درندیف هداتتسا
Brus
ناراكعه ت 2002
) زا 4094 كای هنوعن یساسیس رد
دنله روشف هب
یسریب رد متمداف یگدنفایپ ةشقن ةتهس روظنم
نرعا ةناتسآ دا زا شتب وظلغ یاراد یضارا دومت لاعتاا ت یهاتگ تموصحم اذغ وتتتف یب نآ یتث س ت یصنع )یماد
.درندیف هداتتسا یلم حطس رد
Amini
ناراركعه ت 2005
)
رد هدتدحم ویست هب یا 6800
بیمیتمولتف زا
وعسق یاه
نایعا یزفیم هب
یگدولآ یطی ضییم رد قطانم نتتیس روظنم
بیس ت متمداف زا
255 كای هنوعن نعا یط .دندیف هداتتسا
وعرسق رد متمدارف زارجم دا زا شتب وظلغ هیلاطم یاره
غ رد بیرس ورظلغ ارما ،درش هدهاشم یسایلاطم ةقطنم یبی
.دوب هناتسآ دا زا یتعف قطانم یماعس
Jiachun
ناراكعه ت 2007
) هب هنهپ روظنم شرش یدرنب
تیرف ت تنرسرآ ،ارم ،بیرس ،متمدارف ،هوتم یصنع رد
1430 ربیم یتمولتف زا
نترچ رورشف زا
665 كاری هرنوعن
طم نعا جعاتن ساسا یب .دندیف هداتتسا ت متمداف وظلغ ،هیلا
نرعا ت دورب هناترسآ درا زا یسماب یصانع نعا ناتم رد هوتم وررتلایف ار نآ وررلع ناررققحم زا هداتتررسا ت یتینررص یارره
وفآ شف .دندیف یفییم هوتم یتاا یاه ناراكعه ت Lado
2008 ) زا 1588 كای هنوعن هب
هرنهپ رورظنم ورشه یدرنب
ن ،هوتم ،ام ، تیف ،متمداف ، تنسرآ یصنع ت بیس ،لكت
)یتر رد 26 روررشف اررپترا .دررندیف هداتتررسا
Rodriguez
ت
ناراكعه 2009
رد ) بیس ندیم فایطا -
یععدق یتر رد
،اتناپسا روشف ت متمدارف ،یتر ،بیرس یصانع یناكم عزوس
ورظلغ ،جعاتن ساسا یب .دندیف یسریب ار ام یمارب یاره
لباق یضارا رد متمداف ت یتر ،بیس هارگایچ ت وشف
یاره
شكهز نآ ولع ت هدهاشم ندیم فایطا یتث س ت ندیم یاه
یگدولآ لاقتنا رد داب مهم هیلاطم نعا رد .دش یفییم اه
نعیس
یگدولآ نعا اب هزرابم راكهار هرلطاب ورتبلس ت ارتاا ،اه
یاره
.دش یفییم ندیم
Guagliardi
ناراكعه ت 2016
هب ) روظنم
ت ییهرش قطارنم رد معدانات وظلغ عزوس یسریب ةترشاا
زا )ارتلاتعا بورنم اعیبماف رد معدانات بنم نتتیس ت ییهش 149 .دندیف هداتتسا یحطس كای هنوعن یگدوررلآ اررب هررطبار رد یفدررنا تاررعلاطا هررف اررجنآ زا
كای دراد دورمت معدانات هب نایعا یاه
، هرب قرتقحس نرعا رد
نتمز یسریب كاری رد معدارنات عزوس یرامآ
یحطرس یاره
شخب یضارا زا یعاه ییبراف اب ناهتصا ناتسا
تتارتتم یاه
تهس ت ة هشقن هرتیادیپ هقطنم رد یصنع نعا شنفایپ یاه .مرعا
هنهپ ةنتمز رد هتفیگ اجنا تایلاطم زا نایعا رد معدانات یدنب
یم تایلاطم هب ناوس یرطیم ت یدرتبع
1391 ت یعقارعز ت )
ناراكعه 1391
.دیف هراشا )
2 شور و داوم . اه
دتدحم ذ ویرست اب یسایلاطم 6800
ارتسرا ت ربیمیتمولتف
طسوتم 1600 دا رد ت ناهتصا ناتسا رد ،اعرد حطس زا یتم
ضیرع لرصاف یعارتفایغم یاره
4˝ / 53
΄، 7
˚، 32 اررس 97˝ / 51
،́
59
˚، 32 لوط ت یعاتفایغم یاه
́15
˚، 51
˝ اس 42
،́ 41
˚، 52 52
وعررسق هرریلاطم نررعا .درادرایررق یررضارا زا ییتررست یارره
ناتسا یزرتاشف رنایراف هرلعم زا یتینرص گرزب زفایم ت
ة
ار ناهترصا هارگتیتن ت هاگرشعماپ ،هفرابم دموف ،نهآ بتا یمیبرد لكش .دیتگ 1
ییهش تاعتسقس رقطنم
ة ار یساریلاطم
یم ناشن .دهد قطنم رد یگدنراب طسوتم ة
یب یسایلاطم مانلارس سارسا
ة
هرتد رد ناتسا یرامآ یس یا
دتدا رد هلاس 120
یرلتم یرتم
لاس رد وسا داب شزت وهم . ارپ رد هرقطنم بلاغ یاه
ع ،زت
یبیغ بونم ت بیغ وعس زا ًاموعع راهب ت ناتسمز وسا
،
یقیرش لاعرش ت یرش وعرس زا ناترسباس رد هف یلاا رد لكش رد .وسا 2
قطنم دابلگ ، ة
رامآ ساسا یب یسایلاطم 25
لاس ة هدرش هداد نارشن ) ناهترصا ناتسا یسانشاوه نامزاس
.وسا هررب دتدررحم نتررتیس روررظنم ذ
وررتیقوم ت هرریلاطم دروررم
نتمز شقن زا نآ یسانش ة
نتمز سارتقم اب یسانش 250000
/ 1
،
شقن ت ة وشد وتیقوم رضوا ت اه
ة ناهترصا ناترسا زرتخبآ
هداتتسا رش د نترمز تلاتكرشس.
،هرقطنم رد برلاغ یتیانرش
نترعه ت ینیساوف تابوسر یتارا یركهآ تلاتكرشس رورط
یم لترش ت نتلاتتبرتا رتد یریاتا هرب طورب
ذ هرساسیف ورسا
،یدسا 1382 لكش .) 3 شقن ، ة دنزاس ار هقطنم یحطس یاه
یم ناشن هف دهد اب ین رازفا
ILWIS
رشقن انیفروئي زا ت ة
نتمز ساتقم اب هقطنم یسانش 250000
/ 1 .وسا هدش هتهس
ت شهتهررپ فادررها هررب هررموس اررب ،هرریلاطم نررعا رد یررگهعت هررقطنم یارره هررنوعن شتر زا
رادیررب یفداررصس ی
هرقبط یدرنب هدرش هداتترسا1
رش د
Mulla & McBratney,
هنوعن .)2002
قعع زا یرادیب 0
ارس 20 یتنارس یرتم حطرس ی
لررف رد ت وررفیگ اررجنا كارری 207
هررقطنم لررفزا هررنوعن
هرنوعن لحم ییبرافت وشادیب هرب یرادیرب
ورتیقوم هایرعه
هنوعن یعاتفایغم اه
اب هاگتسد لكش .دش وبثGPS
4 عزوس ن طاقن
هنوع رقطنم رد ار یرادیب ة
یرم نارشن یساریلاطم .درهد
ترسد هرس هرب هرقطنم رد طارقن ییبراف ة
یزرتارشف 5
/ 46
یعاب ،)دصرد 3
/ 43 یتینص ت ییهش ت )دصرد 10
)دصرد
متسقس یم دوش .
شیاوه زا اپ هنوعن ندتبوف ت ندیف
زا نآ روبع ت اه
لا 2 یلتم ،ییتم هنوعن رد لف معدانات وظلغ كاری یاره
اب هاگتسد
XRF (SPECTRO XEPOS)
اتئوس روشف رد2
هزادنا .دش ییتگ یب ساسا یب شتر نعا
هتختگنا راوترسا ندش
هعزجس یایب ًابلاغ ت وسا هعتن تروص هب ییصنع یاه
ريعف ی
يعف ت هب ی یم هتفیگ راف صیاش .دوش
شنفایپ ،وتیقوم یاه
هداد لكش ت اه
رد ین طتحم یرازرفا
3SPSS
یرسریب رش .د
ترررن عه ن
، لارررمین هداد رررعزوس ندورررب یاترررسار رد اررره
هعزجس لتلحست تنكس هب طوبیم یاه نتمز یاه
هریلاطم رارمآ
دش ترورص رد اس یرتغ
لارمین هداد ندورب زا هداتترسا ارب ،اره
یگلعدبس لامین یعتعراگل یاه وش
.د
نتمز تایلاطم رد ،یرارمآ
رازبا ی هف یایب فتصوس طبار ذ
بر نت تد تغتم ر ی هداتتسا دوشیم
، رادوعن تتغس ر ی اعن نر ا .دراد
هدررعا یاررعنیتتغس یتماراررپ هررس یاراد لآ
،وررسا یررثا لماررش
هیطق نماد ت هناتسآ دا ،یا ة
هریطق یرثا .یثؤم نارتب یا
درننف ذ
تلؤم ة اناعرات )یفداصس یراتیاسیتغ .ورسا
هناترسآ درا
هئارا ار لف اناعرات زا یبعیقس یم
دنف رنماد رادقم ت یثؤرم ة
هلصاف یگناتب سا یا
هنوعن نآ یارتام رد هف و یم ار اه
ناورس
هب یگعدكع زا لقتسم ،یدعحم درتآ باسا
1385 ).
لکش 1 یرهش‌تامیسقت‌و‌روشک‌رد‌ناهفصا‌ناتسا‌تیعقوم.
ةقطنم
یتاعلاطم
لکش 2
رامآ(یتاعلاطم‌ةقطنم‌دابلگ.
25
نامزاس‌ةلاس
)ناهفصا‌ناتسا‌یسانشاوه
لکش 3 .
شقن ة
دنزاس
قطنم‌یحطس‌یاه ة
یتاعلاطم
سایقم(
1:350000 )
زا‌لصاح
قطنم‌سنرفروئژ ة
یتاعلاطم اب
مرن
رازفا
ILWIS
ه نانچ یتتغس تا یتغتم ی وبسن هب هلصاف رد ةرررررررعه
اهوهم اسكع ن دشاب
، نآ یتغتم یگناسعه د ،وررررررسا ت
یل
ه نانچ یتتغس تا یناكم رد وهم یارررررره وگانوگ
ن اتتم تت
دشاب
، یتغتم یگناسعهان د
ا .وس هرب ،شهتهرپ نعا رد رورظنم
یاعنیتتغس یدیگناسعهان یسریب هرقطنم رد معدارنات عزوس
مه ت هتهم هعه تروص هب مه رد یتهم
ةعه تارهم ارب ت
ررعتاز هررب لررعحس ة
±15 دررش مررسر لدررم .
یررب ییررظن یارره
یتماراپ ت دش هداد شزایب یبیجس یاعنیتتغس نترتیس نآ یاره
.دعدیگ
لکش 4 .
ن‌عیزوت
هنومن‌طاق
قطنم‌رد‌یرادرب ة
یتاعلاطم
شزایب یوگلا وحص هداد
هدش ارب ارعنیتتغس هب نتگنارتم
نتعخس یاطی بیم ةطبار
1 ) یسریب ش د
، برتسیس نرعا هب
نتعخس یاطی بیم نتگناتم هف زا ادرف یره یایب )MSE
اعنیتتغس اه یبیجس ی هزادنا
اعنیتتغس ت دش ییتگ ع
ی هف یاراد
رادقم نعیتعف یتتغس MSE
اعن ی )یسیبتیم دوب ارجنا یایرب
هداتتسا گنتجعیف یرامآ رازبا اب یعاهن نتعخس .دش
1 )
گنتجعیف نتعخس نعیتهب
سارسا یرب ت بعراان یطی یگ
نتگناتم قطنم نزت كیحتم
ترورص هرب ت ورسا راوتسا راد
ةطبار دش هداتتسا یعز 2
.)
2 )
( ) ( )
11 2
1
N i
i
i Z x
x N Z
MSE
) 1 (
)
( xi
n
i i
Z
x
رد نعا هطبار
Z*
یتغتم رادقم نتعخس رطقن ردZ
ة
x0
i ،
نزت صاصتیا یرامآ یاه یعداقم هب هتفاع
طاقن ردZ xi
، ت
n
نوعن دادیس ة
هب گنتجعیف رد هتفرراف .وسا
رد ،شهتهرپ نعا ارب فرلتخم تارهم رد یفایگورعرات
عتاز هب انایلس ة
±15 نارتم ت هرمرد هكبرش رد یبارع
یدرنب
1000
× 1000 یلفادرا ت لقادا اب ت یتم 4
ت 16 هرب هرطقن
هطقن گنتجعیف شتر یا
رد یرن طتحم رازرفا
WINGSLIB
.دش اجنا هب
تهس روظنم ة
شقن ة درورم یتمارارپ یناركم عزوس
ین طتحم زا یظن یرازفا
Surfer
هداتتسا ش د
.
3 جياتن .
.3 .1 يرامآ یسررب
صلای ة جعاتن ییبرارف رد لرف معدارنات وظلغ یرامآ یاره
قطنم رد فلتخم ة
لتدم رد یسایلاطم 2
یب .وسا هدش هئارا
تایلاطم نعا ساسا
، معدانات وظلغ نتگناتم 9
/ 82 یلتم یگ
ولتف یب نماد ت یگ ة
نآ تایرتتغس 9
/ 120 لقادرا ارب 2
/ 19 ت
یلفادا 1 / 140 یلتم یگولتف یب یگ وسا
ورظلغ نتگناتم . یلاطم رد معدانات
ة یرب معدارنات وظلغ زاجم دا زا یضاا
درادناتسا ساسا ورسا هدورب یرتعف اداناف ت هتستر یاه
ت
دورمت یرصنع نرعا هرب كای یگدولآ .درادرن
ت یعقارعز
،ناراكعه 1391
) شترب یگدولآ هف وشاد هموس دعاب یلت
طباوض نتفیگیظنرد نتدب ت دا زا طتحم
لاعتاا ،یتسعز
كای یگدولآ س ت یحطس یاه
ت نارهاتگ یرب نآ یراذگیتث
رد یتجنز یب وعاهن ذ
رب ار نارسنا ت یعاذغ ه
درهاوی لاربند
وشاد . فتیگوعلف وسس جعاتن هب هموس اب -
فونیتعسا عزوس4
دوررب لاررمین یررصنع نررعا .
نررعازا تر یماررعس ، شزادیررپ
یارره
نتمز اتتسا اب یرامآ هداد زا هد
اجنا یلصا یاه وفیگ
لكش
5 رادرقم اب یتنم یگلوچ یاراد هقطنم لف رد معدانات .)فلا
45 / 0 - هف وسا هداد یتشتب عجس دوعن
ورسار وعس رد اه
هداد داعز یناتایف ت عزوس ینحنم هدورب یسماب وظلغ اب یاه
وسا . طعایش نعا هرب
ییبرارف رد زرم یزرتارشف
یعارس رد
ییبراف .وسا هدش هدهاشم زتن هیلاطم دروم یاه
لودج 2 .
صلاخ ة
رتماراپ‌یرامآ
وا‌یرامآ‌یاه لی
ة
قطنم‌رد‌لک‌میداناو‌تظلغ ة
یتاعلاطم
یلتم لف معدانات وظلغ ) یگولتف یب یگ
هقطنم لف یزرتاشف یضارا
5 / 46 )%
یضارا یعاب
3 / 43 )%
یتینص ت ییهش یضارا 10 )%
نتگناتم 9
/ 82 88
2 / 76 95
/ 83
اناعرات 461
77 / 27 3
/ 6 21
/ 464
یلفادا 1
/ 140 1
/ 125 1
/ 140 3
/ 122
لقادا 2
/ 19 9
/ 38 2
/ 19 26
راتیم فایحنا 3
/ 0 6
/ 16 76
/ 24 54
/ 21
یگلوچ 45
/ 0 - 67
/ 1 4
/ 0 - 62
/ 0 -
نتگناررتم تاررسعاقم جعاررتن ساررسا یررب لكررش
5 رد ب
ییبراف ورظلغ ،قرتقحس نرعا رد یرسریب دروم یضارا یاه
رنیم فلاتیا یعاب ت یزرتاشف یضارا رد معدانات ا
یراد دراد
جتتن نعا هف ة
یعارب یرضارا اب ییهش ت یتینص ییبراف ناتم
یم ساسا نعا یب .دش هدهاشم زتن هرف ورشاد رارهظا ناورس
وتلایف )یتینص ت یزرتاشف یناسنا یاه معدانات وظلغ رد
س طتحم رد رد یردارم داوم شقن ًماعتاا ت وسا هتشاد یتث
یعاررس زا یررتعف هررقطنم رد معداررنات ررعزوس لررماوع
.وررسا
Guagliardi
عه ت ناراك 2016 بونم رد دوی ةیلاطم رد )
هب ،اتلاتعا ةترشاا یرضارا رد معدانات وظلغ ندوبیسماب ولع
ار یردارم ذدام ت یتسب گنس ،ییهش یضارا هب وبسن یهش یرطیم ت یدرتبع .درندیف یفییم هقطنم نعا رد معدانات بنم 1391 یسریب رد ) معدانات وظلغ ندوبماب لماع ،دوی یاه
یبلا ناتسا رد وتلایف ار ز
ت ناترسا نرعا یتینرص ةقطنم یاه
یرضارا هرب عانرص نرعا بارسپ قرعیط زا یصنع نعا دترت ناراركعه ت یعقارعز .درندیف یفییم یزرتاشف 1391
رد )
یمارب ورظلغ لرماع زاورها هاگتیتن فایطا یضارا یسریب وتلایف ار معدانات دارب ارب یرصنع نرعا راشتنا ت یتینص یاه
رندیف یرفییم هقطنم بلاغ ةرقطنم رد زرتن نارققحم نرعا .د
وظلغ دوی یسایلاطم هدهارشم ار زاجم دتدا زا یسماب یاه
.دندیكن
.3 .2 نيمز یسررب يرامآ
ةرعتاز رد یرتهم یارعنیتتغس نعیرتهب ،یضاا ةیلاطم رد 90
هررب هرریلاطم نررعا رد ینارركم تایررتتغس هررمرد تروررص
شزایب یبیجس لدم نعیتهب ت )دوب دیگناسعهان لدرم ،هدرش
یتیف .ورسا هدورب لكرش
6 ت معدارنات برختنم یارعنیتتغس
ار گرنتجعیف رد هداتترسا یایرب یبارختنا یورگلا یاهیتماراپ یم ناشن .دهد اعنیتتغس ی یبیجس
،معدانات اب ا یث هیطق یا نتعاپ ،
اد ةنم یتث س ماب ت بسانم فقس اتیاس
ر یناكم یبسانم .دراد قم
رررر د را هبساحمMSE
دش ه یب یا لباق اعنیتتغس وبق
ل ا .وس زا
وع ا هف یلم یب ا نع اپ ار یتم یتث س راذگ وب د سیم ر و نا ب ر ه ت س ر وی
هقطنم
، ونس اف ر یب ی ارا یض رد هقطنم
، اف ةلرررررص ز
اع د اتم ن
اههنوعن ا اش هر .دیررف اب مف یف ند طی ررر ا ی شان ررر ی ا زا ع ررر ن
وع ام ر ل ا اظتن ر یم ا دتر نع اپ ار یتم هب 1 زن د یس ع وش د .
مرد ت تدش ة
یرتغتم یناركم یگترسبات ی
هرتاان ار یا
یم هیطق یثا اناعرات متسقس زا ناوس دا لف اناعرات هب یا
ب )هناتسآ ه هاگ .درتآ وسد
، ددع رد وبسن نعا 100
ت بیض
هب یم ناتب دصرد تروص زا یتعف روبزم وبسن یگا .دوش
25
ت یورق یناركم یگترسبات سلاف یاراد یتغتم ،دشاب دصرد نتب وبسن یگا 25
اس 75 گنآ ،دشاب دصرد یظن دروم یتغتم ها
طرسوتم یناكم یگتسبات سلاف یاراد ورسا
وبرسن یرگا .
زا شترب 75 یگتررسبات سلارف یاراد یررتغتم ،درشاب دررصرد
دورب دهاوی فتیض یناكم
Amini et al., 2005
د .) ر درص
زا شتررب یررضاا ةرریلاطم رد معداررنات ینارركم یگتررسبات 50
زا ناشن هف دوب دصرد طسوتم یناكم یگتسبات
یرصنع نرعا
رسا .و
Jiachun
ناراركعه ت 2007
) ت ناراركعه تLado
2008 هداد یناركم راتیارس یسریب رد ) طرباتر نرعا زا اره
.دندیف هداتتسا
لکش 5 .
قطنم‌رد‌میداناو‌تظلغ‌یناوارف‌عیزوت)فلا ة
ناهفصا‌یزکرم
،
هبعج‌رادومن)ب
نیگنایم‌تاسیاقم‌یا
یداناو‌تظلغ یربراک‌رد‌م
ناهفصا‌ناتسا‌رد‌یضارا‌فلتخم‌یاه
و یﮔﮋي اﺘخاﺳ ير رییﻐﺗ اﻤن ي ﺐﺨﺘنم رﺑ يا ا اجن م گنیجيرک
لدم يورک
يدرگناسﻤهان 90
نماد ة ﺗ أ 27000 ریث
هناﺘﺳآ دح 75
/ 0
هعطقرثا 4 يا
/ 0
دصرد یگﺘسﺑاو یناكم 53
/ 0
12 MSE / 0
هعطق رثا سنايراو تبسن يا
هناﺘﺳآ دح سنايراو هﺑ (Sill / C0)
لکش 6 .
رییغت امن ی
یتهج
ده ا تی
ا یکیرتکل
یواز(
ة
90
)هجرد هب
رمه ها
اپ ار اهرتم ی
ا وگل
رد نتب شتر اه ی فلتخم گنتجعیف
، شتر گنتجعیف
یلوعیم اطی ی یتعف ی دراد ، ز یع ا ا رد نع ،شتر اقم د یع
طقن ذ وهجم ل زا اقم د یع اقن ط ولیم ا یط فا زا ت دم ل
اعنیتتغس هرررب د وس یم آ دع ،ناراررركعه ت یررركلم 1393
.)
متررسیس رد یلوررعیم گررنتجعیف شتر دیبراررف نعیتررشتب هشقن ةكبرش رد قات طاقن ساسا یب هف بتسیس نعدب ؛وساه
هنوعن فعییس طاقن زا یعظنم ةكبش وسخن ،یرادیب ارب هدش
رنتجعیف شتر هرب هرشقن یتر ولیم تاصتخم هرطقن گ
یا
طورطی یبارختنا یعتعرورگلا ارب ،اپرس .درش هدز نتعخس مرره گررنتجعیف زا ،یررضاا ةرریلاطم رد .دررش مررسر نآ زایررس ناتم یایب یلوعیم
،ناراركعه ت یرگداد درش هداتترسا یبارع
1394 ؛ ،یررعازیتم ت یتتررس 1396
،نارارركعه ت یمیفادرری ؛
1390 .) لكش 7 شقن ة هرب هرموس ارب ار معدارنات یگدرنفایپ
م وتیقوم یرم نارشن هرقطنم یعاتفایغ
.درهد هدتدرحم یاره
هیررتس گررنر 1 ت 2 هدتدررحم هررشقن رد نعیسماررب یاراد یارره
یرم نارشن ار یساریلاطم ةرقطنم رد معدانات وظلغ هرف درهد
هب طسوتم روط 105
یلتم .ورسا یگورلتف یرب یگ لكرش
8
هرطقن گرنتجعیف زا لرصاا نترعخس یاطی اناعرات ار یا
یم ناشن .دهد
لکش 7 .
شقن ة
هطقن‌گنیجیرک‌زا‌لصاح
لک‌میداناو‌یا
یلیم(
مرگ
مرگولیک‌رب
)
( یم‌ناشن‌ار‌یرهش‌و‌یتعنص‌قطانم‌هریت‌طاقن
دهد
)
40 50 70 80 90 100 110 120
540000 580000 620000
3560000 3600000 3640000
660000
)رﺘم(هلصاف
)رﺘم(هلصاف
یلیم ( لک مويداناو تظلغمرﮔولیک رﺑ مرﮔ)
)رتم(هلصاف
60
لکش
8 .
شقن ة
هطقن‌گنیجیرک‌زا‌لصاح‌نیمخت‌سنایراو
میداناو‌یا
ناعه یرم هدهارشم هشقن نعا رد هف روط دورش
، ترشاا ة
یااون یعاس هب وبسن ییتشتب نتعخس اناعرات یاراد هشقن وسا . بعرا یما نعا ولع نتعخس ندوب
هترشاا رد اه ورسا
.
یم لكشم نعا فر یایب زا یترشتب فرعدر تد ارع رع ناوس
هرنوعن زارتن دروم حطس لرعع هركنعا ارع داد ارجنا یرادیرب
ناتم قطنم یشاوا رد ار یباع ة
هنوعن دادن اجنا یرادیب .
4 . هجيتن و ثحب ريگ
ي
نركعم یحطرس كای رد نتگنس تازلف یلف عزوس ورسا
گنس رد یلحم تایتتغس هب هتسبات ت یرضارا ییبرارف ،یتسب
بآ یاهدنعایف مه یتر اب .دشاب یعاوهت
هرشقن یراذگ یاره
نتمز كاری معدانات وظلغ عزوس ت یضارا ییبراف ،یسانش یرصنع نرعا یماب وظلغ اب قطانم هف دش صخشم یحطس ذراعرش ذیتس ذدتدحم یكعدزن رد ت دراد یبوسر یتسب گنس 1 ، لتش ون زا یتسب گنس هرف ورسا هیرتس ییترسفای یاه
هرب زم .درشاب هرقطنم رد دوموم معدانات شنم وسا نكعم هرب هف وسا یفا سایرس ةطرسات
هدرنعاز ةرنایدتر یاره ،دتر
یترسب یتر یسایلاطم ةقطنم زا ییتست یضارا یبورسر یاره
وظلغ هف یلاا رد ،دراد رایق یرضارا رد معدانات یماب یاه
عد یدتدحم یم هد
رشنم ت یردام داوم شقن ،نعایبانب .دوش
نتمز یم در هقطنم رد معدانات یسانش .دوش
یصلایان زا یكع معدانات راسناف یاه
نترمز ةترسوپ یاه هب
یم راعش راسناف بتا یط .دتر هرابیرس ،نرهآ یاره
یاره
یتاا 12 اس 24 یرم درتلوس معدارنات دتسفاتنپ دصرد .دورش
ای وتن رد معدانات وظلغ 3
اس 260 ت یرگ یب یگتیكتم
نآ نتیوس زا لصاا یاعاقب رد 2
/ 0 اس 160 یرب یرگتیكتم
هدتد ،اهیتسفای رد .وسا یگولتف زا یرشان تارارخب ت اه
گعد هروف ت راخب یاه زا نآ رادقم اه
1 اس 60 یرتغتم دصرد
دتدا زتن لاغز رد معدانات وظلغ .وسا 14
اس 56 وعرسق
یوس ناققحم .وسا نوتلتم رد مهم ار لاغز ت وتن نت
نعیس
طتحم رد معدانات دترت بانم یرم ورسعز
ةرضوا رد .درنناد
هدنعاز ورتلایف لارا رد یتینرص كیهرش هدزورن دتدا دتر
هف وسا 26
یرم لمارش ار روشف عانص زا دصرد زا ،دورش
ییرظنم دتهرش هارگتیتن هلعم 8
لاعرش ییتمورلتف بیرغ
لاسا هاگتیتن ،)ناهتصا دابآ
5 ییتمولتف ،)ناهترصا بیرغ
ناهتررصا یعتررشتیتپ ررعتجم 7
لاعررش ییتموررلتف بیررغ
یررلپ ةررنایراف ،)ناهتررصا لررعیفا
45 بوررنم ییتموررلتف
ناهترررصا ناعترررس ةرررنایراف ،)ناهترررصا 10
ییتمورررلتف
بونم دموف هلعم زا یعتظع راتسب عانص ت )ناهتصا بیغ
هرورف ت ورتن هاگرشعماپ ،ناهتصا نهآ بتا ،هفرابم یاره
اهتصا یزپیمآ دتدا عانص نعا زا یعتظع شخب هف ن
80
ت دراد ورتلایف شهتهرپ نرعا یساریلاطم ةقطنم رد )دصرد هب عدزن 10
.وسا یزلف عانص هب طوبیم نآ دصرد
نرهآ بتا هرلعم زا عانص تست شیتسگ هب هموس اب
ناتررسیهش رد هررفرابم دموررف ت ناررجنل ةررقطنم رد ناهتررصا انیم فلاتیا نتن عه ،هفرابم اتم راد
رد معدانات وظلغ نتگن
ییهش یضارا -
یرم ،یعارب یرضارا ارب یتینرص شرقن ناورس
وتلایف ورظلغ نتفرمارب رد ار قطارنم نرعا رد یتینص یاه
وسناد یثؤم معدانات لكش.
7 ،ورساعدم نرعا یرب یدهارش
هیتس طاقن هف ایچ ناترسیهش یرب هرف هرشقن یتر گنر
یاره
نتهاش نعرز ت یهش ذراعرش ذدتدرحم وسا قبطنم یهش
1 )
لاعش ت لاعش رد ت هدرش رقات ناترسا یتینص قطانم یش
نعا هب .وسا هتفاع هیسوس هقطنم بلاغ داب وهم رد وسرد لكرش هرقطنم بلاغ داب یتث س لاعتاا ،بتسیس 2
لارقتنا رد )
هدنعمآ وتلایف زا یشان نتگنس یصانع ت اه رد یتینرص یاره
یم وعوقس هقطنم هطبار رد بلطم نعا .دوش
اب هدتدحم یاره
هیتس بونم گنر ذراعش ذدتدحم هقطنم بیغ
2 دارص زتن )
ورتلایف ذدتدرحم قطارنم نرعا هف ایچ ،وسا یتینرص یاره
هتشاا عانص ت هفرابم دموف عتجم وسا نآ یا
.
معدارنات ذدننفدرات زتن هساتسف یاهدوف ت بلاضاف نجل هرب یزرتارشف یرضارا هب زرم ناهترصا یهرش .درعآ راعرش
یهش نتتسخن عم متستس هف وسا روشف گرزب یاه
یرتآ
لاس رد نآ ةتتصس ت بلاضاف 1340
نرجل مرجا .دش زاغآ
هتتصس هس رد هدشدتلوس بلاضاف ناهترصا ناترسا لایف ةنای
نتهارش ،بورنم ،لاعش لداریم )یهرش
1 / 0 مرجا درصرد
دتدرا هناتلارس ،یگعد یوس زا .وسا هدش هتتصس بلاضاف 650
هیتسف یاهدوف اونا نس رازه یم عزوس روشف رد
دوش
دتدرا رادرقم نعا زا ناهتصا ناتسا مهس هف 30
نرس رازره
،ینتما وسا 1378
هرب بلارضاف نجل ت هیتسف یاهدوف .)
بانم زا یكع نتگنس یصانع زا یعماب وظلغ ندوباراد ولع كای هب یصانع نعا دترت ورسا ناترسا نعا یزرتاشف یاه
،ینتما 1381 .) ماب اب ،یضاا ةیلاطم رد رد معدانات وظلغ نتگناتم ندوب
هرب هرموس اب ت یگعد ییبراف تد هب وبسن یزرتاشف یضارا ةرقطنم یربیغ ةرعتن رد یزرتارشف ییبرارف ارب طاقن عزوس یم راظتنا ،یسایلاطم وتلایف هف دتر
هرلعم زا یزرتاشف یاه
هفارضا رد زرتن یزرتارشف وعرس ت اهدوف زا هداتتسا ندرش
یسایلاطم ةقطنم هب معدانات هب اما ،دشاب هدوب یثؤم
دوربن لرتلد
ت ارهدوف رد دوموم معدانات نازتم ةنتمز رد یفاف تاعلاطا نرعا یزرتارشف یضارا رد هف یبلاضاف ت یزرتاشف وعس یم هداتتسا هقطنم یعن وتیطق اب ،دوش
دتف س اعدا نعا یب ناوس
یم ساساا هنتمز نعا رد یتشتب تایلاطم هب زاتن ت دیف .دوش
تشادداي اه
1. stratified random sampling 2. X ray Florescent
3. Statistical Package for the Social Science:
SPSS
4. one-sample Kolmogrov-Sminrnov
عبانم .ز ،یدسا 1382 نتمز یگتسبعه یسریب . ت كای رد نتگنس یصانع یییب وظلغ یرامآ
دمورف رعتجم ت نرهآ بتا ةرنایراف تد فایطا هاتگ
هفرابم . ناعاپ یسانشراف ةمان دشرا
كای یسانش دكشناد ، ذ
،یزرتاشف ناهتصا یتینص هاگشناد
.یدعحم دیگناهم ،یمدای نتسا :اعنهار دتساسا ،
. ،ینتما 1382 لدم . متستسوفا رد نتگنس یصانع عجس دنتر یزاس تیطق دع یباعزرا ت یعارز یاه
ییتفد ةلاسر .ناهتصا ةقطنم رد نآ و
كای یسانش .ناهتصا یتینص هاگشناد ،یزرتاشف ذدكشناد ،
. ،ینتما 1378 نتمز یسریب . كای زا یضیب رد وتعاتلق ت یروش یرامآ
نارعاپ .وشدتر ةقطنم یاه یرسانشراف ةرمان
درشرا كاری یرسانش ،
.ناهتصا یتینص هاگشناد ،یزرتاشف ذدكشناد ،.ل ،یمیفادی
،ناتناتتس
،یراتغیتم ،.ر.
. ،ینوتفا ،.ا.ن ت
.ا ،یهاشلگ 1390
هنهپ . رد لركتن ت ورلابف ، تیرف نتگنرس تازلف وظلغ یدنب
كای زوایعز هس یاه ذ
یرتانف زا هداتتسا اب نادعه ناتسا زتخبآ یاه
GIS
رامآ نتمز ت .
ت بآ ولع ،ییتبط بانم ت یزرتاشف نونف ت ولع
،كای 15 58 :) 243 - 254 .
. ،اهتلعدعحم ،. ،یگداد ت
.ا ،ناهتصا یدنز 1394
. هعزجس نتمز لتلحست یرعارز ت یریسیم یرضارا رد یتر ت نرهآ وظلغ یرامآ
ریلاطم ة
قطنم :یدروم ة
نایعا ناباتب ت سیم تاقتقحس ،دنتامد یهش دیسبآ .
22 3 :) 447 - 454 .
.ف ،یطیم ت . ،یسابیف ،. ،یعقاعز 1391
. سریب ی گدولآ تدش ی
صانع رضارا كای رد نتگنس ی ی
زاورها نترمار هارگتیتن فایرطا نترلتا .
همانیب ت وظاتا یلم شعاعه طتحم یزعر
.نایهس ،وسعز
تتس ی ت . ، م عازیت .ا.ر ،ی 1396 شتر ةسعاقم . نترد یاه
هنهپ وهم یناكم یباع نارآ ناتسیهش یحطس كای رد نتگنس تازلف وظلغ یدنب
طتحم یيولونكس ت ولع .لگدتب ت ،وسعز
18 1 :) 131 - 147 .
. ،ینوتفا ،.س ،ردص ت
ناتحتف .ن ،روپ 1388 . .ناهترصا ناتسا رد فلتخم یاهدیبراف اب یضارا رد تنسرآ یناكم تایتتغس نورنف ت ورلع
كای ت بآ ولع ،ییتبط بانم ت یزرتاشف
، 13 50 :) 65 - 75 .
.ف ،یطیم ت . ،یدتبع 1391
. زرا ع با ی ز ع وس حم ت ط ی نسرآ تازلف ت
، ،بیس مدارف ت
،م دارنات ت تیرف ع
م هداتترسا ارب ) زا
مارم صیارش
گدولآ ی ر ت ع س ز ع وس حم ت ط .ی متد ت ن ر همانیب انایتنف ع
ز ی دم ت ع ی ع و حم ت ط ز ع وس .نایهس ،
،ناتناتتس ،.ا ،یهاشلگ
،یراتغیتم ،.ر.
.ا.ن ت . ،ینوتفا 1390 هنهپ . زا هداتتسا اب معدانات هب كای یگدولآ یدنب
GIS
رارمآ نتمز ت .
نترعجنپ
نایحب یلم شعاعه وسعز یاه
نآ دوبهب یاهراكهار ت نایعا یطتحم ناتسزوی ،اه
.
. ،یدعحم 1385
ییتمتدپ . 2
، لپ تاراشتنا .)یناكم رامآ
،نایعا نایهس .
.ر. ،یررععیف ت .ف ،یلاررمیی ،.ص ،یركلم 1393
تهس . ذ شقن ذ نبیف آ یل ای ك اب ا اتتس هد زا اتصوصی ت یگوپوس ا یف ز ت نتم آ ام ر رد یشخب زا
قطنم ذ نشوس
، ا اتس ن اتسلگ ن شهتهپ . ،)بآ ت كای ولع كای ت بآ یاه 28
2 :) 459 - 468 .
Alloway, B.J. 1990. The origin of heavy metals in soil. pp. 29-39. In: B.J. Alloway (Eds.),. Heavy Metals in Soils, John Wiley & Sons. Inc., New York.
Amini, M., Afyuni, M., Khademi, H., Abbaspour, K.C. and Schulin, R. 2005. Mapping risk ofcadmium and lead contamination to human health in soils of Central Iran. Science of Total Environment, 347: 64-77.
Brus, D.J., de Gruijter, J.J., Walvoort, D.J.J., de Vries, F., Bronswijk, J.J.B., Romkens, P.F.A.M. and De Vries, W. 2002.
Mapping the probability of exceeding critical thresholds for cadmium concentrations in soils in the Netherlands. Journal of Environmental Quality, 31: 1875-1884.
CCME (Canadian Council of Ministers of the Environment). 1991. 1999, updated 2001, 2002, 2004, 2006, and 2007. Interim Canadian environmental quality criteria for contaminated sites. CCME, Winnipeg.
Chen, J., Wei, F., Zheng, C., Wu, Y. and Adriano, C.D. 1991. Background concentrations of elements in soils of China.
Water Air Soil Pollution, 57/58: 699-712.
Cicchella, D., Giaccio, L., Dinelli, E., Albanese, S., Lima, A., Zuzolo, D., Valera, P. and De Vivo, B. 2015. GEMAS: spatial distribution of chemical elements in agricultural and grazing land soil of Italy. Journal of Geochemical Exploration, 154:
129-142.
Goldhaber, M.B., Morrison, J.M., Hollowat, J.M., Wanty, R., Helsel, D.R. and Smith, D.B. 2009. A regional soil and sediment geochemical study in northern California. Applied Geochemistry. 24: 1482-1499.
Govindaraju, K. 1994. Compilation of working values and sample description for 383 geostandards. Geostand. Newslett, 18:
1-158 (Special Issue).
Guagliardi,I., Cicchella, D., Rosa, R.D., Ricca, N. and Buttafuoco, G. 2016.Geochemical sources of vanadium in soils:
Evidences in a southern Italy area. Journal of Geochemical Exploration, Available online: 21 November.
Kabata-Pendias, A. 2001. Trace elements in soils and plants. Third (ed). CRC Press, Boca Raton.
Jayawardana, D.T., Pitawala, H.M.T.G.A. and Ishiga, H. 2015. Geochemical evidence for the accumulation of vanadium in soils of chronic kidney disease areas in Sri Lanka. Environmental Earth Sciences, 73: 5415-5424.
Jiachun, S., Haizhen, W., Jianming, X., Jianjun, W., Xingmei, L. and Haiping, Z. 2007. Spatial distribution of heavy metal in soil: A case study of changing. China. Environmental Geology, 52: 1-10.
Juang, K.W., Lee, D.Y. and Ellsworth, T.R. 2001. Using rank-order geostatistics for spatial interpolation of highly skewed data in heavy metal contaminated site. Journal of Environmental Quality, 30: 894-903.
Kelly, J., Thornton, I. and Simpson, P.R. 1996. Urban geochemistry: a study of the influence of anthropogenic activity on the heavy metal content of soils in traditionally industrial and non-industrial areas of Britain. Applied Geochemistry, 11(1-2):
363-370.
Lado, L.R., Hengl, T. and Reuter, H.I. 2008. Heavy metals in European soils: A geostatistical analysis of the FOREGS Geochemical database. Geoderma, 148: 189-199.
Mason, P. 2007. Dietary supplements. Pharm Press. London, 278 p.
Mulla, D.J. and McBratney, A.B. 2002. Soil spatial variability. CRC press LLC.
Pais, I. and Jones, J.B. 2000. The hand book of trace elements. St. Lucie press.
Panichev, N., Mandiwana, K., Moema, D., Molatlhegi, R. and Ngobeni, P. 2006. Distribution of vanadium (V) species between soil and plants in the vicinity of vanadium mine. Journal of Hazardous Materials, 137: 649-653.
Poledniok, J. and Buhl, F. 2003. Speciation of vanadium in soil. Talanta, 59: 1-8.
Reimann, C., Birke, M., Demetriades, A., Filzmoser, P. and O'Connor, P. (Eds.). 2014. Chemistry of Europe's agricultural soils- Part A: methodology and interpretation of the GEMAS data set. Geologisches Jahrbuch (Reihe B 102). Schweizerbarth, Hannover: p. 528. http://www.schweizerbart.de/publications/detail/isbn/9783510968466.
Reimann, C., Siewers, U., Tarvainen, T., Bityukova, L., Eriksson, J., Gilucis, A., Gregorauskiene, V., Lukashec, V.K., Matinian, N.N. and Pasieczna, A. 2003. Agricultural soils of Northern Europe: A geochemical atlas. Schweizerbart, Stuttgart.
Rodriguez, L., Ruiz, E., Azcarate, J.A. and Rincon, J. 2009. Heavy metal distribution and chemical speciation in tailing and soils around a Pb-Zn mine in Spain. Journal of Environmental Management, 90: 1106-1116.
Zhang, C., Fay, D., Mcgrath, D., Grennan, E. and Carton, O.T. 2008. Statistical analyses of geochemical variable in soils of Ireland. Geoderma, 146: 378-390.
Zhang, X P., Deng, W. and Yang, X.M. 2002. The background concentrations of 13 soil trace elements and their relationships to parent materials and vegetation in Xizang (Tibet), China. Journal of Asian Earth Sciences, 21: 167-174.
