هرود
21 هرامش
4 ناتسمز 1398
هحفص یاه 445 - 435
یسررب درکلمع
و نیئتورپ هناد
ماقرا یگنرفدوخن
، درکلمع لک
و تبسن یربارب نیمز
رد تشک
طولخم اب
جانفسا
یلع خن یرز
1مدقم
، *
یبتجم یحلاص
2یخیش
، یلع یمحار یکزیراک
، 1
دیجم یلیعمسادمحم
3
1 .
،رایداتسا هورگ تادیلوت
،یهایگ هدکشناد یزرواشک و عبانم
،یعیبط هاگشناد دبنگ
،سوواک دبنگ
،سوواک .ناریا
2 . یوجشناد یسانشراک
،دشرا هورگ لوت تادی گ
،یهای هدکشناد زرواشک ی و عبانم بط
،یعی هاگشناد دبنگ
،سوواک دبنگ
،سوواک .ناریا
3 .
،رایشناد هورگ عترم و
،یرادزیخبآ هدکشناد یزرواشک و عبانم
،یعیبط هاگشناد دبنگ
،سوواک دبنگ
،سوواک .ناریا
خیرات تفایرد :هلاقم 22 / 12 / 1321
خیرات شریذپ :هلاقم 11 / 10 / 1321
هدیکچ هب روظنم یسررب رثا مقر و یوگلا تشاک رب درکلمع و نیئتورپ هناد
،یگنرفدوخن نزو
لک ود هایگ و تبسن یربارب
،نیمز یشیامزآ هب تروص لیروتکاف ود(
)یلماع
رد بلاق حرط کولب یاه لماک یفداصت اب هس رارکت رد هعرزم یتاقیقحت هاگشناد سوواکدبنگ رد
لاس یعارز 69 - 5961 ارجا .دیدرگ لماع لوا مقر یگنرفدوخن
لماش(
ماقرا یکفپ و )یریشمش و لماع مود یوگلا تشاک ( رد 6 حطس لماش تشک صلاخ ره کی
، تشک طولخم زگیاج ین ی یگنرفدوخن و
جانفسا هب بیترت اب
تبسن یاه 1:5
، 5:5 و 5:1 و تشک طولخم شیازفا ی 99
، 15
، 96 و 555 دصرد جانفسا هب )یگنرفدوخن .دوب
ریثأت مقر و یوگلا تشاک رب رثکا تافص ینعم راد
.دش لوط
،هتوب نزو 555 هناد
، نزو
،فلاغ درکلمع فلاغ رد
،هتوب نزو رت هتوب یگنرفدوخن و
نزو لک رد مقر یکفپ شیب زا مقر یریشمش دوب
، اما دادعت فلاغ
رد هتوب و صخاش تشادرب نآ مک رت .دوب دادعت فلاغ رد
،هتوب نزو
،فلاغ درکلمع فلاغ رد
،هتوب نزو 555 هناد
، صخاش تشادرب و نزو رت هتوب رد یاهرامیت
تشک صلاخ یگنرفدوخن و
تشک طولخم نیزگیاج شیب زا یاهرامیت تشک طولخم یشیازفا .دوب شیازفا دصرد جانفسا رد یاهرامیت یشیازفا ثعاب شهاک
تافص دوخن یگنرف
،دش اما درکلمع لک شیازفا .تفای ساسارب
،جیاتن درکلمع مقر یکفپ 15 / 55 دصرد شیب زا مقر یریشمش دوب و شیب نیرت نزو لک ود هایگ
اب 5 / 95 نت رد راتکه زا رامیت تشک طولخم یشیازفا 555 دصرد یگنرفدوخن +
555 دصرد جانفسا هب تسد .دمآ رد هیلک یاهرامیت تشک طولخم تبسن یربارب
نیمز شیب زا کی دوب هک یکاح زا یرترب تشک طولخم .دوب
هژاودیلک اه : یوگلا
،تشاک صخاش
،تشادرب
،فلاغ تشک طولخم
،یشیازفا تشک طولخم ینیزگیاج .
Investigating the Yield and Seed Protein of Pea Cultivars, Total Yield, and LER, Intercropped with Spinach
Ali Nakhzari Moghaddam1*, Mojtaba Salehi SHeikhi2, Ali Rahemi Karizaki1, Majid Mohammad Esmaili3
1. Assistant Professor, Department of Plant Production, Faculty of Agricultural and Natural Resources, Gonbad Kavous University, Gonbad Kavous, Iran.
2. M.Sc. Student, Department of Plant Production, Faculty of Agricultural and Natural Resources, Gonbad Kavous University, Gonbad Kavous, Iran.
3. Associate Professor, Department of Rangeland and Watershed, Faculty of Agricultural and Natural Resources, Gonbad Kavous University, Gonbad Kavous, Iran.
Received: March 20, 2019 Accepted: June 22, 2019 Abstract
In order to investigate the effect of pea cultivars and planting pattern on yield and seed protein of pea, total yield, and LER, a factorial experiment (two factors) has been conducted in a randomized complete block design with three replications in research farm of Gonbad Kavous University during 2016-2017. The experiment has used two cultivars of pea (Poffaki (Aspersion) and Shamshiri (Swordfish)) as well as a native variety of spinach, with nine planting patterns, including sole pea and spinach, replacement series of 33%, 50%, and 67% spinach instead of pea, and additive series of 33%, 50%, 67%, and 100% spinach to pea. The effect of pea cultivar and planting pattern have been significant on most traits. Plant length, 100-seed weight, pod weight, pod yield per plant, fresh weight of pea plant, and pod yield in Poffaki surpass those of Shamshiri; though, number of pod per plant and harvest index in Shamshiri are higher than Poffaki. Number of pod per plant, pod weight, pod yield per plant, 100-seed weight, harvest index, and fresh weight of pea in sole pea and replacement series also surpass those of additive series. Addition of spinach in additive series reduces pea traits, while increasing total yield. According to the results, yield of Poffaki cultivar has been 11.81% higher than Shamshiri and the highest total yield (30.1 ton/ha) has been obtained from additive series of 100% pea + 100% spinach. Land equivalent ratio (LER) has been over 1 in all intercropping treatments, indicating the superiority of intercropping.
Keywords: Additive intercropping, harvest index, planting pattern, pod, replacement intercropping.
1 . همدقم
تشک طولخم ثعاب شیازفا درکلمع ناهایگ یعارز و
دوبهب هدافتسا زا نیمز یم دوش (
Yang et al., 2018
.)
هزورما دنور ور هب شیازفا بیرخت عبانم
،بآ کاخ و
طیحم تسیز رد رثا دربراک یب هیور داوم ییایمیش رد
یزرواشک و
شور یاه جیار دیلوت داوم ییاذغ رد ناهج
بجوم هجوت و بیغرت ناققحم هب شخب یزرواشک رادیاپ
هدیدرگ .تسا زا فادها هدمع یزرواشک
،رادیاپ لرتنک
شیاسرف
،کاخ تیبثت درکلمع رد طیارش بولطمان و
شیازفا درکلمع رد طیارش بولطم یطیحم و تیاهنرد
داجیا عونت و تابث رد متسیسوکا یاه
یعارز یم دشاب
Yang et al., 2014)
.) تشک طولخم
ًامومع هب ود تروص
یشیازفا و ینیزگیاج ماجنا
یم .دوش رد شور
،یشیازفا
یدادعت هایگ هب تعارز یلصا هفاضا یم دوش و رد شور
ینیزگیاج تبسن
ینیعم زا ناهایگ کی هنوگ فذح و
لداعم یهایگ نآ زا هنوگ مود نیزگیاج یم
دوش
(
Mazaheri, 1998
.)
Asgari et al.
( )2018
اب یسررب ماقرا یگنرفدوخن
شرازگ دندرک هک نزو 555 هناد مقر سیورس تسلاپ رد
هلصاف هتوب یور فیدر 55 یتناس رتم شیب زا هس مقر
،ولیرتوا نیرگ ورا و .دوبZKI
رد یسررب
Al Hosseini et
( al.
)2011
مقر یکفپ نزو 5555 هناد شیب رت ی زا مقر
یریشمش .تشاد
یسررب ود مقر یجراخ و یلحم لاقاب
ناشن داد هک ماقرا دروم شیامزآ رظنزا دادعت هناد رد
،فلاغ دادعت فلاغ رد
،هتوب عافترا هتوب و نزو 555 هناد
اب مه فلاتخا ینعم یراد .دنتشاد مقر لاتسیه لاقاب یاراد
دادعت هناد رد فلاغ شیب رت و مقر یریزارس یاراد
دادعت
فلاغ رد هتوب شیب رت ی دوب (
Hasanvand et al., 2015
.)
هجیتن یسررب تشک طولخم زلک ا و یگنرفدوخن ناشن
داد هک تشک طولخم تبسن هب تشک صلاخ ره کی زا
ود هایگ زا یرایسب تاهج رترب دوب (
Fallah et al., 2014
) . یسررب
تشک طولخم یگنرفدوخن و
وهاک ناشن داد هک رد
یاهرامیت تشک
طولخم یشیازفا دادعت فلاغ رد هتوب و
نزو فلاغ رد هتوب
،شهاک اما رد رامیت یاه تشک
طولخم نیزگیاج شیازفا
.تفای بولطم ندوب طیارش یارب
دشر یگنرفدوخن اب
هجوت هب عون دشر وهاک و شهاک
دادعت فیدر یگنرفدوخن و
تباقر مک نیب هتوب اه لماع
یلصا نیا شیازفا رکذ دش (
Raftari et al., 2019
.) رد
یسررب
Ghale Noyee et al.
( )2016
رد تشک طولخم
ایبول و دجنک
، یاهرامیت 11:61
، 15:15 و 61:11 یاراد
نزو 5555
،هناد دادعت لوسپک ای فلاغ رد
،هتوب دادعت رذب
رد فلاغ و صخاش تشادرب
شیب رت زا ریاس اهرامیت
دوب دن . روضح ایبول تارثا یتبثم رب دجنک تشاد هک
تیصاخ تیبثت یگدننک نژورتین طسوت هشیر یاه ایبول یکی
زا لیلاد یلصا نیا رما رکذ دش . رد تشک طولخم
عانعن یلفلف و لاقاب شیب رت نی دادعت فلاغ رد
،هتوب دادعت
هناد رد فلاغ و نزو 555 هناد لاقاب زا تبسن 1:9 لاقاب(
-
)عانعن هب تسد دمآ (
Amani Machiani et al., 2017
.) رد
یسررب تشک طولخم ایبول و ناینز
، شیب رت نی دادعت هخاش
یبناج رد
،هتوب دادعت فلاغ رد هتوب و دادعت هناد رد
فلاغ یارب تبسن تشک طولخم 61 دصرد ناینز + 11
دصرد ایبول تبث دش (
Khorramdel et al., 2016a
).
عافترا هتوب فلاوی رد تشک طولخم اب کشام هب لیلد
تفایرد نژورتین یتیبثت و کیرحت دشر یشیور شیب زا
تشک صلاخ دوب (
Amori et al., 2017
).
اب هجوت هب نادقف
تاعلاطا مزلا
رد صوصخ تشک
طولخم یگنرفدوخن و
جانفسا اب دوجو بسانم ندوب طیارش یارب تشک نیا ود هایگ
رد ناتسا ناتسلگ و هب صوصخ ریثأت
مک جانفسا رب
یگنرفدوخن هب
لیلد تشادرب دوز
،نآ نیا یسررب اب فده
نییعت ریثأت تشک طولخم و صلاخ نیا ود هایگ رب درکلمع و
یخرب تافص
،یگنرفدوخن درکلمع
لک و تبسن یربارب نیمز
رد طیارش بآ ییاوهو سوواکدبنگ ماجنا
.دش
2 . داوم و شور اه
هب روظنم یسررب رثا مقر یگنرفدوخن (
Pisum sativum L.
)
و یوگلا تشک طولخم یگنرفدوخن و
جانفسا (
Spinacia
oleracea
رب )
تافص یمک و نیئتورپ هناد
،یگنرفدوخن
یشیامزآ رد هعرزم یتاقیقحت هاگشناد
سوواکدبنگ اب
لوط
ییایفارغج 11
هجرد و 15 هقیقد
،یقرش ضرع ییایفارغج
96 هجرد و 99 هقیقد یلامش و عافترا 51 رتم زا حطس
ایرد رد لاس یعارز 69 - 5961 هب تروص لیروتکاف رد
بلاق حرط کولب یاه لماک یفداصت اب هس رارکت ماجنا
.دش لبق زا تشاک زا قمع 95 - 5 یتناس یرتم کاخ لحم
شیامزآ جنپ هنومن کاخ باختنا و اب مه طولخم و سپس
کی هنومن هیهت و تایصوصخ نآ
رد هاگشیامزآ
کاخ یسانش هزادنا یریگ دش هک هجیتن نآ رد لودج 5
هدروآ هدش .تسا تفاب کاخ زا عون یتلیس یلک مول .دوب
تایصوصخ یمیلقا
هقطنم رد هام یاه یارجا قیقحت
نابآ(
ات تشهبیدرا )هام
لاس یعارز 69 - 5961 ساسارب
تاعلاطا یرامآ
هاگتسیا کیتپونیس یسانشاوه
دبنگ رد
لودج 1 هدروآ هدش .تسا
رد نیا
،شیامزآ مقر
یگنرفدوخن رد
ود حطس لماش
یریشمش
،یناتسراجم(
یارب هیهت ورسنک رد )عیانص و
یکفپ
،ییاکیرمآ(
هزات یروخ ای هیهت )ورسنک و یوگلا
تشاک رد هن حطس لماش تشک صلاخ
،یگنرفدوخن
تشک صلاخ
،جانفسا تشک طولخم نیزگیاج 96
دصرد
یگنرفدوخن و
99 دصرد
،جانفسا تشک طولخم نیزگیاج
15 دصرد یگنرفدوخن و
15 دصرد
،جانفسا تشک طولخم
نیزگیاج 99
دصرد یگنرفدوخن و
96 دصرد
،جانفسا تشک
طولخم یشیازفا 555
دصرد یگنرفدوخن +
99
دصرد
،جانفسا تشک
طولخم یشیازفا
555 دصرد
یگنرفدوخن +
15 دصرد
،جانفسا تشک طولخم یشیازفا
555 دصرد یگنرفدوخن +
96 دصرد جانفسا و تشک
طولخم یشیازفا 555 دصرد یگنرفدوخن +
555 دصرد
جانفسا .دوب رد نیا شیامزآ زا جانفسا یغیت )یلحم(
هدافتسا .دش یارب نیمأت نژورتین زا هروا 59 دصرد هب نازیم
15 مرگولیک نژورتین صلاخ رد راتکه هدافتسا .دش لصاوف
طوطخ تشاک 95 یتناس رتم و هلصاف هتوب رد یور فیدر
55 یتناس رتم مکارت(
9 / 99 هتوب رد )عبرمرتم .دوب
دادعت
فیدر یاه تشاک رد تشک صلاخ و تشک طولخم
نیزگیاج 15
: 15
، راهچ طخ دوب (
Raftari et al.,
.)2019
لودج 1 . تاصخشم ییایمیشوکیزیف
کاخ لحم یارجا
شیامزآ قمع(
0cm
- 30 )
هصخشم دحاو
رادقم
درگوگ gr.kg
3 / 44
تیاده یکیرتکلا dS.m-1
1 / 1
هتیدیسا لگ عابشا -
4 / 4
داوم یثنخ هدنوش
% 5
/ 10
نبرک یلآ
% 14
/ 1
رفسف لباق بذج gr.kg
3 / 12
میساتپ لباق بذج gr.kg
414
نژورتین
% 08
/ 0
سر
% 30
یلا
% 42
نش
% 8
لودج 2 . یگژیو یاه یمیلقا دبنگ رد هام یاه یارجا قیقحت نابآ(
هام 95 ات تشهبیدرا هام
94 )
تشهبیدرا نیدرورف دنفسا نمهب ید رذآ نابآ یمیلقاتایصوصخ
4 /
21 14/8 4/11 4/4 8/4 8/2 14/8 )°C(امدنیگنایم
4 /
30 34/2 35/4 94/4 9 34/5 58/2 )mm(شراب
رد تشک طولخم نیزگیاج 96
دصرد یگنرفدوخن و
99 دصرد جانفسا دادعت طوطخ ک ا تش جنپ و هب تروص
یگنرفدوخن -
جانفسا - یگنرفدوخن -
یگنرفدوخن -
جانفسا
و رد تشک طولخم نیزگیاج 99
دصرد یگنرفدوخن و
96 دصرد جانفسا دادعت طوطخ ک ا تش 1 و هب تروص
یگنرفدوخن -
جانفسا - جانفسا - یگنرفدوخن -
جانفسا .دوب
رد یاهرامیت یشیازفا
دادعت فیدر یگنرفدوخن راهچ
فیدر اب هلصاف هتوب یور فیدر 55 یتناس رتم دوب و
جانفسا رد طسو فیدر یاه یگنرفدوخن هب
هلصاف 51
یتناس رتم زا یگنرفدوخن تشه(
طخ هب تروص
یگنرفدوخن -
جانفسا - یگنرفدوخن -
جانفسا - یگنرفدوخن -
جانفسا - یگنرفدوخن -
)جانفسا و هلصاف هتوب یور 95
،
15
، 51 و 55 یتناس رتم یارب یاهرامیت یشیازفا
99
، 15
،
96 و 555 دصرد تشک .دش لوط ره ترک هس رتم و
قمع تشاک رذب یگنرفدوخن دودح
هس یتناس رتم و
جانفسا دودح ود یتناس رتم .دوب رد 19 نابآ هام هب روط
نامزمه ود هایگ یگنرفدوخن و
جانفسا تشک .دندش رد
لوط یارجا شیامزآ نیمز دنچ هبترم نیجو و کنت .دش
رد لیاوا نیدرورف هام تایلمع تشادرب جانفسا رد هلحرم
تفه یلا تشه یگرب ماجنا دش .
اب هجوت هب مکارت توافتم یگنرفدوخن رد
یاهرامیت
،فلتخم رد
نیا شیامزآ تافص کی هتوب یگنرفدوخن
یسررب دش ات ریثأت مقر و یوگلا تشاک حضاو رت ناشن
هداد دوش (
Raftari et al., 2019
.) یارب نیا
،روظنم زا ره
ترک یگنرفدوخن دادعت
55 هتوب هب تروص یفداصت اب
فذح هیشاح اه یارب نییعت دادعت فلاغ رد
،هتوب نزو
کی
،فلاغ درکلمع فلاغ رد
،هتوب لوط
،هتوب نزو 555
هناد
، صخاش تشادرب
، نزو رت هتوب و دصرد نیئتورپ هناد
تشادرب و طسوتم هتوب شرازگ دش . یارب نییعت دصرد
نیئتورپ زا شور لادلجک (
AOAC, 2003
) هدافتسا .دش
یارب نیا
،روظنم 15 مرگ هناد کشخ هدش رد یامد 65 هجرد
یتناس دارگ زا ره ترک ردوپ و اب هدافتسا زا هاگتسد
لادلجک دصرد
نژورتین نییعت دش و سپس رد 11 / 1
برض دیدرگ ات دصرد نیئتورپ هب تسد دیآ (
Sosulski &
Holt, 1980
.) رد تیاهن نزو لک ود هایگ رد راتکه زین
هبساحم .دش یارب نیا راک درکلمع رد حطس هب تسد هدمآ
( 1 / 5 )عبرمرتم رد
9 / 1999 برض .دیدرگ یارب نییعت
تبسن یربارب نیمز زا هطبار ریز هدافتسا :دش
LER = (Yab / Yaa) + (Yba / Ybb)
هک رد هطبار نیا
=LER
تبسن یربارب
،نیمز
=Yab
درکلمع هایگ ردa
تشک
،طولخم
=Yaa
درکلمع هایگ ردa
تشک
،صلاخ
=Yba
درکلمع هایگ رد b
تشک طولخم و
=Ybb
درکلمع هایگ ردb
تشک صلاخ .دوب هیزجت و لیلحت
هداد اه اب هدافتسا زا مرن رازفا یرامآ
SAS Ver. 9.1
ماجنا .دش
یارب هسیاقم نیگنایم هداد اه زا نومزآ لقادح توافت ینعم راد
( )LSD
رد حطس لامتحا جنپ دصرد هدافتسا .دش
3 . جیاتن و ثحب
جیاتن هیزجت سنایراو دادعت
فلاغ رد
،هتوب نزو
،فلاغ
نزو فلاغ رد
،هتوب لوط
،هتوب نزو 555 هناد
، صخاش
تشادرب
، نزو رت هتوب و دصرد نیئتورپ هناد
زبس
یگنرفدوخن و
نزو لک ود هایگ تحت ریثأت یوگلا تشاک
و مقر رد لودج 9 هدروآ هدش تسا . ریثأت مقر رب دادعت
فلاغ رد
،هتوب نزو
،فلاغ نزو فلاغ رد
،هتوب لوط
،هتوب نزو 555 هناد
، صخاش تشادرب
، نزو رت هتوب و
نزو لک ود هایگ رد حطس کی دصرد ینعم راد .دش یوگلا
تشاک زین رب دادعت فلاغ رد
،هتوب نزو
،فلاغ درکلمع
فلاغ رد
،هتوب نزو 555 هناد
، صخاش تشادرب و نزو
رت هتوب یگنرفدوخن و
نزو لک ود هایگ راذگریثأت .دوب
دصرد نیئتورپ هناد زبس تحت ریثأت یوگلا تشاک و مقر
رارق .تفرگن رثا لباقتم مقر
× یوگلا تشاک رد دروم
چیه کی زا تافص ینعم راد دشن لودج(
9 ).
لودج 3 . هیزجت سنایراو نیگنایم(
)تاعبرم رثا مقر یگنرفدوخن و
یوگلا تشاک رب دادعت فلاغ رد
،هتوب نزو کی
،فلاغ نزو
فلاغ رد
،هتوب لوط
،هتوب نزو 100
،هناد صخاش تشادرب
، نزو رت هتوب و دصرد نیئتورپ هناد زبس یگنرفدوخن و
نزو لک ود هایگ
تفص
عبانم رییغت هجرد
یدازآ دادعت فلاغ
رد هتوب نزو کی
فلاغ نزو فلاغ
رد هتوب لوط
هتوب نزو
100 هناد صخاش تشادرب نزو
رت هتوب دصرد نیئتورپ
هناد زبس نزو لک
ود هایگ
رارکت 2
4 / 1 14 / 0 94 / 9 45 / 1 51 / 4 54 / 1 39 / 40 51
/ 2 954 / 0
مقر ( )C
** 1 8 /
** 119 98 /
** 81
** 2055 8 /
** 244
** 2918 9 /
** 101 13350 53ns
/
** 4 4 / 112
یوگلا تشاک ( )PP
** 4 98 /
** 39 18 /
** 1
ns 1992 44 /
** 25 38 /
** 90 0 /
** 34
ns 5400 99 /
** 1 9 / 38
×C 4 PP
05ns
/
ns 2 09 /
ns 0 59 /
ns 32 39 /
ns 2 45 /
ns 8 50 /
ns 0
ns 125 84 /
ns 4 04 / 4
یاطخ شیامزآ 30
45 / 1 10 / 0 5 / 53 54 / 18 24 / 11 83 / 5 1 / 211 94
/ 2 412 / 3
بیرض تارییغت -
11 / 11 8 / 5 44 / 11 35 / 5 18 / 4 89 / 4 59 / 11 81
/ 8 43
/ 4
وns
:**
هب بیترت ندوبن توافت ینعم راد و ینعم راد رد حطس لامتحا 1 دصرد
.
تشاک یوگلا یارب لک درکلمع یدازآ هجرد 8
مقر ،
× تشاک یوگلا 8
شیامزآ یاطخ و 34
یم .دشاب
3 . 1 . دادعت فلاغ رد هتوب یگنرفدوخن
دادعت فلاغ رد هتوب رد مقر یریشمش 91
/ 95 دصرد
شیب رت زا مقر یکفپ دوب لودج(
5 .) ماقرا یریشمش
یگنرفدوخن هک
فلاغ یاه کچوک یرت دنراد
، اما زا دادعت
فلاغ شیب رت ی رادروخرب .دنتسه
هب نیمه لیلد رد نیا
شیامزآ مه دادعت فلاغ رد هتوب رد مقر یریشمش شیب
رت
.دوب
،عقاورد توافت یکیتنژ ثعاب فلاتخا ود مقر رظنزا
دادعت فلاغ رد هتوب .دش رد یسررب ماجنا هدش رد هقطنم
ناگرگ
، توافت ماقرا یگنرفدوخن رظنزا
دادعت فلاغ رد
هتوب شرازگ هدش
؛تسا هب یروط هک دادعت فلاغ رد هتوب
مقر سیورس تسلاپ شیب رت زا هس مقر
،ولیرتوا نیرگ ورا
و دوبZKI
(
Asgari et al., 2018
).
یاضف یدایز هک رد یاهرامیت نیزگیاج
رد رایتخا ره
هتوب دوب ثعاب دش دادعت فلاغ رد هتوب یگنرفدوخن رد
نیا اهرامیت شیب رت .دشاب رب نیمه
،ساسا رد یاهرامیت
99 دصرد یگنرفدوخن و
96 دصرد جانفسا و مه نینچ 15
دصرد یگنرفدوخن و
15 دصرد جانفسا دادعت فلاغ رد
هتوب هب بیترت 59 / 51 و 19 / 55 دوب یلاحرد هک رد یاهرامیت
555 دصرد یگنرفدوخن +
555 دصرد جانفسا و 555 دصرد
+یگنرفدوخن 96
دصرد جانفسا هب بیترت 56 / 1 و
69 / 1 دوب هک یکاح زا شهاک دیدش دادعت فلاغ رد هتوب
رد یاهرامیت اب
مکارت لااب یم دشاب لودج(
1 .) رد نیا
اهرامیت
، شیازفا تباقر نورد و نورب هنوگ یا تباقر(
رب
رس بذج رون
، اضف و داوم )ییاذغ نیب هتوب اه ب ه صوصخ
رد لحارم دشر یشیور و لیاوا دشر یشیاز هک حرط هیلوا
مادنا یشیاز هتخیر یم دوش هزاجا دشر بولطم هب هایگ ار
دادن و دادعت لگ یاه روراب رد هایگ و رد هجیتن دادعت
فلاغ رد هتوب شهاک تفای . تشادرب دوز جانفسا شیب(
زا
کی هام لبق زا تشادرب )یگنرفدوخن
مه تسناوتن
تراسخ هدراو ار ناربج .دنک یسررب هبنج یاه یکیژولوکا
یاهوگلا فلتخم
تشک طولخم نیزگیاج ایوس
و نزرا
یلومعم ناشن داد هک تبسن 15:15 رظنزا دادعت فلاغ رد
هتوب ایوس زا ریاس یاهرامیت تشک
طولخم رتلااب .دوب
تشک طولخم یفیدر کی رد نایم هب رطاخ مدع روضح
ناهایگ مه عون رد فیدر یاه
،رواجم مک رت نی تباقر
نورد هنوگ یا ار داجیا درک و هب نیمه لیلد رد نیا رامیت
رثکادح دادعت
فلاغ رد هتوب ایوس دیلوت دش
(
Ahmadvand & Hajinia, 2016
.)
لودج 4 . نیگنایم فلاغ درکلمع فلاغ درکلمع یازجا و
تشادرب صخاش ، رت نزو و
یسررب دروم ماقرا یگنرفدوخن
هایگ ود لک نزو و
فلاغ دادعت مقر هتوب رد کی نزو
( فلاغ )gr فلاغ درکلمع
هتوب رد ( )gr هتوب لوط
( )cm نزو 100
هناد ( )gr صخاش
( تشادرب
% ) رت نزو
( )gr لک نزو
ود هایگ ( ton.ha-1 )
یکفپ 98b
/ 9 8a
/ 4 83a
/ 44 88a
/ 82 04a
/ 42 92b
/ 44 1a
/ 142 34a
/ 24
یریشمش 14a
/ 13 18b
/ 4 94b
/ 54 04b
/ 48 44b / 44 83a
/ 50 4b
/ 108 48b
/ 24
LSD5%
44 / 0 19
/ 0 31
/ 4 54
/ 2 98 / 1 42
/ 1 54
/ 8 04
/ 1
ینعم فلاتخا رگنایب نوتس ره رد هباشمریغ فورح لامتحا حطس رد راد
کی ینعم توافت لقادح نومزآ ساسا رب دصرد یم راد
.دشاب
لودج 5 . هسیاقم نیگنایم دادعت فلاغ رد
،هتوب نزو
،فلاغ درکلمع فلاغ رد
،هتوب نزو 100
،هناد صخاش تشادرب و نزو رت
یگنرفدوخن تحت
ریثأت یوگلا تشاک
عبانم رییغت دادعت
فلاغ رد هتوب نزو
کی فلاغ ( )gr نزو
فلاغ رد هتوب ( )gr نزو
100 هناد ( )gr صخاش
تشادرب (
% ) نزو
رت هتوب
( )gr
cd P 2 / 12 44a
/ 5 55c
/ 48 04b-d
/ 55 55a-c
/ 50 1b
/ 134
P67 S33
33bc / 13 84a
/ 5 8bc
/ 45 4abc
/ 54 1ab
/ 51 9ab
/ 148
P50 S50
23ab / 14 91a
/ 5 94ab
/ 80 4ab
/ 58 49ab
/ 51 4a
/ 154
P33 S67
13a / 15 94a
/ 5 32a
/ 84 52a
/ 59 34a
/ 52 4a
/ 145
P100 S33
84de / 10 33b
/ 5 11d
/ 54 02c-e
/ 53 04b-d
/ 49 4c
/ 115
P100 S50
92ef / 9 24b
/ 5 31de
/ 50 15def
/ 52 44c-e
/ 44 4cd
/ 105
P100 S67
43fg / 8 04bc
/ 5 48ef
/ 42 5ef
/ 50 45de
/ 44 25de
/ 92
P100 S100
09g / 8 44c
/ 4 4f
/ 34 58f
/ 48 48e
/ 45 4e
/ 82
( )5%
LSD 51
/ 1 38
/ 0 42
/ 8 95
/ 3 85
/ 2 13
/ 14
فورح هباشمریغ رد ره نوتس رگنایب فلاتخا ینعم راد رد حطس لامتحا کی دصرد رب ساسا نومزآ لقادح توافت ینعم راد یم .دشاب
: P
تشک صلاخ یگنرفدوخن
P67S33
،
P50S50
و
P33S67
: هب بیترت تشک طولخم نیزگیاج 33
، 50 و 44 دصرد جانفسا هب یاج یگنرفدوخن
P100S33
،
P100S50
،
P100S67
و
P100S100
: هب بیترت تشک طولخم شیازفا 33
، 50
، 44 و 100 دصرد جانفسا هب یگنرفدوخن .
3 . 2 . نزو فلاغ یگنرفدوخن
اب هجوت هب لودج 5
، نزو فلاغ ورگسآ )یکفپ(
اب 1 / 9
مرگ دودح 99 دصرد شیب زا مقر یراجم )یریشمش(
اب
51 / 5 مرگ .دوب نیا هلئسم هب تایصوصخ یکیتنژ
ود مقر
طوبرم دوب . هب ترابع رگید
، مقر ورگسآ مقر ی اب فلاغ
گرزب تسا اما مقر یریشمش )یراجم(
فلاغ کچوک
دراد
، اذل نزو کت فلاغ نآ مک .تشا
هسیاقم نیگنایم یوگلا تشاک ناشن داد هک شیب نیرت
نزو فلاغ طوبرم هب رامیت 99 دصرد یگنرفدوخن و
96
دصرد جانفسا دوب هک توافت ینعم یراد اب یاهرامیت 15
دصرد یگنرفدوخن و
15 دصرد
،جانفسا 96 دصرد
یگنرفدوخن و
99 دصرد جانفسا و تشک صلاخ یگنرفدوخن
تشادن لودج(
1 .) رد نیا اهرامیت ییاضف هک رد رایتخا
یگنرفدوخن دوب
شیب زا یاهرامیت یشیازفا
دوب
، اذل فلاغ
هب یبوخ دشر درک هک هجیتن نآ نزو دایز فلاغ .دوب مک نیرت
نزو فلاغ قلعتم هب یاهرامیت 555
دصرد +یگنرفدوخن 555
دصرد جانفسا و 555 دصرد +یگنرفدوخن 96
دصرد جانفسا
.دوب رد رامیت 99 دصرد یگنرفدوخن و
96 دصرد جانفسا
تبسن هب رامیت 555 دصرد +یگنرفدوخن 555
دصرد جانفسا
نزو فلاغ 6 / 15 دصرد شیازفا تفای . رد رامیت یاه یشیازفا
هب صوصخ شیازفا
555 و 96 دصرد جانفسا هب
،یگنرفدوخن
اب هجوت هب ندوبلااب مکارت
،هتوب تباقر نیب هتوب اه دایز دوب هک
هجیتن نآ دیلوت فلاغ کچوک رت .دوب ا هچرگ رد یاهرامیت
شیازفا ی اب تشادرب رتدوز
جانفسا یاضف یفاک یارب
یگنرفدوخن داجیا
دش اما رثا جانفسا رد لحارم هیلوا دشر
یگنرفدوخن هزاجا
دشر بولطم هب نیا هایگ ار .دادن
3 . 3 . درکلمع فلاغ رد هتوب یگنرفدوخن
درکلمع فلاغ رد هتوب لصاح برض دادعت فلاغ رد هتوب
و نزو فلاغ .تسا هچرگا دادعت فلاغ رد هتوب مقر
یریشمش شیب
زا مقر یکفپ دوب اما توافت رد دادعت
فلاغ رد هتوب نیا ود مقر مک رت زا توافت نیا ود زا رظن
نزو فلاغ دوب
، اذل نزو فلاغ رد هتوب رد مقر یکفپ
59 / 19 دصرد شیب زا مقر یریشمش دوب
لودج(
5 .) رد
یاهرامیت 96
دصرد یگنرفدوخن و
96 دصرد جانفسا و
مه نینچ 15 دصرد یگنرفدوخن و
15 دصرد جانفسا دادعت
فلاغ رد هتوب و مه نینچ نزو فلاغ شیب زا یاهرامیت
رگید دوب اذل درکلمع فلاغ رد هتوب زین شیب زا یاهرامیت
رگید .دوب رد یاهرامیت 555
دصرد +یگنرفدوخن 555
دصرد جانفسا و 555 دصرد +یگنرفدوخن 96
دصرد
جانفسا هک مه دادعت فلاغ رد هتوب و مه نزو فلاغ
لقادح
،دوب درکلمع فلاغ رد هتوب زین رایسب نییاپ .دوب
رد رامیت 555 دصرد +یگنرفدوخن 555
دصرد جانفسا
نزو فلاغ رد هتوب مک رت زا فصن رامیت 99 دصرد
+یگنرفدوخن 96
دصرد جانفسا دوب لودج(
1 ) هک یکاح
زا ریثأت رایسب دایز مکارت رب درکلمع فلاغ رد هتوب تسا .
3 . 4 . لوط هتوب یگنرفدوخن
لوط هتوب ماقرا فلتخم کی هایگ
ًلاومعم تحت ریثأت
لماوع یکیتنژ تسا و رد کی
،طیحم فلاتخا یکیتنژ
ماقرا رجنم هب لوط توافتم نیب نآ اه یم دوش . طیارش ناسکی
داوم
،ییاذغ بآ و لماوع رگید رثؤم رب دشر مک رت
داجیا رییغت رد لوط هتوب ماقرا یم .دننک اب هجوت هب لودج
5
، لوط هتوب مقر ورگسآ )یکفپ(
اب 11 / 11 مرگ دودح
59 / 9 دصرد شیب زا مقر یراجم )یریشمش(
اب 56 / 61
مرگ .دوب رد هقطنم ناگرگ ماقرا یگنرفدوخن رظنزا
عافترا
هتوب توافت ناشن .دنداد عافترا هتوب مقر سیورس تسلاپ
رد هلصاف هتوب یور فیدر 55 یتناس رتم شیب زا هس مقر
،ولیرتوا نیرگ ورا و .دوب ZKI
مک رت نی عافترا هتوب زین
طوبرم هب مقر نیرگ ورا دوب (
Asgari et al., 2018
).
3 . 5 . نزو 111 هناد یگنرفدوخن
نزو هناد کی تفص یکیتنژ تسا هک رد طیارش بسانم
مک رت تحت ریثأت لماوع ریغ یکیتنژ رارق یم .دریگ مقر
ورگسآ یمقر یکفپ و هناد تشرد تسا اما مقر یریشمش
یمقر هناد زیر تسا
، اذل نزو 555 هناد نآ مک رت .تسا نزو
555 هناد ورگسآ 16 / 99 دصرد شیب زا مقر یریشمش دوب
لودج(
5 .) نیا هلئسم ار یم ناوت زا یور نزو فلاغ زین
سدح دز .
Asgari et al.
( )2018
اب یسررب هک رب یور
ماقرا یگنرفدوخن ماجنا
دنداد شرازگ دندرک هک نزو 555
هناد مقر سیورس تسلاپ شیب زا هس مقر
،ولیرتوا
نیرگ ورا و .دوبZKI
هسیاقم نیگنایم اه رظنزا تفص نزو 555 هناد ناشن زا
یرترب یاهرامیت نیزگیاج
رب رامیت تشک صلاخ و
یشیازفا یگنرفدوخن دوب
لودج(
1 .) رد نیا اهرامیت اب
هجوت هب مکارت
،مک تباقر نیب هتوب اه مک دوب
، اذل هناد اه
دشر یبوخ دنتشاد و
نزو نآ اه شیب رت .دش
Nasrollahzadeh Asl & Talebi
( )2016
شیازف ا
نزو
555 هناد رد رامیت تشک طولخم گیاج نیز 99 رد دص
نادرگباتفآ و
95 دصرد ترذ ار هب تلع شهاک تباقر
نورب هنوگ یا تبسن هب نورد هنوگ یا
، شیازفا یاضف
هتوب اه و دیلوت رتشیب داوم یزتنسوتف .دنتسناد
