هرود
23 هرﺎﻤﺷ
1 رﺎﻬﺑ 1400
ﻪﺤﻔﺻ يﺎﻫ 14 - 1
:ﯽﺸﻫوﮋﭘ ﻪﻟﺎﻘﻣ
ﯽﺳرﺮﺑ ﺦﺳﺎﭘ يﺎﻫ ﯽﺘﻧآ ﺪﯿﺴﮐا ا ﯽﻧﻮﯿﺳ ياﺮﺑ ر ﯾ ﻪﺸ ﯾ ﮏ رﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﺖﺤﺗ ﺞﻧﺮﺑ ﺖﻧﺎﺗﻮﻣ ي
ﻪﻠﺣﺮﻣ رد
ﮔﯿ ﻪﭽﻫﺎ يا
3ﯽﯿﻤﻫاﺮﺑاﻞﯿﻋﺎﻤﺳا ،*2رﻮﭘباﻮﻧ ﯿﺪﻌﺳ ،1غوﺮﻓ ﯾﻢﺮﻣ ﻠﻋ ،
ﯽ دﺎﺒﻋ ﺮﺒﮐا
4ي ﮐ دواد ، ﯿﻧﺎ
5ﯽ
1.
ﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ي ﺪﺷرا هوﺮﮔ ،
،يژﻮﻟﻮﻨﮑﺗﻮﯿﺑ و تﺎﺗﺎﺒﻧ حﻼﺻا زروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد
ي ﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و ﯿﻌ ﯽ ،نﺎﮔﺮﮔ ،نﺎﮔﺮﮔ اﯾ ناﺮ
. .ناﺮاﯾ ،نﺎﮔﺮﮔ ،نﺎﮔﺮﮔﯽﯿﻌﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ ويزروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد،يژﻮﻟﻮﻨﮑﺗﻮﯿﺑ و تﺎﺗﺎﺒﻧ حﻼﺻا هوﺮﮔ رﺎ،ﯿﺸﻧاد2.
3.
،رﺎﯿﺸﻧاد يژﻮﻟﻮﻨﮑﺗﻮﯿﺑ هﺪﮑﺸﻫوﮋﭘ هﺎﮕﺸﻧاد ،
.ناﺮﯾا ،زاﺮﯿﺷ ،زاﺮﯿﺷ
4.
،رﺎﯾدﺎﺘﺳا ﻣﺆ ﻘﺤﺗ ﻪﺴﺳ ﯿ تﺎﻘ ا ﺞﻧﺮﺑ ﯾ ناﺮ ﻘﺤﺗ ﻪﻌﺳﻮﺗ و شزﻮﻣآ نﺎﻣزﺎﺳ ، ﯿ
تﺎﻘ زروﺎﺸﮐ ي
،ﺖﺷر
،ﺖﺷر اﯾ ناﺮ
. ،ﺶﻫوﮋﭘرﺎﯾدﺎﺘﺳا5.
ﺞﯾوﺮﺗ و شزﻮﻣآ ،تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ،ﺮﻬﺷﻮﺑ نﺎﺘﺳا ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﮐ شزﻮﻣآ و تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺰﮐﺮﻣ ،رﺬﺑ و لﺎﻬﻧ ﻪﯿﻬﺗ و حﻼﺻا تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺶﺨﺑ ،يزروﺎﺸﮐ
ناﺮﯾا ،ﺮﻬﺷﻮﺑ
. 1398/09/05 :ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺖﻓﺎﯾرد ﺦﯾرﺎﺗ :ﻪﻟﺎﻘﻣ شﺮﯾﺬﭘ ﺦﯾرﺎﺗ
05 / 12 / 1398
هﺪﯿﮑﭼ ﻪﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ،يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ ﯽﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ
لﺎﺳ رد ﯽﺸﯾﺎﻣزآ رد نآ ﺖﻧﺎﺗﻮﻣ ﻪﺘﻓﺮﺸﯿﭘ ﻦﯾﻻ و ﯽﻤﺷﺎﻫ ﻢﻗر ود ﺞﻧﺮﺑ يﺎﻫ 1396
مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد رد
ﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﮐ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻂﯾاﺮﺷ ﺖﺤﺗ نﺎﮔﺮﮔ ﯽﻌ
100 ﯽﻠﯿﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ .ﺪﻧﺪﺷ هداد راﺮﻗ ﻢﯾﺪﺳﺪﯾﺮﻠﮐ ﮏﻤﻧ رﻻﻮﻣ نﺎﻣز رد ﻪﺸﯾر زا يرادﺮﺑ
زور ﺶﺷ و ﻪﺳ يﺎﻫ
يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ زا ﺲﭘ ﯽﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ
ﺶﯾﺎﻣزآ .ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﯿﺑ يﺎﻫ ﻪﺑ
تﺮﮐ ترﻮﺻ يﺎﻫ
هﺪﺷدﺮﺧ ﺎﺑ ﺎﭘ حﺮﻃ ﯾﻪ كﻮﻠﺑ يﺎﻫ ﻓدﺎﺼﺗ ﻞﻣﺎﮐ ﯽ ﺎﺑ ﻪﺳ راﺮﮑﺗ ﻪﺑ ترﻮﺻ
ﮏﯿﻧﻮﭘورﺪﯿﻫ ﺖﺸﮐ دﺮﮔ اﺮﺟا
ﯾﺪ . ﻪﺑ ﭗﯿﺗﻮﻧژ ود ﺮﻫ ﻪﺸﯾر رد ﻢﯾﺪﺳ نﻮﯾ ياﻮﺘﺤﻣ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﻪﺸﯾر رد ﺶﯾاﺰﻓا ﻦﯾا ﺎﻣا ،ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا تﺪﺷ
ﻪﺑ ﺖﻧﺎﺗﻮﻣﺮﯿﻏ ﺪﻟاو ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺖﻧﺎﺗﻮﻣ ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ
ﻢﮐ يراد هزاﺪﻧا ﺎﺑ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ زا ﻞﺻﺎﺣ ﻮﯿﺗاﺪﯿﺴﮐا ﺶﻨﺗ .دﻮﺑ ﺮﺗ ﯿﺴﮐاﺮﭘ ناﺰﯿﻣ يﺮﯿﮔ
ﻢﻗر ﻪﮐ دﺮﮐ ﺺﺨﺸﻣ نژورﺪﯿﻫ ﺪ
ﺶﯿﺑ ﻮﯿﺗاﺪﯿﺴﮐا ﺶﻨﺗ ﺖﺤﺗ ﺪﻟاو ﺶﯿﺑ ناﺰﯿﻣ ﺎﺑ ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا و ﺖﺳا هدﻮﺑ يﺮﺗ
نﻮﻟﺎﻣ ﺮﺗ يد ﻢﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﯽﺑﺎﯾزرا .ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺪﯿﯾﺄﺗ درﻮﻣ ﺪﯿﻫﺪﻟآ ﯽﺘﻧآ يﺎﻫ
ﯽﻧﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا
تﺎﺑرﻮﮑﺳآ ،زﻻﺎﺗﺎﮐ ،زﺎﺗﻮﻤﺴﯾدﺪﯿﺴﮐاﺮﭘﻮﺳ نﻮﯿﺗﺎﺗﻮﻠﮔ و زاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ
ﺶﯾاﺰﻓا زا نﺎﺸﻧ زﺎﺘﮐودر ﯽﻨﻌﻣ
ﻢﯾﺰﻧآ ﻦﯾا راد ﻪﺑ .ﺖﺷاد ﺖﻧﺎﺗﻮﻣ ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﻪﺸﯾر رد ﺎﻫ
ﺞﯾﺎﺘﻧ ،ﯽﻠﮐ رﻮﻃ
ﻢﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ (ﺎﻣﺎﮔ ﯽﻫدﻮﺗﺮﭘ ﺎﺑ) ﺶﻬﺟ ،ﺖﻧﺎﺗﻮﻣ ﺞﻧﺮﺑ ﭗﯿﺗﻮﻧژ رد ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ﺖﯿﻟﻮﻤﺳا ﯽﺧﺮﺑ ﺰﺘﻨﺳ و ﯽﻧﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا يﺎﻫ
،ﻪﺸﯾر ﺖﻓﺎﺑ رد ﺎﻫ
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد يرﻮﺷ ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﻧ يا
.ﺪﺷ ﺖﻧﺎﺗﻮﻣﺮﯿﻏ ﺪﻟاو ﻪﺑ ﺖﺒﺴ
هژاوﺪﯿﻠﮐ :ﺎﻫ
،ﺶﻬﺟ ،ﺖﯿﻟﻮﻤﺳا نﻮﻟﺎﻣ ،ﻢﯾﺪﺳ ﺪﯾﺮﻠﮐ ،ﯽﻤﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ
يد .ﺪﯿﻫﺪﻟآ
Assessment of Antioxidant Responses of a Mutant Rice Root under Salinity Stress in the Seedling Stage
Maryam Forough1, Saeid Navabpour2*, Esmaeil Ebrahimie3, Ali Akbar Ebadi4, Davood Kiani5
1. M.Sc. Student, Plant Bbreeding and Biotechnology Department, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran.
2. Associate Professor, Plant Bbreeding and Biotechnology Department, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran
3. Associate Professor, Biotechnology Research Center, Shiraz University, Shiraz, Iran
4. Assistant Professor, Rice Research Institute of Iran (RRII), Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO) Rasht, Rasht, Iran.
5. Research Assistant Professor, Seed and Plant Improvement Research Department, Bushehr Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Bushehr, Iran.
Received: November 26, 2019 Accepted: February 24, 2020
Abstract
In this study, in order to investigate the response to salinity stress, seedlings of two rice kinds, Hashemi and its advanced mutant line, have exposed to 100 mM NaCl as a salinity stress in an experiment, conducted in 2017 at Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Iran. For the biochemical investigation, root sampling is performed during three and six days after the salinity stress treatment.
The experiment is conducted as a split plot with randomized complete block design with three replications in hydroponic culture. Under salinity stress, the sodium ion content in both genotypes’ roots has increased significantly, while this trend is much lower in the root of mutant genotype than wild type. The induced oxidative stress of salinity stress is measured by the amount of hydrogen peroxide, indicating that the wild type is under higher oxidative stress which is confirmed by the higher amount of malondialdehyde. Evaluation of antioxidant enzymes’ activity include superoxide dismutase, catalase, ascorbate peroxidase, and glutathione reductase. It reveals a significant rise in the root of the mutant genotype. Overall, this study shows that mutation in the rice genotype leads to salt tolerance, compared to the wild type, through promoting the activity of oxidative enzymes and the synthesis of some osmolytes in the root tissue.
Keywords: Enzyme activity, malondialdehyde, mutation, osmolytes, sodium chloride
1 ﻪﻣﺪﻘﻣ .
ﺶﻨﺗ زا ﯽﮑﯾ يرﻮﺷ و ﺪﺷر رد ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﻧزﺮﯿﻏ يﺎﻫ
هﺮﻬﺑ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ و ﺖﺳا راﺬﮔﺮﯿﺛﺄﺗ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻢﺴﯿﻟﻮﺑﺎﺘﻣ يرو
يزروﺎﺸﮐ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﯽﻣ
دﻮﺷ ) Vaidyanathan et al.,
(2003 ﺶﻨﺗ ضﺮﻌﻣ رد نﺎﻫﺎﯿﮔ . يﺎﯿﺣا ﺮﺛا رد و يرﻮﺷ
ﻪﻧﻮﮔ دازﺎﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺎﺑ بآ ﻪﺑ نﮋﯿﺴﮐا ﺪﻨﻧﺎﻣ نﮋﯿﺴﮐا لﺎﻌﻓ يﺎﻫ
لﺎﮑﯾدار نژورﺪﯿﻫ ،ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘﻮﺳ يﺎﻫ و ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ
لﺎﮑﯾدار
ﯽﻣ ﻪﺟاﻮﻣ ﻞﯿﺴﮐورﺪﯿﻫ ﺶﻨﺗ ﯽﻄﯾاﺮﺷ ﻦﯿﻨﭼ رد و ﺪﻧﻮﺷ
لﻮﮑﻟﻮﻣ ﻪﭼﺮﮔا .داد ﺪﻫاﻮﺧ خر ﻮﯿﺗاﺪﯿﺴﮐا لﺎﻌﻓ يﺎﻫ
ﻪﺑ نﮋﯿﺴﮐا ﻟﻮﻣ ناﻮﻨﻋ
لﻮﮑ مﺎﯿﭘ يﺎﻫ زا يرﺎﯿﺴﺑ رد نﺎﺳر
ﺪﻨﯾاﺮﻓ ﻦﯾا دﺎﯾز ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺎﻣا ،ﺪﻧراد ﺶﻘﻧ يژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫ
لﻮﮑﻟﻮﻣ ﺖﯿﻟﻮﺑﺎﺘﻣ ﺎﺑ ﺪﻧردﺎﻗ و ﺖﺳا ﯽﻤﺳ نﺎﻫﺎﯿﮔ ياﺮﺑ ﺎﻫ ﺎﻫ
لﻮﮑﻟﻮﻣ و يﺎﻫ
ﻪﻧاﺪﮕﻧر ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﻟﻮﻠﺳ ﯽﺗﺎﯿﺣ ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ ،ﺎﻫ
و ﺎﻫ
ﺐﯿﺳآ و هداد ﺶﻨﮐاو DNA ﺪﻧﻮﺷ ﺮﺠﻨﻣ ار ﯽﻟﻮﻠﺳ يﺎﻫ
) Van Breusegem et al., 2006 (
ﻢﻫ ، لﻮﮑﻟﻮﻣ ﻦﯾا ﻦﯿﻨﭼ ﺎﻫ
فﺎﻄﻌﻧا ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ ﺪﯿﭙﯿﻟ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﺎﺑ و ﺎﺸﻏ يﺮﯾﺬﭘ
ﯽﻣ نآ ﯽﺑﺎﺨﺘﻧا يﺮﯾﺬﭘذﻮﻔﻧ ﺶﯾاﺰﻓا ﺪﻧﻮﺷ
) Verma &
Mishra, 2005 (
ﯽﻋﺎﻓد يﺎﻫرﺎﮐوزﺎﺳ نﺎﻫﺎﯿﮔ .
ﯽﺘﻧآ زا ﻞﺻﺎﺣ يﻮﯿﺗاﺪﯿﺴﮐا تﺎﻣﺪﺻ ﻪﯿﻠﻋ ﯽﻧﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا
ﻪﻧﻮﮔ نﮋﯿﺴﮐا لﺎﻌﻓ يﺎﻫ ﯽﺘﻧآ .ﺪﻧراد
ﺖﻧاﺪﯿﺴﮐا ﯽﻤﯾﺰﻧآ يﺎﻫ
،زاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ،زﻻﺎﺗﺎﮐ ،زاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ تﺎﺑرﻮﮑﺳآ ﻞﻣﺎﺷ نﻮﯿﺗﺎﺗﻮﻠﮔ و زﺎﺗﻮﻤﺴﯾدﺪﯿﺴﮐاﺮﭘﻮﺳ ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺗ رد زﺎﺘﮐودر
ﻪﺑ ﺶﻘﻧ نﺎﻫﺎﯿﮔ رد يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﺪﻧراد ﯽﯾاﺰﺳ
ﻢﯾﺰﻧآ ﻦﯾا . ﺎﻫ
ﺖﯿﻤﺳ ﺎﺑ ﺶﻘﻧ نژورﺪﯿﻫ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ و ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘﻮﺳ ﯽﯾادز
يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ ار ﯽﻤﻬﻣ ﺪﻧراد
) Gill & Tuteja,
(2010 ﺮﮕﯾد ﯽﮑﯾ . ﻢﯿﺴﻧﺎﮑﻣ زا
رد يرﻮﺷ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ يﺎﻫ
ﺖﯿﻟﻮﻤﺳا ﻊﻤﺠﺗ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﺖﺳا رﺎﮔزﺎﺳ يﺎﻫ
ﺶﻫوﮋﭘ رد. يﺎﻫ
ﻊﻤﺠﺗ ﺚﻋﺎﺑ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ يرﺎﯿﺴﺑ ﯽﯾﺎﺟ) لﻮﻠﺳ لﻮﺳﻮﺘﯿﺳ رد ﻦﯿﻟوﺮﭘ ﻪﺑ ﻪﮐ
ﻢﯿﻈﻨﺗ رد ﺮﺛﺆﻣ رﻮﻃ
دراد ﺖﮐﺮﺷ يﺰﻤﺳا ﯽﻣ (
دﻮﺷ ) Ashraf & Foolad,
(2007 ، ﻢﻫ ﺗ ﺎﺑ ﻦﯿﻟوﺮﭘ ﻦﯿﻨﭼ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻢﯿﻈﻨ
ﻢﯾﺰﻧآ يﺎﻫ يﺎﻫ
ﯽﺘﻧآ ﯽﻣ ﻮﯿﺗاﺪﯿﺴﮐا ﺶﻨﺗ ﻞﻤﺤﺗ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﯽﻧﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا دﻮﺷ
) Saeedipour, 2013 (
ﻪﺑ . ﺶﻨﺗ ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺘﻣ نﺎﻫﺎﯿﮔ ،ﯽﻠﮐرﻮﻃ
ﺶﯿﺑ ﻦﯿﻟوﺮﭘ ،يرﻮﺷ سﺎﺴﺣ نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ار يﺮﺗ
ﯽﻣ ﻊﻤﺠﺗ ﯽﻣ ﻦﯿﻟوﺮﭘ ﻢﺴﯿﻟﻮﺑﺎﺘﻣ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ .ﺪﻨﻨﮐ
ﺪﻧاﻮﺗ
يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺗ ياﺮﺑ يرﺎﯿﻌﻣ ﻪﻧﻮﮔ رد
ﯽﻫﺎﯿﮔ يﺎﻫ
ﺪﺷﺎﺑ ) Ashraf & Foolad, 2007 (.
ﺞﻧﺮﺑ Oryza sativa L.
ﻪﺑ ﻢﻬﻣ ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﺒﻨﻣ ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ
سﺎﺴﺣ رﺎﯿﺴﺑ ﻪﻠﻏ ﮏﯾ ،نﺎﻬﺟ مدﺮﻣ زا ﯽﻤﯿﻧ زا ﺶﯿﺑ ياﺮﺑ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻪﺑ ﯽﻣ بﻮﺴﺤﻣ
دﻮﺷ ) Grattan et al., 2002 (.
ﻪﺑ
،ﯽﻠﮐرﻮﻃ ﺞﻧﺮﺑ
رد ﻪﺳ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز و ﻪﺠﻨﭘ ﯽﻧز و
،ﯽﮔﺪﯿﺳر ﺒﺴﻧ
ًﺎﺘ ﻞﻤﺤﺘﻣ ﻪﺑ ﺶﻨﺗ يرﻮﺷ ﺖﺳا ﺎﻣا رد ود
ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻞﯾاوا ﺪﺷر ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ يا و ﯽﺸﯾاز رﺎﯿﺴﺑ سﺎﺴﺣ ﻪﺑ
ﺶﻨﺗ يرﻮﺷ ﺖﺳا ) Singh & Flowers, 2010 ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ .(
ﻦﯾا ﻪﺑ ﺖﺳا صﺎﺧ ﺖﯿﻤﻫا ياراد ناﺮﯾا رد ﺞﻧﺮﺑ ﺖﺸﮐ ﻪﮐ
كﺎﺧ نوﺰﻓازور يرﻮﺷ ﯽﻓﺮﻃ زا و ﻦﯾا ﺪﯿﻟﻮﺗ ﯽﻋارز يﺎﻫ
هدﺮﮐ ﻪﺟاﻮﻣ ﻞﮑﺸﻣ ﺎﺑ ار لﻮﺼﺤﻣ ) ﺖﺳا
Nabiollahi et
al., 2017 زا يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺘﻣ مﺎﻗرا ﺪﯿﻟﻮﺗ ،(
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻪﺑ ﻢﻬﻣ يﺎﻫ ﯽﻣ بﻮﺴﺤﻣ يداﮋﻧ
.دﻮﺷ Kordrostami
et al.
(2017) ﺞﻧﺮﺑ مﺎﻗرا زا يداﺪﻌﺗ يور ﯽﺸﻫوﮋﭘ رد
يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﺖﺤﺗ ﯽﻧاﺮﯾا 100
ﯽﻠﯿﻣ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد رﻻﻮﻣ
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﮏﯿﻧﻮﭘورﺪﯿﻫ ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ رد يا
اﺮﺷ ﻢﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺶﻨﺗ نوﺪﺑ ﻂﯾ
و زﺎﺗﻮﻤﺴﯾدﺪﯿﺴﮐاﺮﭘﻮﺳ نﻮﻟﺎﻣ
يد ﻪﺑ ﺪﯿﻫﺪﻟآ ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ يراد
،ﺶﻫوﮋﭘ ﮏﯾ رد .ﺪﻨﺘﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا يرﻮﺷ ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺘﻣ مﺎﻗرا رد Habibollahi et al.
(2012) يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﺮﺛا ﺮﺑ ار
ﻢﻗر ود
هﺪﻨﯾاز و (سﺎﺴﺣ ﻢﻗر) رﺰﺧ ﯽﻧاﺮﯾا ﺞﻧﺮﺑ ﻢﻗر) دور
ﻞﻤﺤﺘﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ( ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ و ﻦﯿﻟوﺮﭘ ﻊﻤﺠﺗ ناﺰﯿﻣ و ﺪﻧدﺮﮐ
رد يرﻮﺷ ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺗ رد ﺮﺛﺆﻣ ﻞﻣاﻮﻋ زا ار زﻻﺎﺗﺎﮐ ﻢﯾﺰﻧآ .ﺪﻧدﺮﮐ ﯽﻓﺮﻌﻣ ﺞﻧﺮﺑ شور زا ﯽﮑﯾ ﻪﺑ يﺎﻫ
ﻢﻗر دﺎﺠﯾا رد ﯽﻫﺎﯿﮔ يداﮋﻧ
ﺶﻬﺟ زا هدﺎﻔﺘﺳا يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺘﻣ ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫاز
ﯽﻣ ﺎﻣﺎﮔ ﻮﺗﺮﭘ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﯾﺎﻘﻟا ﺪﺷﺎﺑ
) Shu & Lagoda, 2007 (.
ﻪﺑ ﯿﭘ ﻞﯿﻟد ياﺮﺑ شﻼﺗ ،يرﻮﺷ ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺗ ثراﻮﺗ ﯽﮔﺪﯿﭽ
ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺗ دﻮﺒﻬﺑ و ﯽﮑﯿﺘﻧژ ﺖﯿﻘﻓﻮﻣ نﺎﻫﺎﯿﮔ رد يرﻮﺷ
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﯽﻤﮐ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ )
Flowers, 2004 (
ﮏﯾ .
هراﻮﻤﻫ يرﻮﺷ ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺗ ﭗﯿﺗﻮﻨﻓ ﻒﯾﺮﻌﺗ رد ﺐﯿﺠﻋ ﺶﻟﺎﭼ ﻒﯿﺻﻮﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻦﯾا ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ تاﺮﯿﯿﻐﺗ زا ﺎﻫ
مﺎﺠﻧا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ سﺎﺳاﺮﺑ ﺐﻠﻏا ،ﻪﻃﻮﺑﺮﻣ ﺷ
ﮏﯾ يور هﺪ
ﯽﻣ ﻢﻫ ﻪﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣﺮﯿﻏ ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﻦﯿﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺎﯾ و ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﺪﺷﺎﺑ
) Zhu, 2001 (
ﯽﮔﺪﯿﭽﯿﭘ ﻦﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ . ﺎﻫ
هدﺎﻔﺘﺳا زا ندﺮﮐ
ﻦﯾﻻ ﯽﻬﺑﺎﺸﻣ ﯽﮑﯿﺘﻧژ ﻪﻨﯿﻣز ﻪﮐ ﺖﻧﺎﺗﻮﻣ ﺎﯾ و ﮏﯿﻧژوﺰﯾا يﺎﻫ
و ﺪﻧراد ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ار ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ يرﻮﺷ ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺗ شور ﺪﻨﻫد
ﯿﮔ رد يرﻮﺷ ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺗ دﻮﺒﻬﺑ ياﺮﺑ ﯽﺒﺳﺎﻨﻣ ﯽﻣ نﺎﻫﺎ
ﺪﻧاﻮﺗ
ﺪﺷﺎﺑ ) Kiani et al., 2017 (
ﯽﯾﺎﺠﻧآزا . ﻪﺸﯾر ﻢﺘﺴﯿﺳ ﻪﮐ
يا
ﺶﻘﻧ هﺎﯿﮔ ﻪﮕﻧ ﺖﺑﺎﺛ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﻤﻬﻣ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ يﺎﻫ هﺎﯿﮔ ﻦﺘﺷاد
و بآ بﺬﺟ ،كﺎﺧ رد ،ﺎﻫﺪﯿﺳاﻮﻨﯿﻣآ ﺪﯿﻟﻮﺗ ،ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ
نﻮﻣرﻮﻫ ﻢﯾﺰﻧآ ،ﯽﻟآ داﻮﻣ ﺢﺷﺮﺗ ،ﺎﻫ و ﺖﺳﺎﻫﺪﯿﺋﻮﻟﺎﮑﻟآ و ﺎﻫ
ﯽﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﯽﻫﺎﯿﮔ ماﺪﻧا ﻦﯿﻟوا ﯽﻓﺮﻃ زا رد ﻪﮐ دﻮﺷ
ﯽﻣ راﺮﻗ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ضﺮﻌﻣ ﻦﯾازا ،دﺮﯿﮔ
ﯽﻣ ور ياﺮﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺶﯿﺑ ﯽﺳرﺮﺑ ﻞﻤﺤﺗ ﺮﺗ
درﻮﻣ نﺎﻫﺎﯿﮔ رد يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻪﺑ
دﺮﯿﮔ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ )
Bao et al., 2005 (
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد .
ﺦﺳﺎﭘ ﺎﺑ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﺮﺛا رد هﺪﺷدﺎﺠﯾا ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﯿﺑ يﺎﻫ
ﯽﺘﻧآ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﺮﺑ ﺪﯿﮐﺄﺗ ﻪﺸﯾر رد ﯽﻧﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا
ﺖﻧﺎﺗﻮﻣ ﮏﯾ
ﺮﺑ ﺞﻧﺮﺑ) نآ ﺪﻟاو ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﺎﻣﺎﮔ ﯽﺑﺎﺗﻮﺗﺮﭘ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻧ
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد (يرﻮﺷ ﻪﺑ سﺎﺴﺣ مﺎﻗرا زا ﯽﻤﺷﺎﻫ يا
.ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑدرﻮﻣ
2 شور و داﻮﻣ . ﺎﻫ
ﻪﺑ ﯽﻤﺷﺎﻫ ﻢﻗر ﺞﻧﺮﺑ يﺎﻫرﺬﺑ ﺶﯾﺎﻣزآ ﻦﯾا رد ﺪﻟاو ناﻮﻨﻋ
سﺎﺴﺣ ) Forough et al., 2019 ﻦﯾﻻ و (
ﺖﻧﺎﺗﻮﻣ يﺎﻫ
(ﻢﺘﻔﻫ ﻞﺴﻧ) ﻪﺘﻓﺮﺸﯿﭘ رﻮﺸﮐ ﺞﻧﺮﺑ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﻪﺴﺳﺆﻣ زا
-
زا ﻞﺻﺎﺣ ﺎﻣﺎﮔ ﯽﻫدﻮﺗﺮﭘ ﺎﺑ ﺖﻧﺎﺗﻮﻣ ﻦﯾﻻ .ﺪﻧﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ ﺖﺷر ﺖﻟﺎﺒﮐ ﻊﺒﻨﻣ
60 ) 260 ﯽﺑﺎﯾزرا رد و ﺪﺷ دﺎﺠﯾا (يﺮﮔ يﺎﻫ
ﻪﻋرﺰﻣ ﯽﺳد ﺖﺸﻫ يرﻮﺷ ﺎﺑ يا ﻪﺑ ﺲﻨﻤﯾز
ﻦﯾﻻ ناﻮﻨﻋ
) ﺖﺳا هﺪﺷ ﯽﻓﺮﻌﻣ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺘﻣ Ebadi, 2018
.(
ﻪﻧاﻮﺟ يﺎﻫرﺬﺑ ﺖﯿﻟﻮﻧﻮﯾ ﻪﺑ هزور ﺶﺷ هدز
يوﺎﺣ يﺎﻫ
) اﺪﯿﺷﻮﯾ ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ Yoshida et al., 1976
رد (
يﺎﻣد ﺎﺑ رﻮﺗﺎﻨﯿﻣرژ 23
ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد ﺪﻨﻠﺑ زور ﻂﯾاﺮﺷ و داﺮﮔ
و ﯽﮑﯾرﺎﺗ ﺖﻋﺎﺳ ﺖﺸﻫ) 16
ياﺮﺑ (ﯽﯾﺎﻨﺷور ﺖﻋﺎﺳ
زور ﻪﺳ ﺮﻫ ﯽﯾاﺬﻏ لﻮﻠﺤﻣ .ﺪﻧﺪﺷ ﻞﻘﺘﻨﻣ ﺶﯾﺎﻣزآ ياﺮﺟا ﮏﯾ ﺾﯾﻮﻌﺗ رﺎﺑ ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ لﻮﻠﺤﻣ ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا و ﺪﺷ
7 /5 ﺎﺑ
لﻮﻠﺤﻣ ﺴﮐورﺪﯿﻫ ﻢﯾﺪﺳ ﺪﯿ )
(NaOH .ﺪﯾدﺮﮔ ﻢﯿﻈﻨﺗ
ﺶﯾﺎﻣزآ ﻪﺑ تﺮﮐ ترﻮﺻ يﺎﻫ
هﺪﺷدﺮﺧ ﺎﺑ
ﺎﭘ حﺮﻃ ﯾﻪ
كﻮﻠﺑ يﺎﻫ ﻓدﺎﺼﺗ ﻞﻣﺎﮐ ﯽ
ﺎﺑ ﻪﺳ رد اﺮﺟا راﺮﮑﺗ .ﺪﺷ
ﺮﻫ
ﻠﺻا تﺮﮐ ود راﺮﮑﺗ ﯽ
فﺮﻇ ود) ﯾ
ﻟﻮﻧﻮ ﯿ ﺖ ﯾ ﮑ ﯽ و لﺎﻣﺮﻧ
ﯾ ﮑ ﯽ و (ﺶﻨﺗ ﻞﮐ رد فﺮﻇ ﺶﺷ و
ﺮﻫ رد راﺮﮑﺗ ﯾ ﮏ ﻪﻘﺒﻃ
ﺪﺷر قﺎﺗا زا ﯽﻠﺻا رﻮﺘﮐﺎﻓ .ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد راﺮﻗ
ﺐﯿﮐﺮﺗ
ﻪﻧﻮﻤﻧ نﺎﻣز و يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ ﯽﻋﺮﻓ رﻮﺘﮐﺎﻓ و يرادﺮﺑ
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺪﺷر قﺎﺗا يﺎﻣد .دﻮﺑ ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﺞﻧﺮﺑ يﺎﻫ
23 ﻪﺟرد
ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺑ رﻮﻧ ﻂﯾاﺮﺷ و داﺮﮔ ) ﺪﻨﻠﺑزور ترﻮﺻ
16 ﺖﻋﺎﺳ
(ﯽﮑﯾرﺎﺗ ﺖﻋﺎﺳ ﺖﺸﻫ و ﯽﯾﺎﻨﺷور يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ .ﺪﺷ ﻢﯿﻈﻨﺗ
رد ود ﺢﻄﺳ و يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻂﯾاﺮﺷ و ﺶﻨﺗ نوﺪﺑ ﻂﯾاﺮﺷ ،
ﻧﻮﻤﻧ نﺎﻣز ﻪ
لﺎﻤﻋا زا ﺲﭘ زور ﻪﺳ ،ﺢﻄﺳ ود رد يرادﺮﺑ
.دﻮﺑ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ لﺎﻤﻋا زا ﺲﭘ زور ﺶﺷ و يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﭗﯿﺗﻮﻧژ يﺎﻫ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣدرﻮﻣ رد
تﺮﮐ ﺎﻫ ي ﻋﺮﻓ ﯽ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ .
ﺶﻨﺗ لﺎﻣﺮﻧ ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ رد ﺪﺷر زور ﺶﺷ زا ﺲﭘ ﻪﻓﺎﺿا ﺎﺑ يرﻮﺷ ندﺮﮐ
100 ﯽﻠﯿﻣ ﻪﺑ ﻢﯾﺪﺳﺪﯾﺮﻠﮐ رﻻﻮﻣ تﺪﻣ
ﻪﻧﻮﻤﻧ .ﺪﺷ لﺎﻤﻋا زور ﺶﺷ وا يرادﺮﺑ
و زور ﻪﺳ ل
ﻪﻧﻮﻤﻧ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ لﺎﻤﻋا زا ﺲﭘ زور ﺶﺷ ،مود يرادﺮﺑ
ﻪﺸﯾر ﺖﻓﺎﺑ زا و يرﻮﺷ و لﺎﻣﺮﻧ ﻂﯿﺤﻣ ود زا ،ﻪﭼ
ﻪﺑ يرﻮﻃ ياﺮﺑ و ﺰﯾﺮﻓ ﻊﯾﺎﻣ نژوﺮﺘﯿﻧ رد ﻪﻠﺻﺎﻓﻼﺑ ﻪﮐ
هزاﺪﻧا يﺎﻣد رد ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﯿﺑ تﺎﻔﺻ يﺮﯿﮔ 80
- ﻪﺟرد
ﯽﺘﻧﺎﺳ .ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ داﺮﮔ
2 . 1 نﻮﯾ . ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ و ﻢﯾﺪﺳ يﺎﻫ
ﻪﺸﯾر ﺖﻓﺎﺑ ﻪﺑ نوآ رد
تﺪﻣ 48 يﺎﻣد رد ﺖﻋﺎﺳ 72
ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد ﺲﭙﺳ .ﺪﺷ ردﻮﭘ ﺲﭙﺳ و ﮏﺸﺧ داﺮﮔ
100
ﯽﻠﯿﻣ ﯽﻠﯿﻣ ﺞﻨﭘ ﻪﺑ هﺪﺷردﻮﭘ ﺖﻓﺎﺑ زا مﺮﮔ ﮏﯾﺮﺘﯿﻧ ﺮﺘﯿﻟ
ﺪﯿﺳا 500 ﯽﻠﯿﻣ ﻪﺑ و ﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿا رﻻﻮﻣ تﺪﻣ
24 رد ﺖﻋﺎﺳ
يﺎﻣد رد ﺲﭙﺳ و ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ قﺎﺗا يﺎﻣد 85
ﻪﺟرد
ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺑ داﺮﮔ و ﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا ﺖﻋﺎﺳ ود تﺪﻣ زا لﻮﻠﺤﻣ
لﺪﻣ) ﺮﺘﻣﻮﺘﻓ ﻢﯿﻠﻓ شور .ﺪﺷ هداد رﻮﺒﻋ ﺮﺘﻠﯿﻓ ﯽﻓﺎﺻ PF5 ziess Carl (ﺎﮑﯾﺮﻣآ ،
هزاﺪﻧا ياﺮﺑ نﻮﯾ يﺮﯿﮔ
يﺎﻫ
) ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘو ﻢﯾﺪﺳ Williams &
Twine, 1960 .(
2 . 2 ﺎﻫﺪﯿﭙﯿﻟ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ و نژورﺪﯿﻫ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ .
راﺪﻘﻣ رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯾا ياﺮﺑ 3
/0 ﻪﺸﯾر ﺖﻓﺎﺑ زا مﺮﮔ ﺎﺑ
1/
0
ﺪﺷ هﺰﯿﻧزﻮﻤﻫ ﺪﯿﺳا ﮏﯿﺘﺳاوﺮﻠﮐ يﺮﺗ (ﻢﺠﺣ /نزو) ﺪﺻرد ﻪﺑ ﺲﭙﺳ و تﺪﻣ
15 رد ﻪﻘﯿﻗد 12000g
و ﺪﺷ ژﻮﯿﻔﯾﺮﺘﻧﺎﺳ
ﺲﭙﺳ 5/
0 ﯽﻠﯿﻣ ﻪﺑ ﯽﯾور لﻮﻠﺤﻣ زا ﺮﺘﯿﻟ 5/
0 ﯽﻠﯿﻣ زا ﺮﺘﯿﻟ
ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ تﺎﻔﺴﻓ ﺮﻓﺎﺑ 10
ﯽﻠﯿﻣ ﯽﭘ ﺎﺑ رﻻﻮﻣ چا
7 ﮏﯾ و
ﯽﻠﯿﻣ ﯽﺑﺬﺟ ﻒﯿﻃ .ﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿا رﻻﻮﻣ ﮏﯾ ﺪﯾﺪﯾ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ زا ﺮﺘﯿﻟ
جﻮﻣ لﻮﻃ رد ﯽﯾور لﻮﻠﺤﻣ 390
ناﺰﯿﻣ .ﺪﺷ هﺪﻧاﻮﺧ ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ
ﻪﻧﻮﻤﻧ نژورﺪﯿﻫ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﯽﻨﺤﻨﻣ سﺎﺳاﺮﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﺖﻈﻠﻏ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ نژورﺪﯿﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
) ﺪﺷ Sagisaka, 1976 راﺪﻘﻣ .(
نﻮﻟﺎﻣ يد ﯿﻫﺪﻟآ ﺪ (MDA)
ﺪﯿﭙﯿﻟ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ناﺰﯿﻣ نﺎﯿﺑ ياﺮﺑ ﯽﺼﺧﺎﺷ ﻫ
ﯽﻣ ﺎ .ﺪﺷﺎﺑ
ﻮﻟﺎﻣ راﺪﻘﻣ ن
يد شور سﺎﺳاﺮﺑ ﺪﯿﻫﺪﻟآ Heath & Packer
) 1968 .ﺪﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ(
2 . 3 ﻢﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ . ﯽﺘﻧآ يﺎﻫ
ﻦﯿﻟوﺮﭘ و ﯽﺘﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﻪﺸﯾر ﺖﻓﺎﺑ راﺪﻘﻣ ﻪﺑ ﻪﭼ
05 /0 ردﻮﭘ ﻊﯾﺎﻣ نژوﺮﺘﯿﻧ ﺎﺑ مﺮﮔ
ﯽﻠﯿﻣ ﮏﯾ ﺲﭙﺳ و ﺪﯾدﺮﮔ ) جاﺮﺨﺘﺳا ﺮﻓﺎﺑ زا ﺮﺘﯿﻟ
50
ﯽﻠﯿﻣ ﯽﭘ ﺎﺑ ﻢﯾﺪﺳ تﺎﻔﺴﻓ ﺮﻓﺎﺑ رﻻﻮﻣ چا
8/
7 ﻢﻫ و ﻪﻓﺎﺿا ( هدز
ﻪﺑ لﻮﻠﺤﻣ ﻦﯾا ﻪﻣادا رد .ﺪﺷ تﺪﻣ
20 يﺎﻣد رد و ﻪﻘﯿﻗد
ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد رﺎﻬﭼ رود ﺎﺑ داﺮﮔ
630 g .ﺪﺷ ژﻮﯿﻔﯾﺮﺘﻧﺎﺳ
ياﺮﺑ دﻮﺑ ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﯾﻻﺎﺑ زﺎﻓ رد ﻪﮐ ﯽﻟﻮﻠﺤﻣ زا ﺲﭙﺳ ﻢﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ناﺰﯿﻣ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﯽﺘﻧآ يﺎﻫ
.ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﺘﻧاﺪﯿﺴﮐا
ناﺰﯿﻣ ﻢﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ شور زا زﺎﺗﻮﻤﺴﯾدﺪﯿﺴﮐاﺮﭘﻮﺳ يﺎﻫ
Beyer & Fridovich )
(،1987 ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ زﻻﺎﺗﺎﮐ ﻢﯾﺰﻧآ
سﺎﺳاﺮﺑ شور Aebi & Lester (1984)
، ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻢﯾﺰﻧآ
نﻮﯿﺗﺎﺗﻮﻠﮔ شور ﺎﺑ زﺎﺘﮐودر Smith et al.
(1988) و
ﻢﻫ هزاﺪﻧا ياﺮﺑ ﻦﯿﻨﭼ ﻢﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ناﺰﯿﻣ يﺮﯿﮔ
تﺎﺑرﻮﮑﺳآ شور زا زاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ
Nakano & Asada )
1981 (
هزاﺪﻧا ياﺮﺑ .ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﮔ
شور زا ﻪﺸﯾر ﻦﯿﻟوﺮﭘ ناﺰﯿﻣ يﺮﯿ
Bates et al.
) 1973 .ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا (
هزاﺪﻧا ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﯿﺑ تﺎﻔﺻ ياﺮﺑ يﺮﯿﮔ
ﻪﯾﺰﺠﺗ لوﺪﺟ هﺪﺷ
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ و ﺲﻧﺎﯾراو نﻮﻣزآ ﺎﺑ ﺎﻫ
ﺢﻄﺳ رد LSD
ﯽﻨﻌﻣ و ﺪﺻرد ﺞﻨﭘ يراد T- student
مﺮﻧ ﺎﺑ يرﺎﻣآ راﺰﻓا SAS
(9.1) مﺮﻧ ﺎﺑ ﺎﻫرادﻮﻤﻧ ﻢﺳر و ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ راﺰﻓا
Excel
(2017) .ﺪﺷ مﺎﺠﻧا
3 ﺚﺤﺑ و ﺞﯾﺎﺘﻧ .
3 . 1 نﻮﯾ . ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ و ﻢﯾﺪﺳ يﺎﻫ
،ﻢﯾﺪﺳ ﺪﯾﺮﻠﮐ ﮏﻤﻧ ﺎﺑ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ضﺮﻌﻣ رد نﺎﻫﺎﯿﮔ و يﺰﻤﺳا ﺶﻨﺗ ﻞﻣﺎﺷ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻪﻔﻟﺆﻣ ود ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ﯽﻣ راﺮﻗ ﯽﻧﻮﯾ ﺖﯿﻤﺳ ) ﺪﻧﺮﯿﮔ
Shavrukov, 2012 ﺞﯾﺎﺘﻧ .(
ﻪﯾﺰﺠﺗ زا ﻞﺻﺎﺣ نﻮﯾ ﺖﻈﻠﻏ ياﺮﺑ ﺲﻧﺎﯾراو
و ﻢﯾﺪﺳ يﺎﻫ
نﺎﻣز و ﭗﯿﺗﻮﻧژ رد ﺶﻨﺗ ﻪﺒﻧﺎﺟود تاﺮﺛا داد نﺎﺸﻧ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا دﺎﺠﯾا ﺐﺒﺳ ﭗﯿﺗﻮﻧژ رد يرادﺮﺑ راد
،ﺪﺷ ﻢﯾﺪﺳ نﻮﯾ ﺖﻈﻠﻏ ياﺮﺑ ،يرﺎﻤﯿﺗ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻦﯿﺑ يرﺎﻣآ ﻢﻫ ﻪﺳ تاﺮﺛا ﻦﯿﻨﭼ ﻪﻧﻮﻤﻧ نﺎﻣز رد ﺶﻨﺗ ﻪﺒﻧﺎﺟ
رد يرادﺮﺑ
ﻼﺘﺧا دﺎﺠﯾا ﺐﺒﺳ ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﯽﻨﻌﻣ ف
ﺖﻈﻠﻏ ياﺮﺑ يرﺎﻣآ راد
تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻦﯿﺑ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﻪﺑ ﻢﯾﺪﺳ نﻮﯾ ﺖﺒﺴﻧ و ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ نﻮﯾ لوﺪﺟ) ﺪﺷ يرﺎﻤﯿﺗ 1
.(
لوﺪﺟ 1 ﭗﯿﺗﻮﻧژ و يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﻪﺑ ﻢﯾﺪﺳ ﺖﺒﺴﻧ و ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ و ﻢﯾﺪﺳ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺖﻈﻠﻏ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ . ﺞﻧﺮﺑ يﺎﻫ
ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ /ﻢﯾﺪﺳ
ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﻢﯾﺪﺳ يدازآ ﻪﺟرد ﺮﯿﯿﻐﺗ ﻊﺒﻨﻣ
001ns
/0 19/53ns /703ns 2 كﻮﻠﺑ
81**
/
4 39002/34** 101985/84** 1 ﺶﻨﺗ
11**
/0 1327/59** 555/84** 1 نﺎﻣز
04**
/0 776/34** /234ns 1 نﺎﻣز × ﺶﻨﺗ
0003
/0 /778 /161 6 1يﺎﻄﺧ
061**
/0 3139/59** 433/5** 1 ﭗﯿﺗﻮﻧژ
044**
/0 615/09** 294** 1 ﭗﯿﺗﻮﻧژ × ﺶﻨﺗ
006**
/0 348/84** 18/37* 1 ﭗﯿﺗﻮﻧژ × نﺎﻣز
003*
/0 207/09** /937ns 1 ﭗﯿﺗﻮﻧژ × نﺎﻣز × ﺶﻨﺗ
001
/0 21/75 25/5 8 2يﺎﻄﺧ
61
/2 /085 /231 - (%) تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺐﯾﺮﺿ
* و ** ، : ns
نﺎﺸﻧ ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا هﺪﻨﻫد ﺪﺻرد ﺞﻨﭘ و ﮏﯾ ﺢﻄﺳ رد راد
دﻮﺒﻧ و ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا .راد
ﻪﺸﯾر رد ﻢﯾﺪﺳ نﻮﯾ ﺖﻈﻠﻏ ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ
ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﺞﻧﺮﺑ يﺎﻫ
يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ رد ﻦﺘﻓﺮﮔراﺮﻗ زا ﺲﭘ ﺖﻧﺎﺗﻮﻣ و ﺪﻟاو 100
ﯽﻠﯿﻣ ﻦﯾا ﻪﭼﺮﮔا ،داد نﺎﺸﻧ ﺶﯾاﺰﻓا ﻢﯾﺪﺳﺪﯾﺮﻠﮐ ﮏﻤﻧ رﻻﻮﻣ
ﻪﺑ ﺪﻟاو ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺖﻧﺎﺗﻮﻣ ﭗﯿﺗﻮﻧژ رد ﺶﯾاﺰﻓا رﻮﻃ
ﯽﻨﻌﻣ ﻢﮐ يراد ﻪﺑ ،دﻮﺑ ﺮﺗ يرﻮﻃ ﻪﮐ ﺶﺷ رد ﻢﯾﺪﺳ نﻮﯾ ناﺰﯿﻣ
ﺪﻟاو ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺖﻧﺎﺗﻮﻣ ﭗﯿﺗﻮﻧژ رد يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ زا ﺲﭘ زور 88 /0 لوﺪﺟ) ﺪﺷ ﺖﺒﺛ ﺮﺑاﺮﺑ 2
نﻮﯾ ناﺰﯿﻣ ﺮﮕﯾد ﯽﻓﺮﻃ زا .(
ﺶﻫﺎﮐ ﭗﯿﺗﻮﻧژ ود ﺮﻫ رد يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ نﺎﻣز رد ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﻢﮐ ﺖﻧﺎﺗﻮﻣ ﭗﯿﺗﻮﻧژ رد ﺶﻫﺎﮐ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾا ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺮﺗ
) ﺪﻟاو ﭗﯿﺗﻮﻧژ و دﻮﺑ 132
و مﺮﮔ ﺮﺑ لﻮﻣوﺮﮑﯿﻣ (ﺮﺗ نز
) ﺖﻧﺎﺗﻮﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ 5
/ 146 رد (ﺮﺗ نزو مﺮﮔ ﺮﺑ لﻮﻣوﺮﮑﯿﻣ
ﻢﮐ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ناﺰﯿﻣ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ زا ﺲﭘ زور ﺶﺷ ار يﺮﺗ
لوﺪﺟ) داد نﺎﺸﻧ 2
ﻢﻫ .(
رد ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﻪﺑ ﻢﯾﺪﺳ ﺖﺒﺴﻧ ﻦﯿﻨﭼ
زا ﺲﭘ زور ﺶﺷ و ﻪﺳ رد ﺪﻟاو ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺖﻧﺎﺗﻮﻣ ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﻪﺑ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ لﺎﻤﻋا ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ
ﻢﮐ يراد ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺮﺗ
لوﺪﺟ) 2 .(
ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ ﺖﻓﺎﺑ رد ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﺖﻈﻠﻏ ﺶﻫﺎﮐ
ﻪﺑ ،ﯽﻟﻮﻠﺳ يﺎﺸﻏ رد ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ و ﻢﯾﺪﺳ ﻦﯿﺑ ﺖﺑﺎﻗر ﻞﯿﻟد و ﯽﺑﻮﭼ ﺪﻧوآ رد ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ و ﻢﯾﺪﺳ نﻮﯾ لﺎﻘﺘﻧا زا ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ
ﻪﺑ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ رﺎﺸﺘﻧا ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺸﯾر زا جرﺎﺧ
) Khan & Panda,
(2008 ﯾﺪﺳ نﻮﯾ ﺶﯾاﺰﻓا . و ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ نﻮﯾ بﺬﺟ ﺶﻫﺎﮐ و ﻢ
نﻮﯾ ﻦﯾا لدﺎﻌﺗ رد لﻼﺘﺧا ﺎﻫ
ﻪﻧﻮﮔ رد ﯽﻫﺎﯿﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﻪﺑ ،ﺖﺳا هﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ نﺎﻣز رد يرﻮﻃ
ﻪﮐ
ﺶﻨﺗ ﻪﺑ سﺎﺴﺣ مﺎﻗرا ﻪﺸﯾر رد ﻢﯾﺪﺳ نﻮﯾ ﻊﻤﺠﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﻮﯿﺗاﺪﺴﮐا ﺶﻨﺗ و ﺎﺸﻏ ﻪﺑ ﻪﻣﺪﺻ ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ يرﻮﺷ ﯽﻣ مﺎﻗرا رد ﻢﯾﺪﺳ ﻦﯿﯾﺎﭘ ﻊﻤﺠﺗ ﺮﮕﯾد ﯽﻓﺮﻃ زا و دﻮﺷ هداد نﺎﺸﻧ ار ﯽﻟﻮﻠﺳ ﻂﯿﺤﻣ يراﺪﯾﺎﭘ يرﻮﺷ ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺘﻣ
ﺖﺳا ) Sreenivasulu et al., 2000 .(
ﻪﻧﻮﮔ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﺗﻻﻮﺼﺤﻣ زا ﯽﮑﯾ نﮋﯿﺴﮐا لﺎﻌﻓ يﺎﻫ
راﺪﻘﻣ ﻪﺑ ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ و ﺲﻔﻨﺗ نﺎﯾﺮﺟ ﯽﻃ رد ﻪﺸﯿﻤﻫ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻢﮐ
ﯽﻣ
،ﺪﻧﻮﺷ نآ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺎﻣا ﻪﺑ ﺶﻨﺗ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﺎﻫ
رﻮﻃ
ﻢﺸﭼ ﯽﻣ اﺪﯿﭘ ﺶﯾاﺰﻓا يﺮﯿﮔ ﻪﺑ ﻪﻣﺪﺻ ﺚﻋﺎﺑ و ﺪﻨﮐ
ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ ،ﺎﻫﺪﯿﭙﯿﻟ ،ﺎﻫﺪﯿﺳا ﮏﯿﺌﻠﮐﻮﻧ و ﺎﻫ
ﺖﺸﻧ يﺮﯾﺬﭘ
لﻮﻠﺳ ﯽﻣ ﺎﻫ دﻮﺷ ) Van Breusegem et al., 2006 (
.
بﻮﺴﺤﻣ نﮋﯿﺴﮐا لﺎﻌﻓ ﻪﻧﻮﮔ ﮏﯾ نژورﺪﯿﻫ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ
ﯽﻣ ﯽﻣ ﻮﯿﺗاﺪﯿﺴﮐا ﺶﻨﺗ ﺚﻋﺎﺑ نآ دﺎﯾز ﻊﻤﺠﺗ ﻪﮐ دﻮﺷ دﻮﺷ
) Gill & Tuteja, 2010 لﺎﻤﻋا ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد .(
100
ﯽﻠﯿﻣ رد نژورﺪﯿﻫ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ناﺰﯿﻣ ،ﻢﯾﺪﺳﺪﯾﺮﻠﮐ ﮏﻤﻧ رﻻﻮﻣ
ﻢﺸﭼ ﺶﯾاﺰﻓا يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﺶﻨﺗ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا .ﺖﻓﺎﯾ يﺮﯿﮔ
ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا دﺎﺠﯾا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ نﺎﻣز رد تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ يرﺎﻣآ راد
لوﺪﺟ) ﺪﺷ نژورﺪﯿﻫ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ناﺰﯿﻣ ياﺮﺑ يرﺎﻤﯿﺗ 3
رد .(
ﻪﻧﻮﻤﻧ نﺎﻣز ﻪﺑ لوا يﺮﯿﮔ
ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ناﺰﯿﻣ يراد
رد نژورﺪﯿﻫ ﺪﻟاو ﭗﯿﺗﻮﻧژ
13 /1 ﺶﯿﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﭗﯿﺗﻮﻧژ زا ﺮﺗ
ﯽﻟﺎﺣرد ،دﻮﺑ ﺖﻧﺎﺗﻮﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﻪﮐ
ﺶﯿﺑ مود يﺮﯿﮔ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺗ
ﺪﻟاو ﭗﯿﺗﻮﻧژ رد نآ 01
/1 دﻮﺑ (هزﺎﺗ نزو مﺮﮔ ﺮﺑ لﻮﻣوﺮﮑﯿﻣ)
) ﺖﻧﺎﺗﻮﻣ ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﻪﮐ 96
/0 مﺮﮔ ﺮﺑ لﻮﻣوﺮﮑﯿﻣ
ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا (هزﺎﺗ نزو ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ يرﺎﻣآ راد
ﻞﮑﺷ) 1 - .(ب ﯽﻣ نژورﺪﯿﻫ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ناﺰﯿﻣ تﺪﺷ ﺪﻧاﻮﺗ
) ﺪﻫد نﺎﺸﻧ ار يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ Lin et al., 2016
.(
لوﺪﺟ 2 . ﭗﯿﺗﻮﻧژ و يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ﻪﺑ ﻢﯾﺪﺳ ﺖﺒﺴﻧ و ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ و ﻢﯾﺪﺳ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺖﻈﻠﻏ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺞﻧﺮﺑ يﺎﻫ
يرﻮﺷ زا ﺲﭘ زور ﺶﺷ يرﻮﺷ زا ﺲﭘزور ﻪﺳ
ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﺖﻔﺻ
يرﻮﺷ لﺎﻣﺮﻧ يرﻮﺷ لﺎﻣﺮﻧ
156 ± /115 (a)a 18 ± /115(a)e 144 ± /057 (a) b /725 ± /043 (a)f ﺪﻟاو
Na+
)
µmol/g FW
5 ( /
137 ± /144c (b) 16 ± /057 e (b) 131/5 ± /144 (b)d /625 ± /072 (a)f ﺖﻧﺎﺗﻮﻣ 132 ± /115 h (b) 208 ±/173 d (b) 160 ± /057 ( f (b) 225 ± 73 /1(b) c ﺪﻟاو
K+
)
µmol/g FW
5 ( /
146 ± /08 (a)g 254/5 ± /028 (a)b 171 ± /2 3(a)e 244/5 ± /202(a)a ﺖﻧﺎﺗﻮﻣ 18
/1 ± /001 (a)a /008 ± /00 (a)e /08 ± /00 (a) c /003 ± /00 (a)fg ﺪﻟاو
Na+/K+
93
/0 ± /001 b (b) /006 ± /00 ef (b) /07 ± /001d (b) /002 ± /00 (a)g ﺖﻧﺎﺗﻮﻣ
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﻢﻫ ﺎﺑ ،ﺪﻧراد كﺮﺘﺸﻣ فوﺮﺣ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ ﺪﻧراﺪﻧ يرﺎﻣآ راد
) 05 /0 (.LSD=
نﺎﯾﺎﻤﻧ ﺰﺘﻧاﺮﭘ ﻞﺧاد كﺮﺘﺸﻣ فوﺮﺣ ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا دﻮﺟو مﺪﻋ ﺮﮔ
ﻪﻧﻮﻤﻧ نﺎﻣز و ﺶﻨﺗ ﻂﯾاﺮﺷ نآ رد ﺖﻧﺎﺗﻮﻣ و ﺪﻟاو ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﻦﯿﺑ يرﺎﻣآ راد ﺖﺳا يرادﺮﺑ
) 05 /0 .(LSD=
لوﺪﺟ 3 ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ . نﻮﻟﺎﻣ و نژورﺪﯿﻫ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ناﺰﯿﻣ
يد ﭗﯿﺗﻮﻧژ و يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﺪﯿﻫﺪﻟآ ﺞﻧﺮﺑ يﺎﻫ
نﻮﻟﺎﻣ يد
ﺪﯿﻫﺪﻟآ نژورﺪﯿﻫ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ يدازآ ﻪﺟرد ﺮﯿﯿﻐﺗ ﻊﺒﻨﻣ
015ns
/0 /000002ns 2 كﻮﻠﺑ
23**
/
771 /180** 1 ﺶﻨﺗ
02**
/
50 /0039** 1 نﺎﻣز
09**
/7 /0005* 1 نﺎﻣز × ﺶﻨﺗ
44
/0 /00003 6 1 يﺎﻄﺧ
43**
/
233 /0058** 1 ﭗﯿﺗﻮﻧژ
08**
/
16 /0002** 1 ﭗﯿﺗﻮﻧژ × ﺶﻨﺗ
14*
/1 /00002ns 1 ﭗﯿﺗﻮﻧژ × نﺎﻣز
075ns
/0 /0009ns 1 ﭗﯿﺗﻮﻧژ × نﺎﻣز × ﺶﻨﺗ
19 /0
/00006 8 2 يﺎﻄﺧ
18
/2 /387 - (%) تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺐﯾﺮﺿ
* و ** ، نﺎﺸﻧ :ns
ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا هﺪﻨﻫد فﻼﺘﺧا دﻮﺒﻧ و ﺪﺻرد ﺞﻨﭘ و ﮏﯾ ﺢﻄﺳ رد راد
ﯽﻨﻌﻣ .راد
(ﻒﻟا)
(ب)
ﻞﮑﺷ 1 نﻮﻟﺎﻣ و (ﻒﻟا) نژورﺪﯿﻫ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﺖﻈﻠﻏ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ . يد
(ب) ﺪﯿﻫﺪﻟآ ﭗﯿﺗﻮﻧژ و يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻂﯾاﺮﺷ رد
ﺞﻧﺮﺑ يﺎﻫ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ .
ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ
ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﻢﻫ ﺎﺑ ،ﺪﻧراد كﺮﺘﺸﻣ فوﺮﺣ ﺪﻧراﺪﻧ يرﺎﻣآ راد
) 05 /0 (.LSD=
نﺎﯾﺎﻤﻧ ﺰﺘﻧاﺮﭘ جرﺎﺧ كﺮﺘﺸﻣ فوﺮﺣ ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا دﻮﺟو مﺪﻋ ﺮﮔ
راد
ﻪﻧﻮﻤﻧ نﺎﻣز و ﺶﻨﺗ ﻂﯾاﺮﺷ نآ رد ﺖﻧﺎﺗﻮﻣ و ﺪﻟاو ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﻦﯿﺑ يرﺎﻣآ ﺖﺳا يرادﺮﺑ
) 05 /0 .(LSD=
3 . 2 ﺎﻫﺪﯿﭙﯿﻟ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ و نژورﺪﯿﻫ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ .
ﺮﯿﯿﻐﺗ لﺎﮑﯾدار ﻪﻣﺪﺻ زا ﯽﺷﺎﻧ ﺎﻫﺪﯿﭙﯿﻟ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ رد يﺎﻫ
ﻪﺠﯿﺘﻧ رد و هدﻮﺑ ﺎﺸﻏ رد دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫﺪﯿﭙﯿﻟ ﻪﺑ نﮋﯿﺴﮐا لﺎﻌﻓ لﻮﻠﺳ يﺎﺸﻏ ﯽﮕﭼرﺎﭙﮑﯾ نآ ﯽﻣ ﻦﯿﺑ زا ﯽﻫﺎﯿﮔ يﺎﻫ
دور
) Verma & Mishra, 2005 (.
ﺎﺑ ﺪﯿﭙﯿﻟ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ناﺰﯿﻣ
نﻮﻟﺎﻣ ﻊﻤﺠﺗ يد
رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد ﻪﮐ ﺖﺳا هاﺮﻤﻫ ﺪﯿﻫﺪﻟآ
ﺶﯿﺑ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ نﻮﻟﺎﻣ راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺗ
يد ﺮﮕﯾد ﯽﻧﺎﯿﺑ ﻪﺑ ﺪﯿﻫﺪﻟآ ﺶﯿﺑ
زا ﺲﭘ زور ﺶﺷ رد ﺪﯿﭙﯿﻟ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﺢﻄﺳ ﻦﯾﺮﺗ ) ﺪﻟاو ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﺞﻧﺮﺑ ﻪﺸﯾر رد يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ 1/
32 ﺮﺑ لﻮﻣﻮﻧﺎﻧ
ﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ (هزﺎﺗ نزو مﺮﮔ ) ﺖﻧﺎﺗﻮ
9/
23 ﺮﺑ مﺮﮔ ﺮﺑ لﻮﻣﻮﻧﺎﻧ
ﻞﮑﺷ) ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ (هزﺎﺗ نزو 1
- ﯽﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯾا ﺎﺑ .(ﻒﻟا ناﻮﺗ
ﻪﻧﻮﮔ زا ﻞﺻﺎﺣ تﺎﻣﺪﺻ ﻪﮐ دﺮﮐ نﺎﯿﺑ ﻪﺑ نﮋﯿﺴﮐا لﺎﻌﻓ يﺎﻫ
ﺶﯿﺑ ﺪﻟاو ﭗﯿﺗﻮﻧژ رد ﺎﺸﻏ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﮏﯾ رد .ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺮﺗ
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ نﻮﻟﺎﻣ ناﺰﯿﻣ ﻪﮐ ﺞﻧﺮﺑ يﺎﻫ يد
ﻢﮐ ﺪﯿﻫﺪﻟآ ،ﺪﻨﺘﺷاد يﺮﺗ
نژورﺪﯿﻫ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ناﺰﯿﻣ)mmol/gr FW( ﺪﯿﻫﺪﻟآ يد نﻮﻟﺎﻣ)nmol/gr FW(
ﺶﯿﺑ ﻞﻤﺤﺗ ﺗ ﻪﺑ يﺮﺗ
) ﺪﻧداد نﺎﺸﻧار يرﻮﺷ ﺶﻨ Chutipaijit
et al., 2009 ﻢﻫ .(
شراﺰﮔ رد ﻦﯿﻨﭼ نﺎﻫﺎﯿﮔ رد ﺮﮕﯾد يﺎﻫ
) ﺪﺠﻨﮐ ﺪﻨﻧﺎﻣ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺘﻣ Koca et al., 2007
(
نﻮﻟﺎﻣ ناﺰﯿﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ يد
ﯽﻣ ﺪﯿﻫﺪﻟآ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻪﺑ ياﺮﺑ نﺎﻫﺎﯿﮔ .ﺪﺷﺎﺑ ﻮﯿﺗاﺪﯿﺴﮐا ﺶﻨﺗ زا ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ
ﮐا ﺶﻨﺗ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ زا يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ زا ﻞﺻﺎﺣ ﻮﯿﺗاﺪﯿﺴ
ﻢﺴﯿﻧﺎﮑﻣ ﯽﺘﻧآ يﺎﻫ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﻤﯾﺰﻧآﺮﯿﻏ و ﯽﻤﯾﺰﻧآ ﯽﺘﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﯽﻣ ﯽﺘﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ناﺰﯿﻣ .ﺪﻨﻨﮐ ﺖﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﻦﯿﯿﻌﺗ ﺎﻫ ناﺰﯿﻣ هﺪﻨﻨﮐ
ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺗ ناﺰﯿﻣ ﺎﺑ ﯽﺘﺒﺜﻣ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ و ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻮﯿﺗاﺪﯿﺴﮐا ﺶﻨﺗ ) دراد يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ Kaya et al., 2018
.(
ﻢﯾﺰﻧآ ﻦﯿﻟوا زﺎﺗﻮﻤﺴﯾدﺪﯿﺴﮐاﺮﭘﻮﺳ ﻢﯾﺰﻧآ زا
يﺎﻫ
ﯽﺘﻧآ لﺎﮑﯾدار ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﺘﻧاﺪﯿﺴﮐا زﺎﺗﻮﻤﺴﯾد ار نﮋﯿﺴﮐا يﺎﻫ
ﯽﻣ ﯽﻣ ﻞﯾﺪﺒﺗ نژورﺪﯿﻫ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﻪﺑ و ﺪﻨﮐ ) ﺪﻨﮐ
Schnell &
Clair, 2014 (
ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ سﺎﺳاﺮﺑ .
ﻪﺳ ﻪﻧﻮﻤﻧ نﺎﻣز رد ﺶﻨﺗ ﻪﺒﻧﺎﺟ ﻞﻣﺎﻋ ﭗﯿﺗﻮﻧژ رد يرادﺮﺑ
ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا هﺪﻨﻨﮐدﺎﺠﯾا ﺑ يرﺎﻣآ راد
يرﺎﻤﯿﺗ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻦﯿ
لوﺪﺟ) دﻮﺑ زﺎﺗﻮﻤﺴﯾدﺪﯿﺴﮐاﺮﭘﻮﺳ ﻢﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ياﺮﺑ 4
.(
ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ يرﻮﺷ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻢﯾﺰﻧآ ﻦﯾا ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ 100
ﯽﻠﯿﻣ رﻻﻮﻣ ﺶﯿﺑ .ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا ﻢﯾﺪﺳﺪﯾﺮﻠﮐ ﮏﻤﻧ
ﻦﯾا ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺗ
يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ زا ﺲﭘ زور ﺶﺷ رد ﺖﻧﺎﺗﻮﻣ ﭗﯿﺗﻮﻧژ رد ﻢﯾﺰﻧآ ﻪﺑ ،ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ يرﻮﻃ
ناﺰﯿﻣ ﻦﯾا ﻪﮐ 5
/1 ﺶﯿﺑ ﺮﺑاﺮﺑ زا ﺮﺗ
لوﺪﺟ) دﻮﺑ ﺪﻟاو ﭗﯿﺗﻮﻧژ رد ﻢﯾﺰﻧآ ﻦﯾا ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ 5
ﻦﯾا .(
ناﺰﯿﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ زﺎﺗﻮﻤﺴﯾدﺪﯿﺴﮐاﺮﭘﻮﺳ ﻢﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺶﯾاﺰﻓا ﻞﮑﺷ) ﺖﺷاﺪﻧ ﯽﮕﻨﻫﺎﻤﻫ نژورﺪﯿﻫ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ 1
- ﻦﯾا .(ب
ﯽﻣ داﺪﺧر ﻢﯾﺰﻧآ ﺮﯾﺎﺳ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺮﺛا رد ﺪﻧاﻮﺗ
ﯽﺘﻧآ ﺎﻫ ﯽﺘﻧاﺪﯿﺴﮐا
بورﺎﺟ ياﺮﺑ رﺪﯿﻫ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ندﺮﮐ
ﻪﺑ ،ﺪﺷﺎﺑ نژو يرﻮﻃ
ﻪﮐ
يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ لﺎﻤﻋا زا ﺲﭘ ور ﺶﺷ رد ﺖﻧﺎﺗﻮﻣ ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﺶﯿﺑ ﻢﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻢﮐ نژورﺪﯿﻫ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ناﺰﯿﻣ و ﺮﺗ
ار يﺮﺗ
) مﺪﻨﮔ رد .داد نﺎﺸﻧ Wang et al., 2016
هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ (
ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ زﺎﺗﻮﻤﺴﯾدﺪﯿﺴﮐاﺮﭘﻮﺳ نﺎﯿﺑ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﮐ ﺖﺳا .ﺖﺳا هﺪﺷ يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺗ
3 . 3 . ﻢﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﯽﺘﻧآ يﺎﻫ
ﻦﯿﻟوﺮﭘ و ﯽﺘﻧاﺪﯿﺴﮐا
ﯽﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﯽﻤﻬﻣ رﺎﯿﺴﺑ ﻢﯾﺰﻧآ زﻻﺎﺗﺎﮐ ندﺮﮐﺰﯿﻟﺎﺗﺎﮐ ﺎﺑ ﻪﮐ دﻮﺷ
لﻮﻠﺳ نﮋﯿﺴﮐا و بآ ﻪﺑ نژورﺪﯿﻫ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﻪﯾﺰﺠﺗ زا ار ﺎﻫ
ﯽﻣ ﻆﻔﺣ ﻮﯿﺗاﺪﯿﺴﮐا ﺮﻄﺧ ﺪﻨﮐ
) Gill & Tuteja, 2010 (.
لوﺪﺟ 4 . ﺰﺠﺗ ﯾﻪ راو ﯾ ﺲﻧﺎ ﻣ ﯿ ناﺰ ﻢﯾﺰﻧآ ﯽﺘﻧآ يﺎﻫ ﻦﯿﻟوﺮﭘ و ﯽﺘﻧاﺪﯿﺴﮐا اﺮﺷ رد
ﯾ ﻂ رﻮﺷ ﺶﻨﺗ ي ﺗﻮﻧژ و ﯿ ﭗ يﺎﻫ ﺞﻧﺮﺑ . ﻟوﺮﭘ ﯿ ﻦ
زﻻﺎﺗﺎﮐ زﺎﺘﮐودر نﻮﯿﺗﺎﺗﻮﻠﮔ زاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ تﺎﺑرﻮﮑﺳآ زﺎﺗﻮﻤﺴﯾد ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘﻮﺳ يدازآ ﻪﺟرد ﺮﯿﯿﻐﺗ ﻊﺒﻨﻣ 001*
/0
/047ns 0 /0001ns /00004ns 0 /001ns 2 كﻮﻠﺑ
009**
/0
707/96* 856/81** /028** 277/44** 1 ﺶﻨﺗ
006**
/0
/09ns 125/58** /008** 10/14** 1 نﺎﻣز
0001ns
/0
96/6** /661ns /0004* /009ns 1 نﺎﻣز × ﺶﻨﺗ
0001ns
/0
/145* /093ns /00001ns 0 /072ns 6 1 يﺎﻄﺧ
13**
/0
347/7** 911/43** /036** 24/37** 1 ﭗﯿﺗﻮﻧژ
15**
/0
55/35** 55/81** /025** /943** 1 ﭗﯿﺗﻮﻧژ × ﺶﻨﺗ
016**
/0
10/33** 28/38** /006** 35/28** 1 ﭗﯿﺗﻮﻧژ × نﺎﻣز
009**
/0
/002ns /433** /0048** 16/33** 1 ﭗﯿﺗﻮﻧژ × نﺎﻣز × ﺶﻨﺗ
0002 /0
/236 /226 /00006 /038 8 2 يﺎﻄﺧ
23 /4
/180 /231 /646 /509 - (%) تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺐﯾﺮﺿ
* و ** ، نﺎﺸﻧ :ns
ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا هﺪﻨﻫد ﺪﺻرد ﺞﻨﭘ و ﮏﯾ ﺢﻄﺳ رد راد
دﻮﺒﻧ و ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا .راد
