یعامتجا تینما ساسحا ریثأت ب
یعامتجا طاشن و هیامرس ر
دنوهپس اضر ،1
یرفعج نامیلس
2
1 . رایشناد ، دکشناد ة یرادا و یداصتقا مولع ،
ناتسرل هاگشناد
، ناتسرل
، ناریا
2 . دشرا سانشراک
، دکشناد ة یرادا و یداصتقا مولع
، ناتسرل هاگشناد
، ناتسرل
، ناریا
( تفایرد خیرات :
20 / 20 / 2931 ات ؛ شریذپ خیر : 02 / 29 / 2931 )
هدیکچ
رضاح شهوژپ فده ،
یعامتجا تینما ساسحا ریثأت یسررب ب
تسا یعامتجا طاشن و هیامرس ر .
ظاحل هب شهوژپ نیا فده
، ههب و یدربراک
ظاحل ویش ة رد شهوژپ یارجا رمز
ة تاقیقحت یفیصوت - یگتسبمه تسا . عماج ة شهوژپ یرامآ ناناوج
22 ات 03 ةلاس مرخ دابآ تهسا ههک
ب ساسار لومرف نارکوک 923 رفن نآ زا اه هب شور هنومن یریگ هشوخ هلحرمدنچ یا یا
باختنا دهش دن . یروآدرهگ رااهبا هداد
اهه مانهشسرپ ة
ییاور هک دوب درادناتسا نآ
اب هب نآ ییایاپ و اوتحم رابتعا شور یریگراک
اه اب بساحم ة دهییأت اهبنورک یافلآ دهش
. رد نهیا شهوژهپ یارهب
یسررب زآ و نوم هیضرف اه درکیور لدم یزاس تلاداعم یراتخاس و مرن راافا AMOS18 هب
دش هتفرگ راک .
جیاتن شهوژپ یکاح زا تهسا نآ
هک رد حطس نانیمطا 31 دصرد تینما ساسحا یعامتجا
تأ ریث تبثم و نعم ا یراد رب هیامرس و یعامتجا طاشن ناناوج
مرخ دابآ یهم دراذهگ . زا
رگید فرط
، هتفای یاه شهوژپ ناشن داد یامرس ة یعامتجا تأ ریث یرادانعم و تبثم ناناوج یعامتجا طاشن رب
مرخ دابآ دراد .
ژاودیلک ناگ
یعامتجا تینما ساسحا ،
یامرس ة یعامتجا
، یعامتجا طاشن .
ن دنسیو ة لوئسم ، همانایار soleimanjafari93@gmail.com:
تیریدم یعامتجا ةیامرس
رود ة 3
، رامش ة 4 ناتسمز ، 5331
تاحفص 145 ـ 125 Print ISSN: 2423-6071
Online ISSN: 2423-608X http://jscm.ut.ac.ir
همدقم زاین هب تینما ، یکی زا یاهزاین یلصا ناسنا تسا . یدارفا دننام ولزام
، گربزره و
نراک یاانروه
،
دعب زا یاهزاین یتسیز
، زاین هب تینما رد عماوج یناسنا ار رد تیولوا راراق هداد دانا ( یرییاس ، 31 ،
ص 11 .) رد ةمه نارود تایح ىرشب رب ةانهپ تاسه
، تاینما زا راصانع لاصا ن ىااهزای نااسنا
هدش بوسحم و
رد نارود نردم تیمها نآ ات هزادنا ىا یااافا هاتفای تاسا هاک هاب رایبعت اخرب
،
ژیوراک ة ب لیدب تموکح اه رد عماج ة نردم ىزورما و رصع هتینردم
، داجیا و ظیح رد تینما ىانعم
عیسو نآ تسا (
Vvchtyty, 2000, p.254
) رب.
نیا ساسا یم ناوت درک راهظا هک
ا تینم یپ ةنیمز كی
عامتجا ملاس و زاسرتسب عسوت ة یناسنا عماوج تسا
و تداعس كی عاامتجا رد وراگ ظایح و ااقب ی
تینما یشان زا نآ تسا ( نارماک و عاعش یدابآرب ، 31 ، ص 3 ).
تینما یعامتجا هب 1
ناونع یکی زا صخاش یاه دمع ة تینما ، ءاج یاهزاین یساسا تاسا نااسنا
هک هب صوصخ نیمأت رد
تشادهب یعاامتجا
و یاناور
، و هااک یاسآ یااه یعاامتجا و
یاناور
،
نینچمه
، رد شرتسگ تملاس
یعامتجا و
یناور تیمها رایسب دراد . نیاربانب
، مارآ
، هاافر
، داشر
،
ییافوکش ناسنا
، زورب اهدادعتسا و
تیقلاخ اه و لین هاب ةامه تتاامک نااسنا
رد یااس ة تاینما
، زا
هلمج تینما یعامتجا لصاح
هاوخ د دش . رد تقیقح
، تینما یعامتجا یتیعقوم
تسا هاک رد نآ ااب
كی هتشر یاهرطخ صاخ
هلباقم یم دوش نیا ای تارطخ ار هب لقادح یام دنااسر ( اندایگ ، 11 ،
ص 19 .) لیذ موهیم تینما و یعامتجا یواکاو
داعبا فلتخم زا نآ
« ساسحا تینما یعامتجا
»
، یارب
مهف و نییبت ا عب ا د ینهذ و ینورد ینما ت یعامتجا حرطم
.تسا زا یعاامتجا تاینما ساسحا هالمج
یثحابم تسا هک رد لاس یاه دروم ریخا هجوت
لفاحم یملع و یشهوژپ رارق
هتفرگ و لیلد نآ ماه
قن نایاش هجوت لوقم ة تینما یعامتجا و
زا نآ مهم رات سااسحا تاینما
یعاامتجا رد
اای اهدایدهت
1. Maslow
2.Herzberg 3.Karen Horney 4. Social security 5. Gidens
تیوقت تخاسریز یاه
تفرشیپ كی عامتجا تسا ( ینیسح ، 39 ، ص 1 ) تینما ساسحا.
یعامتجا
هب نادقف یانعم ساره
زا ندشدیدهت ای
هب هرطاخم نداتفا یگژیو یاه و یساسا شزرا
یااه ینااسنا
، و
دوبن سرت زا دیدهت قوقح و یدازآ یاه عورشم تاسا هداش فایرعت (
و یوابن نارااکمه ،
31 ،
ص 1 .) نیا موهیم رد حطس یدراف و رد زواح ة ناور یاسانش و ااین رد حطاس یاعمج و رد زواح ة
عماج ه یسانش رارق اد ر د . نیا یشان ساسحا زا
هبرجت یاه میقتسم و میقتسمریغ
، ینیع و یباستکا دارفا
زا طیارش و طیحم عاضوا ینوماریپ
تسا . زا كی وس
، ساسحا تینما یعامتجا یتلاح
یاناور تاسا و
بنج ة ینهذ دراد و زا یوس رگید
، رب آ دنی و دیلوت یعامتجا تسا
( یعامتجا یاهداهن رد
لکش یریگ نآ
قن دنراد ).
زا نیا ور
، هیرظن یاه
« ناور یسانش یعامتجا
» رد نییبت تینما ، هب هژیو ساسحا تینما هب
هاگیاج درف و کاردا
، ریبعت و ریسیت وا زا تیعضو هجوت یعامتجا
یصاخ هدرک و هنیمز و رتسب تینما
ار رد تواضق یاه دارفا تسج و وج یم دنک ( تایب ، 33 ، ص 1 .) یکی زا یلصا نیرت م ؤ هیل هک ییاه
یعامتجا تینما ساسحا اقترا و دوبهب ثعاب
ی نآ یم هعماج و دوش ار
ملاس ، مارآ و بولطم یم دانک ،
یعامتجا طاشن تسا
( پمک ، 1 ، ص 99 .) طاشن یعامتجا ار
یم ناوت یاساسحا صااخ
رد راظن
تفرگ هک درف ماگنه ندیسر هتساوخ هب اه
و ا اداه دواخ ناداب تاسد یام دابای . رد عاقاو ، طااشن
یعامتجا یشان
تیاضر زا زا
یگدنز و تیقفوم یدرف و یهورگ و ندیسر هاب تاسا ااهوزرآ .
طااشن
یعامتجا ره
هعماج یا روتوم کرحم ة نآ تسا . تأ ریث طاشن نانچ یعامتجا تاسا
هاک هاعماج نااسانش
لاس تساه رابرد ة نآ تبحص یم دننک نآ نهذ و اه
ار هب دوخ لوغشم هدراک تاسا (
Dickey, 1999,
p.106
).
رد دنس مشچ زادنا تسیب لاس ة ناریا یملاسا یروهمج این
، اب کرد تیمها نیا عواضوم ، راب
موال هجوت هب یورین یناسنا ملاس و مهارف ندراک هانیمز یااه داشر و یلااعت یاهدادعتاسا ینااسنا
و
شرورپ یاه ملاس ، اراک
، دهعتم و با طاشن تأ دایک هداش تاسا یابیرجرااه)
و یریاص یلااش
، 1 ،
ص 3 .) نیاربانب
، تینما ساسحا یعامتجا
نیمأت رد تشادهب
یعامتجا و
یناور ، هاک یسآ یاه
یعامتجا و
یناور ، رد نینچمه شرتسگ
تملااس هاعماج یعاامتجا طااشن و
تایمها یرایاسب دراد
1. Camp
(
Webb & Wills, 2012, p.351
) . تاقیقحت جیاتن ددعتم
ناشن یم دهد ، هاک یدارافا تاینما سااسحا
یرتشیب یعامتجا یم
دننک ، ناسآ رت میمصت یم دنریگ ، و دنراد ییتاب یعامتجا طاشن تبسن
هب یناسک
هک اب نآ اه یگدنز یم دننک ، رتشیب راهظا تیااضر یام
داننک (
Myers, 2000, p.61
).
یواس زا راگید
،
یامرس ة یعامتجا زا یکی
م ؤ هیل ییاه تاسا هاک تجا تاینما سااسحا یعاام
ات أ یریث نآ راب یاساسا
یم دراذگ . یعامتجا ةیامرس هک
هنیمز زاس نوااعت و یرااکمه ،
داامتعا و تکرااشم رد لااعف
یگدانز
یعامتجا تسا
و رد یرتسب زا طباور لباقتم یعامتجا لکاش
یام درایگ ، یام تأاشن داناوت زا هاتفرگ
ساسحا مارآ و تینما رد یعامتجا هعماج
دشاب (
Lindstrom, 2003, p.1116
).
یامراس ة یعاامتجا
یراکوزاس تسا
هک زا قیرط و طباور یگتسویپ یاه یعامتجا ، ناکما یسرتسد هاب
عباانم ار اجوم
یم دوش . رد هجیتن مجح یعامتجا ةیامرس دروم
كلمت كی درف هب زادنا ة کبش ة ییاهدنویپ یگتسب
دراد
هک وا یم دناوت هب هویش یا رثؤم جیسب دنک و این هتسباو هب مجح یامراس ه یااه یدااصتقا ،
یاگنهرف و
نیدامن رد یناسک رایتخا تسا
هک یو اب نانآ طبترام تاسا ( وایدروب ، 31 ص ، 13 ) . هاب تراابع
رگید
، یعامتجا ةیامرس ار
رد مکح تلام و ینامیس هتسناد دنا هک ااجا و خب یاه فلتخم هعماج ار
هب رگیدکی دنویپ یم دهد ای نآ ار ، هب باثم ة ینغور هتسناد دنا ک ه یناور جوم شدرگ
رواما یعاامتجا ،
یداصتقا ، یسایس و یگنهرف كی هعماج یم دوش و نادقف تاایح نآ یعاامتجا
ار تخاس ، هدننکاش ،
مک ماود و هنیاهرپ دهاوخ درک ( یرایغ ، 13 ، ص 1 ).
یورین یماظتنا ، یکی زا ییاهداهن تسا
هک رد مظن ندیشخب هب
روما یلخاد یم داناوت اقن یامهم
اییا دنک ا.
تیمه راک یورین یماظتنا هب ةزادنا تیمها لصا تینما تسا . تینما ، ةیاپ ماود و یااقب كای
هعماج یکی و تسا زا
هیاپ یاه تینما یلم یروهمج یملاسا
ناریا ، نیمأت یعامتجا تینما تسا
هک رب
دهع ة یورین یماظتنا یروهمج یملاسا
ناریا هداهن هدش تسا . هچرگا زورب یسآ ااه و یرااجنهان ااه
رد عماوج فلتخم ، ات دح ی یعیبط تسا ، تاذ یگدنز یعامتجا رشب
هراومه اب اهدوبمک ، ییاسران ااه
و لاتخا ل ییاه هجاوم تسا هک زورب یراجنهان اه
ار ریاگان یم نک د .
،نیاربانب یداهن هک ییظو ة هاهجاوم
1. Bourdieu
اب لاتخا ل اه و تلاضعم ار
رد هعماج رب هدهع دراد ، یوراین یمااظتنا تاسا . دوابهب اسم رمت دراکلمع
یورین یماظتنا رد یاس ة هجوت هب یعامتجا ةیامرس و
یعامتجا طاشن ناناوج
، ییورین میظع و اه م ااافا
داجیا یم دنک هک نیا اهورین یم دناوت نابیتشپ مانرب ة دشر و هعسوت و داجیا تاصرف یااه كای یلااعت
روشک دوش .
،نیاربانب نتخادرپ هب
نیا هلئسم رد مراخ داابآ زا تاعواضوم اب
تایمها تاسا هاک دواخ
تسب ر زاس تفرشیپ یاه یعامتجا
، یگنهرف یداصتقا و تسا
. هب هجوت اب هدشدای لاطم
، هوژپ نیا
شلات یم دنک طاشن و هیامرس رب یعامتجا تینما ساسحا ریثأت دانک یاسررب ار یعامتجا
. نایا راب
ساسا سرپ ، نیا رضاح هوژپ یلصا
تسا ایآ ساسحا و هیامراس راب یعاامتجا تاینما طااشن
مرخ ناناوج یعامتجا دابآ
یم ریثأت دراذگ
؟
شهوژپ یرظن ینابم یعامتجا تینما ساسحا رد هتشذگ نارکیتم یعامتجا هب
عوضوم تینما یعامتجا هاجوت
یداایز دنتاشاد ، ااما هزوراما مواهیم
تینما ساسحا ب
ه ناونع یموهیم دیدج رد هعماج یسانش دق هتشارفارب تسا
. نیا دادیور سپ زا انج
ج یناه هب مود عوقو تسویپ . هاب طاساو ة راییغت و یتتواحت ساپ
زا انج ینااهج مود رد عاماوج ،
دش صخشم دعب
ینهذ تینما ( ساسحا تینما ) ، تیمها راکنا ندشن ی هتفای تسا ، ارایز نایا سااسحا
یشان زا هبرجت یاه ینیع و یباستکا دارفا زا طیارش و عاضوا ینوماریپ تسا و طقف هاب صخااش یااه
لقت تینما لی
تسا یندشان (
تایب ، 33 ، ص .) رثکا حاص تاینما هاک داننآرب ناراظن ،
یمواهیم
و ینیع و ینوریب تاسا یانهذ و یانورد یمواهیم تاینما سااسحا
. لاماوع ناداقف یانعی تاینما
دننکدیدهت ة
درف
؛ و تینما ساسحا هب
یانعم دوبن تسا ینماان ینورد ساسحا .
هنیمز نیا رد یم
ناوات
تیگ تینما ساسحا یم
دشاب هتشادن ای هتشاد سانت یعقاو تینما اب دناوت .
هاک یطیاراش رد یانعی
دشاب هتشادن دوجو ینیع تینما ،
دراف یام هتاشاد تاینما سااسحا داناوت داشاب
. لاماوع هاکنیا اای
دننکداجیا ة
هتاشادن تاینما ساسحا درف اما هتشاد دوجو ًاعقاو تینما داشاب
( یدامحا و
یلیعماسا ،
31 ، ص 13 .) فیرعت رد سااسحا راگید
تراابع یعاامتجا تاینما تاسا
زا یعوان تاینهذ و
تهج یریگ یناور تبثم ( تیااضر اخب ، عنااق هداننک و مارآ اخب ) نادنورهاش ،
تباسن هاب مداع
یراذگریثأت روضح
و زورب دادیور اه و عیاقو یتینمادض (
دیدهت اه ) رد طیارش یلعف و یتآ ( مروپ ؤ نذ ،
3 ، ص 31 ) . اح ار یعامتجا تینما ساسحا بارطضا و سرت زا یناگمه تغارف تل
، تینوصم
ناج ، لام ، وربآ ، فیرعت این ضرعت و دیدهت هنوگره زا نادنورهش لغش و سومان هدرک
دنا ( یسورگ
و ناراکمه ، 39 ، ص 3 .) نخاس راگید هاب
، یعاامتجا تاینما سااسحا دایدپ
ة ناور یتخاناش -
داعبا هک تسا یعامتجا ی
نوگانوگ دراد
. ت زا یشان ساسحا نیا هابرج
یااه و میقتاسم میقتاسمریغ
تسا ینوماریپ طیحم عاضوا و طیارش زا دارفا تروص هب فلتخم دارفا و
یاه هبرجت ار نآ نوگانوگ
یم دننک ( نارجات ، 33 ، ص 91 ).
رد هوژپ رضاح هب روظنم حیرشت ریغتم تاینما ساسحا یعاامتجا
لدام روتد ( 31 ) هاب رااک
دش هتفرگ ساسارب .
نیا لدم تینما ا یعامتج جنپ دعب لماش ساسحا تینما ینااج ، سااسحا تاینما
یلام ، ساسحا تینما یقلاخا ، ساسحا تینما و ییطاع ساسحا
تاینما یلغاش دراد ( روتد
، 31 ،
ص 19 .) ساسحا تینما یناج ینعی نیمضت مسج و ناج دارفا رد لباقم تارطخ و یاسآ ییااه هاک
عنام ةمادا تایح نانآ دوش . ساسحا تینما ن یلام ای هب یانعم نیمضت ییاراد یاه هداوناخ تقراس زا و
یدزد ، و نانیمطا یرطاخ هک زا نیمأت یاهزاین یدام و یلام هداوناخ لصاح یم دوش . ساسحا تاینما
یقلاخا ترابع تسا زا نیمضت لوصا و یاهوگلا یقلاخا
رد و طباور تابسانم دارافا
داننام داامتعا ،
تقادص ، نسح تین ، عس ة ردص ، یهاوخریخ و
هریغ . نیا رد قایقحت
، سااسحا تاینما
ااین ییطااع
نایب ةدننک نانیمطا زا هک تسا نآ نارگید
ام ار تسود دنراد و ای دوب ناامدوبن نااشیارب
تایمها دراد ،
اهدرد و ئاصم ام نانآ ار این راچد هودنا و مغ یم و دنک یلئاسم زا نیا لیبق هک رد ناهج سااسحا و
هیطاع رارق یم دنریگ . ب نیرخآ ساسحا دع تینما
تسا یلغش .
ساسحا تاینما یلغاش ًافراص لمااش
طیارش و عاضوا یلاوحا و تسین
هک دارفا نارگن تسدزا نداد لغش دوخ دنشابن ، هکلب دیاب مشچ زادانا
یلغش دارفا رد دنور تفرشیپ و یقرت رارق هتشاد دشاب . ینعی دارفا نماض رااک و مااجنا نداد هاییظو و
تفایرد قوقح و دام ، زا ا تاناکم مزت یارب دوبهب طیارش و شرورپ رادروخرب یوخ دنشاب
. رد نیا
قیقحت ، تینما یلغش طسوت صخاش یاه ریظن لامعا رظن رد راک نودب ساره سدزا ت نداد لغش ، دیما
تیعضو ندشرتهب هب یلام
دوخ و هداوناخ رد و هدنیآ نآ اج یم یسررب دوش
( روتد
، 31 ، ص 11 .)
یعامتجا طاشن ساسحا ن طاش هب ساسحا تبثم درف و تیاضر رطاخ وا زا یگدنز طوبرم یام دواش (
Carr, 2003,
)p.79
سریموبویل.
یک و ناراکمه (
33 ) نایب یم دننک درف طاشناب یسک تسا هاک هاب رواط رراکم
تبثم ساسحا ،
دننام یداش ، هقلاع و راختفا ار هبرجت ک هدر و ماغ
، بارطاضا و
ماشخ ار هاب تردان
ساسحا دنک ( یدهم هداز و عراز ، 1 ، ص 1 .) اشن
،ط دوخ رد عامتجا هشیر دراد
، هب یروط هاک
یاافا طاشن مدرم ار یم ناوت كی صخاش ییاهن زا كی عماج ة بوخ رد تفرگ رظن .
نیاربانب
، طاشن
عوضوم ی هعماج انش یتخ تسا (
Kim, 2011, p.216
)
.
اتلاگ ر ( 333 ) طاشن ار یعامتجا یبایزرا
یاهدادیور یگدنز
و ضر تیا زا یاهداداخر تواایتم
نآ ریبعت یم دنک . چسلو ( 33 ) این جرد ة تیاضر درف زا تواضق دوخ رد ةراب تیییک یلک یگدانز
ار طاشن یعامتجا فیرعت
یم دانک ( یناابر و نارااکمه ،
39 ، ص 91 .) زا راظن نوواهنیو طااشن
یعامتجا هب
جرد ة ای یناایم طا لا ق یم دوش هک صخش هب لیسو ة نآ رابرد ة لطم بو ندوب تیییک یالک
یگدنز دوخ تواضق یم دنک . هب رگید ترابع ،
طاشن یعامتجا ترابع
تسا زا هاکنیا دراف هاب هاچ
ناای یگدنز دوخ تسود ار دراد
( یوسوم ، 1 ، ص 11 .) كی یعامتجا طاشن تیعاضو
یاناور
تبثم و مأوت اب یدونشخ و
تیاضر تسا یدنم .
هب یترابع ، طاشن ار یم ناوت تیاضر یدنم ا یعامتج ،
یناور و ینامسج ، ای تیاضر یدانم زا ناایرج یگدانز فایرعت دراک
( و یناابر نارااکمه
، 39 ،
ص ) . طاشن این ناراکمه و ادچآ رین كی یگدنز تیییک یلک یبایزرا یارب یصخاش ار یعامتجا
وا دوخ طسوت (
یتسیاهب ینهذ
) یم دنناد ( كانایآ
، 1
3 ص ، 9 .) طااشن یعاامتجا ،
یگنواگچ
یرواد ف در رابرد ة وحن ة نارذگ یگدنز تسا ، نیا یرواد عون تم
أ رث زا کاردا یصخش درف و ابرجت ة
ا و ساسح فطاوع
تبثم تسا هک رب كبس نییبت ، تواضق و میمصت یریگ وا رثا یم دراذگ . یلماوع
هک یعامتجا طاشن ار
هب دوجو یم دنروآ
، لماش ساسحا یدنمتیااضر زا
یگدانز ناداقف و فاطاوع
1. Lyubomirsky
2. Vlsch 3. Vynhvvn 4. Eysenck
یینم دننام سفا یگدر و تذل ندرب عیااقو زا تاسا
و یاکی زا لالع ت أ راذاگریث رد
یراراقرب لواصا
تشادهب یناور
و یتخبشوخ تسا
و رب یاضف یتخانش دشر و نآ رثا یم دراذگ . طاشن یکی زا داعبا
یلصا هبرجت تسا و
ًتومعم رد یپ داجیا خساپ یاه بولطم درکراک یبسانم هاب یااج یام دانراذگ
(
Seligman, 2002, p.30
) . یارب رضاح هوژپ رد حیرشت
ریغتم طاشن یعامتجا لدم
رینیاد و هااس
( 111 ) هب دش هتفرگ راک رب.
ا ساس نیا یعامتجا طاشن لدم س
ه ینااجیه دعب (
ییطااع ) ، و یتخاناش
یعامتجا دراد
. دعب یناجیه ( ییطاع ) یعامتجا طاشن ،
رد تقیقح
، قلخ یاهوخو تبثم
و دنیااشوخ
دارفا ار لماش یم دوش . زا رگید رط
، دعب یعون یتخانش رکیت
و شزادرپ تاعلاطا ار
یمربرد دریگ و
هب یبایزرا تبثم دارفا زا یگدنز رجنم یم دوش . تسا یعامتجا دعب یعامتجا طاشن دعب نیرخآ .
داعب
یعامتجا نایب
ةدننک شرتسگ طباور یعامتجا درف
اب نارگید و هب لابند نآ یاافا تایامح یعاامتجا
تسا ، نیا ءاج ا ز طاشن یارگ اه و یامت ل یاه درف تبسن هب عامتجا ، دننام هقلاع هب ناسنا یاه رگید
و تبثم یراذگریثأت رب
نآ اه ار لماش یم دوش ( و ینابر ناراکمه ، 39 ، ص 11 ).
یامرس ة یعامتجا یعامتجا ةیامرس هعومجم
هب هک تسا یدنمشزرا ریاخذ و عبانم زا یا روط
طباور رد هوقلاب یعامتجا
رگ هو اه دراد دوجو هعماج و .
نآ زا هاگ هک ریاخذ نیا زا یخرب اه
هب شزرا ناونع یاه
تجا ن یعاام ای ا
دای یم دوش
، ترابع ا تقادص زا دن ،
سین تملاس ،
دامتعا ، و یگتسبمه یراکادف
. یعامتجا ةیامرس زا
درخ فلتخم حوطس رد ار دارفا راک عبانم نیا قیرط ،
و ینایم نلاک عماج ة ناسآ ، و عیرس مک هانیاه
نئمطم و یم
دنک ندیسر رد ار نانآ هلیسو نیدب و كامک یعاامتجا کرتاشم اداها هاب
ام ی دانک
(
Bhandari, 2014, p.317
) یم.
موه یلعف حلاطاصا یعاامتجا ةیامراس
اداتبا ، رد تااعلاطم اج
ا ابوک
( 19 ) لکش تفرگ . زا رظن وا ، یعامتجا ةیامرس یارب
بق ا و طباور یعامتجا یرورض
تسا . اریز رد
رذگ نامز ، کبش ة عیسو تاطابترا ار
هعسوت یم دهد و نینچ هکبش یا ، ییانبم یارب دامتعا ، یراکمه و
1. Diener & Suh
2. Jacobs
نک یاه یعمج رد تاعامتجا یرهش
مهاراف یام دانک . نمتااپ راظن زا مواهیم
یامراس ة یعاامتجا ،
نایب دننک ة نیا تیعقاو تسا هک نایفارطا درف زا لیبق هداوناخ ، د ناتاسو ، نارااکمه و
نایاناشآ ، یایاراد
یمهم ار لیکشت یم دنهد هک رد عقاوم ینارحب لباق اکتا و دندامتعا . زا نیا ور ، تااعامتجا لکاشتم
زا
نیا دارفا این ماگنه ههجاوم اب رقف و تلاکشم ،
یسآ یریذپ رتمک و یارب هرهب یدنم زا تاصرف یااه
دیدج ، عضوم مکحم یرت دنراد و نادقف نیا یاهدنویپ یعاامتجا
یام داناوت أات ریث سواکعم دراذاگب
(Patman, 2006, p.198)
. ةیامرس یعامتجا ، تورث و ییاراد هتیهن یا تسا هاک زا یگداامآ یاحور و
یناور دارفا كی هعماج یارب رص ن ندرکرظ زا عفانم یصخش و نداشریگرد رد
لامع یاعمج دایدپ
یم دیآ ( یباتک و اراکمه ن ، 3 ، ص 33 .)
یعامتجا ةیامرس این
لماع نیمضت دننک ة یعامتجا تایح مدرم
كی هاعماج و هدواب رد طاابترا ااب
درکلمع و یطباور هک رد هداوناخ مکاح تسا . یامرس ة یعاامتجا ،
اعومجم ة رد دواجوم یااهراجنه
حطاس یااقترا جوم هک تسا یعامتجا متسیس یرااکمه
یااه هاعماج نآ نییااپ و
حطاس ندامآ
هنیاه یاه و تتدابت تاطابترا
یم دواش . ایرعت نایا سااسارب ف
، رایظن یمیهاایم اعماج
ة و یندام
این یعامتجا یاهداهن اب كیدان یموهیم طابترا
یامرس ة یعامتجا یم
دنبای (
Nasrolahi & Jalilvand,
2014, p.216
).
یعامتجا ةیامرس هصخشم
ا ی تاسا هاک ییااناوت نامزااس یاهد یاعمج یتکرااشم و
هنابلطواد یارب
لح تلاکشم یهورگ
ای یمومع ار هب رثکاداح یام دنااسر . رد یطیاراش هاک
یامراس ة
یعامتجا ، ینعی ییاناوت دایتسا ة یعمج مأوت اب یراکمه زا
عبانم یارب ادها یموامع دواجو هتاشادن
دشاب
، دیعب تسا طقف یامرس ة یلام و یاافا یامرس ة یناسنا دناوتب جیاتن یتبثم ار هب لابند هتشاد داشاب
( خبجات ، 31 ، ص 3 .) رد هوژپ رضاح هب روظنم حیرشت ریغتم یعامتجا ةیامرس لدم
( 133 )
هب دش هتفرگ راک .
رب ا ساس نیا لدم
، یعامتجا ةیامرس دعب هس
دراد : یراتخااس ،
یتخاناش و یطاابترا
(
Nahapiet & Ghoshal, 1988, p.251
).
اعب د یراتخااس یاهدانویپ
یراتخااس ،
تایلاعف ااه و ةواحن
یهدنامزاس راک
یهورگ رد هعماج ار لماش یم دوش . زا ط ر رگید ، دعب یطابترا هب ماعت لا ت و طابترا
اضعا نورد و نوریب هورگ هراشا یم دنک . رد نیا دعب صخاش یاه ریظن دامتعا و طابترا لباقتم حراطم
تسا . دعب رگید یعامتجا ةیامرس دعب
یتخانش تسا . دعب یتخاناش رد
هاطبار ااب تکرااشم ،
داامتعا ،
شرگن اه و تادهعت دوجوم رد هعومجم هدوب
و م روح نآ تخانش تاسا هاک ااب هاب یریگرااک ناابز
کرتشم ، نیب یکرتشم زا ادها و شزرا اه ار یارب یاضعا هکباش مهاراف یام دانک (
Nahapiet &
Ghoshal, 1988, p.251
)
.
نیشیپ ة شهوژپ
و یمیهاربا ینب
همطاف ( 1 ) ناوانع اب یشهوژپ رد
« یاسررب اطبار ة تاینما سااسحا نااایم نیاب
ناایم و یعامتجا یقرش ناجیابرذآ یرادناتسا نانکراک نیب رد یعامتجا طاشن
» دندیسر هجیتن نیا هب
م و یعامتجا تینما ساسحا ناایم نیب هک ؤ
هیل یاه نآ
، طااشن نااایم و یعاامتجا
اطبار ة و تابثم
دراد دوجو یرادانعم .
یلعریش و یرایغ (
1 ) ناوانع ااب یشهوژپ رد
« یاسررب تیعاضو طااشن
یعامتجا رد
نیب نورهش ناد و طبار ة نآ اب تینما ساسحا یعامتجا
» هاک دانتفای تاسد جیااتن نایا هب
طبار ة رادانعم و تبثم ی
تاسا یعاامتجا تاینما ساسحا و یعامتجا طاشن نیب .
و هاناماه یراکاذ
ناراکمه (
1 ) یشهوژپ رد هک
اب ناونع
« یسررب طبار ة یعامتجا ةیامرس ناایم و
سااسحا تاینما
یعامتجا
» رد رهش دای جنا ما دنداد
، هجیتن نیا هب نیب هک دندیسر
یعامتجا ةیامرس و
داعبا هس اناگ ة نآ
اب ساسحا تینما یعامتجا طبار
ة و میقتسم نعم
ا دراد دوجو راد .
هوژپ یرگید هک رد ةنیمز ساسحا
و تینما یعامتجا ةیامرس ماجنا
هتفرگ تسا ، یلضاف و تسوداضر هوژپ (
1 ) تسا . نآ رد ااه
دوخ هوژپ ساسحا
تینما و طاشن یعامتجا رد
نیب نادنورهش ناتسزوخ ناتسا
دندرک یسررب و
هب
ساسحا هک دندیسر هجیتن نیا اب تینما
طاشن ناایم یعامتجا
طبار ة تبثم و رادانعم ی دراد یرداان.
و
ناراکمه (
31 ) طبار یقیقحت رد ة
ساسحا تینما یعامتجا و
یعامتجا ةیامرس رد
رهاش لایبدرا ار
دندرک یسررب .
جیاتن هوژپ نآ داد ناشن اه نیب
سااسحا دااعبا و یعاامتجا تاینما
نآ ااب ةیامراس
یعامتجا طبار
ة رادانعم و یمیقتسم دراد دوجو
. و یتملاس میهاربا
رواپ ( 1 ) رد ااب هاک یاشهوژپ
ناونع
« یسررب طبار ة نیب یعامتجا ةیامرس و
یعاامتجا طاشن ناایم اب یگنهرف
» و نااکدوک نیاب رد
ا ناناوجون دنداد ماجن
، نیب هک دندیسر هجیتن نیا هب یعامتجا ةیامرس
یعاامتجا طااشن اب یگنهرف و
دراد دوجو یرادانعم و تبثم طابترا ناناوجون و ناکدوک .
لدم یموهفم و
یضرف ه یاه شهوژپ
هب روظنم نشور ندش طابترا اهریغتم اب رگیدکی ، لدم یموهیم هوژاپ رد
لکاش هداش هداد نااشن
تسا .
لکش 1 . لدم یموهفم شهوژپ
هیضرف یاه شهوژپ
اب هجوت هب لدم یموهیم هوژپ ، یضرف ه یاه یشهوژپ حرش هب
دش نیودت ریز .
یضرف ة لوا یعامتجا طاشن رب یعامتجا تینما ساسحا: تأ
ریث یرادانعم و تبثم یم
دراذگ .
یضرف ة مود رب یعامتجا تینما ساسحا: یعامتجا ةیامرس
تأ ریث یرادانعم و تبثم یم
دراذگ .
یضرف ة موس یعامتجا ةیامرس: ت یعامتجا طاشن رب
أ یرادانعم و تبثم ریث یم
دراذگ .
شور شهوژپ یسانش یدربراک ده رظن زا رضاح هوژپ و ،
شور ااحل هب ،
عوان زا یییاصوت یگتاسبمه
تاسا . رد
هوژپ رضاح یارب عمج یروآ تاعلاطا همانشسرپ
یاه درادناتسا هب
داش هتفرگ راک جناس یاراب.
مانشسرپ یعامتجا تینما ساسحا ریغتم ة
روتد ( 31 )
، و یعاامتجا طااشن رایغتم جناس یارب
،
مانشسرپ ة درویسکآ
(OHI)
هک لیگارآ طسوت و
ول ( 131 ) حرطم داش تاسا ه
، هاب داش هاتفرگ رااک .
یامرس ة یعامتجا
طاشن یعامتجا ساسحا
نما تی یعامتجا
نینچمه
، ریغتم جنس یارب یعامتجا ةیامرس
مانشسرپ ة سکینوا و
نلوب ( 333 ) هب دش هتفرگ راک .
ییاور رپ همانشس اه زا قیرط شور رابتعا وتحم ،ا و ییایاپ و یگتسبمه ینورد
هداد اه ااب هاب یریگرااک
یایلآ شور خابنورک
تأ دیی ش د . نامه روط لودج رد هک هدهاشم
یم رض هکنیا هب هجوت اب دوش ا
ی
ایلآ ی زا رتتاب 1 3/
تسا لوبق لباق ،
یم ییایاپ ناوت مانشسرپ
ة هدشدای ر دراک یباایزرا اسانم ا .
رد
هیضرف نومزآ یارب هوژپ نیا
اه قیقحت یموهیم لدم یسررب و ،
دراکیور لدام
یزااس تتدااعم
یراتخاس و
مرن راافا
AMOS18
هب دش هتفرگ راک .
عماج ة یرامآ نیا هوژاپ نااناوج
1 - 3 لااس
مرخ دابآ تسا هک اب هب یریگراک لومرف
نارکوک 31 رین زا نآ ااه هاب شور هانومن یرایگ هاشوخ یا
هلحرمدنچ یا
باختنا دش . وحن ة باختنا هنومن نیدب تروص تسا هک رد لحرم ة لوا مراخ داابآ هاب
هس هقطنم میسقت ش د . رد لحرم ة مود زا ره هقطنم دنچ هلحم هاب رواط یفدااصت بااختنا
داش و ه رد
تیاهن ، رد لحرم ة دعب زا ره هلحم دنچ کولب باختنا دش ه و هب تروص یفداصت سرپ همانش ااه نیاب
ناناوج ره کولب عیزوت دش .
لودج 1 . ییایاپ یاهریغتم شهوژپ
ریغتم خابنورک یافلآ
یعامتجا تینما ساسحا 3
3/
یعامتجا طاشن
/1 3
یامرس ة یعامتجا
/19 3
هتفای یاه شهوژپ
رد رضاح دارفا تیسنج یسررب نومن
ة ناشن یرامآ یم
دهد 1/
زا دصرد نایوگخساپ
و درام 1 1 /
زا دصرد نآ
اه هدوب نز دنا . هداد یاه خساپ لهأت تیعضو هب طوبرم نایوگ
ناشن داد نیب زا 31 رین ،
31 رین ( 1 /
دصرد ) و درجم 1 رین ( 1 1/
دصرد ) هدوب لهأتم دنا
. هداد یاه دارافا نس هب طوبرم
هورگ هس رد هقبط
هک تسا هدش یدنب 1/
دصرد 3 ات لاس ، 1 /
نیب دصرد
ات و لاس
1/
نیب دصرد 9
ات 1 دنتشاد نس لاس .
دارافا تلایاصحت ناایم انومن
ة هوراگ جناپ رد یراامآ
هقبط دش یدنب هک
3 هنومن دارفا دصرد /
، ملپیدریز کردم ،
1 /
ملپاید کردم دصرد ،
1/
داصرد
کردم قوف ملپید ، 9/
و سناسیل کردم دصرد 1
/
کردم دصرد قوف
و سناسیل رتتاب
دنتشاد .
لبق زا نومزآ هیضرف اه و لیلحت یلماع یدییأت ، نومزآ لامرن ندوب هداد اه اب ااب ه یریگرااک نوامزآ
ورگوملک -
نریمسا و ارجا دش ، هک جیاتن نیا نومزآ ناشن ةدنهد لامرن ندوب هداد یاه هوژپ دوب
.
نومزآ لدم یاه هزادنا یریگ
زا سپ عمج تاعلاطا یروآ یارب
صخاشم راک
صخااش هاکنیا ند یااه
هزادانا یرایگ ( یااهریغتم
هدهاشم هدش ) دنتسه لوبق لباق ناهنپ یاهریغتم جنس یارب هزادنا هچ ات ،
دیاب ادتبا ةمه یاهریغتم
هدهاشم ةدش ریغتم هب طوبرم یاه
ناهنپ ب ه ااجم روط ،
دنوش نومزآ .
صخاش یاه یاراب شزاراب یالک
یاهوگلا هزادنا
یریگ ب اب ه یریگراک مرن
ا رااف
AMOS18
لودج رد هدش نایب
تسا .
صخاش زا یکی یاه
یگدنزارب یارب هک ربتعم لدام
هاب رااک یام دور ییواکین صخااش اایGFI
تسا شزارب .
ار صخاش نیا یم
هصخشم ناوت اب هباشم یا
نییعت یرض هریغتمدانچ نویاسرگر رد
تفرگ رظن رد .
هچره كیدان كی ددع هبGFI
دشاب رت
، هداد یوگلا اه
دراد یرتهب شزارب .
نینچمه
،
هس صخاش رگید ، یشیاافا شزارب صخاش ایIFI
،
NFI
هداشراجنه شزاراب صخاش ای و
اایCFI
یقیبطت شزارب صخاش كیدان كی ددع هب هچره و دنراد رارق كی و ریص نیب
دناشاب رات
، ییارااک
دوب دهاوخ رتشیب لدم .
صخاش شیر ة اای دروآراب یاطخ تاعبرم نیگنایم مود
RMSEA
یاکی ااین
صخاش زا رگید یاه
یگدنزارب وگلا رد هک تسا لدم
یاه لوابق لاباق راداقم
33 3/
راتمک اای دراد
.
زا رتتاب ریداقم هک ییاهوگلا شزارب 3/
،دنراد دروآرب فیعض یم
دنوش . نامه لوداج رد هک روط
هدهاشم یم دوش
، یوگلا یارب صخاش نیا رادقم هزادنا
زا رتمک یریگ 33
3/
نااشن هاک تاسا ةدانهد
وگلا بوخ شزارب اه
اد طسوت هد اه تسا . تیاهن رد
، هداشدای الاطم هاب هجوت اب یام
هاجیتن ناوات
لودج 2 . صخاش یاه یاهوگلا یارب شزارب یلک هزادنا
یریگ
ریغتم GFI
IFI NFI
CFI RMSEA
یعامتجا تینما ساسحا 11
3/
1 3 3/
1 9 3/
1 3/
33 3/
یعامتجا طاشن
/1 3
3
/11
3
/11
3
/1
3
/33
3
یامرس ة یعامتجا
/13
3
/1
3
/1 9
3
/111
3
/331
3
وگلا تفرگ یاه
هزادنا یریگ ( ریغتم یاه هدهاشم هدش ) یبوخ شزارب دنراد
نیا هب و انعم
ا هاک تاسا
ریغتم یاه هب راکشآ یبوخ یم ریغتم دنناوت یاه
ار ناهنپ هزادنا دننک یریگ .
شزارب لدم یاه هزادنا یریگ اب هس رایعم ییایاپ صخااش (
یاراض یااهراب
یلمااع ، یاراض
یایلآ خابنورک و ییایاپ یبیکرت CRای
) ، ییاور ارگمه و ییاور ارگاو یاسررب یام دواش . اداتبا رااب
یلماع هیوگ اه یسررب دش . جیاتن نااشن داد رااب یلمااع ةامه اسرپ ااه رتاشیب زا 1 3/
تاسا هاک
ناشن ةدنهد سانم ندوب نیا رایعم تسا . ریاس یااتن ج طوابرم هاب یاراض یاایلآ
خاابنورک ، ییاایاپ
یبیکرت و ییاور ارگمه رد لودج نایب
هدش تسا .
لودج 3 . شزارب لدم یاه هزادنا یریگ
ریغتم داعبا
راب یلماع
/4
<0 یافلآ خابنورک
/7
<0 ییایاپ
یبیکرت
/7
<0 AVE
ساسحا تینما
یعامتجا یناج
/11 3
/3 3
/39 3
/9 3
یلام 91
3/
11 3/
1 3/
1 3/
یقلاخا 9
3/
3 3/
33 3/
1 3/
ییطاع
/93 3
/31 3
/11 3
/91 3
یلغش
/1 3
/13 3
/3 3
/1 3
طاشن یعامتجا یناجیه
11 3/
13 3/
31 3/
9 3/
یتخانش
/11 3
/11 3
/33 3
/ 3
یعامتجا 9
3/
31 3/
31 3/
91 3/
یامرس ة یعامتجا یراتخاس
1 3/
33 3/
1 3/
11 3/
یطابترا
/9 3
/11 3
/39 3
/91 3
یتخانش 13
3/
11 3/
3 3/
1 3/
هیضرف نومزآ
یاه شهوژپ
هیضرف نومزآ یارب
یاه هوژپ ، لدم یزاس یراتخاس تتداعم و
مرن راافا
AMOS18
هب راک هاتفرگ
دش .
1. Item Reliability
0/74 0/64 0/56
0/68 0/72
0/54
0/63
0/77 0/79 0/65
0/73 0/62 0/78 0/65
لکش 2 . لدم قیقحت یراتخاس
صخاش شزارب یاه
، GFI
،NFI
وCFI RMSEA
راب یا یراتخااس لدام ، ایترت هاب
ااب رابارب
1 3/
، 11 3/
، 13 3/
و 3 3/
هب و دانراد راراق لوابق لباق ةدودحم رد هک دمآ تسد شزاراب لدام
بوخ رایسب ی
دراد .
و یسررب زا سپ ت
أ دیی وگلا یاه هزادنا هیضرف یرادانعم نومزآ یارب یریگ اه
ود یائاج صخاش
ینارحب رادقم و
هبP
هتفرگ راک دش
. اسارب یرادانعم حطس س 3
3/
زا رتشیب دیاب ینارحب رادقم 19
/
دشاب ، رادقم رد نیا زا رتمک رتماراپ هدرمش مهم وگلا
یمن دوش . نیانچمه
، زا رتکچواک ریدااقم 3
3/
رادقم یارب رادقم رادانعم توایت زا یکاح P
هبساحم نزو یارب هدش یاه
ریاص راداقم اب ینویسرگر
حطس رد 1
دصرد نانیمطا تسا . هیضرف اه صخااش ریدااقم و ینویاسرگر یراض هارمه هب
یااه
رم یئاج رد هیضرف ره هب طوب لودج
1 نایب تسا هدش .
لودج 4 . صخاش ریداقم و ینویسرگر بیرض یاه
هب طوبرم یئزج هیضرف
اه
هیضرف بیرض
ینویسرگر رادقم
ینارحب هجیتن P
یعامتجا طاشن رب یعامتجا تینما ساسحا تأ
ریث نعم و تبثم رادا یم دراذگ .
/31 3
/9
/333
3 تأ دیی
رب یعامتجا تینما ساسحا یعامتجا ةیامرس
تأ ریث رادانعم و تبثم یم
دراذگ . 1 3/
3 333 /
3/
تأ دیی
یعامتجا ةیامرس یعامتجا طاشن رب
تأ ریث رادانعم و تبثم یم
دراذگ . 9 3/
1 33 /
3/
تأ دیی
اب هجوت هب لودج 1 و نومزآ یضرف ه یاه هوژپ ، رد حطس نانیمطا 1 دصرد تاینما سااسحا
و یعامتجا طاشن رب یعامتجا یعامتجا ةیامرس
تأ ریث و تبثم انعم رادا یام دراذاگ . نیانچمه
، جیااتن
هوژپ ناشن یم دهد یعامتجا ةیامرس ت یعامتجا طاشن رب
أ رادانعم و تبثم ریث یم
دراذگ .
هجیتن و ثحب ت یسررب ده اب رضاح هوژپ أ
ینما ساسحا ریث مااجنا یعاامتجا طااشن و هیامرس رب یعامتجا ت
تفرگ . ناشن هوژپ جیاتن داد
نانیمطا حطس رد 1
یعامتجا تینما ساسحا دصرد تأ
ریث و تابثم
رهش ناناوج یعامتجا طاشن رب رادانعم مرخ
دابآ یم دراذگ . جیتن ة هوژاپ جیااتن اب هیضرف نیا
یااه
و یمیهاربا ینب
همطاف ( 1 ) ، عریش و یرایغ یل
( 1 ) یلاضاف و تسوداضر و (
1 ) ه واسم
تسا . هولاع هب
، نانیمطا حطس رد هک تسا نآ زا یکاح هوژپ جیاتن 1
تاینما سااسحا داصرد
ت یعامتجا أ
رب یرادانعم و تبثم ریث یعامتجا ةیامرس
یم دراذگ . جیتن نومزآ ة جیااتن ااب هیاضرف نایا
هوژپ یاه ناراکمه و هناماه یرکاذ (
1 )
، ردان و ناراکمه و ی (
31 ) تسا وسمه .
رط زا
رگید
، ناشن هوژپ جیاتن یم
دهد ناانیمطا حطس رد 1
داصرد یعاامتجا ةیامراس ات
أ ریث و تابثم
مرخ ناناوج یعامتجا طاشن رب یرادانعم دابآ
یم دراذاگ . نایا ااب هاجیتن هوژاپ جیااتن
و یتملااس
میهاربا روپ ( 1 ) دراد یناوخمه .
دراوم هب هجوت اب شدای
هد نینچمه و
، دییأت یاضرف ه ااه هاب هوژاپ جیااتن و یوراین یهدانامرف
داهنشیپ یماظتنا یم
دوش هب عوضوم تینما ساسحا یعامتجا
هجوت هژیو ا ی دننک ات نیمز ة دوبهب طااشن
و یعامتجا یعامتجا ةیامرس
ار مهارف دننک هب هجوت اب.
نوامزآ جیاتن یاضرف
ة لوا هاب دوابهب رواظنم
یعامتجا طاشن ،
نشیپ داه یم هب هجوت اب دوش راثآ
یعامتجا طاشن رب یعامتجا تینما ساسحا میقتسم
ناناوج ، شلات یاه داهن یدج یاه
یتینما دننام سااسحا و تاینما نیماضت یاراب یمااظتنا یوراین
رظن هب یتایح و یرورض هعماج رد تینما یم
نااایم یااافا ریاسم رد ناوتب رذگهر نیا زا ات دسر
هعماج یعامتجا طاشن تشادرب ماگ
. نینچمه
، یاقترا یارب اجان یعامتجا تنواعم و یماظتنا یورین
هعماج یعامتجا طاشن دیاب
همانرب اه شزومآ و یاه هاعماج یعامتجا طاشن یاافا تمس هب ار دوخ
نک تیاده ن
د . اب هجوت هب تن ةجی نومزآ یضرف ة مود
، ب ه روظنم دوبهب یامرس ة یعامتجا ، داهنشیپ یم دواش
عوضوم هم م تینما ساسحا یعامتجا
ب ه روط هژیو دروم هجوت رارق دریگ نیداب.
رواظنم یام ناوات ااب
هجوت رتشیب ساسحا هب تینما
یناج ، یلام ، یقلاخا
، ناناوج یلغش و ییطاع ،
هنیمز زاس دوبهب ةیامرس
یعامتجا دش
. هزورما یعامتجا ةیامرس یارب
تلود اه و تموکح ااه هلئاسم یا نایااش تاسا هاجوت ،
اربانب
،نی یارب دوبهب و یاقترا نیا یامرس ة دنمشزرا ، هب نامزاس یورین داهنشیپ یماظتنا یم
دواش دااعبا
یراتخاس ،
یطابترا و یتخانش نیا هیامرس ار دروم یب هجوت یپزا
رارق دنهد هب.
روظنم یلمع ندراک
داهنشیپ هدشدای ، هب نامزاس یورین یماظتنا هیصوت یم یاراب دوش یااقترا
اامتجا ةیامراس یع
رد داعب
یراتخاس تیلاعف
یاه دنمدوس جیورت یعامتجا و
یهدنامزاس دوش
. هب هولاع هب روظنم یاقترا ةیامراس
یعامتجا رد
دعب داهنشیپ یطابترا یم
دوش تاطابترا و
تلاماعت یعامتجا
رد بوچراچ عراش
سداقم
و ملاسا ماظن تیتو هیقف هب هارمه لوصا هعماج یتخانش تیریدم دوش . چمه نین
، هب نامزااس یوراین
یماظتنا هیصوت یم دوش یارب یاقترا یعامتجا ةیامرس رد
دعب یتخانش رد هعماج یب ا ز یپ تکراشم
هتشاد دشاب و دننام هتشذگ دامتعا مدرم ار هب دوخ لج هدرک و ساسحا دهعت دوخ تبسن هب هعماج و
مدرم ار دننام هتشذگ نایامن ک دن
.
عبانم ذخآم و
. یمیهاربا ، ین ینب و ر همطاف ، نیسح ( 1 ).
یسررب طبار ة و یعاامتجا تینما ساسحا ناایم نیب
یقرش ناجیابرذآ یرادناتسا نانکراک نیب رد یعامتجا طاشن ناایم لاصف .
امان ة موالع تااعلاطم
ناریا یعامتجا ،
لاس ، رامش ة 1 ، ص تاحی 9 - .
. یدمحا ، یلیعمسا و بوقعی ،
ءاطع ( 31 ) اانز تاینما سااسحا جنس.
لاماوع راب یانتبم ن
نایم و یدعبدنچ هتشر
دهشم رهش رد یا لجم .
ة هعماج یدربرااک یاسانش ،
لااس ، راماش ة 3 ،
ص تاحی 13 - 91 .
.
،كنایآ لکیام ویلبد ( 3 ناور ).
یسانش یداش . مجرت ة دادرهم تخبزوریف و
رایااشخ یاگیب
،
نارهت : تاراشتنا ردب
.
1 . داژنریشب ، مثیم ( 1 ) اج.
هعم یا هک طاشن دن درا چیه ایچ رادن د تیریدم. تااطابترا یعاامتجا
:
یلیلحت ، ومآ یشز ، هرامش یاه 1 و ، ص تاحی 9 - 9 .
. ویدروب ، ریپ ( 31 ) لکش.
یاه هیامرس ، یامراس ة ؛یعاامتجا داامتعا
، مد و یاسارک و هعاسوت . هاب
شوک نایک خبجات نیشفا ةمجرت
زابکاخ و نسح نایوپ ) ، نارهت : هزاریش
.
9 . تایب ، مارهب ( 33 ) هعماج.
تینما ساسحا یسانش .
لوا پاچ ،
نارهت : ریبکریما تاراشتنا .
1 . مروپ ؤ نذ ، دمحم یلع (
3 ) یسررب.
طبار ة رد هداوناخ تینما ساسحا و سیلپ یعامتجا قن
نارهت لامش لصف.
مان ة یعامتجا تینما و مظن ،
رامش ة ، ص تاحی 9 - 3 .
3 . خبجات ،
نایک ( 31 ) یامرس . ة یعامتجا (
دامتعا ، یسارکومد و
هعسوت ) . مجرت ة زابکاخ نیشفا
و نسح نایوپ ، نارهت : هزاریش
.
1 . نارجات ، و للهاایاع یکلاک
، نسح ( 33 . ) یسررب ات أ ریث راب سیالپ دراکلمع ااسحا
س تاینما
ینارهت نادنورهش لصف .
مان ة یماظتنا تیریدم تاعلاطم ،
رامش ة 1 ، ص تاحی 39 - 9 .
3 . ینیسح ، نیسح ( 39 ) . ساسحا تینما : یلمأت یرظن رب یاپ ة هاتفای یااه یاشهوژپ لاصف.
امان ة
تینما ، اس ل
، رامش ة 1 ، ص تاحی - 1 .
