دروخزاب یمک لیلحت ششوپ
یهایگ رابغ و درگ عوقو رب
متسیسوکا رد کشخ قطانم یاه
( علاطم ۀ )ناهفصا ناتسا :یدروم
یبارهس تاداسلا هبیط
؛ نابایب یرتکد یوجشناد
،ییادز عبانم ةدکشناد مولع و یعیبط
،نیمز ناریا ،ناشاک ،ناشاک هاگشناد .
یلو یلعسابع
؛ *
،نابایب تیریدم هورگ رایشناد عبانم ةدکشناد
مولع و یعیبط ،نیمز
هاگشناد ناریا ،ناشاک ،ناشاک .
ییودرف ربجنر لضفلاوبا
؛ عبانم هدکشناد ،نابایب تیریدم هورگ رایشناد مولع و یعیبط
ناریا ،ناشاک،ناشاک هاگشناد ،نیمز .
یوسوم تجح دیس
؛ عبانم ةدکشناد ،مسیروتوکا و ایفارغج هورگ رایداتسا مولع و یعیبط
ناریا ،ناشاک ،ناشاک هاگشناد ،نیمز .
هدیکچ دیدپ ۀ درگ رابغو یکی زا ضراوع یوناث ۀ متسیسوکا یاه
قطانم کشخ و همین کشخ تسا . نیا هدیدپ یشان زا دروخزاب متسیس رد لباقم لماوع ددعتم
راش ف و بیرخت یم دش اب . یکی زا مهم نیرت ناکرا متیس وکا اه شش وپ یهایگ نآ تس ا . زا اجنآ هک لماع شش وپ یهایگ سکعنم دننک ۀ لماوع ددعتم رد
متییسیییسوکا تییسا
اذل یم ناوت اب علاطم ۀ طبار ۀ تارییغت نآ اب ریاییس لماوع ریظن دیدپ ۀ درگ و رابغ هب رثا لباقتم لماوع یپ درب . هب قیقحت نیا رد
یسررب تأ ریث ششوپ عوقو رب یهایگ دیدپ
ۀ یط ناهفصا ناتسا رد رابغ و درگ رود
ۀ علاطم ۀ 2016 - 2000 تاعلاطا متسیس زا هدافتسا اب و ییایفارغج
ششوپ صخاش لامرن یهایگ
هتخادرپ هدش هدش
.تسا هداد قیقحت ماجنا یارب و درگ عوقو دادعت یاه
هاگتسیا رد رابغ یارب ناتسا کیتپونیس یاه
رود ۀ
دروم هدافتیسا اب .دیدرگ دارختیسا لایس ره رد هاگتیسیا ره رابغو درگ یاهزور یناوارف و تفایرد ییسانیشاوه نامزایس زا هعلاطم گنیجیرک شور زا
هنهپ ناتسا رابغو درگ یاهزور .دیدرگ یدنب
شقن ۀ ششوپ صخاش ساسا رب و لاسره یارب زین ناتسا یهایگ NDVI
ریواصت زا لاسره هامریت دنجنس
ۀ
MODIS هیهت
.دیدرگ هداد ینویس رگر لیلحت شش وپ صخاش و هنلااس رابغو درگ یاه
هب زین یهایگ یمک لیلحت روظنم
تأ ریث شش وپ عوقو رب یهایگ
و درگ ماجنا رابغ .دش
جیاتن هنهپ یدنب لاس رد رابغ و درگ عوقو دادعت هک داد ناشن لاس و شیازفا هتشذگ هب تبسن ریخا یاه
یاه 2011 و 2007 هب
بیترت ریداقم اب 496 و 67 زور یم هرود لوط رد رابغو درگ دادعت نیرتمک و نیرتشیب .دنشاب
نینچمه هاگتسیا و نییان ناهفصا بیترت هب )هاگدورف(
اب 914 و 805 زور نیرتییشیب و
ناراد و ناگیاپلگ اب
91 و 111 زور نیرتمک نازیم عوقو درگ و رابغ ار هتییشاد دنا . دادعت نیرتییشیب هک داد ناییشن جیاتن
و درگ عوقو شخب هب طوبرم نیرتمک و ناتسا زکرم و قرش هب طوبرم رابغ
تسا ناتسا رگید یاه ششوپ .
یط رد زین یهایگ ۀرود
دروم قرش رد هعلاطم
رادقم نیرتمک ناتیییسا زکرم و هدوب
ا یییس .ت رادقم لایییس رد زینNDVI
یاه 2011 2013 و
2015 نیب و هدوب رادقم نیرتمک 69
/ 0 ات 19 / 0 - رییغت
هتشاد .تسا جیاتن زین ینویسرگر لیلحت ششوپ شنکارپ اب رابغو درگ عوقو یناوارف هک داد ناشن
یهایگ ششوپ شهاک اب و دراد یکیدزن طابترا یهایگ
هدوزفا رابغ و درگ عوقو دادعت رب یم
.دوش شش وپ لماع یلکروط هب ینعم یگتس بمه اب یهایگ
زا رتمک یاطخ حطس رد راد 5
دص رد 78 زا دص رد
تارییغت دیدپ ۀ یم نییبت ار رابغ و درگ .دنک
متسیسوکا تیریدم نیاربانب ششوپ صخلااب و اه
یهایگ رد دیدپ ۀ رابغو درگ م
ؤ رث .تسا
ناگژاو دیلک :
بیرخت تیریدم ییایفارغج تاعلاطا متسیس لامرن یهایگ ششوپ صخاش
هدش ناهفصا ناتسا
سامت هرامش :لوئسم هدنسیون * :
989131089607 +
Email: vali@kashanu.ac.ir
:بیوصت خیرات 23
/ 10 / 1397
ص 985 - 973
1 . همدقم
مهم و نیتیییسخن ناه ای گ نیرت
دی لوت ۀدن نک ره رد
متیسییسوکا دنا
[ 17 ] شیشوپ . متیسییسوکا رد یهایگ
یاه
هب کشخ طیحم یبایزرا رد مهم صخاش کی ناونع
تسیز
شقن و تییسا متییسیییسوکا لداعت ظفح رد یمهم
افیا اه
یم دنک [ 12 ] ششوپ . لرتنک رد نآ یلصف یوگلا و یهایگ
ۀع یییسوت ب تی مها راب غو درگ
ه .دراد ییازیییس تی وقت
شییشوپ شهاک هجیتن رد و حطییس یرادیاپ بجوم یهایگ
یم رابغ و درگ و یداب شیاس رف حطس یربز ناهایگ .دوش
ر داب تعرییس هجیتن رد و هداد شیازفا ار شهاک ا
یم ؛دنهد
متس یس ش یر ۀ هگن هدیبس چ مه هب ار کاخ تارذ ناهایگ
تقوم روط هب ار کاخ تبوطر هیایییس داجیا اب و هتیییشاد یم شیازفا نیدب و دنهد
بیترت ریییشق یحطیییس و
ار کاخ
یم زاب تک رح زا و هدرک تی بثت .دن راد
ییییسررب طاب ترا
ششوپ یهایگ و یلاس کش خ اب
عوقو درگ و زا رابغ تیمها
هژیو یا رادروخرب تسا
.
همین و کشخ یاوه و بآ یاراد ناهفصا ناتسا کشخ
یم لایییس رد هک دیییشاب ناف وط یناوارف ریخا یاه
یاه
نآ تدییش و رابغودرگ ب اه
ه ینعم روط ناتییسا نیا رد یراد
هتفای شیازفا و هدرک للاتخا راچد ار مدرم یگدنز و تییسا
داد رارق عاعییشلا تحت تدییش هب ار یگدنز تیفیک .تییسا ه
ب هدیدپ نیا ه
یم دیدشت ناتسبات و راهب لصف رد هژیو .ددرگ
یییسررب هب یدایز تاقیقحت ریثأت
عوقو رب یهایگ شییشوپ
هتخادرپ رابغ و درگ .دنا
عوقو درگ و یاهرابغ ریخا
و طابترا
نآ اب حطس داب رد قرش ایسآ و دیدرگ یسررب جیاتن
ناشن
داد هک اب شیازفا تعرییس داب
و شهاک شییشوپ یهایگ رد
قطانم تشادرب درگ و رابغ رد قرش ایسآ عوقو دادعت درگ
و رابغ شیازفا هتییشاد تییسا . رد لاییس ییاه هک طیارییش
یلاس کش خ مکاح
دوب شش وپ یهایگ شهاک ادیپ هدرک و
عوقو تدش درگ
و رابغ شیازفا ینعم یراد تشاد [ 9 ].
تارییغت شش وپ
یهایگ 6 رد بلاات وکس یس نارفناس
ار
نیب لایییس یاه 2003 و 2004 اب هدافتیییسا ریوایییصت زا
هراوهام یا و دیدزاب ینیمز یبایزرا .دیدرگ یس ررب رب هولاع
NDVI
هقبط یدنب تراظن هدش ار رب ریواص ت لامعا و رد نایاپ
زین تحیص و تقد هقبط یدنب ار اب هدافتیسا زا
شور
سکیرتام اطخ
هبییساحم دییش
شییشوپ داد ناییشن جیاتن .
یهایییگ شقن
یمهم رد یرادییهگن و
تارییغت لرتنک
متییسیییسوکا دراد
و تارییغت نآ
اب ۀیهت هییشقن زا ریواییصت
هراوهام یا یبایزرا یم دویییش هک رد ود ۀهد ریخا هب رازبا
لیدبت یمهم هدش
تسا [ 19 ].
هعلاطم رد یا
تارییغت شش وپ یهایگ ار ناتس لوغم تلاف
یارب ۀرود 2000 ات 2010 رب ینتبم تدم دن لب NDVI
ریواص ت یس ررب سیدوم .دش
جیاتن یکاح زا شش وپ شهاک
یهایگ رد ۀهد هتشذگ تسا هک
ًاتدمع هب بآ و مرگ یاوه رت
و کش خ رت و شنت یکش خ لاس
یاه ریخا تس ا . نینچمه
ناییشن جیاتن داد
هک تراظن رب شنت یاه میلقا لثم شراب و
شییشوپ تارییغت یهایگ
یارب لااب ندرب یهاگآ ناریدم زا
تارطخ نآ و ماجنا یبایزرا کس یر یارب یایلاب یلاس کش خ
و ریاس یعیبط یایلاب طبترم
مهم دهاوخ دوب [ 3 ]
.
هب یییسررب روظنم
"
ریثأت قطانم یهایگ شییشوپ رییغت
ایییشنم ء و درگ نافوط دادخر رب رابغ برغ رابغ و درگ یاه
ناریا
"
لدم زا هدافتییسا اب (
ۀکبییش هب )یعاعییش هیاپ عبات
رد یداب شیاس رف رطخ یبایزرا هب قارع
اش نم ناونع ء
مهم
نافوط و درگ یاه رد ناریا یبرغ یاهرهش رتشیب رابغ
ۀزاب
ینامز 2003 ات 2013 تخادرپ ه دییش هک داد ناییشن جیاتن .
یربراک یمامت رد یهایگ ششوپ دصرد لاس رد نیمز یاه
2003 زا رتشیب 2013
هدوب تسا [ 2 ].
هعلاطم رد رگید یا
درگ عوقو و یهایگ شییشوپ طابترا
یوض ر ناس ارخ ناتس ا رابغو .دیدرگ لیلحت
ناش ن جیاتن
یهایگ ششوپ شنکارپ اب رابغو درگ یاهزور دادعت هک داد دادعت رب یهایگ شیییشوپ شهاک اب و دراد یکیدزن طابترا هدوزفا رابغو درگ عوقو یم
دوش [ 11 ].
هعلاطم رد یا
ریثأت اهدرگزیر رب
تارییغت شوپ
ش یهایگ
بلاات ناگداش ناتس زوخ یس ررب
دیدرگ . اب هعلاطم نیا رد
تارییغت یس ررب ناتس زوخ ناگداش بلاات شش وپ ینامز
اف وط اب تارییغت نیا طاب ترا ن
یبای زرا راب غ و درگ یاه
دیدرگ . جیاتن ناییشن ۀدنهد شهاک 36 / 7 حطییس یدییصرد
ششوپ لاس زا یهایگ 2000
ات 2011 .دوب نینچمه جیاتن
نایییشن نافوط شیازفا اب داد لایییس زا دعب رابغو درگ یاه
2002 تظلغ عومجم ۀنایلایییس
نییبت بیریییض اهدرگزیر
ییلااب ( 85 / 0 صخاش اب )
NDVI
تشاد [ 4 ].
درگ رایییشتنا و یهایگ شیییشوپ یگدنراب نایم طابترا رد رابغو ۀقطنم
یبگ رارق یس ررب دروم تفرگ
. نیا زا فده
ت دنور نایم هطبار یس ررب هعلاطم و یهایگ شش وپ تارییغ
تاریثأت .دوب هقطنم یگدنراب رب نآ قیقحت نیا رد
ۀط بار
لامرن صخاش و یگدنراب نایم ۀدش
کی یارب یهایگ ۀرود
29 هک داد ناییشن جیاتن .تفرگ رارق یییسررب دروم هلاییس نآ یناکم تارییغت و هتییشاد یییشهاک دنور یگدنراب نازیم
هدوب هقطنم برغ هب قرش زا .تس ا
شش وپ رد زین یهایگ
مک یحاون هتش اد شهاک ناراب
.تس ا ناش ن جیاتن نینچمه
شهاک و یگدن راب شهاک اب راب غو درگ رایییشتنا هک داد یهایگ ششوپ ۀطبار
هتشاد میقتسم تسا
[ 15 .]
یرگید هعلاطم رد ریثأت
شش وپ رب یلاس کش خ یهایگ
رارق یس ررب دروم دزی ناکدرا تش د هعلاطم نیا رد .تفرگ
نیگنایم س
ۀنلاا صخاش زاSPI
1996 ات 2015 صخاش و
لایییس یم هام یارب NDVI
یاه 1998 2000 2009
2010 2011 و 2015 هبساحم هشقن .دیدرگ صخاش یاه
شییشوپ نودب هورگ هییس ردNDVI
شییشوپ یهایگ یهایگ
ششوپ و فیعض هیهت مکارتم یهایگ
زا یکاح جیاتن .دیدرگ
ین ع م طاییبترا حط یییس رد راد
٪95 اییب یحاون نایییم
شش وپ رد فیعض یهایگ ۀنایم
صخاش اب راهب هدوب SPI
تسا [ 7 .]
بیس آ لامتحا شش وپ یریذپ
و یلاس کش خ هب یهایگ
ۀش قن ۀیهت ناریا روش ک رد یلاس کش خ هب ساس ح قطانم
رارق ییییسررب دروم صخایییش زا هعلاطم نیا رد .تفرگ
یاه
یترارح تیعیییضو شیییشوپ تیعیییضو TCI
یهایگ VCI
صخاش یحطس ترارح وLST
ۀدنجنس NDVI
سیدوم
هام رد یهایگ تملایییس صخایییش نینچمه سرام یاه
لیروآ وژ و یم یط رد
ۀرود ینامز 2017 - 2000 رد و 4
راییییسب یمیلقا سلاک کیییشخ
کیییشخ همین
کیییشخ و
همین بوطرم هدافتییسا .دیدرگ
لامتحا هک داد ناییشن جیاتن
بیییسآ شییشوپ یریذپ رد یلاییسکییشخ هب یهایگ
یحاون رایس ب و کش خ
هدوب رگید یحاون زا رتش یب کش خ .تس ا
بی یییسآ لام تحا هک داد نایییشن جیات ن نینچمه یریذپ
ششوپ یهایگ رثأتم و یمیلقا طیارش زا فلتخم یفارگوپوت
تسا [ 5 .]
ماجنا تاعلاطم رتیییشیب صخایییش سایییسارب هدیییش
شش وپ ماجنا یهایگ هنهپ هب رتمک و هدش
رابغو درگ یدنب
و ۀییسیاقم هتخادرپ ود نیا ینویییسرگر لیلحت و نامزمه
نیاربانب .تییسا هدییش طابترا یییسررب شهوژپ نیا زا فده
ناتییسا رد رابغو درگ عوقو یناوارف و یهایگ شییشوپ نیب ناهفص ا هنهپ شور هب
ینویس رگر لیلحت و یدنب رد .تس ا
هب شهوژپ نیا ۀدیدپ
ب رابغو درگ ه
تیریدم دمایپ ناونع
و یهای گ شیییشوپ بولطمان رد تب ثم دروخزاب داج یا
متسیسوکا و هقطنم یاه
شیازفا ۀدیدپ هتسیرگن رابغو درگ
رود رد متییسیییس ینورد دروخزاب داعبا فییشک.تییسا هدییش شهوژپ نلاک فادها هقطنم ندش ینارحب و لداعت زا ندش لیکش ت ار یم
.دهد هجیتن رد و شش وپ رد تارییغت گنهآ
دی دپ رد تارییغت گن هآ ۀ
نع هب راب غ و درگ رازبا ناو
رد کییژتارتیییسا تییریدیم فدیه
یراذیگ هیماینرب
یایه
مییشچ اب .تییسا هتفرگ رارق رظن دم یزادنا ۀبییساحم
رایعم
ششوپ یجنسرود یم
داعبا ناوت ۀدیدپ
یسررب ار رابغودرگ
شییشوپ تدم دنلب فادها کیژتارتییسا تیریدم رد و درک و یهایگ .درک نیودت زادنا میییشچ رد ار رابغودرگ لرتنک
ب یسرتسد رایعم یسررب رد عیرست و یجنسرود تاعلاطا ه
اب نآ تاطابترا یجنس ناکما و یهایگ شش وپ ۀدیدپ
درگ
و ماگنهب تیریدم رد رابغو لدم
تلاییسر نآ یمک یزاییس
.تسا رضاح قیقحت
2 . شور یسانش
1.2 . یفرعم ۀقطنم دروم هعلاطم
یزکرم تلاف زکرم رد ندییش عقاو اب ناهفییصا ناتییسا زا یکی یکیییشخ طیاریییش ندیییش مکاح و ناریا مهم
نیرت
متیییسوکا بوییسحم ناریا ینابایب یاه
یم دوییش . ناتییسا
ناهفییصا دودح یتحاییسم اب
107044 رتمولیک
عبرم نیب
30 و هج رد 43
ات هق یقد 34
و هج رد 27
ضرع هق یقد
و یلامش 49
هجرد 36 ات هقیقد 55
و هجرد 31 لوط هقیقد
دراد رارق یقرییش یگدنراب نیگنایم .
ۀنلااییس ناتییسا 123 یلیم
یاییمد نیگنایییم و رتم ۀییناییهاییم
نآ 3 / 15 هییجرد
یتناس یم دارگ دشاب لکش(
1 .)
لکش 1 . تیعقوم دودحم ۀ هعلاطم دروم
2.2 . شور قیقحت
رد نیا قیقحت تهج یییسررب ۀطبار
شییشوپ و یهایگ
دادع ت یاه زور درگ عوقو
و راب غ صخاییییش زا NDVI
لوییییصحم ۀدیینج ن ییییس
سی دوم یط
ۀرود یراییمآ
( 2000-2016 )
کی کفت تردق اب 250
و رتم هداد یاه
و درگ یاهزور دادعت رابغ
12 هاگتس یا کیتپونیس
ناتس ا
.دش هدافتس ا سپس
یارب صخش م ندرک
دادعت یاهزور
هارمه اب درگ رابغ و رد ناتییسا ناهفییصا یارب
ره مادک زا هاگتیییسیا
اه دادعت ییاهزور هک
دید یقفا زا 10 رتمولیک
دوب رتمک صخش م
و تارییغت نآ
رد لوط لاس یاه دروم
نییعت هع لاط م دی درگ
. رد تی اه ن تیییشادرب دراو
طیحم
مرن دیدرگ سا یآ یج رازفا و
اب شور گنیجیرک هنهپ
یدنب
درگ و راب غ رد یط ۀرود هع لاط م ماج نا دیییش . نآ زا سپ
شش وپ صخاش لامرن یهایگ
حم هدش هش قن و هبس ا یاه
طوبرم هیهت نآ هب رابغو درگ طابترا یییسررب تهج.دیدرگ
شیییشوپ و هدافتیییسا ینوییییسرگر لیلحت زا یهایگ
دیدرگ
لکش(
2 ).
لکش 2 . قیقحت ماجنا دنیارف
3.2 . صخاش ششوپ
يهایگ لامرن هدش
یارب ۀبیییساحم صخایییش
شیییشوپ یهایگ
یلیییضافت
لامرن هراوهام ریواییصت زا هدییش هدافتییسا سیدوم یا
دییش .
ریوایصت ۀدنجنیس هب سیدوم
تلع نتیشاد نیدنچ یگژیو
تیلباق(
دید عییییسو ۀدودحم
یفیط و دادعت یاهدناب نآ
کیییکفت تردییق یناییکم
و یرادربریویییصت هیینازور
و رد
سرتیییسد هداد ندوب
رد هدنجنیییس نیا یاه ناریا
) باختنا
.دیدرگ ریواییصت باختنا
هدییش رد نیا هعلاطم یارب ریت هام ره
لایییس رد ۀرود دروم هعلاطم یم دیییشاب . فده زا نیا
قیقحت ییییسررب طاییبترا
دادییعت عوقو درگ و راییبغ اییب
شییشوپ یهایگ یم دییشاب اذل نیا هام یارب زیلانآ ریواییصت
هدافتیییسا دروم رارق
تفرگ . دعب زا ۀیهت نیا ریوایییصت یارب
ۀیهت شییشوپ صخاییش یهایگ
یلییضافت لامرن
هدییش نیا
ریواییصت سنرفروئژ
و هدییش تاحیحییصت
هیلوا رب یور نآ
ماجنا دیییش . سپیییس اب
هدافتیییسا یاهدنابزا
یاراد کیکفت
یناکم 250 رتم .دییش هدافتییسا سیدوم ریواییصت صخاییش
هداد هاگیاپ
هداد دارختسا یاه
رابغو درگ NDVIصخاش دارختسا
هنهپ
هنلااس رابغو درگ یدنب هنلااسNDVI صخاش یدنبهنهپ
هنهپ زا لصاح جیاتن ۀسیاقم یهایگ ششوپ و رابغو درگ یدنب
صخاش و رابغو درگ ۀنلااس ریداقم ینویسرگر لیلحت NDVI
شیییشوپ لحم یهایگ
یلامتحا یاه شیییشوپ
یهایگ ار اب
تارییغت یددع
نیب 1 + ات 1 - یم ناش ن دهد
. اب هدافتس ا زا
ۀطبار صخاشریز ششوپ
یهایگ :دیدرگ هبساحم
( 1 )
NDVI =Band2−Band1 Band2+Band1
دن اب :نآ رد هک زمرق دوم لوط فرعم B1
لوطB2
.تییییسا زمرق نوداییم دوم ۀیینماد
صخاییییش تارییغت
شش وپ لامرن یهایگ یفنم نیب یلض افت هدش
تبثم ات کی
شییشوپ طیارییش رد .تییسا کی نآ نازیم بییسانم یهایگ
.تسا کی تبثم ۀنماد
ششوپ طیارش رد تارییغت یهایگ
نیب زبیییس 2
/ 0 ات 8 / 0 یفنم ریداقم هب هک ینامز .تیییسا
طیارش زا رتمک رد شش وپ تیعض و رگنایب دوش کیدزن یلاس کش خ طیارش رد و تس ا یلاس کش خ زورب و لامرن اوخ کی یفنم دیدش .دوب ده
درگ نیب طابترا یسررب تهج
شش وپ و رابغو .دش هدافتس ا ینویس رگر لیلحت زا یهایگ
و اهریغتم نیب هطبار یییسررب ینویییسرگر لیلحت زا فده نآ شنکارپ یم اه
.دشاب
3 جیاتن .
1.3 . هنهپ یلللسررب زا للللصاح جیاتن یدنب
ۀدیدپ
یهایگ ششوپ تارییغت و رابغو درگ هب روظنم ۀئارا هاگدید یلک زا طیارییش یناوارف و
عوقو
رابغودرگ رد
هاگتسیا یاه دروم جیاتن هعلاطم تاریغت
عت داد
یاهزور دادخر درگ و رابغ هب هب و هنلااییس تروییص کیکفت
هاگ تیییسیا رد
لوط ۀرود یتاع لاط م (
– 2016 2000 ) رد
لودج ( 1 ) هدروآ هدش تس ا . جیاتن یس ررب ناش ن یم دهد
هک هاگتسیا کیتپونیس نییان
اب 914 زور و هاگتسیا سپس
ناهفییصا ورف(
د اب )یتییشهب دیهییش هاگ 805
بیترت هب زور
تبسن هب رگید هاگتسیا اه نیرتشیب یاهزور دادعت
هارمه ب ا
ۀدیدپ درگ و رابغ ار رد لوط هرود نینچمه .دنراد گتسیا
ها
کیتپونیییس ناگیاپلگ
اب 91 اب ناراد هاگتییسیا و زور 111
زور نیرتمک یاه زور دادع ت
عوقو درگ و راب غ ار نایییشن
یم دهد . جیاتن
نینچمه یم نایییشن
دهد هک دادعت عوقو درگ و
راب غ رد ۀرود دروم هع لاط م زا دنور ییییصخیییشم تی عبت
یمن دنک یلو هب روط نیگنایم رد
لاییس یاه ییاهتنا تبییسن
هب لاس یاه ۀیلوا قیقحت زا دنور یشیازفا رادروخرب
تسا
هب هنوگ یا هک زا لایییس 2008 هب دعب رب دادعت عوقو درگ و
رابغ هدوزفا هدییش تییسا . جیاتن نیا رگنایب
نآ تییسا هک رد
لاس یاه ریخا رب دادعت عوقو ودرگ رابغ رد ناتسا ناهفصا
هدوزفا هدییش تییسا . دادعت نیرتییشیب درگ
و رابغ رد لاییس
2011 هک کیشخ نیرت لایس ۀرود دروم هعلاطم یم دیشاب
قافتا هداتفا ب .تیییسا ه
یروط هک یم هدهایییشم رد دویییش
لایییس یاه 2011 و 2012 و رابغو درگ نازیم نیرتیییشیب
لایییس یاه 2007 و 2006 و درگ نازیم نیرتمک رد رابغ
یم ناشن ار ناتسا دنهد
لودج(
1 ).
لاس رد نینچمه 2011
و 2012 و تارییغت نیرتشیب
لایییس یاه 2004 و 2007 شیییشوپ رد تارییغت نیرتمک
هدش هدهاشم یهایگ .تسا
جیاتن هنهپ رد یدنب لاییس
2000 نایب ۀدننک نآ تییسا
هک رد شخب یزکرم یاه و
یقرش ناتس ا دادعت عوقو درگ
و رابغ رتشیب زا رگید قطانم ناتسا
جیاتن .تسا هنهپ
نب ید
صخاش ششوپ یهایگ لامرن هدش یلض افت رد لاس 2000
زین رگنایب نآ تس ا هک شخب یاه یقرش و یزکرم ناتس ا
یاراد ششوپ یهایگ یرتمک تبسن هب هیقب ناتسا یم دشاب
و ره هچ زا هب لامییش شخب
یاه یقرییش و یزکرم ناتییسا
تکرح یم مینک شییشوپ یهایگ
ادیپ شهاک هدرک
تییسا .
هب روط یلک نیب ششوپ یهایگ و دادعت درگ عوقو و
رابغ رد
لایییس 2000 طابترا دوجو دراد و رد تمیییسق هک ییاه
شش وپ یهایگ شهاک ادیپ هدرک رب دادعت عوقو درگ و رابغ
هدوزفا هدش تسا لکش(
3 و 4 .)
هنهپ یدنب دادعت عوقو درگ و رابغ رد لاس 2001 ناشن
یم هکدهد رد نیا لاییس دادعت عوقو درگ و رابغ تبییسن هب
لبق لاس (
2000 ) شهاک هتش اد تس ا و
ًابیرقت رد مامت
ناتس ا هب روخ و )هاگدورف( ناهفص ا هاگتس یا زج رتمک
زا
20 هعقاو رد لاس هدوب تس ا . مکارت شش وپ یهایگ رد نیا
لاس دننام لاس لبق هدوب .تسا
لودج 1 . تارییغت دادعت یاهزور درگ و یرابغ رد رود ۀ یرامآ دروم هعلاطم رد ناهفصا ناتسا
عومجم همیم زنطن ناگیاپلگ اضرهش
دابآرتوبک هاگدورف
نییان یجنسنوزوا ناتسدرا
روخ ناراد ناشاک لاس
175 21 8 1 7
3 52
12 7
32 14
9 9 2000
103 9
8 0 11 6
32 0
13 1
21 2 0 2001
80 2 6 0 19 1
23 1
7 2
17 1 1 2002
126 2
3 1 54 1
31 0
6 7
17 4 0 2003
95 1 3 0 17 2
30 5
4 4
27 0 1 2004
106 1
9 1 13 1
24 25 5
8 20
0 0 2005
68 0 4 1 9
2 16
17 2
9 8
0 0 2006
67 1 2 0 1
4 17
6 14
3 18
0 1 2007
323 1
33 0
36 19
54 32 51
40 49
3 5 2008
372 9
33 12 26
21 96
46 49
28 33
11 8 2009
435 15 26 11 12
21 55
187 26
32 31
9 10 2010
496 22 22 0
10 29
66 231 42
34 30
6 4 2011
494 19 30 10 27
34 63
132 62
40 48
14 15 2012
480 29 30 15 15
39 79
94 48
49 53
7 22 2013
239 8
13 8
12 7
41 15 24
27 61
8 15 2014
459 26 31 19 21
30 75
55 51
55 44
24 28 2015
397 8
27 12 24
16 51
56 42
77 42
13 29 2016
4515 174 288 91
314 236
805 914 453
448 533
111 148 عومجم
لایییس 2002 هنهپ یدنب دادعت عوقو درگ و رابغ ًابیرقت
هباشم لاس 2001 و هدوب ششوپ طیارش یهایگ
زین هباشم
لاییییس 2001
یم .دییییشاب نیا دوجو اب
تی عیییضو هک
شش وپ لاس رد ناتس ا یهایگ 2003
ًابیرقت لاس هباش م
2002 تییسا درگ عوقو دادعت لاییس نیا رد شیازفا رابغو
هنوگ هب هتفای هب اضرهش هاگتسیا رد هک یا
54 رد زور نیا
هدیس ر لاس لاس زا .تس ا
2004 ات 2007 یش هاک دنور
یم هدی د راب غو درگ عوقو دادع ت رد دویییش
ب ه یروط هک
لاییییس یاه 2007 و 2006 اب بی ترت هب 67
و 68 زور
هتشاد ار رابغو درگ عوقو دادعت نیرتمک .دنا
نیا رد اس ل اه
هاگتییسیا یخرب رد هعقاو هنوگ چیه اه
هدییشن تبث یا .تییسا
ششوپ رد و رادقم نیرتمک ناتسا قرش و زکرم رد یهایگ
شخب تسا هدوب رادقم نیرتشیب رگید یاه لکش(
3 و 4 ).
اب هجوت هب جیاتن هب تس د هدمآ رد لاس 2008 دادعت عوقو
درگ و رابغ تبس ن هب لاس یاه لبق زا نآ هب تدش
شیازفا هتش اد تس ا و ره هچ زا ناتس ا برغ و لامش هب
شخب یقریییش و یزکرم یاه ناتیییسا
تکرح یم مینک رب
تدییش درگ و هدوزفا رابغ هدییش
تییسا هب هنوگ یا هک رد
شخب یاه یزکرم دادعت ناتییسا عوقو
درگ و رابغ هب شیب
زا 40 دادخ ر رد لاییییس یم
دییییسر ۀییییشقن .
شنکارپ
شش وپ یهایگ رد نیمه لاس زین یکاح زا دیدش شهاک
شییشوپ یهایگ نیا لاییس تبییسن هب لاییس یاه لبق .تییسا
جیاتن هنهپ یدنب درگ و رابغ رد لاییس 2009 یکاح زا نآ
تیییسا هک دادعت عوقو درگ و رابغ تبیییسن هب
لایییس لبق
( 2008 شیازفا ) هتش اد
تس ا و نیرتش یب دادعت
عوقو درگ
و رابغ رد زکرم ناتس ا خر هداد تس ا . شنکارپ درگ
و رابغ
رد نیا یکاح لاس زا
شهاک ششوپ یهایگ تبسن هب لاس
لبق یم دشاب لکش(
3 و 4 )
.
لکش 3 . ينامز هزاب رد رابغو درگ هنلااس تارییغت 2016
- 2000
لکش 4 . صخاش تارییغت ينامز هزاب ردNDVI
2016 - 2000
یم نینچمه زا راب غو درگ یاه زور دادع ت تف گ ناوت
لاییس 2008 ات 2016 هتییشاد یریگمییشچ شیازفا هتبلا
دنور زا شیازفا دنور یمن تیعبت یمظنم
.دنک سایییسارب
هییشقن هنهپ یاه یدنب
لاییس 2011 اب 496 نیرتییشیب زور
و رابغو درگ زور دادعت شیییشوپ نازیم
میرتمک زین یهایگ
هدوب رادقم .تییسا
نیا هب شهاک قرییش و زکرم رد صوییصخ
هدوب دوهشم ناتسا لکش(تسا
2 .)
2.3 . زا للللصاح جیاتن ینویلللسرگر لیلحت
دیدپ ۀ
یهایگ ششوپ تارییغت و رابغو درگ یم نینچمه زا راب غو درگ یاه زور دادع ت تف گ ناوت
لاییس 2008 ات 2016 هتبلا هتییشاد یریگمییشچ شیازفا
یمن تیعبت یمظنم دنور زا شیازفا دنور .دنک
سایییسارب
هییشقن هنهپ یاه لاییس یدنب
2011 اب 496 نیرتییشیب زور
شیییشوپ نازیمو رابغو درگ زور دادعت نیرتمک زین یهایگ
هدوب رادقم هب شهاک نیا .تییسا
قرییش و زکرم رد صوییصخ
هدوب دوهشم ناتسا تسا
لاییس نآ زا سپ یاه
2012 2013 و 2015 بیترت هب اب
494 480 و 459 هزور دادع ت نیرتیییشیب زور درگ یا
هتشاد ار ناهفصا ناتسا رد رابغو .دنا
لاس نیا رد نازیم اه
ب یهایگ شییشوپ ه
شهاک ناتییسا قرییش و زکرم رد هژیو
هتشاد یریگمشچ تسا
( لکش یاه 3 و 4 .) طوبرم ریداقم
صخاش هب یم بلطم نیا یایوگNDVI
.دشاب ب ه یلک روط
رد هک تییسا نآ زا یکاح جیاتن ۀزاب
ینامز 2016 - 2000
ششوپ بیرخت هتفای شیازفا یهایگ
.تسا
2.3 . اتن جی لحت زا للللصاح لی
لللسرگر ینوی ۀدیدپ
درگ رابغو و تارییغت ششوپ
یهایگ
لودج رد ینویسرگر لیلحت زا لصاح جیاتن 2
صخشم
ناشن نویسرگر لیلحت یجورخ زا لصاح جیاتن .تسا هدش یم ینعم طاب ترا هک ده د درگ یاه زور دادع ت نیب یراد
و رابغو شیییشوپ ب طابترا نیا.دراد دوجو یهایگ
ه رد هژیو
لاییس ینعم هتفای شیازفا رابغ درگ نازیم هک ییاه هدوب راد
.تییسا نییعت بیرییض نیرتییشیب
2) R
هب طوبرم بیترت هب(
لاس یاه 2011 2015 2012 و 2013 یم .دشاب
لودج 2 و يهایگ ششوپ ينویسرگر لیلحت جیاتن . رابغو درگ
لاس(
2016 - 2000 )
Sig F
R Square لاس R
1492 / 0 4874
/ 2 22
/ 0 46
/ 0 2000
9569 / 0 003
/ 0 0003
/ 0 018
/ 0 2001
74695 / 0 110716 / 0 012
/ 0 11
/ 0 2002
4753 / 0 5549
/ 0 058
/ 0 24
/ 0 2003
714113 / 0 1429 / 0 015
/ 0 12
/ 0 2004
18341 / 0 076962 / 2 18
/ 0 43
/ 0 2005
098767 / 0 388988 / 3 27
/ 0 52
/ 0 2006
917445 / 0 011363 / 0 001
/ 0 035
/ 0 2007
051942 / 0 451956 / 1 58
/ 0 76
/ 0 2008
050729 / 0 773347 / 4 54
/ 0 73
/ 0 2009
034169 / 0 709348 / 2 50
/ 0 7
/ 0 2010
03229 / 0 197251 / 1 78
/ 0 88
/ 0 2011
056228 / 0 393043 / 2 62
/ 0 78
/ 0 2012
017161 / 0 4993 / 8 60
/ 0 77
/ 0 2013
044078 / 0 35855 / 0 038
/ 0 19
/ 0 2014
050907 / 0 663131 / 3 74
/ 0 86
/ 0 2015
037279 / 0 602908 / 1 45
/ 0 67
/ 0 2016
شیییشوپ نیب طابترا و لقتیییسم ریغتم ناونع هب یهایگ
نازیم هب هتییسباو ریغتم ناونع هب رابغو درگ یاهزور دادعت 78 ًاتبییسن طابترا دییصرد لاییس رد ار ییلااب
2011 ناییشن
یم .دهد شیییشوپ طابترا نینچمه یاهزور دادعت و یهایگ
لایییس رد راب غو درگ یاه
2015 2012 و 2013 هب زین
بیترت 74 دییصرد 62
و 60 دییصرد یم رکذ لباق .دییشاب
هاگتییسیا رامآ ساییسارب هک تییسا ناتییسا کیتپونیییس یاه
هب طوبرم ادت با راب غو درگ یاه زور دادع ت نیرتیییشیب لاس 2011 رد رابغو درگ یاهزور دادعت نایم طابترا هدوب
ییلااب رایییسب حطییس رد زین یهایگ شییشوپ اب لاییس نیا یم لاس رد نییعت بیرض .دش اب 2011
اب ربارب 78 / 0 تس ا
یم ناش ن هک لقتس م ریغتم ناونع هب یهایگ شش وپ دهد
نییعت شقن هتشاد رابغو درگ یاهزور دادعت رد هدننک
تسا
لودج(
1 .)
4 هجیتن و ثحب . یریگ
جیاتن ناییشن داد هک رد لاییس یاه ریخا رب دادعت عوقو
درگ رابغو هدوزفا هدش تس ا هک لیلد نیا رما یلاس کش خ
لایییسرد یاه
ریخا یم دیییشاب . نینچمه لایییس
یاه دعب زا
2007 نیرتیییشیب دادع ت
عوقو درگ و راب غ رد شخب یاه
یزکرم و یقرش ناتس ا خر هداد تس ا . دنچره دادعت عوقو
نیا هدی دپ رد رگید شخب اه زین هدی د یم دویییش . جیات ن
نینچمه نایییشن
یم دهد هک دادع ت عوقو درگ و راب غ هب
تعرس تبس ن هب شهاک شش وپ یهایگ سکع لمعلا ناش ن
یم دهد و رد لاییس ییاه هک شییشوپ یهایگ شهاک هتییشاد
تیییسا رب دادع ت عوقو درگ و راب غ هدوزفا هدیییش تیییسا .
لایییسرد یاه
ریخا هب لیلد شهاک شراب و هب صویییصخ
ۀدافتیییسا یب
هیور زا عبانم یعیبط شیییشوپ یهایگ
مک و
بیرخت هدییش و رد هجیتن رب دادعت و تدییش درگ و رابغ رد
نیا هقطنم زا رویییشک و رد عومجم رد لک رویییشک هدوزفا
هدش تسا
.
جیاتن یسررب دادعت عوقو درگ و رابغ رد ناتسا ناهفصا
یکاح زا نآ تسا هک رد یط ۀرود دروم هعلاطم ( 2016 - 2000
) نیرتیییشیب و
نیرتمک دادع ت
عوقو درگ و راب غ رد
ۀرود دروم هعلاطم هب بیترت رد لاس یاه 2011 اب 496 و
2007 اب 67 زور درگ و رابغ خر هداد تیییسا . درگ شیازفا
لاییس رد رابغو ریخا یاه
اب جیاتن [ 15 ] هک دنور یییشیازفا
درگ رابغو ار یط لاییس یاه ریخا شرازگ دنداد یناوخمه
دراد . جیاتن ناشن داد هک تیعضو ششوپ یهایگ یحطس اب
دادعت عوقو درگ و رابغ طابترا دراد و اب شهاک شیییشوپ
یهای گ رب دادع ت عوقو درگ و راب غ هدوزفا هدییییش و رد
شخب ییاه زا ناتسا هک ششوپ یهایگ یمک تبسن هب هیقب
شخب یاه ناتسا دراد دادعت عوقو درگ و رابغ رتشیب تسا .
نینچمه رد
لاییییس ییاه هک شیییشوپ یهای گ
هب تل ع
یلایییسکیییشخ و
شهاک شراب مکارت یرتمک دراد دادعت
عوقو درگ و رابغ رد نیا لاییس اه شیازفا هتفای تییسا هک اب
[ 14 11 ] هک هب ییییسررب طابترا
رایییشتنا درگ
و رابغ اب
شییشوپ یهایگ یحطییس دنتخادرپ
و هب نیا هجیتن تییسد
دنتفای هک اب شهاک شیییشوپ یهایگ
رب دادعت عوقو درگ و
رابغ هدوزفا یم دوش تقباطم دراد .
یداب دنیآرف عورش یاهرودیرک زا یکی ناهفص ا ناتسا یزکرم ناریا رد یم
دشاب تایص وصخرد تارییغت نیاربانب
رد یراج نهان تارییغت عوریییش هب رجنم نآ یکیژولوکا تمیییسق رویییشک یلخاد یاه
یم .ددرگ هچرگا ۀدیدپ درگ
و یکیییشخ ریظن یعیبط لماوع هب هتیییسباو دمایپ رابغو یم یلاییسکییشخ ناییشن رییضاح قیقحت جیاتن نکیل دییشاب
یم تح ت دهد ریثأت
شیییشوپ عبان م و بآ عبان م بی رخت
یهای گ ۀدی دپ یم لی دب ت نارحب هب راب غو درگ و دویییش
یم هاگ تنوکیییس تی نما دن اوت رطخ هب ار قطان م نیا یاه
.دزادن ا فده اب یعیبط عبان م کی ژتارتیییسا تی ریدم
همانرب غ رد یکیژولوکا راوگان یاهدمایپ لرتنک و یزیر بلا
حرط شش وپ یایحا و ظفح یاه ع هب یهایگ
مهم ناون نیرت
هریجنز رد لماع رب هولاع تییسا فظوم یتایح یاه
دییصر
رمتیییسم ۀدی دپ
نآ رادی اپ شهاک ته ج رد راب غو درگ
تامادقا یرثؤم
بلاغ رد همانرب
دنلب ات تدم هاتوک یاه
.دیامن مادقا تدم
References
[1] Adam, E., Mutanga, O. and Rugege, D. (2010).Multispectral and hyperspectral remote sensing for identification and mapping of wetland vegetation: a review. Wetlands Ecology and Management, 18(3), 281-296.
[2] Akhzari ,D.and Haghighi, S.(2015). Effect of Vegetation Change of Source Area on Dust Storms Occurrence in the West of Iran.ECOPERSIA,3 (4), 1133-1143.
[3] Bao, G., Qin, Z., Bao, Y., Zhou, Y., Li, W.and Sanjjav, A. (2014). NDVI-based long-term vegetation dynamics and its response to climatic change in the Mongolian Plateau. Remote Sensing,6(9), 8337-8358.
[4] Bayat,R.,Jafari,S., Ghermezcheshmeh,B.and Charkhabi,A.H.(2016). Studying the effect of dust on vegetation changes (Case study: Shadegan wetland,Khuzestan). Iraninan Journal of RS & GIS for Natural Resources,7(2),17-32.
[5] Heydari Alamdarloo,E., Behrang Manesh,M. and Khosravi,H.(2018). Probability assessment of vegetation vulnerability to drought based on remote sensing data. Environ Monit Assess,190(12),702-713.
[6] Kim ,S-W.,Yoon, S-C. and Kim, J. (2008).Columnar Asian dust particle properties observed by sun/sky radiometers from 2000 to 2006 in Korea.
[7] Khosravi,H., Haydari,E., Shekoohizadegan,S., and Zareie,S.(2017). Assessment the Effect of Drought on Vegetation in Desert Area using Landsat Data. Journal of Remote Sensing and Space Sciences,20, S3-S12.
[8]Khosravi,H.,Zareh,A., Eskandari Dameneh,H., Rafiei Sardoii,E., and Eskandari Dameneh,H.(2017). Assessing the effects of the climate change on land cover changes in different time periods.Journal of Geoscience,10, 93-103.
[9] Kurosaki, Y.and Mikami, M. (2005). Regional difference in the characteristic of dust event in East Asia: relationship among dust outbreak, surface wind, and land surface condition. Journal of the Meteorological Society of Japan, 83(1), 1-18.
[10] Mei, D., Xiushan, L., Lin, S. and Ping, W. (2008). A duststorm process dynamic monitoring with multitemporal MODIS data. The International Archives of the Photogrammetry Remote Sensing and Spatial Information Sciences, 37, 965-970.
[11] Pourhashemi,S., Beroghani, M., Zanganeh, A.and Amirahmadi, V.A. (2016). Analysis relation of vegetation cover on the number of dust event in Khorasan Razavi using geographic information system and remote sensing.Iraninan Journal of RS & GIS for Natural Resources,6(4),33-45.
[12] Pringle, M.J., Denham, R.J.and Devadas, R.(2012). Identification of cropping activity in central and southern Queensland, Australia,with the aid of MODIS MOD13Q1 imagery.International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation ,19, 276-285.
[13] Prospero, J.M., Ginoux, P., Torres, O., Nicholson, S.E. and Gill, T.E.(2002). Environmental characterization of global sources of atmospheric soil dust identified with the Nimbus 7 total ozone mapping spectrometer absorbing aerosol product. Reviews of Geophysics, 40(1), 2–31.
[14] Reynolds, RL., Yount, JC., Reheis, M., Goldstein, H., Chavez, P., Fulton,R., Whitney, J., Fuller, C. and Forester,RM.(2007). Dust emission from wet and dry playas in the Mojave Desert, USA. Earth Surface Processes and Landforms, 32(12), 1811-1827.
[15] Rezazadeh,M.,Irannejad,P.and Shao Y. (2013).Climatology of the Middle East dust events.Aeolian Research, 10, 103-109.
[16] Sharma. AR., Kharol,SK. and Badarinath, K.(2009).Satellite observations of unusual dust event over North-East India and its relation with meteorological conditions. Journal of Atmospheric and Solar-Terrestrial Physics, 71(17), 2032-2039.
[17] Smith, A.M., Kolden, C.A., Tinkham, W.T.,Talhelm, Marshall,A.F., Hudak,J.D., Boschetti, A.T., Falkowski,L.,Greenberg,M.J.,Anderson,J.A.and Kliskey, A.(2014).Remote sensing the vulnerability of vegetation in natural terrestrial ecosystems. Remote Sensing of Environment, 154,322-337.
[18] Sofue. Y., Hoshino, B., Nduati, B., Kondoh, E., Kai,A., Purevsuren, K. and Baba, T.(2017). Remote sensing methodology for detection of environmental regime shifts in semi-arid region. In Proceedings of the 37th Geoscience and Remote Sensing Symposium, FortWorth, TX, USA, 23–28 July 2017, pp. 5113–5116.
[19] Tuxen, K., Schile, L., Stralberg, D., Siegel, S.,Parker, T., Vasey, M., Callaway, J.and Kelly, M.(2011). Mapping changes in tidal wetland vegetation composition and pattern across a salinity gradient using high spatial resolution imagery. Wetlands Ecology and Management,19(2), 141-157.
[20] Ziqiang,M. and Quanxi, Z.( 2007). Damage effects of dust storm PM2.5 on DNA in Alveolar Macrophages and Lung cells of rates. Food and Chemical Toxicology, PP, 1363-1374
