يسررب تايبدا
تّيصو
همان يسيون رد ةرود يلهاج و ةرود يملاسا تسخن
( هيکت اب تيصو رب
ِسمش ِدبع ةمان
ِنب لئاو و أ نب رکبوب أ
يب
ُق فاح ة )
مارهب يناما
ُکاچ
يل
داتسا ی را هاگشناد ناجنز
( 73 - 65 )
تفايرد خيرات :
1 / / 710 شريذپ خيرات ، :
6 / 03 / 71
هديکچ
تّيصو همان ب ه ناونع یّنف زا نونف هباطخ و هب ناونع ینتم
،یبدا شخب ییادج ریذپان زا کی تفاب یگنهرف
هدرتسگ نآ یسررب هک تسا یم
دناوت ام ار رد تخانش
،گنهرف یژولوئدیا و
رواب یاه مکاح رب هعماج
نومنهر دزاس . راتخاس تّيصو همان یاه رود ة یلهاج تللاد رب نادقف تايبدا
،یراتشون هيکت
ب ر ِنهذ
یهافش و
،ییاور نادقف زکرمت تردق دامتعا ،یسايس رب
هبرجت یاه یصخش رد بلاق لاثما
و مکِح و ...
؛دراد نامه هنوگ هک راتخاس تّيصو همان یاه رصع تسخن یملاسا رب زورب هگر ییاه زا تفلاخم اب
بولسا یلهاج و تيمکاح یجیردت یژولوئدیا و
ناهج ینيب یملاسا دراد تللاد .
سیاقم ة ود نتم زا
تّيصو همان یاه طوبرم هب رما تفلاخ هرود زا یاه یلهاج و
،یملاسا یکی زا
ِدبع سمش و یرگید زا
رد ،رکبوبا نیا
،هلاقم نّيِبم نیا هتکن تسا هک هچرگا بولسا
،ینآرق تّيصو رکبوبا ار تحت ت أ ريث دوخ
رارق هداد
،تسا اما یم ناوت تفایرد هک زونه بولسا و نعم ی نیا رد تّيصو غبص ة یلهاج هتشاد و نیا
رما تللاد رب نیا تکن ة
اب تّيمها دراد هک لاسم ة تفلاخ رد دزن رکبوبا
هب ناونع کی لاسم ة
نورب
،ینتم
اب بولسا و یانعم یلهاج نیا تيصو همان طبترم هدوب و ساسا رب شزرا و اه یژولوئدیا رود
ة یلهاج
ماجنا هتفریذپ تسا .
هژاو اه يلک ی ید :
هباطخ
، تايبدا تّيصو
،همان تّيصو مان ة
،تفلاخ
،رکبوبا سمش دبع
. تسپ هدنسیون کينورتکلا amanichacoli@yahoo.com :
. همدقم
هشيمه ،یبدا نتم یشخب
زا کی ماظن ةدرتسگ
،یگنهرف
،یسايس یعامتجا
و یداصتقا
تسا . نیا رنه هک یب دیدرت رد بلاق مظن و رثن هشيمه تحت ريثأت ظحل ة یخیرات شنیرفآ
دوخ
،تسا اميقتسم اب
خیرات رس و راک دراد و دّيقم هب نامز و ناکم شیوخ تسا و
،خیرات اب شطابترا نمض هب
بانتجا ِروط
،یریذپان اب
یژولوئدیا شرصع
یژولوئدیا و
رصع یاه
ِنيشيپ دوخ راکورس دراد
. ناخّروم رصع
،رضاح رد نوتم
،یبدا هب
ِلابند
نشور ندرک دنیارف یاه
ِتخاس یژولوئدیا و
ِگنهرف مکاح دنتسه . اهنآ ارب ی نديسر هب
ِدوصقم
،دوخ هب عاونا
ِنوتم
،یبهذم
،یسايس و یخیرات
یبدا
،
ِمامتها یم مات دنزرو .
تّيصو همان هب ناونع ینتم یبدا هک رد تايبدا
،یبرع رد زوح ة هباطخ رارق یم
،دريگ اب
تیانع
،هکنیا هب مهم
نیرت نيماضم رود
ة لکش یريگ شا ار نورد رد ترابع ،ظافلا
و اه
ِبولسا خ
،دراد هتفهن صا رد
نیا
،اتسار نایاش یسررب و ليلحت تسا . سیاقم ة یقيبطت و
هیزجت و ليلحت هنومن ییاه زا نیا عون نوتم
ِیبدا شيپ زا ملاسا و سپ زا
،نآ اب
هرهب یريگ زا شور
ِليلحت
،نامتفگ یم
دناوت ام ار رد نييبت هتفای ییاه هزات رب یانبم
طیارش و رتسب یاه
،یخیرات یسايس
و یعامتجا یرای
زا و دناسر ییاجنآ
هک هجيتن ای
جیاتن لصاح زا
،نآ یهاگ
،تاقوا اب رواب یاه ینید ام طابترا ميقتسم و هسیاقم ،دراد
نوتم نیا ليلحت یرما
مهم و یرورض هب
یم رظن دسر .
نیا رد
،هلاقم
ِتايبدا تّيصو همان یسیون رود ة یلهاج رود و ة تسخن یملاسا اب
تیروحم حت
ِليل ود
ِتّيصو هدیزگرب دش
ة طوبرم هب رما مهم ینيشناج و
،تفلاخ دروم
یسررب رارق و هتفرگ تسا هديشوک هدنسیون
زا دوخ نتم رتارف
،هتفر دراو تفاب و نيمز ة
نتم هدش و یخرب زا طباور نورد ینتم و ماظن یراتخاس نتم
ار اب تفاب اه ی
،ینوريب
،یتيعقوم
،یعامتجا یسايس
و یخیرات نتم دروم یسررب رارق دهد و نمض سیاقم ة
یقيبطت ود
،هرود هب یرگنشور نیا
لئاسم دزادرپب هک : ـ هچ یطابترا نايم
راتخاس و
یگژیو نورد یاه
ِینتم تّيصو همان اب اه طیارش
،یعامتجا یسايس
و یگنهرف ود
رود ة
عماج ةريزج ة برعلا دوجو
؟دراد 2 ـ هچ
ِهوجو و قارتفا یکارتشا
نيب دنا هشی و اه
یژولوئدیا سکعنم
هدش رد
ِنتم تّيصو مان ة
،رکبوبا اب هشیدنا و اه یژولوئدیا سکعنم
هدش رد نتم تّيصو همان سمش ِدبع دوجو
؟دراد 3 ـ ایآ باختنا نيشناج و
هفيلخ طسوت
،رکبوبا رد نیا تّيصو
،همان هباشم باختنا هفيلخ و نيشناج طسوت
سمش دبع رد
رود ة
یلهاج
؟تسا
1 . صو تّي و يناعم نآ
ژاو ة
« تّيصو » هک تروص برع ی
« نآ ةّيصو
» و عمج نآ
« ایاصو » ،تسا مسا ردصم ی
تسا هتفرگرب هدش زا
«
َو
َص ی ُي،
َو
ِص ي ،
َت ةيصو » هب ینعم
« دهَع
» . رد باتک اه ی تغل برع ی
،
رد لیذ نیا هژاو و ميهافم طبترم اب
،نآ ناعم ی فلتخم ی زا هلمج : دهع
،ندرک شرافس
،ندرک هيصوت
،ندرک راذگاو
،ندرک رومأم
،ندرک لصو ندرک زيچ ی هب زيچ رگید
، و ...
هدمآ تسا .
( ليلخ نب
،دمحا ب ی ات
؛ نبا
،روظنم 041 : لیذ ژاو ة
؛َدِهَع لا يديبز
، 0 0 : لیذ ژاو ة
َصَو
َی
؛
نبا
،سراف 040 : لیذ ژاو ة
َصَو
َی
؛ حیرط ی
، 041
، لیذ ژاو ة
َصَو
َی
؛ فطصم ی
، ميهاربا و
،نارگید
792 م : لیذ ژاو ة
ّصَو ی
دنشقلق)
ی و نبا نودمح زين دننامه رايسب ی زا تغل ناسانش نيشيپ
،
ژاو ة
« دهع » و
« تّيصو » ار
ِفدارتم مه
هتسناد دنا .
( دنشقلق ی
، ب ی ات ج ، 7 : 301 - 307
؛ نبا
،نودمح 713 ج،م 3 : 331 )
ژاو ة
،تّيصو رد
نآرق میرک هب هنوگ اه و لاکشا یفلتخم نوچ ةّيصَولا :
( هرقب / 14
، )
َصَو ی
( نامه / 32
،)
انيّصَو
( فاقحا / 1
،)
اوَصاوت
( رصع / 3
،)
مکيِصوُی
( ءاسن /
و )
...
دراو هدش
تسا . تّيصو رد
،حلاطصا نتساوخ
ماجنا راک ی زا
ِصو
ّی
، دعب زا تبيغ تّيصو هدننک و ای
سپ زا گرم وا تسا .
( وفطصم ی
، 314
، ج 3 : 21 - 27
؛ ونوق ی
، 041
، ج : 279
هجو)
يمست ة
نیا ک همل نآ تسا هک
،تّيصو
ِمزلتسم لصتم ندينادرگ
ِفرصت دعب زا گرم هب
ِفرصت
لبق زا گرم هدوب و هب ینعم رارقتسا یشخب تفلاخ و تیلاو دهع ی تسا .
( ناجرج ی
،
040 ج،
2 : 114 )
7 . تّيصو رد رود ة يلهاج
کی ی زا نونف ی هک رد رود ة لهاج ی زا تّيمها ژیو ه ا ی رادروخرب
،دوب نف هباطخ تسا هک
نابيطخ زا
،نآ نوچمه ريشمش
ی رد ناديم رازراک هدافتسا م ی دندرک و زا تاقحلم هباطخ
رد رود ة لهاج
،ی تّيصو دوب .
(
،یروخاف 0 ج ، ص،
11
تّيصو )
، نف مهم ی زا نونف رثن
بدا ی تسا هک زا نآ
،
،راکفا شلات
،اه لامآ و وزرآ اه ی صخش ار م ی ناوت فشک درک و
زين رايسب ی زا لئاسم يس سا ی
، عامتجا ی و نید ی زا نآ طابنتسا م ی دوش . تّيصو همان یاه
یلهاج
، صلاخ ة براجت شیر
دندوب یناگرزب ای ناديفس هک
، هب نیا هليسو
، جیاتن
هبرجت اه ی دوخ ار رد رايتخا ناکیدزن رارق
م ی دنداد . نیا ایاصو زين دننامه هبطخ اه ی
لهاج ی هتسارآ هب
،زاجیا عجس
، و لاثما و
ِح مک ب دو و هب نامه بولسا و
ِشور بطخ
راج ی م ی دش .
( نامه : 19
تلادع)
، هّجوت هب هبرجت اه ی ناگتشذگ و
لمع هب
،اهنآ بانتجا
زا لیاذر قلاخا ی نوچ : ندروخ لام
،ميتی برش
،رمخ ربک و دنسپدوخ ی
و توعد هب
عضاوت و نتورف ی
، توعد هب اوقت ی هلا ی و هيصوت اه ی قلاخا ی هب ناناوج رد ماگنه
دزا
،جاو ربص و یابيکش ی رد ماگنه
،گنج جاودزا اب دارفا ی هک رد کی قبط ة عامتجا ی
رارق
،دنراد زارتحا زا متس یزرو
، مارتحا هب
،هیاسمه مارکا
نامهم و هب ثرا نتشاذگ
لاوما ارب ی ناکیدزن زا
هلمج مهم نیرت اسم ئل ی دنتسه هک رد نوتم تّيصو همان اه ی نیا
هرود تیاور هدش تسا .
( سيبک ی
، 021 : 01 v.2,P.221 ؛ 1993 :
R.Peters ،
نیا یروآدرگ)
رود رد اهدعب ایاصو ة
تفرگ رارق افلخ هّجوت دروم یسابع .
نوراه لا کلملادبع هب ديشر
زين وا ،دشاب برع ناگرزب یایاصو یوجتسج رد هیداب رد داد روتسد یعمصأ بیرق نب ا یکی هک درک یروآدرگ ار برع ناگرزب زا یناوارف یایاصو ز
نآ اه تّيصو دبع سمش
شرسپ یدهعتیلاو رما رد لئاو نب یم
دشاب .
(
،یسيبک نامه : 01 )
تيصو مان ة دبع سمش هب شنارسپ
دبع سمش نب لئاو نب ثوغ رد تّيصو هب شنادنزرف م
ی دیوگ :
(
،فيصان 0 1 : 3 - 32
.)
2
ًاملسم نايم نتم قوف و يمز ةن نآ
، کی طبار ة لماعت ی رارقرب تسا و رد ليلحت نآ دیاب
هب نيمز ة نتم و رصانع راتخاس
،نآ ی هجوت هتسیاش دومن .
رد ثحب
،زاجیا تاواسم و
بانطا رد نوتم بدا ی هب هژیو نتم تّيصو
،همان لوقم ة
نامز رايسب مهم تسا . مهم نیرت رصنع ی هک رد راتخاس نیا تّيصو همان هب مشچ
م ی
،دروخ
ِزاجیا تلامج تسا
هک هب ود تروص هدروآ
هدش تسا . ـ زاجیا رصق اب
تناعتسا زا
فرح فطع واو هک ناعم ی ناوارف ی ار رد ظافلا کدنا ی نايب م ی دراد .
ترابع اه
" ی ...
ملعاو
ّنأ
َکلُملا
ٌتيَب
ُهُساسأ
،ُلدَعلا و هُدِعاوَق
،ُريبدَتلا و هناطيح ظّقيتلا
و
"...
و ...
ترابع اه ی زجوم ی ا تس هک عومجم ة لوصا تموکح ی و تلايکشت رادا
ی
،
س ساي ی و ماظن ی ار رد ظافلا کدنا ی نايب هتشاد تسا . 2 ـ زاجیا ی هک اب تناعتسا زا
رصح
و رصق نايب هدش تسا
؛ رصح و رصق ی هک املع ی ملع تغلاب نآ ار زا عاونا زاجیا هب
رامش هدروآ دنا .
لا( مشاه
، ي 391 : 19
قوف ترابع)
صلاخ ة نیا ود هلمج تسا :
فلا ـ
ّزعلا نّيبتی ف ی برحلا دصب ق ءاقللا ةيامح و رامذلأا و . ...
ب ـ
ّزعلا نّيبتیلا ف ی
برحلا نودب قدص ءاقللا و ةيامحنودب رامذلأا و ...
. رد ثحب
،زاجیا تاواسم و
بانطا
رد نوتم بدا ی
، هب هژیو نتم تّيصو
،همان لوقم ة نامز
، رايسب مهم تسا .
رصنع زاجیا
، رد نیا تّيصو
، ایوگ ی نیا هلأسم تسا هک طبار ة یو هژ ا ی نيب
،نامز
نتم تّيصو همان و عامتجا دوجو دراد
؛ هطبار ا ی هک رگنايب تّيمها تعرس رد داریا نتم و
باتش رد نخس نتفگ تسا . رد تّيصو مان ة قوف و رايسب ی رگید زا تّيصو همان یاه ی هک
ًابلاغ رد رخاوا رمع و رد ماگنه راضتحا هتفگ هدش تسا
، زا نامز و دربراک نآ رد نتم
کرد تسرد ی دراد دوجو و
نخس رب اضتقم ی لاح هتفگ هدش تسا . تّيصو هدننک تصرف
کدنا ی
،دراد نامز تايح وا هب تعرس م ی
،درذگ نیاربانب هب ملاک رصتخم ور ی م ی دروآ .
نیا عون شرگن رد نايب
،ملاک رد دادعت و گنوگچ ی بيترت هژاو اه ساکعنا هتفای تسا .
لماع رگید ی هک ثعاب هعسوت تعنص جیا زا رد نوتم تّيصو همان اه
،هتشگ یلهاج ی
هب طيحم گنهرف ی و عامتجا ی نیا رصع مرب ی ددرگ . یوگزاجیا ی
برعلا ةريزج رد رود
ة
لهاج ی رگنايب عضو ی صاخ زا عاضوا عامتجا ی و گنهرف ی عماج ة
ّما ی و نهذ هافش و ی
نايم رد یراتشون گنهرف نادقف رگنايب نانکاس
نیا راید تسا . نهذ هافش ی رصع لهاج ی
برع هب
ِروط عيبط ی
ِناوت ظفح تايبدا ی اب تلامج بانطا
هنوگ ار
،درادن و هب نيمه
تهج تسا هک تعنص زاجیا
،
ِنیرق نوتم رثن ی نیا هرود هدش تسا . اهنآ م ی دنتسناد هک
نوتم زجوم و ديفم رد نهذ اه رترادیاپ هدوب و رمع نلاوط ی رت ی دنراد .
نامه هنوگ هک شيپ رت هتفگ دش
، گ نامتف ای نتم بدا ی رگنايب گژیو ی اه و تايصوصخ
خیرات ی یاهزيچ ی تسا هک هتفگ هدش و تسا هدشن نايب ای .
نو کیاد زا ناينب ناراذگ
ليلحت نامتفگ رد نابز یسانش دقتعم سا ت ليلحت نامتفگ کی رما نايم هتشر ا ی تسا و
ناوت نآ ار دراد هک بایزرا ی راتخاس ی ار اب گژیو ی اه ی ددعتم تسگ ر ة عامتجا ی ـ گنهرف ی
و رادا ی طبترم دزاس . وا رب نیا رواب تسا هک شخب مظعا تاعلاطا هدناجنگ
هدش رد کی
نتم
، هب تحارص نايب
هدشن تسا .
108( 1991 : Teun .A. Van DijK ،
رد)
تيصو نیا همان
یم هظحلام زين دوش
هک خرب ی زا اتخاس اهر نآ ی تللاد رب هتفگان یاه ی دراد هک هب
تحارص ب ناي هدشن تسا هک رد نیا اج هب خرب ی زا اهنآ هراشا م ی دوش .
رگا هب نيتسخن رطس
تّيصو دبع سمش هب تقد هتسیرگن ،دوـش
رد ميهاوـخ تـفای
هک نيتسخن و
مّدقم نیرت تساوخ ة دبع سمـش تـعاطا
"زا راوـص
"
هـب ناوـنع نيـشناج
تسوا (
ِنَبای
َي
، مُکيصوأ ةَعاطِب
مکيخأ
ُصلا راو .) رد نیا اوخ هتس ود هتکن ـساسا ی دوـجو
دراد : کی ی نايب مان صاخ تّيصو هدنوش و رگید هيصوت هب وريپ ی و داحّتا اب وا . ـمه ة اـم
م ی ميناد هک ماظن عامتجا ةريزجی
برعلا رد شيپ زا
،ملاسا
ًاتدمع ماظن ی هـليبق ا ی تـسا
هــک هراوــمه شوختــسد
تاــفلاتخا و
شکمــشک اــه
ی ــناوارف ی هدوــب تــسا . تأ دــيک
تّيصو دننک ناگ هب زيهرپ زا
،فلاتخا تعاطا
زا رتهم
،موق نتسب دهع و ناميپ و دـنبیاپ ی
هب نآ
، دوخ
، تللاد رب تّيمها نیا عوضوم
،دراد
ًابیرقت رد مامت ی تّيصو هـمان اـه ی رود ة
لهاج ی دننامه تّيصو مان ة دبع سمـش
، هلأـسم زارـتحا زا ،هـقرفت ،داـحّتا لـص ة مـحر و
دنبیاپ ی هب دهع و ناميپ هب مشچ م ی دروخ . نانآ هب ناميپ یاه ی هک اب لیابق رگید م ی دنتسب
تّيمها دایز ی م ی دنداد نانچ هک رد تّيصو بلطملادبع هب
شدنزرف ،رـيبز
هـک رد بـلاق
رعش ی نايب هدش تسا نیا هلأسم دوهشم تسا :
( رذلاب ی
، 0 9 ق
، ج : 92
؛ نبا
،دعس 0 4
،ق ج : 17 )
« هب مدنزرف ريبز تيصو م ی ک من هک ا رگ گرم نم ارف ديسر هچنآ ار هک نايم نم و ىنب
ورمع
،تسا تیاعر دنک و ناميپ ی ار هک شردپ هتسب تسا ظفح دنک و ملظ و رکم ی رد
نآ اور درادن و دنادب هک ناشیا ناميپ میدق ی ار تیاعر هدرک اب ردپ وت ناميپ هتسب دنا و
اهنآ زا ىنب رهِف مه هب موق وت کیدزن دنرت
».
چ نان هک رد تيصو دبع سمش و بلطملادبع دوهشم
تسا مهم نیرت عوضوم رکذ
،هدش باختنا نيشناج اب
رکذ مان صاخ و توعد هب داحتا و گتسبمه ی تسا . رد تّيصو
دبع سمش مان شنيشناج
« راوص
» و رد تّيصو همان بلطملادبع مان
شنيشناج
« ريبز
» هب
تحارص نايب
هدش تسا ات هب نیا هليسو زا زورب فلاتخا ريگولج ی دوش . نسح ميهاربا
نسح م ی دیوگ : شکمشک اه
ی نينوخ ی ةريزج رد برعلا
، شيپ زا ملاسا
، نايم هداوناخ اه
رب رس بحاصت تسایر
هليبق خر م ی داد
؛ هب ناونع لاثم تقو ی ردارب گرزب هک تمس
یاوشيپ ی هليبق ار تشاد یم تافو تفای
، ناردارب رگید هب اضتقا ی نس دوخ رد نديسر ب ه
تسایر هليبق عمط م ی دنتسب .
( 391 ش : 31
ماظن )
تفشآ ة عامتجا ی هليبق ا ی برع رد رود ة
لهاج ی هک بات لّمحت وريپ ی زا کی تّيمکاح سايس
ی ار تشادن هراومه زا هس تهج
دروم دیدهت و جره و جرم عقاو م ی دش : تسخن تافلاتخا نورد
هليبق ا ی دوب هک دارفا
کی هداوناخ اب هداوناخ اه ی گید ر رب رس
،تفارش تورث
و تسایر هليبق هب عازن و هاگ ی
هب نمشد ی و زیرنوخ ی م ی دنتخادرپ .
( نامه : 31 - 39
مّود )
شکمشک ی هک نايم لیابق ارب ی
تسد یبای اگارچ ه اه و فّرصت بآ اه تروص م ی تفریذپ . نيمّوس لماع
ِزورب ريگرد ی
،اه
یروطارپما اه
ی گرزب ی نوچ مور دندوب هک هراومه اب وفن ذ و کیرحت لیابق
، اهنآ ار هب
ريگرد ی م ی دندناشک و
زا داحّتا اهنآ ريگولج ی م ی دندرک . سپ ب ی تهج دوبن هک امکح ی
ماوقا
ًابلاغ رد تّيصو همان اه ی شیوخ هب حلص و تسود ی و حلاصا تاذ نيبلا هّجوت
ناوارف ی دنتشاد . و رگا تّيصو همان اه ی رود ة لهاج ی رد باتک
«
ُملا
َمع نور و اصولا ای
» ار
دروم هعلاطم رارق ميهد
، رد ميهاوخ تفای هک رثکا نیا ایاصو نیا هنوگ زا اسم ئ ل ار رکذ
هدرک دنا و هب روظنم ت أ ديک رکذ نآ ار رد نتم رب اس ئ ر روما مّدقم هتشاد دنا .
هژاو اه و تارابع رد
رطس لوا و مّود نیا
تّيصو همان تللاد ب ر نیا رما دنراد هک :
ًلاّوا لاقتنا تردق رد نايم لیابق ثوروم ی
،تسا
باختنا رسپ دشرا هداوناخ هب ناونع سيئر
،موق للادتسا ی تسا هک ماظن عامتجا ی برع
نآ ار م ی تفریذپ و
هب نيمه تلع دبع سمش باختنا
« اوص ر
» رسپ دشرا دوخ ار اب نايب
هکنیا وا زا مه ة امش گرزب رت تسا هيجوت م ی دنک . مّود هکنیا تّيصو هدننک زا رواب اه ی
ديحوت ی و
ّرف دزیا ی رد تردق سايس ی رادروخرب هدوب
تسا .
هچرگا خرب ی زا
،ناقّقحم بارعا
رود ة لهاج ی ار
ًابلاغ تب تسرپ فرعم ی هدرک
،دنا
لو ی دیاب ت هک تشاد هجو ب
رايس ی زا بارعا تب تسرپ رد نيع تب تسرپ ی هب ادخ ی اتکی
زين دقتعم وب دند . اهنآ نامه هنوگ هک زا تاجردنم نآرق
دافتسم م ی
،دوش ناتب ار ليسو ة
طابترا اب ادخ م ی
،دنتسناد هب
روط ی هک نآرق زا نابز نیا بارعا م ی دیامرف :
« مهدبعنام لاإ
انوبرقيل لإ ی للها یفلز
»
( رمزلا / 3
.)
« تب اه ار م ی ميتسرپ ات ام ار هب دنوادخ اتکی
کیدزن
دننک
».
دبع سمش رد نیا تمسق زا تّيصو همان هب رکذ تيمکاح شرسپ
رب مدرم
، سپ زا
تيمکاح دنوادخ
، م ی دزادرپ و دقتعم تسا هک شتردق و تردق شنيشناج رد
بترم ة مّود
سپ زا تردق دنوادخ رارق دراد و نیا رما عادت ی دننک ة نیا رّوصت تسا هک تردق وا زا
بناج تسادخ و
شرسپ نيشناج و
ی سپ زا دنوادخ رب مدرم تسا . دیاش ناوتب تفگ
گنهرف تفلاخ هک دعب اه رد رود ة ملاسا ی تللاد رب تردق دنوادخ ی و
ّرف دزیا ی رد
سنج رشب تشاد
، هشیر رد رصع تّيلهاج و
هشیر رد نيمزرس نمی
هتشاد تسا
؛ رواب ی
هک
ِتحت ناونع
ّرف دزیا ی رد طابترا خیرات ی ماظن ناساس ی اب اشداپ ناه نمی هب نامکاح
یا ن نيمزرس هار
هتفای تسا . اهنیا هّمش ا ی زا ميهافم عامتجا ی
، خیرات ی و گنهرف ی طيحم
مکاح رب نتم قوف دوب هک هناشن اه و تللاد اه ی تّيصو همان دبع سمش
، ام ار هب نآ وس
قوس داد .
0 . تّيصو همان سيون ي رد رود ة تسخن ملاسا ي
هچرگا تّيصو همان سیون ی رد رود ة ملاسا ی تحت ت أ ريث ا بولس نآرق ی راچد تارييغت ی دش
،
اما دیاب هّجوت تشاد
، راتخاس و
ميهافم تّيصو همان اه ی لهاج ی ات
ّدح دایز ی هب
هرود اه ی تسخن ملاسا ی لاقتنا تفای . تثعب ربمايپ ( ص ) و زاجعا نآرق ی وا
، اضف ار ارب ی
رييغت ناهج نيب ی و ژولوئدیا ی نیا هرود مهارف دروآ .
زکرمت نتفای تردق سايس ی ب ا روهظ
،ملاسا عّونت تّيصو همان اه ار زين رتشيب درک
؛ هب
وحن ی هک عاونا ددعتم ی زا تّيصو همان اه هب دوجو دمآ و ره مادک زا اهنآ
، اب هّجوت هب
ناشتيهام
، اراد ی راتخاس نّيعم ی دیدرگ هک نیرتروهشم عاونا
اهنآ هب ود تسد ة هظعوم ا ی و
تلايکشت ی ميسقت م ی دندش .
تسد ة لّوا ع تراب دندوب زا تّيصو همان اه ی نید ی و قلاخا ی هک رد بلاق زردنا و
هظعوم نايب م ی تشگ و
ًابلاغ نلاوط ی دوب و بولسا ی نآرق ی تشاد . زا مهم نیرت نیا عون
تّيصو همان اه تّيصو ی تسا هک دنوادخ
ّزع
َو
َج
،ل باطخ هب ترضح لوسر
( ص )
هدومرف و ناشیا زين شتما ار هب نآ هيصوت هدومن تسا
3.
( رونیدلا ی
، 0 4 ق ج 2 : 374 ؛
،ظحاج 041
،ق ج 2 : 9
هولاع)
رب تّيصو هدشرکذ هب
ییایاصو دننام
ةبطخ
،عادولا ثیدح
نيلقثلا و تّيصو مان ة ربمايپ ( ص ) هب ذاعم نب لبج زين م ی ناوت هراشا درک هک رد نآ ربمايپ
( ص ) هولاع رب لئاسم قلاخا ی و نید
،ی هلأسم نيشناج ی ترضح یلع
( ع ) ار نايب هدرک
تسا .
( نبا ج،ماشه 2 : 143 و 174 ؛ نبا دعس 0 4
،ق ج 2 : 14
تيصو )
مان ة ماما لع ی ( ع ) هب
شرسپ ماما نسح ( ع ) هک رد جهن هغلابلا هدمآ تسا زين زا لمج ة نیا هتسد زا
تسایاصو .
تسد ة مّود تّيصو
همان یاه ی دنتسه هک هب ماظن تموکح ی طوبرم م ی
،دندش نیا
تّيصو همان اه هک م ی ناوت اهنآ ار تّيصو مان ة تلايکشت ی مان داهن
، دوخ هب همان تّيصو یاه
و یماظن ،ییاضق ،یسايس ...
ميسقت م ی دندش
.
تيصو مان ة رمع هب رکبوبا
رکبوبا زا نيتسخن ناگدنورگ
هب ربمايپ ( ص ) و رد رمز ة باحصا ناشیا
تسا . و ی تدم
ود لاس و هس هام تفلاخ دومن . نآ نانچ هک زا عبانم جارختسا م
ی
،دوش رکبوبا لبق زا
،تافو تّيصو همان ا ی ميظنت درک و رد نآ نيشناج ی رمع ار سپ زا دوخ مولعم و هب روط
حیرص نیا عوضوم ار
هب همه ملاعا درک . و ی نامثع ار
ِرومأم نتشون تّيصو همان درک .
نتم نآ نينچ تسا :
ناتسجس( ی
، نيشيپ : 91
؛
،ظحاج
،نيشيپ ج 2 : 3
؛ نبا
،هبيتق
،نيشيپ ج : 11
؛ یبلآا
، 71
،م ج 2 : 22 - 23
؛ نبا
،ذقنم 049 ق : 2 )
رکبوبا
، رد نیا تّيصو
، هیاپ راذگ کبس ی دیدرگ هک دعب اه
، رايسب ی زا هباحص و
اعبات
،ن زا نیا کبس وريپ ی دندرک . رد نیا کبس
، تّيصو هدننک
، تّيصو همان ار سپ زا
« مسب للها نمحرلا ميحرلا
» اب
ِظفل
« اذه
» عورش م ی دنک و هب ناونع لاثم م ی دیوگ :
« اذه ام
َدِهَع هِب نلاف نلافل » یا
« اذه
ٌدهع نِم نلاف نلافل
» . رد نیا کبس
، تّيصو هدننک رد للاخ
تّيصو
، هن هب رکذ هبطخ ا ی نلاوط ی م ی دزادرپ
، و هن زا فاصوا تّيصو هدنوش و شیاتس
زا وا بلطم ی رکذ م ی دنک
؛ هکلب وا ميقتسم شتّيصو ار
نايب م ی دنک و رد نایاپ اب نايب دورد
و ای نخس ی بسانم
، تّيصو همان شا ار هب نایاپ م ی دناسر . ويش ة رکبوبا دعب اه دروم تیانع
ِریاس افلخ زين عقاو دش و رمع نب زعلادبع ی ز
، هفيلخ شوخ مان وما
،ی رد تّيصو مان ة
ِباختنا فيلخ ة سپ زا دوخ ين ز رب نيمه ساسا لمع درک .
( دنشقلق ی
، ب ی
،ات ج 7 : 314 )
رد نیا هويش
، نامه هنوگ هک رد نیا تّيصو همان هدهاشم م ی دوش
، زاجیا شقن ی ساسا ی
دراد . زونه رد نیا عون تّيصو همان اه دننامه رصع لهاج ی تلامج
، هاتوک دنتسه و زا
رکذ
ِتلامج نلاوط
ی بانتجا م
ی دوش . تاسابتقا نآرق
ی رد نیا تّيصو همان هب مشچ
م ی دروخ و نیا ، هلمجزا گژیو ی اه ی رصحنم هب درف تّيصو همان اه ی رود ة ملاسا ی تسا .
زا رگید گژیو ی اه ی نورد نتم ی نیا تّيصو همان
، دوجو قابط ای داضت رد نآ تسا . رد
تاملک
« رخآ هدهع
» و
« لّوأ هدهع
»
،
« ايندلا
» و ةرخلآا«
»
،
« نمؤی
» و
« رفاکلا
»
،
« ليّللا
» و
« راهّنلا
»
و رايسب ی رگید زا تاملک
، قابط دوجو دراد . نیا
ِتعنص عیدب ی هک رد تّيصو مان ة
رکبوبا هب
ِروط هدنکارپ هدمآ
،تسا هتساخرب زا
بولسا نآرق ی تسا . نامه هنوگ هک رد
نآرق شقن قابط و داضت
، اهنت هب یابیز ی نیرفآ ی دودحم من ی
،دوش هکلب رد نييبت خرب ی زا
ميهافم و اکشآ رتر ندومن ضعب ی ناعم ی زين ريثات یازسب ی دراد .
( نسح هداز ، 313 : 27 )
رد نیا تّيصو همان زين قابط
، هولاع رب زاسابیز
ِی رهاظ
ِی
،نتم شقن یازسب ی رد
رگنشور ی دوصقم تّيصو هدننک دراد . دربراک نیا تعنص رد نتم
، عون ی سکوداراپ داجیا
م ی دنک هک
ِراجنه نابز ار م ی دنکش و بجوم گش تف ی و
ِذاذتلا رنه ی نآ م ی دوش .
( میرک ی
،درف 374 ش : 01 )
دربراک تاملک داضتم و ضقانتم رد
نیا نتم
، ثعاب واکجنک ی رد
ِفشک ماهبا دیدپ
هدمآ و تبارغ و گزات ی ملاک هتشگ و نمض هتسجرب ندرک
ميهافم
ِدروم
ِرظن
،فّلؤم
ببس زاجیا ملاک
، هب تهج عمج نايم ود انعم ی ضقانتم و اضّتم د
( نامه : 94
یم)
دوش و
رد تیاهن
، بجوم نيسحت ملاک نآ نييبت و م
ی ددرگ .
دیاب هّجوت تشاد هک
ِقابط ب ه راک هتفر رد نیا نتم و ره نتم بدا ی
،رگید شيپ زا ره
زيچ
، هب
ِروط عيبط
،ی زا
ِلصا فسلف ی تيلکاره همشچرس 1
م ی دريگ و نآ لصا نیا تسا
هک دوجو داضت رد ءايشا
،
ِثعاب کرح
،ت یایوپ ی
، لّوحت و رد تیاهن رگنشور ی و هاگآ ی
م ی ددرگ . هب رظن م ی دسر هک نیا لصا لباق ميمعت هب تاملک داضّتم رد نتم زين دشاب
؛
نیدب نعم ی هک توافت و داضت رد ود هملک ثعاب تکرح نهذ هب تمس رگنشور ی و
ديلوت انعم ی دیدج م ی دوش . نایارگراتخاس هک 1
رد ثحب
ِیسانشانعم
،نابز ارگزیامت
دنتسه
، زين
، رب نیا دنرواب : انعم نامز ی دوجوب یم دیآ هک داضت و توافت رد کی هتفگ
دوجو هتشاد دشاب . نیاربانب اهارگراتخاس نیا
توافت ار داجیا م ی ک نن د و ییانعم ار اب
ناونع انعم ی صوصخ ی
، انعم ی مومع ی
، انعم ی
،کّرحت انعم
ی نکاس و ...
هب تسد
یم دنروآ .
( ناخدمحم ی
، 312 ش : )
رکبوبا اب هرهب ريگ ی زا بولسا نآرق میرک و اـب تـیانع هـب نـیا تراـبع هـک
« ُفَرـعُت
ُءايشلأا
ِدادضأب اه
» هتفایرد دوب هک موهفم کی ی زا نيفرـط قاـبط هـب ليـسو ة فرـط رـگید
شور ن رت م ی ددرگ . هتبلا هولاع رب یارآ،نیا ة قابط م ی دناوت خرب ی رگید زا هیلا اه ی نیرـیز
اــنعم ی اــبع تر ی
،ار زا اــفرژ هــب حطــس دروآ و مــهف نآ ار ارــب ی بــطاخم ليهــست
دیامن .
( نسح
،هداز 313 ش : 27 )
زا گژیو ی اه ی رگید نورد نتم ی نیا تّيصو همان هب ريگراک ی عجس اب ترابع یاه ی
ًاتبسن
هاتوک تسا . طبار ة نیا تعنص غلاب ی و نتم رد رود ة لهاج ی و رود ة تسخن ملاسا ی
طبار ة قيمع ی تسا . یا ن تعنص رد نآرق میرک زين ساکعنا ناوارف
ی دراد . نیرتابیز
عجس اه ار م ی ناوت رد نآرق میرک
ُج تس . عجس ییاه دننام
" : ام مکل نوُجرتلا لله
ًاراقو و
دق مکقلخ
ًاراوطأ
"
( حون / 3
، 0
ملَأ،)
لعجن ضرلأا
ًاداهم و لابجلا
ًاداتوأ
( أبنلا / 9 )
"،
اهيف
ةعوفرم ٌررس و
باوکأ ةعوضوم
"
( ةيشاغ / 0
و )
....
رد نیا تيصو همان زين عجس اه ی
ددعتم ی هب مشچ م ی
،دروخ رگا هب ترابع اه ی
«
ًاجراخ اهنم و
ًلاخاد اهيف
» و
«
ُنِمؤُی
ُرِفاکلا و
ُنِقوُی
ُرِجافلا
» و رايسب ی رگید زا نیا هنوگ ترابع اه هاگن مينک
، دوجو عجس ار
ميهاوخرد تفای
. دربراک عجس رد نتم نیا تيصو مان ه و نوتم رگید نیا هرود
، رگنايب
دوجو عون ی ماجسنا و قيسوم ی رد تعيبط ةريزج برعلا و گدنز ی عامتجا ی نآ تسا .
عيفش ی نکدک
،ی نوماريپ ساکعنا
قيسوم ی رد خرب ی زا عیانص بدا
،ی داقتعا دراد هک
رصانع قيسوم ی هب ود هورگ : قيسوم ی تاوصا و
قيسوم ی ناعم ی ميسقت م ی دوش . وا
عیانص ی نوچ داضت ار رد ورملق قيسوم ی ونعم ی و عیانص ی نوچ عجس ار رد ورملق
قيسوم ی تاوصا رارق
م ی دهد .
( رعش یقيسوم
، 393 ش : 270
عجس )
راکب هتفر رد نیا
تّيصو همان ناشن م ی دهد هک رثن جسم ع ملاسا ی ، نانچمه
، وريپ عجس رثن رود ة لهاج ی
تسا
؛ اب نیا توافت هک لصاوف نآ کدنا ی شيب رت هتشگ و زا
ِکبس
ِعجس نانهاک هلصاف
هتفرگ تسا . زا رگید گژیو ی اه ی نورد نتم ی لباق لّمأت رد نیا تّيصو همان
، م ی ناوت هب
دراوم لیذ هراشا درک :
ـ نادقف دمح و انث ی راگدرورپ و
تداهش هب گناگی ی دنوادخ . نیا هويش هک فلاخرب
تّيصو همان اه ی ربمايپ ( ص ) و ماما لع ی ( ع )
،تسا
ًلاماک غبص ة رصع لهاج ی دراد ؛
نیدب نعم ی هک رد زاغآ تيصو همان اه ی لهاج
،ی رکذ ی زا دنوادخ و فيصوت وا
هدید
من ی دوش و
ًابلاغ علطم نیا تيصو همان اه نّیزم هب
َم
َث ل و تلامج تمکح
زيمآ تسا
.
2 ـ ژاو ة ب ه راک هتفر رد طابترا اب نيشناج ی
، رد عقاو
، نامه هژاو ا ی تسا هک رد دهع
اج له ی ب ه راک م ی هتفر تسا . ژاو ة
« فلختسا »
و ةفيلخ«
» رد تّيصو همان اه ی
ِباختنا
نيشناج
،
ًابلاغ رد دزن نایاورنامرف و
اش ناه ريمح و نمی
، لوادتم هدوب تسا . 3 ـ دوجو
تاملک ةرخلآا«
، ةمايقلا موی
، لهأ راّنلا و ةّنجلا لهأ
»
، تللاد رب نیا هتکن دراد هک
فلاخرب تّيصو
همان اه ی لهاج ی هک زا تايح ورخا ی ملاک ی هب نابز من ی
،دنروآ سرت زا
باقع دنوادخ رد ژولوئدیا ی و ناهج نيب ی زات ة ملاسا ی ، هاگیاج هژیو ا ی هتفای تسا رد و
تّيصو همان رود یاه ة
تسا هدش سکعنم یملاسا .
6 ـ هوجو قارتفا و کارتشا رد تّيصو همان اه ی
ِرصع لهاج ي و ملاسا ي
تّيصو همان اه ی ملاسا ی لکش اه ی لماک یرت زا تّيصو همان اه ی رصع لهاج ی تسا . رد
تّيصو مان ة لهاج
،ی گدنکارپ ی عوضوم هب حوضو هدید م ی دوش
؛ اما رد تّيصو همان اه ی
ملاسا ی تدحو عوضوم اج ی گدنکارپ ی ار هتفرگ تسا .
،زاجیا عجس و هب ريگراک ی لاثما
و مکح هب ناونع هس رصنع مهم رد تّيصو همان سیون ی رود ة لهاج ی و ملاسا ی سادیوه ت .
زا سررب ی ایاصو ی ود هرود مرد ی ميبای هک نيماضم نید
ی و قلاخا
،ی رد نتم
تّيصو همان اه ی ره ود هرود
، دوجو دراد
؛ اب نیا توافت هک نيماضم نید
ی و قلاخا ی
لهاج
،ی رتشيب ثعبنم زا نایدا ديحوت ی (
،تيحيسم تیدوهی
) هدوب و نيماضم نید
ی و
قلاخا ی ملاسا
،ی رب یاپ ة نآرق و ثیداحا راوتسا
هتشگ تسا . تکن ة لباق مامتها رد نیا
هنيمز نیا تسا هک هلأسم
،ترخآ
،داعم
،مّنهج
،تشهب رجا و شاداپ رد تّيصو همان اه ی
رود ة لهاج ی هدید من ی دوش
؛ اما رد صو ي ت همان اه ی رود ة ملاسا ی ، نیا هلأسم
، رد ود
ِلکش قیوشت و بيغرت (
،شاداپ تشهب و )...
و اذنا ر ( باذع
، مّنهج و )...
ساکعنا
ناوارف ی دراد . رد نوتم تّيصو همان اه ی رود ة لهاج
،ی نازيم ت أ ديک رب لص ة
،محر داحّتا و
گتسبمه
،ی هب بتارم
، رتشيب زا تّيصو همان اه ی رود ة ملاسا ی تسا و نیا دوخ رگنايب نیا
تسا هک عازن اه ی نورد هليبق ا ی و نيب هليبق ا
،ی رد نیا هرود
، تبسن هب رود ة ملاسا ی
شيب رت هدوب تسا .
سیاقم ة ود تّيصو مان ة دبع سمش و رکبوـبا ناـشن دـنهد ة نآ تـسا هـک : رايـسب ی زا
ناگژاو و بولسا ب ه راک هتفرگ هدش طسوت رکبوـبا رد رـما نيـشناج
،ی هباـشم ناـگژاو و
بولسا تّيصو ـمان ة دـبع سمـش تـسا . رـه ود زا ظـفل
« تـفلاخ
» فتـسا هدا ـم ی دـننک
،
لاحرد ی هک ربمايپ رد رما نيشناج ی یلع ( ع ) زا نیا ظفل هدافتـسا هدرـکن
تـسا و زا ظـفل
« لوم ی
» هدافتسا م ی دنک . رکبوبا
، فلاخرب کبس
ربماـيپ ( ص )
، ميقتـسم هـب
هلأـسم لـصا ی
تّيصو همان م ی دزادرپ
؛ نامه هنوگ هک دبع سمش
ًاميقتسم هلأسم لصا ی نعی ی رما نيـشناج ی
ار حرطم م ی دنک . رکبوبا رد نیا تّيصو همان اب ت أ ديک ( رارکت لعف تفلختسا )
رب نيـشناج ی
رمع رارصا هتشاد تسا و رگا هب
ِعون ميسقت دنب ی مدرم
، رد تّيصو مان ة رمع زـين هاـگن ی
میزادنيب
، ميهاوخرد تفای
هک وا زين دننامه رکبوبا یم لمع هدرک
. وا رد شتّيصو مدرم
ار
هب بيترت :
،نارجاهم اصنا
،ر لها أ م راص ( مدرم ی هک رد دلاب هحوتفم
، رد
ِطخ مّدـقم ـهبج ة
ملاسا ی رارق دنراد )
،
ِلها هیداب و
ِلها هّمذ ميـسقت ـم ی دـنک
( ،فيـصان ناـمه : 31
و)
تـلع
رترب ی نداد رجاهم ا ن ار شيپ ی ناشنتفرگ هب
ملاسا م ی دناد . نیا نادب تسانعم هک
رمع زـين
رب ساسا نیا
ِگنهرف
ِرصع لاسا زا شيپ ِم
برع
« لضفلا مّدـقتملل
» مدرـم ار هـقبط دـنب ی
م ی نک و د رترب ی ار هب سک ی م ی دهد هک هـب ِتّنـس تّيخوخيـش و
تمدـق دـنبیاپ دـشاب و
ِگنهرف تّنس ی ار ساپ درادب .
هجيتن يگ یر
. تّيصو همان اه ی رصع لهاج ی هک
ًابلاغ رادروخرب زا
،زاجیا عجس
، لاثما
ِحو مک و
گدنکارپ ی عوضوم و ...
تسا
، تللاد رب : دوجو گنهرف هافش ی و یاور ی
، طيحم هداس و
راشرس زا قيسوم ی عيبط ی
،
ّلجت ی هبرجت اه ی صخش ی رد بلاق لاثما مکحو هب ناونع
ِمولع اشگهر و مدع زکرمت تردق سايس ی رد رود ة لهاج ی دراد .
2 . راتخاس تّيصو همان اه ی رصع تسخن ملاسا ی هک رد نآ هولاع رب بولسا لهاج ی
،
هگر ه ییا زا بولسا نآرق ی رد بلاق تاسابتقا نآرق
ی
، داضت اه ی ب ه راک هتفرگ هدش رد
نآرق و ...
هدید م ی دوش
، تللاد رب نیا هتکن دراد هک نآرق هولاع رب ا ی هکن رب
تّيصو همان اه ی نیا هرود ت أ ريث م ی دراذگ
، رد ددص نیوکت یناعم نیون و عسوت ة
ژولوئدیا ی ملاسا ی تسا .
3 . سیاقم ة صو تّي مان ة
ِدبع سمش و رکبوبا
، ایوگ ی نیا بلطم تسا هک رد ره ود
تّيصو همان ظفل للاج
" ة
"للها هب مشچ م ی دروخ و رد شرگن ود
،مکاح دنوادخ اتکی
،
رداق قلطم تسا و ضیوفت تردق زا بناج تسوا ار دوخ نيشناج ِصاخ مان ،ود ره و
تيصو یادتبا رد یم همان
دنروآ .
0 . هدافتسا زا سابتقا تا نآرق ی
، کذ
ِر ناهج سپ زا
،گرم ب ه ريگراک ی درتسگ ة تعنص قابط
و ...
رد تّيصو مان ة رکبوبا
، زا هلمج دراوم ی تسا هک رد تّيصو
ِدبع سمش هدید
من ی دوش .
1 . هدافتسا زا یلهاج ِظفل
« تفلاخ »
،ینيشناج رما رد ضوم
ِع ب ه ريگراک ی نآ
، تايبدا
هنارمآ و ...
رکبوبا همان تّيصو رد
ًاقيقد هب
ِکبس همان تيصو دبع
سمش هدوب و زا
ییاجنآ هک نايم
،نتم دنسیون ة نتم و طيحم نوريب
ِی نتم طابترا دوجو دراد
، رد م ی ی با ي م
هک هدنسیون هراومه
، رد رما ینيشناج و
تفلاخ
، تحت ت أ ريث رصع لهاج ی رارق هتشاد
تسا .
يپ تشون اه
- دبع سمش نب لئاو نب ثوغ ، زا شداپ ا ناه ريمح ی نمی و زا بارعا طحق ینا شيپ زا ملاـسا تـسا .
(
،فيصان 0 1 : ص 32 - 3 )
