يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر و ﻲﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ :
ﻳﺎﻘﻣ ﺔﺴ ﻮﻀﻋ ﻲﺘﻔﻧ يﺎﻫرﻮﺸﻛ
ﻪﻌﺳﻮﺗ لﺎﺣ رد ﻲﺘﻔﻧﺮﻴﻏ و ﻚﭘوا
، يﺎﻫروﺎﺘﺸﮔ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻢﻴﻤﻌﺗ (GMM)
1رﺎﺼﻋ سﺎﺒﻋ ي
سرﺪﻣ ﺖﻴﺑﺮﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﻤﻠﻋ ﺖﺌﻴﻫ ﻮﻀﻋ
يﺮﺻﺎﻧ ﺎﺿﺮﻴﻠﻋ
سرﺪﻣ ﺖﻴﺑﺮﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﻤﻠﻋ ﺖﺌﻴﻫ ﻮﻀﻋ
ﻲﺑاﺪﻧﻮﺧ ﻲﻳﺎﻗآ ﺪﻴﺠﻣ
ﺪﺷرا سﺎﻨﺷرﺎﻛ ﻫوﮋﭘ و
ﺶ ﺮﮔ سرﺪﻣ ﺖﻴﺑﺮﺗ هﺎﮕﺸﻧاد
ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
7 / 12 / 1386 شﺮﻳﺬﭘ ﺦﻳرﺎﺗ :
26 / 3 / 1387
هﺪﻴﻜﭼ ﺯﺍ ﯽﮑﻳ ﻢﻬﻣ ﺗ ﺶﺨﺑ ﻦﻳﺮ ﺭﻮﺸﮐ ﺮﻫ ﺩﺎﺼﺘﻗﺍ ﯼﺎﻫ
، ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺭﺍﺯﺎﺑ ﺖﺳﺍ
. ﯽﻣ ﯼﺩﺎﺼﺘﻗﺍ ﺪﺷﺭ
ﻭ ﻪﻌـﺳﻮﺗ ﺪﻧﺍﻮﺗ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺭﺍﺯﺎﺑ ﻖﻧﻭﺭ ﺩﻮﺷ ﺐﺒﺳ ﺍﺭ
. ﺯﺍ ﺩ ﯼﻮﺳ ﻳ
،ﺮﮕ ﻥﻭﺪـﺑ ،ﺏﻮـﻠﻄﻣ ﯼﺩﺎﺼـﺘﻗﺍ ﺔﻌـﺳﻮﺗ ﻭ ﺪـﺷﺭ ﻪـﺑ ﻥﺪﻴﺳﺭ
ﻭ ﻲﻟﺎﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺰﻴﻬﺠﺗ ﻭ ﺁﺭﺎﮐ ﯽﻟﺎﻣ ﯼﺎﻫﺩﺎﻬﻧ ﺩﻮﺟ
، ﺖـﺳﺍ ﻦﮑﻤﻣﺮـﻴﻏ .
ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦـﻳﺍﺭﺩ
، ﻭ ﯽـﺳﺭﺮﺑ ﻪـﺑ
ﺴﻳﺎﻘﻣ ﺔ ﻝﺎـﺣ ﺭﺩ ﯼﺎﻫﺭﻮﺸـﮐ ﻭ ﮏـﭘﻭﺍ ﻮﻀـﻋ ﯽﺘﻔﻧ ﯼﺎﻫﺭﻮﺸﮐ ﺭﺩ ﯼﺩﺎﺼﺘﻗﺍ ﺪﺷﺭ ﻭ ﯽﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﻦﻴﺑ ﺔﻄﺑﺍﺭ
ﺮﻴﻏ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﯽﻣ ﻪﺘﺧﺍﺩﺮﭘ ﯽﺘﻔﻧ
ﺩﻮﺷ . ﺮﺑ ﯽﺳﺭﺮﺑ ﻦیﺍ ﻝﺪﻣ ﺱﺎﺳﺍ
ﺎﻫ ﺎﻳﻮﭘ ﻞﻧﺎﭘ ﯼ ﺗ ﺯﺍ ﻩﺩﺎﻔﺘـﺳﺍ ﺎﺑ ﻭ ٢
ﻥﺯ ﻦﻴـﻤﺨ
ﯼﺎﻫﺭﻭﺎﺘﺸﮔ ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻢﻴﻤﻌﺗ
ﯽﻧﺎﻣﺯ ﺓﺭﻭﺩ ﯽﻃ ، ۱۹۹۰
ﺎﺗ ۲۰۰۴ ﯽﻣ ﻡﺎﺠﻧﺍ ﺩﺮﻴﮔ . ﻭ ﻦﻴـﻤﺨﺗ ﻦﻳﺍ ﺯﺍ ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ
ﻦﻳﺍ ﺯﺍ ﻲﮐﺎﺣ ،ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﺍ
ﺖﺳ
، ﺰـﻴﻬﺠﺗ ﺭﺩ ﻲﻟﺎـﻣ ﻱﺎـﻫﺩﺎﻬﻧ ﻲﻳﺁﺭﺎﮐ ﻡﺪﻋ ﻭ ﻲﺘﻔﻧ ﻱﺎﻫﺪﻣﺁﺭﺩ ﺩﻮﺟﻭ ﻞﻴﻟﺩ ﻪﺑ ﻪﮐ
ﻲـﻔﻨﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﮏﭘﻭﺍ ﻮﻀﻋ ﻲﺘﻔﻧ ﻱﺎﻫﺭﻮﺸﮐ ﺭﺩ ﻲﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ ،ﻲﻟﺎﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻩﺭﻭﺩ ﺭﺩ ﻱﺩﺎﺼـﺘﻗﺍ ﺪـﺷﺭ ﺮـﺑ
ﺖﺳﺍ ﻪﺘﺷﺍﺩ ﻲﺳﺭﺮﺑ ﺩﺭﻮﻣ .
ﺖﺳﺍ ﻲﻔﻨﻣ ﺎﻫﺭﻮﺸﮐ ﻦﻳﺍ ﺭﺩ ﺰﻴﻧ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺖﺷﺎﺒﻧﺍ ﺮﺑ ﻲﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﺮﻴﺛﺄﺗ .
ﻪﻘﺒﻃ ﺑ
JEL ﻱﺪﻨ
E44 :
Q32،
ﻠﮐ ﺪﻴ ﻭ ﮊﺍ ﻩ : ﻦﻴﻤﺨﺗ ،ﻱﺩﺎﺼﺘﻗﺍ ﺪﺷﺭ ،ﻲﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻢﻴﻤﻌﺗ ﺭﻭﺎﺘﺸﮔ ﻥﺯ
GMM) (
1 - generalized method of moments . 2 -Dynamic Panel Data.
1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﻧﺎﻬﺟ ﮓﻨﺟ زا ﺲﭘ ﻲ
ـﺘﻗا ﺪﺷر ﻪﺑ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺮﻈﻧ مود
ﺖـﻟود و ﺪـﺷ فﻮـﻄﻌﻣ يدﺎﺼ ﺎـﻫ
ﺎﺗ ﺪﻧﺪﻴﺷﻮﻛ زا
يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﻪﺑ
ناﻮﻨﻋ
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻢﻴﻜﺤﺗ ياﺮﺑ ﻲﻠﻣﺎﻋ
ﺪـﻨﻨﻛ هدﺎﻔﺘﺳا دﻮﺧ يﺎﻫ .
ﺎـﺗ
دﺮﺑ ﻪﺑ ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ درﻮﻣ رد ﺎﻣ شﺮﮕﻧ لﺎﺣ ﻪﺑ و
ﺧﺎﺑ ﺖ ﺎﻫ
ﻲـﻳاراد ﺖـﻤﻴﻗ تﺎﻧﺎﺳﻮﻧ زا ﻲﺷﺎﻧ ي ﺎـﻫ
دوﺪﺤﻣ ﻲﻣ ﺪﺷ
، نوﺪﺑ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻪﺑ ﺔﻌﺳﻮﺗ
ا ﺪـﺷر ﺮـﺑ ﻲﻟﺎـﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ
دﻮـﺷ ﻪـﺘﺧادﺮﭘ يدﺎﺼـﺘﻗ .
ﺮﺑ ﺮﺘﻴﭙﻣﻮﺷ و ﺲﻜﻴﻫ نﻮﭼ ﻲﻧﺎﻧاددﺎﺼﺘﻗا ﺔﻌﺳﻮﺗ
ءﺰـﺟ و رﻮﺗﻮﻣ ار نآ و هدﺮﻛ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ
ﺪﻧدﺮﻛ ناﻮﻨﻋ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﺪﻨﻳآﺮﻓ ﺮﻫ ﻚﻔﻨﻳﻻ .
ﻪﻳﺮﻈﻧ ﺎﻫ ﻚﻴﺳﻼﻛ ﺪﺷر ي ﺎـﻫ
ﺪـﻳﺪﺟ ي )
،سﺎـﻛﻮﻟ
ﻦﻤﭙﻠﻫ و ﻦﻤﺳاﺮﮔ ،ﻮﻠﺒﻳر ،ﺮﻣور
1( ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﻴﻤﻫا ﺮﺑ ﺰﻴﻧ ﺔﻌﺳﻮﺗ
ﺘﻗا ﺪﺷر ﺮﺑ ﻲﻟﺎﻣ و هدﺮﻛ ﺪﻴﻛﺄﺗ يدﺎﺼ
ﻮﻟﻮﻨﻜﺗ تﺎﻋاﺪﺑا خﺮﻧ و ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺖﺷﺎﺒﻧا خﺮﻧ ،لﺎﻧﺎﻛ ود زا ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫدﺮﻛرﺎﻛ ﻪﻛ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ ژ
ي
، ﺪﺷر ﺮﺑ
ﺮﻴﺛﺄﺗ يدﺎﺼﺘﻗا ﻲﻣ
ﺪﻧراﺬﮔ . ﺰـﻴﻧ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد دﺪﻌﺘﻣ ﻲﺑﺮﺠﺗ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ و ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ برﺎﺠﺗ
نﺎﻴﺑ ﺪﻨﻨﻛ ة ﻪﻛ ﺖﺳا ﺖﻴﻌﻗاو ﻦﻳا ﺔﻌﺳﻮﺗ
ﺮﺑ ﻲﺘﺒﺜﻣ و ﺺﻟﺎﺧ ﺮﺛا ﻲﻟﺎﻣ ﺶﺨﺑ ﺲـﭘ
ﺪـﻧا ﻞﻴﻜﺸـﺗ ،زا
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر و ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ
2.
ﻪﻧاﺮﺳ ﺪﻣآرد ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺖﻴﻌﺿو ﻲﺳرﺮﺑ
، نﺎﺸﻧ ﻲﻣ ﺪـﻨﭼ ﻲـﻃ ﻚـﭘوا ﻮﻀﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻪﻛ ﺪﻫد
ﺮﻴﺧا لﺎﺳ دﻮﺟو ﺎﺑ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ خﺮﻧ ندﻮﺑ ﻻﺎﺑ لﺎـﺣ رد يﺎﻫرﻮﺸـﻛ ﻪـﺑ ﺖﺒﺴـﻧ ،ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻦﻳا رد يراﺬﮔ
ﻮﺗ ﺔﻌﺳ
دﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ ﻲﻨﻴﺋﺎﭘ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر خﺮﻧ زا ،ﻲﺘﻔﻧﺮﻴﻏ ه
و ﺪﻧا ﻦﻳا ﻪـﺑ ناﻮـﻨﻋ
ﻋﻮـﺿﻮﻣ ﻞـﺑﺎﻗ ﻲ
و ﻞﻣﺄﺗ
حﺮـﻄﻣ ﺎﻫرﻮﺸـﻛ ﻦﻳا رد ﺰﻴﮕﻧاﺮﺑ ﺚﺤﺑ ﺖـﺳا هﺪـﺷ
) رادﻮـﻤﻧ 1 .(
ﺖﻴﻌـﺿو ﻦـﻳا ﻪﺑﺎﺸـﻣ رد
ﺪﻨﻨﻛردﺎﺻ بﺮﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ة
و ﻲﻗﺮﺷ يﺎﻴﺳآ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ﺖﻔﻧ هﺪﻫﺎﺸـﻣ ﺰـﻴﻧ OECD
ﺖﺳا هﺪﺷ .
يدﺎﺗرا و ﻦﻴﺗرﺎﻣ يﻻﺎﺳ
،3
دﺎﻬﻧ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻪﻛ ﺪﻧﺪﻴﺳر ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻦﻳا ﻪﺑ و ﺎﻫ
ﺎﺴﺳﺆﻣ ﻞـﻣﺎﻋ ﻲﻟﺎﻣ ت
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ رد هﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻲﻳآرﺎﻛ مﺪﻋ ﻲﻠﺻا
ﺪﻨﻨﻛردﺎـﺻ بﺮـﻋ يﺎﻫرﻮﺸـﻛ يراﺬـﮔ ة
ﺖـﻔﻧ ﺖـﺳا .
ﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ زا ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫرﻮﺸﻛ يدﺎﺼﺘﻗا ﻒﻴﻌﺿ دﺮﻜﻠﻤﻋ
ﺎـﻘﻘﺤﻣ ﻂـﺳﻮﺗ ،ﺪـﻧرادرﻮﺧﺮﺑ ناواﺮـﻓ ﻲـﻌﻴ ن
ﺐـﺳﺎﻨﻣ يﺎﻫرﺎﺘﺧﺎـﺳ مﺪـﻋ ،يﺪـﻨﻠﻫ يرﺎﻤﻴﺑ نﺎﻧآ زا يرﺎﻴﺴﺑ و ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ
،ﻲﺷزﻮﻣآ ﺖﻧار
ﻳﺎﻣﺮﺳ ﻲﺒﺴﻧ ﻒﻌﺿ و ﻲﻳﻮﺟ ﺔ
ﻳﺎﻣﺮﺳ ﻪﺑ ﻲﻧﺎﺴﻧا ﺔ
ﻦـﻳا ﻲﻠـﺻا ﻞـﻣاﻮﻋ زا ار ﻲـﻜﻳﺰﻴﻓ
هدﺮﻛ ﺮﻛذ هﺪﻳﺪﭘ
4ﺪﻧا . ﺎﺗ
ﺮﻴﻏ تاﺮـﺛا ﻪـﺑ يدﺎﻳز ﻪﺟﻮﺗ نﻮﻨﻛ ﻪـﺑ ﻲـﻌﻴﺒﻃ ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﻲﮕﺘﺴـﺑاو ﻢﻴﻘﺘﺴـﻣ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ
ﺖـﺳا هﺪﺸﻧ ﻲﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ لﺎﻧﺎﻛ زا ﺪﺷر و يراﺬﮔ .
ﺎـﮕﻴﺋوز و نﻮـﺳﺎﻔﻠﻴﮔ 5
ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ رد ، ﺎـﺑ يا
1 - Lucas, paul romer, Sergio rebelo, Grossman, Elhanan Helpman.
2 - Levine, 1997.
3 - Sala-i-Martin and Artadi, 2002.
4 - Nili, 2002.
5 - Gylfason and Zoega, 2000.
ﻪﺑ
ﺷر لﺪﻣ يﺮﻴﮔرﺎﻛ ﻮﻟﻮﺳ ﺪ
، ﺖﺒﺴﻧ ﻪﭼ ﺮﻫ ،ﻪﻛ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ﺔﻳﺎﻣﺮﺳ
ﻪﺑ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﺔﻳﺎﻣﺮـﺳ
ﻲـﻜﻳﺰﻴﻓ
ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ
،
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺖﻴﻔﻴﻛ و ﺖﻴﻤﻛ
ﺲﭘ و يراﺬﮔ
ﻲـﻣ ﺶﻫﺎﻛ زاﺪﻧا ﻪـﺑ ﺮﺘﺸـﻴﺑ ﻲﮕﺘﺴـﺑاو و ﺪـﺑﺎﻳ
ﻢﻛ ار ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫدﺎﻬﻧ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ
نآ يدﺎﺼـﺘﻗا ﺪﺷر زا ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ و هدﺮﻛ ﺮﺗ يﺮﻴﮔﻮـﻠﺟ ﺎـﻫ
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ . نآ ﻲﺳرﺮﺑ رد ﺎﻫ 85
ﻧﻮﻤﻧ رد دﻮﺟﻮﻣ رﻮﺸﻛ دﻮﺧ ﺔ
ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﻪﺑ ﻲﮕﺘﺴﺑاو ﻪﭼ ﺮﻫ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﻓﺎﻳرد
ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻌﻴﺒﻃ
، ﻲﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﺔﺟرد ﺐﺴﺣﺮﺑ ﻪﻛ
GDP M2
هزاﺪﻧا ﻲﻣ يﺮﻴﮔ دﻮﺷ
، ﻢﻛ دﻮﺑﺪﻫاﻮﺧ ﺮﺗ .
رادﻮﻤﻧ 1 - ﺴﻳﺎﻘﻣ ﺔ ﺪﺷر خﺮﻧ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺳGDP
ﻋ ﻲﺘﻔﻧ يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد ﻪﻧاﺮ ﻀ
و ﻚﭘوا ﻮ ﺮﻴﻏ رد ﻲﺘﻔﻧ لﺎﺣ
ﻪﻌﺳﻮﺗ
1
ﺮﮔا ﻚﭘوا ﻮﻀﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ناواﺮﻓ ﻲﺘﻔﻧ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﺑ
ناﻮﻨﻋ ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫدﺎﻬﻧ ياﺮﺑ ﻲﻓﺎﺿا ﻊﺒﻨﻣ ﻚﻳ
ﻮﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﻧ
،ﺪ ﺐﺒﺳ
ﻲﻣ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر و ﻲﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﺔﻄﺑار ﺖﻳﻮﻘﺗ دﻮﺷ
. ﺮﮔا ﺎﻣا ﻪـﺑ ناﻮـﻨﻋ
ﺲﭘ ياﺮﺑ ﻦﻴﺸﻧﺎﺟ
ﻮـﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﻲﺻﻮﺼﺧ زاﺪﻧا ﻧ
ﻲـﻣ ،ﺪ اﻮﺗ ﻧ ﺪـﻨ
هژوﺮـﭘ ﻲﻳآرﺎـﻛ ﺶﻫﺎـﻛ ﺎـﻫ
ي
ﺳ ﻪﻳﺎﻣﺮ
ﺖﻤﻴﻗ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺐﺳﺎﻨﻣ دﺮﻛرﺎﻛ زا يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ و يراﺬﮔ ﺎﻫ
ﻪﻠﺌﺴـﻣ ﻦـﻳا ﻪﻛ ،ﺪﻧﻮﺷ ﺐﺟﻮﻣ ار
ﺐﺒﺳ ﻲﻣ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﺶﻫﺎﻛ دﻮﺷ
2.
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد
،
ﻲﻣ ﺶﺷﻮﻛ يﺎﻫﺪـﻣآرد ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر و ﻲﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﺔﻄﺑار دﻮﺷ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد و ﻲﺘﻔﻧ
ﻚﭘوا ﻮﻀﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ياﺮﺑ يراﺬﮔ 3
ﺗﻮﺑ ﻪﺑ ﺔ زآ و دﻮـﺷ ﻪﺘﺷاﺬﮔ نﻮﻣ
1 - ﺛ ﺖﻤﻴﻗ ﻪﺑ و ﺎﻜﻳﺮﻣآ رﻻد سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﻧاﺮﺳ ﺪﻣآرد ﺪﺷر خﺮﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ رﺎﻣآ لﺎﺳ ﺖﺑﺎ
2000 ﺺﺧﺎﺷ زا و ﺖﺳا
يﺎـﻫ
ﺔﻌﺳﻮﺗ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻚﻧﺎﺑ WDI)
( ا هﺪﺷ يروآدﺮﮔ ﺖﺳ
. 2 - Sachs and Warner, 1999.
3 -
ﺰﻧوﺪﻧا ،ﺮﻳاﺰﺠﻟا ،ﺮﻄﻗ ،ﻲﺒﻴﻟ ،قاﺮﻋ زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ ﻚﭘوا ﻮﻀﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ،ﻼﺋوﺰـﻧو ،نﺎﺘﺴـﺑﺮﻋ ،ﻪـﻳﺮﺠﻴﻧ ،ﺖﻳﻮﻛ ،ناﺮﻳا ،ي
ﻲﺑﺮﻋ هﺪﺤﺘﻣ تارﺎﻣا و روداﻮﻛا ،ﻻﻮﮕﻧآ .
هداد ندﻮـﺑ سﺮﺘﺳد رد سﺎﺳا ﺮﺑ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻦﻳا بﺎﺨﺘﻧا ﺎـﻫ
مﺎـﺠﻧا و ﻪـﺘﻓﺮﮔ
هﺪﺸﻧ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ،هداد دﻮﺒﻤﻛ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ ﺮﻄﻗ و ﻲﺒﻴﻟ ،قاﺮﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺪﻧا
. ﻢﻫ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا نﻮﭼ ﻦﻴﻨﭼ
ةرود
ﺳا ﻲﻧﺎﻣز
هﺪﺸﻧ ﻲﺳرﺮﺑ ﺰﺒﻧ رﻮﺸﻛ ود ﻦﻳا ،ﺪﻧدﻮﺒﻧ ﻚﭘوا ﻮﻀﻋ روداﻮﻛا و ﻻﻮﮕﻧا يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻪﻛ ﺖ ﺪﻧا
. يﺎﻫرﻮﺸـﻛ
لﺎﺳ زا روداﻮﻛا و ﻻﻮﮕﻧا 2007
هﺪﺷ ﻖﺤﻠﻣ ﻚﭘوا ﻪﺑ ﺪﻧا
.
ﻪﻧاﺮﺳ ﺪﺷرخﺮﻧGDP
لﺎﺳ
ﺮﺑ
ﺪﺷ نﺎﻴﺑ ﻻﺎﺑ رد ﻪﻛ ﻲﺒﻟﺎﻄﻣ سﺎﺳا
، يدﺎﺼـﺘﻗا ﺪﺷرﺮﺑ ﻲﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﺒﺴﻧ ﻒﻌﺿ ،ﻪﻴﺿﺮﻓ ود
و ﺎﻫرﻮﺸـﻛ ﺮﻳﺎﺳ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ﻚﭘوا ﻮﻀﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺖﺷﺎﺒﻧا لﺎﻧﺎﻛ زا ﻦـﻳا
ﻪـﻛ ﺔﻌـﺳﻮﺗ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﻊﻔﻧ ﻪﺑ ﻲﻟﺎﻣ
ﻲﻣ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ،ﺖﺳا هدﻮﺒﻧ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻦﻳا رد يراﺬﮔ ﺮﻴﮔ
ﺪـﻧ . رﻮـﻈﻨﻣ ﻪـﺑ
ارا ﺔﻳ ﺔﻌـﺳﻮﺗ لﺎـﺣ رد يﺎﻫرﻮﺸـﻛ ياﺮﺑ ﻪﻄﺑار ﻦﻳا ،ﻲﻘﻴﺒﻄﺗ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻚﻳ ﺮـﻴﻏ
ﻲـﺘﻔﻧ
ﻲـﺳرﺮﺑ ﺰـﻴﻧ 1
ﻲﻣ دﻮﺷ .
رﻮﻈﻨﻣ ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ
،
و هﺪﺷ مﺎﺠﻧا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻲﺳرﺮﺑ زا ﺲﭘ ﺔﻌـﺳﻮﺗ ﻪـﺑ طﻮـﺑﺮﻣ يﺮﻈﻧ ﻲﻧﺎﺒﻣ
ﻘﺤﺗ لﺪﻣ ،يﺪﻌﺑ ﺖﻤﺴﻗ رد ،يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر و ﻲﻟﺎﻣ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد و هﺪﺷ دروآﺮﺑ و ﻪﺋارا ﻖﻴ
ﻪﻳﺰﺠﺗ ﻪﺑ و
ﻲﻣ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻦﻴﻤﺨﺗ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻞﻴﻠﺤﺗ دﻮﺷ
.
2 - ﺪﺷ مﺎﺠﻧا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ة
ﻲﻠﺒﻗ
2ﺰﻤﻴﺟ
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ، ﺎﺑ يا
ناﻮﻨﻋ
"
طﺎﺒﺗرا ﻢﺴﻴﻧﺎﻜﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ
يﺰﻟﺎـﻣ رد يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر و ﻲﻟﺎﻣ
؟ﺖﺴﻴﭼ
"
ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ، ﺔﻌﺳﻮﺗ
ا يﺰﻟﺎﻣ رﻮﺸﻛ رد يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﺮﺑ ﻲﻟﺎﻣ ز
لﺎﻧﺎﻛ ﺎﻫ نﻮﮔﺎـﻧﻮﮔ ي
ﺖﺧادﺮﭘ .
ﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ يو
ﻢﺴﻴﻧﺎﻜﻣ ﻦﻳا ﻲ ﺎﻫ
ﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺔ
ﺮـﺑ ار ﻪـﻟدﺎﻌﻣ ﺶـﺷ دﻮﺧ آ
دﺮـﻛ درو . ﺞﻳﺎـﺘﻧ
ﻪـﻛ داد نﺎﺸـﻧ تﻻدﺎـﻌﻣ ﻦـﻳا ﻦﻴـﻤﺨﺗ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺔﻌـﺳﻮﺗ
ﺶﻳاﺰـﻓا ﻖـﻳﺮﻃ زا ﻲﻟﺎـﻣ ﺲـﭘ
ﺪـﻧا و زا
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﮔ
ﺐﺟﻮﻣ ،ﻲﺻﻮﺼﺧ يراﺬ
ﺖﺳا هﺪﺷ يﺰﻟﺎﻣ رﻮﺸﻛ رد ﻻﺎﺑ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر .
زا ﻞـﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎـﺘﻧ
يو تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ
، ﻴﺿﺮﻓ ﺔ نورد ز ﻲﻳا ﺔﻌﺳﻮﺗ
و ﻲﻟﺎﻣ ﺪﺷر
، ﻪـﻛ ﻦـﻳا ﺮـﺑ ﻲﻨﺒﻣ ﺔﻌـﺳﻮﺗ
ﻖـﻳﺮﻃ زا ﻲﻟﺎـﻣ
ﻲﻳارﺎﻛ ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ
ﮔ يراﺬ ﺐﺒﺳ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﺖﺳا هﺪﺷ
دﺮﻛ ﺪﻴﺋﺄﺗ ﺰﻴﻧ ار .
بﺎﺘﻳر 3
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ، يا
ﺎﺑ ناﻮﻨﻋ
"
ﺔﻌﺳﻮﺗ يﺎـﻫرازﺎﺑ رد يدﺎﺼـﺘﻗا راﺪـﻳﺎﭘ ﺪـﺷر و ﻲﻟﺎـﻣ ﺶﺨﺑ
ﻢﻫ اﺮﮔ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻲﻳ
"يا ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ، ﺔﻌﺳﻮﺗ
ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ )
ﻲﻜﻧﺎﺑ ﺶﺨﺑ (
ـﺘﻗا ﺪـﺷر و
ﺮـﺑ يدﺎﺼ يا
7
ﻘﻳﺮﻓآ لﺎﻤﺷ و ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ رﻮﺸﻛ رد ﺎ
ةرود ﻲﻧﺎﻣز 1965 ﺎﺗ 2002 ﺖﺧادﺮﭘ .
ﺪﻴـﺳر ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻦﻳا ﻪﺑ وا
رد ﻪﻛ 6 ﻦﻳا زا رﻮﺸﻛ 7
رﻮﺸﻛ ﺔﻌﺳﻮﺗ
ﺐﺒـﺳ ﻲﻜﻧﺎـﺑ ﺶـﺨﺑ يدﺎﺼـﺘﻗا ﺪـﺷر ﺶﻳاﺰـﻓا
ﻲـﻣ دﻮـﺷ .
ﻢﻫ ﻦﻴﻨﭼ رد 3 ﻦﻳا زا رﻮﺸﻛ 6
رﻮﺸﻛ
، ﺰﻴﻧ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﺔﻌﺳﻮﺗ
ﻲﻜﻧﺎﺑ ﺶﺨﺑ ﺐﺟﻮﻣ ار
ﻲـﻣ دﻮـﺷ .
1 -
ﺮﺑ ﻲﺘﻔﻧ ﺮﻴﻏ ﻪﻌﺳﻮﺗ لﺎﺣ رد يﺎﻫرﻮﺸﻛ بﺎﺨﺘﻧا
مﺎﺠﻧا ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻚﻧﺎﺑ يﺪﻨﺑ ﻢﻴﺴﻘﺗ سﺎﺳا ﻲﻳﺎﻫرﻮﺸﻛ و ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ
ﻲﺘﻔﻧ ﻊﺑﺎﻨﻣ ياراد ﻪﻛ ﺑ
هدﻮ ﺪﻧا
،
هﺪﺸـﻧ ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﺮـﻈﻧ رد ﺪـﻧا
. ،نﺎﺘﺴـﻨﻣرا ،ﻻﻮـﮕﻧآ ،ﻲﻧﺎـﺒﻟآ زا ﺪـﻨﺗرﺎﺒﻋ ﺎﻫرﻮﺸـﻛ ﻦـﻳا
يرﻮـﻬﻤﺟ ،ﻲﺗﻮـﺑ ﻲـﺟ ،ﺎـﺑﻮﻛ ،ﺎﻴﺒﻤﻠﻛ ،ﻦﻴﭼ ،نﺎﺘﺳرﺎﻐﻠﺑ ،ﻞﻳزﺮﺑ ،ﻦﻳﻮﮔزﺮﻫ و ﻲﻨﺳﻮﺑ ،يﻮﻴﻟﻮﺑ ،سورﻼﺑ ،نﺎﺠﻳﺎﺑرذآ
ﺎـﻜﻴﺋﺎﻣﺎﺟ ،ساروﺪـﻨﻫ ،نﺎـﻳﻮﮔ ،نﺎﺘﺴﺟﺮﮔ ،ﻲﺠﻴﻓ ،روداﻮﻟﺎﺴﻟا ،ﺮﺼﻣ ﻲﺑﺮﻋ يرﻮﻬﻤﺟ ،ﻦﻜﻴﻨﻴﻣود ،نﺎﺘﺴـﻗاﺰﻗ ،ندرا ،
،ﺎـﻴﻧﺎﻣور ،ﻦﻴـﭙﻴﻠﻴﻓ ،وﺮـﭘ ،ﻪـﺋﻮﮔارﺎﭘ ،ﺎﻴﺒﻴﻣﺎﻧ ،ﺶﻛاﺮﻣ ،يﺰﻧوﺮﻜﻴﻣ ﺮﻳاﺰﺟ ،لﺎﺷرﺎﻣ ﺮﻳاﺰﺟ ،ﻮﻳﺪﻟﺎﻣ ،ﻪﻴﻧوﺪﻘﻣ ،ﻲﺗﺎﺒﻳﺮﻴﻛ ،نﺎﺘﺴـﻨﻤﻛﺮﺗ ،ﺲﻧﻮـﺗ ،ﺎﮕﻧﻮﺗ،ﺪـﻨﻠﻳﺎﺗ ،ﻪﻳرﻮـﺳ ﻲـﺑﺮﻋ يرﻮـﻬﻤﺟ ،ﺪﻨﻠﻳزاﻮـﺳ ،مﺎﻨﻳرﻮـﺳ ،ﺎﻜﻧﻼﻳﺮﺳ ،نﺎﺘﺴﺑﺮﺻ ،آﻮﻣﺎﺳ ﻮﺗاﻮﻧاو ،ﻦﻳاﺮﻛوا .
2 - James, 2008.
3 - Ritab, 2007.
آ ن ﺎﻫ
ﻲﮕﺘﺷﺎﺒﻧا ﻢﻫ ﻞﻴﻠﺤﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
،1
ﻚﻳ ﻪﻛ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ﺔﻄﺑار
ﻦﻴﺑ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ ﻲﻟدﺎﻌﺗ ﺔﻌﺳﻮﺗ
رد يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر و ﻲﻟﺎﻣ ﺶﺨﺑ 7
لﺪـﻣ دروآﺮـﺑ زا ﻞـﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺎﻣا دراد دﻮﺟو رﻮﺸﻛ
يرادﺮﺑ يﺎﻄﺧ ﺢﻴﺤﺼﺗ
،2
رد هﺎﺗﻮﻛ تﺪﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ يدﺎﺼـﺘﻗا ﺪﺷر ﺮﺑ ﻲﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﻜﻧﺎﺑ ﺶﺨﺑ
ﻦﻳا رد دراﺪﻧ ﺎﻫرﻮﺸﻛ .
ﺮﻣآ و نﺎﻤﻴﻠﺳ 3
ﻌﻟﺎﻄﻣ رد ، ﺔ
دﻮﺧ ﺎﺑ ناﻮﻨﻋ
"
ﺔﻌـﺳﻮﺗ رﻮﺸـﻛ ﻪـﺑﺮﺠﺗ يدﺎﺼـﺘﻗا ﺪـﺷر و ﻲﻟﺎـﻣ
"ﺮﺼﻣ
ﻳﺰﺠﺗ و ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ، ﺔ
ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺔﻄﺑار ﻦﻴﺑ ﺔﻌﺳﻮﺗ
ﺮﺼـﻣ رﻮﺸـﻛ رد يدﺎﺼـﺘﻗا ﺪـﺷر و ﻲﻟﺎﻣ
، ﺎـﺑ
ﻚـﻴﻨﻜﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا
،VAR
رد ةرود ﻲﻧﺎـﻣز 1960 ﺎـﺗ 2001
،
ﺪـﻨﺘﺧادﺮﭘ .
ﻦـﻳا زا ﻞـﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎـﺘﻧ
ﺣ ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﻲﻛﺎ
ﺔﻄﺑار ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ
ﺮﺼـﻣ رﻮﺸـﻛ رد يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر و ﻲﻟﺎﻣ ﺖـﺳا
ﻢـﻫ ﻦﻴـﻨﭼ
نآ ﺎﻫ ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ تﺎﺒﺛا ﺔﻌﺳﻮﺗ
ياﺮﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ﻖﻳﺮﻃ زا ﻲﻟﺎﻣ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ
ﮔ ﻲﻳآرﺎـﻛ ﺶﻳاﺰﻓا و يراﺬ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﮔ ﺐﺒﺳ يراﺬ رﻮﺸﻛ ﻦﻳا رد يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر
ﻲﻣ دﻮﺷ . آ ن ﺎﻫ حﻼـﺻا ﺮـﮔا ﻪـﻛ ﺪﻧدﺮﻛ دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ
ﻪﻛ ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ لﺎﺳ زا
1991
ﻳا رد
ﺐﺒـﺳ ،دﻮـﺷ ﻊﻳﺮﺴـﺗ ،هﺪـﺷ عوﺮـﺷ رﻮﺸـﻛ ﻦ ﻚـﻳﺮﺤﺗ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﮔ و يراﺬ ﺲﭘ ﺪﻧا يدﺎﺼﺘﻗا تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ ﺪﺷر ﻪﺠﻴﺘﻧ رد و زا ﺐﺟﻮﻣ ار
ﻲﻣ دﻮﺷ .
و ﺮﺻﺎﻧ ﻦﺑ ﻏ
ﻲﻧوزﺎ
،4
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ يا
"
ﻚـﻧﺎﺑ ،مﺎﻬـﺳ رازﺎـﺑ
يدﺎﺼـﺘﻗا ﺪـﺷر و ﺎـﻫ :
ﻘﻄﻨﻣ ﻲﺑﺮﺠﺗ ﺪﻫاﻮﺷ ﺔ
و ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ ﺷ
ﺎﻘﻳﺮﻓآ لﺎﻤ
"
ﻔﺘﺳا ﺎﺑ ، و نزاﻮﺘﻣﺎـﻧ يﺎـﺘﻳد ﻞﻨﭘ لﺪﻣ ﻚﻳ زا هدﺎ
نز ﻦﻴﻤﺨﺗ
،GMM
ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﺔﻄﺑار
ﻦﻴﺑ ﺔﻌﺳﻮﺗ رد يدﺎﺼـﺘﻗا ﺪـﺷر و ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ 11
رﻮﺸـﻛ
ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ ﺎﻘﻳﺮﻓآ لﺎﻤﺷ و ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ .
نﺎﺸـﻧ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦـﻳا زا ﻞـﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻲـﻣ
طﺎـﺒﺗرا ﻪـﻛ ﺪـﻫد
ﻲﻨﻌﻣ د ﻦﻴﺑ يرا ﺔﻌﺳﻮﺗ
ﻳا رد يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر و مﺎﻬﺳ رازﺎﺑ و ﻲﻜﻧﺎﺑ ﺶﺨﺑ
دراﺪـﻧ دﻮـﺟو ﺎﻫرﻮﺸـﻛ ﻦ .
ندﺮﻛ لﺮﺘﻨﻛ زا ﺪﻌﺑ ﻲﺘﺣ ﺔﻌﺳﻮﺗ
مﺎﻬﺳ رازﺎﺑ
، ﻦﻴﺑ ﻲﮕﺘﺴﺑاو ﺔﻌﺳﻮﺗ
يدﺎﺼـﺘﻗا ﺪﺷر و ﻲﻜﻧﺎﺑ ﺶﺨﺑ
ﺖﺳا ﻲﻔﻨﻣ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻦﻳا رد .
طﺎﺒﺗرا ﻦﻳا ناﺪﻘﻓ
، ﻌﺳﻮﺗ ﻪﺑ ﻪ ﻢﺘﺴﻴﺳ و ﺎﻫرازﺎﺑ ﻲﮕﺘﻓﺎﻴﻧ ﺎـﻫ
رد ﻲﻟﺎـﻣ ي
طﻮﺑﺮﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﻳا ﻲﻣ
آ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﻪﻛ دﻮﺷ ن
ﺎﻫ
ﺖﺳا هدﺮﻛ ﻞﺘﺨﻣ ار .
ﺑﺎﻨﺑ ﻦﻳاﺮ ﻪﺑ ، رﻮﻈﻨﻣ دﻮﺒﻬﺑ
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﻳا رد يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر
،
ﻣ و ﻢﺘﺴﻴﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺆ
ﺪﺑﺎﻳ دﻮﺒﻬﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﻲﻟﺎﻣ تﺎﺴﺳ .
ﺞﻳﺎـﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ
ﺎﺣ
ﻖﻃﺎﻨﻣ ﺮﻳﺎﺳ ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا زا ﻞﺻ ﺖﻴﻌـﺿو ﻪـﻛ ﻦﻴـﺗﻻ يﺎـﻜﻳﺮﻣآ ﺎـﻳ ﻲﻗﺮﺷ يﺎﭘورا ،ﺎﻘﻳﺮﻓآ ﺮﻴﻈﻧ
ﺪﻧراد ﻲﻬﺑﺎﺸﻣ ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ
،
ﺪﻨﺸﺨﺑ دﻮﺒﻬﺑ ار دﻮﺧ ﻲﻟﺎﻣ ﻢﺘﺴﻴﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺪﻳﺎﺑ
، ﻲـﻔﻨﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ زا ﺎﺗ
مﺎﻬﺳ رازﺎﺑ تﺎﻧﺎﺳﻮﻧ دﻮﺷ ﻪﺘﺳﺎﻛ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻦﻳا يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﺮﺑ
.
1 - Co-integration analysis.
2 - Vector error-correction model.
3 - Suleiman and Aamer, 2007.
4 - Ben Naceur and Ghazouani, 2007.
ﻮﺳ و ﻮﻴﻟ 1
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ، يا
ﺎﺑ ناﻮﻨﻋ
"
ﺶﻘﻧ ﺔﻌﺳﻮﺗ
يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷررد ﻲﻟﺎﻣ :
يﺎﻫرﻮﺸـﻛ ﻪـﺑﺮﺠﺗ
ﻦﭘاژ و هﺮﻛ ،ناﻮﻳﺎﺗ
"
دروآﺮﺑ ﻪﺑ ، ﺔﻄﺑار
ﺔﻌﺳﻮﺗ و ﺎـﻳﻮﭘ ﻞـﻨﭘ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ يدﺎﺼـﺘﻗا ﺪـﺷر و ﻲﻟﺎﻣ
نز ﻦﻴﻤﺨﺗ
،GMM
ادﺮﭘ ﻦﭘاژ و هﺮﻛ ،ناﻮﻳﺎﺗ يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد ﺘﺧ
ﺪﻨ . آ ن ﺎﻫ ﺮـﺑ ﺮﺘﺸـﻴﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد
ﺔﻌﺳﻮﺗ
يرﺎﺘﺧﺎﺳ و ﻲﻟﺎﻣ )
مﺎﻬﺳ يﺎﻫرازﺎﺑ و ﻚﻧﺎﺑ ﻞﻣﺎﺷ (
ﺳﺎﻴﺳ ، ﺖ ﺎﻫ و ﻲﻟﻮﭘ و ﻲﻟﺎﻣ ي ﻢـﻫ
ﻦﻴـﻨﭼ
ﺔﺟرد
ﻳﺎﻣﺮﺳ كﺮﺤﺗ ﺔ
ﻦﻴﺑ ﻠﻠﻤﻟا
يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﺪﻧور رد ﻲ
، ﺪﻴﻛﺄﺗ ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ . ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ
زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ :
1 - ﻣﺮـﺳ ﻪﻳﺎ ـﮔ
ﺐﺒـﺳ ﻻﺎـﺑ يراﺬ ﻦـﭘاژ رد يدﺎﺼـﺘﻗا ﺪـﺷر ﻊﻳﺮﺴـﺗ
ﻲـﻣ ﺮـﮔا و ،دﻮـﺷ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﮔ
رﺎﻛ ترﻮﺻ ﻪﺑ يراﺬ آ
ﺐﺟﻮﻣ ًﺎﻣوﺰﻟ ﺪﺑﺎﻴﻧ ﺺﻴﺼﺨﺗ
ﻧ ﺪﺷر ﺮﺘﻬﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻲـﻤ
دﻮـﺷ
، ﺪـﻨﻧﺎﻣ
ناﻮﻳﺎﺗ و هﺮﻛ يﺎﻫرﻮﺸﻛ .
2 - ﺗ ﻖﻴﻤﻌ ﻲﻟﺎﻣ دراد ناﻮﻳﺎﺗ دﺎﺼﺘﻗا ﺮﺑ ﺖﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ 2
، و هﺮـﻛ دﺎﺼﺘﻗا ﺮﺑ ﺎﻣا
دراد ﻲﻔﻨﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻦﭘاژ .
3 - ﺔﻌﺳﻮﺗ
دراد ناﻮﻳﺎـﺗ دﺎﺼﺘﻗا ﺮﺑ ﺖﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ مﺎﻬﺳ رازﺎﺑ .
4 - ناﺮـﺤﺑ يﺎـﻫ
ﻲﻔﻨﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ ناﻮﻳﺎﺗ دﺎﺼﺘﻗا ﺮﺑ ﻲﻳﺎﻴﺳآ ﻢﻛ
ﺮﺗ ﻦﭘاژ و هﺮﻛ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ي ﻲـﻣ
دراﺬـﮔ . 5 - نﺪـﺷ جرﺎـﺧ
ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻦﻳا زا ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ
، ﺮـﺛا ﺰـﻴﻧ ﻪﻳﺎﻣﺮـﺳ نﺪﺷ دراو ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣ رد دراد نﺎﺷدﺎﺼﺘﻗا ﺮﺑ ﻲﻔﻨﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ
دراد ﻲﻔﻨﻣ
، ﻲﻟو ﻲﻨﻌﻣ د ا ﺖﺴﻴﻧ ر .
ﻲﻔﻴﻈﻧ ) 1383 (
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ، ﻪـﺑ ،ناﺮـﻳا رد يدﺎﺼـﺘﻗا ﺪـﺷر و ﻲﻟﺎـﻣ ﺔﻌـﺳﻮﺗ ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ يا
ﻲﻧﺎـﻣز ةرود ﻲـﻃ ناﺮـﻳا رد يدﺎﺼـﺘﻗا ﺪـﺷر ﺮـﺑ ﻲﻟﺎـﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ تاﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﺳرﺮﺑ 1338
ﺎـﺗ 1381
ﻲﻣ دزادﺮﭘ .
ﻲﻣ ﺮﻈﻧ رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد ﻲﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﺼﺧﺎﺷ ﺎـﻄﻋا تارﺎـﺒﺘﻋا ﺖﺒﺴﻧ ،دﺮﻴﮔ
ﺶﺨﺑ ﻪﺑ هﺪﺷ
ﻚﻧﺎﺑ يﻮﺳ زا ،ﻲﺻﻮﺼﺧ ﺎﻫ
ﺖـﺳا ﻲـﻠﺧاد ﺺﻟﺎـﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻪﺑ ﻲﺼﺼﺨﺗ و يرﺎﺠﺗ ي .
ﻲـﻃ ناﺮـﻳا رد يدﺎﺼـﺘﻗا ﺪـﺷر ﺮـﺑ ﻲﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﻲﻔﻨﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ زا ﻲﻛﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺖﺳا ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ هرود .
ﻲﻧورزﺎﻛ ) 1382 (
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ، ﻦﻴـﺑ ﻪـﻄﺑار ﻲـﺳرﺮﺑ ﻪـﺑ نﻮﺴـﻧﺎﻫﻮﺟ شور زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎﺑ يا
و ﻲﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ
ﻲﻣ ناﺮﻳا رد يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر دزادﺮﭘ
.
ﺺﺧﺎﺷ زا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد يو ﺎﻫ
ﻢﻬـﺳ نﻮﭼ ﻲﻳ
ﻲﻳاراد ﺎﻫ ي ﺮﻴﻏ ﻚﻧﺎﺑ ﻲﺟرﺎﺧ ﺎﻫ
ﻲﻳاراد ﻞﻛ زا ﺎﻫ
و
ﻣ تﺎﻣﺪﺧ ﻢﻬﺳ ﺆ
ﺪـﻴﻟﻮﺗ زا ﻲﻟﺎـﻣ و ﻲﻟﻮـﭘ تﺎﺴﺳ
ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ
، ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ
ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﺺﺧﺎﺷ ﺪﻨﻛ
.
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ
، نﺎﺸﻧ
ﻲﻣ
ﺔﻄﺑار ﻪﻛ ﺪﻫد
ﺺﺧﺎـﺷ ﻦﻴﺑ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ ﺎـﻫ
زا يدﺎﺼـﺘﻗا ﺪـﺷر و ﻲﻟﺎـﻣ ﺔﻌـﺳﻮﺗ ي ﺮـﻈﻧ
يرﺎـﻣآ
ﻲﻨﻌﻣ د ﻧ را ﺖﺴﻴ .
ﺮـﺠﻧﺮﮔ ﺖﻴﻠﻋ نﻮﻣزآ مﺎﺠﻧا سﺎﺳا ﺮﺑ
، ﺪـﺷر و ﻲﻟﺎـﻣ ﺔﻌـﺳﻮﺗ ﻦﻴـﺑ ﺖـﻴﻠﻋ ﺔـﻄﺑار
ﻚﻳ ناﺮﻳا رد يدﺎﺼﺘﻗا ﺖﺳا يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﻪﺑ ﻲﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ زا و هدﻮﺑ ﻪﻓﺮﻃ
.
اﻮﻴﺷ ) 1380 (
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ،
ﻣ يﺎﻫدﺎﻬﻧ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ يا ناﺮﻳا رد ﻲﻟﺎ
) لﺎﺳ ﻦﻴﺑ يﺎـﻫ 1355
ﺎﺗ 1377 ( ﺔﻌـﺳﻮﺗ و ﺪـﺷر ﺮـﺑ دﺎﺼـﺘﻗا ﻲـﻘﻴﻘﺣ ﺶـﺨﺑ ﻲﻟﺎﻣ ﻦﻴﻣﺄﺗ هار زا ﺎﻫدﺎﻬﻧ ﻦﻳا ﻪﻛ يرﺎﺛآ و
ﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ يدﺎﺼﺘﻗا ﻨ
ﺪ ﺖﺳا ﻪﺘﺧادﺮﭘ ، .
ﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺔ
يو
، ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻪﻛ ﺪﻫد
1 - Liu and Hsu, 2006.
2 - Financial deepening.
ﻪﻄﺑار ﻚﻳ يا
ﺼﺘﻗا ﺪﺷر و ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ دﻮﺒﻬﺑ نﺎﻴﻣ ﻪﻓﺮﻃ دﻮﺟو يدﺎ
ﺖﻤـﺳ زا ﻪﻄﺑار ﻦﻳا و دراد
ﺖﺳا ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ دﻮﺒﻬﺑ ﺖﻤﺳ ﻪﺑ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر .
3 - ﺔﻌﺳﻮﺗ يﺮﻈﻧ ﻲﻧﺎﺒﻣ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر و ﻲﻟﺎﻣ
ﻲﻃ ﻲﺒﻴﺠﻋ زﺮﻃ ﻪﺑ نﺎﻧاددﺎﺼﺘﻗا هﺎﮕﻧ 50
ﻢﺘﺴـﻴﺳ ﺖﻴﻤﻫا ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺮﻴﺧا لﺎﺳ ﺎـﻫ
ﻲﻟﺎـﻣ ي
ﺖﺳا هدﺮﻛ ﺮﻴﻴﻐﺗ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ياﺮﺑ .
تﻮﻬﮔﺎﺑ ﺮﺘﻟاو و 1
ﺲﻜﻴﻫ نﺎﺟ
،2
ار ﻲﻟﺎﻣ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻪـﺑ
ﻞـﻴﻟد
ﺪﻨﺘﺴـﻧاد ﻲـﻣ نﺎﺘﺴﻠﮕﻧا نﺪﺷ ﻲﺘﻌﻨﺻ ﻞﻣﺎﻋ ،گرﺰﺑ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ مﺎﺠﻧا ياﺮﺑ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺰﻴﻬﺠﺗ .
تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻄﺑار درﻮﻣ رد يدﺎﻳز ﺔ
ﺖـﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر و ﻲﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﻦﻴﺑ
ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎـﺑ ﺎـﻣا ﻦـﻳا
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ
، ﺎﻳآ ﻪﻛ ترﻮﺻ ﻦﻳا ﻪﺑ ﺖﻴﻠﻋ ﺮﻴﺴﻣ ياﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ بﻮﭼرﺎﭼ ﻚﻳ ﺔﻌﺳﻮﺗ
ﺮـﺑ ﻲﻟﺎـﻣ
ا ﺪﺷر
ﺲﻜﻋﺮﺑ ﺎﻳ دراد ﺮﺛا يدﺎﺼﺘﻗ
، ﻪﺋارا ﺖﺳا هﺪﺸﻧ .
ﻲﻧﺎﻧاددﺎﺼﺘﻗا ﻢﻫ
ﻮﭼ ﺪﻨﺳوﺎﺗ ن
،3
ﺪـﻧﻮﻣﺎﻳد و ،4
تﺎﻜﺳﺮﭘ و ﺪﻳﻮﺑ
،5
ﺶﻘﻧ ﻪﺑ ﺔﻌﺳﻮﺗ و ﻲﻟﺎﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺪﺷر ﺮﺑ نآ يدﺎﺼﺘﻗا
ﺗ ﺄ ﻪﺘـﺷاد ﺪﻴﻛ ﺪـﻧا
، ﻲﻟﺎـﺣ رد
نﻮﺴﻨﻴﺑار ﺪﻨﻧﺎﻣ يداﺮﻓا ﻪﻛ ﻚﻳﺮﺗﺎﭘ و 6
،7
ﻞﻣﺎﻋ ار يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﺔﻌﺳﻮﺗ
ﻲﻣ ﻲﻟﺎﻣ ﺪﻨﺘﺴﻧاد .
هوﻼﻋ هﺎﮔﺪﻳد ﺮﺑ ﺎﻫ درﻮﻣ رد ﻪﻛ ﻲﻳ ﺔﻄﺑار
يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر و ﻲﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ
ﺪﻋ ،دراد دﻮﺟو ه
يا زا
ﺪﻧراﺪﻧ يدﺎﻘﺘﻋا طﺎﺒﺗرا ﻦﻳا ﻪﺑ ﻪﻛ ﺪﻧراد دﻮﺟو ﺰﻴﻧ نﺎﻧاددﺎﺼﺘﻗا .
سﺎﻛﻮﻟ تﺮﺑار
ﺪـﺷر رد ﻲﻟﺎـﻣ ﻞـﻣاﻮﻋ ﺶـﻘﻧ ﺮـﺑ ﺪﺣ زا ﺶﻴﺑ نﺎﻧاددﺎﺼﺘﻗا ﻪﻛ ﺖﺷاد راﺮﺻا ،8
ﺗ يدﺎﺼﺘﻗا ﺄ
ﻪﺘﺷاد ﺪﻴﻛ ﺪﻧا
. ﻧاددﺎﺼﺘﻗا زا ﻲﺧﺮﺑ
ﻢﺘﺴـﻴﺳ ﺶـﻘﻧ زا ﻲﺷﻮﭘ ﻢﺸﭼ ﺎﺑ ﺰﻴﻧ ﻪﻌﺳﻮﺗ نﺎ ﺎـﻫ
ي
نﺎﺷدﻮﺧ ﻪﻬﺒﺷ و ﻚﺷ ،ﻲﻟﺎﻣ هدﺮﻛ نﺎﻴﺑ نآ ﺶﻘﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ار
9ﺪﻧا .
ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ًاﺮﻴﺧا ﻪﻛ ﻲﺗﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺮﺑ ،
ﻦﻴـﺑ ﺖـﺒﺜﻣ ﻲﮕﺘﺴـﺒﻤﻫ ﺔﻌـﺳﻮﺗ
ﺪـﺷر و ﻲﻟﺎـﻣ
يدﺎﺼﺘﻗا ﺖﺳا هﺪﺷ ﺪﻴﻛﺎﺗ
. 10
ﻦﻳﻮﻟ و ﮓﻨﻴﻛ ساورز و ﻦﻳﻮﻟ ،11
ﺮﻠﮔﺎﻛ و ﺮﺳﻮﻴﻧ ،12
،13
ﺪـﻧداد نﺎﺸﻧ
ﻪﻛ ﺢﻄﺳ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﻲﻟﺎﻣ
، ﻛ ﻲﻨﻴﺑ ﺶﻴﭘ ﺖﺳا يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر زا ﻲﺑﻮﺧ ةﺪﻨﻨ
.
1 - Walter Bagehot, 1873.
2 - John Hicks, 1969.
3 - Townsend, 1979.
4 - Diamond, 1984.
5 - Boyed and Perscott, 1986.
6 - Robinson, 1952.
7 - Patrick, 1966.
8 - Robert Lucas, 1988.
9 - Anand Chandavarkar, 1992.
10 - Levine and Renoelt, 1992.
11 - King and Levine,1993.
12 - Levine & Zervos, 1998.
13 - Neusser & Kugler,1996.
ﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳﺮﺗﺪﻳﺪﺟ رد
هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺔ
ﻦﻳﻮﻟ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد
،
ﻚﺑ و زﺎﻳﻮﻟ
، ﻪـﺑ ﺔـﻄﺑار ﺖـﺒﺜﻣ
ﻦﻴﺑ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﺪﺷ ﺪﻴﻛﺎﺗ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر و ﻲﻟﺎﻣ ﺖﺳا ه
.1
يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر و ﻲﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﻦﻴﺑ ﺔﻄﺑار تﺎﺒﺛا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﺪـﺷ مﺎـﺠﻧا تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ سﺎـﺳا ﺮﺑ ه
ﻓﺎﻛ يﺮﻈﻧ ﻲﻧﺎﺒﻣ دﻮﺟو و ﻲﻠﺒﻗ
ياﺮﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا رد ،ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد ﻲ لﺪﻣ
ﺮﻴﺛﺄـﺗ ﻲـﺳرﺮﺑ و يزﺎﺳ
ﻮﻧﺎـﮔﺎﭘ ﺪـﻨﻧﺎﻤﻫ ،ﻚﭘوا ﻮﻀﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺖﺷﺎﺒﻧا لﺎﻧﺎﻛ زا يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﺮﺑ ﻲﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ
،
ﺪﺷر لﺪﻣ زا نورد
ز يا دﺎﺳ ة ﻲﻳﻻﺎﻛ ﻚﺗ دﺎﺼﺘﻗا ﻚﻳ ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا “AK”
2ﻢﻴﻨﻛ .
ﺗ راﺪﻘﻣ لﺪﻣ ﻦﻳا رد ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﻢﺠﺣ ﺎﺑ ﺪﻴﻟﻮ
ﺔﻄﺑار دراد ﻲﻄﺧ :
) 1
(
t
t AK
Y =
ار ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﻦﻳا ﻲﻣ
هﺎﮕﻨﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻊﻤﺟ ﻞﺻﺎﺣ ناﻮﺗ ﺎﻫ
دﺮﻛ ضﺮﻓ نﺎﺴﻜﻳ ي
، ﻚﻳ ﺮﻫ ﻪﻛ نآ زا
ﺎﻫ
ﻞﻜﺷ ﻪﺑ يﺪﻴﻟﻮﺗ ﻊﺑﺎﺗ
α
= t
t BK
ﺪﻧراد Y
. ﺮﺘﻣارﺎـﭘ و ،B
ﻪـﺑ ﻪﻳﺎﻣﺮـﺳ ﻢـﺠﺣ ﻂـﺳﻮﺘﻣ سﺎـﺳا ﺮـﺑ
ترﻮﺻ
α
=AK1t−
،B
ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻲﻣ ﺷ دﻮ . ﻢﻫ
لﺪـﻣ ﻦـﻳا رد ﻦﻴـﻨﭼ
، ﻲـﻣ ﻪـﻛ دﺮـﻛ ضﺮـﻓ ناﻮـﺗ
K
ﻳﺎﻣﺮﺳ زا ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ ﺔ
ود ﺮﻫ ﺪﻴﻟﻮﺗ رازﺎﺑ رد ﻲﻬﺑﺎﺸﻣ يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ و ﺖﺳا ﻲﻧﺎﺴﻧا و ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ يﺎﻔﻳا
ﺶﻘﻧ
دراد . ضﺮﻓ ﻲﮔدﺎﺳ ياﺮﺑ ﻲﻣ
ﺷ
دﺎﺼﺘﻗا و ﺖﺳﺎﻧﺎﻣ ﺖﻴﻌﻤﺟ دﻮ
،
ﻻﺎـﻛ ﻚﻳ ﺎﻬﻨﺗ ﺪـﻴﻟﻮﺗ
ﻲـﻣ ﻪـﻛ ﺪـﻨﻛ
ﻲﻣ فﺮﺼﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺎﻳ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺬﮔ دﻮﺷ يرا . ترﻮﺻ رد رﻮﺑﺰﻣ يﻻﺎﻛ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ
ﺬﮔ كﻼﻬﺘـﺳا لﻮﻤﺸﻣ يرا
خﺮﻧ ﺎﺑ ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ δ
. ﻪﺠﻴﺘﻧ رد
، ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺬﮔ ﺎﺑ دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﺮﺑاﺮﺑ ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ يرا :
) 2 (
t
t
t K ( )K
I = +1+ 1−δ
ﻪﺘﺴﺑ دﺎﺼﺘﻗا ﻚﻳ رد
، بﺎﺠﻳا ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ رازﺎﺑ رد لدﺎﻌﺗ ،ﺖﻟود دﻮﺟو نوﺪﺑ ﻲﻣ
ﻪﻛ ﺪﻨﻛ ﺲﭘ ﺪﻧا زا
)ﺺﻟﺎﺧ S ( t
، ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺬﮔ ﺺﻟﺎﺧ يرا )
I (t ﺪﺷﺎﺑ . ﺖﺒﺴـﻧ ﻦﺘـﻓر رﺪـﻫ ضﺮـﻓ ﺎﺑ لﺎﺣ زا 1-Q
ﺲﭘ ﺪﻧا زا
، ﻢﻳراد :
t
st I
Q و 1
Q< =
o<
ترﻮﺻ ﻦﻳا رد Q
رﺎﻛ زا ﻲﺼﺧﺎﺷ آ
ﻪﻄﺳاو ﻲﻳ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻟﺎﻣ يﺮﮔ
ﺲﭘ ﺪﻧا ﻪﺑ ار دﻮﺟﻮﻣ زا
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺬﮔ ﻞﻳﺪﺒﺗ يرا ﻲﻣ
ﺪﻨﻛ . توﺎﻔﺗ ﺲﭘ ﺪﻧا و زا ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺬﮔ زا ﻲﺸﺨﺑ ﺰﻴﻧ يرا ﺲﭘ
ﺪﻧا ﻪـﻛ ﺖـﺳا زا
ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ رﺎﻛ ﺰﻣ
ﻚﻧﺎﺑ ﺐﻴﺼﻧ د ﺎﻫ
ﻻد و ناراﺰﮔرﺎﻛ ، نﻻ
ﻲﻣ ﺷ دﻮ . زا ﺔﻄﺑار ) 1 ( رد ﺪﺷر خﺮﻧ
t+1ةرود
دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﺮﻳز ترﻮﺻ ﻪﺑ :
) 3 (
1
1 1
1= +1− = + −
+ t
t t
t t
K K Y
g Y
زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺔﻄﺑار
) 2 ( ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺖﺧاﻮﻨﻜﻳ ﺖﻟﺎﺣرد ﺪﺷر خﺮﻧ ،نﺎﻣز ﺲﻳﺪﻧا فﺬﺣ و ﺔﻄﺑار
) 4 ( ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻲﻣ ﺷ دﻮ :
1 - Levine, Loyaz and Beck, 2000.
2 - Pagano,1993.
) 4
δ (
−
= δ
−
= AQs
Y A I g
نآ رد ﻪﻛ Y
s= S
خﺮﻧ ﺲﭘ ﺪﻧا زا ﺖﺳا .
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻪﻄﺑار ﻦﻳا ﻪﻛ ﺪﻫد
ﺔﻌﺳﻮﺗ
ﻲﻣ ﻲﻟﺎﻣ زا ﺪﻧاﻮﺗ
خﺮﻧ ﻖﻳﺮﻃ ﺲﭘ
ﺪﻧا
(S) زا
،
ﺲﭘ زا ﻲﺘﺒﺴﻧ ﻪﻛ زاﺪﻧا
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺬﮔ يرا ﻲﻣ ﺷ
(Q) دﻮ و ﻢﻫ ﻦﻴﻨﭼ هﺮﻬﺑ يرو
ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻞﻣاﻮﻋ ﻞﻛ
ﺖﺤﺗ ار يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر (A)
ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺪﻫد راﺮﻗ .
ﺔﻟدﺎﻌﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ )
4 (
ارﺎﻛ ﻲﻟﺎﻣ ﻢﺘﺴﻴﺳ زا ﻪﻛ يرﻮﺸﻛ ﺮﻫ ، ﺗ
ﺖـﺳا رادرﻮـﺧﺮﺑ يﺮ
، ﻲـﻣ ﺪـﻧاﻮﺗ
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﺰﻴﻧ ار يﺮﺗﻻﺎﺑ ﺪﺷر خﺮﻧ رﺎﻄﺘﻧا .
ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﻦﻳا سﺎﺳا ﺮﺑ ﺰﻴﻧ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا رد ﺎﻣ ﻲﺑﺮﺠﺗ رﺎﻛ
ﻪﻳﺎﭘ
ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ بﺎﺨﺘﻧا ﺎﺑ و ﺖﺳا هﺪﺷ يراﺬﮔ يا
ﺪﺷر ياﺮﺑ ﻲﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﺖﻴﻤﻫا ،ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ زا
ﻲﻣ ﻲﺳرﺮﺑ ﻚﭘوا ﻮﻀﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد ار يدﺎﺼﺘﻗا ﻢﻴﻨﻛ
.
4 - ﺳرﺮﺑ ﺖﻴﻌﺿو ﻲ ﺔﻌﺳﻮﺗ
يﺎﻫرﻮﺸﻛ و ﻲﺘﻔﻧ يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد ﻲﻟﺎﻣ ﻲﺘﻔﻧﺮﻴﻏ
ﺴﻳﺎﻘﻣ و ﻲﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ ﺔ
ﺖﻴﻌﺿو ﺔﻌﺳﻮﺗ
رد ﻲﻟﺎﻣ ﻲﺘﻔﻧﺮﻴﻏ يﺎﻫرﻮﺸﻛ و ﻚﭘوا ﻮﻀﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ
ﻪﻧﺎﺸﻧ زا ﻲﻜﻳ ﻪﻛ ،مﺎﻬﺳ رازﺎﺑ ﺖﻴﻌﺿو ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ اﺪﺘﺑا ،ﻪﻌﺳﻮﺗ لﺎﺣ رد ﺎﻫ
ﺮﻫ رد ﻲﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ زرﺎﺑ ي
يرﻮﺸﻛ
1ﺖﺳا ﻲﻣ ﻢﻳزادﺮـﭘ ﺲﭙـﺳ ياﺮـﺑ
ﺑا ﻲـﺳرﺮﺑ ،ﺎﻫرﻮﺸـﻛ ﻦـﻳا رد ﻲﻟﺎـﻣ ﺔﻌـﺳﻮﺗ ﺮـﮕﻳد دﺎـﻌ
ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ ﻲﺳرﺮﺑ ﺰﻴﻧ ار ﻲﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ ي ﻲﻣ
ﻢﻴﻨﻛ .
زاﺪﻧا ة ﻦـﻳا رد هﺪـﺷ ﻪـﻟدﺎﺒﻣ مﺎﻬـﺳ ناﺰﻴﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ ،ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد مﺎﻬﺳ رازﺎﺑ
ﻪﺑ ﺎﻫرﻮﺸﻛ
GDP
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ .
نﺎﻤﻫ
رادﻮـﻤﻧ رد ﻪﻛ رﻮﻃ )
2 (
ﻲـﻣ هﺪﻫﺎﺸـﻣ دﻮـﺷ
، ﻒﻌـﺿ
د مﺎﻬﺳ رازﺎﺑ ﻲﺒﺴﻧ لﺎـﺣ رد ﻲـﺘﻔﻧﺮﻴﻏ يﺎﻫرﻮﺸـﻛ ﺮﻳﺎـﺳ ﻪـﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻚﭘوا ﻮﻀﻋ ﻲﺘﻔﻧ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ر
ﻪﻌﺳﻮﺗ
، ﺖﺳا دﻮﻬﺸﻣ .
رادﻮﻤﻧ 2 - اﺪﻧا ةز ﻪﻌﺳﻮﺗ لﺎﺣ رد ﻲﺘﻔﻧﺮﻴﻏ يﺎﻫرﻮﺸﻛ و ﻚﭘوا ﻮﻀﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد مﺎﻬﺳ رازﺎﺑ
1 - Levine, Ross and Zervos, Sara.(1998).
لﺎﺳ
مﺎﻬﺳﻞﻛﻪﻟدﺎﺒﻣهﺪﺷ
)زايﺪﺻردGDP(
،ﻖﻴﻘﺤﺗ زا ﺖﻤﺴﻗ ﻦﻳا رد ياﺮﺑ
ﻲـﺘﻔﻧ يﺎﻫرﻮﺸـﻛ رد ﻲﻟﺎـﻣ ﺔﻌـﺳﻮﺗ ﺖﻴﻌـﺿو ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﺳرﺮﺑ
ﻲﺘﻔﻧﺮﻴﻏ و ﻚﭘوا ﻮﻀﻋ ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ،ﻪﻌﺳﻮﺗ لﺎﺣ رد
ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ ي ﻂـﺳﻮﺗ ﻪـﻛ ﻲﻟﺎـﻣ ﺔﻌـﺳﻮﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﻦﻳﻮﻟ
ﻪﺘﺧادﺮﭘ ،ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا 1
ﻲﻣ دﻮﺷ . ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻳا ﺎﻫ
زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ :
۱
DEPTH- :
زاﺪﻧا ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻳا ة
ﻄﺳاو ﻪ ﻫ ار ﻲﻟﺎﻣ يﺎ ﻲﻣ
و ﺪﺠﻨﺳ
ﻲﻫﺪـﺑ ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﺎـﻫ
نﻮـﻳد و
ﺪﻘﻧ ي
ﻲﻟﺎﻣ ﻢﺘﺴﻴﺳ )
ﻪﺑ سﺎﻨﻜﺳا و ﻪﻜﺳ ﻓﺎﺿا
ﺔ ﻲﻫﺪﺑ ﺎﻫ ي هﺮﻬﺑ ﻚﻧﺎﺑ راد ﺎـﻫ
ﻄـﺳاو و ﻪ ـﻫ ﻲﻟﺎـﻣ يﺎ
ﺮﻴﻏ ﻲﻜﻧﺎﺑ (
، ﺮﺑ ﻢﻴﺴﻘﺗ ﺖﺳا GDP
.
2
BANK- :
ﻪﺟرد ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻳا
ﻚـﻧﺎﺑ ﺮـﺑاﺮﺑ رد يﺰـﻛﺮﻣ ﻚـﻧﺎﺑ ﻪـﻛ ار يا ﺎـﻫ
ﺗ ي ﻪـﺑ يرﺎـﺠ
رﺎﺒﺘﻋا ﺺﻴﺼﺨﺗ ﻲﻣ
،دزادﺮﭘ ﺪﻧا هزا ﺮﻴﮔ ي ﻲﻣ ﺪﻨﻛ و
ﻲﻜﻧﺎـﺑ تارﺎـﺒﺘﻋا ﺖﺒﺴـﻧ ﺎـﺑ ﺮـﺑاﺮﺑ
، ﺮـﺑ ﻢﻴﺴـﻘﺗ
ﻲﻜﻧﺎﺑ تارﺎﺒﺘﻋا
، ﻪﺑ ةوﻼﻋ ﻲﻳاراد ﺎﻫ ي
يﺰﻛﺮﻣ ﻚﻧﺎﺑ ﻲﻠﺤﻣ ﺖﺳا
ﻲـﺳﺎﺳا ﻒﻌﺿ ﻪﻄﻘﻧ ود درﻮـﻣ رد
ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻳا ﺮﻄﻣ
ﺖﺳا ح :
لوا ﻦﻳا ﻪﻛ ﻚﻧﺎﺑ ﺎﻫ
ﻄﺳاو ﺎﻬﻨﺗ ﻪ
ﻫ ﻪـﺋارا ار ﻲﻟﺎـﻣ ﺪﻨﻤـﺷزرا يﺎـﻫدﺮﻛرﺎﻛ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ ﻲﻟﺎﻣ يﺎ
ﻲﻣ و ﺪﻨﻨﻛ
ًﺎﻴﻧﺎﺛ ﻚﻧﺎﺑ ﻪﻛ دراد دﻮﺟو نﺎﻜﻣا ﻦﻳا ﺎﻫ
ﺖﻛﺮﺷ ﺎﻳ ﺖﻣﻮﻜﺣ ﻪﺑ ﺎﻫ
ﺪﻨﻫﺪﺑ ماو ﺰﻴﻧ ﻲﺘﻟود ي .
ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻴﻣرﺎﻬﭼ و ﻦﻴﻣﻮﺳ ﺔﻌﺳﻮﺗ
ﻲﻟﺎﻣ
، ﺖﻳدوﺪﺤﻣ ﺎﻫ
ار تارﺎـﺒﺘﻋا ﺺﻴﺼـﺨﺗ ﻪـﺑ طﻮﺑﺮﻣ ي
ﺺﺨﺸﻣ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ .
3
PRIVATE- :
ﺖﻛﺮـﺷ ﻪـﺑ ﻪـﺘﻓﺎﻳ ﺺﻴﺼﺨﺗ تارﺎﺒﺘﻋا ﺖﺒﺴﻧ ﺎﺑ ﺖﺳا ﺮﺑاﺮﺑ ﺎـﻫ
و ﺎﺴـﺳﺆﻣ ت
ﻲﺻﻮﺼﺧ
، ﻲﻠﺧاد تارﺎﺒﺘﻋا ﻞﻛ ﻪﺑ )
ﻪﺑ ﻚﻧﺎﺑ ﻪﺑ تارﺎﺒﺘﻋا ﺰﺟ ﺎﻫ
(.
4
PRIVY- : ﺎـﺑ ﺖـﺳا ﺮﺑاﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻳا
ﺖﻛﺮـﺷ ﻪـﺑ هﺪـﺷ هداد تارﺎـﺒﺘﻋا ﺎـﻫ
ﻣ و ﺆ تﺎﺴـﺳ
ﻲﺻﻮﺼﺧ
، ﺮﺑ ﻢﻴﺴﻘﺗ
. GDP
ﻴﺿﺮﻓ ﻪ يا
دراد راﺮﻗ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻳا ﺖﺸﭘ ﻪﻛ
،
ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﺎـﻫ
ﻲﻟﺎﻣ يا
ﺖﻛﺮﺷ ﻪﺑ ار ﺮﺘﺸﻴﺑ تارﺎﺒﺘﻋا ﻪﻛ ﺎﻫ
ﻲﺻﻮﺼﺧ ي ﻲﻣ
ﻫد ﻨ ﺪ
، و ﻖـﻴﻘﺤﺗ ﻪـﺑ يﺮﺘﺸـﻴﺑ راﺮﺻا
ﺖﻛﺮﺷ زا ﻲﺳرزﺎﺑ ﺎﻫ
ارا ،ﻲﺘﻛﺮـﺷ لﺮـﺘﻨﻛ ندﺮـﻛ لﺎﻤﻋا ، ﺔـﻳ
ﺰـﻴﻬﺠﺗ ،ﻚﺴـﻳر ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ تﺎﻣﺪـﺧ
ﺲﭘ ﺪﻧا
ﺴﺗ و ﺎﻫزا
ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺎﺗ ﺪﻧراد تﻼﻣﺎﻌﻣ ﻞﻴﻬ ﺎﻫ
ﺎﻳ ﺖﻟود ﻪﺑ ار دﻮﺧ ﺰﻛﺮﻤﺘﻣ تارﺎﺒﺘﻋا ﻪﻛ ﻲﻟﺎﻣ ي
ﺖﻛﺮﺷ ﺎﻫ ﺖﻟود ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ ﺖﺤﺗ ي ﻲﻣ
ﺪﻧزادﺮﭘ . ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻳا
، ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا ةرﺎﺑرد
ﻚﻧﺎﺑ ﻪﻛ ﻲﺗارﺎﺒﺘﻋا ﺎﻫ
ي
زاﺪﻧا ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ﻲﺻﻮﺼﺧ ﺶﺨﺑ ﻪﺑ يرﺎﺠﺗ ة
ﺺﻴﺼﺨﺗ دﺎﺼﺘﻗا ﻲﻣ
ﻫد ﻨ ﺪ ﻪﺑ ﺖﺳد ﻲﻣ ﻫد ﺪ .
5
LIQLIA- :
ﺖﺳا ﺮﺑاﺮﺑ ﻪﻛ ﺎﺑ
،M2
ﺮـﺑ ﻢﻴﺴﻘﺗ
.GDP
ﺎـﻘﻘﺤﻣ زا يرﺎﻴﺴـﺑ ار ﺮـﻴﻐﺘﻣ ﻦـﻳا ن
ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ
ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﻲﻟﺎﻣ ﻖﻴﻤﻌﺗ ﺺﺧﺎﺷ ﺪﻧا
.
ﻧ ﻲﻟﺎـﻣ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻲﻳارﺎﻛ ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻳا ﺖﺴـﻴ
،
ﻪﻛ ﻦﻳا ضﺮﻓ ﺎﺑ ﺎﻣا زاﺪﻧا
ة
ﺳاو ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺔﻄ
ﻪـﺑ ﻲﻟﺎﻣ رﻮـﻃ
ﺖـﻴﻟﺎﻌﻓ ﺎـﺑ ﻲـﺘﺒﺜﻣ ﺎـﻫ
ﻲﻟﺎـﻣ ﻢﺘﺴـﻴﺳ ي
ﺖﺳا ﻪﺘﺴﺒﻤﻫ
، ﻦﻴﻤﺨﺗ و دروآﺮﺑ رد ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳا لﺪﻣ
ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ
ﺺﺧﺎﺷ زا ﻲﻜﻳ ﺎﻫ
ي ﺔﻌﺳﻮﺗ
دﻮﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﻲﻟﺎﻣ .
1 - Levine, R.,LOayze, N., & Beck,T. (2000).
6
DPS- :
دﺮﭙﺳ ﺎﺑ ﺖﺳا ﺮﺑاﺮﺑ ه
ﻫ يﺎ ﺲﭘ ﺪﻧا
ﻚـﻧﺎﺑ يراﺪﻳد و تﺪﻣ ﺪﻨﻠﺑ زا ﺎـﻫ
هدﺮﭙـﺳ ﻲﻟﻮـﭘ ي
ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫدﺎﻬﻧ ﺮﮕﻳد و ﺮﻳﺬﭘ
، ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ زا ﻲﻤﻬﺳ
.GDP
زاﺪﻧا ة دﺮﭙﺳ ه ﻫ ياﺮـﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﻚﻳ ﻲﻜﻧﺎﺑ يﺎ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺬﮔ يرا
، هﻮﻘﻟﺎﺑ ﺖﺳا . ﻫ
دﺮﭙﺳ ﻦﻳا راﺪﻘﻣ ﻪﭼ ﺮ ه
ﻫ لﺎـﻘﺘﻧا ياﺮـﺑ يﺮﺘﺸﻴﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺎ
ﻄﺳاو ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻂﺳﻮﺗ ﻪ
ﻫ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﻪﺑ ﻲﻟﺎﻣ يﺎ
، ﺖﺳا دﻮﺟﻮﻣ .
ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ يﺎﻫرﻮﺸﻛ و ﻚﭘوا ﻮﻀﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ياﺮﺑ هﺪﺷ هدﺮﺑ مﺎﻧ ﻲﻟﺎﻣ ي ﺮﻴﻏ
لﺎـﺣ رد ﻲﺘﻔﻧ
ﻌﺳﻮﺗ ﺔ ﺑ ﻪ ﺎﺘﺳا فاﺮﺤﻧا و ﻢﻤﻳﺰﻛﺎﻣ ،ﻢﻤﻴﻨﻴﻣ ،ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ترﻮﺻ ز لواﺪﺟ رد دراﺪﻧ
هﺪﺷ ﻪﺋارا ﺮﻳ ﺪﻧا
:
لوﺪﺟ 1 - ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ ي ﺔﻌﺳﻮﺗ ﻚﭘوا ﻮﻀﻋ ﻲﺘﻔﻧ يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد ﻲﻟﺎﻣ
1
DPS LIQLIA PRIVY
PRIVATE BANK
DEPTH
3752 / 0 3247 / 0 23985 / 0 43652 / 0 79201 / 0 61325 / 0 ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ
3952 / 1 8021 / 0 60231 / 0 7590 / 0 82654 / 0 8974 / 0 ﻢﻤﻳﺰﻛﺎﻣ
0876 / 0 12051 / 0 063201 / 0 12054 / 0 15410 / 0 10024 / 0 ﻢﻤﻴﻨﻴﻣ
2231 / 0 1341 / 0 1541 / 0 1721 / 0 095 / 0 1985 / 0 فاﺮﺤﻧا دراﺪﻧﺎﺘﺳا
ﻊﺒﻨﻣ : ﻖﻴﻘﺤﺗ تﺎﺒﺳﺎﺤﻣ
لوﺪﺟ 2 - ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ ي ﺔﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد ﻲﻟﺎﻣ ﺮﻴﻏ
ﻪﻌﺳﻮﺗ لﺎﺣ رد ﻲﺘﻔﻧ
DPS LIQLIA PRIVY
PRIVATE BANK
DEPTH
5580 / 0 4725 / 0 4210 / 0 55240 / 0 8840 / 0 7361 / 0 ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ
3301 / 1 2231 / 1 77489 / 0 2230 / 1 9952 / 0 94021 / 0 ﻢﻤﻳﺰﻛﺎﻣ
00 / 0 00 / 0 00381 / 0 089 / 0 0121 / 0 00 / 0 ﻢﻤﻴﻨﻴﻣ
3012 / 0 2751 / 0 3269 / 0 2560 / 0 3102 / 0 2901 / 0 دراﺪﻧﺎﺘﺳا فاﺮﺤﻧا
ﻊﺒﻨﻣ : ﻖﻴﻘﺤﺗ تﺎﺒﺳﺎﺤﻣ
ﺺﺧﺎﺷ ﻒﻳرﺎﻌﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺎﻫ
ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻳا ندﻮﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ ،ﻲﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ ي ﺎـﻫ
ﺮـﻈﻧ زا
ﻲـﻤﻛ ، ﻪـﺑ
ﻨﻌﻣ
ﺖﺳا ﻲﻟﺎﻣ ﻲﮕﺘﻓﺎﻳ ﻪﻌﺳﻮﺗ زا يﺮﺗﻻﺎﺑ ﺢﻄﺳ يﺎ .
نﺎﻤﻫ هﺪﺷ ﻪﺋارا يرﺎﻣآ ﺞﻳﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﻛ رﻮﻃ
لواﺪﺟ رد 1
و 2 ﻪﻈﺣﻼﻣ ﻲﻣ دﻮـﺷ
،
ﻌـﺳﻮﺗ لﺎـﺣ رد يﺎﻫرﻮﺸـﻛ ﺔ
زا ًﺎـﺒﻳﺮﻘﺗ ﻲـﺘﻔﻧﺮﻴﻏ ﺮـﻈﻧ
مﺎـﻤﺗ
ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ ﻚﭘوا ﻮﻀﻋ ﻲﺘﻔﻧ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻲﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ ي
، ﺪﻧراد يﺮﺗﺮﺑ .
1 - هداد ﻊﺒﻨﻣ ﻲﻟﺎﻣ ﻲﻠﻠﻤﻟا ﻦﻴﺑ يﺎﻫرﺎﻣآ ،ﺎﻫ IFS)
( ﺺﺧﺎﺷ و ﻮﺗ يﺎﻫ ﺔﻌﺳ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻚﻧﺎﺑ WDI)
( ،ﺖﺳا ةرود ﺰﻴﻧ ﻲﻧﺎﻣز
لﺎﺳ زا 1990 ﺎﺗ 2004 ﺖﺳا .
5 - ﻳارا ﺔ ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﺢﻴﺿﻮﺗ و لﺪﻣ
ﻫ نﺎﻤ
ﺶﺨﺑ رد ﻪﻛ رﻮﻃ ﺎﻫ
نﺎﺸﻧ ﻲﻠﺒﻗ ي
دﻮﺟوﺎﺑ ﻚﭘوا ﻮﻀﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ،ﺪﺷ هداد خﺮﻧ ﻦﺘﺷاد
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ
ﺪﻧرادرﻮﺧﺮﺑ ﻲﻨﻴﺋﺎﭘ ﺔﻧاﺮﺳ ﺪﻣآرد ﺪﺷر خﺮﻧ زا ،ﻻﺎﺑ يراﺬﮔ .
ﺺﺧﺎﺷ ﻲﺒﺴﻧ ﻒﻌﺿ ﺎﻫ
ﺔﻌﺳﻮﺗ ي
ﻪﻌﺳﻮﺗ لﺎﺣ رد يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻦﻳا رد ﻲﻟﺎﻣ ﺮﻴﻏ
لواﺪـﺟ رد ﺰـﻴﻧ ﻲﺘﻔﻧ 1
و 2 نﺎﺸـﻧ
ﺪﺷ هداد . ﻦﻳا رد
ﻪﻟﺎﻘﻣ زا ﺖﻤﺴﻗ
،
ﻲﺠﻨﺳدﺎﺼﺘﻗا لﺪﻣ ﻚﻳ ﻦﻴﻤﺨﺗ و ﻪﺋارا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
، ﺴﻳﺎﻘﻣ ﻪﺑ ﺔ
ﻄﺑار ﺔ ﺎﻫرﻮﺸﻛ زا هوﺮﮔ ود ﻦﻳا رد يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر و ﻲﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ نﺎﻴﻣ ﻲﻣ
ﻢﻳزادﺮﭘ .
ﺪـﺷ مﺎـﺠﻧا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ روﺮﻣ و يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر و ﻲﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ يﺮﻈﻧ ﻲﻧﺎﺒﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ة
،ﻲـﻠﺒﻗ
ياﺮﺑ رد ﻲﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﺳرﺮﺑ ﺔﻌـﺳﻮﺗ لﺎـﺣ رد يﺎﻫرﻮﺸـﻛ و ﻚـﭘوا ﻮﻀـﻋ ﻲـﺘﻔﻧ يﺎﻫرﻮﺸﻛ
ﺮﻴﻏ ﻲﺘﻔﻧ
، ﺑ ﻪ ﻪﻟدﺎﻌﻣ زا ﺐﻴﺗﺮﺗ هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﻳز يﺎﻫ
ﻲﻣ
1ﻢﻴﻨﻛ :
it it
it it i
) l t (
it LPCGDP L(INV FI OIL ) X LPCGDP =αo+α1 − +α2 × × +α3
ﻟدﺎﻌﻣ ﺔ ) 1 (
it it
it it i
) l t (
it LPCGDP L(INV FI OIL ) X LPCGDP =βo+β1 − +β2 × × +β3
ﺔﻟدﺎﻌﻣ ) 2 (
تﻻدﺎﻌﻣ ﻦﻳا رد ﻪﻛ :
PCGDP
ﻋ ، زا ﺖﺴﺗرﺎﺒ
لﺎﺳ ﺖﺑﺎﺛ ﺖﻤﻴﻗ ﻪﺑ ﻪﻧاﺮﺳ GDP
2000 ﺑ و
ﺎـﻜﻳﺮﻣآ رﻻد سﺎـﺳا ﺮ .
هﺪﺷ ﻪﺋارا يﺎﻫرﺎﻣآ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ زا ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳا رﺎﻣآ مﺎﻤﺗ هﺪﺷ يروآدﺮﮔ ،ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻚﻧﺎﺑ ﻂﺳﻮﺗ
ﺪﻧا .
،INV
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ناﺰﻴﻣ ﻲﻠﺧاد يراﺬﮔ
ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ زا ﻲﻤﻬﺳ
GDP
نﺎﺸﻧ ،FI
ﺪﻨﻫد ة ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ ﻲﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ ي ﺖﺳا
. ﺺﺧﺎـﺷ ﻪـﺳ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦـﻳا رد ﻪﻛ
PRIVATE DPS ،
LIQLIA ، ﻪﺑ
ناﻮﻨﻋ ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ
هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﻲﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ ي ﺪﻧا
. يﺎﻫرﺎﻣآ
ﻦﻴﺑ ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرﺎﻣآ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ زا ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻲﻠﻠﻤﻟا
IFS) ( هﺪﺷ يروآدﺮﮔ ﺪﻧا
.
،OIL
نﺎﺸﻧ ﺪﻨﻫد ة ﻚﭘوا ﻮﻀﻋ يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد ﻲﺘﻔﻧ يﺎﻫﺪﻣآرد ناﺰﻴﻣ ﺖﺳا
. ﻪـﺑ طﻮـﺑﺮﻣ رﺎﻣآ
ﻧﻻﺎﺳ يرﺎﻣآ ﻦﺘﻟﻮﺑ زا ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳا ﺔ
ﻚﭘوا ﺖﺳا هﺪﺷ يروآدﺮﮔ 2
.
OIL FI INV× ×
نﺎﺸﻧ ، ﺪﻨﻫد ة
ﺪﻨﻨﻛردﺎـﺻ يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد ﻲﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﺮﻴﺛﺄﺗ ة
ﺖـﺳا ﺖـﻔﻧ .
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ خﺮﻧ ﺮﻴﻐﺘﻣ بﺮﺿ
ﺺﺧﺎﺷ رد يراﺬﮔ ﺎﻫ
ﻲﻟﺎﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ ي
،
ﻦﻳا ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ ا
ﻲﻟﺎـﻣ ﺔﻌـﺳﻮﺗ ﻪـﻛ ﺖﺳ
1 - ﻲﻠﺒﻗ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ و ﻮﻧﺎﮔﺎﭘ لﺪﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا رد يزﺎﺳ لﺪﻣ مﺎﺠﻧا
ﺖـﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ .
ـﻌﻟﺎﻄﻣ ياﺮـﺑ ﺔ
ﻪﺑ ﺪﻴﻨﻛ عﻮﺟر ﺮﺘﺸﻴﺑ :
Sala-i-Martin &Artadi(2002), Gylfason. & Zoega.(2001), Nili & Rastad(2007), James (2008).
2 -Annual Statistical Bulletin OPEC.
