ﻲﻳاﺮﮔاو و ﻲﻳاﺮﮕﻤﻫ ﺪﻧور ﺮﺑ ﺎﻜﻳﺮﻣآ و ﻪﻴﺳور ﺖﺑﺎﻗر ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﺳرﺮﺑ
ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ يا )
لﺎﺳ يﺎﻫ 2001 ﺎﺗ 2008 (
ﺶﻜﺠﻧر داﻮﺟﺪﻤﺤﻣ *
ﻦﻴﺑ ﻂﺑاور رﺎﻳدﺎﺘﺳا ﺪﻬﺸﻣ ﻲﺳودﺮﻓ هﺎﮕﺸﻧاد ﻞﻠﻤﻟا
نﺎﻔﻴﻄﻟ ﺎﺿرﺪﻳﻮﻧ
ﺶﻧاد ﻦﻴﺑ ﻂﺑاور ﺪﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ ﺔﺘﺧﻮﻣآ ﺪﻬﺸﻣ ﻲﺳودﺮﻓ هﺎﮕﺸﻧاد ﻞﻠﻤﻟا
) ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
19 / 11 / 1393 - ﺐﻳﻮﺼﺗ ﺦﻳرﺎﺗ :
08 / 04 / 1394 (
هﺪﻴﻜﭼ
ﺶﻴﭘ يﺎﻫﺮﻴﺛﺄﺗ يورﻮﺷ دﺎﺤﺗا ﻲﺷﺎﭘوﺮﻓ
ﻲﻨﻴﺑ هﺪﺸﻧ ؛ﺖـﺷاﺬﮔ يﺎـﺟﺮﺑ نﺎـﻬﺟ ﻲـﺳﺎﻴﺳ عﺎـﺿوا ﺮﺑ ار يا
ﻪﺑ
لﺎﻌﻓ ﻪﻠﻤﺟ زا يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ ﺮﺑ هﮋﻳو
ترﺪﻗ نﺪﺷ
ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫ
ﻪـﺑ نﺎـﻣز نآ ﺎـﺗ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻬﺟ و يا
ﻞـﻴﻟد
ﻲﻤﻧ يورﻮﺷ دﺎﺤﺗا ﺮﺛﺆﻣ رﻮﻀﺣ
ﺳا ﺶﻘﻧ ﺪﻨﺘﺴﻧاﻮﺗ ﺪﻨﻨﻛ يزﺎﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﻳا رد ﻲﺳﺎ
. ﻪـﻨﻴﻣز ﻂﻳاﺮﺷ ﻦﻳا ﺎﺑ
ترﺪﻗ رﻮﻀﺣ ياﺮﺑ
ﻪﻴﺳور و ﺎﻜﻳﺮﻣآ نﻮﭼ ﻲﻳﺎﻫ )
ترﺪﻗ ﻪﻠﺧاﺪﻣ يﺎﻫ
ﻦﻴﺑ مﺎﻈﻧ ﺮﮔ
ﻞـﻠﻤﻟا ( ذﻮـﻔﻧ ياﺮـﺑ
ﺪﺷ ﻢﻫاﺮﻓ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآرد ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﭼﺮﻫ .
زا ﺲﭘ 11 ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ 2001 يوﺮـﻴﭘ ﺎﺑ ﺎﻜﻳﺮﻣآ ةﺪﺤﺘﻣ تﻻﺎﻳا ،
ﺎﺒﻣ رﻮﺤﻣ ﺮﺑ ﻪﻧاﺮﻴﮕﺸﻴﭘ ماﺪﻗا دﺮﺒﻫار زا ﻪـﻨﻴﻣز ،ﻲـﻌﻤﺟ رﺎﺘﺸﻛ تﺎﺤﻴﻠﺴﺗ ﺪﻳﺪﺤﺗ و ﻢﺴﻳروﺮﺗ ﻪﻴﻠﻋ هزر
ﻪـﺑ ناﺮـﮕﻧ ﻪـﻛ ﻪﻴـﺳور ﺮـﮕﻳد يﻮـﺳ زا ؛دﺮـﻛ ﻢﻫاﺮـﻓ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ ﺔﻘﻄﻨﻣ رد ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ ذﻮﻔﻧ ياﺮﺑ ار ﺮﻄﺧ
هرود زا ﺲﭘ ؛دﻮﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد دﻮﺧ ﻲﺒﺴﻧ ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ ندﺎﺘﻓا ﺐـﻟﺎﻗ رد ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﺎﺑ يرﺎﻜﻤﻫ ﻪﺑ هﺎﺗﻮﻛ يا
ﻚﻳ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ﻪﺑ ،ﻢﺴﻳروﺮﺗ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ
ﻪﺒﻧﺎﺟ
ﺖـﺧادﺮﭘ دﻮـﺧ ﻲﺘﻨـﺳ ذﻮﻔﻧ ةزﻮﺣ رد نآ ﻲﻳاﺮﮔ .
،ﻦﻳاﺮﺑﺎـﻨﺑ
ﻪﺑ نﺎﮔﺪﻧرﺎﮕﻧ
زا ﺪـﻌﺑ ار ﺎـﻜﻳﺮﻣآ و ﻪﻴـﺳور ﺖـﺑﺎﻗر رﺎـﺛآ ﻪـﻛ ﺪﻨﻧآ لﺎﺒﻧد 11
ﺮﺒﻣﺎﺘﭙـﺳ 2001 ﺪـﻧور ﺮـﺑ
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻲﻳاﺮﮔاو و ﻲﻳاﺮﮕﻤﻫ
هﺮﻬﺑ ﺎﺑ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ يا
ﺪـﻨﻨﻛ ﻲﺳرﺮﺑ ﻞﮕﻴﭙﺷا و يرﻮﺘﻧﺎﻛﺔﻳﺮﻈﻧ زا يﺮﻴﮔ .
رﺎﺘﺷﻮﻧ ﺔﻴﺿﺮﻓ سﺎﺳا ﻦﻳا ﺮﺑ ﻪـﺑ ﻪـﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫرﻮﺸـﻛ ﺶﻳاﺮﮔ ،ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ترﺪﻗ ود ﺖﺑﺎﻗر ﻪﻛ ﺖﺳا نآ
فﺮﻃﺮﺑ فﺪﻫ ﺎﺑ ار ترﺪﻗود زا ﻲﻜﻳ
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻲﻳاﺮﮕﻤﻫ ﺔﻨﻴﻣز و هﺪﺷ ﺐﺒﺳ تﻼﻜﺸﻣ ندﺮﻛ
ﺐﻟﺎﻗ رد يا
» ﻪﻘﻄﻨﻣﻮﻧ ﻲﻳاﺮﮔ « ﺖﺳا هدﺮﻛ ﻢﻫاﺮﻓ ار .
هژاوﺪﻴﻠﻛ ﺎﻫ
،ﺎﻜﻳﺮﻣآ ،يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ ﺖﺑﺎﻗر
، ،ﻲﻳاﺮﮔاو ،ﻞﮕﻴﭙﺷا و يرﻮﺘﻧﺎﻛ ﺔﻳﺮﻈﻧ ،ﻪﻴﺳور ﻲﻳاﺮﮕﻤﻫ
.
* E-mail: ranjkesh@hotmail.com
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﺎـﺑ ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﻂﺑاور ﺖﻴﻫﺎﻣ ﻪﻜﻠﺑ ؛دز ﻢﻫﺮﺑ ار ﻲﺳﺎﻴﺳ لواﺪﺘﻣ تﻻدﺎﻌﻣ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ هدزﺎﻳ داﺪﻳور
يدﺎﻳز يﺎﻫرﻮﺸﻛ
ﺖﺧﺎـﺳ لﻮـﺤﺘﻣ رﻮﺸـﻛ ﻦﻳا ﻊﻓﺎﻨﻣ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﺔﻨﻴﻣز رد ار .
ﺎـﺑ هزرﺎـﺒﻣ يﻮـﺗﺮﭘ رد
ﺮـﻛ ﻒـﻳﺮﻌﺗ دﻮـﺧ رﻮﻀـﺣ ةﺮﺘﺴﮔ ،يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ رد ار يﺪﻳﺪﺟ يﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ﺎﻜﻳﺮﻣآ ،ﻢﺴﻳروﺮﺗ هد
ﺖـﺷاد راﺮـﻗ رﻮﺸﻛ نآ ذﻮﻔﻧ ةدوﺪﺤﻣ زا جرﺎﺧ ،ﻦﻳا زا ﺶﻴﭘ ﺎﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا .
ﺮﺒﻣﺎﺘﭙـﺳ هدزﺎـﻳ زا ﺪـﻌﺑ
ﺐﺒـﺳ ﺮـﮕﻳد يﻮـﺳ زا ؛ﺪـﺷ ﻞﻳﺪﺒﺗ ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﺖﺳﺎﻴﺳ ياﺮﺑ ﺪﻳﺪﺟ يزﺮﻣ ﻪﺑ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ ﺶﻨﻛ نزاﻮﺗ يﺎﻫ
ﺖﺨﺳ ﻲﻫﺎﮔ ﺔﻧﺎﺒﻠﻃ مﺮﻧ ﺮﺘﺸﻴﺑ و ﻪﻧاراﺰﻓا
ﻪﺑ ﻪﻴﺳور گرﺰﺑ ترﺪﻗ ود ﺔﻧاراﺰﻓا ناﻮـﻨﻋ
ﻧﺎﺟ ﺖﻟود
ﺖﺳا هﺪﺷ ﺪﺷر لﺎﺣرد ترﺪﻗ ،ﻦﻴﭼ و يورﻮﺷ دﺎﺤﺗا ﻦﻴﺸ .
ود ﻦﻳا ﻲﻳﺎﻣزآروز ﺪﻨﻳآﺮﺑ
ﺖﻟود
ﺖـﺳا ﻪﺘـﺷاد ﻲﺗوﺎﻔﺘﻣ يﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ رد ﺪﻨﻤﺗرﺪﻗ .
ﻚـﻳ زا ﺐﺒـﺳ ،ﻲﻧﺎـﻣز ،ﻮـﺳ
ﺖﻟود ﺶﻳاﺮﮔ
ﺐﻄﻗ زا ﻲﻜﻳ ﻪﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫ
ﻪـﻘﻄﻨﻣ ﻲـﻳاﺮﮔاو و هﺪـﺷ ترﺪﻗ يﺎﻫ
هاﺮـﻤﻫ ﻪـﺑ ار يا
ﻴﻣز ،ﻮﺳ ﺮﮕﻳد زا و ؛ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻲﻳاﺮﮕﻤﻫ ﺔﻨ
ﻪﻘﻄﻨﻣﻮﻧ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻲﻳاﺮﮔ
هدﺮـﻛ ﻢﻫاﺮﻓ ار ﻲﻳاﺮﮔ
ﺖﺳا .
ﻲﻣ رﺎﺘﺷﻮﻧ ﻦﻳا
ﻲـﻳاﺮﮔاو و ﻲﻳاﺮﮕﻤﻫ درﻮﻣ رد ﻞﮕﻴﭙﺷا و يرﻮﺘﻧﺎﻛ ﺔﻳﺮﻈﻧ يرﺎﻳ ﺎﺑ ﺎﺗ ﺪﻫاﻮﺧ
ﻪﻘﻄﻨﻣ مﻮـﻬﻔﻣ ﻚـﻤﻛ ﺎـﺑ و دزادﺮـﭙﺑ يﺰـﻛﺮﻣ يﺎﻴـﺳآ رد ﺎﻜﻳﺮﻣآ و ﻪﻴﺳور ﺖﺑﺎﻗر يﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ ﻪﺑ ،يا
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻄﻨﻣ ﻦﻳﻮﻧ ﺖﻴﻌﺿو ﺪﻳﺪﺟ ﻲﻳاﺮﮔ ﺪﻫد ﺢﻴﺿﻮﺗ ار ﻪﻘ
.
بﻮﭼرﺎﭼ يﺮﻈﻧ
: ﻳﺮﻈﻧ ﺔ ﻞﮕﻴﭙﺷا و يرﻮﺘﻧﺎﻛ
اﺮﮕﻤﻫ ﻳ
اﺮﮔاو و ﻲ ﻳ
ﺖﻟود رﺎﺘﻓر رد دﺎﻀﺘﻣ رﺎﺘﻓر ود ﻲ ﻲـﺳﺎﻴﺳ ناﺮﮕﻳزﺎـﺑ و ﺎﻫ
ﻨﺘﺴـﻫ ﺪ )
ﻆﻓﺎـﺣ ،ﺎـﻴﻧ
1385 :
(34
. ﻔﺴﻠﻓ ﺔ
ﻞﻜـﺷ يﻮـﺗﺮﭘ رد ناﺮﮕﻳزﺎـﺑ ياﺮﺑ ﺖﻌﻔﻨﻣ دﻮﺟو كرد ار هﺪﻳﺪﭘ ود ﻦﻳا يﺮـﻴﮔ
نآ
ﻲﻣ ﻞﻴﻜﺸﺗ ﺎﻫ ﺪﻫد
. اﺮﮕﻤﻫ ﻳ ﻲ ﺮﻈﻧ زا ﻮﻬﻔﻣ ﻲﻣ ﻲﻨﻌﻳ
ﻪـﺑ داﺮﻓا ﻲﻜﻳدﺰﻧ و ﺖﻳﻮﻘﺗ
يﻮـﺳ
ﻪـﻄﻘﻧ يا
ﻪﺑ ًﻻﻮﻤﻌﻣ ﻪﻛ ﺺﺨﺸﻣ نآ ﺺﺨﺸﻣ فﺪﻫ ناﻮﻨﻋ
ﻲﻣ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﺎﻫ دﻮﺷ
. ﻲﻳاﺮﮔاو ﻲﻨﻌﻳ ﻪﻛ يﺪﻨﻳاﺮﻓ رد
ﺖﻟود و ﻲﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫﺪﺣاو نآ ا ﺎﻫ
ز
ﻪـﻨﻴﻣز نآ ﺮﺛا رد و هﺪﺷ رود ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﮓـﻨﺟ و ناﺮـﺤﺑ يﺎـﻫ
ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ﺪﻳآ
)
ﻲﺑاﺮﺤﻣ و ﻲﻧﺎﻀﻣر ،
1389 :
.(21
ﺮﺘﺸﻴﺑ رد
ﻦﻴـﺑ ﺖـﺳﺎﻴﺳ رد ﻲﻳاﺮﮕﻤﻫ دراﻮﻣ
ﺎـﺑ ﻞـﻠﻤﻟا
ﻪﻘﻄﻨﻣ
ﻲﻣ دروآﺮﺑ نﺎﺴﻜﻳ ﻲﻳاﺮﮔ
دﻮﺷ . رﺎﻴﺴـﺑ ﻪـﻘﻄﻨﻣ ﺢﻄـﺳ رد ﻲـﻳاﺮﮕﻤﻫ ﻪـﻛ ﻞـﻴﻟد ﻦﻳا ﻪﺑ ﺪﻳﺎﺷ
سﻮﻤﻠﻣ ﺮﺗ و ﺺﺨﺸﻣ
ﻲﻣ هﺪﻳد ﺮﺗ
دﻮﺷ )
،ﺪﻨﻣزﺎﺳ و ﻲﻳﻻﻮﻛ 1390
:
.(128
ﻪـﻘﻄﻨﻣ زا ﻲﻋﻮـﻧ ﺰـﻴﻧ ﻲـﻳاﺮﮔ
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻲﻳاﺮﮕﻤﻫ
ﺖـﻟود نآ رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻦﻴﺑ يا
فﺪـﻫ ﺎـﺑ ﺎـﻫ
يرﺎـﻜﻤﻫ شﺮﺘﺴـﮔ
يﺎـﻫ
ﻲﻣ ماﺪﻗا ﻪﺒﻧﺎﺟﺪﻨﭼ تﺎﺒﻴﺗﺮﺗ دﺎﺠﻳا ﻪﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و يدﺎﺼﺘﻗا ،ﻲﺘﻴﻨﻣا ،ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺪـﻨﻨﻛ
)
،يزردﻮـﮔ 1393
:
.(342
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻲﻳاﺮﮕﻤﻫ ﻊﻗاو رد
ﻢﻴﻤﺼـﺗ ﻲﻋﻮﻧ ﻪﻛ ﺖﺳا يﺪﻨﻳاﺮﻓ يا نآ رد ﻲـﻌﻤﺟ يﺮـﻴﮔ
ﻞﻜـﺷ
ﻲﻣ دﺮﻴﮔ )
،ﻲﻳﻻﻮﻛ 1377 :
(11
ﻲـﺳﺎﻴﺳ دﺎـﻌﺑا ﺮﺑ نوﺰﻓا ﻪﻛ ﺖﺳا يﺪﻌﺑ ﺪﻨﭼ يﺪﻨﻳاﺮﻓ و ،ﻲـﺳﺎﻤﻠﭙﻳد ،
دراد ﻲﻤﻬﻣ ﺶﻘﻧ يدﺎﺼﺘﻗا ﻲﻳاﺮﮕﻤﻫ و ترﺎﺠﺗ نآ نﻮﻧﺎﻛ رد ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ و ﻲﺘﻴﻨﻣا
(De Lombaerde
and Van Langenhov, 2005: 3)
.
ﻦﻴﺑ مﺎﻈﻧ ﻞﮕﻴﭙﺷا و يرﻮﺘﻧﺎﻛ
ـﻌﺑﺎﺗ مﺎـﻈﻧ ﻦﻳﺪـﻨﭼ زا ﻞﻜﺸﺘﻣ ار ﻲﻠﻠﻤﻟا ﺔ
ﻪـﻘﻄﻨﻣ
ﻲـﻣ يا ـﻨﻧاد ﺪ .
نآ ﺎﻫ ﻪﺻﺮﻋ
ﻦﻴﺑ ﺖﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ
ﻞﻠﻤﻟا
ﻲﻣ ﻢﻴﺳﺮﺗ ار
ﺪﻨﻨﻛ نآ و
ـﺻﺮﻋ ﻪـﺳ ﻪﺑ ار ﺔ
ﻪـﻘﻄﻨﻣ ،ﻲﻧﺎـﻬﺟ يا
ﻲﻣ ﻢﻴﺴﻘﺗ يرﻮﺸﻛ و ﻨﻨﻛ
ﺪ . سﺎﺳا ﻦﻳاﺮﺑ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ
ﻪﻛ ﻲـﻠﺧاد و ﻪـﻌﺑﺎﺗ ،ﻂﻠﺴـﻣ ﻢﺘﺴـﻴﺳ عﻮـﻧ ﻪـﺳ
ﻲﻣ ﻞﻜﺷ دﺮﻴﮔ . ار ﺎﻫرﻮﺸـﻛ ﻦﻳﺮﺗﺪـﻨﻤﺗرﺪﻗ و ﻪﺘـﺷاد دﻮـﺟو ﻲﻧﺎـﻬﺟ ﻪـﺻﺮﻋ رد ﻂﻠﺴـﻣ ﻢﺘﺴـﻴﺳ
د ر ﻲﻣﺮﺑ دﺮﻴﮔ . ﻞﻣﺎﺷ ﻪﻘﻄﻨﻣ نورد رد ار ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﻂﺑاور ،ﻪﻌﺑﺎﺗ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻲﻣ
؛دﻮﺷ ﻦﻳا ﺖـﺳا ﻲﻟﺎـﺣرد
نﺎﻣزﺎﺳ و رﻮﺸﻛ ،ﻲﻠﺧاد ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻪﻛ نآ يﺎﻫ
ﻞﻣﺎﺷ ار ﻲﻣ
دﻮﺷ . زا ﻲﺣاﻮـﻧ ،ﻪـﻘﻄﻨﻣ ،سﺎﺳا ﻦﻳاﺮﺑ
ﻞﻴﻜﺸﺗ يﺎﻫﺪﺣاو ﻪﻛ ﺖﺳا نﺎﻬﺟ ﺪﻨﻫد
ة زا ،نآ ﺮﻈﻧ راﺮـﻗ ﺮﮕﻳﺪـﻜﻳ ﺎـﺑ تروﺎـﺠﻣ رد ﻲﻳﺎـﻴﻓاﺮﻐﺟ
و ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻞﺋﺎﺴﻣ نآ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ؛ﺖﺳا ﻂﺒﺗﺮﻣ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﻪﺑ ﺎﻫ
ماﺪﻗا و ﺎﻫ يﺎـﻫ
ﺎﻀﻋا ﺮﮕﻳد ي
ﺖﻛﺮﺷ
ﻦﻴﻴﻌﺗ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ زا ﻪﻘﻄﻨﻣ رد هﺪﻨﻨﻛ ﺪﻨﻨﻛ
ة
ﻪـﻘﻄﻨﻣ ﺪـﺣاو ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ يا
؛ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻖﻃﺎﻨﻣ زا ﻲﻳﺎﻀﻋا ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣرد هﮋﻳو
ﻪﻘﻄﻨﻣ زا جرﺎﺧ ﻖﻳﻼﻋ ،
؛ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﺎﻣا
ﺟرد رد ﺔ
ﻗﻼﻋ ،ﺖﺴﺨﻧ ﺔ
ﮋﻳو ة نآ ﻘﻄﻨﻣ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺎﻫ ﺔ
دﻮﺧ ﺖﺳا ﺎـﺗ ﻲﻟﻮـﻤﻌﻣ ﻂﻳاﺮﺷ رد و
ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻣز
ﻪﺑ ﻖﻃﺎﻨﻣ رد ار دﻮﺧ ﻲﻤﺋاد هﺎﮕﻳﺎﺟ ﻧاﻮﺘﻧ ﺎﻳ هدروﺎﻴﻧ ﺖﺳد
ﻨ ﻨﻛ ﻆﻔﺣ ار نآ ﺪ ﻨ
؛ﺪ ﻲﻤﻧ ﺪﻨﻧاﻮﺗ
ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﻪﺑ رد
ﻖﻃﺎﻨﻣ ﺎﻳ طﺎﻘﻧ ﺮﻳﺎﺳ ﺪﻨﺑﺎﻳ ﺖﺳد
.
ﻞـﻴﻠﺤﺗ ود ﻦـﻳا هﺎﮔﺪﻳد زا ،ﺮـﮔ
ﻦـﻳا رد ﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ
ﻊﺑﺎﺗ ﻢﺘﺴﻴﺳ دوﺪﺣ ﻢﻴﺳﺮﺗ
، ﻲﻣ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ﺪﻧﺮﻴﮔ
:
1 . ﻊﺑﺎﺗ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻚﻳ ﻮﻀﻋ ﺎﻬﻨﺗ رﻮﺸﻛ ﺮﻫ ﺖﺳا
ﺑ ؛ درﻮﻣ ود يﺎﻨﺜﺘﺳا ﻪ :
ﻦﻳﺮﺗﺪـﻨﻤﺗرﺪﻗ ،ﺖﺴـﺨﻧ
ﻢﺘﺴﻴﺳ رد ﻪﻛ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺎﻫرﻮﺸﻛ زا ﻲﺧﺮﺑ ﻪﻜﻨﻳا ،مود ؛ﺖﺷاد ﺪﻨﻫاﻮﺧ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻊﺑﺎﺗ يﺎﻫ
روﺎـﺠﻣ ﻊﺑﺎـﺗ ﻢﺘﺴـﻴﺳ ود ﺮﻫ ﻮﻀﻋ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ و ﺪﻧراد راﺮﻗ ﻊﺑﺎﺗ ﻢﺘﺴﻴﺳ ود ﻦﻴﺑ ﻞﺻﺎﻓ ﺪﺣ رد
؛ﺪﻨﺷﺎﺑ
2 . ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻲﻣﺎﻤﺗ دوﺪﺣ ﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ رﺎﻴﻌﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻊﺑﺎﺗ يﺎﻫ
ﻲﻣ ﺺﺨﺸﻣ ﻲ دﻮﺷ
؛
3 . راﺮﻗﺮﺑ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺶﻨﻛ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و ﻲﺳﺎﻴﺳ ،ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻴﺑ ،ﻢﺘﺴﻴﺳ يﺎﻫزﺮﻣ نورد رد
ﺖﺳا
؛
4 . ﻲﻣﻮﺑ ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻂﺑاور )
يرﺎﻜﻤﻫ ﺎﻳ دﺎﻀﺗ (
ﻪﺑ ﻲﺨﻳرﺎﺗ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫزﺮﻣ و ﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ﻞﻣﺎﻋ ،
ﺢﻴﺿﻮﺗ ﻲﻣ ﻚﻤﻛ ﻊﺑﺎﺗ ﻢﺘﺴﻴﺳ دوﺪﺣ ﻢﻴﺳﺮﺗ و
؛ﺪﻨﻛ
5 . ترﺪﻗ رد ﻲﻤﻬﻣ ﺶﻘﻧ ﺰﻴﻧ ﻲﺟرﺎﺧ يﺎﻫ ﺪـﻧراد ﻊﺑﺎـﺗ ﻢﺘﺴـﻴﺳ ﻚﻳ ﻢﻴﺳﺮﺗ و حﺮﺷ
)
،ﻲﻤـﺳﺎﻗ
1390 :
(85
؛
6 .
ﻲﻤﻧ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ يﺎﻫزﺮﻣ ﻪﭼﺮﮔا ﺎﻳ ﺪﻨﻛ
ﺮﺘﻤﻛ
ﻲﻣ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻨﻛ ﺪ
؛ و ﻲـﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻲﻟو
دﻮﺑ ﺪﻨﻫاﻮﺧ لﺎﻴﺳ ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا
؛ ﻖﻴﻗد ﻦﻤﺿ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ هﺪـﻳد نآ رد ﺰـﻴﻧ ﻲﻳﺎﻳﻮﭘ ﻲﻋﻮﻧ ،مﻮﻬﻔﻣ ندﻮﺑ
ﻲﻣ دﻮﺷ
؛
7 . ﺪﻨﭼ ﺎﻳ ﻚﻳ زا ﻊﺑﺎﺗ ﻢﺘﺴﻴﺳ
ﻲـﻣ ﻞﻴﻜﺸﺗ رﻮﺸﻛ
ﺪـﻜﻳ ﻪـﺑ ﻪـﻛ دﻮـﺷ ﻳ
ﻚـﻳدﺰﻧ ﺮﮕ ﺪﻨﺘﺴـﻫ
و
نآ ﻦﻴـﺑ ﻲﻠﺑﺎﻘﺘﻣ ﺶﻨﻛ
ﻪﺘـﺷر ﺰـﻴﻧ و دراد دﻮـﺟو ﺎـﻫ
ﻪﺸـﻳر ،كﺮﺘﺸـﻣ داﮋـﻧ ،ﻲﻃﺎـﺒﺗرا يﺎـﻫ يﺎـﻫ
نآ نﺎﻴﻣ رد كﺮﺘﺸﻣ ﺖﻳﻮﻫ سﺎﺴﺣا و ﻲﻧﺎﺑز ،ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ،ﻲﺨﻳرﺎﺗ
ﻲﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺎﻫ دﻮﺷ
)
،ﻲﻤﺳﺎﻗ 1390 :
(.86
ﻪﺑ ﻲﻳﻮﮕﻟا ﺮﻴﻐﺘﻣ رﺎﻬﭼ ﻞﮕﻴﭙﺷا و يرﻮﺘﻧﺎﻛ ﺮﻈﻧ ﺸﻣ
ﺺﺨ ﻲﻣ
ﻦﻴـﻴﺒﺗ ﺪـﻧاﻮﺗ ﺪـﻨﻨﻛ
ة نﺎـﻳﺮﺟ يﺎـﻫ
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ
نآ ﺰﻳﺎﻤﺗ و يا
ﺪـﺷﺎﺑ ﺮﮕﻳﺪـﻜﻳ زا ﺎﻫ .
ﺐـﻴﺗﺮﺗ ﻦـﻳا ﻪـﺑ ﻲﻳﻮـﮕﻟا ﺮـﻴﻐﺘﻣ رﺎـﻬﭼ ﻦـﻳا
ﺖﺳا :
1 .
ﻞﻤﻜﻣ ﺎﻳ و ﻪﺑﺎﺸﺗ ناﺰﻴﻣ ﺎﻳ مﺎﺠﺴﻧا ﺢﻄﺳ و ﺖﻴﻫﺎﻣ ﻲﮔﮋﻳو ندﻮﺑ
ﺖﻴﻣﺎﻤﺗ يﺎﻫ ﻲـﺳﺎﻴﺳ يﺎـﻫ
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﻳاﺮﮕﻤﻫ ﻪﺑ ﻞﻳﺎﻤﺘﻣ ﻪﻛ
ﺎﻫﺪﺣاو ﻦﻳا ﻦﻴﺑ تﻻدﺎﺒﻣ ناﺰﻴﻣ و ؛
2 .
طﺎـﺒﺗرا ﺖﻴﻫﺎﻣ
يﺎـﻫ نورد
ﻪﻘﻄﻨﻣ يا ؛ 3 . ﻪﻌﺑﺎﺗ مﺎﻈﻧ رد ترﺪﻗ ﺢﻄﺳ
؛ 4 . ﻪﻘﻄﻨﻣ نورد ﻂﺑاور رﺎﺘﺧﺎﺳ يا
)
ﻒﻴﺳ
،هداز 1384 :
(386
.
ﺮﺑ
سﺎﺳا ﻦﻳا ﻊﺑﺎﺗ ﻢﺘﺴﻴﺳ ،ﻞﮕﻴﭙﺷا و يرﻮﺘﻧﺎﻛ
ﻪﺑ ار يﺰـﻛﺮﻣ ﺶﺨﺑ ﻪﺳ )
ﻪﺘﺴـﻫ يا (
، و ﻲﻧﻮـﻣاﺮﻴﭘ
ﻪﻠﺧاﺪﻣ ﺮﮔ ﻲﻣ ﻢﻴﺴﻘﺗ ﺪﻨﻨﻛ
.
1 .
مﺎﻈﻧ نﻮﻧﺎﻛ ﺎﻳ ﻪﺘﺴﻫ ﺶﺨﺑ :
ﻦﻳا
ﺖﻟود ﻞﻣﺎﺷ ﺶﺨﺑ ﻪـﻛ ﺖـﺳا مﺎـﻈﻧ ﺰـﻛﺮﻣ رد ﻊﻗاو يﺎﻫ
ﺮﻈﻧزا
ﻪﻘﻄﻨﻣ مﺎﻈﻧ ﻲﻳﺎﻀﻓ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺐﻠﻗ رد ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ
ﻲﻣ راﺮﻗ يا ﺪﻧﺮﻴﮔ
. ﻪﺑ ﻪـﻧﻮﮔ يا ﺐـﺟﻮﻣ ﻪـﻛ
ﻲﻣ نآ زا ﺮﺗاﺮﻓ و روﺎﺠﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ زا ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﻳا ﺰﻳﺎﻤﺗ دﻮﺷ
)
ﻆﻓﺎﺣ
ﻲﻧﺎـﻳوﺎﻛ و ﺎﻴﻧ
،دار 1383 :
(93
. ﻦـﻳا رد
ﻲﮔﮋﻳو ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و طﺎﺒﺗرا
ﻮﻬﻤﺟ يﺎﻫ ير
و ﻲﺳﺎﻴﺳ ،ﻲﻣﺎﻈﻧ ،ﻲﺘﻴﻨﻣا دﺎﻌﺑا رد يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ يﺎﻫ
ﻲﻣ يدﺎﺼﺘﻗا
ﻪﺑ نﺎﺘﺴﻜﺑزا و نﺎﺘﺳﺰﻴﻗﺮﻗ ،نﺎﺘﺴﻗاﺰﻗ يﺎﻫرﻮﺸﻛ زا ناﻮﺗ
شور رد ﺲﻧﺎـﺠﺗ ﻞـﻴﻟد
،ﺎـﻫ
فﺪﻫ
نآ ﺶﻘﻧ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و يدﺎﺼﺘﻗا و ﻲﺳﺎﻴﺳ ،ﻲﻣﺎﻈﻧ ،ﻲﺘﻴﻨﻣا ﻊﻓﺎﻨﻣ و ﺎﻫ ﻢﻴـﻜﺤﺗ و دﺮﺒﺸـﻴﭘ رد ﺎﻫ
فﺪﻫ
ﻲﮔﮋﻳو و ﺎﻫ
ﻪﻘﻄﻨﻣ مﺎﻈﻧ يﺎﻫ يﺎﻴﺳآ يا
ﻪﺑ ،يﺰﻛﺮﻣ
مﺎـﻈﻧ ﻲﻧﻮﻧﺎـﻛ ﺶـﺨﺑ يﺎﻫرﻮﺸـﻛ ناﻮﻨﻋ
ﻪﻘﻄﻨﻣ ؛دﺮﻛ دﺎﻳ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ يا
2 .
مﺎﻈﻧ ﻲﻧﻮﻣاﺮﻴﭘ ﺶﺨﺑ :
ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﺘﺴﻫ فاﺮﻃا رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻳﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻞﻣﺎﺷ ﺶﺨﺑ ﻦﻳا -
ﻄﻘﻧ ﺎﺑ و ﺪﻧا ﺔ
ﻪﺘﺴﻫ يﺰﻛﺮﻣ
،
ﺪـﻧراﺪﻧ ﻲﻳﺎـﻴﻓاﺮﻐﺟ سﺎـﻤﺗ .
ﻠـﺻﺎﻓ ﺔ و ﺮـﺻﺎﻨﻋ ﺮﻳﺎـﺳ و ﻲﻳﺎـﻴﻓاﺮﻐﺟ
ﻲﻣ ﺐﺒﺳ ﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻛ ﻦﻳا ﻪﻛ دﻮﺷ
ﻪـﺑ و ﺪﻧﻮـﺷ ﺰﻳﺎـﻤﺘﻣ ﻪﺘﺴﻫ يﺎﻫرﻮﺸﻛ زا ﺎﻫرﻮﺸ
ـﻘﻠﺣ ترﻮـﺻ ﺔ
ﻪﺘﺴﺴﮔ
ﺪﻧﺮﻴﮔ يﺎﺟ ﻪﺘﺴﻫ دﺮﮔ ﺮﺑ يا .
ﻪﺑ يرﺎﺘﺧﺎـﺳ ﺲﻧﺎﺠﺗ دﻮﺧ ﻦﻴﺑ ﻲﻧﻮﻣاﺮﻴﭘ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻲﺗرﺎﺒﻋ
ﺪﻧراﺪﻧ يدﺮﻛرﺎﻛ و .
ﻲﮕﺘﺳﻮﻴﭘ و مﺎﺠﺴﻧا ﻞﻴﻟد ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ ﺪﻧراﺪﻧ
)
ﻆﻓﺎﺣ ﺎﻴﻧ ﻲﻧﺎﻳوﺎﻛ و
،دار 1383 :
(95
. رد
ﻦﺘﺷاﺪﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺰﻴﻧ طﺎﺒﺗرا ﻦﻳا رد نﺎﺘﺴـﻨﻤﻛﺮﺗ و نﺎﺘﺴﻜﻴﺟﺎﺗ نﻮﭼ ﻲﻳﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺮﺛﺆﻣ ﺖﻛرﺎﺸﻣ
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻦﻴﺑ ﻞﻠﻤﻟا
ﻢﻛ و ﻪﻘﻄﻨﻣ
ﮓﻧر
نآ ﺶﻘﻧ ندﻮﺑ
فﺪﻫ دﺮﺒﺸﻴﭘ رد ﺎﻫ
ﻲﺳﺎﻴﺳ ،ﻲﻣﺎﻈﻧ ،ﻲﺘﻴﻨﻣا يﺎﻫ
ﻲﻣ ،ﻪﻘﻄﻨﻣ يدﺎﺼﺘﻗا و نآ ناﻮﺗ
ﻪـﻘﻄﻨﻣ مﺎـﻈﻧ ﻲﻧﻮـﻣاﺮﻴﭘ ﺶـﺨﺑ ﺐﻟﺎﻗ رد ار ﺎﻫ يﺰـﻛﺮﻣ يﺎﻴـﺳآ يا
ﻢﻴﺴﻘﺗ ؛دﺮﻛ يﺪﻨﺑ
3 . ﻪﻠﺧاﺪﻣ ﺶﺨﺑ مﺎﻈﻧ ﺮﮔ
:
ﺖﻟود رﻮﻈﻨﻣ ﺎﺠﻨﻳا رد
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﻘﻄﻨﻣ زا نوﺮﻴﺑ يﺎﻫ رد ﻪـﻛ
ﻞﺋﺎﺴـﻣ
ﻲﻣ ﺖﻟﺎﺧد ﻪﻘﻄﻨﻣ اﺮﻳز ؛ﺪﻨﻨﻛ
ﺖﻟود ﻊﻓﺎﻨﻣ
نآ ﻲﻠﻣ يﺎﻫزﺮﻣ ﻪﺑ گرﺰﺑ يﺎﻫ
ﻲـﻤﻧ دوﺪـﺤﻣ ﺎـﻫ ؛دﻮـﺷ
نآ ﺮﺑ ﺎﻫ ﻳﺎﭘ ﺔ رد دﻮﺧ يدﺎﺼﺘﻗا و ﻲﺘﻴﻨﻣا تﺎﻈﺣﻼﻣ ﻞﺋﺎﺴﻣ
ﻲـﻣ ﺖـﻟﺎﺧد ﻖﻃﺎﻨﻣ ﺮﮕﻳد ﺪـﻨﻨﻛ
. عﻮـﻧ
ﻠﺧاﺪﻣ ﺔ ﺖﻟود لﺎﻌﻓ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ گرﺰﺑ يﺎﻫ
ﺪﺷﺎﺑ لﺎﻌﻓﺮﻴﻏ ﺎﻳ .
ﻠﺧاﺪﻣ ﺔ يﺪﺟ يﺮﻴﮔرد ﺐﺒﺳ لﺎﻌﻓ
ﻲﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻞﻳﺎﺴﻣ رد دﻮﺷ
. ﻠﺧاﺪﻣ ﺔ
ﮓﻨﺟ شوﺮﻓ ﻞﻣﺎﺷ لﺎﻌﻓﺮﻴﻏ
ﻪـﺑ ،راﺰـﻓا
هﺎـﮕﻳﺎﭘ يﺮﻴﮔرﺎـﻛ يﺎـﻫ
ﻦﻳﺮﻤﺗ ،ﻲﻣﺎﻈﻧ
يرﺎﻜﻤﻫ و يدﺎﺼﺘﻗا ﻚﻤﻛ ،كﺮﺘﺸﻣ ﻲﻣﺎﻈﻧ يﺎﻫ ﻲﻣ ﻲﺷزﻮﻣآ و ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ يﺎﻫ
دﻮـﺷ
)
،ﻲﺑاﺮﺤﻣ و ﻲﻧﺎﻀﻣر 1389
:
.(24
رد ﺎﺠﻨﻳا ﻲﻣ طﺎﺒﺗرا ناﻮﺗ
ﻦﻴﺑ ﻢﺘﺴﻴﺳ و ﻊﺑﺎﺗ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻦﻴﺑ ؛دﺮـﻛ هﺪﻫﺎﺸﻣ ار ﻲﻠﻠﻤﻟا
اﺮـﻳز ترﺪـﻗ
ﻪﻠﺧاﺪﻣ
لﺮﺘﻨﻛ ﺶﺨﺑ و ﺮﮔ
،
ترﺪﻗ زا ًﻻﻮﻤﻌﻣ
ﻦﻴـﺑ مﺎﻈﻧ ﻲﻠﺻا يﺎﻫ
ﻞﻴﻜﺸـﺗ ﻲـﻠﻠﻤﻟا
ـﻘﻠﺣ و هﺪـﺷ ﺔ
ﻦﻴﺑ و ﻊﺑﺎﺗ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻦﻴﺑ ﺪﻧﻮﻴﭘ
ﻪﺑ ﻲﻠﻠﻤﻟا ﻲﻣ رﺎﻤﺷ دور )
،ﻲﻤﺳﺎﻗ 1390 :
(87
. ﻢﻬﻣ زا
ترﺪـﻗ ﻦﻳﺮﺗ يﺎـﻫ
ﻪﻠﺧاﺪﻣ
ﻪﻘﻄﻨﻣ مﺎﻈﻧ ﺮﮔ ﺳآ يا
ﻲﻣ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴ
ترﺪﻗ ﻪﺑ ناﻮﺗ نﻮﻴـﺳارﺪﻓ ،ﺎﻜﻳﺮﻣآ ةﺪﺤﺘﻣ تﻻﺎﻳا يﺎﻫ
ﻪﺑ ﻦﻴﭼ و ﻪﻴﺳور
ﻦﻴﺑ مﺎﻈﻧ ﻂﻠﺴﻣ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻢﻬﻣ ﺶﺨﺑ ناﻮﻨﻋ
دﺮﻛ هرﺎﺷا ﻲﻠﻠﻤﻟا .
،ﺎﻫرﻮﺸـﻛ ﻦﻳا نﻮﭼ
فﺪﻫ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
مﺎـﻈﻧ رد نﺎﺸـﻫﺎﮕﻳﺎﺟ ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎـﺑ ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ و نﺎﺷرﻮﺸـﻛ ﻲـﻠﻣ ﻊﻓﺎـﻨﻣ و ﺎﻫ
ﻦﻴﺑ يراﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ و ذﻮﻔﻧ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻠﻠﻤﻟا ﻪﻘﻄﻨﻣ تﺎﺒﻴﺗﺮﺗ ﺪﻧور ﺮﺑ ار
يﺎـﺟﺮﺑ يﺰـﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ ﺔﻧﺎﻳاﺮﮔ
ﻪﺘﺷاﺬﮔ ﺪﻧا .
نﺎﻴﻣ ﻦﻳا رد
، ترﺪﻗ ﻪﻠﺧاﺪﻣ يﺎﻫ رد ترﻮـﺻ ﺖـﻔﻫ ﻪـﺑ ،ﻲﻧﺎـﻬﺟ لﺮﺘﻨﻛ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺎﻳ ﺮﮔ
ﺖﺳﺎﻴﺳ
ﻲﻣ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻊﺑﺎﺗ ﻢﺘﺴﻴﺳ يﺎﻫ
ﺪﻨﻨﻛ ﻲﻤﺘﺴﻴﺳ ﻢﻈﻧ ﻆﻔﺣ رد و ﻲﻣ شﻼﺗ
ﺪﻨﻨﻛ ﺪـﻨﺗرﺎﺒﻋ ﻪﻛ
زا : 1 .
ﻪﺒﻧﺎﺟﺪﻨﭼ يﺎﻫدﺎﻬﻧ و تﺎﺒﻴﺗﺮﺗ ؛
2 . ﺎﺒﻴﺗﺮﺗ
ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺖﻴﻨﻣا نﺎﻤﻴﭘ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻪﻓﺮﻃ ود ت ؛
3 . ﻠﺧاﺪﻣ ﺔ
ﻲﻣﺎﻈﻧ ياﺮﺑ ﻊﺿو نﺪﻧادﺮﮔزﺎﺑ ﺎﻳ دﻮﺟﻮﻣ ﻊﺿو يراﺪﻬﮕﻧ ؛ﻦﻴﺸﻴﭘ
4 . يزاﺪـﻧاﺮﺑ ؛
5 . هﺮـﻬﺑ زا يﺮـﻴﮔ
ﻪﻘﻄﻨﻣ رﻮﻣا رد ﺖﻟﺎﺧد ياﺮﺑ ﺪﺤﺘﻣ ﻞﻠﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﻳﺎﻫراﺰﺑا ؛
6 .
ﻲﺗﺎـﻐﻴﻠﺒﺗ و ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ؛
7 . ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ و ترﺎﺠﺗ يدﺎﺼﺘﻗا يراﺬﮔ
)
،ﻲﻤﺳﺎﻗ 1384 : 218 -
(.217
ﻦﻳا رﺎﺘﺷﻮﻧ ﻲﻣ شﻼﺗ ﺎﺗ ﺪﻨﻛ
ﻪـﻠﺧاﺪﻣ ﺶـﺨﺑ ﺮـﺑ ﺪـﻴﻛﺄﺗ ﺎـﺑ ،ﻊﺑﺎـﺗ ﻢﺘﺴـﻴﺳ ﺮـﮔ
ﺮﻴﺛﺄـﺗ ﺖـﺑﺎﻗر
ﻪﺑ ار ﺎﻜﻳﺮﻣآ و ﻪﻴﺳور
ﻪـﻠﺧاﺪﻣ ترﺪـﻗ ود ناﻮـﻨﻋ ﺪـﻧور ﺮـﺑ ،يﺰـﻛﺮﻣ يﺎﻴـﺳآ ﻊﺑﺎـﺗ ﻢﺘﺴـﻴﺳ ﺮـﮔ
اﺮﮕﻤﻫ ﻳ
اﺮﮔاو و ﻲ ﻳ
ﻲ ﻦﻳا
نآ ﺶﻘﻧ و ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ
ﻪـﻘﻄﻨﻣ ﺪﻧور رد ار ﺎﻫ يﺰـﻛﺮﻣ يﺎﻴـﺳآ ﻲـﻳاﺮﮔ
ﻴﺳﺮﺗ ﻢ ﺪﻨﻛ .
ﻪﻘﻄﻨﻣ مﻮﻬﻔﻣ ﺎﺑ ﻲﻳاﺮﮕﻤﻫ ﻲﻨﻌﻳ ﻞﮕﻴﭙﺷا و يرﻮﺘﻧﺎﻛ ﺔﻳﺮﻈﻧ ﻪﺟﻮﺗ نﻮﻧﺎﻛ ،ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا
ﻲـﻳاﺮﮔ
ﺖﺳا ﻪﺘﺨﻴﻣآ .
ﻪﻘﻄﻨﻣ
ﻪﺒﻧﺎﺟﺪﻨﭼ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ ﻲﻳاﺮﮔ
ﻚـﻳ و ﻲﻳاﺮﮔ
ﻪـﺒﻧﺎﺟ ﻢﺘﺴـﻴﺳ ﻪـﺳ زا ﻲـﻜﻳ ﻲـﻳاﺮﮔ
ﻦﻴﺑ يرﺎﺠﺗ ﻲﻣ ﻞﻴﻜﺸﺗ ار ﻲﻠﻠﻤﻟا
(Laïdi, 2002)ﺪﻫد .
ﻪـﻘﻄﻨﻣ
ﻦﻴـﺑ ﺖـﺳﺎﻴﺳ رد ﻲـﻳاﺮﮔ ﻪـﺑ ﻞـﻠﻤﻟا
ﺮﺘﺴﮔ
يرﺎﻜﻤﻫ ﻪﺟﻮﺗ نﺎﻳﺎﺷ ش
ﺖـﻟود نﺎـﻴﻣ يدﺎﺼـﺘﻗا و ﻲﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ
رد ناﺮﮕﻳزﺎـﺑ ﺮﻳﺎـﺳ و ﺎـﻫ
هﮋﻳو ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ﻲﺣاﻮﻧ دراد هرﺎﺷا يا
(Aggrawal and Fogarty, 2006: 2)
. و ﻲـﺳﺎﻴﺳ مﻮﻠﻋ رد
ﻦﻴﺑ ﻂﺑاور
ﻪﻘﻄﻨﻣ زا رﻮﻈﻨﻣ ،ﻞﻠﻤﻟا ﺮﺘﺸـﻴﺑ ﺎـﻳ و رﻮﺸـﻛ ﻪﺳ زا ﺐﻛﺮﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و تﻼﻴﻜﺸﺗ ،ﻲﻳاﺮﮔ
ةﺪﻳﺪﭘ ﻚﻳ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻪﺑ ار ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺪﻳﺪﺟ
ﻲﻣ دﻮﺟو ﺪﻧروآ
(Collins, 2010)
. ﻪﻫد ﺮﮔا يﺎﻫ 1950 و
1980
ﻞﺴﻧ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ار
ﻪﻘﻄﻨﻣ مود و لوا يﺎﻫ
ﻦـﻳا دﺮـﺳ ﮓـﻨﺟ ﺎﺴﭘ نارود رد ﺎﻣا ؛ﻢﻴﻧاﺪﺑ ﻲﻳاﺮﮔ
ﻲﻧﺎﻬﺟ
ﻪﺑ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻦﻳا ﺎﺑ نﺪﺷﻮﺴﻤﻫ ياﺮﺑ ار ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻪﻛ ﺖﺳا نﺪﺷ ﻪـﻳدﺎﺤﺗا يﻮﺳ
ﻪـﻘﻄﻨﻣ يﺎـﻫ يا
ﻧزﺎﺳ ﻲﻳاﺮﮕﻤﻫ بﻮﭼرﺎﭼ رد
ﻪﺻﺮﻋ رد ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺮﮕﻳد ﺎﺑ هﺪ
ﻲـﮕﻨﻫﺮﻓ و يدﺎﺼـﺘﻗا ،ﻲـﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ
تﻼﻣﺎـﻌﺗ رد دﻮـﺧ ذﻮـﻔﻧ ةزﻮـﺣ شﺮﺘﺴـﮔ و ﻆـﻔﺣ فﺪـﻫﺎﺑ ﺎﻫرﻮﺸﻛ شﻼﺗ و ﺖﺳا هدﺮﺑ ﺶﻴﭘ ﻦﻴﺑ
نآ ﺶﻳاﺮﮔ ﻲﻠﺻا ﻞﻳﻻد زا ﻲﻠﻠﻤﻟا
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻲﻳاﺮﮕﻤﻫ ﻪﺑ ﺎﻫ
ناﻮﻨﻋﺎﺑ يا
» ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺪﻳﺪﺟ ﻲﻳاﺮﮔ «
ﺖﺳا
(Farrell and Others, 2005: 261)
. ﻳﺎﻤﻧ ﻪﺑ ﻦﺘﻫ
ﻦﻴـﺑ ﻂـﺑاور ﺐـﺘﻜﻣ زا ﻲﮔﺪﻨ ﺮـﻴﻏ دﺎـﻌﺑا ﻞـﻠﻤﻟا
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺰﻳﺎﻤﺗ ﻪﺟو ار ﻲﺘﻴﻨﻣا و ﻲﺳﺎﻴﺳ ،يدﺎﺼﺘﻗا
ﻲﻣ ﻢﻳﺪﻗ زا ﻦﻳﻮﻧ ﻲﻳاﺮﮔ
ﺪـﻧاد . رد
ﻪـﺑ ،ﻊـﻗاو ﺮـﻈﻧ
ﻪﻘﻄﻨﻣ ،يو
و ﻲـﮕﻨﻫﺮﻓ ،يدﺎﺼـﺘﻗا ،ﻲـﺳﺎﻴﺳ يراﺰﺑا ﻪﻜﻠﺑ ؛ﺖﺴﻴﻧ ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺎﻳ يدﺎﺼﺘﻗا ﻂﻘﻓ ﻲﻳاﺮﮔ
ﺖﺳا ﻲﺘﻴﻨﻣا .
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺖﻳﻮﻫ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ يو
،ﻲـﺳﺎﻴﺳ ﺲﻧﺎﺠﺗ ،يا مﺎﺠﺴـﻧا و ﻲـﻌﻤﺟ ﻪﺘـﺳد ﺖـﻴﻨﻣا
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﻔﻟﺆﻣ زا ار يا ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫ
ﻲـﻣ ﻲﻳاﺮﮔ ﺪـﻧاد
(Hettne, 2005: 229)
. ﻪـﻘﻄﻨﻣ زا ﺪـﻳﺪﺟ ﻲـﻳاﺮﮔ
يراﺰﮔرﺎﻛ ﺪﻌﺑ رﺎﻬﭼ )
ﻲﺘﻟود - ﻲﺘﻟودﺮﻴﻏ (
فﺪﻫ و هﺰﻴﮕﻧا ، )
ندﻮـﺑ يﺪﻌﺑﺪﻨﭼ (
ﺖـﻬﺟ ، ) ﻪـﺑﻻﺎﺑ زا
ﻻﺎﺑ ﻪﺑ ﻦﻴﻳﺎﭘ زا و ﻦﻴﻳﺎﭘ (
هﺮﺘﺴﮔ و ) لﻮﻤﺸـﻧﺎﻬﺟ ندﻮـﺑ
(
ﻪـﻘﻄﻨﻣ ﺎـﺑ ـﻳاﺮﮔ
توﺎـﻔﺘﻣ دﻮـﺧ زا ﻞـﺒﻗ ﻲ
(Stanka, 2009, Hettne and Soderbaum, 2009: 53)ﺖﺳا .
زا ﺪﻌﺑ ﺎﻜﻳﺮﻣآ ةﺪﺤﺘﻣ تﻻﺎﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ةﺪﻧزﺎﺳ ﺮﺻﺎﻨﻋ 11
ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ 2001
داﺪﻳور ةزاﺪﻧا ﻪﺑ يداﺪﻳور ﭻﻴﻫ 11
ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ 2001
مﻮـﻬﻔﻣ ﻦﻴـﻴﺒﺗ رد ﺖﺴـﻧاﻮﺘﻧ ،
ﺔـﻨﻴﻣز رد يزﺎـﺳ
ﻪﺑ ؛ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ
ﮔ ﻪﻧﻮ
ﻪﻈﻓﺎﺤﻣﻮﻧ نادﺮﻤﺘﻟود ﻪﻛ يا زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ﺎﻜﻳﺮﻣآ رﺎﻛ
هرود زا ﺪﻌﺑ داﺪﻳور ﻦﻳا ﻪﺑ يا
دﺮـﺒﻫار ،ﻲﺟرﺎـﺧ ﺖـﺳﺎﻴﺳ رد ﺪﻨﺘﺴـﻧاﻮﺗ ﻲﻧادﺮﮔﺮـﺳ هﺎﺗﻮﻛ ﺖﺒﺴﻧ
نﻮﭼ ﻲﻨﻳﻮﻧ ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ ار يﺪﻳﺪﺟ
»
ﻢﺴﻳروﺮﺗ ﻪﻴﻠﻋ هزرﺎﺒﻣ
« ،
» رﺎﺘﺸـﻛ تﺎﺤﻴﻠﺴـﺗ ﺮـﻴﺜﻜﺗ ﻊﻨﻣ
ﻲﻌﻤﺟ « ،
» ﻪﻤﻫ ماﺪﻗا
ﻪﻧاﺮﻴﮕﺸﻴﭘ و ﻪﺒﻧﺎﺟ «
و
» ﺖﻟود يدﻮﺑﺎﻧ
روﺮـﺷ يﺎـﻫ «
رد ار نآ و ﺪـﻨﻫد ﻪـﺋارا
هدﺮﺘﺴﮔ ﺢﻄﺳ ﻪﺑ نﺎﻬﺟ زا يا
ﺪﻧﺮﻴﮔ رﺎﻛ .
،طﺎﺒﺗرا ﻦﻴﻤﻫ رد
» ﺲﻳار اﺰﻴﻟوﺪﻧﺎﻛ
« زا ﺲﭘ ، 11
ﻲﻣ ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ
ﺪﻳﻮﮔ :
» 11
گرﺰﺑ زا ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ ﻦﻳﺮـﺗ
ﻪﻟﺰﻟز
ﻲﻣ فﺎﻔﺷ و ﺢﺿاو ار ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻳﺎﻫ ﺪﻨﻛ
. ﺎـﺑ ﻪـﻠﺑﺎﻘﻣ و ﻢﺴـﻳروﺮﺗ ﺎـﺑ ﺖﻔﻟﺎﺨﻣ نﻮﻨﻛا
ﺖﺷﺎﺒﻧا حﻼﺳ
ﺖﻟود ﺖﺳد رد ﻲﻌﻤﺟ رﺎﺘﺸﻛ يﺎﻫ
ﺖﻴﻟﻮﺌﺴـﻣ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ
ﻲـﻠﻣ ﻊﻓﺎـﻨﻣ ؛ﺪﻨﺘﺴـﻴﻧ ﺮﻳﺬـﭘ
ﻲﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ ار ﺎﻣ ﺪﻨﻛ
« .
» ﺮﻣﺎﺗاﺮﻛ ﺰﻟرﺎﭼ
«
ﻪﻈﻓﺎﺤﻣﻮﻧ زا ،
ﻲـﻣ ﻦﻴـﻨﭼ ﺰﻴﻧ ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ نارﺎﻛ ﺪـﻳﻮﮔ
:
» هد رد
ﻲـﻣ ﺮﺳ ﻪﺑ تﻼﻴﻄﻌﺗ رد ﻲﺨﻳرﺎﺗ ﺮﻈﻧ زا نﺎﻴﻳﺎﻜﻳﺮﻣآ ،ﻪﺘﺷﺬﮔ لﺎﺳ ﺮﻴﺴـﻣ رد ﻲـﻤﮔرد ﺮـﺳ ؛ﺪـﻧدﺮﺑ
ﺮﻣآ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ
ﻪﺑ دﺮﺳ ﮓﻨﺟ نﺎﻳﺎﭘ زا ﺲﭘ ﻪﻛ ﺎﻜﻳ
هﺪﻴـﺳر نﺎـﻳﺎﭘ ﻪـﺑ زوﺮﻣا ؛دﻮﺑ هﺪﻣآ دﻮﺟو
ﺖـﺳا هداد ﻢﺴـﻳروﺮﺗ ﺎـﺑ ﮓـﻨﺟ ﻲـﻨﻌﻳ ،هﺪـﻨﻫد نﺎﻣزﺎـﺳ ﻞـﺻا ﻚـﻳ ﻪـﺑ ار دﻮﺧ يﺎﺟ و ﺖﺳا «
)
يﺮﻫﻮﮔ ،مﺪﻘﻣ 1386 : 11 و 118 و 119 و
.(122
داﺪﻳور 11 ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ 2001 ياﺮﺑ ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﺔﻧﺎﻬﺑ و
» ةزرﺎﺒﻣ
ﻪﻤﻫ و ﻪﻧﺎﻌﻃﺎﻗ
ﺌﺴﻣ ﺎﺑ ﻪﺒﻧﺎﺟ ﻢﺴﻳروﺮﺗ ﺔﻠ
«
فﺪﻫ ﻖﻘﺤﺗ ياﺮﺑ ﻲﻳﻼﻃ ﺖﺻﺮﻓ ﻚﻳ ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫ
ﻦﻳا يا
دﺮﻛ ﻢﻫاﺮﻓ دﺮﺳ ﮓﻨﺟ زا ﺲﭘ زﺎﻘﻔﻗ و يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ رد رﻮﺸﻛ .
زا ﺲﭘ ﻪﻛ ﻲﻄﻳاﺮﺷ نﺎﻤﻫ ﻪﺑﺎﺸﻣ
ناﺮﻳا ﻪﺑ قاﺮﻋ ﻢﺟﺎﻬﺗ )
سرﺎﻓ ﺞﻴﻠﺧ لوا ناﺮﺤﺑ (
ﺖﻳﻮﻛ ﻪﺑ ﺲﭙﺳ و )
سرﺎـﻓ ﺞﻴـﻠﺧ مود ناﺮﺤﺑ (
،
فﺪﻫ و ﺪﺷ ﻢﻫاﺮﻓ ﺶﻳاﺮﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫ
ار دﻮﺧ يا ﺖﺧﺎـﺳ ﻖـﻘﺤﻣ سرﺎﻓ ﺞﻴﻠﺧ رد
)
،يﺪـﺳا 1381 :
.(746
يروﺎﻨﻓ و ﻲﻌﻤﺟ رﺎﺘﺸﻛ تﺎﺤﻴﻠﺴﺗ شﺮﺘﺴﮔ ﺪﻧور لﺮﺘﻨﻛ و ترﺎﻈﻧ ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ زا ،طﻮـﺑﺮﻣ يﺎﻫ
ﻢﻬﻣ
دﻮﺑ ﻢﺘﺴﻴﺑ نﺮﻗ ﻲﻧﺎﻳﺎﭘ ﺔﻫد رد ﺎﻜﻳﺮﻣآ نﻼﻛ يدﺮﺒﻫار يﺎﻫرﺎﻛرﻮﺘﺳد ﻦﻳﺮﺗ .
داﺪﻳور 11 ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ
حﻼﺳ دﻮﺒﻧ ﻲﻨﻌﻳ ﻲﺳﺎﺳا ﻲﻔﻧ ﻪﺳ ﻪﻛ ﻲﻨﻴﻳآ يﺎﻨﺒﻣﺮﺑ د يﺎﻫ
ﺪـﻧور رد تﺎﺤﻴﻠﺴـﺗ دﻮـﺒﻧ ،سﺮﺘـﺳد ر
ﺖﻟود دﻮﺒﻧ و ﺪﻴﻟﻮﺗ
حﻼﺳ زا رادرﻮﺧﺮﺑ ﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫ
ﺖـﺷادﺮﺑ رد ار ﻲـﻌﻤﺟ رﺎﺘﺸـﻛ يﺎـﻫ .
ﻲﻧﺎـﺒﻣ
ﻲﭘ ار شﺮﺘﺴﮔ زا يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ ﺖﺳﺎﻴﺳ رﻮﺤﻣ ﺮﺑ ﺖﻟود ﻦﻳا ﺪﻳﺪﺟ دﺮﻜﻳور
دﺮـﻛ يﺰﻳر .
ﻦﻴـﻤﻫ ﺮـﺑ
ﻢﻫ و ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﻊﻓﺎﻨﻣ و ﻖﻳﻼﻋ زا ﻲﻜﻳ ،سﺎﺳا ﺶﻧﺎﻧﺎﻤﻴﭘ
) ﻮﺗﺎﻧ يﺎﻀﻋا (
ﺔﻘﻄﻨﻣ رد و يﺰـﻛﺮﻣ يﺎﻴـﺳآ
حﻼﺳ شﺮﺘﺴﮔ زا يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ ،زﺎﻘﻔﻗ نﺎﻳﺎـﺷ راﺪـﻘﻣ ﻪـﻘﻄﻨﻣ ﻦـﻳا اﺮـﻳز ؛ﺖـﺳا ﻲـﻌﻤﺟ رﺎﺘﺸﻛ يﺎﻫ
ﺖﺳا ﻲﻨﺌﻤﻄﻣﺎﻧ طﺎﻘﻧ رد ﻪﻛ دراد هﺪﺷ ﻲﻔﺨﻣ مﻮﻴﻧاروا ﻲﻬﺟﻮﺗ .
و يورﻮﺷ دﺎﺤﺗا ﻲﺷﺎﭘوﺮﻓ زا ﺲﭘ
صﺎـﺧ يﺎﻫرﻮﺸﻛ زا ﻲﻀﻌﺑ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻪﻛ دراد دﻮﺟو ﻲﻧاﺮﮕﻧ ﻦﻳا ،ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ هدزﺎﻳ داﺪﻳور ﻲﭘرد ﺎﻳ و هوﺮﮔ
ﺖﺧﺎﺳﺮﻳز ،مﻮﻴﻧاروا ﻦﻳا ﻲﺘﺴﻳروﺮﺗ يﺎﻫ
ﻪﺑ ار نآ ﻦﻴﺼﺼﺨﺘﻣ و ﺎﻫ
ﺖﺳد ﺪﻧروآ )
،ﻲﻧﺎﻴﺑﺮﺷ
1387 :
.(149
ﻖﻳﻼﻋ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ رد ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﻊﻓﺎﻨﻣ و )
زا ﺪﻌﺑ 11 ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ (
زا ﺶﻴﭘ ﺎﺗ 11
ﺪـﻨﻧﺎﻣ ﻲﺸـﻳﺎﻤﻧ تﺎﻣاﺪـﻗا ﻪﺘﺷر ﻚﻳ ﻪﺑ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ رد ﺎﻜﻳﺮﻣآ تﺎﻣاﺪﻗا ،ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ
يرﺎﻜﻤﻫ
ﻣﺎﻈﻧ ﻲﺋﺰﺟ يﺎﻫ ﺔﺟرد ﻲﺘﻴﻨﻣا يﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ رد ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ندروآرد ﺖﻳﻮﻀﻋ ﻪﺑ ،ﻲ
يرﺎـﻜﻤﻫ يارﻮﺷ و ﺢﻠﺻ ياﺮﺑ ﺖﻛرﺎﺸﻣ حﺮﻃ ،ﺎﭘورا يرﺎﻜﻤﻫ و ﺖﻴﻨﻣا نﺎﻣزﺎﺳ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺎﭘورا مود ﺎﭘورا -
نآ ﻖﻳﻮﺸﺗ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﻮﺗﺎﻧ ﻚﻴﺘﻧﻼﺗآ نﺎـﻤﻴﭘ دﺎﺠﻳا ﻪﺑ ﺎﻫ
دﻮـﺧ نﺎـﻴﻣ كﺮﺘﺸـﻣ ﻲـﺘﻴﻨﻣا يﺎـﻫ
)
ﻪﻴﺳور ذﻮﻔﻧ و رﺎﻴﺘﺧا زا نوﺮﻴﺑ (
ﺎﻣ ،
دﻮﺑ دوﺪﺤﻣ ،ماﻮﮔ ﺪﻨﻧ .
ﺎـﻬﻨﺗ ﻪـﻧ ﺎـﻜﻳﺮﻣآ ﺖـﺳﺎﻴﺳ ﻞﻤﻋ رد و
نآ ياﺮﺑ دراﻮﻣ زا يرﺎﻴﺴﺑ رد ﻪﻜﻠﺑ ؛دﺮﻜﻧ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻪﺑ ﻲﻜﻤﻛ
دﻮـﺑ ﺰﻴﻧ ازﺪﻳﺪﻬﺗ ﺎﻫ
ﺖﺳد ﺎﻳ و نآ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد رد ﻲﻌﻧﺎﻣ ﻢﻛ و لﻼﻘﺘﺳا ﻆﻔﺣ ﺎﻧﺎﻤﻫ ﻪﻛ دﻮﺧ يدﺮﺒﻫار و ﻲﺗﺎﻴﺣ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻪﺑ ﺎﻫ
ﻣا و ﻪﻴﺳور ذﻮﻔﻧ ﺶﻫﺎﻛ ،ﻲﺿرا ﺖﻴﻣﺎﻤﺗ هﺮﻬﺑ نﺎﻜ
ياﺮـﺑ دﻮـﺧ يژﺮـﻧا و يدﺎﺼﺘﻗا ﻊﺑﺎﻨﻣ زا يﺮﻴﮔ
مﺎﮔ دﻮـﺑ ،ﺖـﺳا ﻪﻌـﺳﻮﺗ ﺮﻴﺴـﻣ رد ندﺎﻬﻧ )
،ﻲﻠﺒﻨـﺳ 1381 :
.(107
درﻮـﻣ رد ﺎـﻜﻳﺮﻣآ رﺎـﺘﻓر ،ﻊـﻗاورد
يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ ﺔﻘﻄﻨﻣ )
ﺎﺗ زا ﻞﺒﻗ 11 ﺮﺒﻣﺎﺘﭙـﺳ 2001
( ﻪـﺑ ، ﻪـﻧﻮﮔ ﻊﻓﺎـﻨﻣ ﭻﻴـﻫ ﻪـﻛ ﺖـﺳا هدﻮـﺑ يا
ﻲﺗﺎﻴﺣ رد رﻮﺸﻛ ﻦﻳا ﻊﻓﺎﻨﻣ و دراﺪﻧ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد يا ﺖﺳا هدﻮﺑ مود ﺖﺳد ﻊﻓﺎﻨﻣ هزﻮﺣ ﻦﻳا
)
،ﺪـﻧوﺎﻨﻴﻣ
1387 :
.(187
ﻲﺘﺴﻳروﺮﺗ داﺪﻳور زا ﺲﭘ 11
ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ 2001 ﺎـﺑ ار دﻮﺧ رﻮﻀﺣ ﺔﻣادا ارﺎﻜﺷآ ﺎﻜﻳﺮﻣآ ،
ﻲﺘﻴﻨﻣا ﻖﻳﻼﻋ -
ﺖﺳا هدز ﺪﻧﻮﻴﭘ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ رد ﻲﻣﺎﻈﻧ .
ﻪـﻘﻄﻨﻣ ﻦﻳا رد ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﻊﻓﺎﻨﻣ نآ زا ﺶﻴﭘ
و ﻪﻴﺳور ﻲﺨﻳرﺎﺗ ذﻮﻔﻧ يﺎﻴﺣا زا يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ ياﺮﺑ يرﻮـﻬﻤﺟ ذﻮﻔﻧ و ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻦﻴﻣﺄﺗ زا يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ ﺰﻴﻧ
،ﻞﺻا رد و ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا
ﻲﻣ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد يژﺮﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ لﺮﺘﻨﻛ ﺪﺷ
.
ﻪـﺑ ﻂﻳاﺮـﺷ رد ﻲﻟو
تﺪـﺷ
ﻲﺘﻴﻨﻣا
ﻲﻳﺎﻜﻳﺮﻣآ ،داﺪﻳور ﻦﻳا زا ﺲﭘ ةﺪﺷ نﺎﺘﺴـﻜﺑزا و نﺎﺘـﺳﺰﻴﻗﺮﻗ رد ار دﻮـﺧ ﻲﻣﺎﻈﻧ يﺎﻫوﺮﻴﻧ ﺎﻫ
ﻪﺑ و ﺪﻧدﺮﻛ ﺮﻘﺘﺴﻣ
ﻲﻤﻧ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺧﺎﺳ ﻦﺷور يدوز
ﻨﻫاﻮﺧ
ﺪﻨﻨﻛ كﺮﺗ ار ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺪ .
تﺎـﻣﺎﻘﻣ زا ﻲـﺧﺮﺑ
دﺎﺠﻳا زا ﻲﺘﺣ ﻲﻳﺎﻜﻳﺮﻣآ )
ﻲﻳﺎﻴﺳآ يﻮﺗﺎﻧ (
ﻪﺘﻔﮔ ﻦﺨﺳ ﺪﻧا
)
ﻦﺴﺣ ،ﻲﻧﺎﺧ 1385 :
.(39
ﻪﺑ ،ﻪﻘﻄﻨﻣ زا ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﻲﻣﺎﻈﻧ ناﺮﺒﻫر يﺎﻫراﺪﻳد
ﺖﻴﻤﻫا ﻲﺑﻮﺧ ﻪﺑ نﺎﺘﺴﻜﺑزا و نﺎﺘﺳﺰﻴﻗﺮﻗ زا هﮋﻳو
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ار ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﻲﺘﻴﻨﻣا ﺪﻳﺪﺟ تﺎﺒﻴﺗﺮﺗ رد ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻦﻳا د
ﺪﻫ )
،ﻲﻳﻻﻮﻛ 1384 : 14 و
.(15
نﺎﻣرآ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳا ﻪﺑ
»
ﻢﺴﻳروﺮﺗ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ «
ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ
» نﺎﻣﺎﺳ ﻞﺻا
ﺶﺨﺑ « ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ ﻦﻳﻮـﻧ يﻮﮕﻟا ﻪﺑ
ﻪﻨﻴﻣز ،ﻲﺟرﺎﺧ رﺎﺘﻓر و ﻲﻠﺧاد ﻞﺋﺎﺴﻣ ﺪـﻨﻧﺎﻣ ﻞﺋﺎﺴـﻣ ﺮﻳﺎـﺳ رد ﻲﺸـﻳﺪﻧازﺎﺑ ياﺮـﺑ زﺎـﻴﻧ درﻮﻣ يﺎﻫ
ﻦﻴﺑ شﺮﺘﺴﮔ ﺪﻧور ﺎﺑ ﻲﻳورﺎﻳور ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ
حﻼﺳ ﻲﻠﻠﻤﻟا ﻲﻌﻤﺟ رﺎﺘﺸﻛ يﺎﻫ
يروﺎﻨﻓ و طﻮـﺑﺮﻣ يﺎﻫ
دروآ ﻢﻫاﺮﻓ ار )
،ﻲﻨﻴﺴﺣ ناﻮﻴﻛ 1385
:
(269
. زا ﺪـﻌﺑ ﺰـﻴﻧ ﻪـﻘﻄﻨﻣ ﻲﻜﻴﺘﻴﻠﭘﻮـﺋژ ﺖﻴﻤﻫا 11
و ﺮﺒﻣﺎﺘﭙـﺳ
ﻪﺑ دﺮـﺒﻫار و ﺖـﺳﺎﻴﺳ رد ﻲـﺘﻴﻨﻣا و ﻲﻣﺎﻈﻧ ﺮﻈﻧ زا قاﺮﻋ و نﺎﺘﺴﻧﺎﻐﻓا ﻪﺑ ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﺔﻠﻤﺣ زا ﺪﻌﺑ هﮋﻳو
هﮋﻳو هﺎﮕﻳﺎﺟ ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﺖﺳا هدﺮﻛ اﺪﻴﭘ يا
)
،ﻲﻧﺎﻴﺑﺮـﺷ 1387 :
.(177
ﻖﻳﻼﻋ ار ﻪـﻘﻄﻨﻣ رد ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﻊﻓﺎﻨﻣ و
ﻲﻣ دﺮﻤﺷﺮﺑ ﻦﻴﻨﭼ ناﻮﺗ :
ﻒﻟا (
يدﺎﺼﺘﻗا ﻊﻓﺎﻨﻣ و ﻖﻳﻼﻋ -
يرﺎﺠﺗ : 1 . ﻪﻴـﺳور ﻪﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻲﮕﺘﺴﺑاو ﻒﻴﻌﻀﺗ
ﻚﻤﻛ ﻪﺋارا هار زا ؛يرﺎﺠﺗ تﻼﻴﻬﺴﺗ و يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫ
2 .
ﻞـﻤﺣ يوﺮـﻫار يﺎﻫﺮﻴﺴﻣ ﺖﻳﻮﻘﺗ
و ﻞـﻘﻧ
ﻲﻗﺮﺷ - ﻲﺑﺮﻏ ) ﺎﻜﻴﺳاﺮﺗ ( ﻪﺑ ﻲﻟﺎﻤﺷ ﺮﻴﺴﻣ يﺎﺟ -
فﺪﻫﺎﺑ ﻲﺑﻮﻨﺟ ﺶﻫﺎﻛ و ﻪﻴﺳور ﻪﺑ ﻲﮕﺘﺴﺑاو ﻊﻄﻗ
؛ﻪﻘﻄﻨﻣ رد رﻮﺸﻛ ﻦﻳا ذﻮﻔﻧ 3
.
ﺖﻛﺮﺷ ياﺮﺑ يرﺎﺠﺗ ﺖﺻﺮﻓ دﻮﺒﻬﺑ ؛ﻲﻳﺎﻜﻳﺮﻣآ يﺎﻫ
4 . ﻊﺑﺎـﻨﻣ لﺮﺘﻨﻛ
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻦﻴﻣﺄﺗ فﺪﻫﺎﺑ ،ﻪﻘﻄﻨﻣ يژﺮﻧا
ﺖﻤﻴﻗ ﻞﻳﺪﻌﺗ ﻞﻣﺎﺷ ،نﻼﻛ ﺢﻄﺳ رد ﺎﻜﻳﺮﻣآ يژﺮﻧا يﺎﻫ يﺎـﻫ
،ﻪﻟﻮﻟ ﻂﺧ ﺖﻴﻨﻣا ﻦﻴﻣﺄﺗ ،ﻪﻘﻄﻨﻣ زﺎﮔ و ﺖﻔﻧ مواﺪﻣ جاﺮﺨﺘﺳا هار زا ﻲﻧﺎﻬﺟ يژﺮـﻧا ﺖـﻴﻨﻣا ﺞﻳوﺮـﺗ
ﻦﻴﻣﺄﺗ هار زا ﺎﭘورا و ﺎﻜﻳﺮﻣآ
تاردﺎـﺻ ﺔـﻟﻮﻟ طﻮﻄﺧ و ﺎﻫﺮﻴﺴﻣ و عﻮﻨﺘﻣ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ )
،يﻮـﺳﻮﻣ و ﻲـﻨﻴﻣا
1392 :
(123
؛ 5 . ﻪﺑ ﺖﺳد ؛ﻪـﻘﻄﻨﻣ فﺮﺼﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ ندروآ 6
. يﺎﻫرﻮﺸـﻛ ﻲـﻳاﺮﮕﻤﻫ ياﺮـﺑ شﻼـﺗ
؛بﺮﻏ ﺎﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ
ب (
ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﻊﻓﺎﻨﻣ و ﻖﻳﻼﻋ -
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا :
1 .
ﻚـﻳدﺰﻧ ياﺮـﺑ شﻼﺗ
ـﻛ نﺪـﺷ ﻪـﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫرﻮﺸ
ﻲﺑﺮﻏ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻪﺑ )
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ يراد (
يرﺎﻜﻤﻫ شﺮﺘﺴﮔ هار زا
ﻲـﮕﻨﻫﺮﻓ يﺎﻫ -
؛ﻲـﺷزﻮﻣآ و ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا
2 . شزرا ﺞﻳوﺮﺗ ياﺮﺑ شﻼﺗ هدﺎﻴﭘ و ﻲﺑﺮﻏ يﺎﻫ
لﺪﻣ ندﺮﻛ ﻲﺑﺮﻏ ﺖﻣﻮﻜﺣ يﺎﻫ
)
،ﻲﻌﻴﻔﺷ 1385 :
(58
؛
ج (
ﻲﻣﺎﻈﻧ و ﻲﺘﻴﻨﻣا ،ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻊﻓﺎﻨﻣ و ﻖﻳﻼﻋ :
1 . لﻼﻘﺘـﺳا ﺖـﻳﻮﻘﺗ هار زا ﻪﻴـﺳور ﻒﻴﻌﻀـﺗ
ﻮﺸﻛ ؛ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫر 2
.
ناﺮﺤﺑ شﺮﺘﺴﮔ زا يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ
ﻪـﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫ
ياﺮـﺑ ﻲﺒﺴـﻧ ﺖـﻴﻨﻣا دﺎـﺠﻳا و يا
؛ﻪﻘﻄﻨﻣ يژﺮﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ لﺎﻘﺘﻧا و جاﺮﺨﺘﺳا 3
. ﺎـﺑ ﻲﻣﺎـﻈﻧ يرﺎﻜﻤﻫ ﺶﻳاﺰﻓا و ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﻲﻣﺎﻈﻧ رﻮﻀﺣ
يرﻮﻬﻤﺟ
حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫ
ﻞﻜـﺷ و ﻮﺗﺎﻧ ﺢﻠﺻ ياﺮﺑ ﺖﻛرﺎﺸﻣ حﺮﻃ نﻮﭼ ﻲﻳﺎﻫ
ﻪـﺑ نداد
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻲﺘﻴﻨﻣا تﺎﺒﻴﺗﺮﺗ
ﻪﺑ ﻮﺗﺎﻧ شﺮﺘﺴﮔ و بﺮﻏ ﺖﻳﺎﻤﺣ ﺎﺑ
؛قﺮـﺷ يﻮـﺳ 4
. مﺎـﻏدا ياﺮـﺑ شﻼـﺗ
ﻲـﺘﻴﻨﻣا يﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ رد ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﭼﺮﻫ -
ﻲـﺑﺮﻏ ﻲﻣﺎـﻈﻧ -
،ﻮﺗﺎـﻧ ﺪـﻨﻧﺎﻣ ﻲﻳﺎـﻜﻳﺮﻣآ
ﻲﻣ ﻪﻛ ﺎﭘورا يرﺎﻜﻤﻫ و ﺖﻴﻨﻣا نﺎﻣزﺎﺳ و ﺎﭘورا يارﻮﺷ
نآ ﺮﺘﺸـﻴﺑ ﻪـﭼﺮﻫ يرود ﻪـﺑ ﺪـﻧاﻮﺗ
زا ﺎـﻫ
ﺪﻨﻛ ﻚﻤﻛ ﻪﻴﺳور )
يﺪﻘﻧ ،يرﻮﺳ و داﮋﻧ 1387
: 169 -
(167
؛ 5 . فﺪﻫ ﺎـﺑ هزرﺎـﺒﻣ ﻞﻣﺎـﺷ يدﺮـﺒﻫار يﺎﻫ
مدﺮﻣ ﺪﺷر ،ﻢﺴﻳروﺮﺗ
ﺖﻟود تﺎﺒﺛ ،يرﻻﺎﺳ
ﻪﺑ ﺪﻬﻌﺗ و ﺎﻫ
يدﺎﺼـﺘﻗا و ﻲـﺳﺎﻴﺳ تﺎﺣﻼﺻا زا ﻲﻋﻮﻧ
ﺖﺳا يروﺮﺿ دﺎﺼﺘﻗا ﻲﻧﺎﻬﺟ ﺮﻴﺴﻣ رد ﻊﻣاﻮﺟ ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﺪﻳﺪﺟ )
،يﻮـﺳﻮﻣ و ﻲﻨﻴﻣا 1392
:
.(121
ﺖﻳﻮﻟوا ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳﺪﺑ
ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫرﻮﺤﻣ و ﺎﻫ
ﻲﻣ ار يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ رد ﺎﻜﻳﺮﻣآ
ناﻮﺗ
دﺮﺑ مﺎﻧ ﻪﻧﻮﮕﻨﻳا :
1 . ؛ﻪﻴﺳور ترﺪﻗ ةرﺎﺑود تﺎﻴﺣ زا يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ 2
.
مﻼـﺳا رﺎـﻬﻣ
ﺪـﺷر زا يﺮﻴﮔﻮـﻠﺟ و ﻲـﻳاﺮﮔ
مﻼﺳا ؛ﻲﻫاﻮﺧ 3 . ؛ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ رﺎﻬﻣ 4
. يدﺎﺼﺘﻗا ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻦﻴﻣﺄﺗ )
يﺎـﻫرازﺎﺑ و مﺎﺧ داﻮﻣ
ﻪﻘﻄﻨﻣ فﺮﺼﻣ (
ﻪﺑ و ﻞﻜﺷ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻲﻠﻛ يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫ
ﻪﺑ يرﺎﺠﺗ و
ﺖـﻔﻧ و يژﺮـﻧا درﻮـﻣ رد هﮋـﻳو
)
،ﻲﻤﺗﺎﺣ 1381 : 122 و 123 و
.(127
زا ﺪﻌﺑ ﻪﻴﺳور ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ةﺪﻧزﺎﺳ ﺮﺻﺎﻨﻋ 11
ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ 2001 يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ رد
زا ﺪـﻌﺑ ﺪﻳﺪﺟ تﻻﻮﺤﺗ و ﺮﻴﻴﻐﺗ 11
ﺮﺒﻣﺎﺘﭙـﺳ 2001
كﺮـﺤﺗ و ،
رد ﺎـﻜﻳﺮﻣآ ةدﺮﺘﺴـﮔ رﺎﻴﺴـﺑ يﺎـﻫ
ﻢﻫ ﻖﻃﺎﻨﻣ
ﺿو ،ﻪﻴﺳور كﺎﺧ ﻪﺑ ﻚﻳدﺰﻧ و راﻮﺟ ﻞﻳﺎﺴـﻣ ياﺮـﺑ ار يﺪـﻳﺪﺟ ًﻼﻣﺎـﻛ ﻂﻳاﺮـﺷ و ﺖﻴﻌ
دﺮﻛ دﺎﺠﻳا يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ ﺔﻘﻄﻨﻣ رد ﻪﻴﺳور ﻲﻠﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ )
،يﺪﺳا 1381 :
.(751
ﻪﺑ ﻪﻧﻮﮔ ﻪﻛ يا
ﺖـﺳﺎﻴﺳ ﺮﺒﻣﺎﺘﭙـﺳ هدزﺎـﻳ داﺪﻳور يﺰـﻛﺮﻣ يﺎﻴـﺳآ يﺎﻫرﻮﺸـﻛ و ﻪﻴـﺳور ﻲﻋﺎـﻓد و ﻲـﺘﻴﻨﻣا يﺎـﻫ
دﺮﻛ ﻲﺳﺎﺳا يﺎﻫﺮﻴﻴﻐﺗ رﺎﭼد ار زﺎﻘﻔﻗ و .
ﻦﻳا زا ﻦﻳا رد ور ﻦـﻳا ﻪـﺑ ﻲـﺳور ناراﺪﻤﺘـﺳﺎﻴﺳ ،نﺎـﻣز
زا ﺮﺘﺸـﻴﺑ زﺎـﻘﻔﻗ و يﺰـﻛﺮﻣ يﺎﻴـﺳآ ﻪـﻴﺣﺎﻧ زا ﻲـﺘﻴﻨﻣا ﺪـﻳﺪﺟ يﺎﻫﺪﻳﺪﻬﺗ ﺮﻄﺧ ﻪﻛ ﺪﻧﺪﻴﺳر ﻪﺠﻴﺘﻧ
ﻪﻠﻤﺣ ﺎﻳ و ﺎﭘورا رد ﻮﺗﺎﻧ يﻮﺳ زا ﻲﺘﻴﻨﻣا يﺎﻫﺪﻳﺪﻬﺗ
ﻪﺘﺴﻫ يﺎﻫ ﺖـﺳا ﻪﻴﺳور ﻪﺑ يا
)
،ﻲـﻈﻋاو 1386 :
64 -
.(63
ﻲﻣﺎـﻈﻧ ﻞـﻳﻻد ﻪـﺑ ﻮﻜﺴـﻣ سﺎـﺳا ﻦﻳا ﺮﺑ يدﺎﺼـﺘﻗا و ﻲـﺘﻴﻨﻣا –
ﻲـﻣ نﺎـﻨﭽﻤﻫ
ﻪـﻛ ﺪـﻫاﻮﺧ
يرﻮﻬﻤﺟ ﻦﻳا دﺎـﺤﺗا يﺎـﻫزﺮﻣ زا ار دﻮـﺧ ﻲـﺘﻴﻨﻣا ﺪﻨﺑﺮﻤﻛ و دروآرد دﻮﺧ ﻲﺘﻳﺎﻤﺣ ﺮﺘﭼ ﺮﻳز ار ﺎﻫ
دزﺎﺳ راﺮﻗﺮﺑ يورﻮﺷ )
نﺎﻣز يدﺰﻳا و يﺮﻴﺼﺑ ،يدﺎﺑآ
1383 :
.(92
،ﻪـﻘﻄﻨﻣ ﻦﻳا رد ﻪﻴﺳور ﻲﺳﺎﺳا دﺮﻜﻳور
ﺪـﻧﺎﻣ ﻲﻗﺎـﺑ رﻮﺸـﻛ ﻦـﻳا ياﺮﺑ يورﻮﺷ دﺎﺤﺗا نﺎﻣز زا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻳﺎﻫرﺎﺼﺤﻧا ﻆﻔﺣ
ﺖـﺳا ه . ﻦـﻳا
ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ﻪﻴﺳور ياﺮﺑ ار ﻲﻄﻳاﺮﺷ ﺎﻫرﺎﺼﺤﻧا
يرﻮﻬﻤﺟ رﺎﺘﻓر ﻢﻫ ﻪﻛ دروآ دﺎـﺤﺗا زا هﺪﻧﺎﻣزﺎﺑ يﺎﻫ
ﻪـﺑ ﻪﻴﺳور ياﺮﺑ ار يﺮﺘﺸﻴﺑ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻢﻫ و ﺪﻨﻛ لﺮﺘﻨﻛ ار يورﻮﺷ
دروآ ﺖـﺳد .
رد تارﺎﺼـﺤﻧا ﻦـﻳا
ﺶﺨﺑ يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫ )
ﻞﻣﺎﺷ : ﻞﻤﺣ ،يژﺮﻧا و
تﺎـﻃﺎﺒﺗرا و ﻞﻘﻧ (
ﻲـﮕﻨﻫﺮﻓ ، -
ﻲـﺳﺎﻴﺳ و ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا -
ﻣا ﻲﺘﻴﻨ -
ﺖﺳا ﻲﻣﺎﻈﻧ .
ﻲـﻣ ار يﺰـﻛﺮﻣ يﺎﻴـﺳآ ﺔـﻘﻄﻨﻣ رد ﻪﻴﺳور ﻊﻓﺎﻨﻣ و ﻖﻳﻼﻋ
ﻦـﻳا ناﻮـﺗ
ﻪـﻧﻮﮔ
دﺮﻤﺷﺮﺑ :
ﻒﻟا (
يدﺎﺼـﺘﻗا ﻊﻓﺎـﻨﻣ و ﻖﻳﻼﻋ -
يرﺎـﺠﺗ 1 :
.
ﻲﻗﺎـﺑ يﺎﻫرﺎﺼـﺤﻧا ﻆـﻔﺣ
نﺎـﻣز زا هﺪـﻧﺎﻣ
نآ ﻲﮕﺘﺴــﺑاو ﻪــﻛ ﻪــﻘﻄﻨﻣ رد يورﻮــﺷ دﺎــﺤﺗا ﻲــﻣ ﻆــﻔﺣ ﻪﻴــﺳور ﻪــﺑ ار ﺎــﻫ
ﻆــﻔﺣ ﺪــﻨﻧﺎﻣ ؛ﺪــﻨﻛ
ﺖﺧﺎﺳﺮﻳز
ﻤﺣ ﺶﺨﺑ رد مزﻻ يﺎﻫ ﻞ
و ؛تﺎﻃﺎﺒﺗرا و ﻞﻘﻧ 2
. ؛ﻪﻘﻄﻨﻣ مﺎﺧ و ﻪﻴﻟوا ﻊﺑﺎﻨﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا 3
.
؛نآ ﺮـﺑ لﺮـﺘﻨﻛ و ﻪﻘﻄﻨﻣ يژﺮﻧا لﺎﻘﺘﻧا ياﺮﺑ ﻪﻴﺳور ﺮﻴﺴﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا 4
. فﺮﺼـﻣ يﺎـﻫرازﺎﺑ ﻆـﻔﺣ
؛ﻪﻘﻄﻨﻣ
ب (
ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﻊﻓﺎﻨﻣ و ﻖﻳﻼﻋ -
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا :
1 . ﻦﻴـﺑ رد ﻲﺨﻳرﺎـﺗ و ﻲـﮕﻨﻫﺮﻓ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻆﻔﺣ
ﺖﻠﻣ
ﺘﺷﺬﮔ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫ ؛يورﻮـﺷ دﺎﺤﺗا نﺎﻣز رد ﻲﺨﻳرﺎﺗ كﺮﺘﺸﻣ ﺔ
2 . ياﺮـﺑ شﻼـﺗ
ﺖﻠﻣ ﻦﻴﺑ رد ﻲﺳور نﺎﺑز مواﺪﺗ و ﻆﻔﺣ ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫ
) ﻪﺑ ﺎـﺑ ﺶـﺨﺑ تﺪﺣو و اﺮﮕﻤﻫ ﻲﻠﻣﺎﻋ ناﻮﻨﻋ
ﻪﻴﺳور ( هﺮﻬﺑ و ؛ﻪـﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫرﻮﺸـﻛ ﺮـﺑ ﺮﺘﺸـﻴﺑ ﻪـﭼﺮﻫ ﺔﻄﻠﺳ و ذﻮﻔﻧ ياﺮﺑ ﺮﺼﻨﻋ ﻦﻳا زا يﺮﻴﮔ 3
.
يرﺎـﻜﻤﻫ ﺔﻌـﺳﻮﺗ و ﺖﻳﻮﻘﺗ هار زا ذﻮﻔﻧ شﺮﺘﺴﮔ
ﺎـﻤﺘﺟا يﺎـﻫ ﻊـﻓر فﺪـﻫﺎﺑ ﻚـﻤﻛ ﺔـﺋارا و ﻲﻋ
؛ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻦﻳا ﻲﻧﺎﺴﻧا تﻼﻜﺸﻣ 4
.
هﺮـﻬﺑ ياﺮـﺑ شﻼـﺗ ياﺮـﺑ كﺮﺘﺸـﻣ ﺐﻫﺬـﻣ ﺮﺼـﻨﻋ زا يﺮـﻴﮔ
؛ﻪﻘﻄﻨﻣ نﺎﻴﺤﻴﺴﻣ ﺎﺑ ﻲﻳاﺮﮕﻤﻫ 5
.
ﺖـﻴﺑﺮﺗ ﻪـﺘﺒﻟا ﻪـﻛ ،ﻪﻘﻄﻨﻣ نﺎﮕﺒﺨﻧ ﻦﻴﺑ رد ذﻮﻔﻧ ﻆﻔﺣ نارود ةﺪـﺷ
؛ﺪﻨﺘﺴﻫ يورﻮﺷ دﺎﺤﺗا
ج (
ﻲﺘﻴﻨﻣا و ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻊﻓﺎﻨﻣ و ﻖﻳﻼﻋ -
ﻲﻣﺎﻈﻧ : 1 .
د رﺎﺼـﺤﻧا ﻆـﻔﺣ ﺪـﻨﻧﺎﻣ يژﺮـﻧا لﺎـﻘﺘﻧا ر
ﻪﻟﻮﻟ رد رﺎﺼﺤﻧا ؛ﻮﻜﺴﻣ ﺮﻴﺴﻣ زا ﻪﻘﻄﻨﻣ زﺎﮔ و ﺖﻔﻧ لﺎﻘﺘﻧا يﺎﻫ
2 . ﺖـﻳﻮﻘﺗ و ﻆـﻔﺣ ياﺮـﺑ شﻼـﺗ
هﺎﮕﻳﺎﭘ ؛ﻪـﻘﻄﻨﻣ رد دﻮﺟﻮﻣ ﻲﻣﺎﻈﻧ يﺎﻫ 3
. رﻮﻀـﺣ و ذﻮـﻔﻧ شﺮﺘﺴـﮔ زا يﺮﻴﮔﻮـﻠﺟ ياﺮـﺑ شﻼـﺗ
ﻪﻘﻄﻨﻣاﺮﻓ ناﺮﮕﻳزﺎﺑ ؛ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد يا
4 . هﺮﻬﺑ
ﺶﻨﺗ زا يﺮﻴﮔ
ناﺮﺤﺑ و ﺎﻫ يﺎﻫ
ﻪﻘﻄﻨﻣ دﻮﺟﻮﻣ
؛ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ نﺎﻴﻣ رد نزاﻮﺗ دﺎﺠﻳا ياﺮﺑ 5
. ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ ،ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻲﺘﻴﻨﻣا تﺎﺒﻴﺗﺮﺗ دﺎﺠﻳا
؛ﻪﻴﺳور ﻊﻓﺎﻨﻣ ﺮﺜﻛاﺪﺣ ﻦﻴﻣﺄﺗ ﺎﺑ 6
. ناﺮﺤﺑ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ
هﺮـﻬﺑ زا يﺮﻴﮔﻮـﻠﺟ و ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫ ﺮﻳﺎـﺳ يﺮـﻴﮔ
ناﺮﺤﺑ ﻦﻳا زا ناﺮﮕﻳزﺎﺑ ؛ﻪـﻘﻄﻨﻣ رد ﻪﻴـﺳور ﻊﻓﺎـﻨﻣ ﺪﻳﺪﻬﺗ و ذﻮﻔﻧ ياﺮﺑ ﺎﻫ
7 . ﺮﻴﮔﻮـﻠﺟ ﺮـﻴﻴﻐﺗ زا ي
؛ﻪﻴﺳور ﻊﻓﺎﻨﻣ فﻼﺧﺮﺑ ﻲﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫزﺮﻣ 8
( زا ،ﻪﻴـﺳور ﻒﻟﺎـﺨﻣ يﺎﻫرﻮﺤﻣ ﻒﻴﻌﻀﺗ ياﺮﺑ شﻼﺗ
ﺖـﻳﻮﻘﺗ ﻪـﻛ ﻲﻧاﺮﮕﻳزﺎـﺑ ﺎـﺑ يرﺎﻜﻤﻫ و ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺎﺑ تﺎﺒﺳﺎﻨﻣ شﺮﺘﺴﮔ هار ﻊـﺿاﻮﻣ ةﺪـﻨﻨﻛ
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﻴﺳور )
يﺪﻘﻧ ،يرﻮﺳ و داﮋﻧ 1387
: 164 -
(162
.
ﻪﻨﻴﻣز ﺳور و ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﻊﻓﺎﻨﻣ درﻮﺧﺮﺑ و ﺶﻜﻤﺸﻛ يﺎﻫ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ رد ﻪﻴ
زا ﺪﻌﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﺎﻜﻳﺮﻣآ و ﻪﻴﺳور نﺎﻴﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ ضرﺎﻌﺗ 11
ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ 2001 هدراﺬـﮔ ﺶﻳاﺰـﻓا ﻪـﺑ ور
ﻲﻣ رﻮﺸﻛ ود ﻦﻳا زا ﻚﻳﺮﻫ ؛ﺖﺳا
،يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ رد ﻪﻛ ﺪﻨﻫاﻮﺧ يدﺎﺼﺘﻗا ﻊﻓﺎﻨﻣ زا يﺮﺘﺸﻴﺑ ﻢﻬﺳ
ﻪﺑ ﻲﺳﺎﻴﺳ و ﺖﺳد
ﻢﻬﻣ ؛ﺪﻧروآ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳﺮﺗ
زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ رﻮﺸﻛ ود ضرﺎﻌﺗ درﻮﻣ يﺎﻫ :
ﺶﻟﺎﭼ ﻲﻣﺎﻈﻧ و ﻲﺘﻴﻨﻣا ،ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺚﺣﺎﺒﻣ ﺔﺻﺮﻋ رد ﺎﻫ
ﻒﻟا ( يورﻮﺷ دﺎﺤﺗا ﺔﻋﻮﻤﺠﻣ )
ﻢﻫ ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ةزﻮﺣ و يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ ﺔﻘﻄﻨﻣ دﻮﺳ
(
ﺮﺒﻣﺎـﺳد رد يورﻮـﺷ دﺎـﺤﺗا ﻲـﺷﺎﭘوﺮﻓ زا ﺪﻌﺑ ﻪﭽﻧآ 1991
ﻸـﺧ ﻪـﻛ ﺖـﺳا هداد نﺎﺸـﻧ ؛داد خر
ﻲﻤﻧ ﻲﻗﺎﺑ نﺎﻬﺟ رد ﻲﻜﻴﺘﻴﻠﭘﻮﺋژ ﺪﻧﺎﻣ
. ﺖﻟود
ﺘﺸﻴﭘ ﻪﻛ ﺪﻳﺪﺟ ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫ يورﻮـﺷ دﺎـﺤﺗا ياﺰـﺟا ﺮ
ترﺪﻗ تﻼﻳﺎﻤﺗ فﺪﻫ ﺪﻧدﻮﺑ
ﻪﻘﻄﻨﻣ و ﻲﻧﺎﻬﺟ يﺎﻫ
ﻪﺑ ؛ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ يا
،ﺲﻴـﻠﮕﻧا ،ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﻪﻛ ﻲﻠﻜﺷ
ﻲﺑ ﺮﮕﻳد يﺎﻫرﻮﺸﻛ و ناﺮﻳا ،ﻪﻴﻛﺮﺗ
ﺪـﻨﻨﻛ ﻢﻴﺴـﻘﺗ ار يورﻮﺷ دﺎﺤﺗا ثاﺮﻴﻣ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ و هدﻮﺒﻧ ﻞﻴﻣ
)
،ﻲﻤﺗﺎـﺣ 1381 : 189 -
.(188
ﻪـﻛ ﺖﺳا ﻲﻟﺎﺣ رد ﻦﻳا يﺰـﻛﺮﻣ يﺎﻴـﺳآ ﺔـﻘﻄﻨﻣ ﻪﻴـﺳور
زا ﻲﺸـﺨﺑ ار
» تﺎﻴﺣ تﻮﻠﺧ « ﺎﻳ و
» ذﻮﻔﻧ ﺔﻘﻄﻨﻣ «
ﻲﻣ دﻮﺧ
ﻢﻫ ﺮﻳﺎﺳ و ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﻂﻠﺴﺗ ﺎﺑ و ﺪﻧاد ﺔـﻘﻄﻨﻣ ﺮﺑ ﺶﻧﺎﻧﺎﻤﻴﭘ
ﻪﺑ دﻮﺧ ﻲﺘﻨﺳ ذﻮﻔﻧ ﺖﺳا ﻒﻟﺎﺨﻣ تﺪﺷ
)
،ﻲﻤﻇﺎﻛ ناﻮﺧا 1385
:
(102
. ﻪﻴﺳور ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا سﺎﺳا ﻦﻳاﺮﺑ
ﻲﺗﺎﻴﺣ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻚﻳدﺰﻧ جرﺎﺧ ﺔﻘﻄﻨﻣ رد دﻮﺧ ياﺮﺑ
ﻧ شﺮﺘﺴـﮔ و ﻪـﻠﺧاﺪﻣ ؛ﺖﺳا هدﺮﻛ ﻒﻳﺮﻌﺗ ذﻮـﻔ
ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ زا ﺲﭘ بﺮﻏ و ﺎﻜﻳﺮﻣآ 2001
يرﻮﻬﻤﺟ ﻦﻳا رد ،
ﺶﻟﺎﭼ زا ﻲﻜﻳ ﻪﺑ ،ﺎﻫ ﻪﻴﺳور ﻲﺳﺎﺳا يﺎﻫ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻞﻳﺪﺒﺗ بﺮﻏ و )
،ﻲﻤﺗﺎﺣ 1381 : 189 -
.(188
ب ( ﻪﺑ ﻮﺗﺎﻧ شﺮﺘﺴﮔ قﺮﺷ يﻮﺳ
زا ﺲﭘ 11
ﺖـﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻮﺗﺎﻧ و ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﻲﺘﻴﻨﻣا رﺎﻛ رﻮﺘﺳد رد ﻢﺴﻳروﺮﺗ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ ،ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ .
ﻊـﻗاورد
ﺎﻫداﺪﻳور ﻦﻳا ﻪـﻠﺑﺎﻘﻣ ياﺮـﺑ ﻮﺗﺎـﻧ ﻆﻔﺣ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ،بﺮﻏ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﻢﻬﻣ و ﻲﻨﻴﻋ يﺪﻳﺪﻬﺗ ندادراﺮﻗ ﺎﺑ
ﺎﻫرﻮﺸـﻛ ﻦـﻳا ﺖـﻴﻨﻣا ياﺮﺑ ار نآ ﻲﺳﺎﺳا ﺶﻘﻧ و ﺖﺧﺎﺳ يروﺮﺿ ﺶﻴﭘ زا ﺶﻴﺑ ار نآ ﺎﺑ ﻲﻌﻤﺟ داد نﺎﺸﻧ يﺮﮕﻳد نﺎﻣز ﺮﻫ زا ﺶﻴﺑ )
،ﻲﻧﺎﻴﺑﺮﺷ 1387 :
.(149
لﺎﺳ رد ﺎﻜﻳﺮﻣآ هﺪﺤﺘﻣ تﻻﺎﻳا و ﻮﺗﺎﻧ يﺎﻫ
روﺮﺿ حﺮﻃ ﺎﺑ ﻪﺘﺷﺬﮔ
ﻪﺑ ﻮﺗﺎﻧ شﺮﺘﺴﮔ ت
حﺮﻃ و نﺎﻛرا ﺐﻟﺎﻗ رد ،قﺮﺷ يﻮﺳ يارﻮـﺷ نﻮﭼ ﻲﻳﺎﻫ
ﻲﻟﺎﻤﺷ ﻚﻴﺘﻧﻼﺗآ يرﺎﻜﻤﻫ «
و
»
ﺢﻠﺻ ياﺮﺑ ﺖﻛرﺎﺸﻣ حﺮﻃ «
هدﺮﻛ شﻼﺗ رﺎﺘﺧﺎـﺳ نورد رد ﺎـﺗ ﺪـﻧا
ﺎـﺑ ﺖـﺳﺎﻴﺳ ﻦـﻳا ؛ﺪﻨﻨﻛ ذﻮﻔﻧ يورﻮﺷ دﺎﺤﺗا ةﺪﻴﺷﺎﭘوﺮﻓ ﺔﻋﻮﻤﺠﻣ ﻲﻨﻌﻳ دﻮﺧ ﻲﻤﻳﺪﻗ ﺐﻴﻗر ﻲﻣﺎﻈﻧ
يرﻮﻬﻤﺟ ناﺮﺒﻫر ﻞﻳﺎﻤﺗ زاﺮﺑا
ﺮﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫ
ﻪﻨﻴﻣز ،ﻮﺗﺎﻧ ﺎﺑ يرﺎﻜﻤﻫ يا
ﻪـﺑ ار ﺖـﻴﻘﻓﻮﻣ يﺎﻫ
ﺖـﺳد
ﺖﺳا هدروآ )
،ﻲﻤﺗﺎﺣ 1381 : 147 -
.(145
ﻦـﻳا ﻲﺳﺎﻴﺳ نﺎﮕﺒﺨﻧ زا ﻲﻛﺪﻧا داﺪﻌﺗ ﻪﻜﻧآ ﺎﺑ ﺰﻴﻧ ﻪﻴﺳور رد
ﻪﺑ ﻮﺗﺎﻧ شﺮﺘﺴﮔ ﺎﺑ رﻮﺸﻛ هدﺮﻛ ﺖﻘﻓاﻮﻣ قﺮﺷ يﻮﺳ
ﻲـﻠﻣ ﻊﻓﺎـﻨﻣ ﺎـﺑ ار ﻪﻠﺌﺴـﻣ ﻦـﻳا نﺎﻧآ ﺮﺘﺸﻴﺑ ؛ﺪﻧا
ﻲﻣ ﺮﻳﺎﻐﻣ نﺎﺷرﻮﺸﻛ ﺪﻨﻧاد
.
ور سﺎﺳا ﻦﻴﻤﻫﺮﺑ
يرﻮﻬﻤﺟ رد دﻮﺧ ﻲﺗﺎﻴﺣ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻪﻴﺳ ﻮﺗﺎـﻧ شﺮﺘﺴﮔ لﺎﺒﻗ رد ار نﻮﻣاﺮﻴﭘ يﺎﻫ
ﻲﻣ حﺮﻄﻣ
يرﻮﻬﻤﺟ ﺎﺑ دﻮﺧ ﻲﻳاﺮﮕﻤﻫ ﺖﻳﻮﻘﺗ و ﻢﻴﻜﺤﺗ ﺖﻬﺟ رد و دزﺎﺳ دﺎـﺤﺗا زا هﺪﻧﺎﻣزﺎﺑ يﺎﻫ
ﻲﻣ ﺖﻛﺮﺣ يورﻮﺷ ﺪﻨﻛ
. ﻪﺑ
ﻲـﻣ ﻪﻴـﺳور ﻲﺘﻴﻨﻣا ﻞﺋﺎﺴﻣ نﺎﮔﺮﺒﺧ ﺔﻤﻫ ،ﻲﻠﻛ ﻞﻜﺷ
ﻚـﻳ ﻪـﻛ ﺪـﻨﻳﻮﮔ
ﺳ ﻪﻴﺳور ﻊﻓﺎﻨﻣ ﺎﺑ يﻮﻗ و ﺪﻨﻣوﺮﻴﻧ يﻮﺗﺎﻧ
ﻦﻳا زا ؛ﺖﺴﻴﻧ رﺎﮔزﺎ
ﻲﻣ ﺖﻔﻟﺎﺨﻣ نآ شﺮﺘﺴﮔ ﺎﺑ ور ﺪـﻨﻨﻛ
)
،ﻲﻤﺗﺎﺣ 1381 : 155 - 153 و
.(172
