هاگیاج ۀیرظن
کیتیلپوئژ
کم ی رد ردن س
ی تسا اه ی ناهج ی رب ی نات ی ا
ح ماس ا دل ی ن و ظعا ز
1هدا
ا داتس ی ا ر گ هور م تاعلاط ا اپور ی د دکشنا ة م ناهج تاعلاط د
هاگشنا ت ناره
:تفايرد خيرات(
5 / 11 / –93 :بيوصت خيرات 28
/ 10 / 94 )
چ ک ی د ه
ریثأت و هاگیاج ،هلاقم نیا رد شیدنا
ۀ دروفلاه ردنیکم
، عضاو ۀیرظن رد ،نیمز بلق س
ی تسا اه ی
هس یط ایناتیرب یناهج ةرود
یسررب رضاح نامز ات متسیب نرق لیاوا زا ینامز هدش
،هلاقم نیا .تسا
کیتیلپوئژ هاگدید نیوکت ریس و یخیرات لماکت دنور هب هجوت نمض یاهریغتم یسررب اب ،ردنیکم
و کیتیلپوئژ ربج ،تردق ،ینیمزرس تیعقوم تباقر
اه ی طباور رد هیرظن نیا هاگیاج ،کیتیلپوئژ
رارق هعلاطم دروم ار ایناتیرب یجراخ م
ی دهد و اهزایتما . فعض
اه ی کیتیلپوئژ تیعقوم ،ایناتیرب
رد تردق لماع اب شرادانعم طابترا و نآ ینیمزرس ةزوح
تیمها روشک نیا یداصتقا و یسایس
هک هاگدید نیا .دراد یرایسب ۀیرظن
ر یارب دنلتراه رد و ایناتیرب کیتیلپوئژ ربج یاهانگنت زا ییاه
یاتسار ۀعسوت یروتارپما یسررب ،تسا هدوب یم
دوش و اهزایتما تخانش رد ادتبا ردنیکم . فعض
اه ی
؛ایناتیرب کیتیلپوئژ لحرم رد و
ۀ ئارا یارب ،دعب ۀ
هار لح هب روظنم یروتارپما لوفا زا یریگولج زین و
صرع رد نآ ذوفن و رارمتسا ۀ
هج هئارا دانسا .درک شلات ینا ناشن ،هدش
م ی دهد طباور لدم و عون هک
،ناهج اب ایناتیرب یجراخ هب
و ی هژ دح ات ،روشک نیا ذوفن رارمتسا و تردق نزاوت ظفح یاتسار رد
یریگمشچ ریثأت تحت
ۀیرظن هنایمرواخ هلمج زا ،ناهج طاقن یخرب رد هک تسا هدوب ردنیکم
وادت نیا.دراد همادا نانچمه طباور و روشک نیا یناهج تلاماعت و تابسانم رد ،م
و ی هژ شا تلاایا اب
دحتم ة اکیرمآ زا سپ رتشیب دومن و تینیع مود یناهج گنج ی
.تسا هتشاد
و یدیلک ناگژا
یناتیرب ا ،تردق نزاوت ، تباقر
اه ی کیتیلپوئژ ، یجراخ تسایس س ،
ی تسا اه ی یناهج
، ،دنلتراه
دروفلاه ردنیکم
1 :سکاف . 02188630796
hvaez@ut.ac.ir Email:
م همدق دروفلاه کم ی ردن ( 1947 1861-
یيایناتيرب عضاو ) ۀيرظن
"
نیمز بلق
"
ریثأت ، شيادیپ رد یدايز
ثحب اه ی طبار نییبت زین و کیتیلپوئژ مهم ۀ
تسایس و ایفارغج لباقتم تسا هتشاد
. مهم شخب ی
س تخانش زا ی
تامتس ی ک رظن و ی س ی تسا اه ی ناهج ی رب ي نات ی سررب مزلتسم ،ا ی
ثأت ی تار حم ی ط
بط ی ع ی مزرس و ین ی رب ۀشيدنا کیتیلپوئژ س
ی روشک ناگبخن و نارادمتسا ی
عاد هک تسا ی
ۀ
یروتارپما رق رد ار ناهج رب طلست و
و ب و مهدزون ن ی
متس تسا هتشاد هب هجوت اب .
س ی تسا اه ی
ناهج ی زین و رظن ي ه زادرپ ی ا یرکف ناگبخن ي
،روشک ن هب
رظن م ی دسر ارب نانچمه ایناتيرب ی
شقن رفآ ين ی قطانم رد ژتارتسا
ي مرواخ هلمج زا ،ناهج ک ی
و هنا لخ ی ج سراف هجوت و هقلاع ،
رفاو ی .دراد شسرپ اه یي ا رد هک ي قحت ن ی سررب ق ی یم دوش ، ترابع دنا ا زا ي کم هکن ی ا ،ردن ي ن
دنلتاکسا دنمشناد ی
شقن هچ ،لصلاا ی
نییبت و تخانش رد فعض
اه و توق اه ی عقوم ی ت
مزرس ین ی لپوئژ و یت ی رب ک ي نات ی ا ا ي اف درک هاگياج ؟ ۀيرظن
کم ی رد ردن س ی تسا اه ناهج تلاماعت و ی
ا نادرمتلود لابقتسا و هدافتسا دروم هزادنا هچ ات و ؟تسیچ روشک نيا ي
ارب روشک ن ی
رارمتسا
یروتارپما ذوفن ا رد ؟تفرگ رارق
ي هب هجوت نمض ،هلاقم ن و
ي گژ ی اه ی لپوئژ یت ی رب ک ي نات ی ریثأت ،ا و
شقن یروآ ۀشيدنا کم ی ط ردن ی هس ۀرود نامز ی ارب ی هام تخانش ی
ت س ی تسا اه ی ب ی ن للملا ی ا ي ن
سررب روشک ی
یم .دوش ا ي مها ن ی نامز ،ت ی راکشآ م ی دوش اج ادتبا هک ي
هاگ هفلؤم اه ی عت یی ن هدننک
د رد ي لپوئژ هاگد یت
ی لحرم رد و ایناتيرب ک ۀ
راتفر ،دعب بی
ن للملا ی روشک نيا یسررب
دوش .
نییعت یارب ردنیکم هفلؤم
اه ی ود رد کیتیلپوئژ اهزایتما تخانش رد ،لوا :درک شلات هزوح
و فعض اه ی ایناتيرب کیتیلپوئژ
؛ ئارا ،مود و ۀ
هار لح یروتارپما تایح رارمتسا یارب و
.نآ لوفا زا یریگولج هب
رظن م ی دسر یو فلؤم ود ۀ ینامتفگ
"
کشخ تردق
"ی
" و تردق
رد يا
"یي بت رد ار یی د ن ي هاگد کیتیلپوئژ و دوخ
هب و ي هژ گ هب کمک یارب رود زا یياهر و رذ
ۀ
"
یروتارپما نارحب
"
س تاظحلام رد ی
جراخ تسا ی
ا .درک دراو ایناتيرب یناهج و ي
،هلاقم ن
نچمه ی ا رب ن ي ضرف ن ی هک تسا راوتسا ه ۀيرظن
"
مز بلق ی
"ن کم ی ارب ردن ی اهر یي اهانگنت زا ی
لپوئژ ربج یت
ی رب ک ي نات ی و ا ارب ی ۀعسوت س ی تسا اه ی ناهج ی ا ي ،روشک ن هب
و ي هژ هب وظنم ر یزاسزاب
هدش هئارا یروتارپما لزلزتم و نهک یاهراتخاس .تسا
بدا ی ا تا ي لگنا نابز هب ثحب ن ی
س ی هدنکارپ تسا ماجسنا زا و دنمشور
ی ن رادروخرب ی
تس .
ب ه ،هولاع
ًاتدمع یناريا نارگشهوژپ هجوت هب
هيرظن نآ ریثات هراب رد ،دنلتراه رد
تباقر اه ی
ناهج ی رد ایناتيرب و هیسور نرق
ون مهدز ۀرود رد هژيوب و ایسآروا رد درس گنج زا دعب
و تباقر
تردق نایم اه
رد هقطنم نيا دحتم تلاايا و هیسور نایم
ۀ اکيرمآ مان تحت
"
ديدج گرزب یزاب
"
.تسا هدوب طابترا دروم رد اذل
نایم عضو ی لپوئژ ت یت ی
ّرب ورملق و ک ی
رحب و ی رب ي نات ی اب ا
س ی اه تسا ی ناهج ی ا ي روشک ن ارف زین و ؛ یاضف و دني
،یسایس یتيوه و بی ن للملا ی هک هيرظن
ردنیکم نآ رد يرب یوس زا و تفرگ لکش ،دش دراو لمع ۀصرع هب اینات
ملع شهوژپ ی
دنتسم و
ینقتم ن تسد رد ی
.تس اي رات شهوژپ ن ي
خ ی - لحت یل ی وکت لحارم یسررب نمض ي
لماکت و ن
ۀيرظن کم ی رد ردن هرود اه ی رات ي خ ی لماوع و للع یسررب هب ، ی
ک یو ه ۀيرظن ار دوخ کیتیلپوئژ
رب زور نآ نادرمتلود هب یروتارپما لوفا نارحب لح یارب ي
نات ی هضرع ا درک ، م ی دزادرپ .
هب لک روط ی سررب رد ، ی
پ ی ش ین ۀ ا ي مرب عبانم زا هورگ دنچ هب شهوژپ ن ی
روخ ي ره هک م ي
ک
هب اوز زا یخرب هب هدنکارپ روط يا
ی ا عوضوم ي هتخادرپ شهوژپ ن هورگ .دنا
ی م طبار هک دندقتع ۀ
صاخ ی ب ی س ن ی جراخ تسا ی
فارغج و یا ی س ی سا ی ا .دراد دوجو ي
تاتوا لماش هورگ ن ی
ل نگآ ، ی و ،
ربروک ي بلاد ،ج ی زداد و کأت ی د دنراد : هام ی س ت ی جراخ تسا ی
و کیتیلپوئژ ساسارب بلغا
فارغج تاظحلام یا
یي ودت ي ظنت و ن ی م م ی ا رد و دوش ي
غتم دنور ن ی
اهر ی شقن نامز و ناکم روآ
ی
م ی اپسا .دننک ي
د زا نمک ي
فارغج هاگد یا
ی س ی سا ی کأت ی :دراد د
"
فارغج ی مهم ا رت ي س رد لماع ن ی
تسا
جراخ ی
"تسا
( Spykman, 1944:41
بدا ،عقاو رد .)
ی فارغج هورگ رد اهنآ ثحابم تا یا
ی س ی سا ی
داقتنا ی لگنا ی س ی - اکيرمآ یي اج ی م ی گ ی ا رد .در ي د ن ي س ،هاگد ی هب ناصصختم و ناراذگتسا لابند
نآ ناکم هنوگچ هک دنا س رد مدرم و اه
ی جراخ تسا ی
امن ي گدن ی م ی هب .دنوش د ترابع ي ود زا ،رگ
وه ریغتم ي مزرس و ت ی
صخش نایب یارب ن ی
رادانعم و تابثاب ت ی
م هدافتسا روشک کي زا ی
دوش
(Dodds, 1993:70-74)
هر ،هلاقم نيا .
ی تفا اه ی هلمج زا مسیلائروئن /مسیلائر یرظن
"
تسایس
"تردق
" و وت اوق نزا
"
م رارق هجوت دروم ار ی
هناخباتک عبانم زا ،شهوژپ نيا .دهد ا
ی تلااقم ،
نابز هب سرتسد لباق و یشهوژپ و یملع تاسسؤم و عماجم ربتعم عبانم و یخيرات دانسا ،یملع هب ،یسیلگنا و یسراف و
ي تسد عبانم هژ ۀ
هتشون و لوا اه
ی تسا هدرک هدافتسا یلصا نابز هب ردنیکم .
م غت ی ر ه ا ی ت ثأ ی ر راذگ
ا رد ي قحت ن ی غتم ،ق ی اهر ی عقوم ی مزرس ت ین ی تباقر و کیتیلپوئژ ربج ،تردق ، اه
ی زا ،کیتیلپوئژ
مهم رت ي غتم ن ی اهر ی ثأت ی لکش رد راذگر گ
ی ر ی کم ۀيرظن ی ن و ردن ی س ز ی تسا اه ی ناهج ی رب ي نات ی هدوب ا .دنا
اي نابم رد لماوع ن ی
داصم و ي کم دنلتراه ۀيرظن ق ی
ن ردن ی م هدهاشم ز ی
تما تخانش رد هک دوش ی
و اهزا
فعض اه ی عقوم ی رب کیتیلپوئژ ت ي
نات ی ن و ا ی س ز ی تسا اه ی ب ی ن للملا ی ا ي سب روشک ن ی
و دنمدوس را
لحت .تساشگهار ی
علاطم و ل ۀ
عقوم ی مزرس ت ین ی رب ي نات ی ۀزوح رد تردق لماع اب نآ رادانعم طابترا و ا
س ی سا ی جراخ تراجت و ی
، و لئسم ۀ واکاو دروم تردق نزاوت ی
ق م رار ی گ ی .در
ا )فل م عقو ی ت س مزر ی ن ی
رب ي نات ی ،ا زج ي هر ا ی شاح رد ی ۀ تنلاتآ ی ب و ،ک ی ا ن ي و تسا هسنارف و دنلر 800
ام ي و لوط ل 200
ام ي ضرع ل دراد
ینیمزرس تیعقوم . م
ی دناوت و یلم عفانم ررض اي عفن هب بی
ن للملا ی اهروشک
.دشاب
"
اهروشک ی زج ي هر ا ی اهروشک اي یي
هک هب لک ی کشخ رد ی طاحم هدش دنا ازم ...
ي و ا
تلاکشم ی سررب هک دنراد ی
فارغج رظن زا اهنآ یا
ی س ی سا ی تسا مهم
"
(
م ی حر ی رد
، :1389
)109
.
نوصم نمشد لاغشا زا مود و لوا یناهج گنج ود رد ار روشک نيا ایناتيرب یا هريزج تیعقوم .تسا هدش اپورا رد روشک نيا یاوزنا بجوم ،لاح نامه رد اما ،تشاد هگن
رب رادروخرب اب هکنيا زا رطاخ هدوسآ ایناتي ی
عقوم زا ی ت زج ي هر ا ی یجراخ نامجاهم ربارب رد
شتینما مأت ی ن ،تسا اما رد ۀرود طسو نورق ی
اس یوس زا ،نآ زا دعب و ي
اپورا ماوقا ر یي
هب و ي هژ
نمور اه ، نوسکاسولگنآ اه
، او ي ک ی گن اه و نمرون اه دش لاغشا اهراب و تفرگرارق زواجت دروم
نا لگ ی س ی اه رد هک ۀقطنم زج بونج ي
زواجت دروم هراومه ،دندوب نکاس هر دنلتاکسا
ی اه رارق
دنتشاد . ۀيرظن دروفلاه کم ی هک ردن لاس رد 1904 م وگ ،دش هئارا يا
ی اهانگنت ی مزرس تیعقوم ین
ی
و دودحم ي ت اه ی لپوئژ یت ی رب ک ي نات ی ن و ا ی ثأت ز ی عقوم ر ی
" ت
مزرس ی ن شاح ی
"ه رب روشک نيا
را اب شطباور .تسا ناهج و اپو
ایناتيرب ،ساسا نيارب ارب
ی وقت ي عقوم ت ی ت یا هريزج دوخ
هب لابند ۀعسوت مزرس ین ی شا .تسا هدوب د رد
ي اپورا هاگد ی
مزرس تعسو ،مهدزون نرق ین
ی سب ی را
مها ی .تشاد ت
"
روشک تعسو هچره ی
ب ی س تردق ،دشاب رتش ی
سا ی روشک نآ ندمت و ۀعسوت
بی رتش ی م ی ي
"دبا
تزع(
ی
، :1388 8 .)
ۀعسوت مزرس ین ی رب ي نات ی رات ظاحل زا ا ي
خ ی ماجنا هلحرم ود رد
تفرگ لحرم رد .تسا ه ۀ
،لوا ۀعسوت مزرس ین ی پ ی نومار ی ، هب سو یل ۀ اب داحتا ۀقطنم راهچ نونک
ی
رب روشک ي نات ی ا ،دنلتاکسا ،ناتسلگنا لماش ،ا ي
زلو و دنلر دش ماجنا
2 . .
شرتسگ اب لاعف
ی ت اه راجت تاطابترا و ی
ناگرزاب و ی رب ي نات ی ا ،ا ي عقوم ن ی ت زج ي هر ا ی هب
رب ي نات ی نما زکرم هب ندنل هک درک کمک ا ی
ارب ی راجت تلادابم ی
دبت اپورا ي زکرم .دوش ل ي
ندنل ت
بی ب و مهدجه نورق ن ی
ا ،متس ي س ظفح لوئسم ار رهش ن ی
لاط لدابت متس ی
ارب اپورا ی تراجت
م ی اهروشک نا ی
اپورا یي رک .د ا اب ي مزرس کدنا تحاسم ،لاح ن ین
ی و زج ي هر ا ی ا ي رد روشک ن
ناهج لباقت ی
اب تردق اه ی روانهپ کشخ ی هسنارف ،ناملآ نوچمه ،اپورا رد ایناپسا ،
و هب و ي هژ
سور ی ا ه ي ار روشک ن هب
وس ی رب طلست مزرس
ی ن اه ی کشخ ی رد اروام ی راحب .داد قوس داعبا
ش یم یسررب کیتیلپوئژ ربج ریغتم رد ایناتيرب ینیمزرس تیعقوم یفنم و تبثم .دو
ب ) ق ترد س مزر ی ن ی
ینیمزرس تردق ي
یاهریغتم زا یک ثأت
ی راذگر رف رد اي و نيوکت دن ۀعسوت
س ی تسا اه ی یناهج
.تسایناتيرب رظن
ي ه اه ی لائر ی تس ی اي
« س ی تردق تسا
» رد طباور بی ن للملا هجوت و ي هژ ا ی هب فلؤم ۀ
تردق راد ن رعت کي رد .د ي
اناوت زا تسا ترابع تردق ،هداس ف یي
ثأت ی راذگر ی د رب ي رگ نا
ساسارب امت هچنآ ي ماجنا هب ل نآ
نارگيد یوس زا راد
ي ظو .د ی ف ۀ رظن زا تردق لائر
ی تس اه ی
سلاک ی ا دننام ک
.ی
.چا
"راک نزاوت ظفح
"اوق تسا
(Carr, 1961)
اراد تردق . ی
عاونا ی
.تسا
زا
سکاک تربار رظن رب دنمشناد
ي نات یا یي مکاح تردق عون هس هب تردق ، ی
داصتقا تردق ،ت ی
و
عامتجا تردق ی
سقت ی م م ی دوش
(Cox, 1953: 191–196) شمارگ رظن زا .
ی تردق من ی دناوت طقف
دام لماوع رب ی
.دشاب راوتسا ۀيرظن
داقتنا ی طباور بی ن للملا ا رب ي هک تسانبم ن هعومجم
ا ی زا
ا نوچ لماوع ي
ژولوئد ی قع و ی دپ رب هد ي د ۀ ریثأت تردق دنراد
(Kenny, 1988: 3–21)
.
لگنا ی س ی اه هب روط و ي ژتارتسا تشادرب و موهفم ود تردق زا هژ ي
ک هتشاد دنا تردق لوا :
زکرم ی لم و ی تردق مود و بی
ن للملا ی ا . ي وس زا تردق ن ی
لپوئژ یت ی س ی ن رد اه هزوح اه ی ماظن ی ،
رد يا یي مز ، ین ی اوه و ، یي اضف و یي رارق هجوت دروم تسا هتفرگ
. رات لوط رد ي
تسد ،خ ی با ی هب
مزرس تعسو ین
ی ارب ی نا لگ ی س ی اه گنا ی هز ا ی اتسار رد ی ازفا ي .تسا هدوب تردق ش
س ،نوئلپان رظن زا ی
تسا تلود اه فارغج رد یا ی .تسا نانآ لگنا
ی س ی اه ارب ی وقت ي و هطلس ت
ن ،نآ زا جراخ و اپورا رب دوخ ذوفن ی
قتسم طابترا .دندوب هريزج راوجمه قطانم قاحلا دنمزا ی
م
بی رتسگ ن ۀ مزرس ین ی زکرم تردق و ی
، لگنا ی س ی اه اوا رد ار ي مهدجه نرق ل هب
وس ی شرتسگ
مزرس ین ی غت بجوم هک درک بیغرت دنلتاکسا اب داحتا و یی
فارگوپوت ر ی
ک ی لپوئژ رد یت ی ناتسلگنا ک
دش
ظعاو(
هداز
، 1395 : 158
.)
هب لابند دهاعم داقعنا ۀ
1707 م ارب ی ناتسلگنا داحتا روشک ،دنلتاکسا اب
دحاو ی ب ه
" مان رب دحتم یهاشداپ ي
نات یا ی بک ی
"ر ت کش ی
.دش ل
دهاعم رد ۀ
داحتا ي ۀ 1707 م ا رب ي ن
هتکن کأت ی د تن رد ناتسلگنا هک دوب هدش ی
ج ۀ ا ي مزرس داحتا ن ین
ی م ی دناوت س تردق رب ی
سا ی و
داصتقا ی اروام و اپورا رد دوخ ی
رد ي ب اها ی ازف ي د
(Vaz-Zadeh, el al: 2014)
ا رس رب . ي عوضوم ن
م ی ناخروم نا
، عامجا ی حتا هک دراد دوجو کشت ،ناتسلگنا و دنلتاکسا دا
ی دنمتردق یروتارپما ل
رب ي نات ی تخاس نکمم ار ا
(Mclean, 2010)
هب . یایفارغج تدحو هب یبایتسد ،رگيد ترابع
س ی یسا و ناتسلگنا هب لصتم قطانم نایم هب
و ي هژ زا ایناتيرب ريازج لاس رد دنلريا هلمج
1801 م
یارب شيازفا تردق بی ن للملا ی دوب رظن زا و یدربهار
مها ی ز ت ي دا ی ارب ی رب ي نات یا ی ناتستورپ
تشاد
(O’Dowd, 2007: 30-48)
ا . ي ن ۀعسوت مزرس ین ی ب ا گولج فده ی
ر ی ره زا زا هدافتسا هنوگ
ا کاخ ي ارب دنلر ی رب هب هلمح ي
نات ی
،ا ح زا ی شتولخ تا هب
سو یل ۀ اهروشک ی لوتاک ی بهذم ک
ناپسا و هسنارف ی
.دوب ا اي اخ رد یروتارپما شرتسگ و داج قتسم طابترا ،اهزرم زا جر
ی م ی وقت اب ي ت
زکرم تردق ی
هب سو یل ۀ اس قاحلا ي
و قطانم ر ۀعسوت
نماد و تردق ۀ
مزرس ین ی .تسا هتشاد
اربانب ي ،ن م ی ناوت عون ی ب طابترا ی عقوم ن ی مزرس ت ین ی هدهاشم تردق لماع و رک
کم .د ی ،ردن
مزرس تردق ین
ی هب هتسباو ار اپورا کشخ
ی اه ی اراد قطانم ی
لصاح کاخ خ
ی نغ نداعم و ز ی
م ی تسناد سرتسد زا رتارف هک ی
هب سو یل ۀ رد تردق يا
یي تسا هدوب .
ج ) ج رب ژ لپوئ ی ت ی ک
عقوم ی مزرس ت ین ی لپوئژ ربج و تردق ، یت
ی ک غتم هلمج زا ی
اهر یي هک دنتسه اپ
ي ه اه ی ۀيرظن
کم کیتیلپوئژ ی
کشت ار ردن ی
م ل ی و .دنهد ی فارغج ربج ردپ یا
یي حم ربج اي ی
ط ی بوسحم
م ی وش
" .د لپوئژ ربج یت
ی
"ک
(Geopolitical Determinism)
د طباور ر بی
ن للملا زا تسا ترابع
اج ي هاگ ی حم لماوع هک ی
ط ی فارغج ، یا یي لقا ، ی م ی مزرس و ین ی عت رد یی ن ۀزوح .دراد اهروشک ذوفن
لپوئژ ربج یت
ی رظن زا ک ثأت
ی راذگر ی اراد یلم عفانم رب ی
فنم و تبثم عون ی
تسا ،تبثم عون رد .
ي د روشک ک ارا
ی تما ی اهزا ی لپوئژ یت ی زکرم زا و تسا ک ي
و ت راذگرثا ی رد س ی تسا اه ی
هقطنم ا ی و بی ن للملا ی نچ .تسا رادروخرب ی
روشک ن ی عقوم زا هدافتسا تروص رد ، ی
تسجرب ت ۀ
لپوئژ یت ی م ،دوخ ک ی
د هب تبسن دناوت ي
اهروشک و نارگ ی
شاح ی ه شن ی ن روحم شقن ، ی
و
عت یی ن هدننک س رب ی دوجوم متس بی
ن للملا ی .دشاب هتشاد ي
رتهب زا یک ي
ا یارب قيداصم ن ي
و شقن ن
عقوم ی پوئژ ت لی ا کیت ي نار تسا . فنم ربج ی لپوئژ یت ی نامز ک ی عضو هک تسا ی
ت شاح ی ه شن ین ی رب
روشک ی محت ی نچ هک اجنآ ات ،تسا هدش ل ی
روشک ن ی هب بتارم زا زم ي ت اه ی لپوئژ یت ی ک
اهروشک ی ن دروخرب لوا هورگ ی
رتمک ناکما و تس ی
ارب ی ثأت ی راذگر ی زکرم رب ي لپوئژ ت یت ی ک
ۀقطنم پ ی نومار ی ا رد .دراد دوخ ي
روشک ،تروص ن شاح
ی ه شن ی ن فوت هک ی نادنچ ق ی ارب ی ا ي اف ی
س رد شقن ی
،درادن ار دوجوم متس هب
لابند ۀعسوت عت و دوخ ذوفن یی
دج مظن ن ي
اضف رد د ی
بی نور ی س ی تسا دوجوم متس
(Parker, 2008: 3-24)
نومن .
ۀ رب ،تیعضو نيا ي
نات یا تس شاح رد هک ی
ۀ
قا و اپورا ی تنلاتآ سونا ی
لامش ک ی اراد و دراد رارق ی
هصخشم اه ی فنم ربج ی لپوئژ یت ی .تسا ک
لائر ی لائروئن و مس ی
رد مس د ي هاگد اه ی طباور نلاک بی
ن للملا ب ی و تردق رصنع رب رتش
مکاح ی ا رب .دنراد هجوت اهروشک ت ي
اهروشک شقن هب ،ساسا ن ی
شاح ی ه شن ی ن صرع رد ۀ طباور
بی ن للملا انع ي هجوت و ت ی
تسا هدشن .1
ا رد 1
ي ن هنیمز اهروشک ، ی
شاح ی ه شن ی ن اب دنراد شلات
هرهب رادرب ی امرس زا ي د تاناکما و ه ي
اناوت رب نارگ یي
ب دوخ ذوفن و ی
ازف ي دن
(Parker &
Joenniemi,2006)
.تسایناتيرب ینیمزرس تیعقوم ،تیعضو نيا قادصم
لپوئژ ربج تاظحلام ساسارب یت
ی رب ،ک يت نا ی اج ،کرامناد و ا ي
هاگ شاح ی ه ا ی اس هب تبسن ي
ر
نچ .دنراد اپورا رد اهروشک ی
اهروشک ن یي
ا رد ، ي اف ی شقن رثؤم ن و ی ارب ز ی س هب دورو ی
متس
هقطنم ا ی اب ،دوخ رواجم دودحم
ي ت اه تلاکشم و ی
بور ه دنتسه ور
Parker, 2008a)
.)
ا رب ي ن
ب ،ساسا ی ن لاس اه ی 1864 و 1870 اپورا رد گنج هس هب
عوقو پ ی رب هک تسو ي
نات ی شاح رد ا ی
ۀ
رد .تشاد رارق اهنآ ۀرود
،مهدزون نرق رخاوا رد ايروتکيو یهاشداپ تسخن
زو ي ر تقو رب ي نات یا ،
ئارزيد نیماجنب ی
یل
، ار اپورا رد روشک نيا یجراخ تسایس راتفر
"
اوزنا ی هناردتقم
"
(Splendid
Isolation)
وس زا راب نیلوا هژاو نيا .درک یفرعم ی
س ی بزح رادمتسا هظفاحم
راک
ُج نشاگ جر
1 . د ي د ارگراتخاس هاگ یي
تنس ی
، هب توافت دوجو مغر اه
ی عقوم زا هتساخرب ی
ت لپوئژ یت ی ک م یا مه ،اهروشک ن ۀ
هب ار اهروشک رووط
ي ک وضع ناس ی ب تردق ماظن راتخاس زا ی
ن للملا ی م ی د لاحرد .دنا ی ک د ه ي د ل هاگ یب لار ی س ت ی ب طباور ی ن تردوق شوقن هوب للملا اوه
ی
شاح ی ه شن ی ن س رد ی س ب مت ی ن للملا ی هجوت د اناوت هب و درا یي
ارب اهنآ ی شک شلاچ هب ی
د س ن ی س مها دوجوم مت ی
ت م ی د .ده
طباور رد اوزنا تسایس ات درک روبجم ار روشک نيا ،یيایفارغج ربج راشف ،عقاو رد .دش حرطم اب دوخ تردق اه ی دنک باختنا ار یياپورا
(Howard, 1967: 77-88)
هب ار دوخ هجوت ،ضوع رد .
مزرس ی ن یاه ،رود هب و ي هژ فورصم دنه رد ذوفن و روضح یارب ک
ن رب تیعضو نيا هک د
ریثأت اپورا اب شطباور وب هتشاذگ
د
(Mahajan, 2002:105,199)
اربانب.
ي عقوم ،ن ی مزرس ت ین ی ا ي ن
یروتارپما ظفح هب هجوت و روشک سب ،اپورا زا جراخ رد
ی را مهااب ی ت رت ا ات ،دوب ي دوخ عبانم هکن
گرد ار ی اب گنج ر تردق
اه ی ناپسا و ناملآ ،هسنارف نوچمه یياپورا ای
نک ناهج گنج رد .د ی
،مود ایناتيرب هب تلع تیعقوم نیمه زج
ي هر یا ، دوجو اب اهرادشه
ی رطخ هب تبسن هسنارف
هعسوت بلط ی سب ،ناملآ ی د را ي و اهراشف رثا رب .دش دراو گنج هب ماگنهر دودحم
ي ت یياه ربج هک
رد روشک نيا رب یيایفارغج ۀرود
هب و درک دراو گنج ه تردق تیمها شيازفا تلع
،یياو
اب ایناتيرب ريازج سآ
ی ب یريذپ بور یرتشیب ه
و دندش ور یاوزنا عضوم
هناردتقم هشیمه یارب زین
تسد هب دش هدرپس یشومارف
(De Booy, 1973: 161-167)
اب دوب روبجم راب ره ایناتيرب اريز ،
اوق نزاوت ظفح یارب یيايرد و ینیمز یورین ندرک مهارف ی
هراق ا ی کرعم دراو ۀ
بن و گنج در
تساوخان دورو رد ایناتيرب رب یيایفارغج ربج یاهراشف داعبا .دوش ۀ
روشک نيا هب
یناهج گنج
علاطم و یسررب هب مود و لوا ۀ
.دراد زاین یرتشیب
عقوم ی بط ت ی ع ی و ینیمزرس شاح
ی ه ینیشن نامز رد هچرگا نارحب
اه و گنج اه لماع ،اپورا رد
مهم ی ارب ی نما و للاقتسا ظفح ی
رب ت ي نات ی حم ا بوس م ی دش ارگمه دنور و حلص نامز رد ، یي
اپورا یي فنم ربج جياتن ، ی
لپوئژ یت ی طباور رب ک روشک نيا
اپورا اب ثأت ی راذگر ،تسا هدوب
هب روط ی هک اس اب توافتم عضاوم ذاختا ي
اضعا ر ی داحتا ي ۀ اوزنا بجوم ،اپورا ی
نآ عنام و
شقن روآ ی قتسم ی درت راتفر .تسا هدش اپورا تلاوحت رد م ي
مآد ی ز ایناتيرب مادا یارب ۀ شروضح
داحتا رد ي ۀ ن و اپورا ی بدب ز ین ی س ی ارب شنارادمتسا ی
ذپ ي ا نیناوق و طورش لامک و مامت شر ي
ن
داحتا ي وگ ،ه يا ی عقوم تاریثأت ی
رب کیتیلپوئژ ت س
ی تسا یاه هقطنم ا ی ناهج و ی ا ي .تسا روشک ن
وس زا ی د ي لپوئژ ربج ،رگ یت
ی رد ،ک ليامت ارگمه هب یي وسمه و یي ا اب ي دحتم تلاا ۀ
شقن اکيرمآ
عت یی ن هدننک یا لماوع لباقتم رثأت و ریثأت هک هلئسم نيا .تسا هتشاد ی
عقوم نوچ ی
مزرس ت ین ی ،
س تردق ی سا ی و و ي گژ ی اه ی دش ببس هزادنا هچ ات کیتیلپوئژ ۀيرظن
کم دروفلاه ی
رد ردن
س ی تسا اه ی ناهج ی رب ي نات ی لحرم هب ا ۀ ضوت همادا رد ،دسرب ارجا و لمع ی
ح اد د ه یم دوش .
رظن هب تی توم ی َا ش
، رب ي نات ی اراد ا ی لپوئژ تنس راهچ یت
ی رب :تسا ک ي
نات ی رب ،ا ي نات یا ی
لوپمزاک یت ی ن (ب ی ن للملا ی رب ،) ي نات یا ی اپورا یي رب و ، ي نات یا ی اکيرمآ یي
(Ash, 2004)
ا هب هجوت اب . ي
ن
هفلؤم اه ی هجودنچ ی ، رب ي نات یا یي اه س ،نادرمتلود ، ی
ا نارجات و نارادمتسا ي
روشک ن رد
هاگن
لپوئژ یت ی ک ی ارب ی شقن دوخ هطساو
ا ی ب ی رمآ و اپورا ن ي
اک دنا هدوب لئاق زا هدافتسا اب نامزمه ات ،
اج ي متا هاگ ی قباس و للم نامزاس تینما یاروش رد دوخ ۀ
رات ي خ ی رامعتسا و ی
دنناوتب هب ناونع
ربهر شقن ،نومژه و رترب تردق ی
اهروشک ی کرتشم عفانملا ار هب هدهع گ ی .دنر هب ترابع ،رگيد
لپوئژ یت ی ادتبا رد ک هب
ناونع تیعضو رد اما .دش حرطم یجراخ تسایس نيرتکد ایناتيرب یاوزنا
،
هب روط ،راکدوخ و یعیبط ریثأت
ینوماریپ راشف داجيا و یجراخ تسایس نییعت رد ،جراخ زا
یيایفارغج ربج تیعضو رثؤم
هدوب تسا
(Brighi,2013:17)
و دودحم ي ت اه یي رع رد ار ص
ۀ
دنور رد هدارا للاقتسا و لمع یدازآ مصت
ی م گ ی ر ی هدرک لیمحت ایناتيرب یجراخ تسایس هب
.تسا هب ترابع د ي س ،رگ ی ا نارادمتسا ي
شلات روشک ن هدرک
دنا ارب ی ناربج فعض اه ی عقوم ی ت
ناکم ی فارگوپوت و ی
مزرس ی ن زج ي هر ا ی رد تردق زا هدافتسا اب ،دوخ يا
یي ، مزرس ی ن اه ی اروام ی
رد ي ر اها ذوفن اهنآ رد و دنسانشب ا ننک
ژتارتسا ،رکراپ لون رظن ربانب .د ی
تدمدنلب رب
ي نات ی رد ا
اب هطبار شقن ساسارب ،اپورا
"
لگ گس "ه
(Sheepdog)
ب ا و هدو ي اهرونام اب روشک ن ی
،دوخ
اهروشک ی اپورا یي لع ار ی دکي ه ي زاب رگ ی م ی هداد .تسا نيازا ور ه ی روشک چ ی رب نوچ ي نات ی ا
من ی تسناوت ت ا ا ي و دنک تلاخد ناهج روما رد هزادنا ن هب
ناونع ي ناهج تردق ک ی
نآ و مه اب
عقوم نتشاد ی
ت شاح ی ه ا ی ب ، ی رتش ي ن هرهب رادرب ی امنب ار ي د
(Parker, 2008:13-120)
ربج ،عقاو رد .
لپوئژ یت ی لماع دوخ ،ک ی
ارب ی ا ي گنا داج ی اتسار رد هز ی
زاورپدنلب ی اه ی ا ي حطس رد روشک ن
ناهج ی و تباقر اه ی لپوئژ یت ی تسا هدوب ک
1 21
.
د ) ر تباق اه ی ژ لپوئ ی ت ی ک ب ر ی ت نا ی ا د ر ع صر ۀ ر طباو ب ی ن للملا
،مهدفه نرق زا تباقر
اه ی لپوئژ یت ی زا رثأتم ،ک س
ی تسا اه ی اهزرم زا جراخ رد تردق ی
مسر ی
ب اهروشک ی رب ن ي نات ی و ا تردق اه ی اپورا یي رج رد ي عقوم ،اپورا رد .تسا هدوب نا ی
ت شاح ی ه شن ین ی
و زج ي هر ا ی رب ي نات ی شنزکرم ربارب رد ،ا ی
کشخ و نان ی
شن ی ا نان ي زا ،هراق ن هسنارف و ناملآ هلمج
رکفتم صاخ هجوت ببس ا
ژتارتسا و ن ي
تس اه ی ا ي ا .تسا هدش ناهج هب روشک ن ي
عقوم ن ی ت
لپوئژ یت ی نچمه ،ک ی
قم ن ی سا لمع ارگ یي رب ي نات ی اهروشک اب شطباور رد ا ی
اپورا یي هدوب اس و ي ر
ر ناهج طاقن ا
زین دب .تسا هداد رارق ریثأت تحت ي
ترت ن ی
" ،ب ا رد ي ب روشک ن ی
د زا ش ي رگ
اهروشک ی راق ۀ فارغج ،اپورا ی
ا هب ناونع ي ملع لصا ک ی
مها ، ی اج و تفاي تسادق و ت ي
هاگ
و ي هژ ا ی رات رد ي فسلف و خ ۀ
رب ي نات ی پ ا ی درک اد . اربانب ي ا رد ،ن ي روشک ن رترثؤم
ي ن د ي هاگد اه ی
فارغج یا یي تفرگ لکش
"
تزع(
ی
، :1388 9 ) .
.1 ج ارگرب یي م عضو س تن ی ا ،وطسر ژ نا ب ند و م کستن ی و ب هدو ا .تس ه نچم ی ن ، و ي د لا د شلابلاو ف وسنار ی م فلاخ ج ارگرب یي
ج فارغ یا یي ا .تس ط بی ع ت د ر ه م ۀ م ،بتار ا تاناکم ی ع م هضر ی ک ،دن و د ر م یا ن اي ن ا ،تاناکم ا ناسن ق ردا ب ه گ ز ين ش ا .تس ج فارغ یا ،
پ چرا ۀ ا لص ی ر ا ت ه ی ه و ا ناسن آ ن ر ا گ زودل ی م ی ک ( دن د ،هژروو :1367 56 ) . ارب ی هاگآ ی ب ی تباقر هصخشم هرابرد رتش اه
ی
لپوئژ یت ی رب ک ي نات ی ا هب ا ي :دوش هعجارم عبانم ن Blouet 2004
Flint, 2005: 32 ؛ Dodds,1994: 273-290 ؛
ج
ارگرب
یي م
عضو س تنی
ا
،وطسر ژ نا
ب
ند و م کستن یو
ب
هدو
ا
.تس ه نچم
ین
،
ويد
لا د شلابلاو
ف
وسنار
ی م
فلا خ ج ارگرب
یي ج
فارغ
یا
یي ا
.تس
طبیع
ت د ر هم ۀ م ،بتار
ا
تاناکم
ی ع
م هض ر ی ک ،دن و د ر
میا ن
اين ا ،تا ناکم
ا
ناسن
ق
ردا
ب هگ
زين
ش
ا
.تس
ج
فارغ
یا ،
پچرا
ۀ ا
لص ی ر اتهیه و ا ناسن
آ نر
اگ زود ل ی می ک ( دن د ،هژروو :56). ارب1367 ی هاگآ ی
بی
تباقر ه صخشم هر ابرد رتش
ا ه
ی
لپوئژ
یتی
رب ک يناتی ا هب ا
ي
:دوش هع جارم عبانم ن Blouet 2 004 ؛ Flin t, 200 5: 32 ؛ Dodds,19 94: 27 3-290
هصخشم زا یخرب اه
ی تباقر اه ی لپوئژ یت ی ایناتيرب ک ترابع
زا دنا
12
:1
1 . ثأت ی ر س ی تسا اه ی راتفر رب اپورا رد تردق تباقر
مآ ی ز لپوئژ تاظحلام و ایناتيرب یت
ی
،نآ ک
2 . ر ي هش اه ی لپوئژ لئاسم یجراخ یت
ی اهزرم زا رتارف ایناتيرب ک ی
فارغج یا یي
،نآ
3 . یناتيرب یژتارتسا ا
ربارب رد سور و هسنارف ،ناملآ ی
ه رثأتم زا دودحم ي ت اه ی ربج لپوئژ یت ی ،ک
4 . یکشخ تردق و یيايرد تردق نیب لداعت رییغت یارب ردنیکم شلات هراق
ا ی
،یداصتقا و
5 . رب نانادیفارغج شقن ي
نات یا یي لپوئژ تاظحلام شيامزآ رد یت
ی ک ارف رد ي ،حلص و گنج دن
6 . لپوئژ تاظحلام هب هجوت یت
ی س هاگتسد رد ک ی
جراخ تسا ی
رب ي نات ی ا اهروشک و ی
اپورا یي
،
7 . ثأت ی لائر برشم ر ی
مس یيایناتيرب طباور
بی ن للملا رب ۀيرظن مز بلق ی کم ن ی ،ردن
8 . ناملآ رب یرترب ظفح رب ایناتيرب شلات
،
،هیسور و هسنارف
9 . ۀعسوت اب هلباقم و راحب یاروام رد ایناتيرب ذوفن زا یشان ذوفن
لاصتا هار نهآ هیسور هب
ساروا یا
،دنه رب طلست هلمج زا و زا ینارگن نینچمه
طابترا هار نهآ ناملآ هقطنم هب
،
10 . رد ایناتيرب ذوفن شهاک زا یریگولج لخ
ی ج سراف ،
موهفم لپوئژ یت ی ک س زا ی مکاح متس ی
اپورا ت یي ذپ ریثأت ي تفر تحت ،لاح نامه رد و ذوفن
س ی ن و تردق نزاوت متس ی
ز ب ی تابث ی مکاح ی ت اه و مزرس ی ن اه ی تفرگ رارق هرمعتسم .
و انعم 1
لپوئژ موهفم یت
ی رظن زا ک اپورا
یي اه فارغج تاظحلام رثا رب یا
یي ن و ی صخ ز ی ص ۀ س ی سا ی ،اهروشک
رات ي و ،اهداهن ،خ هب
و ي هژ طبار ۀ اس اب اهنآ ي تسا هتفرگ لکش اهروشک ر
(Hay, 2003: 294-310)
.
لگه غتم لماوع ی
وقت رد ر ي
ت لپوئژ تردق یت
ی رب ک ي نات ی لماش ار مهدجه نرق رد ا
اهدرواتسد ی
رات ي خ ی رد تردق ، يا
یي سارکومد و ی
ناملراپ ی ندم قوقح تنس هارمه هب ی
ناونع
تسا هدرک
(Headrick, 1981) .
نياربانب ، نيرتکد هياپود ،نونکات مهدزون نرق زا لپوئژ
یت ی ک
ود رب زکرمتم ،شا یناهج یاه تسایس رد ایناتيرب رد .تسا هدوب ایساروا و هنایمرواخ هقطنم
.دنا هدرک روهظ روشک نيا یناهج بیقر ناونعب هسنارف دعب و هیسور عفانم دروخرب هقطنم ودره تباقر رد رب
ي نات یا ارپما رب ذوفن یارب هیسور اب ت
،یشاپورف زا دعب و ؛ینامثع یرو تباقر
نایم
واخرد ذوفن هقطنم نییعت یارب هسنارف و ایناتيرب هاگن رارمتسا و قمع یايوگ ،هنایمر
لپوئژ یت ی ک
اب مهدجه نرق رد ایناتيرب ،رگيد یوس زا .تسا هدوب شا یناهج و یجراخ طباور رد ایناتيرب یاه تباقر رد ،اکيرمآ للاقتسا لپوئژ
یت ی ک هب ار هنحص و دروخ تسکش هراق نيا رد و هسنارف
ناپسا ی ا تباقر .درک راذگاو ناپسا و هسنارف
ی ا ارب ی تراجت بحاصت ۀقطنم
ئاراک ی اکيرمآ رد ب ی
تلا ی اکيرمآ و ن ی
لامش ی بجوم ، لکش
گ ی ر ی تباقر یاه لپوئژ یت ی مهدجه نرق رد اپورا ک و
مهدزون .دش
.1 ،یتزع(
1388:10
؛) Blouet 2004)
؛) ( Flint, 2005: 32
؛) (Dodds,1994: 273-290)
گنج اه ی اب ناتسلگنا ناپسا
ی ارب هسنارف و ا ی
اکيرمآ رد هطلس و ذوفن ی
لامش ی اب ار ي د رد
بوچراچ تباقر
اه ی لپوئژ یت ی زرا ک ي با ی .درک اما زا رخاوا مهدزون نرق نيرتکد ،
لپوئژ یت ی ک
هنایمرواخ هقطنم رد یيایناتيرب و یمسر ماقم یاراد هک ردنیکم هيرظن نایماح و ناتسود کمک اب
دوخ ریثات ناهج قطانم رياس زا شیب ،دندوب روشک نيا یناهج یاه تسایس نییعت رد ذوفن هکاجنآ ات .تشاذگ یاجرب رب
ي نات ی تسناوت ا تردق
اه ی رامعتسا ی نعي ، ی زا ار هسنارف طوطخ
راجت ی ب نامز نآ ی
ناپسا تارمعتسم و دنک نور ی
بحاصت ار لاغترپ و ا ديامن
(Crouzet, 1990:
295–318)
. ریس ،ایناتيرب یللملا نیب و یلخاد یسایس تلاوحت تازاوم هب یدعب شخب رد
رظن یلماکت ۀي
لپوئژ یت ی کم ک ی ردن .دوش یم یسررب
س ی ر ت لماک ی ن رظ ۀی ژ لپوئ ی ت ی ک م ک ی ن رد
ا رد ي ،شخب ن هب
روط و ي هژ ا ی س ی لماکت ر ی د ي هاگد ردنیکم غتم هب هجوت اب هلحرم هس رد ی
اهر ی
هئارا هدش یم یسررب دوش
ب . ی ن لاس اه ی 1890 ات 1980 م دنا راهچ ي برغ دنمش ی
زاورپدنلب اب ی
رد
ۀعسوت اهروشک ورملق ی
اس اب تباقر رد و دوخ ي
و اهروشک ر لوفا اب ههجاوم
روتارپما ی اه ی
،دوخ نامز د
ي هاگد اه ی لپوئژ یت ی مهم ک ی اد هئارا د اهام درفلآ :دن ن
اکيرمآ زا تردق دروم رد
رد يا یي
؛ ردف ي لزتار ک اضف دروم رد ناملآ زا
ی ح ی تا ی دروفلاه کم ی رب زا ردن ي
نات ی دروم رد ا
مزرس تردق ین
ی مز بلق و ی
نلجک فلار و ،ن دروم رد دئوس زا
کولب اه ی هقطنم ا ی مها . ی ت
ۀيرظن کم ی لپوئژ ثحابم رد ردن یت
ی هب ،ک رات لوحت و رارمتسا تلع ي
خ ی رد هک تسا هلاس لهچ
لماش هرود هس لاس
اه ی 1904 ، 1919 و 1943 مکت و هئارا ی
دش ل .
د رو ۀ ا :لو آ س ی ب ش سان ی و ن رظ ی ه زادرپ ی
ا رد ي عقوم ،هرود ن ی
مزرس ت ین ی فارغج و یا یي زا اپ ي ه اه ی کیتیلپوئژ ۀيرظن یلصا کم
ی یارب ردن
قت تيو س ی تسا بی ن للملا ایناتيرب تفرگ رارق کم .
ی فارغج داتسا ردن یا
ی رد دروفسکآ هاگشناد
رعت ي عقوم ف ی فارغج ت یا
یي رب ي نات ی نارنخس رد ا ی
لاس رد دوخ فورعم 1902
م نمجنا رد
فارغج یا ی تنطلس ی رب ي نات یا ب ه مان
"
رب ي نات ی رد و ا ي اها ی رب ي نات یا
"یي عقوم هب هراشا نمض ی
ت
شاح ی ه ا ی م ی وگ ي
:د
"
ب رد گرزب تافاشتکا زا لبق ی
نورق ن 14 ات 16 راق اهنت ،اکيرمآ لامش رد ۀ
گرزب هتخانش دش ۀ راق ،ناهج ۀ
رب هک دوب اپورا ي
نات ی و ناهج رخآ رد ا رقت
ي
ًاب رارق ناهج زا جراخ
تشاد
،سوبملک تافاشتکا اب و رب
ي نات ی هب ا د ي هد اه دزن ي ک رت
"دش . هرود نيا رد یو هب
سآ ی ب سانش ی لع و ل لپوئژ یاوزنا ی
ایناتيرب یکیت
؛تخادرپ تیعقوم لماش مه هک یياوزنا
مه و ینیمزرس و یيایفارغج عضت
ی ف دننک ۀ س ی تسا اه ی .دوب روشک نيا یناهج
یلصا بوچراچ ۀيرظن
لاقم رد ردنیکم ۀ
17 هحفص ا ی ناونع اب یو
"
روحم یيایفارغج
خيرات
"
ليروآ رد 1904
دشرشتنم . و ی ارب ی لوا ی ضوت راب ن ی
هک داد ح ۀقطنم
ساروا
" یا مز ی ن
بلق
"ی
" اي مز بلق ی
"ن ا رد هنوگچ ي
نما و نزاوت داج ی
ناهج ت ی رثؤم روشک و تسا ی
نآ هک
سب شقن ،دشاب هتشاد دوخ لرتنک رد ار هقطنم ی
زاتمم را ی ناهج حطس رد ی
ا ي دهاوخ اف رک
.د یو
هب لابند ئارا ۀ شقن یارب یراکهار ر نآ یناهج تلاوحت رد ایناتيرب یروآ
زا هدافتسا اب زو
:تسا یيایفارغج یاهریغتم
"
ثداوح زا یهوبنا و یعقاو یاهزیچ عوقو دهاش راب نیلوا یارب ام
ياب و میتسه یناهج حطس رد یلئاسم و د
هب لابند دناوتب هک میشاب یلومرف هبنج
اه ی زا یصخشم
ام رگا .دنک نییبت ار یناهج خيرات یيایفارغج للع شوخ
لابقا مرف نآ ،میشاب ره رد دياب لو
هجرد ا ی رد بیقر یاهورین زا یخرب یامنرود دناوتب هک دشاب رادروخرب یلمع شزرا نانچ زا
س ی تسا اه ی ب ی ن للملا ی رضاح نییعت ار نک
"د
(Hackinder, 1904: 422)
کم .
ی ارب هلاقم نيا رد ردن ی
لوا ی ژاو زا راب ن ۀ
ساروا یا هدافتسا م ی دنک دق ناهج ار هقطنم نآ و ي
م و م أشن ندمت اه ی گرزب
م ی دمان و . ی مزرس هک دراد ناعذا ی
ن و اه اهزرم ی نادرم تردق زا اپورا بسا
راوس ساروا یا رد
هدوبن ناما لمح و دنا
ۀ ن نلاوغم ی سآ ،دش بجوم ز ی
شخب و ا ی گ رارق اهنآ لرتنک رد اپورا زا ی
،در
مه هک ه شان ی طاحا زا ۀ مز بلق رب اهنآ ی
تسا هدوب ن .1
سور هکنيا زا یو 1
هی ۀقطنم زا یعیسو
راق زا یمین و ناهج ۀ
زا یهورگ ،لباقم رد و دراد دوخ رایتخا رد ار اپورا مزرس
ی ن اه ی کچوک
طسوت تردق اه ی ینارگن زاربا ،تسا هدش هتفرگ تيراع هب یبرغ م
ی دنک (
Ibid. 427-31
.)
کم ،هرود نيا رد ی
فارغج بتکم ردن یا
ی ون ن اب بسانتم ار ی
اهزا ی روتارپما ی رب رد ي نات ی ا
اپ ي ه راذگ ی کم ،عقاو رد .درک ی
لحت ردن یل ی هظفاحم هناراک ور اب ي درک ی رپما ي لا ی تس ی فارغج زا یا ی
س ی سا ی و س ی جراخ تسا ی
رب ي نات ی هئارا ا م ی دهد ارب و ، ی یروتارپما تردق ظفح ربهر و
ی
رآ ي سارکوتس ی شلات م ی دنک . و ی دج تیعضو ي
د ار شخب هک ی س تباقر ،نآ زا ی
سا ی ب ی ن سور ی ه
گنا و ناتسل ،گرزب یزاب هب روهشم ارب مهدزون نرق رد
ی سآ رب لرتنک و ذوفن یا
ی زکرم ی دوب
،
ند یا ی تسپ - سوبملک مان ی وس زا .د ی د ي رب و ناملآ تباقر ،رگ ي
نات ی قباسم کي هب ا ۀ
لست ی تاح ی ب ی ن
هتنم اهنآ ی اضف ،نآ رثا رد هک دش ی
اس اپورا رب تشحو و سرت ي
رد .دنکفا ه نامُر
اه یي رد هک
ز نامه سر پاچ هب ناتسلگنا رد نام ی
زا ،د نارگن ی اه ی لپوئژ یت ی ب .تسا هدش هتفگ نخس ک ی
ن
1870 ات 1914 م نعي ی ناهج گنج زاغآ ی
صوصخ رد ،لوا ضرف
ی ه اه ی رب هب هلمح ي
نات ی طسوت ا
تردق اه ی جراخ ی دوب هدش رشتنم باتک دصراهچ دودح
(Dodds, 2007)
ا رد . ي هجوت هرود ن
دمع ۀ کم ی حان هب ردن ی
ۀ حم رو ی لخاد ی ب و ی نور ی رد ۀقطنم مز بلق ی .تسا ن
1 . رظن هب م ک ین ،رد ب ر يت نا یا ، آ رم ي ک ،ا ژ ،نپا و ن ی ز س ه ک روش د م ین ی و ن د ر ا روتارپم ی ب ر يت نا یا ش لما ک ،ادانا آ رف ي ق ا ی ج بون ی
، و ا لارتس یا ،
ن راو بی ر نو ی و د شاح ر ۀی ق بل ز م ی ن ق رار د لاحرد ،دنرا ی ک ه م قطن ۀ ساروا یا د ر ن راو د لخا ی و ه نام ق بل ز م ی ن و کشخ ی ه .تسا
