1
گرد ی ر ی صحت یل ی
؛ ماگ ی رد تهج پ ی گش ی ر ی زا کرت صحت ی ل و تفا صحت یل ی
دوعسم لعملاغ ی ناساول
1ی
، ضرم ی ه واس ی
2ز
کچ ی هد
تفا حت یل ی و کرت صحت ی ل ود لماع مهم و هلاسم زاس رد ند یا ی نونک ی لعت ی م و برت ی ت دنتسه و سب ی را ی زا سرادم اب نآ ور هب ور م ی
دنوش . ای ن
،هعلاطم رورم ی دراد رب بدا ی تا شهوژپ رد ح ی هط ی تفا صحت یل ی و کرت صحت ی
،ل و سپس اب هجوت هب شهوژپ اه ی ماجنا
هدش رد ا ی ن ح ی
،هط هزاس ی گرد ی ر ی صحت یل ی ار هب ناونع لماع مهم پ ی گش ی ر ی زا ا ی ن ود دپ ی هد فرعم ی م ی امن ی د .
لک ی هژاود اه : گرد ی ر ی صحت یل ی
، کرت صحت ی
،ل تفا صحت یل ی
1 ،نارهت هاگشناد یتیبرت یسانشناور و هرواشم هورگ رایداتسا .[email protected]
2 ،نارهت هاگشناد یتیبرت یسانشناور یرتکد یوجشناد .[email protected] ،
2
همدقم تفا زا یوغلرظن هب
انعم ی یمک،دوبمک و
تساک و ناصقن .تسا تفا یلیصحت یعون شهاک درکلمع یلیصحت و یسرد -شناد
نازومآ زا یحطس تیاضر شخب هب یحطس بولطمان بوسحم یم
دوش و
ًامومع اب نیا هصخشم اه هتخانش یم :دوش شهاک هزیگنا ی
سرد
،ندناوخ شهاک
،یریگدای ماجنا
ندادن فیلاکت یسرد و مک ندش .زکرمت
زاس نام ی وکسنو موهفم تفا صحت یل
1ی ار هب رارکت اپ ی
،ه کرت صحت ی ل و شهاک ک ی ف ی ت شزومآ ی و صحت یل ی گارف ی نار تبسن م -ی
دهد (ی
،وکسنو .) 1970
تفا صحت یل ی ی ک قافتا ناهگان ی نی تس هکلب رد لوط نامز ا ی داج م ی دوش . گرد ی ر ی سو ی هل ا ی ارب ی
هلخادم ی ماگنهدوز رد
ماگنه هدهاشم ی مئلاع لوا ی ه ی عطق طابترا اب هسردم مهارف م ی دنک . گرد ی ر ی غتم ی اهر یی ار ارب ی هب اپ ی نا
ندناسر هسردم و حلاصا براجت ی گدا ی ر ی ارب ی ازفا ی ش گنا ی هز پ ی تفرش شناد نازومآ لامعا م ی دنک . اس ی ر ترابع اه ی طبترم اب
گرد ی ر ی صحت یل ی دنترابع زا :
،قلعت هعماج
،هسردم وضع ی ت رد
،هسردم گنا ی هز و تسبلد گ ی هب هسردم .
لدم اه ی تفا صحت یل ی و کرت صحت ی ل
رظن ی ه ی هعماج تخانش ی کرت صحت ی ل جلاک ت ی وتن 1988 ( :)
ای ن رظن ی ه هب لماعت ب ی ن لماوع سآ ی ب از یی هک لبق زا ا ی ن هک تح ی شناد نازومآ دراو جلاک
،دنوش دوجو هتشاد لثم اناوت یی تخانش ی ی ا
و ی گژ ی اه ی گداوناخ ی و ...
هجوت دراد . ولاع ه رب هجوت هب براجت عامتجا ی و پ ی تفرش صحت یل ی رد
،جلاک هب اقو ی ع ب ی نور ی طبترم اب
براجت صحت یل ی هک رجنم هب کرت صحت ی ل م ی
،دنوش م ی دزادرپ . هب روط
،هصلاخ لدم م ی وگ ی د رصانع عقوم ی ت اه ی هلاسم راد هک رد
نارود هسردم رهاظ م ی
،دنوش کرت صحت ی ل ار باتش م ی دنشخب .
رظن ی ه ی پ ی گش ی ر ی زا کرت صحت ی ل زا رط ی ق حلاصا هسردم رگ ی و گلاهو 1989(
:)
ای ن لدم رب خشت ی ص لماوع حطس هسردم هک اب رارکت اپ ی ه شناد نازومآ هارمه دندوب و س ی نارازگتسا رب
نآ رادقم ی لرتنک دنتشاد
لثم وج هسردم و ی ا ور ی اهدرک ی شزومآ ی کات ی د دراد . نچمه ی ن هب دوجو نوگمهان ی رد هعماج کرت حت ص ی ل هدرک هجوت م ی
؛دنک
ارب ی هنومن دارفا ی هک اتبسن لاعف دندوب و حطس پ ی تفرش طسوتم ی دنتشاد هک دعب زا ی ک شکمشک رد
گدنز ی ناش لاثم هب رطاخ
،ناشرهاظ ی ا اوزنا ی عامتجا ی هب رطاخ نتفر هب هقطنم گدنز ی د ی
،رگ تلاکشم رد
تملاس ی مسج ی و نهذ ی
،ناش دلوت ی ک دنزرف و ی ا
لئاسم وناخ گدا ی لثم ادج یی دلاو ی
،ن ب ی رام ی و ی ا تح ی
،گرم کرت صحت ی ل
؛دندرک . هب رظن گلاهو لدم اه یی هک ا ی ن شخب مهم
ار دان ی هد هتفرگ
،دنا رد عقاو هب قفوم ی ت مک ی م ی دنسر . دنچره کات ی د وا رب اقو ی ع گدنز ی اهدعب ن ی ز رد شهوژپ اه دان ی هد هتفرگ دش .
رظن ی ه ی لوحت ی کرت صحت ی ل بد ی ناتسر ف ی ن 1989 ( :)
فی ن د ی هاگد ی لوحت ی تبسن هب کرت صحت ی ل دراد و ود سم ی ر تدمدنلب ی هک رجنم هب کرت صحت ی ل م ی دوش ار فرعم ی م ی دنک 1 : .
سم ی ر ماان ی د – ی تمرح دوخ : تسکش صحت یل ی ماگنهدوز رجنم
هب لکش گ ی ر ی رادنپدوخ ۀ فنم ی و سپس مورحم ی ت و شکرس ی م -ی
دوش و دراو هخرچ ا ی م ی ددرگ هک اهن یت ا هب کرت صحت ی ل و ی ا جارخا متخ م ی دوش 2 . . سم ی ر تکراشم زاسدننامه–
:ی هک اموزل اب
1 . drop- out
3
تلاکشم ی گدا ی ر ی سردوز هارمه ن ی تس . نامز ی هک شناد نازومآ نودب گدامآ ی ارب ی تکراشم رد
لاعف ی ت اه ی سلاک سرد هب
رطاخ مدع امح ی ت و گدامآ ی رد
،هناخ دراو هسردم م ی
،دنوش نوچ لاثم هب تلع غ یب ت اه ی ررکم قفوم هب تکراشم من
ی
،دوش سح
قلعت و گتسبلد ی هب هسردم رد شناد زومآ لکش من ی گ ی در هک تکراشم ار
شهاک م ی دهد . ای ن دروخزاب فنم ی ثعاب گرد ی ر ی رتمک و
پی تفرش رتمک م ی دوش و رد اهن ی ت هب کرت صحت ی ل رجنم م ی ددرگ . ای ن ود سم ی ر دننام ماغدا عامتجا ی و صحت یل ی رد رظن ی ه ی ت ی ونت
تسا .
فی ن اب هجوت هب لاقتنا اه و هاگرذگ اه ی لوحت ی بی نا م ی دنک هک ا ی ن ود سم ی ر اهنت هار اه ی رجنم هب کرت صحت ی ل ن ی
،دنتس هکلب ضعب ی
دارفا رد زاغآ بوخ دنتسه لو ی اب ثداوح ی رد لوط سم ی ر هجاوم م ی دنوش هک رجنم هب کرت صحت ی ل م ی
؛دوش لثم روبجم ندش هب راک
ندرک و ی ا تبقارم زا اضعا ی هداوناخ .
هلسلس بتارم لوحت ی اهراتفر ی دض عامتجا ی فوم ی ت ( کرت صحت ی ل هب ناونع شخب ی زا راتخاس لک ی فرحنم :)
کرت صحت ی ل لاومعم هب موهفم راتفر فرحنم ی هک ر ی هش اه ی لوحت ی کرتشم ار اب اهراتفر ی د ی رگ هب کارتشا م ی
،دراذگ دننام
فارحنا و ءوس فرصم داوم ب ی نا م ی دوش . رگا ا ی ن هنوگ رعت ی ف
،دوش قباطم ی ک ی زا سم ی اهر ی فوم ی ت تسا . رد ی ک ی زا سم ی اهر ی
فوم ی ت اهراتفر ی دض عامتجا ی رد گدنز ی ناکدوک عورش م ی دوش و زا لماوع سآ ی ب از ی درف ی تأشن م ی گ ی در . رد
،لباقم رد سم ی ر
،مود اهراتفر ی دض عامتجا ی زا روهظ رد ن ی م ۀ مود ناوجون ی و لماوع حم ی ط ی دج ی د هک شاداپ اه یی ار ارب ی اهراتفر ی دض عامتجا ی
مهارف م ی دروآ .
کرت ی ب لماوع سآ ی ب از ی ندنام شناد نازومآ رد
بد ی ناتسر رگربمور 2011(
:)
رظن ۀی رگربمور لماش ود شخب درف ( ی و ی گژ ی اه ی قباوس و اهدرکلمع ی
لبق ی
، اهراتفر و شرگن اه ) و هسسؤم ا ی ی ا داهن (ی
،هداوناخ
هسردم و هعماج ) و لماعت ب ی ن ا ی ن ود هتسد لماوع تسا . رد عقاو هب کرت ی ب لماوع ز ی تس تخانش ی اب تفاب م ی دزادرپ . ره دنچ هب
هام ی ت عونتم و دنچ حطس ی لماوع سآ ی ب از ی کرت صحت ی ل هجوت هدش تسا لو ی رب شقن اقو ی ع و لماوع ب ی نور ی کات ی د درادن . سپ
اج ی نتخادرپ هب رثا
،نلااسمه هرود
اه ی وحت ل ی و لماوع تدمدنلب زونه لاخ ی تسا .
لدم گنا ی شز ی کرت صحت ی ل بد ی ناتسر
ای ن لدم ب ی نا م ی دنک هک راتفر دلاو ی
،ن ناملعم و نلاوئسم هسردم تبسن هب شناد
،نازومآ کرد نآ اه زا موهفم حلاص ی ت و رادتقا ار
تحت ثات ی ر رارق م ی دهد . لدم گنا ی شز 4 ی شخب دراد 1 : . ردقچره هک راتفر لماوع هعماج رتمک امح ی رگت ردتقم
،دشاب کاردا -شناد
نازومآ زا رادتقا و حلاص ی ت رتمک تبثم تسا 2و . هچره کاردا شناد نازومآ رتمک تبثم
،دشاب حوطس گنا ی شز عتدوخ یی ن رگ -نآ
اه رتمک دهاوخ دوب و اهن ی 3 ات . حوطس اپ یی ن گنا ی شز عتدوخ یی ن رگ هب مصت ی تام ارب ی کرت صحت ی ل رجنم م ی دوش 4 و . ای ن
مصت ی تام اجره هک شناکما
،دشاب هب لمع دبت ی ل م ی دوش .
لدم سم ی ر گدنز ی تفا صحت یل ی و کرت صحت ی ل :
4
سم ی ر اه ی لوحت ی تدمدنلب : پی اهدما یی لثم کرت صحت ی ل م ی دناوت هب روط لماک زا رط ی ق براجت و پ ی اهدما ی کدوک ی ر ی هش ی با ی
دوش . ضعب ی زا ناملعم هداد اه ی لوط ی ار هب راک م ی دنرب و پ ی ش بی ن اه ی کرت صحت ی ل ار زا ناتسبد ی ا امنهار یی لابند م ی دننک .
طاقن
1فطع : اقو ی ع لصا ی گدنز ی هک نآ ردق وق ی دنتسه هک گدنز ی دارفا ار هرابود لکش دنهد و هرابود اده ی ت دننک هب هنوگ ا ی
هک درف دنور لبق ی گدنز ی دوخ ار اهر دنک . طاقن فطع موهفم هدرتسگ رت ی دنراد و م ی اوت دنن تبثم و ی ا فنم ی دنشاب . لاثم رد هتشر ی
مرج سانش ی
، طاقن فطع هب اقو ی ع ی رد گدنز ی هراشا دراد هک رجنم هب کرت کبس گدنز ی هنامرجم م ی دوش دننام
،مادختسا جاودزا
و
یا تمدخ زابرس .ی رد لباقم طاقن فطع ی رد طابترا اب کرت صحت ی ل حرطم م ی دنوش دننام رتسب ی ندش رد ب ی ناتسرام و ی ا
گتسد ی
،ندشر بلغا رد تهج فنم ی رارق دنراد .
2نامز : ثات ی ر طاقن فطع هب نامز عوقو نآ اه رد سم ی ر لوحت گتسب ی دراد . اربانب ی ن نامز لوحت ی
، انعم ی لماوع سآ ی ب از ار م ی دناوت
غت یی ر دهد . رد مز ی هن ی کرت صحت ی
،ل لماوع سآ ی ب از یی هک رد لاس اه ی اپ ی نا ی بد ی ناتسر خر م ی
،دنهد سب ی را عت یی ن هدننک دنتسه .
گدنز ی اه ی هب مه طبترم :3
ای ن موهفم رد رظن ی ه ی سم ی ر گدنز ی هب ا ی ن هتکن هراشا دراد هک گدنز ی نلااسگرزب اب
گدتز ی دارفا صخشم
د ی رگ ی لماش دلاو ی
،ن
،نلااسمه مه
سلاک ی اه و ناملعم لکش م ی گ ی در . رد مز ی هن ی کرت صحت ی ل ا ی ن موهفم ب ی رتش هب
،هداوناخ
تسود نا و صخش ی ت اه ی هسردم ا ی هراشا دراد . زا د ی هاگد ارف ی دن
،سرتسا ا ی ن دارفا
،صخشم عبانم
لصا ی امح یت ی درف دنتسه هک رگا
ی ک ی زا نآ اه دوخ تحت سرتسا
،دشاب زا م ی ناز امح ی شت تبسن هب درف مک م ی دوش .
لماع ی
4ت : موهفم لماع ی ت هب اناوت یی دارفا ارب ی باختنا و راگزاس ی اب حم ی ط گدنز ی و فادها و ناشعبانم هراشا دراد . لماع ی ت تحت
ثات ی ر تفاب رارق دراد . دارفا ی هک رد عماوج تابثاب گدنز ی م ی دننک و دلاو ی ن و هسردم هب تدش پ ی گ ی ر غراف صحتلا یل ی نآ اه
،دنتسه
لماع ی ناشت هب تمس مکت ی ل صحت ی ل پ ی ش م ی دور .
،سکعرب دارفا
ی هک رد عماوج ب ی تابث دنتسه و ی ا دلاو ی ن و هسردم هب -غراف
صحتلا یل ی و کرت صحت ی ل هب ناونع ود زگ ی هن ی نکمم هاگن م ی
،دننک لماع ی ت هب هنوگ ی د ی رگ ی تسا .
تفاب اه ی رات ی خ ی و فارغج یا :یی اقو ی ع ی هک رد تفاب اه ی رات ی خ ی و فارغج یا یی ور ی م ی دنهد رد ور ی درک سم ی ر گدنز ی سب ی را زئاح
مها ی ت دنتسه . سرادم و س ی متس شزومآ ی نی ز ت تح ثات ی ر ا ی ن اقو ی ع رارق م ی گ ی در و هاگ ی پی دما لوا ی ه نآ مصت ی تام ی تسا هک رجنم هب
کرت صحت ی ل م ی دوش . لاثم رد ی ک هرود ی رات ی خ ی رد رما ی اک ندنام رد بد ی ناتسر و هب مامتا ندناسر نآ رجنم هب مادختسا مامت تقو
م ی
،دش رد نآ نارود خرن کرت صحت ی ل هب تدش شهاک ی تفا .
پ ی گش ی ر
5ی ا ز کرت صحت ی ل و تفا صحت یل ی
1. Turning points
2 . Timing
3. Linked lives
4. Agency
5. Prevention
5
پی گش ی ر ی زا کرت صحت ی ل و تفا صحت یل ی ی ا رب حلاصا لک ی هسردم زکرمت دراد و ی ا رب همانرب اه یی هک درف درف شناد نازومآ ار
فده رارق م ی دهد . لو ی بلغا نآ ار کرت یب ی زا ودره ارب ی سر ی ند هب هس تن ی هج ی مهم م ی دنناد : ندنام رد هسردم (1
هک اب خرن تبث
ن ما هزادنا گ ی ر ی م ی دوش ).
- پ ی تفرش رد هسردم (2
هک اب اقترا ی تارمن جنس ی هد م ی دوش – ).
هب مامتا ندناسر هسردم (3
هک اب ذخا
کردم د ی ملپ جنس ی هد م ی دوش ).
وق ی رت ی ن پ ی ش بی ن تفا صحت یل
4 ی تساABCs :
،روضح راتفر و نداتفا دحاو اه . رد ا ی ن اج لدم ی ارب ی پی گش ی ر ی زا کرت صحت ی ل
ئارا ه م ی دوش ABCهک و حلاصا لک ی هسردم و تلاخادم دنمفده
ار اب مه ماغدا م ی دنک و هس هلحرم دراد :
لحرم ۀ لوا : حلاصا قتسم ی م و گارف ی ر هسردم هک شزومآ ک ی ف ی ارب ی شناد نازومآ مهارف م ی
،دروآ هسردم ا ی گرد ی ر هدننک ارب ی همه
شناد نازومآ تسا و همه هسردم ار هب اپ ی نا دنهاوخ اسر دن .
لحرم ۀ مود : تلاخادم دنمفده
ارب ی هورگ اه ی کچوک هک امح ی ت اه ی بی رتش ی ارب ی
،روضح راتفر ی ا شلاچ اه ی صحت یل ی دنراد .
لحرم ۀ موس : تلاخادم دش
ی د هک بلغا ارب ی شناد نازومآ ی هک ن ی زا هب امح ی ت اه ی لاب ین ی
،دنراد قافتا م ی دتفا .
مئلاع هدنهدراطخا ی
لوا ی ه : روضح شناد
،نازومآ ر راتف
،نانآ نداتفا
،سورد حطس
،ندناوخ تارمن تراهم رد ر ی ضا ی و ندناوخ .
اربانب ی ن ارب ی پی گش ی ر ی زا کرت صحت ی ل سرادم اب ی د رب ا ی ن دراوم زکرمت دننک : شهاک غ ی تب شناد نازومآ هک رجنم هب تسکش
صحت یل ی م ی
،دوش هجوت هب لماوع ر ی هش ا ی هک رجنم هب غ ی تب اه ی ز ی دا م ی دوش ( و هلخادم رثؤم رد لاس اه ی امنهار یی هب روظنم
ازفا ی ش روضح شناد نازومآ )
، هجوت هب لماوع ر ی هش ا ی تلاکشم راتفر
( ی و هلخادم رثؤم رد لاس اه ی امنهار یی هب روظنم دوبهب
راتفر )
، مهارف ندرک تلاخادم صحت
یل ی رد امنهار یی ات شناد نازومآ ی هک دراو اپ ۀی مهن م ی دنوش ارب ی بد ی ناتسر هدامآ اب دنش .،
شهاک دادعت شناد نازومآ ی هک رد ناشسورد م
ی دنتفا ( و اربانب ی ن ازفا ی ش دصرد شناد نازومآ ی هک کرادم بد ی ناتسر ار هب عقوم
رد ی تفا م ی دننک ).
لدم هس حطس ی پ ی گش ی ر ی زا کرت صحت ی ل :
لحرم ۀ لوا ی ا اپ ی ه : تاحلاصا رد
لک هسردم هک شزومآ اه ی کاب ی ف ی ت ار مهارف م ی دروآ و ی گدا ی ر ی گرد ی ر ی و هب اپ ی نا ندناسر
قفوم ی ت مآ ی ز بد ی ناتسر ار ارب ی ره شناد زومآ هب هارمه دراد . ای ن هلحرم ور ی درک ی هسردم ا ی دراد ارب ی غرت ی ب هب روضح داع ی و
اس ی ر اهراتفر ی تبثم .ا ی ن اهدربهار ی لوا ی ه ی پ ی گش ی ر ی هب اهنت یی
، رد عمج ی ت ثک ی ر ی غلاب رب ود موس شناد نازومآ قفوم هدوب ا تس .
لحرم ۀ مود : تلاخادم دنمفده
رد هورگ اه ی کچوک شناد زومآ ی هک ن ی دنمزا امح ی ت ب ی رتش و رتارف زا تاحلاصا هسردم
ا ی
،دنتسه
اب هجوت هب شلاچ اه ی
،روضح راتفر و صحت یل .ی
لحرم ۀ موس : مهارف ندروآ تلاخادم دش
ی د ارب 5 ی 10ات دصرد زا شناد نازومآ ی هک ن ی زا هب امح ی ت اه ی صصخت ی ت ر دنراد .
1 . Staying in school
2 . Progressing in school
3 . Completing school
4 . Absenteeism, behavior problems and course failure
6
رد 2006لاس رد ف ی فلدلا یا س ی متس ی مهارف دندروآ ات ناملعم و نلاوئسم هسردم ار هب ضحم ی هک شناد زومآ ی راتفر ی نبم ی رب مدع
روضح ناشن
،داد هاگآ م ی دزاس . ازجا ی لصا ی ای ن س ی متس دنترابع زا 1 : . مهارف ندرک تاعلاطا ی هرابرد پ ی ش بی ن اه ی راطخا هدنهد هک
بترم هب زور م ی دنوش : هرابرد ره شناد
،زومآ شزومآ
،ناملعم امح ی ت نانکراک و دم ی نار 2 . . تاسلج مظنم اب ت ی م اه ی لکشتم زا
نانکراک هسردم ارب ی تبحص رابرد ۀ پی ش بی ن اه ی هدنهدراطخا ی
لوا ی ه هرابرد ی ره شناد
،زومآ همانرب ر ی ز ی ارب ی تلاخادم و
لابند
ندرک تلاخادم دربراک
ی و ا ی داج غت یی تار پ ی ش بی ن ی هدش 3 . . نامزاس نداد هورگ مود زا نلااسگرزب (
لماش اضعا ی هورگ اه ی
تامدخ عامتجا ی
، نابلطواد و نادنمراک تامدخ
عامتجا )ی ارب ی تدعاسم رد
مهارف ندروآ تلاخادم ی ارب ی شناد نازومآ ی هک
مئلاع هدنهدرادشه ی
لوا ی ه ار ناشن هداد دنا .
ارب ی دنچ ی ن
،ههد هعلاطم ی تفا حت ص یل ی رد رما ی اک دروم هجوت هدوب تسا و هلخادم اه یی ارب ی پی گش ی ر ی زا نآ دوجو تشاد اما
رترثؤم ی ن نآ اه گرد ی ر ی صحت یل ی شناد نازومآ رد هسردم و رد ی گدا ی ر ی تسا هک لامتحا ب ی رتش ی ارب ی پی گش ی ر ی زا تفا صحت یل ی
دراد . هلخادم ی قتسم ی م رد تفاب اه ی دوجوم لثم
،هداوناخ
،هسردم اسمه نلا و هعماج ثعاب ازفا ی ش گرد ی ر ی صحت یل ی م ی دوش .
گرد ی ر ی صحت یل ی
چ ی ز ی هک ادتبا هب ناونع لکشم کرت صحت ی ل رد ههد اه 70 ی 80و م ی دلا ی حرطم
،دش هزورما هب ناونع عوضوم مهم مدع گرد ی ر ی
صحت یل ی رد ب ی ن شناد نازومآ صوت ی ف م ی دوش . هب ناونع ی ک دنا ی هش ی رظن ی
، گرد ی ر ی صحت یل ی رد با ادت هب نعم ی هجوت ندرک ی ا
هرابود گرد ی ر ندرک و حلاصا لقا ی ت مورحم ی زا شناد نازومآ هک رد ضرعم رطخ دندوب و بد ی ناتسر ار کرت دندرک و ا ی داج سح
قلعت رد همه شناد نازومآ
،دوب لو ی رد ادتبا شناد نازومآ هطسوتم و بد ی ناتسر دروم هجوت دندوب . سب ی را ی زا ا ی ن شناد نازومآ مدع
رد گ ی ر ی صحت یل ی ار زا اپ ی ه مشش زاغآ م ی دننک و ات اپ ی ه مهن همادا م ی دنهد و د ی رگ ناشحطس ات
اپ ی 12ه هب روط تباث ی اپ یی ن م ی دنام .
راعت ی ف فلتخم ی زا گرد ی ر ی صحت یل ی هئارا هدش تسا . خرب ی دندقتعم طقف نامز ی شناد نازومآ رد لاکت ی ف صحت یل ی گرد ی ر م ی دنوش
هک لاکت ی ف دروم رظن لتسم مز تراهم لح هلاسم و تراهم اه ی رکفت حطس رتلااب ظن ی ر شزرا ی با ی
، رکفت هناداقن و هناقلاخ دنشاب .
نچمه ی ن ی هتفا اه ی شهوژپ ی ناشن م ی دنهد هک هطبار ب ی ن فادها پ ی تفرش اب پ ی تفرش صحت یل ی دوخ ن ی دنمزا غتم ی ر هطساو ا ی تسا . عون
فادها ی ک شناد زومآ ( رحبت ی
، درکلمع )ی رثا قتسم ی م رب پ ی اهدما و اتن ی ج صحت یل ی وا
،درادن هکلب ثات ی ر ا ی ن غتم ی ر زا رط ی ق غتم ی ر
د ی رگ ی دننام « گرد ی ر ی صحت یل ی
1» م ی جنا ی رگ ی م ی دوش .
اب ا ی ن لاح اب ی د رد رظن تشاد هک شناد نازومآ رد ی گدا ی ر ی گرد ی ر من ی دنوش هکلب نآ اه رد لاکت ی
،ف لاعف ی ت اه و براجت ی گرد ی ر م -ی
دنوش هک رجنم هب ی گدا ی ر ی م ی دوش . زا ا ی ن ور راک لصا ی ماظن برت یت ی ای ن تسا هک شناد نازومآ ار وشت ی ق دنک ات عبانم نورد ی دوخ (
ظن ی ر ژرنا ی
، تقو و هجوت ) ار امرس ی ه راذگ ی دننک . هب ترابع د ی رگ م ی ناوت گرد ی ر ی صحت یل ی ار زا رظن انعم یی هک لکت ی ف ارب ی
شناد زومآ
،دراد دروم سررب ی رارق داد . نامز ی هک لاکت ی ف ارب ی شناد زومآ انعم و شزرا هتشاد
،دنشاب هجوت شناد زومآ ار بلج
م ی دننک و رد تن ی هج شناد زومآ ژرنا ی دوخ ار تهج ماجنا نآ اه سب ی ج هدرک و عون ی دهعت تبسن هب ا ی ن لاکت ی ف و لاعف ی ت اه ساسحا
1 . academic engagement
7
م ی دنک .ا ی ن ساسحا دهعت ن ی ز ثعاب م ی دوش هک شناد زومآ ارب ی مامتا لکت ی ف راشفاپ ی هدرک تح ی رگا ه ی چ شاداپ ی ا قوشم ب ی نور ی
ارب ی ماجنا نآ دوجو هتشادن دشاب نامز ب ی رتش ی ار فرص ماجنا نآ دنک . اذل هجوت و دهعت ود دعب مهم و اراد ی ثات ی ر لباقتم زا
گرد ی ر ی صحت یل ی دنتسه .
ی ک ی د ی رگ زا داعبا گرد ی ر ی صحت یل ی تکراشم رد
گنهرف هورگ نلااسمه تسا
. رد قوم ع ی ت اه ی صحت یل ی هک گنهرف هورگ
نلااسمه تلادابت ملاک ی
، قطنم ی و نلاقع ی ار ب ی ن شناد نازومآ هست ی ل م ی دنک لامتحا ب ی رتش ی تسا هک شناد نازومآ رد لاعف ی -ت
اه ی صحت یل ی گرد ی ر دنوش ات تفاب اه ی صحت یل ی ا ی هک رد نآ اه گنهرف هورگ نلااسمه رتمک نچ ی ن اهاضاقت یی زا شناد نازومآ
نراد د .
گرد ی ر ی صحت یل ی اراد ی هفلؤم اه ی راتفر ی
، فطاع ی
، تخانش ی و راتفر – ی عامتجا ی تسا . اهراتفر یی ظن ی ر « اپ ی راد ی رد ح ی ن ماجنا
لاکت ی ف
»
، اهراتفر ی
،هعلاطم تکرش مظنم رد سلاک سرد و تکرش رد ثحب اه ی سلاک ی دراوم ی زا صخاش اه ی راتفر ی گرد ی ر ی
صحت یل ی دنتسه . صخاش اه ی تخانش ی گرد ی ر ی صحت یل ی لماش هجوت هب لاکت ی
،ف اهدربهار ی ی گدا ی ر ی و تخانش ی
، طلست و رحبت رد
لکت ی ف و جرت ی ح لاکت ی ف شلاچ گنا ی ز تسا . ه ی ناج اه و فطاوع ی ظن ی ر
،بارطضا گتسخ
ی
، تشا ی قا و شزرا هد ی هب لکت ی ف زا هلمج
صخاش اه ی فطاع ی گرد ی ر ی صحت یل ی دنتسه .
رب ساسا وگلا ی لی نن رب ی کن و رتنپ ی چ 2003( ) اضاقت ی کمک زا نلااسمه ی ا ناملعم اب فده ی گدا ی ر ی و کرد بلطم و تاعوضوم
سرد ( ی کمک بلط ی رازبا
1)ی ی ک ی زا داعبا مهم گرد ی ر ی صحت یل ی تسا و هطبار ی قتسم ی م ی اب پ ی تفرش صحت یل ی شناد نازومآ دراد .
رد لاح ی هک اضاقت ی کمک زا نلااسمه ی ا ناملعم اب فده سرتسد ی هب هار لح اسم هل ی ا ماجنا رس ی ع و ناسآ لاکت ی ف سرد (ی -کمک
بلط ی ارجا
2)یی هطبار ا ی فنم ی اب پ ی تفرش صحت یل ی دراد و صخاش ی زا گرد ی ر ی صحت یل ی بوسحم من ی دوش .
اتن ی ج شهوژپ زاجح ی و دباع ین 1387( ی ) ناشن داد هک رثا
ّلع ی فادها ور ی درک – ی درکلمع ی رب شزرا لکت ی
،ف اهدربهار ی
شزادرپ حطس ی و مع ی ق و کمک بلط ی زا نلااسمه تبثم تسا . مه نچ ی ن هدهاشم دش هک رثا لع ی اهدربهار ی شزادرپ مع ی
،ق شزرا
لکت ی ف و اپ ی راد ی رد لکت ی ف رثا تبثم و رثا لع ی اهدربهار ی شزادرپ حطس ی و کمک بلط ی زا نلااسمه رب پ ی تفرش صحت یل ی فنم ی
تسا .
خا ی ار راتخاس گرد ی ر ی صحت یل ی هب روط ی ناسک رد همه اج رد حاون ی و سلاک اه ی سرد هب روظنم ازفا ی ش اناوت یی اه ی -شناد
نازومآ ارب ی ی نتفرگدا هنوگچ ی
،نتفرگدا و
ی ا دبت ی ل ندش هب ی گدا ی ناگدنر مادام رمعلا رد ی ک هعماج ی شناد - نب ی دا ب ی نا م ی دوش .
هزورما هنلاداع تسا هک وگب یی م هک گرد ی ر ی صحت یل ی مه هب ی ک ارف ی دن دربهار ی ارب ی ی گدا ی ر ی و مه هب ی ک فده دبت ی ل هدش
تسا ی . ک سح ما ی راود ی رد بدا ی تا شهوژپ ی دوجو دراد هک ناققحم و ناملعم م ی دنناوت غت یی تار تبثم ار ا ی داج دننک و گرد ی ر ی
شناد نازومآ رد ی گدا ی ر ی ار ازفا ی ش دنهد .
1 . instrumental help- seeking
2 . executive help- seeking
8
جنپ عون لصا ی گرد ی ر ی رد بدا ی تا شهوژپ هدهاشم م ی دوش 1 : . صحت یل ی 2 ، . راتفر ی 3 ، . تخانش ی 4 ، .
،هناسانشناور 5 و
. عامتجا ی
؛
دنچره هلوقم اه و عاونا د ی رگ ی لاسره هفاضا م ی دوش . گرد ی ر ی صحت یل ی بلغا رد حوطس پ ی تفرش صحت یل ی هزادنا گ ی ر ی م ی دوش .
گرد ی ر ی صحت یل ی بلغا هب ی ک سح قلعت و تکراشم هراشا
دراد .
ره دنچ ، رد هد لاس خا ی
،ر تسد ناراکردنا لعت
ی م و برت ی ت اب دانتسا ب ه کرت صحت ی ل
،ماگنهدوز راتفر
عض ی ف شناد زومآ ی و حوطس
اپ یی ن پ ی تفرش صحت یل ی رد ب ی ن شناد
،نازومآ هجوتم دندش هک هب روط ازف ی هدن ا ی حوطس لااب یی زا مدع گرد ی ر ی صحت یل ی دوجو
دراد . رورم ی رب بدا ی تا گرد ی ر ی صحت یل ی رد 20لوط لاس هتشذگ
لماکت د ی هاگد اه ی فلتخم هرابرد گرد ی ر ی ت صح یل ی رد رورم شهوژپ اه ی ماجنا هتفرگ رد لاس اه 1980 ی 2010ات
دوهشم تسا .
گرد ی ر ی شناد نازومآ هب ناونع گرد ی ر ی صحت یل ی رد لوط ههد اه 70 ی 80و رهاظ هدش تسا . و هب دراوم ی دننام ماجنا هب عقوم
لاکت ی ف و تکراشم هراشا
دراد . گرد ی ر ی هب ناونع لد ی ل ساسا ی ای ن هک ارچ دصرد ی زا شناد نازومآ راچد تفا صحت یل ی و ی ا کرت
صحت یل ی هب تروص زاجم ( ی دنرضاح لو ی تکراشم من
ی دننک ).
و ی ا تحت ظفللا ( ی کرت ماگنهدوز هسردم
و تسکش رد -غراف
صحتلا یل )ی هتخانش هدش تسا . و ی زمل اهدعب ا ی ن رظن ی ه ار رد هصلاخ ی هتفا اه ی ش ات یی د درک : رثکا شهوژپ اه هرابرد ی گرد ی ر ی اب طابترا
نآ اب پ ی تفرش صحت یل ی و ا ی ن هک آ یا شناد نازومآ هسردم ار اب قفوم ی ت هب اپ ی نا م ی دنناسر ی ا
،هن رد رظن هتفرگ م ی دوش .
رد شلات ارب ی اقترا ی ک ی ف ی ت گرد ی ر ی شناد نازومآ روئت ی « رج ی نا
1» دراو هملاکم ی شزومآ ی دش . شهوژپ برجت ی رج ی نا پ ی داهنش
م ی دنک هک هب رطاخ رج ی نا ی هک هب روط بط ی ع ی رد شاداپ هد ی دوجو
،دراد دارفا قاتشم هب رارکت هبرجت ی رج ی نا دنتسه . شناد زومآ و
ملعم اب ی د راکهار رج ی نا ار پ ی اد دننک و هب شناد نازومآ کمک دننک هک زا ی گدا ی ر ی دوخ تذل دنربب ات هار ی ارب ی بوذجم ندش
نانآ رد ناشراک پ ی اد دوش هب دح ی هک رذگ نامز ار تم هجو دنوشن . هب روط پ ی
،هتسو ی گدا ی ر ی درف ی دراو اد ی هر ی تاغل شزومآ ی هدش
تسا . رد هتشذگ موهفم گرد ی ر ی نودب غت یی ر همانرب سرد ی
، ردت ی
،س شور اه ی شزرا ی با ی
، ی ا پی اهدما ی دروم راظتنا شناد نازومآ هب
راک م ی تفر . لو ی فرعم ی هافم ی م گرد ی ر ی شناد زومآ ی هب ناونع « رج ی نا
» و هقلاع ی درف ی رد سلاک
،سرد رجنم هب هجوت و لماعت اب
همانرب سرد ی و اهدرادناتسا ی
شزومآ ی دش .
ارب ی ازفا ی ش گنا ی هز ی همه ی شناد نازومآ تبسن هب ی گدا ی ر ی ش ی هو ا ی پی داهنش دش : اضاقت ی قد ی ق ارب ی مشچ شوپ ی زا لرتنک ور ی
اوتحم ی همانرب صحت یل ی
، ی ا هب ترابع قد ی ق رت هزاجا نداد هب شناد آ نازوم تهج باختنا ارف ی دن و رد ضعب ی
،دراوم تاعوضوم
ی گدا ی ر ی هب ناونع هار ی ارب ی گرد ی ر ی شناد نازومآ رد ی گدا ی ر ی ناشدوخ . نمجنا لم ی شهوژپ رد 2004لاس
، گنا ی شز ار لماع
لک ی د ی رد قفوم ی ت و تسکش شناد نازومآ رد صحت ی ل فرعم ی درک و ب ی نا دومن هک نامز ی هک شناد نازومآ دراو بد ی ناتسر م ی
،دنوش
مدع گرد ی ر ی رد لاعف ی ت اه ی سلاک ی و هعلاطم ی دج ی
، سب ی را ار ی ج تسا .
1 .Flow
9
داوم لوا ی ه ا ی هک گرد ی ر ی و گنا ی شز ارب ی ی گدا ی ر ی ار ا ی داج م ی
،دننک اش ی گتس ی و
،لرتنک اقع ی د ی هرابرد ی شزرا شزومآ و سح
قلعت تسا . رد بدا ی تا شهوژپ زا 2005لاس هب
،دعب تلااوس ی حرطم دش هک شخبرثا ی شزومآ و همانرب ی سرد ی دوجوم رد هدامآ -
زاس ی فاک ی ناناوج ارب ی لغاشم و گدنز ی نآ اه ار هب شلاچ م ی شک ی د .
شهوژپ پ ی داهنش م ی دنک هک گرد ی ر ی شناد نازومآ نکمم تسا تحت ثات ی ر دنچ ی ن لماع دپ ی راد سانش ی رارق گب ی
؛در لماش طابترا
شزومآ و لرتنک کاردا هدش . اب هجوت هب را طابت
،شزومآ شناد
نازومآ ب ی رتش لامتحا دراد رد اهراک ی صحت یل ی لباق دامتعا ی
گرد ی ر دنوش هک رد عقاو نآ اه ار گرد ی ر ارف ی دن خساپ رادانعم ی ارب ی تلاکشم گدنز
ی م ی دنک هک ب ی نور زا سلاک سرد دوجو
دنراد . خا ی ار رد بدا ی تا شهوژپ ی ی ک فده دج ی د ی ا قوف هداعلا ارب ی گرد ی ر ی صحت یل ی رد لاح دپ ی راد ندش
؛تسا ازفا ی ش مهف
شناد نازومآ و نشور نتخاس ارف ی اهدن ی ی گدا ی ر ی ارب ی نانآ هک ارب ی ی گدا ی ر ی ره عوضوم رد ره نامز ی هک دروم ن ی زا
،تسا هب راک
م ی دور . بدا ی
،تا غت یی ر زا دم ی ر ی ت دروخزاب ی ار هب دم ی ر ی ت وپ یا رد ا ی داج حم ی ط ا ی هد لآ ی گدا ی ر ی پی داهنش م ی دهد هک گرد ی ر ی ار
ازفا ی ش م ی دهد و تشا ی قا درف ی ارب ی ی گدا ی ر ی ای داج م ی دنک . رد 2009لاس 2010ات
د ی رگ ناراکشزومآ طقف
رب ازفا ی ش گرد ی ر ی
ارب ی راتفر لباق لوبق و ی ا پی تفرش صحت یل ی زکرمت من ی دندرک ، هکلب تبحص هرابرد ازفا ی ش
،تذل
،هقلاع هزوح ی هجوت و هاگآ ی
تخانشارف ی ی گدا ی ر ی سا ت ات شناد نازومآ رد همه ی بناوج گدنز ی هب هزادنا ی زومآداوس ی و اوتحم ی سرد ی تراهم بسک دننک .
هب ناونع
،هنومن لنود ی و ی و م ی نوتل 2009 ( ) دراو ورملق ی گدا ی ر ی هب ناونع فده گرد ی ر ی دندش نامز ی هک ب ی نا دندرک « ام رب شرتسگ
مهف دوخ زا گرد ی ر ی صحت یل ی و لباق ی ت نآ ارب ی لاقتنا رمت ی ن اه ی سلاک ی هب روظنم دنمناوت نتخاس همه ی شناد نازومآ ارب ی
گرد ی ر ندش رد براجت دنمتردق ی گدا ی ر ی زکرمت م ی نک ی م . اب رذگ ره
،لاس شهوژپ اه ی دج ی د لا ی ه اه و بناوج دج ی د ی هب راتخاس
گرد ی ر ی شناد نازومآ هفاضا م ی دنک . شهوژپ اه طقف طوبرم هب هتشر اه ی شزومآ ی نی
،تس هکلب زا لوحت
،ناسنا مولع تخانش ی
،
داصتقا و تاعلاطم هعماج تخانش ی و د ی رگ مه دوجو دراد . موهفم گرد ی ر ی صحت یل ی رد همه اج دوجو دراد و زا شهوژپ هب
،شهوژپ
هسردم هب هسردم و تح ی سلاک هب سلاک اب هافم ی م توافتم ی هب راک م ی دور .
ز ی رلگن 2007 ( ) دقتعم تسا هک اقع ی د ار ی ج هرابرد گرد ی ر ی شناد نازومآ سب ی را درف ی تسا ارچ هک بلغا نارگشهوژپ نانچمه
گرد ی ر ی و قفوم ی ت اه ی صحت یل ی هارمه اب نآ ار هب ناونع درکلمع درف رد رظن م ی گ ی دنر و مهس سنج ی
،ت عقوم ی ت عامتجا ی -
گنهرف ی
، قلاخا ی و داصتقا ی ار دان ی هد م ی گ ی دنر . و ا ی ن هک موهفم گرد ی ر ی سب ی را هلخادم تسوج هکارچ ارگ ی ش هب تبحص رد ا ی ن
عوضوم هب ناونع چ ی ز ی هک شناد نازومآ ماجنا م ی دنهد و ناملعم ارب ی نآ اه هدنامزاس ی م ی
،دننک دوجو دراد .
رد
،عقاو هب رظن م ی دسر هک بدا ی تا شهوژپ پ ی داهنش م ی دنک هک ام عورش هب هدافتسا زا تصرف اه و شلاچ اه ی گراکب ی ر ی گرد ی ر ی
صحت یل ی هب ناونع ربهار د لک ی د ی ی گدا ی ر ی هدرک ای م . مز ی هن ا ی لصا ی هدهاشم هدش رد بدا ی تا شهوژپ هک هراشا هب گراکب ی ر ی گرد ی ر ی
صحت یل ی
،دنراد دنترابع زا 1 : . گرد ی ر ی شناد نازومآ رد پ ی تفرش و تشابنا
،شناد پ ی اهدما ی صحت یل ی بوخ ( هرمن )
، و اهن ی ات -غراف
صحتلا یل ی هب ناونع فده 2 . . گرد ی ر ی شناد نازومآ رب ا ی ذپ ی هتفر ندش و لرتنک هب ناونع فده . رد باب لرتنک ود هخاش ی رکفت
دوجو دراد : فلا ( . ار ی ج رت ) سح ناملعم نبم ی رب لرتنک نتشاد رب راتفر شناد نازومآ و وج سلاک . ب . ساسحا شناد نازومآ نبم ی رب
10
لرتنک نتشاد رب ی گدا ی ر ( ی باختنا
،عوضوم
،شور
،عبانم هئارا و شزرا ی با ) ی و حم ی ط ی گدا ی ر ی ناشدوخ 3 .
. گرد ی ر ی شناد نازومآ
اب ( هبرجت ) تلاح فطاع ی و ناور تخانش ی بوخ هب ناونع فده . دننام هبرجت ی رج ی نا 4 . . گرد ی ر ی شناد نازومآ اب ی گدا ی ر ی وق ی و
مع ی ق و اقترا ی حطس تخانش ی و تخانشارف ی و تراهم اه ی تخاس شناد هب ناونع فده .
ره ی س 2008( ) رد هعلاطم ی درتسگ ه ی دوخ زا گرد ی ر ی صحت یل ی ای ن شلاچ ار ضوت ی ح م ی دهد
" : رد لاح ی هک ا ی ن قفاوت مومع ی
دوجو دراد هک گرد ی ر ی صحت یل ی پی اهدما ی تبثم ی
،دراد رعت ی ف موهفم هب تلع مدع دوجو قفاوت رب رس گرد ی ر ی صحت یل ی
، زونه
ی ک لضعم قاب ی هدنام تسا
"!
رد شهوژپ ی اب سررب 44 ی هعلاطم رد باب گرد ی ر ی صحت یل ی ا،
ی ن موهفم رد هلوقم اه ی راتفر ی
، فطاع ی و تخانش ی هقبط دنب ی دش .
گرد ی ر ی راتفر ی
، تکراشم شناد
نازومآ رد لاعف ی ت اه ی صحت یل ی
، عامتجا ی و قوف همانرب تسا . گرد ی ر ی فطاع ی
، نامز ی دوجو دراد
هک شناد نازومآ شرگن اه و اهدروخزاب ی
تبثم ی تبسن هب
،هسردم
،ناملعم ی گدا ی ر ی و مه نلااس هتشاد دنشاب . گرد ی ر ی تخانش ی نامز ی
دوجو دراد هک شناد نازومآ اهرازبا ی صخش ی ناشدوخ ار رد ی گدا ی ر ی هب ش ی هو ا ی
،زکرمتم دربهار ی و ظنتدوخ ی م هب راک دنرب .
نوسردنا و ناراکمه 2004(
) گرد ی ر ی ار 4هب عون سقت ی م دندرک : راتفر ی
، صحت یل ی
، تخانش ی و ناور هناسانش . رد لاح ی هک هقبط دنب ی
نآ اه بش ی ه لبق ی
،تسا نآ اه گرد ی ر ی صحت یل ی ار هب ناونع صاصتخا نداد
نامز ارب ی ماجنا لاعف ی ت اه ی ی گدا ی ر ی رد لباقم گرد ی ر ی
لک ی راتفر ی هک شناد نازومآ نکمم تسا گرد ی ر لاعف ی ت اه ی غ ی سردر ی دنشاب . رد لدم نآ
،اه گرد ی ر ی هناسانشناور هباشم
گرد ی ر ی
فطاع ی ردرف ی ک تسا . ره ی س 2008( ) نی ز هراشا م ی دنک هک رد خرب ی د ی هاگد اه گرد ی ر ی هب تروص هلسلس بتارم ی هدمآ تسا و
خرب ی زا لکش اه ی گرد ی ر ی حوطس رتلااب ی تبسن هب خرب ی د ی رگ دنراد . لاثم ف ی ن 1989 ( ) هلسلس بتارم ی زا گرد ی ر ی راتفر ی -شناد
نازومآ ار هئارا درک هک دارفا ی هک رد حوطس رتلااب ا ی ن سلس هل بتارم
،دندوب گرد ی ر ی بی رتش ی نی ز دنتشاد . هب ره
،لاح د ی نارگ هب اب
مها ی ت رت ندوب خرب ی حوطس هراشا هدرکن
،دنا هکلب ارب ی همه ی حوطس هب ی ک م ی ناز مها ی ت لئاق دنتسه . و ی زمل 2003( ) مکت ی ل
د ی رگ ی زا رعت ی ف گرد ی ر ی شناد زومآ ی بی نا م ی دنک : ناققحم خا ی ار هژاو ی گرد ی ر ی ار ارب ی هراشا هب اوتحم یی هک شناد نازومآ اب
نآ هتخانش م ی دنوش و هب پ ی اهدما ی هسردم ا ی شزرا م ی دنراذگ و رد لاعف ی ت اه ی صحت یل ی و غ ی ر صحت یل ی هسردم گرد ی ر م ی
،دنوش هب
راک م ی دنرب . رعت ی ف وا لاومعم لماش ی ک هفلؤم ی ناور هناسانش رظان رب سح قلعت شناد زومآ تبسن هب هسردم و ذپ ی شر شزرا اه ی
هسردم و ی ک هفلؤم ی راتفر ی لماش تکراشم رد
لاعف ی ت اه ی هسردم م ی دوش . لنود ی و 2008(ی ) هس عون کرت یب ی زا گرد ی ر ی
صحت یل ی بی نا م ی دنک و صحت یل ی - تخانش ی ار مه هب نآ هفاضا م ی دنک : راتفر ی - شزرا :ی تکراشم رد
لاعف ی ت اه ی سرد ی و غ ی سردر ی
،هسردم روضح و هجوت هب اتن ی ج د سر .ی صحت یل ی - تخانش :ی ماجنا هب عقوم لاکت ی
،ف لماک ندرک نآ
،اه خساپ هب شلاچ اه ی دوجوم
رد ی گدا ی ر ی
، شلات اه ی رجنم هب ی گدا ی ر ی
، تخانش و اهدربهار ی ی گدا ی ر .ی عامتجا ی - ناور تخانش :ی سح
،قلعت
،طباور کاردا
فرظ ی ت قفوم ی
،ت سح
،تکراشم گنا
ی
،شز
،هقلاع ن ی زا هب باختنا و رادتقا . شهوژپ 2009لاس
لنود ی و ی و م ی نوتل موهفم گرد ی ر ی
صحت یل ی ار زا گرد ی ر ی تخانش ی ادج م ی دنک و گرد ی ر ی تخانش ی ار هب تمس هژاو ی دج ی د شدوخ ی نع ی
« گرد ی ر ی رکف ی » م ی درب و
د ی رگ هراشا ا ی هب گرد ی ر ی راتفر ی و ناور هناسانش درادن .
11
گرد ی ر ی عامتجا ی - سح قلعت و تکراشم رد
گدنز ی هسردم
، گرد ی ر ی صحت یل ی - تکراشم رد
تاموزلم مسر ی
،هسردم گرد ی ر ی
رکف ی - رازبا دج ی فطاع ی و تخانش ی رد ی گدا ی ر ی
، ندربراکب تراهم
اه ی حطس رتلااب رکفت ( دننام لحت ی ل و شزرا ی با )ی
، ازفا ی ش
،مهف
لح لئاسم پ ی چ ی
،هد ی ا تخاس شناد دج ی د تسا . گرد ی ر ی صحت یل ی هب گرد ی ر ی لوصا ی رد 2010لاس غت یی ر درک . ای ن موهفم هراشا
دراد هب نآ هچ هک شناد نازومآ رد سلاک اه ی سرد ماجنا م ی
،دنهد ساسحا ی هک نآ اه تبسن هب براجت ی گدا ی ر ی دوخ دنراد و آ یا
راک ی هک ماجنا م ی
،دنهد هب ی گدا ی ر ی نآ اه چ ی ز ی م ی ازفا ی د ی ا هن . هبنج اه ی گرد ی ر ی فطاع ی مه روطنامه هک لابق ب ی نا دش هب
گرد ی ر ی فطاع ی
،
،هجوت
،زکرمت هقلاع و تذل هراشا دراد . ای ن رعت ی ف ر ی هش رد رظن ی ه ی رج ی نا دراد ی . ک ی زا لوصا ا ی ن رظن ی ه نآ
تسا هک براجت بولطم ی گدا ی ر ی
، هب روط تاذ ی گنااب ی هز و طبترم اب ه ی تاناج تبثم و ارف ی اهدن ی پی هتفرش ی تخانش ی دنتسه .
1لدم گردSDT
ی ر ی صحت یل ی
رد SDTلدم رد گ ی ر ی
، هولاع رب هفلؤم اه ی راتفر (ی شلات ز ی
،دا تموادم رب ماجنا لکت ی
،ف هجوت و زکرمت رب لکت ی ف )
، فطاع ( ی
دوجو ه ی تاناج هست ی ل رگ لاکت ی ف لثم
،هقلاع واکجنک ی و شوخ بی ن ی و مدع دوجو ه ی تاناج کرت لکت ی ف لثم
،مشخ ماان ی د ی
،
بارطضا و
سرت ) و تخانش (ی دربراک اهدربهار ی صخش ی و مع ی ق ی گدا ی ر ی
، هب لابند مهف عوضوم ندوب و دربراک اهدربهار ی
مظندوخ هد ی لثم همانرب ر ی ز )ی
، هفلؤم ی « لماع ی ت » نی ز دوجو دراد لماش تکراشم وپ
ی
،ا دنمفده و دنمدوس رد رج ی نا ی گدا ی ر ی لاثم
هئارا ی دادنورد و ی ا پی داهنش
،نداد و وقت ی ت لاعف ی ت ی گدا ی ر ی هب اج ی رد ی تفا هنلاعفنم ی نآ .
تقو ی ناملعم تصرف لاعف ی ت ارب ی شناد نازومآ مهارف م ی
،دننک نآ اه عورش هب دروخزاب نداد رد حوطس فلتخم گرد ی ر ی م ی دننک .
تاقبط دوجوم ( فطاع ی
، تخانش ی و راتفر )ی توافت اه ی شناد نازومآ رد اهدروخزاب ی
ناش تبسن هب ی گدا ی ر ی ار ناشن م ی دنهد اما رد
عقاو شناد نازومآ طقف هب لاعف ی ت اه ی ی گدا ی ر ی دروخزاب ناشن من ی
،دنهد هکلب اب نآ اه لماعت وپ یا رارقرب م ی
،دننک نآ اه ار وقت ی ت
م ی دننک ( لاثم نآ ار هب چ ی ز باذج رت ی دبت ی ل م ی دننک )
، حلاصا م ی دننک ( قاتشم هب ی گدا ی ر ی اب درف د ی رگ ی دنتسه ات هب اهنت )یی
،
صخش ی زاس ی م ی دننک ( لاثم زگ ی هن اه ار هب و دوج م ی دنروآ ی ا جرت ی تاح دوخ ار حرطم م ی دننک ) و ی ا تصرف اه ی ی گدا ی ر ی ار هرابود
قلخ م ی هبدننک اج ی نآ هک تبسن هب هئارا ی نآ اه شنکاو ناشن دنهد .
هزادنا گ ی ر ی گرد ی ر ی صحت یل ی
ام هچ چ ی ز ی ار رد گرد ی ر ی صحت یل ی هزادنا م ی گ ی ر ی
؟م رد تاعلاطم لوا ی ه ا ی ن قم ی سا اه زا رط ی ق هاشم هد و شرازگ ناملعم زا
اهراتفر ی شناد نازومآ ماجنا م ی تفرگ لو ی نونکا زا شناد نازومآ هتساوخ م ی دوش ات کلام اه ی زرا ی با ی ار ناشدوخ پ ی داهنش
دنهد . تقو ی ای ن تصرف هب شناد نازومآ هداد
،دوش نآ اه عم ی اهرا ی سلاک ی ار زا عم ی اهرا ی هسردم ا ی ادج م ی دننک
هتسب هب عون گرد ی ر ی نا هزاد گ ی ر ی
،هدش ط ی ف ی زا قم ی سا اه ی هزادنا گ ی ر ی رد بدا ی تا هدهاشم هدش تسا . شور اه ی عونتم ی هک ارب ی
هزادنا گ ی ر ی گرد ی ر ی رد شهوژپ اه ی برجت ی هب راک هتفر تسا . رورم ی رب ور ی اهدرک ی هزادنا گ ی ر ی حوطس گرد ی ر ی صحت یل ی ماجنا
هدش تسا . ای ن قم ی سا اه و زرا ی با ی اه طسوت نوپمچ 2003 ( ) شرازگ هدش تسا : قم ی سا اه ی شرازگدوخ ی
طسوت سب ی را ی زا ناققحم
1 . self determination theory
12
رد هزادنا گ ی ر ی هبنج اه ی راتفر ی
، تخانش ی و فطاع ی گرد ی ر ی شناد زومآ ی دروم هدافتسا رارق تفرگ . وگ ی ه اه ی طبترم اب گرد ی ر ی
تخانش ی شناد زومآ ی بلغا زا شناد نازومآ م ی تساوخ هک لماوع ی نوچ هجوت رد لباقم ب ی هجوت ی
، شلات نهذ ی
، رارمتسا شلات رد
ههجاوم اب لوا ی ن تسکش و حوطس خساپ رد تدم نامز سلاک ار شرازگ دننک . لاوس اه ی گرد ی ر ی فطاع ی هب روط صخشم زا
شناد نازومآ م ی تساوخ هک هقلاع ی دوخ و اهدروخزاب ی
ه ی ناج ی دوخ ار تبسن هب لاکت ی ف ی گدا ی ر ی دننام باختنا لاعف ی ت
،اه امت ی ل
هب نتسناد ب ی رتش هرابرد ی تاعوضوم صخشم
و نتشاد ساسحا گنا ی شز و ه ی ناج رد عورش هژورپ اه ی دج ی د هبتر هد ی دننک .
نوپمچ ل ی تس ی زا همانشسرپ اه ی شرازگدوخ ی
ار شرازگ هدرک تسا و هب ا ی ن تن ی هج سر ی د هک ه ی چ مادک زا نآ اه رد
،عقاو مامت -هبنج
اه ی گرد ی ر ی ار هزادنا من ی گ ی دنر . وا هفاضا رک د هک قم ی سا اه ی شرازگدوخ ی
رد عقاو ارب ی سرپ ی ند ا ی ن هک آ یا شناد نازومآ رد
سرد اه ی ناش گرد ی ر دنتسه و ارچ ا ی ن نچ ی ن
،تسا بسانم دنتسه . وا هصلاخ ا ی زا قم ی سا اه ی رشتنم هدش ار شرازگ هدرک تسا . وا
ناونع م ی دنک هک هچرگا قم ی سا اه ی شرازگدوخ ی
هب روط هدرتسگ هدافتسا م ی
،دنوش رابتعا ا ی ن اهرازبا هب روط هدرتسگ گتسب ی هب
اناوت یی شناد نازومآ رد زرا ی با ی خساپ اه ی تخانش ی
، راتفر ی و فطاع ی ناشدوخ دراد . اربانب ی ن لوئسم ی ت مهف زرادوخ ی با ی -شناد
نازومآ لاوصا هب ی ک رظان ب ی نور ی دننام ناملعم ی ا زرا ی نابا هداد م ی دوش . همانشسرپ اه
ی شرازگدوخ ی
لاومعم ب ا تاشرازگ هدهاشم
رگ
قتسم ی م و کچ ل ی تس اه و قم ی سا اه ی هبتر دنب ی ات یی د م ی دوش . لو ی کچ ل ی تس اه و قم ی سا اه ی هبتر دنب ی
، حطس لک ی گرد ی ر ی
شناد نازومآ ار ناشن من ی دنهد .
تاعلاطا طوبرم
هب لح هلأسم ی حطس رتلااب و اهدربهار ی تخانشارف ی ی گدا ی ر ی م ی دناوت زا عبانم ی دننام وپ هش راک ی شناد
،نازومآ
هژورپ اه ی
،ناش
،اهدرکلمع امن
ی ش اه و همانزور د ی راو ی و تاطابترا نآ
اه هب تسد آ ی د . ای ن هژورپ اه اب وانع ی ن فلتخم و عم ی اهرا ی
حضاو زرا ی با ی م ی دنوش . رثکا ا ی ن تاشرازگ هجوت
م ی دننک هک شناد نازومآ رب ماجنا لاکت ی ف ات مکت ی ل نآ اه م ی دننام لو ی رد ظن ر
من ی گ ی دنر هک نآ اه هچ ساسحا ی تبسن هب ا ی ن لاکت ی ف دنراد و ی ا آ یا تح ی تبسن هب راک ی هک ماجنا م ی
،دنهد هاگآ ی دنراد و ی ا هب
نآ هقلاع دنراد .
هزادنا گ ی ر ی گرد ی ر ی رد ی گدا ی ر ی خ یل ی راوشد تسا . ره ی س 2008( ) هراشا م ی دنک هک ام بلغا هب اج ی نآ هک گرد ی ر ی -شناد
نازومآ ار رد ی گدا ی ر ی هزادنا گب ی ر ی
،م گرد ی ر ی نآ اه ار رد صحت ی ل هسردم ا ی هزادنا م ی گ ی ر ی م و زکرمت هلوقم اه ی راتفر ی ام رب
تکراشم شناد
نازومآ رد لاعف ی ت اه ی هسردم و سلاک سرد قاب ی م ی دنام .
1رد (PISA )2000 گرد ی ر ی شناد نازومآ هب ا ی ن لکش هزادنا گ ی ر ی دش : ود هزوح ی سح قلعت و روضح رد هسردم دروم زرا ی با ی
رارق تفرگ . سح قلعت نتبم ی رب خساپ شناد نازومآ هب شش وگ ی ه دوب هک ساسحا صخش ی نانآ ار تبسن هب ذپ ی هتفر ندش طسوت
نلااسمه و نتشاد ی ا نتشادن ساسحا اهنت یی م ی جنس ی د . سح قلعت شناد نازومآ هولاع رب نآ هک هب براجت هسردم ا ی نانآ گتسب ی
،دراد تحت ثات ی ر براجت نآ اه رد هناخ و هعماج ن ی ز رارق م ی گ ی در .
1 Programme for international student assessment
![[دوّمین همایش ملّی روانشناسی مدرسه]]()