[دوّمین همایش ملّی روانشناسی مدرسه]

(1)

1

و یداقتنا رّکفترب خساپ و شسرپ و شقن یافیا یشزومآ شور ود یشخبرثا هسیاقم ناتسریبد لوا رتخد نازومآ شناد یریذپتیلوئسم

نایجلاه هیدهم روپ یدعس لیعامسا ،1

2

هدیکچ

یریذپتیلوئسم و یداقتنا رّكفت رب خساپ و شسرپ و شقن یافیا یشزومآ شور ود یشخبرثا هسیاقم شهوژپ نیا زا فده نازومآشناد

لرتنک هورگ اب نومزآ سپ و نومزآ شیپ یهورگدنچ حرط زا نآ رد و هدوب یشیامزآ عون زا هعلاطم نیا .تسا ناتسریبد لوا رتخد .داد یم لیكشت نارهت رهش ود هقطنم یتلود هطسوتم عطقم لوا هیاپ رتخد نازومآشناد هیلک ار شهوژپ نیا یرامآ هعماج .دش هدافتسا ک تروص نیا هب نیب زا ه

53 یاراد ) یده ( ناتسریبد نیا .دش باختنا فداصت هب ناتسریبد کی هقطنم نیا هنارتخد ناتسریبد 6

و لوا هیاپ سلاک 193

(رزیلگ نوستاو یداقتنا رّكفت همانشسرپ .دوب زومآشناد 1991

( یتمعن یریذپ تیلوئسم همانشسرپ و ) 1539

رب )

نیا یور 193 .دش ارجا رفن 53

یزومآ شناد هب یفداصت روط هب ار دندوب نیگنایم زا رت نییاپ درادناتسا فارحنا هرمن کی یاراد هک

یریذپتیلوئسم رب خساپ و شسرپ و شقن یافیا شور ود ره هک داد ناشن جیاتن .میدرک میسقت لرتنک هورگ کی و شیامزآ هورگ ود وئسم شیازفا روظنم هب .تسا هدوب شخبرثا نازومآشناد یداقتنا رّكفت و عطقم لوا هیاپ نازومآشناد یداقتنا رّكفت و یریذپ تیل

.دننک هدافتسا خساپ و شسرپ و شقن یافیا شور زا دنناوت یم نامّلعم ؛هطسوتم

:یدیلک ناگژاو

.یریذپ تیلوئسم ،یداقتنا رّكفت ،خساپ و شسرپ ،شقن یافیا

1 گشناد ،یتیبرت یسانشناور هتشر دشرا سانشراک . یئابطابط هملاع ها

[email protected]( )

2 . یئابطابط هملاع هاگشناد ،یتیبرت یسانشناور هورگ رایشناد :لوئسم هدنسیون ([email protected] )

.

(2)

2

همدقم ک ادیپ یشزومآ ماظن کی یتح ناوتب ایند یاج چیه رد دوریمن نامگ ار تیبرت و میلعت یلصا فادها زا یكی هک در

« هب رّكفت شزومآ

شناد نازومآ » یاهتراهم شرورپ و دشر ؟دنهدیم دای نازومآشناد هب ار ندرکركف شور سرادم همه یتسار هب ایآ اما .دنكن دادملق

هتفرگ دوخ هب ینارحب یتلاح زورما یلو هدوب تیبرت و میلعت رد هدیچیپ یاهلأسم هشیمه رّكفت گنهرف یتاعلاطا دادنورب نوچ ،تسا

هعسوت ،یگدنز نوزفازور یگدیچیپ و موادم تارییغت نینچمه .تسا هتفر رتارف تاعلاطا نآ هرابرد دارفا یداقتنا رّكفت تردق زا فلتخم یركف یاهشزرا نیب لادج و شكمشک ،تیعمج هقباسیب دایدزا ،یرشب تاعلاطا عیرس و یدعاصت ریس ،تعنص زیگناتفگش یا .دریگب تروص نازومآشناد رّكفت یورین دشر هار رد اهششوک نیرتیلاع هک دنكیم باج

یكسنامیش لیاک و1

(2

1991 :هک دندرک ناونع ،)

« رد ردقچ نازومآشناد هک تسین نیا یشزومآ ماظن کی تّیقفوم یعقاو یّلجت

یشزومآ ماظن کی تّیقفوم یعقاو یاهرایعم .دناهدوب قفوم یاهسردم یاهیبایشزرا نامه هک ماظن نآ دادنورب هک تسا نیا

قمعت یتاعوضوم هچ هرابرد ،دنراذگیم مارتحا ییاهشزرا هچ هب ،دننكیم حرطم یتلااؤس هچ ،دنشیدنایم هنوگچ ،دنتسه نادنورهش قلاخ ،رّكفتم ینادنورهش ناهاوخ رگا ،نیاربانب .تسا هنادقتنم و هنایارگلیلحت ردقچ ناشدیاقع و اههاگدید و دنیامنیم میتسه دقتنم و

،یهیقف( میزومایب اهنآ هب ار ندرک ركف دیاب 1599

.)

ههد یط هک یتاعلاطم هب هّجوت اب 31

و 91 دندرک رطخ ساسحا رّكفت رب اههاگشناد و سرادم دیکأت مدع رب ناّققحم ،تفرگ تروص

س یاهسلاک و نیگنس فیلاكت ،راویطوط یاهنیرمت ،بلاطم ندرک ظفح هک دندرک ملاعا اهنآ و سرادم یلصا راک ،تکا

و نایبرم ًلاومعم یشزومآ و یملع زکارم رد .دوشیم لااب حطس رّكفت و تینلاقع ،ملع دیلوت ،قیقحت عنام هک تسا یتنس یاههاگشناد نیا رد .دنهد ماجنا تسرد و بوخ ار دوخ یاهراک هک دنیوگیم دوخ نازومآشناد هب اهنآ .دنتسه دب و بوخ یلصا رایعم ،ناّققحم اح وا یاههتفگ و دنرادیمرب تشاددای مّلعم ملاک زا نازومآشناد .دوشیم راویطوط و یحطس شزومآ و دریگیمن تروص رّكفت تل رد یتح نانآ لاح نیا رد .دوشیم نانآ ینلاقع للاقتسا عنام و دزاسیم هتسباو مّلعم هب ار نازومآشناد شزومآ هنوگ نیا ،تسا تجح

و دناهتسباو نارگید هب یلاسگرزب ،یدابآرصن( دنتسین رادروخرب مزلا یركف یاهرایعم زا

1595 و هفسلاف زا یرایسب رظن هب .)

فده کی ناونع هب رّكفت هب هّجوت اریز ،درادن هیجوت هب یزاین یداقتنا و یملع رّكفت تیوقت ،تیبرت و میلعت ناصصختم و ناسانشناور بیم هلأسم نیا هاوگ دوخ ،تیبرت و میلعت دنیارف روحم رد و لئاسم لیلحت رد دارفا ییاناوت هب یگتسب یماظن ره تیعقوم ًانیقی .دشا

(دراد هنارّكفتم یریگمیمصت ناکزا

،5

2111 چیوناتسا و نوسرف کم ؛ ،5

2113 )

1-Schimanski

2-Kyle 3-Ozkan

4-Macpherson &Stanovich

(3)

3

لواپ و نمپیل سینا (1

2111 لواپ رظن هب .دشاب تیبرت و میلعت فده نیتسخن دیاب هشیدنا بحاص یاهناسنا تیبرت هک دندقتعم )

اهن لوصحم .دشاب رگشواک نهذ دیاب تیبرت و میلعت یی

کربنیرا رگیس هتفگ هب (2

1993 بلاق رد یداقتنا رّكفت سیردت یارب تسا هدرک یحارط ار رّكفت تراهم همانرب نیدنچ هک یسک )

راف ناتسریبد زا نازومآشناد هک یتقو تسا دقتعم وا .دنكیم دیکأت تینلاقع یور رب یعامتجا و یدرف عفانم و اهزاین دنوشیم لیصحتلاغ

.دشاب هتشاد دوخ یاضعا زا یتاراظتنا نینچ دراد قح زین هعماج و دننک لابند ار هنادنمشوه یقلاخا و یملع لماوع دنشاب رداق دیاب

،دشاب سورد مامت یزیرهمانرب ساسا و هیاپ دیاب ،دشابیم لوصو لباق نادرگاش رّكفت هیاس رد اهنت هک تادیلوت نیا دنكیم داهنشیپ یو ای و سوسحم تایعقاو و دودحم یصخش تایبرجت رب ینتبم روحمدوخ یایند زا نازومآشناد لاقتنا تیبرت و میلعت یلصا فده اریز مغر هب هنافسأتم .تسا نوگانوگ و ددعتم قیاقح و اهشنیب ،اهشزرا نمضتم هک دشابیم رتیعازتنا و ینغ یایند ورملق هب هدش لیمحت روم رد فلتخم یاههیرظن دوجو نیا رد لمع و هیرظن نیب یدایز هلصاف زونه نازومآشناد یداقتنا رّكفت تیوقت و شرورپ ترورض د

.دراد دوجو هنیمز ینس فیط رد ،ناناوج یلم نامزاس یشهوژپ یاههتفای ساسا رب 19

ات 29 و دنرادن یمكحم یلغش تیوه ام ناناوج زا یمین ،لاس

یلوئسم فیعض رایسب تاجرد رد نانآ زا یرایسب ،داژنینیسح زا لقن هب ،یدابآفطل( دنراد رارق یریذپت

1592 یعامتجا تراهم .)

جیاتن نارگید اب یمدآ طباور رد دناوتیم و هدش تیوقت یفنم و تبثم تروص هب هک دوشیم ییاهراتفر زورب ثعاب هک تسا یدادعتسا

،یدابآفطل( دروآ دوجو هب یزیمآتّیقفوم و تبثم 1592

.)

دنامرد نیرتگرزب دیاش ویام نوتلا رظن هب .دشاب نارگید اب مهافت و یراكمه هب یبایتسد رد یناوتان ،ناسنا یگ

مدع زا یشان جیاتن5

دراچنلاب و یسره( تسا هدوب زیمآهعجاف هعماج یارب یعامتجا و یدرف یاهتراهم هعسوت نایم لداعت ،دنبهقلاع همجرت ،5

1593 .)

و هنماد و تسا یعامتجا تراهم کی یریذپتیلوئسم مارتحا ،یتکراشم یاهتیلاعف نازیم هلمج زا ار ناناوجون یاهراتفر زا یعیس

رد ار دهعت و هناهاگآ یریگمیمصت ،یریذپمظن ،یرادتناما ،یسانشهفیظو ،بدا تیاعر ،نارگید قوقح و تاررقم هب نتشاذگ اربا( تسا یریذپ تیلوئسم لصا رب ینتبم قلاخا حطس نیرتلااب ،ناكیلگ رظن هب .دریگیمرب ،ماوق یمیه

1596 .)

3یلدب نلگ و کرد و یعامتجا یاهرایعم و دعاوق زا تیعبت ،نیریاس هب یدنبیاپ و دهعت ساسحا یعون ار یعامتجا یریذپ تیلوئسم6

،داژن یناحبس( دنادیم یهورگ نیناوق 1539

.)

ندنارب ر و اهمیمصت و اهباختنا دروم رد ندوب وگخساپ یانعم هب ار یصخش یریذپ تیلوئسم ،1

همجرت ،ندنارب( دنادیم دوخ راتف

،یغادهچرق 1593

.)

5- Ennis Lipman& Paul

6- Erinberk 1-Elton Mayo

2-Hersey & Blanchard 3-Bedly

4-Glenn

(4)

4

و تسا ناسنا یتسه داعبا زا یكی یونعم یدازآ دننام یصخش تیلوئسم دیوگیم لكنارف ،یصخش یریذپ تیلوئسم موزل دروم رد ستلوش( دروآرد لعف هب هوق زا ار اهدادعتسا و دربب هار دوخ رتشیب ققحت هب ار ام دناوتیم ،لدشوخ همجرت ،2

593 1 .)

تسا یباستکا و ینتخومآ ،یتراهم و شرگن عون ره دننام تسا تراهم و شرگن یعون رگنایب تیلوئسم ساسحا هكنیا هب هّجوت اب رنورب(

،گنچدلاوف زا لقن هب ،5

1592 دناوتیمن زگره صخش کی عقاو رد .دوشیم داجیا یگدنز یادتبا زا و جیردت هب تراهم نیا .)

ن دوخ زا هنلاوئسم یراتفر ،ییاسای همجرت ،ناراكمه ونسام( دشاب هتخومآ یگدنز لوط رد ار نآ هكنآ رگم ،دهد ناش

1531 .)

هب خساپ و شسرپ و شقن یافیا شور ود روظنم نیا هب .دنوش هداد شزومآ بسانم یشور اب دیاب دش هداد حیضوت هک ییاههفلؤم دروم و هدش باختنا یریذپ تیلوئسم و یداقتنا رّكفت شزومآ روظنم .دنتفرگ رارق هسیاقم و یسررب

ییاه تیلاعف ،دوش یم صخشم هلئسم ،دنیارف نیا رد .تسا یلمع روط هب لئاسم اب نداتفا رد ،دوخ لكش نیرت هداس رد ،شقن یافیا زا یا هدع ،شقن یافیا ندش یلمع یارب .دنوش یم هتشاذگ ثحب هب یركف و یلمع یاه تیلاعف هعومجم و دریگ یم تروص نازومآشناد تسد هب نآ زا یتسرد مهف و کرد ات دننک یم شلات و دنزادرپ یم تیعقوم هدهاشم هب مه یخرب و دننک یم افیا شقن

نآ هلیسو هب هک دوش یم هتشاگنا یرازبا هباثم هب هک دنكفا یم یپ ار یناسنا راتفر زا یبسانم هنومن شقن یافیا دنیارف .دنروآ ای یم رد ار دوخ تاساسحا ،ناگدنریگدای یم دنم هرهب دهد یم تسد تاکاردا و اه شزرا ،اه شرگن هرابرد هک یشنیب زا ،دنب

.دننک یم مادقا نوگانوگ یاهزادنا مشچ زا یسرد عوضوم یسررب هب و دنهد یم طسب ار هلئسم لح یاه تراهم و اه شرگن ،دندرگ هبرجت رب ینتبم یریگدای تیعقوم ،ناگدنریگدای یارب ،شقن یافیا ،یور ره هب شقن یافیا سیردت شور رد رواب نیا .دنک یم داجیا

هب طوبرم یاه تیلاعف هک تسورنیا زا .داد ماجنا یسرد عوضوم و یگدنز یعقاو تیعقوم نیب یسایق ناوت یم هک تسا هتسجرب صصخت هبنج زا مه و یصخش هبنج زا مه .دوش یم هدنزاس و راذگ رثا یاه خساپ ییآ دیدپ ببس شقن یافیا سیردت شور و ی

،هداز اقآ( دنک یم داجیا یزاس شناد و ییازفا هبرجت هوحن رب یدیدج یاه هار نازومآشناد هنارایمه یاه تیلاعف ،اریز .یعامتجا 1595 .) ای دیدج یموهفم ةرابرد رّكفت هب ار درگاش نآ هلیسو هب مّلعم هک تسا یشور ،یطارقس کیتكلاید ای خساپ و شسرپ سیردت شور

قیوشت یبلطم نایب ار شور نیا .دنک تکرح لوهجم هب مولعم زا ینهذ یاهششوک اب دنكیم شلات درگاش ،شور نیا رد .دنكیم

هب و دنک دعاسم ار هنیمز مّلعم هک تسا یفاک ،دراد دوجو دارفا تعیبط رد شناد دوب دقتعم طارقس .دناهتفگ زین یطارقس شور قس .دسرب رظن دروم شناد هب دوخ وا ات دیامن کمک درگاش هب خساپ ای تاعلاطا لاقتنا هب ادتبا ،شنادرگاش اب ثحب تاسلج رد طار

دوخ ات دركیم تیاده مدق هب مدق ار نانآ و تشادیم او رّكفت هب ار دارفا ،یلاوتم یاهشسرپ هار زا هكلب ،تخادرپیمن یاهلأسم ای لاؤس ،ینابعش( دننک فشک ار تسرد باوج 263

- 265 : 1593 .)

5-Branden

6-Schultz 7-Brunner

(5)

5

،خساپ و شسرپ شور رد ،دزادرپیمن بلطم نایب هب ًامیقتسم ،نآ سیردت و دیدج سرد ای بلطم هب درگاش هّجوت بلج ماگنه مّلعم

دنكیم تیاده ار نآ ،هداد رارق دیدج میهافم و بلاطم ریسم رد ار نادرگاش ینهذ یاهتیلاعف ،هدش یزیرهمانرب یاهلاؤس حرط اب هكلب ا .دنبای قیفوت دیدج میهافم فشک هب ناشدوخ ات هک یکاردا نازیم یبایشزرا ای هدش هتخومآ لابق هک یبلاطم رورم یارب شور نی

.تسا یرثؤم رایسب شور ،نانآ للادتسا و رّكفت تردق شرورپ یارب و دنراد سرد موهفم زا نادرگاش :تسا یكتم لصا هس رب شور نیا 1 - اداو ار نانآ و دزیگنارب ار نادرگاش یواكجنک هک یاهلأسم ای لاؤس دوجو .دنک ینهذ شلات هب ر

2 - .ینهذ یاهتیلاعف موادت یارب یلاوتم یاهلاؤس حرط

5 - .دوش رجنم شناد بسک و یركف تیقلاخ هب نآ هجیتن هک یروط هب هلأسم هناهاگآ فشک یارب نهذ شلات تیاده

و شجنس ،للادتسا تردق تیوقت ،قیلاع و اهییاناوت ،رّكفت کیرحت و صیخشت خساپ و شسرپ شور زا فده زا هدافتسا تواضق

،ینابعش( تسا درگاش رد سفن هب دامتعا داجیا و هتشذگ یاههتسناد و براجت 263

- 265 : 1593 .)

:دوش یم هراشا هنیمز نیا رد هتفرگ ماجنا تاقیقحت زا یخرب هب ،همادا رد نملوو کینوم و ماد نت تیرگ طسوت هدش ماجنا شهوژپ (1

2115 اونع هب یداقتنا رّكفت ناونع اب ،) :یدنورهش تیحلاص کی ن

هک دنوش یم نازومآشناد رد یداقتنا رّكفت اقترا ثعاب هک یشزومآ یاهدربهار ادتبا .دندرک یسررب ار هلئسم ود ،سیردت یاهدربهار یب لماعت کیرحت ،روحم هلئسم یسرد همانرب ،لاعف یریگدای اقترا ،نازومآشناد یتخانش تفرعم دیاقع تفرشیپ هب هّجوت :زا دنترابع ن

رّكفت یاقترا یارب صوصخب اه همانرب یشخبرثا تابثا یارب قیقحت نیا .یگدنز یعقاو یاه تیعقوم رب ینتبم یریگدای ،نازومآشناد هاگدید کی زا یداقتنا رّكفت یارب یشزومآ بوچراچ دروم رد یتاداهنشیپ هلاقم نیا مود تمسق .دروخ تسكش یداقتنا فت یریگدای .داد یعامتجا ییارگراتخاس وضع درف هک یتاعامتجا رد هنادقتنم ندرک تکرش تیحلاص بسک تروص هب یداقتنا رّك

سلاک رد ییاه تصرف دیاب تسا تاعامتجا رد هنادقتنم تکرش زا رتارف یزیچ شرورپ و شزومآ رگا .دوش یم روصت دشاب یم نآ ارف نآ ساسا رب نداد دروخزاب و هنادقتنم نیرمت و دیلقت ،هدهاشم یارب هسردم و .دنک مه

نرپلاه و نیرام طسوت هک ناناوجون رد یداقتنا رّكفت هعسوت یارب شزومآ نف ناونع اب یشهوژپ (2

2111 ) تفرگ ماجنا .

یاه هتفای

نازومآشناد یارب یداقتنا رّكفت یاه تراهم شزومآ یارب رثؤم شور کی نشور و حیرص شزومآ هک دهد یم ناشن شهوژپ .تسا یناتسریبد ( یحتف 1592 هوژپ ) ناونع اب یش هک دوب نیا رگنایب جیاتن .داد ماجنا نازومآشناد یداقتنا رّكفت رب رّكفت یدربهار شزومآ یشخبرثا

و سلاک رد رّكفت میقتسم شزومآ قیرط زا دناوت یم یداقتنا رّكفت .دراد یداقتنا رّكفت شیازفا رب یراد ینعم ریثات رّكفت شزومآ یلاعف و اه ثحب رد اه یندومزآ تکراشم .دبای شیازفا ،رّكفت دنیارف رد اهنآ ندومن ریگرد زین و یسلاک یاه ت

1-Dam &Volman

1-Marin & Halpern

(6)

6

جنگ طسوت رگید یشهوژپ (ی

1592

،) نازومآشناد یداقتنا رّكفت رب نامّلعم هب یرگشسرپ یاه تراهم شزومآ یشخب رثا ناونع اب

وه هرهب ،لدعم ،نس رظن زا هورگودره نازومآشناد هک داد ناشن اههتفای .دش ماجنا هطسوتم نآ یاهسایقم ریز و یداقتنا رّكفت و یش

ثعاب نامّلعم هب یرگشسرپ یاه تراهم شزومآ هک داد ناشن سنایراووک لیلحت .دندوب نگمه نومزآ شیپ یاههرمن هب هّجوتاب شیازفا 12 لیلحت ؛یداقتنا رّكفت سایقم ریز جنپ رد .تسا هدش نازومآشناد یداقتنا رّكفت یدصرد 9

یبایزرا ،دصرد 12

صرد ،د

جاتنتسا 5 یسایق للادتسا ،دصرد 6

ییارقتسا للادتساو دصرد 3

رّكفت یاه تراهم هرمن نیگنایم توافت .دوب هتفای شیازفا دصرد

.دوبن رادانعم یناسنا مولعو کینكتورتكلا یاه هتشر نازومآشناد رد نآ سایقم ریز جنپ و یلک روط هب یداقتنا یاه طیحم بوچراچ یحارط ناونع اب یشهوژپ دهدیم اقترا ار دنلیات رد ناگدنریگدای یداقتنا رّكفت و یریذپ تیلوئسم هک یریگدای

طسوت اسکاراناتاروا نوس گنه ( ناراكمه و1

2112 نیا لماش شهوژپ نیا رد یداهنشیپ لدم هک داد ناشن قیقحت جیاتن .دش ماجنا )

د زکرم ،یراكمه و تکراشم زکرم ،عبانم زکرم ،روحم لكشم :دوش یم لماوع زکرم ،تیریدم ،یتخانش رازبا زکرم ،ینز تسبرا

یداقتنا رّكفت زکرم ،یریذپ تیلوئسم .

یدنورهش تیحلاص ود ناونع هب یریذپ تیلوئسم و یداقتنا رّكفت شزومآ تیمها هب هجوت اب

،نملوو و ماد) 2115

، یلباچ و انگنام و

،2

2113

، نیرام(یداقتنا رّكفت رب نشورو و حیرص یشزومآ شور ریثات ،نرپلاه و

2111 رّكفت یاهدربهار شزومآ یشخبرثا ،)

،یحتف ردنكسا(تراهم نیا رب یداقتنا 1592

،یجنگ( نازومآشناد یداقتنا رّكفت رب نامّلعم هب یرگشسرپ یاه تراهم شزومآ ریثات ،)

1592 و ) دنلیات رد ناگدنریگدای یداقتنا رّكفت و یریذپ تیلوئسم هک یریگدای یاه طیحم بوچراچ یحارط طسوت دهدیم اقترا ار

( ناراكمه واسکاراناتاروا نوس گنه 2112

خساپ و شسرپ و شقن یافیا شور ود یشخبرثا نییعت فده اب رضاح شهوژپدش ماجنا )

:زا دنترابع شهوژپ نیا رد هدش حرطم یاههیضرف و تسا هدش ماجنا یداقتنا رّكفت و یریذپتیلوئسم رب 1 - ت شیازفا رب شقن یافیا شور شزومآ .تسا رثؤم لوا لاس رتخد نازومآشناد یداقتنا رّكف

2 - .تسا رثؤم لوا لاس رتخد نازومآشناد یداقتنا رّكفت شیازفا رب خساپ و شسرپ شور شزومآ

5 - .تسا رثؤم لوا لاس رتخد نازومآشنادیریذپ تیلوئسم شیازفا رب شقن یافیا شور شزومآ

5 - یذپ تیلوئسم شیازفا رب خساپ و شسرپ شور شزومآ .تسا رثؤم لوا لاس رتخد نازومآشنادیر

3 - دوجو توافت ناتسریبد لوا لاس نازومآشناد یداقتنا رّكفت شیازفا ربخساپ و شسرپ و شقن یافیا شزومآ شور یشخبرثا نیب

.دراد 6 - وافت ناتسریبد لوا لاس نازومآشنادیریذپ تیلوئسم شیازفا ربخساپ و شسرپ و شقن یافیا شزومآ شور یشخبرثا نیب دوجو ت

.دراد

شهوژپ شور

2-hongsunee uarattanaraksa^a 3-Mangena &Chabeli

(7)

7

یشیامزآ شور و یدربراک عون زا شهوژپ نیا -

لرتنک هورگ اب نومزآ سپ و نومزآ شیپ حرط .دشاب یم–

یریگ هنومن شور و هنومن ،هعماج

نیا هب .دادیم لیكشت نارهت رهش ود هقطنم یتلود هطسوتم عطقم لوا هیاپ رتخد نازومآشناد هیلک ار شهوژپ نیا یرامآ هعماج نیب زا هک تروص 53

یاراد ) یده ( ناتسریبد نیا .دش باختنا فداصت هب ناتسریبد کی هقطنم نیا هنارتخد ناتسریبد 6

هیاپ سلاک

و لوا 193 (رزیلگ نوستاو یداقتنا رّكفت همانشسرپ .دوب زومآشناد 1991

( یتمعن یریذپ تیلوئسم همانشسرپ و ) 1539

نیا یور رب )

193 . دش ارجا رفن 53

ناد هورگ ود هب یفداصت روط هب ار دندوب نیگنایم زا رتنییاپ درادناتسا فارحنا هرمن کی یاراد هک یزومآش

.میدرک میسقت لرتنک هورگ کی و شیامزآ :تسا لیذ حرش هب هدافتسا دروم حرط مارگاید :لوا شیامزآ هورگ R o1 x1 o2

:مود شیامزآ هورگ R o1 x2 o2

:لرتنک هورگ R o1 - o2

:تسا حرش نیا هب قیقحت نیا رد هدافتسا دروم رازبا فلا - نوستاو یداقتنا رّکفت نومزآ -

)فلا مرف( رزیلگ :1

نوستاو همانشسرپ -

( رزیلگ 1991 یواح ) 91 و ریسفت و ریبعت ،جاتنتسا ،اه ضرف شیپ صیخشت ،طابنتسا شخب جنپ رد لاوس

یلک هرمن .تسا لیلاد یبایشزرا نومزآ

91 شخب ره زا یندومزآ ره هرمن نیرتشیب و 16

قیرط زا طابنتسا شخب رد تارمن .دشاب یم

ای هدش رکذ تارابع رد اه ضرف شیپ دوجو مدع ای دوجو صیخشت اب تاضورفم ییاسانش شخب رد ،تارابع یتسرد ان و یتسرد هدش جارختسا جیاتن ندرک صخشم اب جاتنتسا شخب رد ،اه تیعقوم زا هدشن اب ریسفت و ریبعت شخب رد ،اه تیعقوم زا هدشن ای و

یوق لیلاد صیخشت اب لیلاد یبایشزرا شخب رد هرخلااب و اه لاح حرش زا هدشن ای هدش جارختسا یاهریسفت و ریبعت ندرک صخشم یگ یم قلعت درف هب هرمن کی حیحص خساپ ره یازا هب نومزآ نیا رد رگید ترابع هب .دیآ یم تسد هب فیعض و خساپ عومجم و در

رثکادح( دوش یم بوسحم نآ لک هرمن ،نومزآ یاه شسرپ هب حیحص یاه 91

لک زایتما بسح رب اه یندومزآ زا کی ره .)هرمن

زا رتمک( فیعض تاقبط زا یكی رد دنناوت یم نومزآ زا هدش بسک 35

( طسوتم ،) 39

- 35 ( یوق و ) 91

- 61 رّكفت ییاناوت رظن زا )

رد .دنریگ رارق یداقتنا هرمن فیعض هقبط شخب ره رد تارمن یدنب میسقت

11 طسوتم هقبط ،رتمک و 11

یوق هقبط و 16

- 12 رظن رد

نومزآ تلااوس هب یهد خساپ تهج مزلا نامز .دش هتفرگ 61

هب ،شیاریو و یسراف نابز هب همجرت زا دعب نومزآ نیا .تسا هقیقد

یعامتجا و یگنهرف لماوع اب نآ قیبطت و یگنهامه روظنم و یملاسا هلیسو هب هک یشهوژپ رد .تفرگ رارق یسررب دروم ،ناریا

1-Watson-Glaser Critical Thinking Appraisal (A form)

(8)

8

( یفراعم 1599 ( یجوز یت رابتعا قیرط زا یداقتنا رّكفت نومزآ ییاور ،یلبق یتامدقم هعلاطم کی قیرط زا ) t -0.4

.دش صخشم )

(یلدبع و یدابآ رفعج طسوت همانشسرپ نیا ییایاپ 1599

خابنورک یافلآ بیرض اب ) 31

/ 1 تسد هب .تسا هدمآ

: یتمعن یعامتجا و یدرف یریذپ تیلوئسم نومزآ )ب لماش هک همانشسرپ نیا 39

لاس رد یتمعن امیس یرپ طسوت ،دشاب یم لاوس 1599

نیا یراذگ هرمن .دش یبایراجنه و هتخاس

لماش ترابع ره هک تسا تروص نیا هب همانشسرپ 3

اخم لاماک ،فلاخم ،رظن یب ،قفاوم لاماک :تسا هنیزگ زا یراذگ هرمن .فل

متسیس 1 ات 3 ،دنک باختنا ار فلاخم لاماک هنیزگ یندومزآ رگا ،دنوش یم یراذگ هرمن میقتسم هک یتلااوس رد .دنک یم یوریپ

باختنا ار قفاوم هنیزگ رگا و هس هرمن ،دنک باختنا ار رظن یب هنیزگ رگا ،ود هرمن ،دنک باختنا ار فلاخم هنیزگ رگا و کی هرمن من ،دنک ینعی ،دشاب یم سكعرب سوكعم تلااوس یراذگ هرمن .دریگ یم جنپ هرمن دنک باختنا ار قفاوم لاماک هنیزگ رگا و راهچ هر

یاه لاوس 6

، 9 ، 11 ، 12 ، 16 ، 19 ، 21 ، 22 ، 25 ، 26 ، 29 ، 51 ، 52 ، 55 ، 56 ، 59 ، 51 ، 52 ، 55 ، 56 .

یسررب دروم هزاس ییاور و ییاوتحم ییاور شور ود طسوت نومزآ ییاور ییاور یسررب یارب شهوژپ نیا رد .تفرگ رارق

یاه شور زا رضاح شهوژپ رد هزاس ییاور نییعت یارب .دش هدافتسا نازومآشناد دوخ و یسانشناور ناصصختم تارظن زا ،ییاوتحم یلماع لیلحت شور زا هدافتسا اب شهوژپ زا هدمآ تسد هب یاه هداد .دش هدافتسا یهورگ یاه توافت و یلماع لیلحت زا هدافتسا اب و

یگتسبمه( اه لاوس تاکارتشا و هدش لیكشت لماع تفه زا نومزآ هک داد ناشن جیاتن .تفرگ رارق لیلحت دروم سکامیراو شخرچ نیب )یریذپ تیلوئسم ینعی نومزآ یلک موهفم اب تلااوس کت کت 59

/ 1 و 39 / 1 زا هزاس ییاور یسررب .تسا هدوب لااب ارثکا و

هورگ یاه توافت قیرط نومزآ زا هدافتسا اب ،نییاپ و لااب یریذپ تیلوئسم اب هورگ ود یور رب زین ی

لقتسم یاه هورگ یارب t

ققحم یریذپ تیلوئسم نومزآ ینعی .داد ناشن ،هدش رکذ لماع تفه یمامت رد ار یراد انعم توافت جیاتن هک تفرگ تروص -

درک کیكفت رگیدكی زا ار هورگ ود نیا هتسناوت یبوخ هب هتخاس همانشسرپ نیا ییایاپ .تسا هدوب رادروخرب ییلااب هزاس ییاور زا و ه

خابنورک یافلآ بیرض اب 95

/ 1 .دمآ تسد هب

جیاتن

لودج 1 ( یریغتم دنچ سنایراو لیلحت یرادانعم یاه نومزآ جیاتن . MANOVA

رد یداقتنا رّكفت و یریذپ تیلوئسم )

لرتنک و یشیامزآ یاه هورگ نازومآشناد .

نومزآ مان رادقم

d.f F هیضرف اطخd.f

اتا روذجم P

ییلایپرثا 926

/ 1 16

/ 9 11

111 111

/

>1 393

/ 1

زکلیوادبملا 235

/ 1 66

/ 9 11

99 111

/

>1 393

/ 1

گنیلتهرثا 35

/ 2 35

/ 11 11

96 111

/

>1 393

/ 1

اطخ هشیرنیرتگرزب 93

/ 1 33

/ 19 3

31 111

/

>1 393

/ 1

(9)

9

هرامش لودج رد هک روطنامه 1

س دوش یم هظحلام یریغتم دنچ سنایراو لیلحت زا هدافتسا تیلباق اه نومزآ همه یراد ینعم حوط

توافت هتسباو یاهریغتم زا یكی رظن زا لقادح ،نازومآشناد یاه هورگ نیب هک دهد یم ناشن جیاتن نیا .دنرامش یم زاجم ار )اونام(

تم نیب یگتسبمه بیرض روذجم عقاورد هک( اتا روذجم .دراد دوجو یراد ینعم یم ناشن )تسا یهورگ تیوضع و هتسباو یاهریغ

توافت نیا نازیم و تسا راد ینعم عومجم رد یداقتنا رّكفت و یریذپ تیلوئسم یاه ریغتم هب هّجوت اب هورگ هس نیب توافت هک دهد دودح 39 .دشاب یم هتسباو یاهریغتم لباقتم ریثات رد هورگ هس نیب فلاتخا هب طوبرم سنایراو دصرد

لودج 3 . ( یریغتم دنچ سنایراو لیلحت نومزآ جیاتن MANOVA

رد یریذپ تیلوئسم و یداقتنا رّکفت )

لرتنک و شیامزآ یاه هورگ نازومآشناد

لودج هک روطنامه 2

هب تبسن دناهتفرگ رارق خساپ و شسرپ و شقن یافیا شور اب شزومآ تحت هک ینازومآشناد دهدیم ناشن

ک هورگ ،یریذپمظن ،یتیریدمدوخ ینعی ،یریذپتیلوئسم یاهسایقمهدرخ یمامت رد دناهدركن تفایرد ار شزومآ نیا هک لرتن یبایزرا و ریسفت ،جاتنتسا ،اه ضرف شیپ یسررب ،طابنتسا ینعی یداقتنا ركفت و ،ییارگتفرشیپ و یسانشهفیظو ،یرادتناما ،یدنمنوناق

یرتلااب تارمن یرادانعم روط هب کرادم .دناهدروآ تسد هب

لودج 2 و شیامزآ هورگ نازومآشناد رد یداقتنا رّکفت و یریذپ تیلوئسم تارمن لضافت نیگنایم هسیاقم .

یکوت نومزآ اب لرتنک

هتسباو ریغتم ss

Df MS

F P

یتیریدم دوخ 35

/ 2615 2

553 / 1512 55

/ 19 111 / 1

یریذپ مظن 513

/ 391 2

932 / 296 52

/ 21 111 / 1

یدنم نوناق 252

/ 393 2

339 / 523 31

/ 3 111 / 1

یراد تناما 213

/ 199 2

562 / 695 39

/ 25 111 / 1

یسانش هفیظو 569

/ 952 2

623 / 529 51

/ 12 111 / 1

یگتفای نامزاس 525

/ 296 2

563 / 365 65

/ 9 111 / 1

ییارگ تفرشیپ 313

/ 591 2

621 / 136 23

/ 19 111 / 1

طابنتسا 121

/ 653 2

322 / 632 53

/ 11 111 / 1

اه ضرف شیپ یسررب 96

/ 525 2

226 / 299 55 / 11 111 / 1

جاتنتسا 312

/ 921 2

293 / 591 93 / 13 111 / 1

ریسفت 632

/ 1123 2

529 / 353 25

/ 15 111 / 1

کرادم یبایزرا 131

/ 133 95/052 2

39 / 19 111 / 1

(10)

10

هتسباو ریغتم هورگ

X ± SD

1 - یریذپ تیلوئسم 1

- یتیریدم دوخ 1

- شقن یافیا شیپ

1 /

±3 3 / 23

سپ 5

/

±6 59

2 - خساپ و شسرپ شیپ

2 /

±3 3 / 29

سپ 1

/

±6 53

5 - لرتنک شیپ

9 /

±5 9 / 23

سپ 9

/

±5 5 / 29

2 - یریذپ مظن 1

- شقت یافیا شیپ

3 /

±5 6 / 23

سپ 2

/

±3 6 / 53

6 /

±5 5 / 23

سپ 9

/

±5 3 / 55

3 /

±5 6 / 23

سپ 9

/

±5 5 / 26

5 - یدنم نوناق 1

5 /

±6 2 / 56

سپ 5

/

±3 2 / 59

3 /

±6 9 / 56

سپ 9

/

±3 5 / 35

2 /

±6 9 / 56

سپ 5

/

±6 3 / 53

5 - یراد تناما 1

9 /

±5 1 / 15

سپ 6

/

±5 9 / 53

9 /

±5 5 / 15

سپ 3

/

±5 6 / 25

6 /

±5 2 / 15

سپ 2

/

±5 9 / 15

3 - یسانش هفیظو 1

9 /

±2 9 / 11

سپ 5

/

±5 2 / 23

9 /

±2 5 / 11

(11)

11 سپ

5 /

±5 9 / 25

1 /

±5 5 / 11

سپ 5

/

±5 2 / 12

6 - یگتفای نامزاس 1

2 /

±5 6 / 13

سپ 5

/

±3 2 / 29

5 /

±5 9 / 13

سپ 6

/

±3 5 / 23

6 /

±5 5 / 13

سپ 3

/

±3 3 / 13

3 - ییارگ تفرشیپ 1

3 /

±2 5 / 11

سپ 9

/

±5 6 / 25

6 /

±2 9 / 11

سپ 3

/

±5 3 / 22

5 /

±5 11

سپ 9

/

±2 5 / 11

2 - یداقتنا رّكفت 1

- طابنتسا 1

1 /

±5 1 / 3

سپ 3

/

±5 3 / 12

5 /

±2 2 / 3

سپ 6

/

±5 6 / 15

5 /

±5 5 / 6

سپ 6

/

±5 1 / 3

2 - اه ضرف شیپ یسررب 1

2 /

±5 2 / 3

سپ 3

/

±5 3 / 15

1 /

±5 9 / 6

سپ 9

/

±5 1 / 15

2 /

±5 5 / 3

سپ 6

/

±5 1 / 9

5 - جاتنتسا 1

ا شیپ - 3

/

±5 2 / 6

(12)

12 شقن یافی سپ

9 /

±5 2 / 12

2 - خساپو شسرپ شیپ

6 /

±5 5 / 6

سپ 9

/

±5 9 / 15

2 /

±5 3 / 6

سپ 9

/

±5 9 / 3

5 - ریسفت 1

1 /

±5 9 / 6

سپ 6

/

±5 6 / 12

2 /

±5 9 / 6

سپ 3

/

±5 5 / 15

5 /

±5 3 / 6

سپ 3

/

±5 5 / 6

3 - کرادم یبایزرا 1

- فیا شقن یا شیپ

2 /

±5 3 / 3

سپ 3

/

±5 2 / 15

9 /

±2 9

سپ 6

/

±5 2 / 13

1 /

±5 3 / 6

سپ 2

/

±5 3 / 3

،یتیریدمدوخ ینعی ،یریذپتیلوئسم یاههفلؤم یمامت رب شقن یافیا یشزومآ شور هک داد ناشن یکوت یبیقعت نومزآ زا هدافتسا تناما ،یدنمنوناق ،یریذپمظن یداقتنا ركفت یاه هفلوم یمامت رب خساپ و شسرپ یشزومآ شور و ییارگتفرشیپ و یسانشهفیظو ،یراد

یرادانعم توافت یرامآ رظن زا و هتشاذگ رثا نازیم کی هب ، کرادم یبایزرا و ریسفت ،جاتنتسا ،اه ضرف شیپ یسررب ،طابنتسا ینعی .تسا هتشادن دوجو اهنآ نیب

یریگ هجیتن و ثحب

ژپ فده رتخد نازومآشناد یداقتنا رّكفت و یریذپ تیلوئسم رب خساپ و شسرپ و شقن یافیا شور ود یشخب رثا نییعت رضاح شهو رّكفت شیازفا رب خساپ و شسرپ شور و یریذپ تیلوئسم شیازفا رب شقن یافیا شور داد ناشن شهوژپ جیاتن .دوب ناتسریبد لوا

مه .دنا هدوب رثؤم نازومآشناد نیا یداقتنا یداقتنا رّكفت شیازفا رب خساپ و شسرپ و شقن یافیا یشزومآ شور یشخبرثا نیب نینچ

.دراد دوجو یراد ینعم توافت نازومآشناد یریذپ تیلوئسم و ( نملوو کینوم و ماد نت تیرگ طسوت هدش ماجنا شهوژپ ،شهوژپ نیا زا لصاح یاه هتفای 2115

رد ییاه تصرف داجیا رظن زا ار)

رب هسردم و سلاک نیرام شهوژپیاتسار رد نینچ مه .دنک یم دییات نآ ساسا رب نداد دروخزاب و هنادقتنم نیرمت و دیلقت ،هدهاشم یا

(13)

13

( نرپلاه و 2111

یارب نشور و حیرص یشور خساپ و شسرپ شور ،ناناوجون رد یداقتنا رّكفت هعسوت یارب شزومآ نف ناونع اب )

نازومآشناد هب یداقتنا رّكفت یاه تراهم شزومآ ( یحتف ردنكسا شهوژپ دییات رد .دشاب یم ناتسریبد

1592 یجنگ نارماک و )

( 1592 رب یراد ینعم ریثات یرگشسرپ یاه تراهم زا هدافتسا و نازومآشناد ندومن ریگرد قیرط زا سلاک رد رّكفت شزومآ ،)

.دراد یداقتنا رّكفت شیازفا ئارا رد شسرپ حرط هک تسا هداد ناشن شهوژپ نیا یاه هتفای یم یقاب نازومآشناد یداقتنا رّكفت نازیم رب یراد ینعمریثأت سرد ه

دنراذگ .

هب تبسن یرتهب دركلمع یداقتنا رّكفت لک تارمن نیگنایم رد یرگشسرپ شور اب هدید شزومآ یاه هورگ هک هتفای نیا اب هطباررد ک یشزومآ یاه طیحم رد هک دومن نییبت هنوگنیا ناوتیم ،دنا هتشاد لرتنک هورگ شور نوچ مه یتنس سیردت یاه شور اب ه

نامزاس شناد و تاعلاطا هئارا هب هنلااعف مّلعمو تسا مّلعم هدهع رب سلاک یلصا تیلاعف ،ددرگ یم هئارا یسرد بلاطم ینارنخس فنم و رگ هراظن اهنت نازومآشناد ،هک یلاح رد .دنک لقتنم ناریگارف نهذ هبار اهنآ ات تسا ددصرد و دزادرپیم هتفای دیاب و دنتسه لع

،دنهد خساپ و هدروآ رطاخ هب یبایشزرا نامز رد و هدرک ظفح ار رظن دروم تاعلاطا و دننک افتکا ،دنكیم نایب مّلعم هچنآ هب اهنت و دشر تهج یعنام رما نیمه .دنشاب هتشاد ار یداقتنا رّكفت ریظن لااب حطس یركف یاهدنیارف نیرمت یارب یتصرف هک نآ نودب اهم شرورپ دوب دهاوخ یداقتنا رّكفت یاهتر

راهز(

،1

1999 .) ( یكستوگیو داقتعا هب 1991

،ناراكمه و یرومیتریما زا لقن ، 1595

رد )

فرصم یدادعت ،اهنت یسلاک نینچ لوصحم .دنام یمن یقاب یداقتنا رّكفت دشر یارب ییاج چیه ،دراد دوجو ییادصكت هک یسلاک انب .تسا هدیقع ورظن هنوگره دقاف هدننک یكسنلایمسا و یلوف هتفگ هب

« هک یروط هب .دشاب یم نادرگاش رّكفت لماع خساپ و شسرپ

یم شوماخ ار رّكفت مک ندرک لاوئس اذل و تسناد نانآ رد یرگشسرپ هیحور شرورپ وترپ رد ناوت یم ار نادرگاش رّكفت دشر دزاس » ،یمشاه یلئاضف همجرت ،گر و نوارب(

1539 نیا نومزآ زا لصاح جیاتن .) طسوت هدش ماجنا یاهشهوژپ جیاتن اب ،هیضرف

،زدینلااو و یلجنآ 2119

، ،لیپاپ 2111 ،نامس و دمحا ،توتیک ،یرومساک ؛ 2111

،یكسام ؛ 2119

،گنای و 2113 دنا هداد ناشن هک

د تقباطم ،ددرگ یم ناگدنریگدای نایم رد یداقتنا رّكفت دشر ثعاب ،یتنس شور اب هسیاقم رد سیردت لاعف یاه شور .درا

هتفای

( نملوو کینوم و ماد نت تیرگ طسوت هدش ماجنا شهوژپ ،شهوژپ نیا زا لصاح یاه 2115

رد ییاه تصرف داجیا رظن زا ار)

شهوژپ یاتسار رد نینچ مه .دنک یم دییات نآ ساسا رب نداد دروخزاب و هنادقتنم نیرمت و دیلقت ،هدهاشم یارب هسردم و سلاک ( نرپلاه و نیرام 2111

نع اب ) نشور و حیرص یشور خساپ و شسرپ شور ،ناناوجون رد یداقتنا رّكفت هعسوت یارب شزومآ نف ناو

( یحتف ردنكسا شهوژپ دییات رد .دشاب یم ناتسریبد نازومآشناد هب یداقتنا رّكفت یاه تراهم شزومآ یارب 1592

یجنگ نارماک و )

( 1592 ازومآشناد ندومن ریگرد قیرط زا سلاک رد رّكفت شزومآ ،) رب یراد ینعم ریثات یرگشسرپ یاه تراهم زا هدافتسا و ن

.دراد یداقتنا رّكفت شیازفا

1-Zohar

(14)

14

ار ناگدنریگدای طارقس ،اه شسرپ نیا یرای هب و دوب شسرپ یطارقس یوگتفگ ای خساپ و شسرپ شور یانبم هک تسا رکذ هب مزلا زلزتم ار تسرد ان یاه هتسناد و اه هدیا ناینب و تشاد یم او رّكفت هب نیا .دوش لصاح دوب وا رظن دروم هک یا هجیتن ات درک یم ل

رظن رد یداقتنا رّكفت سیردت یارب یشور ناونع هب طارقس طسوت ،دوش یم حرطم یطارقس یرگشسرپ شور ناونع اب هک هک شور

،یزورون و یدابآ رصن( دش هتفرگ 1595

.)

ازفا ثعاب شقن یافیا شور هک هتفای نیا اب هطبار رد نینچ مه رد هک دومن نییبت هنوگنیا ناوت یم دوش یم یریذپ تیلوئسم شی

و دنریگ یم یپ ار شیامن ،ناجیه اب ،دننک یم رارق رب یفطاع طابترا شقن نارگافیا و شیامن تایلمع اب ناریگارف شقن یافیا شور وش یم لاعف ناریگارف یسح یاوق هعومجم روکذم شور رد نوچ .دننک یم ساسحا هنحص رد ار دوخ هب و هدش عیرست یریگدای ،د

هزیگنا نازومآشناد هب شقن یافیا تیلاعف ،امرو و نورآ هتفگ هب انب .تفای دهاوخ شیازفا یریذپ تیلوئسم یارب نانآ هزیگنا نآ عبت اكیلدد و روبا ( تساوتحم و یسرد داوم رادانعم کرد نآ هجیتن هک دنوش ریگرد قیمع یریگدای رد ات دهد یم ،1

2111 د هک ،) نیا ر

.دوب یریذپ تیلوئسم ام یاوتحم شهوژپ کلاوپ و مرونام هیرظن ساسا رب

(2

2113 تیصخش اب نازومآشناد شقن یافیا شور رد )

هب دوش یم شلات شور نیا رد و دنوش یم هجاوم توافتم یا هنیمز سپ براجت و ییاناوت ،یشزرا یاه ماظن ،اهرواب ،اه موهفم و انعم ات دوش یرای ناگدنریگدای مهبم تاكن و دنبایب دننک یم یگدنز نآ رد هک یعامتجا یاضف نورد رد ار شیوخ

هب یعامتجا یاه تیعقوم لیلحت رد و دنزاس نشور یعامتجا یاه هورگ رد نتفرگ یرای اب شیوخ دوجو هرابرد ار دوخ تاروصت یعاونا هب نتخادرپ یارب هناشنمدازآ یا هویش و دننک تیلاعف کرتشم و رایمه تروص یم دوجو هب ار یعامتجا یاه تیعقوم زا

( لیاگرآ رظن زا نینچمه دنروآ 1991

زا یدرف یاه تیلوئسم هب تبسن یهاگآ رب هولاع درف شقن یافیا شور زا هدافتسا اب )

عامتجا یاه تیلوئسم و دنک هاگن زین نارگید دید زا شیاه ناسنا و فارطا یایند هب دناوت یم و دوش یم جراخ ینیب نایمدوخ ی

یشزومآ یاوتحم هک تسا هبرجت رب ینتبم یریگدای تیعقوم رادفرط ینمض روط هب شقن یافیا.دهد ماجنا وحن نیرتهب هب ار شیوخ

" نآ اج نیمه و نونکا

"

یگدنز رد هلئسم یاراد یاه تیعقوم زا یتسرد یاه سایق ناوت یم وگلا نیا ضرف هب انب و دوش یم هیهت

یم نازومآشناد و درک قلخ یعقاو .دنزادرپب شقن یافیا هب نآ ددجم قلخ و یعقاو یگدنز زا یریگ هنومن قیرط زا دنناوت

زاغآ نادرگاش یگدنز رد هلئسم یاراد یاه تیعقوم اب و دزادرپ یم لئاسم هب لمع قیرط زا دوخ حطس نیرت هداس رد شقن یافیا م رارق ثحب دروم و دوش یم افیا نآ شقن ،دوش یم حرط یا هلئسم ؛دوش یم هیقب و شقن رگ افیا نازومآشناد زا یضعب .دریگ ی

هب دنشاب یم شقن یافیا لوغشم دوخ هک نارگید اب دنک یم یعس و دراذگ یم رگید درف یاج هب ار دوخ یدرف .دنوش یم یچاشامت ا شقن یافیا ،دنیآ یم دوجو هب لماعت للاخ رد همه تبحم و مشخ ،یدردمه ،یلدمه هک اجنآ زا .دزادرپب لماعت ماجنا یبوخ هب رگ

هک دنا هدوب راک هب تسد یفاک هزادنا هب نایچاشامت یتح ،شقن یافیا اب یزیر نورب رد ،نایاپ رد .دوش یم یگدنز زا یشخب دریذپ مه و لااب دراوم هب هجوت اب کش نودب .دننادب ار تیعقوم هب ندش کیدزن رگید یاه هار و تمواقم اشنم و سک ره میمصت لیلد

2-Abour &Dedlicka

3-Monorm & Pollock

(15)

15

هكنیا نینچ رد هزیگنا شیازفا ببس ،تسا نادرگاش شگدنز اب کیدزن طابترا رد و دزادرپ یم لئاسم هب یلمع تروص هب شور نیا

یم شیازفا نازومآشناد یریذپ تیلوئسم ،دش هداد ناشن زین شه.ژپ نیا رد هک روط نامه شور نیا رد .دوش یم یریگدای یارب نانآ داد مزلتسم نازومآشناد یریگدای اریز دبای هدهع رب ار یصاخ شقن نازومآشناد زا کیره شور نیا رد نوچ .تساهنآ هب تیلوئسم ن

شزومآ دصق مّلعم هک یعوضوم اب نانآ رتشیب یریگرد بجوم رما نیا و دنیآ رب دوخ شقن هدهع زا یبوخ هب دننک یم یعس دنراد .دوش یم دراد ار نآ زا هدافتسا داد ناشن شهوژپ نیا جیاتن هكنیا هب رظن شقن یافیا شور زا هدافتسا و یداقتنا رّكفت شیازفا ثعاب خساپ و شسرپ شور

.دننک هدافتسا اه شور نیا زا دوش یم هیصوت نیدلاو و نایبرم ،نامّلعم هب ،دوش یم نازومآشناد یریذپ تیلوئسم شیازفا ثعاب س رد و رتشیب نامز تدم اب ،نارسپ سرادم رد رضاح شهوژپ دوش یم داهنشیپ نینچمه .دوش ارجا یلیصحت یاه هیاپ ریا

عبانم

( یرغص ،ماوق یمیهاربا 1596

ةرود ،هسردم رواشم دشر همانلصف؟دریگیم لكش هنوگچ ناکدوک یقلاخا راتفر .) 5

هرامش ، 1 ص ،زییاپ ، 35 .

( ف ،یفراعم .ربکا ،یملاسا 1599

پ یسانشراک رخآ و لوا یاه مرت نایوجشناد یداقتنا رّكفت ییاناوت هسیاقم .) یكشزپ مولع هاگشناد ینیلاب ناراتسرپ و یراتسر

مرهج ینامرد یتشادهب تامدخ و 1596

.مرهج یكشزپ مولع همانلصف . 9

( 1 ،) 53 .

( مرحم ،هداز اقآ 1595

.ژییآ :نارهت .سیردت نیون یاه شور یامنهار .)

( .مانهب ،یلوسر و میحر ،یدارم ؛نسح دمحم .ریما ،یرومیت 1595

یحارط لدم یشخبرثا .) یشزومآ

3E یسانش ناور سرد رد نایوجشناد یداقتنا رّكفت رب

یتیبرت ،ایدم هلجم . 3

( 2 :) 32 - 61 .

( لیناتان ،ندنارب 1996

( یدهم ،یغادهچرق :همجرت .) 1593

.گنهابش :نارهت .وگخساپ یگدنز و دوخ هب یاكتا :یریذپ تیلوئسم .)

( میرم ،داژنینیسح 1592

عماج شقن و یریذپ تیلوئسم ،ناناوج .) یلم نامزاس یشهوژپ یملع یاروش ریبد یدابآفطل نیسح اب وگتفگ .عامتجا و گنهرف هیرشن ،ه

ص .ناناوج 12

.

( یدهم ،داژن یناحبس 1539

تیبرت هاگشناد ،یرتکد هلاسر .هدنیآ یارب یحارط و ناریا ییادتبا هرود ینونک یسرد یزیر همانرب رد یعامتجا یریذپ تیلوئسم .)

.سردم ( نسح ،ینابعش 1593

.تمس :نارهت ،یشرورپ و یشزومآ یاهتراهم .)

( نآود ،ستلوش 1993

.مهدزیس پاچ .ناكیپ :نارهت .ملاس تیصخش یاهوگلا ،لامک یسانشناور .یتیگ ،لدشوخ :همجرت .)

( نسح ،یبیرغ و میحر ،یرگرگ یردب و جروت ،یمشاه و فسوی ،بیدا و ردنكسا ،رذآ یحتف 1592

ّكفت یدربهار شزومآ یشخبرثا .) یداقتنا رّكفت رب ر

.نازومآشناد .)زیربت هاگشناد یسانشناور ( یتخانشناور نیون یاهشهوژپ هیرشن

( همطاف ،یهیقف 1539

هرامش ،مهدزناپ لاس ،تیبرت و میلعت همانلصف .یركف یاهتراهم شرورپ :یسرد یاههمانرب حلاصا .) 39

.

( اضر ،یلعفطل .مساقلاوبا ،یبوقعی .نارماک ،یجنگ 1592

رثا .) هیرشن .هطسوتم نازومآشناد یداقتنا رّكفت رب نامّلعم هب یرگشسرپ یاه تراهم شزومآ یشخب

هرود .یتیبرت یسانشناور 9

هرامش ، 23 صص ، 23 - 1 .

( نیسح ،یدابآفطل 1592

دهشم یسودرف هاگشناد ،یسانشناور و یتیبرت مولع هدكشناد .ناکدوک هب یعامتجا یاهتراهم شزومآ و ندش یعامتجا نایرج .) .

( نارگید و یرنه لواپ ،نسام 1591

.زکرم رشن :نارهت .ییاسای دیشهم :همجرت .کدوک تیصخش و دشر .)

( یلعاضر ،یزورون و یلعنیسح ،یدابآرصن 1595

.هیامن .هیرظن نیودت و ملع دیلوت ،شناد هعسوت رد نآ شقن و سرادم رد یداقتنا رّكفت شزومآ .)