[دوّمین همایش ملّی روانشناسی مدرسه]

(1)

1

ثات ی ر ه شوه شزومآ ی

ناج ی دمآراکدوخ ،ناحتما بارطضا رب ی

درکلمع و صحت

یل ی

شناد ناردپ اب نازومآ رامقا حرط

ی بد ی ناتسر اه ی عمتجم شزومآ

ی غ ی ر تلود ی ادهش ی لم ی

رافح ی زاوها رد

یرداهب زانهم دنمرنه هداز یبارهم زانهم ،1

2

هدیکچ ثات رضاح شهوژپ رد ی

ر ه شوه شزومآ ی

ناج ی

،بارطضا رب دمآراکدوخ

ی صحت درکلمع و یل

ی شناد بد نازومآ ی

ناتسر ی ناردپ اب

رامقا حرط ی

سررب دروم ی

ا .تسا هتفرگ رارق ی

ن عون زا شهوژپ همین

امزآ ی ش ی پ تروص هب ی

ش لرتنک هورگ اب نومزآ سپ ، نومزآ

رامآ هعماج .دوب ی

شناد رضاح شهوژپ رد بد نازومآ

ی ناتسر اه ی شزومآ عمتجم ی

لم ی رافح ی ب زاوها شهوژپ هنومن .دو 43

شناد بارطضا هرمن هب هجوت اب هک دوب زومآ ی

ک عم فارحنا ی

را م زا رتلااب ی گنا ی

،ن ب زا ی ن لک ی ه ی شناد نازومآ اب ناردپ حرط رامقا ی

زگ ی شن دندش . سپس ا ی ن 43 رفن روطب فداصت ی هب ود هورگ سقت ی م و هورگ امزآ ی ش و گ ور ه ن ی ز تروصب فداصت ی عت یی ن دندش . رازبا

دروم هدافتسا همانشسرپ بارطضا

ناحتما پسا ی ل رگرب و راکدوخ دمآ ی مومع GSE ی دوب سپس . 9 هسلج 57 قد ی هق ا ی شزومآ

ه شوه ی ناج ی ارب ی شناد امزآ هورگ نازومآ ی

ش درگ ارجا ی د ا هلخادم لرتنک هورگ اما . ی

رد ی تفا اپ زا سپ .درکن ی

نا ود ره هلخادم

رازبا هب هورگ یاه

هداد .دنداد خساپ شهوژپ اه

ی رامآ شور زا هدافتسا اب شهوژپ زا لصاح ی

طابنتسا ی

، راووک ی سنا کت( اووکنآ

غتم ی ر ی غتم دنچ( اووکنام و ) ی

ر ی لحت دروم ) ی

ل اتن .تفرگ رارق ی

ج ه شوه شزومآ داد ناشن لصاح ی

ناج ی ثعاب شهاک بارطضا

،ناحتما ازفا ی ش دمآراکدوخ ی

و درکلمع صحت یل ی شناد نازومآ هورگ امزآ ی ش رد اقم ی هس اب هورگ لرتنک دش . اربانب ی

،ن اتن ی ج

لصاح ناشن م ی دهد هک زا شزومآ شوه ه ی ناج ی م ی ناوت ارب ی شهاک بارطضا

،ناحتما ازفا ی ش دمآراکدوخ ی

و درکلمع

صحت یل ی شناد نازومآ هدافتسا درک .

هژاودیلک :اه

شوه ه ی ناج ،ی بارطض ناحتما

،ی درکلمع صحت یل

،ی ناردپ حرط رامقا شناد ،ی ریبد نازومآ یناتس

1 یزاس هلول یدربراک یملع هاگشناد سردم ،شیک للملا نیب دحاو یملاسا دازآ هاگشناد زا یمومع یسانشناور سناسیل قوف .

زاوها [email protected] ،

83111111190

2 شاد زا یمومع یسانشناور یارتکد ، مامت داتسا . ،نارهت سردم تیبرت هاگ

[email protected] ،

83191109292

(2)

2

همدقم شوه ه ی ناج ی رد لکش گ ی ر ی

، شرتسگ و همادا تلاماعت ناسنا ی رثوم شقن مهم ی دراد . شوه ه ی ناج ی هعومجم ا ی زا لباق ی ت

،اه

تراهم اه و اهدادعتسا ی غ ی تخانشر ی تسا هک اناوت یی درف ار رد راگزاس ی اب ضتقم ی تا حم ی ط ی و اهراشف ی هلصاح ازفا ی ش م ی دهد

و م ی دناوت رجنم هب تسا للاق ب ی رتش درف ددرگ . ی هتفا اه ی شهوژپ ی ه شوه هزوح ی

ناج ی ا طابترا ی ن سب اب ار هزاس ی

را ی هافم زا ی م طبترم

س اب ی متس ناور ی گدرسفا ،بارطضا هلمج زا ناسنا ی

، ناور تملاس ی

هدومن صخشم تسا

. دپ ی هد بارطضا رد

حطس سو ی ع ی دروم

هجوت رارق هتفرگ هک م ی ناوت زا نآ بارطضا هاگشزومآ

ی و ناحتما 1 ولاسراپ( درک تشادرب ار

،2

ه ی

4زتن لباگ,

،3

1999

، زا لقن هب

مساقلاوبا ی

، 1431 .) ( فی لی

7سپ 1953 ).

بارطـضا ناحـتما

ار تـلاح ـصاخ ی زا بارطـضا موـمع

ی م ی دناد هک لماـش خساپ اه ی دپ ی تخانشراد ی فی ز ی ژولو ی ک ی و راتفر ی

طبترم اب سرت زا تسکش تسا و درف نآ ار رد عقوم ی ت اه ی زرا ی با ی هبرجت م ی دنک . ماگنه ی هک بارطضا خر

م ی دهد سب ی را ی زا

ارف ی اهدن ی تخانش ی و هجوت ی اب درکلمع رثوم درف لخادت م ی دنک . ی ک ی رگید زا لماوع و هتسبمه اه ی درف ی - تخانش ی هک رب

بارطضا ناحتما

رثا م ی دراذگ دمآراکدوخ ی

تسا . نارگشهوژپ دندقتعم

هک دمآراکدوخ ی

هزاس ا ی نش تخا ی تسا هک مه رب

بارطضا ناحتما

مومع ی و مه رب بارطضا ناحتما

رد دروم عوضوم صاخ ثات ی ر دراد نوسنب(

و5

سولادنب

،3

1939

، زا لقن هب

مساقلاوبا ی

، 1431 .) کلوفلو(

و6

وه

5ی

، 1991

، زا لقن هب مساقلاوبا

ی

، 1431 .) ی ک ی د ی رگ زا درکلمع صحت یل ی هزاس د ی رگ ی تسا

موهفم تهابش هک ی

خ اب دمآراکدو ی

هتشاد و اب قفوم درکلمع ی

ت مآ ی ز و( .تسا طابترا رد درف ی

رن 3

، 1937 نیما ، ی دز ی حلاص و ی

،یدردق 1453 .)

ناحتما زا لصاح بارطضا ی

ک ی هرهب رد ددعتم عناوم زا گ

ی ر ی صقان هتسناد زا اه و هتخودنا اه و تاعلاطا لبق

ی تسا . بارطضا

ناحتما تلاح ه ی ناج ی ی ا ساسحا ی اشوخان ی دن تسا هک اب لئاسم راتفر ی و ف ی ز ی ژولو ی ک ی ماوت هدوب و رد تاناحتما مسر

ی ی ا د ی رگ

ارش ی ط زرا ی با ی هبرجت م ی دوش کسود(

9

، 1931 نهش ، ی یی

،قلا 1433 .)

شوه ه ی ناج ی م ی دناوت زا رط ی ق شزومآ اه ی مظنم و فم ی د وقت ی ت ددرگ . شوه ه ی ناج ی شقن مهم ی رد دوبهب ک ی ف ی ت طباور ب ی ن

درف ی و متجا عا ی ا ی اف م ی دنک داعصراختفا(

ی

، 1439 .) رد ناناوجون ی هک هب لد ی ل ارش ی ط گداوناخ ی دلاو ی ناشن زا اهنآ رود دنتسه و

ناکما زورب تلاکشم راتفر

ی و فطاع ی حرطم م ی

،دوش شوه ه ی ناج ی م ی دناوت هب درف اناوت یی رگـنزاب ی رد تاساسحا و

ه ی اهناجـ ی

1 . test anxiety

2 . Passarllo 3 .Hintze 4 . Gable 6. PHillips 6 . Woolfolk 7 . Hoy 8 . Weiner 9 .Dusek

(3)

3

دوخ و د ی نارگ و نچمه ی ن ـمت ی ز اق ی ل ندش م ـی نا ه ی ناج اه و هداـفتسا تسرد و هب عقوم زا نآ ار ا ی داج دنک وولاس(

ی 1 ام و ی ر 2

،

1991 ، مساقلاوبا ی

، 1431 .)

شهوژپ ی س ی چورا ی ( ناراکمه و 2112

ه شوه هک داد ناشن ) ی

ناج ی هطبار م ی نا سرتسا و غتم ی اهر ی تشادهب ناور ی ار دعت ی ل م ی .دنک

ه شوه اب دارفا نمض رد ی

ناج ی لااب ثأت ی تار ک رتم ی زا سرتسا هتشاد و حطس اپ یی ن ی زا گدرسفا ی ار ناشن دنداد .

هجوتاب هب ینارحب ندوب هرود یناوجون و تلاکشم

،یشزومآ زا

هلمج بارطضا ناحتما

هک رد نیا هرود دوجو دراد و اب هجوت هب

لئاسم هدیدع یا هک نکمم تسا ناناوجون یاراد ردپ حرط یرامقا اب نآ ریگرد دنشاب و نینچمه ب ا هجوت هب تیمها شوه

،یناجیه

شهوژپ رضاح هب روظنم سررب ی رثا شزومآ شوه یناجیه رب بارطضا

،ناحتما یدمآراکدوخ و

درکلمع یلیصحت شناد نازومآ

یاراد ردپ حرط یرامقا ناتسریبد یاه عمتجم یشزومآ ریغ یتلود یادهش یلم یرافح رد زاوها ترت ی ب هداد دش .

شور :شهوژپ حرط و عون دارفا

هورگ امزآ ی ش اب ارش ی ط ی ناسک اهسلاک ی شزومآ شوه ه ی ناج ی ار ط ی دندرک و شناد نازومآ

تکرــش هدننک رد اه همانشسرپ هب ،شهوژپ ی

دمآراکدوخ و ناحتما بارطضا ی

، پ رد ی ش دنداد خــساپ نومزآ سپ نومزآ

ارب ی ه شوه شزومآ ی

ناج ی

، گراکب ی ر ی همانرب اه یی تهج ازفا ی ش شوه ه ی ناج ی اب دافتسا ه زا نکت ی ک اه ی شوه ه ی ناج ی وولاس ی و

ام ی ر ل(

ی

4ن

، 2112 داعص راختفا ، ی

، 1439 ) تروص تفرگ ا . ی ن رد شزومآ 11

هسلج 57 قد ی هق ا ی رازگرب هسلج ود هتفه ره دش

.

رد ا ی ن شهوژپ ارب ی زرا ی با ی بارطضا ناحتما

زا همانشسرپ بارطضا

ناحتما پسا ی ل

3رگرب ( 1931 درگ هدافتسا ) ی

د . ارب ی شجنس

وخ دمآراکد ی

، قم ی سا دمآراکدوخ ی

مومع

7ی رزراوش هب بوسنم هک م هدرب راکب ،تسا ناراکمه و6

ی .دوش درکلمع صحت یل ی هب

می ناز هرمن ا ی هک شناد نازومآ رد لوط مرت بسک م ی امن ی

،دن م ی وگ ی دن هک رد همانراک اپ ی نا ی ره تبون ناحتما اپ ی نا ن ی لاسم اب

ارض ی ب توافتم رد ره سرد جرد م ی ددرگ هک رب ساسا م ی گنا ی ن سورد شناد نازومآ رد ن ی لاسم لوا و مود تسا . حرط

،شهوژپ

پ عون زا و یبرجت ی

ش نومزآ - سپ ..تسا لرتنک هورگ اب نومزآ

هعماج هنومن شور و هنومن ،یرامآ ی :یریگ

هعماج رامآ ی لک لماش شهوژپ ی

ه شناد بد عطقم رسپ و رتخد نازومآ ی

ناتسر

ط ناردپ اب )مود و لوا هرود(

رامقا حر ی صحت لاس رد یرافح یلم یادهش یشزومآ عمتجم یتلودریغ یاه ناتسریبد رد یل

ی 94 - 92

.دوب دادعت شناد ،)یرامقا حرط ردپ نتشاد( حرط هب دورو طیارش دجاو نازومآ 36

شناد نیا زا .دوب رفن ناحتما بارطضا نومزآ نازومآ

ناحتما بارطضا همانشسرپ ساسارب .دش هتفرگ رگرب لیپسا ،رگرب لیپسا

43 شناد .دندش هداد صیخشت ناحتما بارطضا یاراد زومآ

1. Salovey

2. Mayer 3. Lean

4. Spiel Berger Test Anxiety Inventory 5. General Self- efficacy Scale (GSE) 6 .Schnauzer

(4)

4

شناد نیا ( شیامزآ هورگ و دندش هدرامگ یواسم هورگ ود رد یفداصت تروص هب سپس و دندش باختنا هنومن ناونع هب نازومآ

15

( لرتنک هورگ و)رفن 15

)رفن صخشم .دندش

شهوژپ رازبا رد ا ی ن شهوژپ زا همانشسرپ اه

ی طضا بار ناحتما پسا ی ل رگرب و دمآراکدوخ ی

مومع ی GSE ( ) هدافتسا دش . یلیصحت درکلمع

شناد .دش جارختسا اهنآ مود و لوا لاسمین نیگنایم ساسا رب نازومآ

همانشسرپ : رگرب لیپسا ی

همانشسرپ بارطضا

،ناحتما طسوت پسا ی ل رگرب ( 1931 ) هتخاس هدش تسا . ای ن همانشسرپ 21

هدام دراد

هک شنکاو

،لبق ح ی ن و دعب زا ناحتما اه ار صوت ی ف م ی دنک رض و ی ب افلآ ی خابنورک 91 / 1 می دشاب .

همانشسرپ ( یمومع یدمآراکدوخ ی

: )GSE د ر نیا شهوژپ یارب شجنس یدمآراکدوخ یمومع

یندومزآ اه

زا

همانشسرپ یدمآراکدوخ

ررش درگ هدافتسا ی

د . ای ن قم ی سا طسوت ریم(

یعیمس و یمیهاربا ماوق ( 1435 ) ت ه ی ه درگ ی د و افلآ ی خابنورک

3 / 1 م ی دشاب .

هویش : ءارجا ی رد

ا ی ن ارجا زا سپ ،شهوژپ ی

پ ی ش ور رب نومزآ ی

امزآ هورگ ی

ش ا هلخادم تاسلج ،هاوگ هورگ و ی

شوه

ه ی ناج ی ور رب ی امزآ هورگ ی

ش ط ی 11 هسلج 57 قد ی هق ا ی .دش هداد شزومآ

باتک زا شزومآ تهج اه

ی شوه ه ی ناج ی ویرگ و یربدارب(

،ز 2117 جنگ همجرت ، ی

، 1492 رمت تهج و ) ی

ن هاجنپ باتک زا ،اه

،لدآ ،نیل یب( راک طیحم رد یناجیه شوه ءاقترا یارب یلمع تیلاعف 1974

.دش هدافتسا )یدابآ مشاه یربنق همجرت ،

زا لوا یا اضر ی ت همان بتک ی هتفرگ

،دش سپس ارب ی ارجا ی پ ی ش نومزآ دعب زا ی ک هتفه همانشسرپ دمآراکدوخ

ی شناد هب هئارا نازومآ

.دش هورگ لرتنک ه ی چ هنوگ هلخادم ا ی رد ی تفا دندرکن . سپ زا مامتا هلخادم ورب ی هورگ امزآ ی

،ش رد هسلج ا ی تهج ارجا ی -سپ

نومزآ زا هورگ هاوگ توعد هب لمع دمآ و دارفا هورگ لرتنک هب همانشسرپ اه ی شهوژپ خساپ دنداد .

هداد و لیلحت و هیزجت شور ت یارب: اه

یرتویپماک رازفا مرن زا قیقحت یاه هداد لیلحتو هیزج هخسنspss

هدافتسا مهدجه

یراد ینعم حطس ًانمض .تسا هدش یارب

نومزآ هیضرف اه ربارب ، 17 / 1

 = تسا هدش نییعت

جیاتن صخاش لماش شهوژپ نیا یفیصوت یاه هتفای شناد یاه هرمن رایعم فارحنا ،نیگنایم دننام یرامآ یاه

گ نازومآ و شیامزآ هور

لودج رد اهریغتم هیلک یارب نومزآ سپ و نومزآ شیپ لحارم رد ،لرتنک هورگ 1

.تسا هدش هئارا

هتفای یفیصوت یاه

لودج 1 هرمن رایعم فارحنا و نیگنایم : اه

ی دمآراکدوخ ،ناحتما بارطضا ی

صحت درکلمع و یل

ی هورگ

و شیامزآ هورگ

لرتنک آ سپ و نومزآ شیپ لحارم رد ز

نوم

یغتم ر هلحرم

صخاش یرامآ نیگنایم

فارحنا رایعم دادعت

(5)

5

هورگ

بارطضا ناحتما شیپ

نومزآ شیامزآ

35 / 73 44

/ 3 15

لرتنک 33

/ 71 23

/ 6 15

سپ نومزآ شیامزآ

74 / 46 36

/ 5 15

لرتنک 56

/ 74 59

/ 5 15

دمآراکدوخ ی

شیپ نومزآ شیامزآ

29 / 77 71

/ 9 15

لرتنک 12

/ 63 21

/ 3 15

سپ مزآ نو شیامزآ

32 / 57 66

/ 5 15

لرتنک 12

/ 65 31

/ 7 15

درکلمع لیصحت ی شیپ نومزآ شیامزآ

35 / 16 37

/ 2 15

لرتنک 39

/ 16 21

/ 2 15

سپ نومزآ شیامزآ

54 / 16 11

/ 4 15

لرتنک 17

/ 16 25

/ 4 15

لودج رد یروط نامه 1

تما بارطضا رایعم فارحنا و نیگنایم نومزآ شیپ هلحرم رد تسا هدش جرد هب اه هورگ زا کی ره ناح

شیامزآ هورگ ،بیترت 35

/ 73 و 44 / 3 لرتنک هورگ ، 33

/ 71 و 23 / 6 شیامزآ هورگ ،رایعم فارحنا و نیگنایم نومزآ سپ هلحرم رد ،

74 / 46 و 36 / 5 لرتنک هورگ ، 56

/ 74 و 59 / 5 .دشاب یم

هورگ زا کی ره یدمآراکدوخ رایعم فارحنا و نیگنایم نومزآ شیپ هلحرم رد شیامزآ هورگ ،بیترت هب اه

29 / 77 و 71 / 9 ،

لرتنک هورگ 12

/ 63 و 21 / 3 شیامزآ هورگ ،رایعم فارحنا و نیگنایم نومزآ سپ هلحرم رد ، 32

/ 57 و 66 / 5 لرتنک هورگ ، 12

/ 65 و

31 / 7 ریغتم رد و شیامزآ هورگ ،نومزآ شیپ هلحرم رد یلیصحت درکلمع

35 / 16 و 37 / 2 لرتنک هورگ ، 39

/ 16 و 21 / 2 م رد ، هلحر

سپ شیامزآ هورگ ،نومزآ 54

/ 16 و 11 / 4 لرتنک هورگ و 17

/ 16 و 25 / 4 .دشاب یم

هتفای یطابنتسا یاه هیضرف لماش شهوژپ نیا یاه

یم هئارا شخب نیا رد نآ لیلحت و هیزجت زا هدمآ تسد هب جیاتن اب هارمه هیضرف ره هک تسا ریز

.ددرگ اه هیضرف یسررب زا لبق طبار ندوب یطخ ادتبا

شیپ یاه هرمن ،شهوژپ نیا رد .دش یسررب اهریغتم نومزآ سپ و نومزآ شیپ نیب ه

شناد یلیصحت درکلمع و یدمآراکدوخ ،ناحتما بارطضا نومزآ سپ و نومزآ و )تیراووک (یکمک یاهریغتم ناونع هب نازومآ

شیپ ندوب یطخ نومزآ .دندش یقلت هتسباو یاهریغتم ناونع هب ،اهنآ نومزآ سپ یاه هرمن ناحتما بارطضا نومزآ سپ و نومزآ

(6)

6

( 73 / 1 p = و 45 / 1 ( f = (( یدمآراکدوخ نومزآ سپ و نومزآ شیپ،

39 / 1 p = و 39 / 1 ( f = نومزآ سپ و نومزآ شیپ و

(یلیصحت درکلمع 111

/

≥1 p و 29 / 94 ( f = درکلمع دروم رد ندوب یطخ هضورفم اهنت هدمآ تسد هب جیاتن هب هجوت اب .دشاب یم

لیصحت هک هتکن نیا هب هجوت اب هتبلا.تسین رارقرب هضورفم نیا یدمآراکدوخ و ناحتما بارطضا دروم رد اما ،تسا هتفای ققحت ی

هنومن دارفا دادعت 43

زا شیب (رفن 41

هک نیا هب هجوت اب ،هولاعب .دنک یمن داجیا یلگشم هضورفم نیا زا یطخت نیاربانب ،دوب )رفن

ب سنایراووک هضورفم نیرتمهم لودج قبط ،هظورفم نیا وتسا نویسرگر یاه بیش یربار

3 لیلحت زا هدافتسا اذل ،تسا رارقرب

.دنک یمن داجیا یلگشم یریغتم دنچ سنایراووک یارب

نیول نومزآ زا قیقحت یاهریغتم اه سنایراو یواست ضرف شیپ تیاعر

نآ جیاتن هک تسا هدش هدافتسا لودج رد

2 .تسا هدش هئارا جیاتن نینچمه

نومزآ فنریمسا ـ فورگوملک لامرن ضرف شیپ تهج

،ناحتما بارطضا یاهریغتم یارب ،نویسرگر یاهبیش ینگمه ضرف شیپ یسررب نومزآ جیاتن زین و هعماج رد تارمن عیزوت ندوب لوادج رد یلیصحت درکلمع و یدمآراکدوخ 4

و 3 .تسا هدش هداد ناشن

لودج 3 : رف شیپ دروم رد نیول نومزآ جیاتن قیقحت یاهریغتم یاه هرمن سنایراو یواست ض

هعماج رد هورگ ود

ریغتم F

یدازآ هجرد لوا یدازآ هجرد

یراد ینعم حطس مود

ناحتما بارطضا 13

/ 2 1

42 179

/ 1

یدمآراکدوخ 316

/ 1 1

42 729

/ 1

یلیصحت درکلمع 11

/ 2 1

42 166

/ 1

لودج رد هک هنوگ نامه 2

واست یارب رفص ضرف ،دوش یم هدهاشم سنایراو ی

قیقحت یاهریغتم هیلک رد هورگ ود یاه هرمن یاه

یم دییأت سنایراو یواست ضرف شیپ ینعی .ددرگ هورگ و شیامزآ هورگ رد اه هرمن یاه

لرتنک .دیدرگ دییأت

لودج 2 نومزآ جیاتن : ـفورگوملک

- فنریمسا بارطضا تارمن عیزوت ندوب لامرن ضرف شیپ دروم رد

و یدمآراکدوخ ،ناحتما یلیصحت درکلمع

تارمن عیزوت ندوب لامرن اه هورگ

فنریمسا ـ فورگوملک اه هورگ

فنریمسا ـ فورگوملک

هرامآ هجرد

یدازآ ینعم

یراد هرامآ

هجرد یدازآ ینعم

یراد

ناحتما بارطضا شیامزآ

176 / 1 15 211

/ 1 هاوگ 191

/ 1 15 211

/ 1

(7)

7

یدمآراکدوخ شیامزآ

179 / 1 15 211

/ 1 هاوگ 172

/ 1 15 211

/ 1

یلیصحت درکلمع شیامزآ

135 / 1 15 116

/ 1 هاوگ 144

/ 1 15 211

/ 1

لودج رد هک هنوگنامه 4

یم هدهاشم ،ناحتما بارطضا یاهریغتم رد هورگ ود تارمن عیزوت ندوب لامرن یارب رفص ضرف ،ددرگ

یم دییأت یلیصحت درکلمع و یدمآراکدوخ پ رد تارمن عیزوت ندوب لامرن ضرف شیپ ینعی .ددرگ

شی هورگ ود ره رد و نومزآ

دیدرگ دییأت لرتنک هورگ و شیامزآ نویسرگر ینگمه زین ضرف نیا ،دنهد ناشن ار ندوب یطخ دیاب اه هداد لک رد سنایراووک لیلحت رد اهریغتم هک دراد دوجو ضرف نیا هکیلاح رد

ناسکی دیاب شهوژپ رد هورگ ره یارب نویسرگر طوطخ هک دوش هتفرگ رظن رد دیاب هاگنآ دشاب نگمهان نویسرگر رگا .دنشاب

زلیگ( تسا سنایراووک رد یدیلک عوضوم کی نویسرگر ینگمه ضرف .دوب دهاوخن یبسانم لیلحت سنایراووک ،1

2112 هب مزلا .)

پ نیا رد هک تسا حیضوت

،ناحتما بارطضا یاه نومزآ سپ شهوژ و یدمآراکدوخ

یلیصحت درکلمع و هتسباو یاهریغتم ناونع هب

نایم هک دوب دهاوخ رارقرب اهبیش ینگمه ضرف ینامز .دندش یقلت )اهتیراووک( یکمک یاهریغتم ناونع هب اهنآ یاه نومزآ شیپ پ نیا رد( یکمک یاه ریغتم لماع حوطس همه رد )اه نومزآ سپ شهوژپ نیارد( هتسباو یاهریغتم و )اه نومزآ شیپ شهوژ

ح یربارب )لرتنک هورگ و شیامزآ یاههورگ(

و هتسباو یاهریغتم نیب راد ینعم ریغ یلماعت دوب دهاوخ رظن دروم هچنآ .دشاب مکا

.تسا )اهتیراووک( یکمک و )اه نومزآ شیپ( یکمک یاهریغتم نایم دیاب نویسرگر یاهبیش ینگمه یسررب یارب اه هداد لیلحت زا لبق شهوژپ نیا رد

شیامزآ یاههورگ( لماع حوطس رد )اه نومزآ سپ( هتسباو .دشاب مکاح یربارب )لرتنک هورگو

لودج 4 قیقحت یاهریغتم نویسرگر یاهبیش ینگمه ضرف شیپ یسررب نومزآ جیاتن :

هعماج رد هورگ ود

ریغتم تارییغت عبنم

یراد ینعم حطس F

ناحتما بارطضا لماعت

نومزآ شیپ * هورگ 36

/ 2 125

/ 1

/ 4 153

/ 1

/ 1 334

/ 1

لودج رد هک هنوگ نامه 3

رادقم ،دوش یم هدهاشم ینعمریغ قیقحت یاهریغتم هیلک یارب لماعتF

هضورفم ،نیاربانب .دشاب یم راد

.دوش یم دییات نویسرگر ینگمه هیضرف 1 شناد یلیصحت درکلمع و یدمآراکدوخ ،ناحتما بارطضا رب یناجیه شوه شزومآ : .دراد ریثات نازومآ

1. Geelz

(8)

8

ضرف ی ه 1 - 1 : ومآ شناد ناحتما بارطضا شهاک ثعاب یناجیه شوه شز .دوش یم نازومآ

ضرف ی ه 3 - :1 شناد یدمآراکدوخ شیازفا ثعاب یناجیه شوه شزومآ .دوش یم نازومآ

ضرف ی ه 2 - 1 : شناد یلیصحت درکلمع شیازفا ثعاب یناجیه شوه شزومآ .دوش یم نازومآ

هرامش لودج 9

: لیلحت جیاتن ک

سنایراو ام(یریغتم دنچ

)اوکن تارمن نیگنایم یور رب نومزآ سپ

بارطضا

شناد یلیصحت درکلمع و یدمآراکدوخ ،ناحتما یرامقا حرط ناردپ یاراد نازومآ

و شیامزآ هورگ هورگ

نومزآ شیپ لرتنک اب ،لرتنک

مان نومزآ رادقم

df هیضرف df

F اطخ حطس

( یراد ینعم )p

تا روذجم

ییلایپ رثا نومزآ 513

/ 1 4

25 37

/ 21 111

/

<1 51

/ 1

زکلیو یادبملا نومزآ 292

/ 1 4

25 37

/ 21 111

/

<1 51

/ 1

گنیلته رثا نومزآ 32

/ 2 4

25 37

/ 21 111

/

< 1 51

/ 1

یور هشیر نیرتگرزب نومزآ 32

/ 2 4

25 37

/ 21 111

/

<1 51

/ 1

لودج رد هک یروط نامه 7

تسا هدش هداد ناشن ،نومزآ شیپ لرتنک اب

راد ینعم حوطس ی

نومزآ همه یب ،اه

رگنا نیب هک دنتسه نآ

شناد زا لقادح لرتنک هورگ و شیامزآ هورگ یرامقا حرط لغاشم اب ردپ یاراد نازومآ کی ظاحل

ی ( هتسباو یاهریغتم زا بارطضا

یلیصحت درکلمع و یدمآراکدوخ ،ناحتما یراد ینعم توافت )

دوش یم هدهاشم (

111 / p<1 و 37 / F=21 ) نیا هب ندرب یپ یارب .

ظاحل زا هک هتکن جیاتن هک تفرگ ماجنا اوکنام نتم رد ههار کی سنایراوک لیلحت هس ،دراد دوجو توافت هورگ ود نیب ریغتم مادک

لودج رد لصاح 6

تسا هدش هئارا .

اب ربارب توافت ای ریثأت نازیم 51

/ 1 ،رگید ترابع هب ،دشاب یم 51

دصرد رد یدرف یاه توافت

یدمآراکدوخ ،ناحتما بارطضا نومزآ سپ تارمن یلیصحت درکلمع و

)یهورگ تیوضع( یناجیه شوه شزومآ ریثأت هب طوبرم

یم .دشاب لودج

6

جیاتن نیگنایم یور رب اوکنام نتم رد ههار کی سنایراوک لیلحت تارمن

،ناحتما بارطضا نومزآ سپ

شناد یلیصحت درکلمع و یدمآراکدوخ یرامقا حرط لغاشم اب ردپ یاراد نازومآ

و شیامزآ هورگ هورگ

نومزآ شیپ لرتنک اب لرتنک

(9)

9

ریغتم

تارییغت عبنم عومجم

تاروذجم هجرد

یدازآ نیگنایم

تاروذجم F

حطس یراد ینعم اتا روذجم p

ناحتما بارطضا

نومزآ شیپ 37

/ 412 1

37 / 412 97

/ 7 121

/ 1 15

/ 1

هورگ 23

/ 2336 1

23 / 2336 13

/ 33 111

/

<1 62

/ 1

اطخ 33

/ 1354 29

31 / 71

یدمآراکدوخ

زآ شیپ نوم 23

/ 46 1

23 / 46 925

/ 1 433

/ 1 14

/ 1

هورگ 35

/ 311 1

35 / 311 36

/ 21 111

/

<1 31

/ 1

اطخ 19

/ 1143 29

11 / 49

یلیصحت درکلمع

نومزآ شیپ 37

/ 243 1

37 / 243 96

/ 113 111

/

<1 59

/ 1

هورگ 15

/ 14 1

15 / 14 95

/ 7 121

/ 1 15

/ 1

اطخ 36

/ 64 29

13 / 2

لودج رد هک یروط نامه 6

ش هداد ناشن نومزآ شیپ لرتنک اب تسا هد

نیب شناد یرامقا حرط لغاشم اب ردپ یاراد نازومآ هورگ

هورگ و شیامزآ لرتنک

ظاحل زا ناحتما بارطضا یراد ینعم توافت

111 / p <1 و 13 / F=33 هیضرف نیاربانب .)

1 - 1 یم دییأت ددرگ

. ،رگید ترابع هب یناجیه شوه شزومآ

نیگنایم هب هجوت اب شناد ناحتما بارطضا

نازومآ شیامزآ هورگ

هورگ نیگنایم هب تبسن

،لرتنک بجوم ناحتما بارطضا شهاک .تسا هدش شیامزآ هورگ

دصرد ناحتما بارطضا نومزآ سپ تارمن رد یدرف یاه توافت

اجیه شوه شزومآ ریثأت هب طوبرم .دشاب یم )یهورگ تیوضع( ین

نومزآ شیپ لرتنک اب نینچمه نیب

شناد یرامقا حرط لغاشم اب ردپ یاراد نازومآ هورگ و شیامزآ هورگ

لرتنک ظاحل زا

یدمآراکدوخ یراد ینعم توافت

دراد دوجو (

111 / p<1 و 36 / F=21 هیضرف نیاربانب .) 2

- 1 ددرگ یم دییأت .

،رگید ترابع هب

یناجیه شوه شزومآ نیگنایم هب هجوت اب

شناد یدمآراکدوخ نازومآ

هورگ نیگنایم هب تبسن شیامزآ هورگ

،لرتنک بجوم

یدمآراکدوخ شیازفا .تسا هدش شیامزآ هورگ

دصرد توافت

زومآ ریثأت هب طوبرم یدمآراکدوخ نومزآ سپ تارمن رد یدرف یاه .دشاب یم )یهورگ تیوضع( یناجیه شوه ش

نومزآ شیپ لرتنک اب نیب

لرتنک ظاحل زا یلیصحت درکلمع

یراد ینعم توافت دوش یم هدهاشم

( 121 / p<1 و 95 / F=7 هیضرف نیاربانب .) 4

- 1 یم دییأت ددرگ . ،رگید ترابع هب ه شزومآ

شو

(10)

10

یناجیه نیگنایم هب هجوت اب شناد یلیصحت درکلمع

نازومآ هورگ نیگنایم هب تبسن شیامزآ هورگ

،لرتنک بجوم درکلمع شیازفا

یلیصحت .تسا هدش شیامزآ هورگ اب ربارب توافت ای ریثأت نازیم

15 / 1 ،رگید ترابع هب ،دشاب یم 15

دصرد رد یدرف یاه توافت

یلیصحت درکلمع نومزآ سپ تارمن .دشاب یم )یهورگ تیوضع( یناجیه شوه شزومآ ریثأت هب طوبرم

تارمن نیگنایم هسیاقم

شناد نومزآ سپ و نومزآ شیپ پ یاهریغتم رد ،نازومآ

رادومن رد ،شهوژ 3

- 1 ، 3 - 2 و 3 - 4 .تسا هدش هداد ناشن

لودج 7 : شهوژپ یاهریغتم رد هورگ ود هدش لیدعت یاه هرمن رایعم فارحنا و نیگنایم

ورگ ه ریغتم

نیگنایم رایعم فارحنا

شیامزآ ناحتما بارطضا

42 / 47 35

/ 1

/ 55 63

/ 1

/ 15 49

/ 1

لرتنک ناحتما بارطضا

95 / 73 35

/ 1

/ 67 63

/ 1

/ 17 49

/ 1

لودج رد 5

ت یاه هرمن رایعم فارحنا و نیگنایم زا لصاح جیاتن .تسا هدش هداد ناشن لرتنک هورگ و شیامزآ هورگ هدش لیدع

و یدمآراکدوخ ،ناحتما بارطضا یاهریغتم رد شیامزآ هورگ هدش لیدعت یاه هرمن نیگنایم دوش یم هدهاشم هک روطنامه اب ربارب بیترت هب یلیصحت درکلمع 42

/ 47 ، 19 / 55 و 16 / 15 ترت هب لرتنک هورگ یارب یرامآ صخاش نیا .دشاب یم بارطضا یارب بی

اب ربارب یلیصحت درکلمع و یدمآراکدوخ ،ناحتما 95

/ 73 ، 37 / 67 و 52 / 17 .تسا

هجیتن و ثحب یریگ

هیضرف نایب هب ادتبا رد هتفای و یناجیه شوه هب طوبرم یاه

.دوش یم هتخادرپ ریغتم نیا زا لصاح یاه

هیضرف لماش شهوژپ نیا یاه

جیاتن اب هارمه هیضرف ره هک تسا ریز یم هئارا شخب نیا رد نآ لیلحت و هیزجت زا هدمآ تسد هب

یارب اه هیضرف یسررب زا لبق .ددرگ هک تسا هدش هدافتسا نیول نومزآ زا قیقحت یاه ریغتم اه سنایراو یواست ضرف شیپ تیاعر

نآ جیاتن لودج رد 3

ـ 2 .تسا هدش هئارا نومزآ جیاتن نینچمه

فنریمسا ـ فورگوملک امرن ضرف شیپ تهج

تارمن عیزوت ندوب ل

و یدمآراکدوخ ،ناحتما بارطضا یاهریغتم یارب ،نویسرگر یاهبیش ینگمه ضرف شیپ یسررب نومزآ جیاتن زین و هعماج رد لوادج رد یلیصحت درکلمع 3

- 4 و 3 ـ 3 .تسا هدش هداد ناشن

هیضرف 1 - 1 : شناد ناحتما بارطضا شهاک ثعاب یناجیه شوه شزومآ .دوش یم نازومآ

سا رب لودج رد مراهچ لصف زا هدمآ تسد هب جیاتن سا 3

ـ 6 نومزآ شیپ لرتنک اب تسا هدش هداد ناشن نیب

شناد یاراد نازومآ

یرامقا حرط لغاشم اب ردپ هورگ و شیامزآ هورگ

لرتنک ظاحل زا ناحتما بارطضا یراد ینعم توافت

111 / p 1

(11)

11

و<

13 / F=33 هیضرف نیاربانب .) 1

- 1 م دییأت ی ددرگ . ،رگید ترابع هب یناجیه شوه شزومآ

نیگنایم هب هجوت اب ناحتما بارطضا

شناد نازومآ تبسن شیامزآ هورگ

هورگ نیگنایم هب

،لرتنک بجوم ناحتما بارطضا شهاک .تسا هدش شیامزآ هورگ

/ 1 هب ،دشاب یم

،رگید ترابع 62

دصرد رد یدرف یاه توافت تیوضع( یناجیه شوه شزومآ ریثأت هب طوبرم ناحتما بارطضا نومزآ سپ تارمن

شهوژپ یاه هتفای اب لصاح جیاتن.دشاب یم )یهورگ یاه

( یمساقلاوبا 1431

( راکارهز ،) 1436

،) ( داعصراختفا 1439

بیدا ،یدقن ،)

( روپ ینارون و روپ 1439

،) ناراکمه و قلایی ینهش (

1491 ( نارگید و تداعس ،) 1492

،) سایلا ناراکمه و (

1991 ) ، کپود و یدنک

( 1999 ،) یچورایس نارگید و

( 2112 ) ( رکاسیل و سیوید ، 2117

( ناراکمه و ساکل ،) 2115

( ناراکمه و امرتسکا ،) 2115

لقن هب ،)

( ،ناراکمه و یحتفزا 1436

م هدش حرطم یاه هیرظن و لااب تاقیقحت زا هدمآ تسدب جیاتن هب هجوت اب .دراد یناوخمه ،) هجیتن ناوت ی

شناد بارطضا شهاک رد دناوت یم یناجیه شوه شزومآ هک تفرگ نیا هب هتفای نیا دروم رد یلامتحا نییبت .دشاب رثوم نازومآ

نیا رد .دور یم رامش هب درف یناور و یعامتجا لماکت و دشر هتسجرب و مهم هلحرم یناوج و یناوجون یاه لاس هک تسا تروص تخم لئاسم و لماوع هرود یاه یراجنهان عاونا هب دنراد هک یا هدننکش و ساسح هیحور تلع هب ار ناوج و ناوجون دناوت یم یفل

ار مزلا تراهم هک یناوجون .تسا یناجیه شوه دوبن لماوع نیا زا یکی .دزاس راچد یتیصخش و یناور ،یفطاع ،یعامتجا ،یراتفر خش و یناور ،یفطاع ،یناجیه لداعت تسا هدرکن بسک نونکات یمن ،دشاب هتشاد یملاس طابترا نارگید اب دناوت یمن ؛درادن یتیص

نازیرگ نارگید اب یراکمه و تباقر زا و ناوتان دوخ قوقح زا عافد رد ،دنک دوجو زاربا یعامتجا یاه طیحم رد و هعماج رد دناوت طضا و یگدرسفا ،سأی عون کی و یفده یب راچد و دوش یم لکشم راچد یریگ میمصت رد ،تسا شزومآ قیرط زا .دوش یم بار

ار نانآ و تخاس عفترم ار تلاکشم زا یرایسب ناوت یم ،ناناوج و ناناوجون هب یناجیه شوه شهاک هجیتن رد هعماج دارفا اب بسانم طابترا داجیا ،هداوناخ اب بسانم طابترا داجیا و ندش یعامتجا ،طیحم رد یراگزاس رد

وت نیاربانب .درک یرای اهنآ ،بارطضا نیرتمهم زا یدنمشزرا و یرواب دوخ ساسحا و سفن هب دامتعا تیوقت ،تبثم طاقن هب هج

،یماریب( دنا هتشاد یصاخ هجوت نآ هب تیبرت و میلعت یاملع و نید ناگرزب هک تسا ییاهراک 1435

.)

( ناراکمه و داعص راختفا 1439

نییبت روط نیا ار بارطضا میلاع رب یناجیه شوه شزومآ ریثات ) ینامرد همانرب نیا ،دندرک

-

یناعم و لیلاد ات دنک یم کمک هورگ دارفا هب هک هدوب یلیصفت و هدرتسگ یشزومآ ار هورگ رد هدننک تکرش دارفا یاهراشف زا یخرب رگنامرد یاه ینارنخس .دنمهفب ار ناشیاهراتفر زا یخرب تشپ رد هدش ناهنپ

تاعلاطا هک دهد یم هزاجا اه نآ هب و هداد شهاک هب حیضوت نتساوخ و شسرپ اب دوخ لکشم اب طابترا رد ار یدیفم و ناوارف

شناد هب هلخادم لوط رد .دنروآ تسد یناربج یاهدربهار زا هدافتسا اب و دننک ییاسانش ار دوخ فعض طاقن ات دوش یم کمک زومآ

.دنبای تسد تیقفوم هب یراتفر و یاه شور یفرعم اب وس کی زا یناجیه شوه شزومآ شناد هب هلاسم لح

،تلاکشم اب هجاوم ماگنه ات درک دهاوخ کمک نازومآ

زکرمت ،هجوت تلاکشم ات دوش یم ثعاب نآ شهاک و بارطضا نداد رارق فده اب رگید یوس زا و دننک هبرجت ار یرتمک بارطضا

(12)

12

ریثات یتخانش دنیارف رب ،تیعقوم یبایزرا رب ریثات قیرط زا بارطضا .دنبای شهاک هظفاح و ،زکرمت ،هجوت شهاک ثعاب و دراذگ یم

یم هجوت شهاک ثعاب بارطضا و لااب یگتخیگنارب ساسحا دننام زین مشخ ساسحا .دوش یم یتخانش یرگشناکت شیازفا و هظفاح شناد هب بسانم یناجیه تیریدم نیاربانب ،دوش و تداعس( دننک ظفح ار دوخ زکرمت ینارحب عقاوم رد ات دهد یم ناکما نازومآ

ه ،ناراکم 1492 .)

یچورایس نارگید و

( 2112 ناور تملاس و سرتسا لیدعت شقن و یناجیه شوه شقن هب ) رد

412 وجشناد دنتخادرپ . نییبت رد نانآ

دندرک نایب دوخ هتفای یم لیدعت ار یناور تشادهب یاهریغتم و سرتسا نایم هطبار یناجیه شوه هک

شوه اب دارفا نمض رد .دنک

أت لااب یناجیه .دنداد ناشن ار یگدرسفا زا ینییاپ حطس و هتشاد سرتسا زا یرتمک تاریث

زاربا و یبایزرا هب هجوت رد دارفا ییاناوت

.دنتسه یقلخ تلااح و تاساسحا هب طوبرم تاعلاطا شزادرپ یاه تراهم هیاپ ،اهشناوت نیا .تسا توافتم نارگید و دوخ یناجیه اد راک نیا رد یرتشیب تراهم هک یدارفا .دنهد ناشن شنکاو هب دنناوت یم رتهب دنر

( ناراکمه و امرتسکا 2115

،ناراکمه و یتف زا لقن هب ، 1436

دندومن حرطم دوخ یسررب یط ) یناناوجون

هک رد هطبار اب تخانش

تاناجیه دوخ راچد لکشم دنتسه و ییاناوت یاه مزلا ار یارب میظنت ناشتاناجیه

،دنرادن رد طیارش سرتسارپ زا

نک لرت یبوخ

رادروخرب تیهام ،هدوبن

سرتسا ار اب تدش یرتلااب كرد یم دنیامن و زا یراگزاس یتخانشناور

یرتمک نرادروخرب د

. هب هجوت اب

ییاسانش .درک هراشا دراد یناجیه یگدنز رد یساسا شقن هک تراهم کی ناونع هب یناجیه شوه هب ناوت یم لااب تاحیضوت هاگآدوخ و دوخ یناجیه یاهتلاح یهاگآ .تساهنآ رب موادم درکلمع و رکفت ییاناوت و دنتفا یم قافتا هک تسا یتروص نامه هب ی

،ناراکمه و ریام( ددرگ یم شخبرثا یراگزاس بجوم ،نامتاناجیه و دوخ هب تبسن ام شناد شیازفا اب تاناجیه زا 2111

زا لقن هب ،

،داعص راختفا 1439

.) یاه یگژیو هار زا نینچ مه یناجیه شوه تیریدم و یناجیه تخانش ،یناجیه یزاس ناسآ ،یناجیه كاردا

یم کمک درف هب دمآراک ییورایور یاهدربهار تیوقت و لرتنک ناوت شیازفا ،یریگشیپ ،ینیب شیپ یاهراک و زاس اب و اه ناجیه بجوم رما نیا و دشخب دوبهب ار دوخ تاناجیه رب لرتنک ات دنک رگ یم نآ یاه هفلوم و بارطضا شهاک

دد ،ییاضر(

1432 .)

شناد هک تسا نیا درک نایب دروم نیا رد ناوت یم هک ییاه نییبت زا یکی روط هب ،دنرادروخرب ییلااب یناجیه شوه زا هک ینازومآ

دنیامن یم ساسحا شیوخ ییاناوت و دوخ هب تبسن هک ینانیمطا اب و هدرک دروخرب ناحتما هژیو هب و تلاکشم اب یدمآراک و بسانم ه زا شناد ،لباقم رد .دنزرو یم یراددوخ ناحتما تیعقوم زا یفنم یبایزرا هنوگ ر ییاناوت هک ینازومآ

یم کچوک ار دوخ یاه

تحت ،دنرادن نانیمطا شیوخ ییاناوت هب و دنرادروخرب یرت نییاپ سفن تزع زا تبسن هب دنراد یرت نییاپ یناجیه شوه و دنرامش آ و هتفرگ رارق ناحتما تیعقوم ریثات رب تیاهن رد و دوش یم نانآ رد بارطضا هب رجنم هک هدومن یبایزرا یفنم یا هنوگ هب ار ن

شناد یارب ار ییاه تصرف تسیاب یم هسردم و هداوناخ .تشاد دهاوخ یفنم رثا نانآ درکلمع ناکما هک دنروآ مهارف نازومآ

ار اهنآ و هتخاس مهارف فلتخم یاه هنیمز رد ار اهنآ تیقفوم و تفرشیپ هب و بسانم تیوقت اب و هدومن هدامآ تیلوئسم نتفریذپ یارب

شناد ،یتیبرت دنور نینچ رد تسا یهیدب .دیامن داجیا نانآ رد ار یدنمشزرا دوخ و یگتسیاش ساسحا ،عقوم رد هک دزومآ یم زومآ

(13)

13

ت رب اریز ،ددرگ طلسم دوخرب یبوخ هب ناحتما دننام از بارطضا یاه تیعقوم اب ییورایور ماگنه رد و هتشاد نانیمطا شیوخ ییاناو

،هملاع( دیامن یم هئارا ناحتما رد ار یبوخ درکلمع هجیتن 1433

.)

یهاگن قیقد هب ناشن هعلاطم دروم یاهریغتم یم

د ه

،د یتساک ییاه هک رد تیحلاص یاه

یناجیه ای یعامتجا دارفا هب دوجو هدمآ

یمز هن زاس نینچ تلاکشم تسا یددعتم

هک یا هنوگ هب م بارطضا و یناجیه شوه نیب هطبار

و .دریگ یم رارق دییات در دربهار

یاه

هناریگشیپ ای

یحلاصا هک هب یبوخ یهدنامزاس هدش

نشاب د یم دنناوت دارفا ار ریسم رد حیحص هاگن .دنراد یسررب و ییاسانش شوه

یناجیه هب ظاحل یرظن

رد تیوقت تیافک یصخش و دوبهب طباور نیب یدرف یرما یرورض هدوب و هب ظاحل یلمع ندوب یم دناوت ات یدودح لیاسم و

تلاکشم دارفا

رد ار هزوح یراگزاس لح

ای ناربج دیامن ،یمطاف(

1433 ).

یب ساسحا و هدش رتشیب تلاکشم رب زکرمت یطیارش نینچ رد ،دنشاب یفاک شمارآ و یژرنا دقاف دارفا ات دوش یم ثعاب بارطضا

وش یم رتشیب ینارگن و یرارق شزومآ .دریگ یم رارق ینهذ یاه راوخشن زا یفنم ی هخرچ رد یرطف تیقلاخ و ینیب شوخ و د

شناد هب یناجیه شوه زکرمت و هجوت دوبهب بجوم ،یفنم راکفا ندیشک شلاچ هب فده اب ناحتما بارطضا هب لاتبم نازومآ

شناد راکفا و یرکف یاهاطخ هک ارچ .دوش یم ینارگن شهاک قیرط زا نازومآ ریغ ،هدش فیرحت ،راکدوخ یتیصوصخ یفنم

ناراکمه و قلایی ینهش( دننک یم لاغشا ار مدآ نهذ مامت یهاگ هک دنراد یدارا ریغ و ینتفریذپ ،دیفم 1491

.)

ضرف ی ه 3 - 1 : شناد یدمآراکدوخ شیازفا ثعاب یناجیه شوه شزومآ .دوش یم نازومآ

( لوادج زا هدمآ تسدب جیاتن ساسارب 3

- 6 ن ) شناد یدمآراکدوخ رب یناجیه شوه شزومآ دهد یم ناش اب .دراد ریثات نازومآ

نومزآ شیپ لرتنک نیب

لرتـنک ظاحل زا یدمآراکدوخ

یراد ینعم توافت دراد دوجو

( 111 / p<1 و 36 / F=21 هیضرف نیاربانب .) 2

- 1 ددرگ یم دییأت . .

،رگید ترابع هب شوه شزومآ

یناجیه نیگنایم هب هجوت اب شناد ناحتما بارطضا

نازومآ تبسن شیامزآ هورگ

،لرتنک بجوم یدمآراکدوخ شیازفا .تسا هدش شیامزآ هورگ

دصرد تارمن رد یدرف یاه توافت تیوضع( یناجیه شوه شزومآ ریثأت هب طوبرم ناحتما بارطضا نومزآ سپ

دشاب یم )یهورگ ،رگید ترابع هب

یناجیه شوه شزومآ نیگنایم هب هجوت اب

شناد یدمآراکدوخ نازومآ

هب تبسن شیامزآ هورگ

هورگ نیگنایم

،لرتنک بجوم یدمآراکدوخ شیازفا .تسا هدش شیامزآ هورگ

اب رضاح شهوژپ هتفای یاه شهوژپ یاه هتفای

( ناراکمه و دنودلاوف 1435

( یماریب ،) 1435

( ناراکمه و دقورس ،) 1439

( ناراکمه و تنل ،) 2119

( ناراکمه و نیوتوپ ،) 2112

و )

( رلدان و وجاراموک 2114

.دراد یناوخمه ) شناد یدمآراکدوخ رب یناجیه شوه شزومآ ریثات

یم ار نازومآ نییبتروــط نیا ناوت

مآ هک درک هرود لوط رد .دوش یم توافتم یاه هطیح رد رتشیب قابطنا و یراگزاس شیازفا ثعاب یناجیه یاه تراهم شزو

شناد یشزومآ .دبایب لح هار اه نآ یارب یهاگآ دوخ زا هدافتسا اب و هدرک ییاسانش ار دوخ تفرشیپ عناوم ات تسا فظوم زومآ

ک ساسحا و یدمآراکدوخ سح هناراگزاس یاه خساپ نتفای شناد لرتن

ار اه نآ یفنم یاه یبایزرا و دهد یم شیازفا ار زومآ

(14)

14

شناد هب هک نیا رب هولاع ،نآ داجیا یگنوگچ و لکشم ی هرابرد تاعلاطا یروآ عمج .دهد یم رییغت تیعقوم هب تبسن نازومآ

ر تیقفوم بسک یارب مزلا لمع تردق ،دنبایب دوخ تلاکشم یارب ار بسانم لح هار ات دنک یم کمک دهد یم اه نآ هب زین ا

،یماریب(

1435 .)

تیلوئسم و فیاظو ماجنا رد دوخ یاه ییاناوت هب درف یاه تواضق و اهرواب هب یدمآراکدوخ زا یکی یدمآراکدوخ .دراد هراشا اه

شیب ،تیعقوم کی رد درف یدمآراکان یاه تواضق و تسا ناسنا راتفر میظنت لماوع عقوم دوخ یاه یگژیو و تیفیک زارت

،تی

یم دوجوب ار اهراشف ره رد دارفا نیا ،نیاربانب ،دنراد دوخ یاه ییاناوت ءهرابرد هنانیبدب تارکفت ،مک یدمآراکدوخ اب دارفا .دنروا

تخس فیلاکت ،لااب یدمآراکدوخ اب دارفا لباقم رد .دننک یم یرود ،دشاب رتارف ناشیاه ییاناوت زا اه نآ رظن ساسارب هک یتیعقوم ناونع هب ار عیرس ،دننک یم باختنا ار زیگنا شلاچ فیلاکت اه نآ .دنریگ یم رظن رد ،دنوش طلسم اهنآ رب دنناوت یم هک ییاه شلاچ

،ناراکمه و دقورس( دوش یم ظفح ناششلات ،تلاکشم دوجو تروص رد و دبای یم دوبهب ناشیدمآراکدوخ سح رت 1439

.) شوه

وت تخانش و یبایزرا نیب طابترا كرد رد یناجیه شوه اب یدرف ،لاثم یارب .تسا رادروخرب ییلااب تیمها زا دارفا یاه ییانا

یم تواضق و یبایزرا هنیمز رد نیا و دشاب رادروخرب ییلااب یدمآراکدوخ زا عارتخا و عادبا ،یشیدناون رد دناوت یم لااب یناجیه هاگدید رد هزورما هک تسا نیا هلاسم نیا داعبا زا یکی .دنشاب رثوم دناوت یا هژــیو هجوت دروم یناجیه شوه ،تیبرت و میلعت یاه

رارق و اه تسکش .تسا تیبرت و میلعت یساسا یاهدرکراک زا یکی یبایشزرا و شرورپ ،دشر هزورما هک یا هنوگ هب تسا هتفرگ

تسا دوخ كاردا زا یشان بلغا ،هدش هداد تبسن اه ییاناوت هب هک ییاه تیقفوم .

کی ملعم دیاب دنادب کلمع در فیعض شناد زومآ

هشیمه هب تلع مدع ییاناوت تسین

، هکلب هب رطاخ مدع بسانت نیب کبس یاه رکفت شناد زومآ و یتاراظتنا تسا هک ملعم زا وا دراد

( تسا ی نوسنو و

،رپراه 2116 .) نینچمه یدمآراکدوخ زین

هک یکی زا میهافم یساسا رد هیرظن ی

،تسارودنب هک

هب اهرواب و تواضق -

یاه درف رد دروم ییاناوت یاه دوخ هراشا

،دراد یم دناوت اب داجیا هزیگنا رد

،درف تابجوم تفرشیپ وا ار مهارف دزاس .

،نیاربانب

نتخانش موهفم یروابدوخ و

یدمآراکدوخ رد

شناد نازومآ رد دروخرب اب اسم ئ ل و

،تلاکشم یم

دناوت بجوم تفرشیپ و تیقفوم

اهنآ رد مامت روما هژیوب رد رما لیصحت .دوش رد نییبت طابترا شوه یناجیه اب یدمآراکدوخ دیاب

تفگ هک اب هجوت هب هکنیا شوه

یناجیه هعومجم لماش یا

زا تراهم یاه هب مه هتسویپ یارب كاردا

،قیقد یبایزرا و زاربا ناجیه

،اه یسرتسد ای

داجیا

تاساسحا هب

روظنم لیهست

،رکفت ییاناوت مهف ناجیه اه و شناد یناجیه و اوت ییان میظنت ناجیه اه روظنم هب دشر یناجیه و

ینلاقع

،تسا و یاهرواب یدمآراکدوخ زین

رب زرط رکفت

،دارفا یگنوگچ اب ییورایور

،تلاکشم تملاس

،یناجیه میمصت

،یریگ

هلباقم اب سرتسا و یگدرسفا ریثأت

یم

؛دراذگ ره ود هعومجم هزاس یا

زا تراهم

،اه اهدادعتسا و

ییاناوت اه دنتسه هک ییاناوت

تیقفوم درف ار رد هلباقم اب اهراشف تایضتقم و یطیحم

شیازفا یم رب .دنهد نیا ساسا ره ود ریغتم اب رگیدکی هطبار یتبثم دنراد

و شیپ تیلباق ینیب

رگیدکی ار ،ناراکمه و ودنانرف( دنراد 2111

یوولاس .) راهظا

یم دراد دارفا یاراد شوه یناجیه

،لااب ییاناوت

یرتهب رب یا هلباقم اب سرتسا یوس زا .دنراد رگید

دارفا یاراد شوه یناجیه

،نییاپ هتسویپ ساسحا یچوپ و یشاپورف

،هدومن

(15)

15

شنکاو یفطاع یاه بسانمان

ناشن یم زا .دنهد نیا ور شوه یناجیه نییاپ یم دناوت زا لماوع زاسرطخ لاتبا یرامیب هب یاه

یناور و داجیا تلاکشم رد

یراگزاس دارفا

اب حم طی هب رامش یاقترا .دیآ یدمآراکدوخ

هب جیاتن یتیریدمدوخ رتهب رجنم

-یم

،دوش ار درکلمع شیازفا

هداد و یاهراتفر یتملاس

ار لیدعت یم یدمآراکدوخ یاقترا .دنک اب

لرتنک

،اه هناشن

،نامرد یاهدمایپ

،ینامسج تارثا

یناور - یعامتجا شناد نازومآ طابترا

سحا یاراد هک یدارفا .دراد یرتشیب یاه تیقفوم زا و دنتسه تابث اب ابیرقت و گنهامه ،هدش فیرعت بوخ ،یدمآراکدوخ سا

،ییاوقت زا لقن هب( دنرادروخرب 1491

.)

ضرف ی ه 1 - 2 : شناد یلیصحت درکلمع شیازفا ثعاب یناجیه شوه شزومآ .دوش یم نازومآ

( لودج مراهچ لصف زا هدمآ تسد هب جیاتن ساسارب 3

- 6 ) هب هجوت اب نیگنایم

شناد یلیصحت درکلمع نازومآ

تبسن شیامزآ هورگ

،لرتنک یناجیه شوه شزومآ بجوم

یلیصحت درکلمع شیازفا تسا هدش شیامزآ هورگ

، هیضرف نیاربانب 4

- 1

.ددرگ یم دییأت .

،رگید ترابع هب یناجیه شوه شزومآ

نیگنایم هب هجوت اب شناد ناحتما بارطضا

نازومآ هورگ هب تبسن شیامزآ

هورگ نیگنایم

،لرتنک بجوم یلیصحت درکلمع شیازفا .تسا هدش شیامزآ هورگ

دصرد تیوضع( یناجیه شوه شزومآ ریثأت هب طوبرم ناحتما بارطضا نومزآ سپ تارمن رد یدرف یاه توافت

جیاتن دشاب یم )یهورگ هتفای اب لصاح

شهوژپ یاه ( یروصنم یاه

1431 ( عراز ،) 1431

( راکارهز ،) 1436

،) و قلایی ینهش

( ناراکمه 1491

( نارگید و تداعس ،) 1492

،) سایلا ناراکمه و (

1991 ) ( کپود و یدنک ، 1999

( وگارد ،) 2113

،) ساکل و

( ناراکمه 2115

( ناهاد و سلاج ،) 2111

( ناراکمه و ویتلاموت ،) 2111

و ) ن اکوزآ و یوگینیداو -

( هکیبوا 2112 ) رد .دراد یناوخمه

یم رضاح هتفای نییبت شناد رد ار ناحتما بارطضا یناجیه شوه شزومآ هک نیا هب هجوت اب هک تشاد هراشا رما نیا هب ناوت

نازومآ

شناد رد ار یدمآراکدوخ و شهاک رتهب یلیصحت درکلمع هب رجنم رما نیا اذل ،دهد یم شیازفا نازومآ

شناد رد .دوش یم نازومآ

یم راوتسا یلیصحت لئاسم و روما رد تیقفوم هب یبایتسد هیاپ رب یلیصحت درکلمع کی یارجا هویش رب یراذگ ریثات ثعاب و دشاب

دشاب یم یگتسیاش تلایامت نداد ناشن و فیلکت .

هتسناد یمدآ یباستکا یاه هزیگنا ءزج ار تیقفوم و درکلمع ،ناسانشناور .دنا

م تراهم ای تامولع هلیسوب ًلاومعم هک تسا یسرد یاه عوضوم رد یباستکا یاه

نومزآ ی یارب ناملعم هک ود ره ای و اه هناشن ای اه

شناد تیلاعف .دنوش یم یریگ هزادنا دننک یم عضو نازومآ شناد یاه

عوضوم رد نازومآ و باسح ،ندناوخ دننام یا هسردم یاه

تراهم اب هک خیرات تخومآ یاه

،ینامیلس و ییاشخب ،روپ یرکشل( تسا هارمه یندب تیبرت و یتعنص و یملع ه 1433

.)

راب - ( رکراپ و نآ 2111

ییاناوت رب هک دناد یم یعامتجا و یصخش ،یناجیه یاه ییاناوت زا یلماعدنچ یا هیارآ ار یناجیه شوه )

رثا نوگانوگ تابلاطم و اهراشف اب لاعف و رثوم هلباقم یارب ام یلک اب هچنآ هک تسا یددعتم دراوم لماش اه ییاناوت نیا .دراذگ یم

.تسا یلیصحت درکلمع دوبهب رد یناجیه شوه شقن تسا وسمه رضاح شهوژپ راب - ( نآ 2116 همانرب ،شزومآ زا هدافتسا اب ار نآ ناوت یم و دبای یم دشر ،تاقوا بلغا رد یناجیه شوه هک دنک یم ضرف )

شرتسگ ،نامرد و یزیر و اهتساوخ اب دروخرب رد امومع ،دنتسه لااب یناجیه شوه یاراد هک یدارفا هک تسا دقتعم وا .داد

(16)

16

ناونع هب دناوت یم یناجیه شوه رد ییاسران و صقن هک تسا دقتعم نینچمه وا .دنراد یرتزیمآ تیقفوم درکلمع یطیحم یاهراشف ب یناجیه شوه .دوش ینعم یناجیه تلاکشم دوجو و تیقفوم مدع همه رد دارفا درکلمع ر

نآ ناوت یم و دراذگ یم ریثات اه هنیمز ی

.درک یفرعم ناگدنریگارف یلیصحت درکلمع رب رثؤم لماوع زا یکی ناونع هب ار شناد یلیصحت درکلمع و یناجیه شوه یاه هفلوم نیب تبثم طابترا و هدمآ تسدب جیاتن دروم رد اب هک درک رکذ دیاب نازومآ

کنیا هب هجوت یناور تملاس دلوم ،لااب یناجیه شوه ه

- تیریدم ،نارگید و دوخ تاناجیه و ساسحا رتهب تخانش رگنایب و یعامتجا

دوخ رد هزیگنا داجیا ،نایفارطا اب بسانم هطبار یرارقرب و نیریاس اب نیدرک یلدمه ،بارطضا شهاک ،نارگید و دوخ تاناجیه رتهب اسحا ،نتسناد اناوت و دنمشزرا ار دوخ و زا ندرب تذـل و تیاـضر ،یگدنز هب تـبثم شرگن نتشاد تیاهن رد و یدمآراکدوـخ س

،راکارهز( دشاب هتشاد یلیصحت درکلمع اب تبثم یراد ینعم طابترا کی ناوت یم اذل ،تسا نآ 1436

.)

1ناچ ( 2115 ظ نیعم نازیم هلیسو هب درف یتخانش یاه تیلاعف رب یناجیه تلااح شقن دنک یم نایب ) فیلکت یارب هک یتخانش تیفر

تلااح هرابرد رکف هب ار دوخ یتخانش یاه تیفرظ زا یشخب هدرسفا درف کی لاثم یارب .ددرگ یم صخشم تسا زاین دروم هطوبرم .دبای یم شهاک رظن دروم فیلکت ماجنا یارب سرتسد رد و هدنام یقاب رثؤم تیفرظ زا هجیتن رد و دهد یم صاصتخا شیوخ یقلخ ن نیا رد یدرف درکلمع یاهدنیآ شیپ ناونع هب یتخانش یبایزرا یاهدنیآرف شقن رب یلیصحت تاناجیه هبرجت نییبت روظنم هب هیرظ

نوسلن .تسا هدش دیکات ولا و2

(4

2114 هطقن ار یناجیه شوه ) و دوخ قیقد تخانش رد هتفرشیپ یاه تراهم و اه ییاناوت یقلات ی

اور موادت داجیا ،یصخش فعض و توق طاقن و شخبرثا دروخرب ،نارگید اب شخبرمث و دیفم ندرک راک و ندنارذگ ،شخبرثا طب

،راکارهز( دنناد یم هرمزور یگدنز یاهراشف و اه هتساوخ اب ملاس 1436

.)

عبانم

( سابع ،یمساقلاوبا 1431

ناحتما بارطضا شهاک رد ینامرد شور ود یشخبرثا و ناحتما بارطضا یسانش ریگ همه نازیم یسررب .) شناد

مود نازومآ

.نارمچ دیهش هاگشناد ،یسانشناور یرتکد هجرد ذخا تهج همان نایاپ .زاوها ناتسرهش ناتسریبد نلون و لیراد ،مب ،دراودا ،تیمسا ،دراچیر ،نوسنیکتا ،اتیر ،نوسنیکتا -

( نازوس ،امسکوه 2116

زورهب ،ینهارب یقت دمحم همجرت .دراگلیه یسانشناور هنیمز .)

ادرهم ،کشریب ( نارگید و ناهاگ ناسین ،یمیرک فسوی ،یارآ رهش زانرهم ،ولماش دیعس ،ینامز اضر ،کیب د

1439 .دشر تاراشتنا :نارهت .)

( داوج ،یدردف یحلاص ،ریما ،یدزی نیما 1453

،دهشم یسودرف هاگشناد ،یسانشناور و یتیبرت مولع هلجم .هدش كاردا سرتسا اب یدانسا کبس هطبار یسررب .)

ش .لوا لاس هرام 2 .

( یلع دمحم ،دنودمحا 1433

.رون مایپ هاگشناد تاراشتنا :نارهت .یناور تشادهب .)

( ارهز ،یداعص راختفا 1439

یدرف یراگزاس شیازفا و یرگشاخرپ شهاک رب یناجیه شوه شزومآ ریثات یسررب .) -

شناد رد یعامتجا مود رتخد نازومآ

ع یسانشناور یرتکد هلاسر .زاوها ناتسرهش ناتسریبد .ناتسزوخ تاقیقحتو مولع دحاو یملاسا دازآ هاگشناد ،یموم

1. Chan

2. Nelson 3. Low