تاحفص 17 - 11
ةسیاقم سرتسا و یصاصتخاریغ ینمیا ،دشر
یهام لزق
یلاآ نیگنر
( نامک Oncorhynchus mykiss
)
( ینوتب یاهرختسا رد تشه
)یلیطتسم و درگ ،یعلض
ةریخذ ةروظنمود رد یزرواشک بآ
ةقطنم ناتسیس
اضردومحم یئازلگرس
یدشرا یلع ،1
2
یرادهار یلعلادبع ،
3
1 . شناد دشرا یسانشراک هتخومآ تلایش هورگ
،لباز ،لباز هاگشناد ،یعیبط عبانم هدکشناد ، ،ناتسچولب و ناتسیس
ناریا
2 تلایش هورگ رایداتسا . ،لباز ،لباز هاگشناد ،یعیبط عبانم هدکشناد ،
،ناتسچولب و ناتسیس ناریا
3 رایداتسا . هورگ
تلایش ، نوماه یللملا نیب بلاات هدکشهوژپ ،لباز ،لباز هاگشناد ،
،ناتسچولب و ناتسیس ناریا
:لاسرا خیرات 11
/ 11 / 1011 :شریذپ خیرات
22 / 11 / 1011
هدیکچ
رض اح قیقحت ب
ه روظنم یس ررب هس یاقم یا هجنس ارف
،دش ر یاه ینمیا
یص اص تخاریغ و
سرتس ا یهام لزق نزو نیگنایم( لاآ 50
/
±2 22 / 05 رد )مرگ
عاونا یاهرختسا لیطتسم
لکش رامیت(
1
،) رامیت( درگ 2
) و تشه رامیت( یعلض 0
) ةریخذ ةروظنمود مکارت اب ،یزرواشک بآ
25 بعکمرتم رد هعطق
( 0 بآ یبد و )رارکت 0
/ 2 ،هیناث رد رتیل هب
تدم 0 .دش ماجنا هام ساس ارب
لولحم نژیس کا نازیم شیازفا جیاتن
، شهاک نازیم رتس ب نجل کاینومآ و
رامیت 0 تخا رگید رامیت ود هب تببببسن ینعم
تبببشاد یراد (
50 /
≥5 )P
هب ییاین نزو رادقم نیرتمک و نیرتبببشیب . رامیت نایهام رد بیترت
0
( 11 /
±22 21 / 404 رامیت و )مرگ 1
( 11 /
±12 41 / 041 )مرگ دش هدهاش م (
50 /
≥5 .)P
هجنس ارف جیاتن هک داد ناش ن ینوخ یاه
ریداقم لوبلگ یاه ،زمرق
ه تبببببیرکوتامه ،نیبولگوم و
خاببش یاه زمرق لوبلگ (
، MCH
و MCV
) MCHC
تخا دقاف فلتخم یاهرامیت نیب ینعم
راد دوب ( 50 /
≤5 .)P
ببشیب نیرت نیرتمک و نازیم
خاببش و زکولگ( سرتببسا یاه لوزیتروک
و ) ینمیا ( یببصاببصتخاریغ یقارتفا دببصرد و دادعت
لوبلگ یاه دیدببس ، عف تیلا
،امس پ ناملپمک نیلوبولگونومیا
و لک نیئتورپ ، نوخ مرس میزوزیل
هب ) بیترت رامیت هب قلعتم 1
و 0 دوب ( 50 /
≥5 .)P
ن داد ناش ن جیات هک
تیعض و
رتیب ییلااپدوخ رد
رامیت 0 اهرامیت ریاس هب تبس ن
، تأ و تبثم ریث ینعم
راد هجنس ارف یخرب لزق یهام سرتس ا و یص اص تخاریغ ینمیا ،دش ر یاه
آ لا
دراد ، اربانب نی یم ناوت رد یتمواقم داببصتقا یاتببسار و
یداببصتقا دیلوت رختببسا ،رت
یعلببض تببشه ار
یارب ةریخذ یهام شرورپو بآ لزق
رد لاآ نیب
نازرواشک ةقطنم .دومن جیورت ناتسیس
ناگژاو دیلک ی : مکارت ،دیلوت درکلمع هریخذ
،هروظنمود رختسا ،یزاس لزق
لاآ ی نیگنر نامک ناتسیس ،
یدشرا یلع :لوئسم هدنسیون Email: arshadi@uoz.ac.ir
Comparison of growth, nonspecific immunity systems and stress of Oncorhynchus mykiss in concrete agricultural water storage ponds
(octagonal, round and rectangular) in the Sistan region
Mahmoodreza Sargolzaie1, Ali Arshadi2, Abdoll Ali Rahdarie3
1. M.Sc. Graduate, Department of Fisheries, Faculty of Natural Resources, University of Zabol, Zabol, Sistan and Baluchistan, Iran
2. Assistant Professor, Department of Fisheries, Faculty of Natural Resources, University of Zabol, Zabol, Sistan and Baluchistan, Iran
3. Assistant Professor, Department of Fisheries, Hamoon International Wetland Research Institute, University of Zabol, Zabol, Sistan and Baluchistan Iran
Received: 8-Jan-2022 Accepted: 18-Feb-2023
Abstract
The present study was conducted to compare the growth, nonspecific immunity systems and stress of Oncorhynchus mykiss in three concrete agricultural water storage ponds, consisted rectangular (Treatment 1), round (Treatment 2), and octagonal (Treatment 3) shapes in a trout farm. Density of 20 fish/m3 (3 repetitions) and water flow D.B of 2.5 lit/sec, were run for each experimental unite and fish cultured for 5 months.
According to the results, higher dissolved oxygen and reduction in sludge and NH3 production recorded in water in treatment 3 compared to other treatments (p≤0.05). The highest and lowest final individual weight measured in treatment 3 (434.21±22.16 g) and treatment 1 (349.41±18.91 g), respectively (p≤0.05). The values of RBC, hemoglobin, hematocrit, MCV, MCH and MCHC were not significantly different among treatments (p≥0.05). The highest and lowest levels of stress indicators (glucose and cortisol) and nonspecific immune systems of fish (number and differential percentage of WBC, plasma complement activity, immunoglobulin, total protein and serum lysozyme) belonged to treatments 1 and 3, respectively (p≤0.05). The results showed that, treatment 3 has better self-purification status than the other treatments, and has a positive and significant effect on growth, nonspecific immune systems and stress in rainbow trout. Therefore, using rectangular shape of pond for culture of trout can be promoted among the farmers of Sistan region in the direction of resistance economy and more economical production.
Keywords: Production efficiency, Stocking density, Reservoir pond, Oncorhynchus mykiss, Sistan
Corresponding author: Ali Arshadi Email: arshadi@uoz.ac.ir
1 . همدقم
سابببببسارببب شرازببگ
( FAO
2525 یببهاببم )
لزق یلاآ نیگنر ( نامک
Oncorhynchus mykiss
) 2 دص رد
شخب رد یهام تادیلوت لک زا یزبآ
ایند یرورپ هب ار
دوخ
تسا هداد صاصتخا .
لاس رد 1011 دیلوت اب ناریا زا شیب
115 نت رازه ةبتر
زا شیب و ایند رد دیلوت تبببسخن 22
دیلوت لک زا دببصرد یهام
لزق لاآ ی یببشرورپ اراد ار نایج
دش
، نازیم نیا زا
، میس ةقطنم ناتسیس دودح
01 نت وب د
(
Iran Fisheries Organization, 2020
).
دیلوت دببشر نیا
تی دودح م هب هج وت اب هب مدرم زای ن و یبآ عبان م یاه
رادیاپ لایتبببشا داجیا و ملابببس نیئتورپ
، ثعاب دبببش هک
هریب یاببهرختبببسا زا یرادرب دببنچ
روظنم ة بآ هریخذ
یزرواشک هب
زا یکی ناونع تیلاعف
یاه ةدزابدوز د یدیلوت
ر
یزروابببشک شخب هب
ت روظنم أ لایتبببشا ،ییاذغ زاین نیم و
دریگ رارق هجوت دروم دمآرد ،
،نیاربانب هب هجوتاب
سکشخ یلا
رد ةقطنم یاهرختس ا ثادحا ،ناتس یس روظنمود
ةریخذ ة
بآ یزروابببشک یهام شرورپ و
تیج ةدادتبببسا هنییب
زا
یبآ عبانم رد درخ
ةعس وت یرورض ،ییاتس ور رادیاپ تس ا
(
Arshadi, 2016
) ناتببسچولب و ناتببسیببس ناتببسا رد .
،
یزبآ یرورپ رختس ا رد ةریخذ ةروظنمود
یزرواش ک بآ رد
یتمواقم داص تقا یاتس ار هب
روظنم یرادیاپ تیعض و دوبیب
نازروابشک تبشیعم یزببآ
لابعف روربپ هیصوت
تسا هدش
(
Shahrekie and Sharifzadeh, 2015
.) دببیل وت نازی م
ار ا یطیحم ییارببش هب هتببسباو یزبآ تادوجوم نآ
اه
تس ا یمامت دش ر هک یطیحم ییارش نیرتمیم زا یکی و
تح ت ار یزبآ تادوجوم رارق ریثأت
یم بآ تی دیک ده د
تببسا دببشر ،سرتببسا شیازفا ثعاب بآ تیدیک شهاک .
رتش یب عویش ،فیعض یرامیب
و اه شهاک و تادلت شیازفا
یزبآ رد دببیلوت یرورپ
یم نیارباببنب .دوبببش
، رد تببیقفوم
یزبآ یرورپ باختنا اب اینت نوگ
ه و یذیت ة بس انم هب
س د ت
یمن ییارش هب یدایز رایسب دح ات میم نیا و دیآ یشرورپ
،شرورپ مکارت دننام یهام لکببش
یببسدنه
،رختببسا د
ام و
زین یهام یارب هدادتببسا لباق بآ نازیم یگتببسب
ک دراد ه
دراوم نیا یمامت هب
بآ تیدیک میقتسمریغ و میقتسم رو تحت ار
رارق ریثأت یم
لو رد و دنهد رود
ة دیاب شرورپ
دنوبببش تیریدم (
Orbcastel et al., 2009
) . رد ةقطنم
یاهرختسا ناتسیس یلیطتسم
ینتب لکش ام شرورپ
یه
نییاپ مکارت اب 7
،بعکمرتم ره رد هعطق تببشیعم دح رد
هریب دروم رارق یرادرب
یم دریگ (
Arshadi, 2016
)،
ریییت
یوگلا یبببسدنه لکبببش و درگ هب اهرختبببسا تخابببس
تببشه یعلببض ببببس خاببش دوبیب یهدزاب
یکیلوردیه
،
،روک طاقن ذح عیرس ت
رد ذح تلاوض ف بآ شخرچ و
تیاین رد و یویت
ة رتیب یم ( دوببش
Balooti et al., 2016;
Naserian et al., 2018
) . یعلببض تببشه رختببسا یرترب
رختس ا هب تبس ن مامت رد بآ نایرج ینگمه ،یلیطتس م
طاقن رختببسا رد بآ نایرج تعرببس ینگمهان .تببسا نآ
هدنامس پ و تلاوض ف زا معا دماج داوم بوس ر هب رجنم یاه
یاذغ هدروخ یم هدببشن هک ددرگ
ةیزجت یب و یزاوه یزاوه
نآ وگ نیا رد بآ تی دیک شهاک ثع اب اه اه رختبببسا هن
یم .ددرگ نینچمه یاه رختبببسا رد یهام مکارت شیازفا
و رودم تشه یم یعلض ینگمه ای لماک ط تخا نامز دناوت
هب رجنم و هداد شهاک ار رختسا رد بآ تایصوصخ دوبیب
و یک ی م اببنی دوردببیه ددرگ رخ ت ببببسا یی لااببپدوخ
(
Lunger et al., 2006
.)
لمع قیر زا مببسیلوباتم و دببشر رب نمزم سرتببسا رثا لوزیتروک نومروه یم
دراذگ
، هب نیمه لی لد شیازفا ،
رد زکولگ و لوزیتروک نوچمه یسرتسا یاهرگناشن ریداقم هنوگ زا یرایسب یشرورپ یاه
رد سرتسا اب هجاوم یطیحم
تابثا ( تسا هدش
Tort, 2011
تیدیک رد هک ییاهرییتم .)
یاهرختس ا بآ یش رورپ
ت أ لماش دراد ریث ةنوگ
،یش رورپ
ییاذغ میژر
، ،امد یببشرورپ متببسیببس و تببشادیب لرتنک ،
یرامیب لماوع از
یم دشاب
، هدرتسگ تاقیقحت و تاعلاطم یا
اب هطبار رد رختبببسا لکبببش
مکارت ، و کیزیف ییاربببش ی
و
رورپ یاهرختبببسا بآ ییایمیبببش ت و یهام ش
أ رد نآ ریث
خاش هیذیت ،دش ر یاه ینمیا ،
سرتس ا و یص اص تخاریغ
( تبببسا هتفرگ تروبببص نایهام
Lunger et al., 2006;
Arshadi and Zare, 2011; Ghalyan et al., 2017;
Zahedi et al., 2019; Welker et al., 2019
.) هب هجوت اب
بآ عبانم شهاک ی
و هجوت و ی
هژ هب دادتس ا ة یب ی هن زا قادح ل
بآ یزروابشک شخب زبآ رد
ی رورپ ی
، هریب تروربض یرادرب
ملع ی ا زا بسانم و ی
ن لوت رد عبانم ی
د نایزبآ ب ی ش پ زا ی ش
م ساس حا ی
.دوش اجنآ زا هک لزق یهام نایهام زا یکی لاآ
شزرا اب رد هک لااب ییاذغ دعتبببسم طاقن رتبببشیب
روبببشک
شرورپ یم هداد وببش د و ییارببش ندوب بببسانم هب هجوت
یمیلقا رد ةقطنم ناتببسیببس لقادح
یارب 0 زا هام لاببس
تیج لزق یهام شرورپ لاآ
ی نیگنر نامک ، اب یحار ریییت و
و یهام شرورپ نزخم ةریخذ
بآ زا لکبببش بببسم ت هب لیط
تبببشه درگ و یعلبببض
، ناکما ییلااپدوخ رتیب
و دماج داوم
تیلوباتم دیلوت یاه لکش لیطتس م رختس ا هب تبس ن
ا داجی
دببش
، رختببسا زا اینت ،هقطنم نیا رد ةریخذ
یزرواببشک بآ
یهام شرورپ تیج لکش لیطتسم لزق
( نییاپ مکارت اب لاآ 7
)بعکمرتمرد هعطق هدادتسا
یم هعلاطم و دوش صوصخ رد یا
ةس یاقم یهام شرورپ متس یس عون هس نیا لزق
مکارت اب لاآ
( لااب 25 رد هعطق تسا هتفرگن تروص )بعکمرتم
نیاربانب د ر
،شهوژپ نیا رختس ا نیا درکلمع
اه وت رد یهام دیل هب
تروص
تف رگ رارق یبببسررب دروم یلمع .
یبببسررب هببببسیاق م
یا
هجنس ارف
،دش ر یاه ینمیا
یص اص تخاریغ و
سرتس ا یهام
لزق لاآ نیگنر ی نامک
(
Oncorhynchus mykiss
) رد عاونا
یاهرختببسا ینتب
لیطتببسم لکببش
، و درگ تببشه یعلببض
ةریخذ ةروظنمود یزروابببشک بآ
لااب مکارت اب رد
ةقطنم
ناتسیس زین
.دش ماجنا
2 . و داوم شور
اه
2 . 1 . هیهت ة شیامزآ ماجنا طیارش و یهام
زا قیقحت نیا ةمین
هامریم مود رد
ةقطنم اب ناتببسیببس
هریخذ یزابببس 25
هع طق یهام هچ ب لزق
لاآ نیگنر نام ک
لو و نزو نیگناببیم(
هببب بببیترت 50 /
±2 22 / 05 و مرگ
20 /
±1 50 / 10 یتنابببس )رتم بعکمرتم رد یاهرختبببسا رد
ةریخذ ةروظنمود لاکببشا اب ینتب یزرواببشک بآ
لیطتببسم
( رامیت 1 )،
درگ ( رامیت 2 ) و تببشه یعلببض ( رامیت 0 ) اب 0
رارکت هب تدم 0 .دبببش ماجنا هام تحابببسم
، قمع مجح و یبیرقت
ةی لک اه رام یت هع لاط م نیا رد
هب بی ترت 155 رتم
عبرم
، 2 رتم و 255 بعکمرتم دوب
لکبببش(
1 ) . یهام هچب
زاین دروم یهام ریثکت زکرم زا
ت شاخ ریش أ
.دش نیم عبنم
هاچ بآ قیقحت نیا رد یبببشیامزآ رامیت هبببس ره بآ یاه
یزرواش ک قمع اب
15 ات 10 رتم و یبد 0 / 2 هیناث رد رتیل اب
یامد 2 / 14 یتناس هجرد دارگ
، 0 pH
/ 7 یکیرتکلا تیاده و
275 یتنابببس رب سومورکیم رتم
هب بآ ژاپمپ زا سپ هک دوب
یهداوه جرب عادترا اب
0 / 2 ،رتم .دببش لقتنم اهرختببسا هب اب
هب یدورو بآ یبد هب هجوت رختسا ره
اب یبیرقت مجح 255
،رتیل رازه ی
رتمک زا 24 تع اببببس بآ لم اک ضیوعت
.تفرگ تروببص اهرختببسا هببس ره یاهرختببسا یحار رد
یجورخ تمس هب رتسب بیش ،رامیت 0
.دوب دصرد یجورخ
و درگ یاهرختس ا تش ه
یزکرم یعلض رختس ا یجورخ و
تبببشاد رارق فک رد یدورو لباقم یایتنا رد یلیطتبببسم .
و رودم یاهرختس ا رد بآ نایرج تش ه
یش درگ یعلض رد
تیج هبرقع تعاس یاه دوب
. ت تیج أ زاین دروم نژیسکا نیم
ایهام ی زا رختبببسا ره رد شیامزآ دروم ن ةداوه
یچراق
( لدم
Splash2001
)راخب بسا ی هدادتسا
ش د لکش(
1 ).
2 . 2 صخاش شجنس . بآ یفیک یاه
خابببش یخرب شرورپ ةرود لو رد بآ یدیک یاه
هلمجزا اهرختس ا نازیم و بآ یامد ،لولحم نژیس کا ،pH
.دی درگ تب ث هن ازور ،تادلت کاینومآ
1لک ( زین )TAN
اب
گنر هاگتس د زا هدادتس ا جنس
( لدم
HANA HI83200
)
نابیم رد زور ی هزادنا
سپ شیامزآ یایتنا رد .دش یریگ
زا هدادتببسا اب رتببسب نجل نازیم ،اهرختببسا بآ هیلخت زا یخ .دش دروآرب یزلف شک
2 . 3 . هنومن تسیز و یرادرب نایهام یجنس
هنومن اب شیامزآ ةرود لو رد دبببصرد ی زا یرادرب
ره ،یبببشرورپ نزخ م ره ناببیه اببم 10
ببی زور راببب
تببسیز شجنببس اب یجنببس نزو
لک ( یوزارت اب لاتیجید
تقد 1 / 5 مرگ ) لو و لک تببسیز هتخت(
اب یجنببس تقد
51 / 5 یلیم تم ببب ر ) ب ببب ه دنا تروص ببب
یدار جنا ببب ما ش ب د .
1 Total ammonia nitrogen
رامیت 1 رامیت
2 رامیت
3
لکش 1 - رامیت( یلیطتسم یزرواشک بآ ةریخذ ینوتب یاهرختسا عاونا 1
رامیت( رودم ،) 2
تشه و ) رامیت( یعلض 3
)هدنراگن( ناتسیس ةقطنم رد )
یبببببب ةرود
ب نایهام ،شیامزآ هجوت ا
ز هب ی و هدوت قب
هناخراک لمعلاروتبببسد لودج و یهام نزو اب ببببسانتم(
)بآ یاببمد کا کاروببخ اببب زور رد راببب ود
بببس دورببت
ق لز یلاآ نیگنر نامک )ناریا ،درکریبببش هنادارف تکربببش(
،
هب دندبببش هیذیت یتبببسد تروبببص شیامزآ یایتنا رد .
خابببش هلمج زا هیذیت و دبببشر یاه
ندب نزو شیازفا 1
( خرن ،)BWI
هنازوردببشر (2
،)DGR
تیعببضو خاببش 0
( ،)CF
هژیودبببشر خرن (4
،)SGR
ییاذغ لیدبت بیربببض 0
( یگدنامزاب دصرد ،)FCR
(1
لوصحم رادقم و )SP
ساسارب
یباور دش هبساحم ریز (
Andrade et al., 2015
.)
ییای ن نزو(( =)مرگ( ندب نزو شیازفا )مرگ(
- ( هی لوا نزو
))مرگ(
=)زور رد مرگ( هنازور دش ر نازیم )مرگ( ییاین نزو(
- نزو
))مرگ( هیلوا شیامزآ یاهزور دادعت÷
)مرگ( ییاین نزو(( =تیعبببضو خابببش ییاین لو ( ÷
0
))رتمیتناس(
× 155 خرن
دشر هژیو ییاین نزو یعیب متیراگل( =)زوررددصرد(
)مرگ(
- )مرگ( هیلوا نزو یعیب متیراگل
÷ یاهزور دادعت
)شرورپ
× 155
ییاذغ لیدبت بیرض =
یاذغ مرگ( هدش رص م
÷) شیازفا
مرگ( نزو )
هرود یادتبا رد نایهام دادعت( =یگدنامزاب دبببصرد دادعت÷
)هرود یایتنا رد نایهام 155×
یای تنا رد نای هام دادع ت( =)مرگ ولیک( تبببشادرب نازیم هرود )نایهام نزو شیازفا نیگنایم×
1555÷
2 . 0 . صخاش نوخ ییایمیشویب یاه
تیج خابببش نییعت و ینوخ یاه
ینمیا یایتنا رد
رود ة شیامزآ رد ره رارکت هب یفداص ت رو نوخ
یریگ زا 0
یهام ددع
، یبببشوییب زا سپ اب
105 یلیم رتیل رد مرگ
خیم لگ ردوپ هراصع
، گنرس اب 2
یلیم رتیل گرهایس زا
یمد ماجنا دش . 0 / 1 یلیم رتیل هلول رد نوخ زا یلومعم یاه
و )هنیراپه ریغ(
0 / 5 یلیم رتیل تیج رگید نوخ
یببسانببش
1 Body Weight Increase
2 Daily Growth Rate
3 Condition Factor
4 Specific Growth Rate
5 Food Conversion Ratio
6 Survival Percent
( و تیرکوتامه ،زمرق لوبلگ ،دیدس لوبلگ نیبولگومه
) هب
هلول هنومن .دببش لقتنم هنیراپه یاه ترواجم رد نوخ یاه
یزبآ هاگشیامزآ هب هلصاف ب شخ خی باز هاگشناد یرورپ
ل
دش لقتنم دن
. تیج خاش نییعت یاه
مرس یسانش
، رس م
هنومن دیگن نوخ یاه ا
یتورکیم رد هدبببش یر دام دقاف پو
ة
دض ( ژودیرتناس زا هدادتس ا اب داقعنا 0555
هقیقد رد رود
هب تدم 0 )هقیقد رد و دببش ادج هتخل زا رلپمببس یببسوت
پویتورکیم تف رگ رارق هن اگ ادج یاه
. هن ومن مربببس یاه
هزادنا نامز ات هدش یزاس ادج هجنس ارف یریگ
یمرس یاه
یامد رد رزیرف رد یدنم
25 یتنابببس هجرد رادیگن دارگ
ی
دببش . خاببش لوبلگ دادعت لماببش ینوخ یاه
زمرق یاه ،
لوبلگ دادعت دیدس یاه
، تیرکوتامه ،
نیبولگومه ،
مش شرا
لوبلگ یقارتفا و لیفورتون ،تیببسودنل لماببش دیدببس یاه
تیس ونوم شور قب
درادناتس ا یاه نومن زا
ة یواح نوخ
دض هدام داقعنا
هزادنا نوخ دندش یریگ
(
Blaxhall and
Daisley, 1973
.) زمرق لوبلگ ی مجح نیگنایم (
)MCV
،رتیلوتمف ببببسحرب نیگنایم
مرق لوبلگ ی نیبولگومه ز
( مرگوکیپ ببببسحرب )MCH
نیگنایم و تظلغ دبببصرد
زمرق لوبلگ ی رد نیبولگومه (
دصرد بسحرب )MCHC
رب دش هبساحم ریز یباور ساسا (
Klinger et al., 1991
:)
15
×
لوبلگ دادببعت]
زمرق یاببه (
رد نویلیم یلیم
رتم
بعکم /) )دصرد( تیرکوتامه
[ MCV(fl)=
15
×
لوب ل گ دادببعت]
زم رق یاببه یل ی م رد نوی ل ی م (
بببعک م رت م /)
یببببسدرد مرگ (نی ب ول گ وم ه رت ی ل
)
[
MCH(pg/cell)=
155
×
)دببببصرد( تببیرکوتاببمه]
/ نیبولگومه (
رد مرگ
یسد رتیل )
[ MCHC(%)=
خاش نازیم هلمج زا یهام یصاصتخاریغ ینمیا یاه
میزوزیل تیلاعف شور زا هدادتسا اب شیامزآ یایتنا رد مرس
ترودک یجنس رتموتفورتکپس ا هاگتس د زا هدادتس ا اب و ب
ا
( هدبش هیبصوت شور
Ellis
( 1115 ) هزادنا یریگ بش د یارب .
شجنببس نیلوبولگونمیا
لک مرببس زین نوخ گنر شور زا
یجنببس
Siwicki
و
Anderson
( 1110 ) .دببش هدادتببسا
( مرس ناملپمک متسیس تیلاعف
ACH50
رب ) زیلومه ساسا لوبلگ
( شوگرخ زمرق یاببه
RaRBC
شور ببمک هببب )
Waley
و
North
( 1117 هزادنا ) پ .دش یریگ لک نیئتور
و
ییایمیبببشویب رزیلاانآوتا هاگتبببسد زا هدادتبببسا اب زکولگ (
Eppendorf, Epos 5060
) تیک زا هدادتسا اب یراجت یاه
سراپ تکرببش یببسوت هدببش هییت و )ناریا ،جرک( نومزآ
قباطم با هدنزاببس تکرببش روتببسد
، هزادنا دببش یریگ .
یارب
شجنببس یازیلاا تیک زا مرببس لوزیتروک نومروه نازیم
یراجت لوزیتروک (
Diagnostics Biochem Canada Inc,
Ontario, Canada
) دش هدادتسا .
2 . 5 . هداد یرامآ لیلحت و هیزجت اه
هداد لیلحت و هیزجت اب اه
زا هدادتبببسا مرن
رازفا
SPSS
(
Version 18, IBM, USA
و ) شور هببیزجت سناببیراو
ی هفر (
One–way ANOVA
) لامرن ادتبا .دببش ماجنا
هداد ندوب نومزآ اب اه
ورگوملوک -
نریمبببسا و
ینگمه و
سنایراو یبببسوت اه نومزآ
Levene
یارب .دبببش شیامزآ
بببسیاقم ة نیگنایم اه یرامآ نومزآ زا
Duncan
طبببس رد
نانیم ا 10
هدادتببسا دببصرد اب زین اهرادومن مببسر .دببش
مرن رازفا
Excel
هخسن 2511 .دش ماجنا
3 . جیاتن
3 . 1 . صخاش یاه یفیک بآ
ساس ارب لولحم نژیس کا نیب جیاتن
، نازیم س ب نجل رت
کاینومآ و لک
رد رامیت 2 و رامیت 0 اب هسیاقم رد رامیت
1
ینعم توادت اد دوجو یراد
تببش هب ، هک یبیترت نیرتببشیب
و
رتبببسب نجل نازیم نیرتمک کای نومآ و
لک هب رد بی ترت
رامیت 1 رامیت و 0 ( دوب 50 / 5
P<
.) ریاس خاش یدیک یاه
امد هلمج زا بآ و
ینعم توادت رامیت هببس ره ردpH
یراد
دنتشادن ( 50 / 5
P>
).
3 . 2 . صخاش تسیز یاه یجنس
سابسارب لودج جیاتن
2 زا سپ ، 105 ،شرورپ ةرود زور
خاببش نازیم نیرتببشیب رامیت هب طوبرم دببشر یاه
0 و
نآ نیرتمک نینچمه رامیت هب طوبرم اه
1 ( دوب 50 / 5
P<
،)
یاهرامیت نیب یلو 1
و 2 ینعم توادت تبببشادن دوجو یراد
( 50 / 5
P>
نازیم نیگنایم هکنیا دوجو اب .) هژیو دش ر خرن
د ر
رامیت 0 رامیت زا رتبببشیب 2
ینعم تخا نیا اما ،دوب راد
( دوبن 50 / 5
P>
و یقاچ بیرببض نیگنایم تخا .) دببصرد
تادلت ینعم اهرامیت رد ( دوبن راد
50 / 5
P>
نیگنایم توادت .) ییاذغ لیدبت بیربببض
رامیت ود 2
و 0 رامیت اب 1 ینعم راد
( دوب 50 / 5
P<
نیگنایم نیرتشیب .) دیلوت نازیم
( ک ی ل و )مرگ و
رام یت هب طوبرم )بع کمرتم رد مرگولیک( مکارت نازیم 0
و
رامیت هب طوبرم نآ نیرتمک نینچمه 1
( دوب 50 / 5
P<
.)
لودج 1 - صخاش زا یخرب نیگنایم بآ یفیک یاه
یاهرختسا روظنمود
ة یزرواشک تشه و درگ ،یلیطتسم
یعلض
یهام شرورپ لزق
لاآ ی گنر نی نامک ( نیگنایم
؛رایعم فارحنا± 3
= )n رود لوط رد ة
شیامزآ
عون خاش رامیت
1 رامیت
2 رامیت
0
جرد( بآ یامد ة
)دارگیتناس 21
5/ 11± 10/ 70
5/ 17± 14/ 10
5/ 42± 10/
یلیم( بآ رد لولحم نژیسکا )رتیل رب مرگ
02a
5/ 4± 5 1/
b
1a
0 5/ 12± 1/ 0b
1 5/ 4± 2 7/
40 pH 5/ 54± 2/ 00
5/ 10± 7/ 21
5/ 24± 7/
نازیم نجل رتسب ( یتناس رتم ) 17c
2/ 4± 2 2/ 1
b
2a
7 2/ 7± 0 4/ 50a
1/ 1± 1 2/
کاینومآ لک یلیم(
)رتیل رب مرگ 0c
5 5/ 2± 5/ 2ab
5 5/ 0± 5/ 1a
5 5/ 4± 5/
نیتلا ورح توادتم
رد دادعا یلااب ره رد
فیدر ینعم تخا دوجو رگنایب راد
رامیت نیبرد اه
تس ( 50 / P≤5 .)
لودج 2 - صخاش جیاتن یهام دشر یاه
لزق لاآ ی گنر نی نامک
یاهرختسا رد تشه و درگ ،یلیطتسم ةروظنمود
نیگنایم( فلتخم مکارتاب یعلض
؛رایعم فارحنا± 3
= )n
خاش عون رامیت
1 رامیت
2 رامیت
0
نزو )مرگ( هیلوا 21
/
±1 01 / 05 50
/
±2 11 / 21 22
/
±2 07 / 05
یتناس( ییاین لو )رتم
21a
/
±1 40 / 27 50a
/
±2 21 / 27 22b
/
±2 21 / 05
ییاین نزو )مرگ(
11a
/
±12 41 / 041 22a
/
±21 22 / 075 11b
/
±22 21 / 404
یهام نزو شیازفا )مرگ(
71a
/
±11 15 / 011 17a
/
±2 21 / 045 20b
/
±12 14 / 450
نازیم هنازوردشر ( زور رد مرگ ) 52a
/
±5 10 / 2 51a
/
±5 27 / 2 12b
/
±5 11 / 2
هژیو دشر خرن (
زور رد دصرد )
51a
/
±5 10 / 1 50ab
/
±5 12 / 1 57b
/
±5 77 / 1
یقاچ بیرض 52
/
±5 11 / 1 14
/
±5 72 / 1 10
/
±5 07 / 1
ییاذغ لیدبت بیرض 11b
/
±5 75 / 2 14a
/
±5 15 / 2 12a
/
±5 25 / 1
دصرد یگدنامزاب 17
/
±1 07 / 15 27
/
±1 20 / 15 10
/
±1 02 / 11
دیلوت نازیم ک(
ی ول )مرگ 0a
/
±01 7 / 1100 0a
/
±10 2 / 1202 0b
/
±72 0 / 1470
)بعکمرتم رد مرگولیک( مکارت نازیم 11a
/
±5 77 / 0 52a
/
±5 11 / 1 01b
/
±5 02 / 7
نیتلا ورح توادتم
دادعا یلااب ره رد
فیدر ینعم تخا دوجو رگنایب تسا راد
( 50 / P≤5 .)
3 . 3 . صخاش نوخ ییایمیشویب یاه
زا لبببصاح جیاتن خابببش نییعت
یاه نایهام ینوخ
لزق لاآ ناببببشن دن هد ة ینعم تخا دوجو مدع نیب راد
لوب ل گ دادببعت رظ ن زا اببهراببمیت ،زم رق
نی ب ول گ وم ه
،
دصرد تیرکوتامه
، یلولبببس یبببسوتم مبببجح (
،)MCV
نیبوببببلگومه یلولس یسوتم
( )MCH
یسوتم تظلغ و یلولببس نیبولگومه
( )MCHC
دوب ( 50 / 5
P>
، لودج 0 .)
اب هتبلا زا اهرختبببسا لکبببش ریییت هب یلیطتبببسم
و درگ
تش ه یعلض هک هب رو مظنم اب و لولحم نژیس کا شیازفا
بآ کای نومآ شهاک دوب هارمه
لوبلگ دادع ت رد ، دی دبببس
شیازفا .دش هدهاشم یبسن هب
هک یبیترت رامیت
0 نیرتشیب
لوبلگ دادع ت دی دبببس
( 40 /
±1 10 / 7 ) رام یت و 1
نیرتمک
لوبلگ دادعت دیدس
( 72 /
±1 17 / 1 ) دندوب اراد ار (
50 /
P≤5 .)
س یاقم ة لوبلگ یقارتفا شرامش دیدس یاه
دص رد ، عاونا
تیببسوکل اه
یاهرامیت نیب رد اینت هک داد ناببشن فلتخم
رامیت نیب ،لیفورتون و تیس ودنل نازیم 1
اهرامیت ریاس اب
ینعم تخا اد دوجو راد
در ( 50 /
P≤5 ).
اب لکبببش ریییت
زا اهرختببسا هب لیطتببسم
تببشه و درگ یعلببض
نازیم رد ،
،تیببسودنل شیازفا
،لیفورتون نازیم رد و شهاک
هدهاببشم دش
( 50 /
P≤5 ) نازیم نیرتمک . ( تیسودنل
10 /
±2 15 / 72 )
راببمی ت رد 1
لببیف ورت ون نازی م نی رت م ک نن چ م ه و
( 00 /
±1 02 / 14 رامیت رد ) 0
هزادنا لصاح جیاتن .دش یریگ
لوبلگ یقارتفا شرامش زا ینعم تخا ،دیدس یاه
یراد
ار زا اهرامیت نیب رد و تیببسونوم ،لیفونیزوزا دببصرد رظن
لیفوزاب دادن ناشن (
50 /
P≥5 .)
لودج 3 - صخاش نیگنایم ینوخ یاه
یهام لزق لاآ ی گنر نی نامک
رختسا رد یاه تشه و درگ ،یلیطتسم یعلض
نیگنایم(
؛رایعم فارحنا± 3
= )n شیامزآ نایاپ رد
عون خاش رامیت
1 رامیت
2 رامیت
0
زمرق لوبلگ (
یلیم بعکمرتم
1/ 15 ) 51
/
±5 25 / 1 57
/
±5 12 / 1 57
/
±5 21 / 1
( نیبولگومه مرگ
یسد/ رتیل ) 02
/
±5 10 / 01 7
/
±5 07 / 7 25
/
±5 7 / 7
( تیرکوتامه دصرد
) 10
/
±1 75 / 55 45
/
±1 05 / 45 15
/
±1 55 / 41
(fL) 00 MCV
/
±2 15 / 001 24
/
±0 15 / 001 01
/
±2 05 / 045
MCH (pg/cell) 04
/
±2 25 / 10 47
/
±1 15 / 14 05
/
±0 15 / 10
MCHC (g/dL) 70
/
±5 77 / 12 10
/
±1 10 / 12 71
/
±4 72 / 12
دیدس لوبلگ (
یلیم بعکمرتم
0/ 15 ) 72a
/
±1 17 / 1 0ab
0 /
±1 15 / 7 40b
/
±1 10 / 7
)دصرد( تیسودنل 10a
/
±2 15 / 72 55a
/
±1 10 / 71 10b
/
±1 72 / 21
)دصرد( لیفورتون 55b
/
±1 05 / 17 01ab
/
±5 02 / 11 00a
/
±1 02 / 14
( تیسونوم دصرد 55 )
/
±1 45 / 0 05
/
±5 17 / 0 05
/
±5 07 / 0
( لیفونیزوزا دصرد
27 ) /
±5 55 / 1 00
/
±5 11 / 5 00
/
±5 00 / 5
نیتلا ورح توادتم
دادعا یلااب ره رد
فیدر ینعم تخا دوجو رگنایب راد
رامیت نیب رد اه
تس ( 50 / P≤5 .)
زا لببببصاببح جیاببتن هزادببنا
یریگ خاببببش یاببه
ینمیا نوخ مرببس ییایمیببشویب و یببصاببصتخاریغ نایهام
لزق لاآ لودج رد 4
، نابببشن دنهد ة ینعم تخا دوجو راد
رظن زا اهرامیت نیب نیلوبولگونمیا ،ناملپمک تیلاعف نازیم
لک نیئتورپ ،مربببس مات مربببس
میزوزیل تیلاعف و تبببسا
( 50 /
P≤5 ) . اب هتبلا زا اهرختس ا لکش ریییت ب لیطتس م
ه
تشه و درگ یعلض
رد ، خاش ینمیا یاه و یصاصتخاریغ
مرس ییایمیش ویب ،
شیازفا .دش هدهاش م یبس ن هب
ترت یبی
هک رد رامیت 0 نیرتببشیب رادقم
رامیت و 1 نیرتمک رادقم
خاش ینمیا یاه مرس ییایمیشویب و یصاصتخاریغ
د هدی
دش ( 50 /
P≤5 .) نیا رادقم خاش
اه فلتخم یاهرامیت رد
اب بآ کاینومآ شهاک و لولحم نژیبببسکا شیازفا هب ،
رو مظنم
شیازفا رد نآ رادقم و داد ناشن رامیت
2 و 0 هب رو
ینعم یراد رتشیب زا رامیت 1 دوبب ( 50 /
P≤5 .)
لکبببش جیاتن 2
( هک داد نابببشن )A
اب لکبببش ریییت
تبببشه و درگ هب یلیطتبببسم زا اهرختبببسا یعلبببض
رد ،
خاش نوخ زکولگ و لوزیتروک هلمج زا سرتسا میم یاه
نایهام لزق یلاآ نیگنر نامک ، شیازفا دش هدهاشم یبسن
،
هب رامیت هک یرو 1
رامیت و )بآ نگمهان و یطخ نایرج(
0 هب )بآ نگمه و ینارود نای رج(
و نیرتبببشیب بی ترت
( دن داد نابببشن ار لوزیتروک نازیم نیرتمک 50
/
P≤5 رب .)
لکببش ساببسا 2
( زکولگ رادقم نیرتمک و نیرتببشیب ،)B
هب رامیت رد بیترت 1
و رامیت 0 ( دش هدهاشم 50
/
P≤5 .)
لودج 4 - صخاش تارییغت یهام نوخ مرس ییایمیشویب و یصاصتخاریغ ینمیا یاه
لزق لاآ ی گنر نی نامک روظنمود یاهرختسا رد ة
،یلیطتسم
تشه و درگ مکارت اب یعلض
نیگنایم( فلتخم یاه ؛رایعم فارحنا±
3
= )n
عون خاش رامیت
1 رامیت
2 رامیت
0
تیلاعف ناملپمک ( دحاو / م ی ل ی لی رت ) 0a
/
±2 0 / 102 0b
/
±5 20 / 104 0b
/
±1 1 / 100
یلیم( مرس مات نیلوبولگونمیا مرگ
یلیم/ )رتیل 21a
±/ 17 / 11 0b
/
±5 42 / 11 10b
/
±5 50 / 25
مرگ( لک نیئتورپ یسد/
)رتیل 10a
/
±5 11 / 0 11b
/
±5 25 / 0 20b
/
±5 12 / 4
میزوزیل تیلاعف مرگورکیم(
)رتیل یلیم / 71a
/
±1 20 / 02 10b
/
±2 04 / 01 07c
/
±1 17 / 42
نیتلا ورح توادتم
دادعا یلااب ره رد
فیدر ینعم تخا دوجو رگنایب تسا راد
( 50 / P≤5 .)
لکش 2 - لوزیتروک حوطس نیگنایم ةسیاقم رادومن زکولگ وA
یهام نوخB لزق
نیگنر یلاآ ،لیطتسم لاکشا هب ةروظنمود یاهرختسا رد نامک
تشه و درگ یعلض
نیگنایم(
؛رایعم فارحنا± 3
= شیامزآ نایاپ رد )n
0 . ثحب ییاهن یریگ هجیتن و
شور زا یکی یزروابببشک ران ک رد یهام شرورپ یاه
دادتس ا ة لایتش ا نمض هک تس ا یبآ عبانم زا هنییب یاز
و ی
داوناخ داص تقا هب مک ة
بجوم زرواش ک یزیخلص اح
بآ
یارب و یزرواش ک دهاوخ یغاب و یعارز تلاوص حم شیازفا
.دبببش تیدودحم هب هجوت اب یارب هزورما یبآ عبانم یاه
یجوت ه رد ار مکارت تبببسا مزلا یهام شرورپ ندومن ریذپ یحار هک ییاهرختبببسا .درب لااب مجح ای طبببس دحاو
هب ،دنراد یبسانمان لیلد
ثعاب ،دشر شهاک و مکارت شهاک
م دح زا دی لوت لی بببسنات پ شهاک بولط
زین یم
،دن درگ
نیاربانب ریخذ رختبببسا ببببسانم لکبببش باختنا اب ة
بآ
یهام شرورپ تی ج یزرواببببشک لزق
لاآ ی گنر نی نام ک
یم طاقن ذح اب ناوت ،مک بآ تعربببس یاراد و دکار ،روک
تیلوباتم ،دماج داوم ذح و نگمه ییارببش یرارقرب و اه
ت شیازفا هب رجنم رختسا بآ رد هدنامیقاب ییاذغ داوم لو
دی
( دبببش
Cripps and Poxton, 1992; Rasmussen and Lean, 2004
.) زا لماوع میم دننکدودحم ة
دیلوت شیازفا
نای زبآ رد تاب یکرت شیازفا ، طبببس دح او نژورتین
راد و
نژیبببسکا شهاک رد
بآ تبببسا زا کاینومآ .
نیرتکانرطخ
هک تبببسا ینژورتین تابیکرت ،یببببصع تلا تخا داجیا اب
ثعاب یدبک و یببسدنت ایتببشا شهاک
شهاک هجیتن رد و
ینمیا و دببشر یم
ددرگ
، رد نآ تیریدم و لرتنک نیاربانب
تع نبببص یزبآ
یم رارق هج وت دروم رای بببسب یرورپ دریگ
(
Benli et al., 2008
.) علاطم جیاتن ة
هک داد ناش ن رض اح
لولحم نژیببسکا بآ
و نازیم رتببسب نجل کاینومآ و
لک
رد رام یت 0 رد یاه رام یت اب هبببسیاق م 1
و 2 تی عبببضو
b ab a
۰۱ ۲۳ ۴۵ ۶۷ ۸۹ ۱۰۱۱ ۱۲۱۳ ۱۴
رامیت
1 2 رامیت 0 رامیت
لوزیتروک(ل یسد رد مرگورکیمرتی)
b b a A
۰ ۱۰ ۲۰ ۳۰ ۴۰ ۵۰ ۶۰ ۷۰ ۸۰ ۹۰ ۱۰۰
رامیت
1 2 رامیت 0 رامیت
زکولگ(تیل یسد رد مرگ یلیمر)
B
