أ
یناسنا مولع و تایبدا هدکشناد ن سیدرپ
راف تایبدا و نابز هورگ
یونزغ ییانس یاه یونثم رد ناسنا یامیس
:امنهار داتسا
یهّللادسا شخبادخ رتکد یاقآ بانج
:رواشم داتسا
یقیفش ناسحا رتکد یاقآ بانج
:طسوت یحتف مانهب
راهب
1389
–ب
مانهب :مان یحتف :وجشناد یگداوناخ مان نایاپ ناونع یونثم رد ناسنا یامیس :همان
یونزغ ییانس یاه
شخبادخ رتکد یاقآ بانج :امنهار )دیتاسا( داتسا یهّللادسا
یقیفش ناسحا رتکد یاقآ بانج :رواشم )دیتاسا( داتسا حم :هاگشناد :شیارگ یسراف تایبدا و نابز :هتشر دشرا یسانشراک :یلیصحت عطقم
ّق ییلیبدرا ق
:یلییصحتلا غراف خیرات نیمن سیدرپ یناسنا مولع و تایبدا :هدکشناد /19
/2 1389 :هحفیف دادیعت
157
دیلک هژاو اه : یونثم
،ییانس یاه
،عامتجا ،لماک ناسنا ،ناسنا .نافرع ،قلاخا
،رضاح قیقحت عوضوم ناسنا
یونثم رد ییانس یاه
تسا . ب ،روظنم نیا یارب رد دواجوم ِنااسنا ِیسررب ه
یگژیو ،ییانس رصع هقیدح رد ،ینامرآ ناسنا ِیاهزاین و ینید و ینافرع ،یقلاخا ِیاه
یونثم و هقیقحلا یاه
هتخادرپ ییانس رگید یگژیو ،یداقتنا و یعامتجا شخب رد .میا
و تبثم یاه رد ییاناس راصع ِنااسنا ِیفنم
ِبلاق هورگ ،یناسنا فلتخم یاه ریظن
نابیبط هدش یسررب و ثحب ... و ناهیقف ،نایفوص ،ناشیوخ ،نامّجنم ،
،یقلاخا شخب رد .تسا هژیو ِصیاصخ زا
هتفگ نخس یا ناویح اب ،یطیارش ره تحت اهنآ نودب یمدآ هک میا
.درادن یتوافت ،تادوجوم ریاس یتح و ریظن
،رااثیا ،ناسحا ،ملع ،تلادع نیانیمه . ... و تاعانق ،،اضاوت
زا
لیاذر یخرب ... و سوه و یوه ،توهش و مشخ ،لخُب ،لهج ،ملظ دننام
نخس ی هاک تاسا هدامآ ناایم هب
اه نآ زا دیاب ناسنا یگژیو ،یدعب شخب رد .دشاب اّربم
ِثاحابم هاب دورو ااب یناافرع ِداعُب زا ار نااسنا یاه
هراپ و قشع یداو تفه ،لاوحا ،تاماقم هشیدنا زا رگید یا
م و هقیدح رد ییانس ینافرع یاه یوانث
وا یااه
هدومن یسررب لوسر ،نآرق زا یمدآ ِتعاطا و ندروآ نامیا ِترورض :نوچ یثحابم حرط اب رخآ شخب رد .میا
هاب ... و .لااص ِلامع ِمااجنا ،ماراح زا زیهرپ و ضیارف یارجا ،فیلکت ِساسحا ،نید رد قیقحت ،)ص( مرکا هتخادرپ نید ِرظنم زا ناسنا ِیسررب نآ یمدآ هکنآ هجیتن .میا
و دایامن مایق تابجاو ِیادا هب اهنت هک تسین
هابترم هب و ددرگ هتسارآ ییادخ ِقلاخا هب دیاب هکلب ،دروایب یور یلاخ ِتفرعم و ملع ِبسک هب ای داسرب یا
یب و هتسویپ هک مه هب تحار و یکین یو زا ،رایتخا
یاکین هامه هب تّنم و دزم نودب و دشاب نازیر شناعون
یکین و یتسار و دیامن .ددرگ وا ِیتاذ
ت
بلاطم تسرهف
ناونع
هحفف
لوا لصف -
تایلک
-1 همدقم1 ...
...
...
...
...
2
-1 تایضرف و هلئسم فیرعت2 ...
...
...
...
3
-1 قیقحت ترورض و فده3 ...
...
...
...
6
-1 نیشیپ4 ۀ قیقحت ...
...
...
...
7...
-1 حرط یارجا شور5 ...
...
...
...
10
مود لصف قیقحت یرظن ینابم–
-2 ناسنا1 ...
...
...
...
...
12
-2 ناسنا2 مسیناموا ای ییارگ ...
...
...
...
12
-2 میرک نآرق رظنم زا ناسنا3 ...
...
...
...
12
-2 4 لماک ناسنا زا دارم ...
...
...
...
13
-2 نافرع بتکم5 ...
...
...
...
...
13
-2 یعامتجا یگدنز و ناسنا6 ...
...
...
...
14
-2 قلاخا ملع7 ...
...
...
...
...
14
موس لصف یسررب و ثحب–
-3 یداقتنا و یعامتجا رظنم زا ناسنا 1 ...
...
...
17
3 – -1 بیبط1 نا ...
...
...
...
...
18
-3 -1 بیبط2 نا لهاج ...
...
...
...
19
-3 -1 3 همقل و هعماج نارورغم و ناماع ...
...
...
19
بلاطم تسرهف
ث
ناونع
هحفف
3 – 1 – یئارُم4 ایر( نا راک نا ) ...
...
...
...
21
-3 1 – ناطلس و هاش 5 ...
...
...
...
22
-3 1 – هاش 6 نینزغ ناگداز ...
...
...
...
24
-3 1 – 7 ملق لها و ناوید بابرا ...
...
...
...
25
3 – 1 – نایرکشل و نایهاپس8 ...
...
...
...
27
3 – 1 – گرزب بجاح شیاتس 9 ...
...
...
...
28
3 – 1 – هجاوخ10 نایارس ...
...
...
...
28
3 – 1 – اضُق11 تکلممة ...
...
...
...
29
3 – 1 – نارعاش12 ...
...
...
...
30...
-3 1 – ارعش ِلذارا 13 ...
...
...
...
31
-3 1 – یعدم نارعاش14 ...
...
...
...
32
-3 1 – نیلوحنم15 ...
...
...
...
33..
-3 1 – نید یاملع16 )ناهیقف( راد
...
...
...
...
33
-3 1 – )نافراع( تقیرط بابرا17 ...
...
...
...
35
-3 1 – نایفوص18 ...
...
...
...
36....
-3 1 – نایتحابِا 19 ...
...
...
...
37...
-3 1 – بوخ20 نادهاش و نایور ...
...
...
...
38
-3 1 – نامّجنم21 ...
...
...
...
38...
-3 1 – )قلخ ۀماع( دیلقت بابرا22 نایرازاب ؛
...
...
...
39
-3 1 – )هّیرهد( نایعیابط 23 ...
...
...
...
40
-3 1 – یب ناینامگ24 نیقی
...
...
...
...
41
بلاطم تسرهف
ناونع
هحفف
ج
-3 1 –
َجعُم25 ناب ...
...
...
...
41....
-3 1 – بابان ناقیفر26 ...
...
...
...
42
-3 1 – راگزور لها27 ...
...
...
...
42
-3 1 – )نادباع( دیحوت و تیدوبع بابرا28 ...
...
...
42
-3 1 – )نادهاز( نایاسراپ 29 ...
...
...
...
43
-3 1 – هاج30 طرز و نایوج تروص ناشیورد و نابل
...
...
...
44
-3 1 – ناشیوخ31 ...
...
...
...
44...
-3 1 – 31 – ردپ1 ...
...
...
...
45...
-3 1 – 31 – ردارب2 ...
...
...
...
45
-3 1 – 31 – رهاوخ3 ...
...
...
...
46
-3 1 – 31 – دنزرف4 ...
...
...
...
46
-3 1 – 31 – رتخد5 ...
...
...
...
47
-3 1 – 31 –
ّمع6 ...
...
...
...
48....
-3 1 – 31 – لاخ7 ...
...
...
...
48.
-3 1 – 31 – یرکشل ِشیوخ8 ...
...
...
...
48
-3 1 – 31 – ینوص ِشیوخ9 ...
...
...
...
49
-3 1 – 32 درم ...
...
...
...
...
49
3 – 1 – نز33 ...
...
...
...
...
50
3 – 1 – ناسنا شرورپ و هعماج طابترا34 ...
...
...
53
3 – 1 – لماوع زا یخرب35 دوخ
لامک و ییافوکش ...
...
...
54
3 – 1 – 35 – تفرعم و قشع1 ...
...
...
...
54
بلاطم تسرهف
ناونع
هحفف
3 – 1 – 35 – لقع2 ...
...
...
...
55
ح
3 – 1 – 35 –
ِمدع3 ترهش ِكرت و یزروایر زن یبلط
نارگید د ...
...
56
3 – 1 – 35 –
َر4 دوخ زا نتس ...
...
...
...
57
3 – 1 – 35 – نورد5 ییارگ ...
...
...
...
57
3 – 1 – 35 – 5 – یبلطاوزنا و ایند كرت 1 ...
...
...
58
3 – 2 – 1 یقلاخا ِهاگدید زا ناسنا ...
...
...
...
59
3 – 2 – 1 –
ّیمدآ1
َا ،ت یو دادعتسا و تیّمها ،تلاص ...
...
...
59
3 – 2 – لیاضف بسک هب توعد2 ...
...
...
...
67
3 – 2 – 2 – تلادع1 ...
...
...
...
67
3 – 2 – 2 – ناسحا2 ...
...
...
...
68
3 – 2 – 2 – 2 – راثیا1 ...
...
...
...
70
3 – 2 – 2 – ملع3 ...
...
...
...
71...
3 – 2 – - 2 3 – لمع و ملع1 ...
...
...
...
73
3 – 2 – - 2 3 – ملِح و ملع2 ...
...
...
...
75
3 – 2 – 2 –
،ضاوت4 ...
...
...
...
76
3 – 2 – 2 – تعانق 5 ...
...
...
...
77
3 – 2 – 2 – تقادص6 ...
...
...
...
79
3 – 2 – 2 – ربص7 ...
...
...
...
80..
3 – 2 – 2 – غتسا8 ن ا ...
...
...
...
82
3 – 2 – 2 – زار 9 یراد ...
...
...
...
82
3 – 2 – 2 – ایر اب هزرابم و صولخ میلعت10 ...
...
...
82
بلاطم تسرهف
ناونع
هحفف
3 – 2 – 3 یقلاخا لیاذر زا زیهرپ ...
...
...
...
83
3 – 2 – 3 – ایر1 ...
...
...
...
...
83
خ
3 – 2 – 3 – لخُب2 ...
...
...
...
84..
3 – 2 – 3 – دنخ3 ۀ هدوهیب ...
...
...
...
84
3 – 2 – 3 – نلاهاان و ناسخ اب تبحاصم4 ...
...
...
85
3 – 2 – 3 – ییاتسدوخ و اعدا5 ...
...
...
...
86
3 – 2 – 3 – توهش و مشخ6 ...
...
...
...
87
3 – 2 – 3 – لهج 7 ...
...
...
...
89.
3 – 2 – 3 – رّبکت8 ...
...
...
...
89..
3 – 2 – 3 – ملظ9 ...
...
...
...
90..
3 – 2 – 3 – دسح و صرح10 ...
...
...
...
91
3 – 2 – 3 – مکش11 یگراب ...
...
...
...
92
3 – -3 ینافرع رظنم زا ناسنا1 ...
...
...
...
92
3 – 3 – -1 1 ناسنا ع ِیشیدنا نافرا
...
...
...
...
92
3 – 3 – -1 أت2 نافرع یلمع هجیتن و ریث ...
...
...
92
3 – 3 – -1 2 – یب جیورت و بهذم لیدعت1 یّبصعت
...
...
...
92
3 – 3 – نافراع هاگن زا لماک ناسنا 2 ...
...
...
93....
3 – 3 – 2 – تاماقم1 ...
...
...
...
94
3 – 3 – 2 – 1 – هبوت1 ...
...
...
...
94
3 – 3 – 2 – -1 عرو2 ...
...
...
...
95
3 – 3 – 2 – -1 دهز3 ...
...
...
...
95
بلاطم تسرهف
ناونع
هحفف
3 – 3 – 2 – -1 رقف 4 ...
...
...
...
96
3 – 3 – 2 – -1 ربص5 ...
...
...
...
97
3 – 3 – 2 – -1 رکش6 ...
...
...
...
98
د
3 – 3 – 2 – 1 – و7 اجر و فوخ8 ...
...
...
99..
3 – 3 – 2 – 1 – 9
ّکوت ل ...
...
...
...
101
3 – 3 – 2 – 1 – و 10 و اضر11 میلست ...
...
...
101
3 – 3 – 2 – لاوحا2 ...
...
...
...
104.
3 – 3 – 2 – 2 –
ّبحم1 ت ...
...
...
...
104
3 – 3 – 2 – 2 – قوش2 ...
...
...
...
105
3 – 3 – 2 – 2 – برق3 ...
...
...
...
107
3 – 3 – 2 – 2 – و4 5 اقب و انف ...
...
...
...
107
3 – 3 – 2 – 2 – هدهاشم6 ...
...
...
...
108
3 – 3 – 2 – 2 – نیقی7 ...
...
...
...
109
3 – 3 – 2 – قشع ِیداو تفه 3 ...
...
...
...
109
3 – 3 – 2 – -3 بلط1 ...
...
...
...
109
3 – 3 – 2 – 3 – قشع 2 ...
...
...
...
110
3 – 3 – 2 – 3 – تفرعم 3 ...
...
...
...
112
3 – 3 – 2 – 3 – انغتسا 4 ...
...
...
...
113
3 – 3 – 2 – 3 – دیحوت 5 ...
...
...
...
114
3 – 3 – 2 – 3 – تریح 6 ...
...
...
...
115
3 – 3 – 2 – 3 – رقف 7 )دوش هعجارم تاماقم ِشخب هب(
...
...
117.
بلاطم تسرهف
ناونع
هحفف
3 – 3 – 2 – دهاجم( تضایر4 )ت
...
...
...
...
117
3 – 3 – 2 – 4 –
ّما سفن اب هزرابم1 هرا
...
...
...
118
3 – 3 – 2 – هشیدنا5 ییانس ینافرع یاه ...
...
...
119
3 – 3 – 2 – 5 – 1 عامس ...
...
...
...
119
ذ
3 – 3 – 2 – 5 – رکُس2 ...
...
...
...
120
3 – 3 – 2 – 5 – رارسا نامتک3 ...
...
...
...
121
3 – 3 – 2 – 5 – روضح4 ...
...
...
...
122
3 – 3 – 2 – 5 – صلاخا 5 ...
...
...
...
123
3 – 3 – 2 – 5 – 6 تّیعمج ...
...
...
...
123
3 – 3 – 2 – 5 – گرم هب ییانتعا یب 7 ...
...
...
124
3 – 3 – 2 – 5 – تصرف مانتغا 8 ...
...
...
...
125
3 – 3 – 2 – 5 – یلاعت قح ِرکذ 9 ...
...
...
...
125
3 – 3 – 2 – 5 – نایدا تدحو10 ...
...
...
...
128
3 – 3 – 2 – 5 – تمدخ11 قلخ هب یناسر ...
...
...
128
3 – 4 – ینید هاگدید زا ناسنا1 ییانس
...
...
...
129
3 – 4 – 1 – تعیرش1 یرادم ...
...
...
...
130
3 – 4 – 1 – 1 – مع و میرک نآرق اب ییانشآ1 نآ هب ل
...
...
132.
3 – 4 – 1 – 1 – 1 – نآرق لیوأت و ریسفت ناوت 1 ...
...
...
133
3 – 4 – 1 – 1 –
ّنس و )ص( دّمحم زا یوریپ2 یو ِت
...
...
135..
3 – 4 – 1 – 2 فیلکت ساسحا ...
...
...
...
137
3 – 4 – 1 – 2 – لهس زا یراددوخ1 یعرش فیلاکت رد تصخر و یراگنا
...
138.
بلاطم تسرهف
ناونع
هحفف
3 – 4 – 1 – نید رد قیقحت 3 ...
...
...
...
138
3 – 4 – 1 – نامیا4 ...
...
...
...
138
3 – 4 – 1 – اوقت5 ...
...
...
...
139...
3 – 4 – 1 – ندناوخ زامن6 ...
...
...
...
140
3 – 4 – 1 – عرش ِمزلاُم ِیلقع نتشاد 7 ...
...
...
142
ر
3 – 4 – 1 – هانگ زا زیهرپ و كین لامعا ماجنا8 ...
...
...
142
3 – 4 – 1 – تبیغ زا زیهرپ9 ...
...
...
...
143
3 – 4 – 1 – رکنم زا یهن و فورعم هب رما10 ...
...
...
144
3 – 4 – 1 – مارح و للاح تیاعر11 ...
...
...
144..
3 – 4 – 1 – داعم هب داقتعا12 ...
...
...
...
145
مراهچ لصف -
جیاتن
هجیتن یریگ ...
...
...
...
...
147
ذخآم و عبانم تسرهف ...
...
...
...
150
ز
اس ل یونزغ ییانس یگدنز رامش
یم ار یونزغ ییانس تایح نارود درک میسقت هرود هس هب ناوت
:
-1 ( لوا ۀرود نینزغ رد ییانس ۀّیلوا تماقا نامز
:)
484-480 ق
:
؛تسا ییانس دّلوت نامز لاس رگا
یاه 520 نیب
524- .ق ار ّناس هب ییانس ندیسر ِنامز
لاس لهچ
ّقلت یگ .مینک ی
494-490 ق
: رش هب یو تایح نارود عو هفرح رعاش ناونع
؛تسا یا لااس یاس ار هقیدح مامتا لاس رگا
.مینادب خیرات نیا زا دعب -508 ق500
: لاس نیا رد كرت ار نینزغ ییانس اه
یم دیوگ یم تماقا ناسارخ رد و .دنک
-2 :مود ۀرود دورو .تسا هتشاد یهاتوک تماقا ناسارخ رد یونزغ ییانس هرود نیا رد خالب ۀمانراک ِندورس و خلب هب یو
508 رد .ق یم رارق یو یگدنز نارود نیا ۀعومجم ریز رد مه نآ زا شیپ ای و زا داعب ییانس .دریگ
دانچ
درک كرت ار خلب رابجلااب لاس دوخ یارب یهاگهانپ نتفای یپ رد سخرس رد و
دوب .
یاه لاس -517
:513 زین ییانس یگلاس هسو یس دودح ءزج
ح نارود نیا یو تای
یام رامش هب دایآ
رد .
و داعملا یلا دابعلاریس یونثم ییانس هک تسا هرود نیا رگید
هدورس یاه ار دوخ مهم هب شحودامم نیرات
یم میدقت ،روصنم دّمحم رخافملاوبا نیدّلا یفص ینعی هرود نیا رد .دراد
زگرد ماساقلاوبا هالمج زا ،نایقوجلاس تاموکح ۀیاپ دنلب دارفا اب طابترا نتشاد و تاراه زا راداید و یانی
ا تایح نارود نیا مهم ،یاقو رگید زا روباشین ًلاامتحا و
.تس
-3 :موس ۀرود لاس
نیسپ یاه .نینزغ رد رت
لاس نیسپاو لماش هرود نیا دودح .تسا یونزغ ییانس رمع یاه
.ق520 اب رعاش تاشگرب نینزاغ ه و
وم تفرگ رارق هاش مارهب ناطلس هجوت در اب نامز نیا رد .
طاابترا نتاشاد هاب ییاناس لایامت مداع دواجو
كیدزن نشیپ ندش در و رابرد اب رت لوا ،یو یوس زا طابترا داه
شیپ نی هدورس رگید زین و هقیدح ِسیون
هب اه
میدقت یونزغ مکاح دش
.
س
525-524 یرخف زا یرگید ۀخسن ییانس نامز نیا رد :
دنااسر ماامتا هاب ار همان نااهرب دزان هاب و
نیدالا
نسحلاوبا هب روهشم ،یونزغ رصان نب یلع
« نایرب رگ » یم یگدنز دادغب رد هک تسرف ،درک
ا ماجنارس .د یو
رد
نابعش11 ق 525
تشذگرد )نینزغ فارطا رد ،قاو( دابآون رد (
،نیورابِد :1378
-95 ؛97
،افاص :1380
305-307 .)
1
لوا لصف
تاّیّلک
2
-1 -1
ّدقم هم
زا اجنآ هک ناسنا یاراد راتخاس این و یاهز هدیییپ تسا تداعس هب نورقم ِیگدنز لابند هب و
، زا زابرید
نونکات ره كی زا بتاکم
ِداعبا فلتخم یصاخ
زا تحاس یدوجو ناسنا
وا نوگانوگ یاهزاین و ار
دروم ثحب
و صحف رارق داد ها دن . نارعاش و ناگدنسیون گرزب
مه رد ییاسانش دااعبا
یدواجو نااسنا
هار ۀائارا و یااه
وا یلماکت شلات
یدایز هدرک دنا . ییانس یونزغ ینارعاش ۀلمج زا تسا
هک دوجوم ناسنا یسررب و دقن نمض
هفّلؤم ۀئارا هب ،دوخ رصع رد یم ینامرآ ِناسنا ینید و ینافرع ،یقلاخا یاه
.دزادرپ راضاح ِشهوژاپ رد
ِیاپ
میسرت یامیس ناسنا هب ، و ماع روط ناسنا
ینامرآ هب
،صاخ ِروط رب
ساسا یونثم ه یا یوانزغ ییانس میکح
تسا ات بطاخم نمض
هشیدنا اب ییانشآ
ِینید و یقلاخا ،ینافرع دنلب یاه
،یو دناوتب هب هرااپ حلااصا زا یا
صقن و لیاذر .دزادرپب دوخ ِیناسنا یاه
ریس یشهوژپ نیا
نایاپ همان نیدب قیرط تسا هک اب باختنا شور خباتک ا هن ا ی ، ادتبا ۀاقیدح و ییاناس
ریاس ونثم ی اه وا ی ار هب تقد دروم هعلاطم رارق میداد و دهاش لاثم ییاه رد هنیمز یاه نوگاانوگ ،ینااسنا
،یعامتجا
،یقلاخا ینافرع
و ینید میدروآ ات میناوتب
ّونتم بلاطم زا هدافتسا اب یع
هک زا رگید بتک طوبرم ،
شیف یرادرب هدرک میدوب ِیزاسدنتسم هب ، تایبا
و دهاش لاثم اه میزادرپب هشیدنا و
فلتخم یاه ییانس
رد ار
هب طوبرم نوگانوگ لئاسم ِباب اسنا و ناسنا
تّین
، .میاهد راراق لیلحت و هیزجت دروم تماسق
یااه فالتخم
ِیسررب و ثحب هب طوبرم نیا
،هلاسر یاراد یثحابم رارق هب
ریز :تسا
-1 یعامتجا یداقتنا و
: ۀرابرد تسا یبلاطم لماش لها
،راگزور
،ردارب
،ومع اد . ... و بیبط ،فراع ،یی
-2 یقلاخا : ثحب یاراد تسا ییاه
،
ِریظن
،تلادع
،،ضاوت
،ملع
،ناسحا تعانق
. ... و
-3 ینافرع و ینید : یگژیو ِصوصخرد یثحابم لماش فراع یاه
تاماقم :دننام ؛ ِلماش :
،داهز ،عرو ،هابوت
... و رقف لاوحا و
ِریظن : ... و برق ،قوش ،تّبحم و
هراپ فّلؤم زا یا ه
مراکا ربماایپ هاب ناامیا ِدننام ینید یاه
هدروآ و )ص(
،وا یاه ِنتشاد
اوقت ، ... و تبیغ زا زیهرپ ،رَکنم زا یهن و فورعم هب رما .
3
-1 2 :تایضرف و هلئسم فیرعت–
یتسپ یاراد تسا یدوجوم ناسنا یدنلب و اه
ِندانام هدنز یارب دوخ یگدنز زا یهاگ یو ؛رایسب یاه
سد نارگید یم ت
كچوک ۀدهاشم اب ای و دیوش رت
یجنر نی -
مه هک یم رازآ ار وا عون دهد
- نورد رد ینافوط
یم داجیا وا .دوش
«
ّذل نارگید ندناجنر زا تسا نکمم ناسنا نیمه ت
نویلیم ای و دلابب دوخ رب ،هدرب مه اه
-
دربب نیب زا دوخ تردق موادت یارب ار دوخ عون »
،یرصن(
:1385 .)19
ات یمدآ هناهاگآ یارب یبایتسد هب
فادها یونعم و یدام شلاتدوخ
،دنکن چیه رجا و یدزم هب تاسد
یمن دروآ :
«
َو
َّنأ سیل ناسنلاِل اّلا
ام یَعَس
» ( مجن 39 : )،
یوسزا
،رگید دنوادخ هب نلاماع لمع
،.لاص ۀداعو
«
َمعِن
ُرجَا
ِماعلا
َنیل
» ( لآ نارمع 135 : ) هداد و زین یعس ینانمؤم ار
- هک اراب ی یدنلبراس باسکو
تداعاس
یورخا یم دنشوک - هتسنادروکشم تسا
( رفاغ 20: )؛
ۀبنج لمع .لااص - هاک هاب داعُب یراایتخا نااسنا
رد
باختنا لمع ریخ ای رش زاب یم
،ددرگ نآ هزادنا رد
،ملاسا هب
،صوصخ دزن
هلزتعم و هعیش دروم دیکأت رارق
دراد هک یتح
ّرذ ه یا زا
،نآ نکمم تسا تشونرس یمدآ
ار رد ترخآ مقر دنزب ( هلزلز 8 : 7- .)
ید زا بتکم نارکفتم و نادنمشیدنا ،زابر هدرک یعس ،یرشب فلتخم یاه
تخانش نمض دنا ناسنا
ااه ی
لماک یگژیو ،رترب و نیا ّمهم و هتسجرب یاه
هرهب ،رّثأت یارب ار دارفا هنوگ وگزااب ناراگید تاّیقّفوم و یدانم
ادنمشناد و امکح ،افرع مهس .دنیامن نایا زا یاکی .تاسا لاّمأت و هاجوت نایااش هانیمز نایا رد یملاسا ن
نابز یسراف ِناملسم نادنمشیدنا یاانیب مشچ ود و هاش ۀلزنم هب و ق.ه مشش نرق نارظن بحاص زا هک –
،یولوم( تسا یملاسا نافرع :1381
/ 1 ،افص ؛66 :1369
/ 2 )865 - یونزغ ییانس .دشاب یم
ا مادک ره شرگن هک اجنآ زا بحاص ز
نونکات ،تسا هتفرگ تروص یدودحم یایاوز ای و هیواز زا ،نارظن
عوان .تسا هدشن لصاح ،یتیصخش ،یسو داعبا یاراد ِناسنا صوصخ رد لماک و قیقد یفیراعت ای و فیرعت ناسنا یملاسا یافرع یتخانش هژیو هب
،ییانس ناسنا ۀشیدنا یگنوگچ رب هب وا یسانش
یم ریثأت ،تّدش ؛دراذگ
انب ناسنا ینابم یسررب ،نیارب ناسنا و یرگن
ِیسانش
،ییانس .دراد یناامرآ نااسنا تخاناش رد ینایاش كمک
و نااسنا ِقلطم تخانش( هنیمز نیا رد هک میشاب هجوتم هک تشاد دهاوخ یرتشیب دومن یماگنه رما نیا
4
هفّلؤم و یلاعتم ِناسنا و میرادان تاسد رد ینادانچ طوسبم و هدنزرا راثآ )نآ یاه
زا ًاابیرقت ،عواضوم نایا
عوضوم ،هدشنراک و رکب یاه یّقلت
یم .ددرگ
ِینامرآ ناسنا
،ییانس یم یفّرعم )ص( مظعا ربمایپ تّنس و یلاعت ،للها ملاک بوچراچ رد هک–
ددرگ -
هنیمز زا یکی رد ،ّلقاّدح هک تسا یدرف دنک ادیپ تسد یلاعت و دشر ۀلحرم هب یقلاخا ،ینید ،ینافرع یاه
و یگژیو هب هفّلؤم و اه
رّثؤم و یساسا یاه اهنآ
،نیوربد( دوش هتسارآ و قّلختم ، :1378
.)456
لماک و هتفای لامک ار یسک ینافرع ثیح زا ،هنومن ناونع هب یّقلت
یم :دشاب ریز طیارش یاراد هک دنک
یدرااااگن تااااابارخ هار فااااکتعم ااااات دازآ وااات سااافن دواااشن قااایلاع دااانب زا هار رد راراااحا ۀااالبق یواااشن تاااقیقح یدراااگن تاااامارک باااابرا ۀتاااسیاش
یدرااگن تااابارخ ناداانر ۀداانب ااات ااُق ااات ... یدرااگن تاااماقم باحااصا ۀود
(
،ییانس :1385
)627
یگژیو رظن دروم ینید و یقلاخا یاه
،ییانس یونثم رد و لامأت ۀتاسیاش و هاجوت لباق ،زین یو یاه
رّبدت :ك .ر( تسا
،ییانس :1382
-16 ؛17 -38 ؛43
،ییانس :1360
-247 .)249
هب ،ناسنا ۀنیمز رد یلئاسم حرط اب هک تسا نیا رب شلات ،رضاح قیقحت رد لاماکت ِناسنا و ،ماع روط
هب ،لماک و هتفای خساپ یوجتسج هب ،صاخ روط
اهنآ هقیدح رد قیقحلا
ه یوانثم راگید و هاتخادرپ یو یااه
شسرپ اذل ؛دوش شسرپ ریظن یّمهم یاه
ه یم حرطم ریز یا :ددرگ
هیضرف و تلااؤس :اه
-1 یونثم رد ناسنا یاه
،ییانس ؟دراد یهاگیاج هچ
-2
،ییانس یونثم رد قیدح ،صوصخ هب ،دوخ یاه
ه قیقحلا ه هافّلؤم مادک ، هاب ار ااه
ماهم ناوانع نیرات
یگژیو
؟تسا هدرک حرطم رترب و ،لماک ناسنا یاه
5
-3 یگژیو ۀئارا رد ،یو ،یلاعتم ناسنا فلتخم یاه
هزادنا هچ ات تّناس و نآراق تاایآ ریثأات تحت یا
؟تسا هتفرگ رارق ،)ص( مظعا ربمایپ -1 یب ود نیب ناسنا هک تسا نیا رضاح قیقحت ِلوا ۀیضرف و نیاّیلع یلعا نیب ،رگید ریبعت هب و تیاهن
كی زا هک ینعم نیدب ؛دراد رارق نیلفاس لفسا یم وس
یب ات دناوت یطوقاس ،دانک طوقاس تایاهن
دروام هاک
ۀفیرش ۀیآ قادصم
«
ُا
َكئلو
َک
َلاا
ِماعن
ّلَضَا مُه لَب »
:فارعَا(
و داهج ااب راگید یواس زا و درایگ راراق )179
یم ششوک نآ دناوت
.دور رتارف زین ناگتشرف ماقم زا هک دیآرد زاورپ هب هنوگ
-2 هک تسا نیا ،شهوژپ ِمود ۀیضرف
،ییانس یونثم رد هب ،شیاه
رد ،صوصخ
« هقیدح حلا هقیق » یگژیو -
هفّلؤم ناونع هب ار ینید و یقلاخا ،ینافرع یاه هک تسا داقتعا نیا رب و هدرک حرطم لماک ناسنا ِیلصا یاه
یگژیو هب قّلختم ناسنا رگا هنیمز زا یکی ِمهم یاه
هتخانش قّفوم و هتفای لماکت ِِِناسنا ،ددرگ هدش دای یاه
یم و هدش هب دناوت
ق نارگید یارب ییوگلا ناونع یعاامتجا یدواجوم نااسنا هاک اجنآ زا ،نینیمه .دریگ رار
.تفرگ دهاوخ رارق یسررب دروم زین یعامتجا هاگدید زا ،تسا -3 هک تسا نیا زین موس ۀیضرف
،ییانس ۀئارا رد بلاغ هفلؤم ،هلمج زا ،دوخ بلاطم زا ،ینامرآ ِناسنا یاه
ملاک ۀریاد ن جراخ ثیداحا و تّنس ،یهلا
هدش یم یتح و ناوت
فالتخم ،باانم زا یدهاواش ،موزل ِتروص رد
.تفای اعدم نیا تابثا یارب ینید
6
-1 3 :قیقحت ترورض و فده–
:ترورض هب ،هدرتسگ و یمسر روط هب ،راب نیلوا ،نافرع ۀلیسو
،ییانس زا هاک یناافرع .دایدرگ یسراف رعش دراو
هنیمز نیا رد شهوژپ اذل ؛دوبن جراخ تعیرش ۀریاد -
ک ِناسنا هک هاچ یو ِیانید و یناافرع ِهاگدید زا لما
هفّلؤم مادک یاراد و تسا یسک تساه
- قایقحت هکنیا ،هژیو هب ،دراد ترورض نایا رد هاتفرگ ترواص یااه
.تسین لقتسم و یصّصخت هنیمز :فادها
-1 ناسنا نوگانوگ داعبا و ینابم ۀئارا هاگدید زا یسانش
،ییانس یونثم رد هولااع ،روظنم نیا یارب ؛شیاه
یونثم رب یاه
،ییانس هشیدنا زا زین و یو رگید راثآ زا یهاگ مه نارعاش یاه
،وا ِرکف ریظن ... و راطع ،یولوم
یم هتفرگ ددم .دوش
یقلاخا و ینید ،ینافرع دنلب راکفا زا یهاگآ
،ییانس هب ،ناسنا صوصخ رد اسنا و قلطم روط
و ینامرآ ن
ۀعاشا و جیورت زین اهنآ
نعم دشر ِتهج ، یویند و یو
ناسنا اه ؛ هب هژیو هشیدنا نیا اب ییانشآ هک رد ،لااو یااه
هییرد ِندش زاب مکح یگرزب یافرع اب ییانشآ یوس هب یا
رایظن یعیفاش( تاسا سفااح و رااطع ،یوالوم
،ینکدک :1385
.)10
-3 هفلؤم و ناسنا یاهزایتما و تّیمها هوجو ییاسانش ینید ،ینافرع ثیح زا ،رترب ناسنا یاه
یقلاخا و
.یناور یهاگ و -4 یلامتحا شیارگ نییعت
،ییانس بحاص و گرزب نافراع دیاقع و ثیدح ،نآرق هب .فلتخم بتاکم و رظن
7
-1 4 نیشیپ– ۀ :قیقحت
( قیقحت عوضوم درومرد یامیس
یونثم رد ناسنا یاه
ییاناس هالاقم اای و بااتک ،) و هاجوت لاباق یا
تسا هتفاین شراگن یّلقتسم اّما ،
م ی هب هک درب مان یعبانم زا ناوت رایغ روط
شهوژاپ عواضوم هاب ،میقتاسم
رم رضاح ب
و یم ط هاگ و هدنکارپ یبلاطم و دوش هاب هک دراد روکذم عوضوم باب رد ،یئزج
ِیاسررب زا یاخرب
اهنآ یم میزادرپ :
،یفصآ ت 1376 .،
. نامسآ و كاخ ( تاّیهلا رعش یسراف زا یکدور ات راّطع )،
زکرم رشن یهاگشناد .
هتخادرپ یروباشین راّطع ات یسراف نابز نارعاش ِرعش رب ملاک ِملع یراذگریثأت هب روکذم باتک رد یفصآ .تسا هراپ ،تاّیهلا زا ییانس ِرّثأت ِنداد ناشن ِتهج یو زا ار دهاوش زا یا
راثآ ِریظن وا هقیدح هقیقحلا ناوید ،
یونثم و اه
هدومن رکذ تسا
. خرب روحم ِلوح رتشیب هدنسیون
؛تسا هدنار نخس یملاک ِثحابم زا ی ِدننام
رکنم زا یهن و فورعم هب رما و ییانس ،تیؤر و ییانس ،لقع و ییانس . ... و
،یثار م 1383 .،
. ریثأت جهن هغلابلا و ملاک نینمؤملاریما یلع
( ع ) رد رعش
،یاسراف تارااشتنا
،رایبکریما
.نارهت نخس ِیراذگریثأت یسررب هب ،قوف باتک رد یثار هلمج زا ،یسراف نابز نارعاش رعش رب )ع( یلع ترضح
لاثم دهاش ندروآ نمض باتک نیا رد یو .تسا هتخادرپ ییانس هرااپ ،كیاسلاک نارعاش راثآ زا ییاه
زا یا
ییانس ِینافرع یهاگ و ینید ،یقلاخا ِراعشا ار
جهن زا هک مه هتفریذپ رثا هغلابلا
تسا .تسا هدروآ ،
،وجمزر ح 1375 .،
. ناسنا ینامرآ و لماک رد تایبدا یسامح و
ینافرع
،یسراف تاراشتنا
،ریبکریما نارهت
.
هاگدید زا ناسنا باتک نیا رد ارق یسررب دروم فلتخم یاه
نیا هاب هاجوت ااب .تسا هتفرگ ر ۀلااسر هاک
یم ثحب ناسنا نوماریپ رضاح
،دنک ییاسانش تهج رد یاگژیو زا یخرب
ِیاقلاخا و یناافرع یااه نااسنا
ینامرآ
، یم .درک هدافتسا باتک نیا زا ناوت نیانچ ،یملااسا ِهاگداید زا لاماک ناسنا ِیسررب رد هدنسیون
ار یناسنا یام ییادخ ِقلاخا هب هتسارآ و یدنوادخ یافص هب فصّتم
داناد یاگژیو و ِرایظن ییااه
،،اضاوت
،صلاخا و دهز
هب زین ار ...
مهم ِناونع یگژیو نیرت
یم یقلاخا یاه .درامش
8
یعیفش دک
،ینک م 1385 .،
. هنایزات یاه
،كولس تاراشتنا آ
هاگ . .نارهت
ّمهم زا یکی تمسق نیرت
باتک نیا یاه ،تسام ِقیقحت ِعوضوم اب بسانم هک
یم هک تسا نآ ۀمدقم -
رب رد ناوت ر
ِیس یعامتجا لئاسم
ِرصع هنایفواص ِگنهرف ندش هنیداهن ًلاثم .درب هرهب نآ زا یونزغ ییانس
یونزغ ییانس رصع رد یم هرود نآ رد ینافرع نیماضم ندش جیار لیلد ار
یام نیانیمه .دناد زا میناوات
خرب
ِتاحیضوت ی هنیمز رد ،ییانس دیاصق زاغآ رد ناشیا
هلااسر ِیانید و یناافرع ،یعامتجا ،یقلاخا یاه
هب .مییوج هرهب
،ینید ِرظن زا ،هدیصق ِنتم هب هجوت اب ،هدزای ۀدیصق ۀّیلّوا .یضوت رد ،لاثم ناونع یم
دیوگ :
اوه یور زا ناسنا رگا سوه و
درگنب میرک نآرق هب
، یم یو تللاض بجوم .دوش
،لمیش آ . 1377 ،.م . داعبا ینافرع
،ملاسا همجرت و تاحیضوت زا
میحّرلادبع
،یهاوگ رتفد رشن گانهرف
،یملاسا نارهت
.
باتک نیا رد زا یخرب
ِبلاطم هب طوبرم كولس و ریس
هدمآ نافراع تسا
و یم ت و رد نا ۀرااب زا یا هرااپ
هصخشم
ِینافرع یاه یا زا ،لماک ناسنا
درب هرهب رثا ن م هلمج زا .
ثحاب ااب هاک تسا رکذ ،دوجوم ِینافرع
دانوادخ هاب كلااس بّرقت یارب یلماع ار رکذ ماود ،هقیدح ِراهچ و دون ۀحفص رد ییانس ِنخس هب دانتسا یم یم نینیمه .دناد ناوت
هب یّلک روط ثحبم نوماریپ
.درک هدافتسا باتک نیا زا ناسنا
یلاّزغ
،یسوط م 1384 .،
. یایمیک
،تداعس هب
مامتها نیورپ
،یمئاق نامیپرشن .
یم روکذم ۀلاسر ِعوضوم اب طابترا رد یلازغ تداعس یایمیک ِدلج رد ًلاثم .دوش ،قاو دیفم رایسب دناوت
تسخن ناونع رد ،لوا شیوخ سفن نتخانش رد –
- نا یقلاخا رظن زا یاقلاخا لایاذر زا ار ناس
مه نوای
رذح رب توهش و مشخ یم
نیا هب هجوت اب نینیمه .دراد یبلااطم ،باتک نیا یناملسم ناکرا شخب رد هک
یم ،تسا دوجوم ینید لئاسم نوماریپ هالمج زا .دراک هدافتاسا بااتک نایا زا مه ینید تمسق رد ناوت
یم هک ینید بلاطم یثحابم ،درب هرهب باتک نیا زا ناوت
هدروآ زاامن نواماریپ هک تسا تاسا
ار نآ هاک
یم ینطاب و رهاظ یاراد مهم یلازغ .دناد
یم ناسنا ِزاین راهظا و عوشخ ار زامن ِلصا نیرت .دناد
،.ن ،یسوط یلع و یونیم یبتجم .یحصت هب ،یرصان قلاخا .1373
.یمزراوخ تاراشتنا ،یردیح اضر
9
یرصان قلاخا ِباتک زا
مهم باتک نیرت یاه
خا بلاغ هک تسا یقلا دوجوم نآ رد یقلاخا ِلیاذر و لیاضف
یم یقلاخا تمسق رد هلاسر بلاطم یزاسدنتسم یارب نیاربانب .تسا رد .دراک هدافتاسا بااتک نیا زا ناوت
تاحفص -112
،تلاداع ،هلمج زا فلتخم ِیقلاخا ِلیاضف نوماریپ یبلاطم ،باتک نیا 116
،،اضاوت
،مالع
هریغ و راثیا ،تعانق ،ربص هدمآ
حرطم ِیقلاخا لیاذر هلمج زا .تسا تاحفص رد
-117 باتک نیا120
یام
لیبق نیا زا یدراوم هب ناوت
،لهج ،هَرَش .درک هراشا ...و توهش ،ملظ
،.ع ،یریوجه فشک .1384
شورس تاراشتنا ،یدباع دومحم .یحصت ،بوجحملا .
.نارهت
باتک نیا تخانش رد
یگژیو نافرع رظنم زا ناسنا یاه حرش و
ِنایب و ینافرع تاحلاطصا أت
هب ریث ییازاس
.دراد تبیغ ۀنیمز رد ًلاثم و روضح ،
یم هدهاجم :دسیون
زا دارم روضح و لد ندوب رضاح تاسا
لاد هاب تال
نیا ات نیقی ا قح ریغ زا لد تبیغ ،تبیغ زا روظنم ،دبایرد ینیع مکح دننامه ار یبیغ مکح كلاس هک
تس
دوش بیاغ دوخ زا هک ّدح نآ ات .
جم سفن تدها
، هب نعم نیب زا ی .سافن دواخ هان تسا سفن فاصوا ندرب
نینیمه لمج زا وحص و رکس
ۀ مهم نیرت م ثحاب یم هک تسا باتک نیا رد ینافرع ینافرع تمسق رد ناوت
رضاح ۀلاسر زا
اهنآ .درک هدافتسا
،ع ،یفسن هت ،یروهط تاراشتنا ،هلوم ناژیرام ۀمّدقم و .یحصت هب ،لماک ناسنا .1379
.نار
( هلاسر عوضوم اب طابترا رد یامیس
)ییانس یاه یونثم رد ناسنا یناافرع رظنم زا ناسنا تخانش یارب
تمسق رد شخب هلمج زا .تسا هدش هدروآ یناوارف ِبلاطم باتک نیا فلتخم یاه
یام هاک بااتک نیا یاه
نایاپ ینافرع تمسق رد دناوت هلاسر ،دریگ رارق هدافتسا دروم همان
ییاه یب رد رقف نا
، داهز
، اّبحم و لاّکوت
ِت
یادخ یلاعت هرهب چیه هک تسا یسک یو رظن زا ریقف .تسا یو ناایب هب .درادن ایند زا یا
اّکوت ندرپاس ،ل
ادخ هب روما یمامت .تس
،.م ،یوضر سّردم هقیدح تاقیلعت .1344
هقیقحلا صصق ذخآم ،ثیداحا ،تایآ رب لمتشم(
و تلایثمت و
)خیاشم تاملک
ّسؤم ، بطم ۀس یتاعو .لوا پاچ ،
10
نمض ،باتک نیا رد یوضر سّردم هراپ ّلح
زا یا ییانس ۀقیدح ِتلاکشم ،
هب یخرب تاحیملت و تاراشا
تیاور ،ینآرق و یملاسا یاه
اجنآ زا .تسا هدرک هراشا ثیداحا هک
یو رثا نیا رد یهاگ
هراپ حرش هب زا یا
ِینید و ینافرع لئاسم هقیدح باتک
هقیقحلا م ،تسا هتخادرپ
ی هنیمز رد دناوت روکذم یاه
رضاح قیقحت رد
.دوش ،قاو هدافتسا دروم ،.ع ،یرصن نارهت ،یگنهرف و یملع تاراشتنا ،بتاکم هاگدید زا لماک ناسنا یامیس .1371
.
اجنآ زا
ِیپ رد هلاسر نیا هک هب ناسنا یسررب
ِناسنا و ماع روط هب لماک
روکذام بااتک و تاسا صاخ روط
یگژیو مه ناسنا یاه
لماک ار هاگدید زا فلتخم یاه
یم یسررب یم .دنک
ناوت ثاحبم هاب طوبرم بلاطم زا
یگژیو یاه ناسنا .درک هدافتسا باتک نیا زا ،لماک
نامه یم هظحلام هک روط دوش
ُک رد
ُت
ِب ا ِعوضوم هب دعُب نیدنچ زا فلتخم اما ،تسا هدش هتسیرگن ناسن
لیلحت هب ات تسا نآ رب هلاسر نیا یگژیو
یاه هنیمز رد ناسنا و یناافرع ،یداقتنا و یعامتجا ،یقلاخا یاه
یونثم رد ینید .دزادرپب یونزغ ییانس یاه
-1 5 :حرط یارجا شور–
خباتک تروص هب شهوژپ نیا ا
هن ا یونثم ،نآ یرامآ ۀعماج و هدوب ی میکح یاه
یوانزغ ییانس .تاسا
ب ،قیقحت دودح نایب و هلئسم فیرعت ندرک نشور زا سپ شیف و طوبرم ،بانم ییاسانش ه
بلاطم زا یرادرب
یم هتخادرپ ،رضاح راک تامدقم زا مزلا
،مج زا دعب .دوش یونثم زا بلاطم یروآ
میکح یاه
،ییاناس زاین و
هشیدنا ۀرابرد ،دیدج و میدق نوتم و بتک هاگداید حراط و بالاطم لایلحت ،یناافرع و ینید ،یقلاخا یاه
،ییانس و ًامومع ناسنا درومرد یم رکذ ،ًاصوصخ لماک ناسنا صوصخ رد
.دوش ندیسر ،هلحرم نیا زا سپ
میکح یّلک هاگدید هب
،ییانس یگژیو نتخاس نشور و لماک ناسنا و ناسنا ۀرابرد و ،یانید ،یناافرع یااه
یارجا یدعب ماگ ،)ص( مرکا لوسر ترضح تّنس و یهلا تایآ زا وا رّثأت نازیم زین و یو رظن دروم یقلاخا پ نیا .تسا شهوژ
11
مود لصف
قیقحت یرظن ینابم
12
-2 -1 ناسنا
نیا هب هجوت اب نا هک
و تسا هدیییپ یدوجوم ناس ریبعت هب
رگید یایند ی هاجوت اب هورگ ره .تسا روانهپ
یم ناسنا دروم رد ،دوخ صصخت و شرگن هب درگن
. دروم رد اهرظن نیاربانب .تاسا تواافتم نااسنا تایهام
ًلاثم یکات اب ،قطاان ناوایح ار نآ ،یاعمج یگدنز هب ناسنا زاین هب هجوت اب ای و هقطان ۀوق و یرکف دعب هب د
رکفتم ناویح یم یفرعم یعامتجا ناویح ای
دننک ( ،وجمزر :1375
.)12
-2 -2 ناسنا مسیناموا ای ییارگ
ناسنا یاس هب هجوت زین و یقلاخا و یناسنا تفارش و یدازآ هب داقتعا ینعی ییارگ هاب طوابرم لئااسم ر
،یقداصریم( ناسنا :1385
-38 ااسنا زا یعوان هب ندیشخب قّقحت اب یناسنا ره ،ساسا نیا رب .)39
تّین ،
یم قّقحت ار دوخ ،سیوید( دشخب
:1386 هب .)173
نآ ار ناسنا دیاب رگید ترابع مینک دوخ راک دراو هنوگ
حم زیچ همه رایعم ناسنا ،هچ ؛تسا تانیاک رد وا ماقم هک یم بوس
:نامه( ددرگ .)166
-2 -3 اسنا میرک نآرق رظنم زا ن
یرک نآرق م
هبلا رد تاقلخ ۀفاسلف و نآ شیادایپ یگنواگچ و ناسنا دروم رد دوخ تاملک و تایآ یلا
ار یثحابم ناسنا حرط
یمن دودحم ار ناسنا نآرق .تسا هدرک
،دنک وا هب و یمن یدعب كت نآرق شور .درگن
ناسنا رد گ هب یسانش
هنو یمن هراپ هراپ ار ناسنا هک تسا یا دنک
، ۀاعومجم كای ترواص هاب ار نااسنا هکلب
لماک رظن رد یم یم یدوجوم ار ناسنا میرک نآرق .دریگ مسج ،تسا هدش هدیمد وا رد ادخ حور زا هک دناد
ناسنا .ادخ هب لصتم شحور و تسا كاخ زا شیپ و همدقم ار ناسنا
اانئاک و شنیرافآ ناهج رب یدمآرد ت
یم یم و دناد هنوگ هب ار ناهج دنوادخ دیوگ
راظن زا .نااسنا ندرب هرهب یارب دشاب یرتسب ات تسا هدیرفآ یا
تمارک زا ناسنا میرک نآرق رب یرایسب
اترب نااهج تادوجوم یمامت رب ار وا دنوادخ و تسا رادروخ هداد یر
تسا ( ،یرصن :1385
-25 .)28
13
-2 -4 لماک ناسنا زا دارم
ِباتک بحاص
« لماک ناسنا »
یم زیچ راهچ رد ار یمدآ ِتملاع ترابع هک دناد
ِلااعفا ،كاین لاواقا :زا دنا
،دنااسر لاامک هب ار یگژیو راهچ نیا سک ره هک تسا داقتعا نیا رب نینیمه .فراعم و كین قلاخا ،كین یفسن( تسا لماک ِناسنا 1379،
271 : 272- 269 ، .)
ع ،تروص هب ار ناسنا هراومه نایفوص ناامز تاهج زا نااسنا .دنناد یم ربکا ملاع ینعم هب و رغصا ملا
فرشا ناونع هب هراومه و دراد رارق هاگیاج نیرتلااب رد ماقم و نأش رظن زا اما تسا تاقولخم نیرخآ تقلخ یم هتخانش تاقولخم ییااغ تالع نااسنا .تاسا هدواب نااسنا تانئاک تقلخ و شنیرفآ زا فده ًلاصا .دوش
رفآ تلع و تقلخ تسا یتسه ملاع تادوجوم یمامت شنی
( یدمحم 1376 ،
93 : 94- .)
نرق گرزب نافراع هلمج زا ،یلیج میرکلادبع لماک ناسنا ِعوضوم نوماریپ ،یرجه مهن و متشه یاه
هب ،لماک ناسنا یو رظن زا .تسا هدرک حرطم یّمهم ثحابم وا دوجو ِروحم لوح كلافا هک تسا بطق ِناس
تکرح رد و ِنایب هب .دنا
یم روهظ فلتخم رهاظم رد هک تسا )ص( دمحم ،لماک ناسنا یلصا ِ مسا ،ی دنک
،رابتعا نیمه هب و تسا یصاخ مسا یاراد ینامز ره رد
( یقیفش 1386 ،
16 : .) ،وا ِرظنم زا نینیمه ِهنُک
ناسنا یدوجو هنیآ ِمکح رد دنوادخ ربارب رد لماک
قح هک تسا یا یلاعت
یم یّلجت نآ رد دنک
:نامه(
.)75 اسنا نیاربانب ن
یاهدادعتاسا ندراک لعفلاب اب تاهج یمامت زا تسا هتسناوت هک تسا یناسنا نآ لماک
.دنک ادیپ تسد یناسنا لامک هب دوخ تاذ رد دوجوم ۀوقلاب
-2 -5 بتکم نافرع
ینافرع بتکم مهم زا یکی
تاسج یپ رد هک تسا یبتاکم نیرت و
.تاسا قاح لااصو و تخاناش یواج
یلصا نیرت زیوآ تسد فشک و قارشا قیرط زا وا هک تسا ناسنا بلق و لد قح هب ندیسر یارب بتکم نیا
یم قح لاصو هب یدوهش تفرعم و دسر
( ،یداجس :1383
.)8
14
-2 -6 و ناسنا یگدنز عامتجا ی
یمدآ تعیبط یم اضتقا
نک هک د هب هتسد ِتروص دنک یگدنز یعمج
هاب ماه ،)یعامتجا ِیگدنز( رما نیا . -
کش ترورض نیا ِترورض رد .تسا هدش تباث خیرات لوط رد مه و تسا هتفرگ ل
،راشب ِیگدانز هنوگ نیامه
هتفگ هک سب تسا هدوب نیا رشب یوس زا یعامتجا ِیگدنز ِلیکشت ۀفسلف :دنا
رد هک عامتجا
، ِبحاص تلزنم
هتسیاش ِتیعقوم و ید اب زین وا و دنزیمایب یو اب مدرم ،نآ ِببس هب هک یتلزنم ؛دشاب یا
نایا و دزیمایب نارگ
هرهب مه ریخ و دوس زا یدنم رگید
،ییابطابط( دنک ادیپ موادت :ق1417
/ 18 .)328
ار ناسنا زین میرک نآرق یم یعامتجا یدوجوم
ریزگاان یگدانز عوان نیا زا ،تایح ۀمادا یارب ار وا و دناد
یم :درامش
«
َج و یثنُا و ٍرَکَذ نِم مُکانقَلَخ اّنا ُساّنلااهُّیا ای
ُش مُکانلع اوفَراعَتِل لئابَق و ًابوع
ِللها َدنِع مُکَمَرکَآ َّنإ
مُکیَقتَا » ( :تارجح .)13
هب ایند رد نایمدآ زاین ِترثک هزادنا
ِنتخااس هدروآراب یاراب رااچان هاک تسا یا ااهنآ
هتاشاد زا دایاب و ااه
صّصخت مه یاه ،هجو نیرتهب هب رگید
ما نیا ،قاورد .دننک هدافتسا ابم یعون ،ر
یام بوسحم هضواعم و هلد
دوش هدروارف هب زین وا و دنراد لاغتشا رگید یراک هب نارگید نوچ ؛ ار دوخ ِجاتحیام و دراد جایتحا نانآ یاه
هدروارف اب یم هلدابم دوخ ِیفاضا یاه
.دنک
-2 -7 قلاخا ملع
هکلم قلاخا هاب .دراد دواجو روعاش بحااص و رایتخا بحاص ِدوجوم ره رد هک تسا یا
یاراب یاّلک رواط
یم رظن رد هخاش ود یقلاخا ثحابم هخاش یکی :دنریگ
طوابرم )كاین رادانپ( لواقعم روما و رکف هب هک یا
یم یم طوبرم )كین رادرک( یمدآ ِلمع هب یرگید ؛ددرگ زا لاامک هب ندش لئان یاری ناسنا نیا ربانب .دوش
یوخ و اهدیاب یخرب ِوریپ دیاب ،كین رادرک ِثیح و داشاب ااه
،یهاانپ( دایوج یرود زاین اهدایابن یاخرب زا
:1378 .)58
یگژیو هلمج زا دیاب ناسنا هک یقلاخا یاه
اهنآ ،داهد شروراپ دواخ یدواجو راتخااس رد ار
تلادع تعانق ،،ضاوت ،یهاگآ و ملع ۀوق نتشاد ،یروحم هریغ و یگشیپ
تسا .
15
لعف م .بق و نسح هب یرایتخا
ّت یم فص دوش
دننام ؛ : لدع
، ناسحا
، ظ
ّكاش نودب ؛ناودع و مل یانعم
ُح
ِنس لاثم ناونع هب لدع
، ریخ یازج و نیسحت راوازس نآ لعاف هک تسا نآ تسا
نوچ ریخ یازج نیا و
ار نآ تسادخ زا
« باوث
»
ُق ینعم نینیمه ؛دنمان
ِ.ب
ًلاثم ملظ
ّقحتاسم نآ باکترم هک تسا نآ
ّمذام و ت
یوس زا نوچ دب یازج و ددرگ دب یازج پ
راگدرور
،تسا نآ ار
« باقع
» دنیوگ ؛
ّتبلا مه ه ۀ دوجو اب ناناملسم
ذم فلاتخا ا
دارا راگید موالع رد هاوخ و یعرش مولع رد هاوخ ،.بقو نسح ظافلا لامعتسا رد ،دیاقع و به ۀ
یلقاع ره زین و دنراد یدحاو
، ناملسم هچ
، ناملسم ریغ هچ
،
ِنسح هب
ِ.بق و لدع یم ملظ
دنک مکح دناوت
و اهنآ ات و دهد صیخشت ار زا نونک
ه
ِلقع هک تسا هدشن لقن یلقاع چی
ِینعم و دشاب هتشاد فراعتم لداع
نآ دوجو اب و دمهفب ار
،
َح ار ملظ ای و دنادب .یبق ار لدع
َس
ِندوب یلقع نامه نیا و درامشب ن
ُح
ُق و نس .ب
تسا
،
ِبهذم هک نانچ هّیماما
تسامکح روهمج و هلزتعم ،
،یجیهلا(
:1383 -343 ).344
تسناد دیاب
ِندوب یلقع زا دارم هک .بق و نسح
مه رد لقع هک تسین نآ ، ۀ
لاعفا
،
ِتخانش رد و نسح
ّلقتسم .بق تسا
، لااعفا ماامت هاک تسا نآ دوصقم هکلب
،
ِلمتاشم
ِتااهج لاقع و تاسا .باق و ناسح
ار نآ یگتسیاش دهد صیخشت ار تاهج نآ هک دراد
؛
ّبعت تادابع دننام راش دورو زا دعب لقع اریز ؛ید
ع هاب
نآ اه رد رگا هک دناد یم اهنآ
ِتاهج
ُح نس ن دوب
،
ّتبلا میکح یوس زا نادب فیلکت ه
، دوب .یبق :نامه(
)345 .
16
موس لصف
و ثحب
یسررب
17
-3 -1 یداقتنا و یعامتجا رظنم زا ناسنا
یسایس تلایکشت تعیبط نیا ربانب .درادن تایح ۀمادا ِناکما ،دوخ رب هیکت اب اهنت یمدآ یا
هاب ار دواجو
یم هدید یتاقبط و راک میسقت یعون نآ رد هک تسا هدروآ هاعماج رد داناوتن سک ره وطسرا ۀتفگ هب .دوش
( دراد رارق تاناویح ای نایادخ فیدر رد ،دنک یگدنز ،ناوکا
:1387 .)95
،ییانس شراثآ ِقبط -
و هقیدح رگید
یونثم اه - ناور كی ،ینافرع ۀتسجرب ۀرهچ ِنتشاد رب هولاع سانش
مدرم و
،قاو و بّرجم ِسانش یم رامش هب یرجه مشش نرق رد نیب
هاگن رد یو .دیآ ناور و یعاامتجا یااه
-
هورگ و ناسنا هب تبسن دوخ یسانش
،قاو و لادتعا ِهار هعماج ِفلتخم یاه یم سفح ار ینیب
هاک اجنآ و دنک
یم یقلاخا و یعامتجا ِنیزاوم قباطم ار یناسنا ِهورگ ای ناسنا نیب
هب تبسن ،د اهنآ
تابثم و دعااسم یراظن
یمن تیاعر ار یقلاخا لوصا و هعماج یاهراجنه هک یناسک هب تبسن نینیمه ؛دراد ،لاثم ناونع هب ؛دننک
.دراد یفنم و هنانیبدب یرظن ،دنتسه ایر و رهاظت لها هاگدید هک تسا نآ رب یعس هلاسر زا تمسق نیا رد یاه
،ییانس هورگ هب تبسن ار یاه
یناسنا فلتخم
و یعامتجا رظنم زا یداقتنا
رصع رد هک مینیبب و مینک یسررب
،ییانس هورگ و ناسنا هچ یاراد یناسنا یاه
یگژیو دندوب ییاه ای و یناسنا عون هچ و
ناسنا اه یی .دنتشاد تقباطم هعماج ِشریذپ دروم نیزاوم اب مادک و
اج لوبق دروم یلیلاد هچ هب یناسنا هورگ ای و ناسنا و دنتسین هعم
اهنآ .دنراد ییاهزاین هچ
یم دوخ رصع ۀدزایر ۀعماج اب زیتس هب ،نایفوص زا یرایسب نویمه یو تباسن ،ساسا نیا رب و دزادرپ
یم رصع نآ مدرم نیب رد جیار یاوران یاهرایعم هب شور ،اهرواب ِحلاصا ِیپ رد و دزات
شرگن ،اه و عاضوا و اه
نیا .تسا راگزور نآ ِلاوحا ِشقن
،ییانس لزغ رد گنر رپ یو ۀناردنلق یاه تاسا رت
،شرااکمه و یحواتف(
:1385 .)12
رظن هب
،ییانس هب هک اجنآ زا ،رصع نآ مدرم روط
یب یمومع ،وجدواس و ایر لها ،لاح و لاق مولع زا بیصن
هنیک ،دوسح توهش ،صیرح ،زرو
دانربارب ناوایح ااب ،دنتاسه یویند ماقم و هاج لابند هب ،تسرپ نیانچ و
یم دنوادخ زا هن ینایمدآ یم مرش مدرم زا هن و دنسرت
یب ینید قیاقد و قیاقح زا هکلب ؛دننک یاب و هراهب
-
18
یگژیو ِندرمشرب نمض یو .دنتسه بیصن ،دوخ ۀعماج مدرم رب مکاح ِیاوران یاه
اهنآ نیا ار دقن دروم هنوگ
یم رارق دوخ ِضارتعا و :دهد
دااانچ یلواااضفلاوب راااصع نیردااانا
راااااثا موااااالع زا هدااااایدان چیااااه فاالعم زجاااع هداانام رااخ واایمه
هااامقل ِدااانب رد هااامه عاااامج و دااانا
راااب ۀدنااشک رااخ و واااگ نوااچ هاامه نازااات ،ُب َااس نوااچ هاامقل ِهااگ هااب یاااب رااااک تاااقیقح زا هااالمج رااابخ زآ و توهاش و ماشخ و داقح و دسح
مرااش مدراام ز هاان و سراات ادااخ زاان مااااکحا ار عراااش رواااسنم هدراااک
دااانفرت زا كلاااصف ود راااب زا هدراااک راااابخ لاااااح ز هااااتفایان چیااااه فااالت شیواااخ زااایزع رااامع هدراااک عاااامجا راااب للااااح نواااخ ار هااامه رااااهم ریاااسا تفاااص رتاااشا هااامه نازااای رااخ واایمه هوهااش ِهااگ هااب رااااهان هداااش ناااید مااالع زا هااامه زاااایپ واااچ هدااامآ ردااانا نااااشدرگ كاااااای مرزآ هر هااااااتخادنا وااااااس
ملااااغ شیواااخ دارااام شیاااپ هااامه (
،ییانس :1377
-641 )642
-3 -1 -1 بیبط نا
،ییانس رد فالتخم یااهوراد راکذ و یکشزپ تاحلاطصا دوجو .دراد یتبثم رظن بط ملع هب تبسن
یام نایدا و نادبا ملع ار یقیقح مولع وا .تسا هدوب فقاو ملع نیا رب یو هک تسا ینعم نیدب وا ِراثآ داناد
،شراکمه و یدیدح(
:1386 .)60
رظنم زا بیبط
،ییانس یاگژیو نتشاد ِلیلد هب ،یکشزپ ملع رد تراهم رب هولاع ،ینااسنا ییااه
رایظن
ّحبت نخس رد ر نطاب هب ماسجا رهاظ زا ندرب یپ ،یضایر ملع رد فوقو ،یرو
ااهنآ تاسد و دیتااسا ۀدروراپ
هتسجرب وخرب یشیاتس لباق و لوبق دروم تیعقوم و یعامتجا شزرا زا هعماج رد ،ندوب :تسا رادر
